Sygn. akt: KIO 1943/21
WYROK
z dnia 10 sierpnia 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Anna Kuszel-Kowalczyk
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2021
roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej I
zby Odwoławczej w dniu 28 czerwca 2021 r. przez
wykonawcę CELMAR Sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu w postępowaniu prowadzonym
przez
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Mieszkaniowej
Towarzystwo
Budownictwa Społecznego sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Śląskiej
przy udziale wykonawcy
CALLA Group Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Katowicach
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
orzeka:
u
marza postępowanie odwoławcze w części dotyczącej zarzutów nr 2 i 3 odwołania tj.
zarzutów dot. naruszenia przez zamawiającego Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki
Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie
Śląskiej przepisów art. 18 ust. 3 oraz art. 128 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
w pozostałym zakresie oddala odwołanie
kosztam
i postępowania odwoławczego obciąża odwołującego CELMAR Sp. z o.o.
z
siedzibą w Bytomiu i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
00 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
o
dwołującego
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………………………..
Sygn. akt: KIO 1943/21
Uzasadnienie
Zamawiający Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo
Budownictwa Społecznego sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Śląskiej – prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „TRAKT RUDZKI- zadanie
nr 5 (Ogród sensoryczny z fontanną na terenie parku przy ul. Gen. Hallera) i 6 (Park
Dworski), realizowane w ramach projektu pn. „Trakt Rudzki - rozwój zielonych przestrzeni
Miasta Ruda Śląska” realizowany ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko 2014-2020”.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września
2019 roku
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 roku, poz. 1129 ze zm.), zwanej
dalej ustawą Pzp.
W dniu 28 czerwca 2021 roku wykonawca
CELMAR Sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu
(dalej: o
dwołujący) wniósł odwołanie na zaniechania i czynności zamawiającego dokonane w
postępowaniu, w zakresie części nr 2 zamówienia – zadanie nr 6, w sposób sprzeczny z
ustawą Pzp.
W związku z powyższym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 16 pkt 1) ustawy Pzp poprzez
zaniechanie wezwania do wyjaśnienia sposobu kalkulacji istotnych części
składowych ceny wykonawcy Calla Group Sp. z o.o. sp. k (dalej jako: „CALLA”) dla
zadania nr 6,
art. 18 ust. 3 ustawy Pzp poprzez nieujawnienie informacji, które nie zostały
sk
utecznie zastrzeżone przez wykonawcę CALLA.
art. 128 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie wezwania do uzupełnienia wykazu
robót o roboty spełniające warunki udziału w postępowaniu w z zakresie zdolności
technicznej i zawodowej.
Odwołujący wniósł o:
Uwzględnienie odwołania;
Unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
Dokonanie ponownej czynności badania i oceny oferty;
4. Dokonanie ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej.
Ponadto odwołujący wniósł o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu wniesionego odwołania odwołujący wskazał co następuje:
Zamawiając wszczął przedmiotowe zamówienie w dniu 9 kwietnia 2021 r.. Zamówienie
zostało podzielone na dwie części:
Część nr 1: Zadanie nr 5 - Ogród sensoryczny z fontanną na terenie parku przy ul. Gen.
Hallera, oraz
Część nr 2: Zadanie nr 6 - Park Dworski - zadanie nr 6.
O u
dzielenie zamówienia zarówno dla części nr 1 jak i części nr 2 ubiegało się pięciu
wykonawców:
1. CALLA Group sp. z o.o. sp. k.,
2. Garden Designers D
i Wspólnicy Sp. j.,
CELMAR Spółka z o.o.,
4. SORTED. sp. z o.o.,
5. DROGOMAX Sp. z o.o.
W dniu 23 czerwca 2021 r. Zamawiający dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej dla
zadania nr 6. Za ofertę najkorzystniejszą została wybrana oferta wykonawcy CALLA. Po
zapo
znaniu się w dniu 28 czerwca 2021 r. z pełną dokumentacją postepowania odwołujący
zarzuc
ił zamawiającemu przy powyższej czynności naruszenie przepisów ustawy Pzp.
Ad. zarzut naruszenia art. 224 ust. 1 ustawy P
zp w związku z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
Odwołujący wskazał, że w przedmiotowym postępowaniu zgodnie z rozdziałem X pkt 2 SWZ
wykonawcy przysługuje wynagrodzenie ryczałtowe. Jednocześnie zgodnie z rozdziałem III
SWZ
„Cena oferty jest ceną ryczałtowa podzieloną na branże”. Zgodnie pkt. 3.6 rozdziału
XVI SWZ podział na branże zostały opisane w załącznikach 7 (dla części nr 1) i 7a (dla
części nr II). Dla części nr II przedmiot zamówienia obejmuje następujące branże:
Wykonanie nasadzeń, Wykonanie nawierzchni ścieżek, Wykonanie oświetlenia ścieżek,
Wy
konanie małej architektury, Tablice pamiątkowe, Roboty drogowe, Wykonanie
monitoringu, Przełożenie istniejącego chodnika 150m
Odwołujący przedstawił, w postaci tabelarycznej, zestawienie wyceny poszczególnych branż
przez wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia.
Odwołujący podkreślił, że bez wątpienia zamawiający w przedmiotowym postępowaniu w/w
branże traktuje za istotne części składowe ceny o których mowa w art. 224 ust. 1 ustawy
P
zp. Świadczył, zdaniem odwołującego, o tym między innymi fakt, że zamawiający wezwał
odwołującego oraz wykonawców Garden Designers oraz CALLA na postawie art. 224 ust 1
ustawy P
zp do wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny w zakresie wykonania elementów małej
architektury. Odwołujący wskazał, że jednocześnie zamawiający zaniechał wezwania do
szczegółowego wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny wykonawcy CALLA w branży
nawierzchni ścieżek, tablicy pamiątkowej oraz robotach drogowych, gdzie ceny wykonawcy
CALLA są odpowiednio niższe o (44%, 83% i 99%) od średnich cen arytmetycznych
wszystkich wykonawców. Powyższe działania zamawiającego stanowią naruszenie art. 224
ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący podkreślił, iż również sam wykonawca CALLA w
odpowiedziach na wezwanie do wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny całkowitej oferty nie
pr
zedstawił dokładnej kalkulacji i dowodów które tłumaczyłyby tak niskie ceny dla w/w branż.
Dodatkowo
odwołujący nadmienił, że zamawiający z jednej strony nie wzywa wykonawcy
CALLA do wyjaśnienia istotnych elementów składowych ceny, które są znacząco niższe od
średnich cen innych wykonawców (nawet o 99%), a z drugiej strony wzywa do wyjaśnienia
sposobu kalkulacji ceny w zakresie elementów małej architektury odwołującego, pomimo że
odwołujący wycenił te prace najwyżej spośród wszystkich wykonawców. Powyższe, w ocenie
odwołującego świadczyło o nierównym traktowaniu wykonawców w przedmiotowym
postępowaniu i stanowi naruszenie art. 16 pkt. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący zauważył, że zamawiający udostępnił odwołującemu załączniki do protokołu z
postępowania dopiero na trzeci wniosek (wnioski były składane w dniach 6 czerwca, 24
czerwca oraz 28 czerwca 2021 r.) w dniu 28 czerwca 2021 r. o godzinie 12:10, tj. ostatniego
dnia na wniesienie odwołania. W związku z powyższym, odwołujący zastrzegł sobie
możliwość rozszerzenia uzasadnienia do przedmiotowego zarzutu w późniejszym czasie.
Ad. zarzut naruszenia art. 18 ust. 3 ustawy Pzp
Zamawiający w dniu 21 maja 2021 r. zwrócił się do wykonawcy CALLA z ponownym
wnioskiem o wyjaśnienie sposobu kalkulacji ceny. Pismem z dnia 21 maja 2021 r.
z
amawiający zwrócił się z wnioskiem o przedstawienie dodatkowych wyjaśnień w zakresie
wysokości zastosowanej stawki roboczogodziny do kalkulacji ceny. Wykonawca w dniu 25
maja 2021 r. drogą elektroniczną przekazał zamawiającemu następującą wiadomość:
„ W odpowiedzi na otrzymane Wezwanie w zakresie rażąco niskiej ceny z dnia 21.05.2021r.
w załączeniu przesyłamy dodatkowe wyjaśnienia wraz z dowodami, w zakresie
zastosowania stawki roboczogodziny w zakresie zadania nr 5 oraz w zakresie zadania nr 6.
PS. Prosimy o potraktowanie załączonej dokumentacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa.”
Odwołujący podał, iż zamawiający na podstawie takiej wiadomości mailowej dokonał
utajnienia informacji,
odmówił udostępnienia do wglądu odwołującemu załączników do w/w
wyjaśnień wykonawcy CALLA. Odwołujący zauważył, że zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy Pzp
do skutecznego zastrzeżenia informacji przez wykonawcę konieczne jest spełnienie
wszystkich warunków z definicji tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz konieczność wykazania tego przez wykonawcę.
Odwołujący ocenił, iż wykonawca CALLA w przedmiotowej wiadomości mailowej w żaden
sposób nie wykazał, że zastrzegane informację faktycznie stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa. Odwołujący przywołał orzeczenie KIO z dnia 25 października 2019 r. sygn.
akt: KIO 2033/19
i wskazał, iż pomimo, że powyższy wyrok został wydany w poprzednim
stanie prawnym, w ocenie odwołującego stanowisko we wskazanym powyżej orzeczeniu
pozostaje wciąż aktualne.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający udostępnił odwołującemu załączniki do protokołu z
postępowania dopiero na trzeci wniosek (wnioski były składane w dniach 6 czerwca, 24
czerwca oraz 28 czerwca 2021 r.) w dniu 28 czerwca 2021r. o godzinie 12:10, tj. ostatniego
dnia na wniesienie odwołania. W związku z powyższym, odwołujący zastrzegł sobie
możliwość rozszerzenia uzasadnienia do przedmiotowego zarzutu w późniejszym czasie.
Ad. zarzut naruszenia art. 128 ust. 1 ustawy Pzp
Zamawiający w rozdziale XIX pkt 3.4 dokonał opisu warunków udziału w postępowaniu w
zakresie zdolności technicznej i zawodowej zamawiający żądał, aby wykonawca wykazał, że
wykonał:
,,a) dwie roboty budowlane polegające na wykonaniu chodników, ścieżek o wartości łącznej
robót nie mniejszej niż 100 000,00 zł brutto
b)
jedna robota budowlana polegające na wykonaniu oświetlenia drogowego lub chodników
lub parków o wartości łącznej robót nie mniejszej niż: 50 000,00 zł brutto
c)
dwie roboty budowlane polegające na wykonaniu elementów małej architektury lub
wykonanie placu zabaw o wartości łącznej robót nie mniejszej niż 100 000,00 zł brutto
d)
jedna robota budowlana polegające na wykonaniu monitoringu o wartości nie mniejszej
niż: 20 000,00 zł brutto
e)
dwie roboty polegające na urządzaniu zieleni wykonane na powierzchni min. 1 ha o
wartości łącznej robót nie mniejszej niż 300 000,00 zł brutto. ”
odwołujący podał, że w celu wykazania spełniania warunku udziału w postępowaniu w
zakresie warunku „a”, „c”, „d” i „e” wykonawca CALLA wskazał wykonanie inwestycji
„Rewaloryzacja parku miejskiego w Pyskowicach”. Odwołujący stwierdził, że z analizy
dokumentów złożonych przez wykonawcę CALLA w innych postępowaniach przetargowych
wynika, że wyżej przytoczona inwestycja nie odpowiada warunkowi udziału w postępowaniu,
a w konsekwencji wykonawca nie spełnia warunku udziału w postępowaniu.
Odwołujący zauważył, że zamawiający udostępnił odwołującemu załączniki do protokołu z
postępowania dopiero na trzeci wniosek (wnioski były składane w dniach 6 czerwca, 24
czerwca oraz 28 czerwca 2021 r.) w dniu 28 czerwca 2021 r. o godzinie 12:10, tj. ostatniego
dnia na wniesienie odwołania. W związku z powyższym, odwołujący zastrzegł sobie
możliwość rozszerzenia uzasadnienia do przedmiotowego zarzutu w późniejszym czasie.
Zamawiający w dniu 2 sierpnia 2021 r. wniósł, drogą elektroniczną, odpowiedź na odwołanie
w której:
wniósł o oddalenie odwołania w zakresie zarzutów nieuwzględnionych przez
zamawiającego, tj. zarzutu zaniechania wezwania do wyjaśnienia sposobu kalkulacji
istotnych części składowych ceny Wykonawcy CALLA Group Sp. z o.o. Sp.k. dla
zadania nr 6 oraz zarzutu
zaniechania wezwania do uzupełnienia wykazu robót o
roboty spełniające warunki udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej
i zawodowej.
uwzględnił odwołanie w części dotyczącej nieujawnienia informacji, które nie zostały
skutecznie zastrzeżone przez Wykonawcę Calla Group Sp. z o.o. Sp.k.
3. wn
iósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz
z
amawiającego kosztów postępowania odwoławczego w zakresie pkt 1, w tym
kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
W dniu 6 sierpnia 2021 r., wyk
onawca zgłaszający przystąpienie do postępowania
odwoławczego złożył pismo, w którym wnosił o oddalenia odwołania w całości i przedstawił
własną argumentację.
P
o przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść
specyfikacji warunków zamówienia oraz złożonych ofert, jak również biorąc pod
uwagę oświadczenia i stanowiska stron zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, piśmie procesowym, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
I
zba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
W terminie wskazanym w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp
, skuteczne przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego, zgłosił wykonawca CALLA Group
Sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Katowicach (dalej CALLA lub przystępujący).
P
rzystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
505 ust. 1 ustawy
Pzp, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez odwołującego szkody w wyniku
kwestionowanych czynności zamawiającego. Izba nie podzieliła stanowiska zamawiającego
oraz przystępującego, iż odwołujący nie ma interesu w uzyskaniu zamówienia ze względu na
fakt, iż cena jego oferty przekracza kwotę jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie przedmiotowego zadania. W ocenie Izby
wykonawca, który złożył ofertę z
ceną przewyższającą kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia (zadania) ma również interes w złożeniu odwołania. Jeżeli oferta opiewająca na
cenę przewyższającą kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia zostanie wybrana jako najkorzystniejsza, to zamawiający nie ma
bezwzględnego uprawnienia ani obowiązku unieważnienia postępowania, ale ma obowiązek
sprawdzenia możliwości zwiększenia kwoty, którą może przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia do wysokości ceny wybranej oferty. Niewystarczająca, dla stwierdzenia braku
interesu po stronie wykonawcy, na tym etapie postępowania, jest deklaracja zamawiającego,
iż dokonane już raz w niniejszym postępowaniu podwyższenie kwoty jaką zamawiający
zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zadania jest ostateczne i maksymalne. Izba
podziela pogląd wyrażany już w orzecznictwie, że do czasu podjęcia czynności
unieważnienia
postępowania
z
powodu
braku
środków
na
sfinansowanie
zamówienia, wykonawcy z ofertami opiewającymi na kwoty wyższe, w dalszym ciągu
posiadają interes we wniesieniu odwołania. Na tym etapie brak pewności czy zamawiający
nie podjąłby jednak decyzji o zwiększeniu kwoty na sfinansowanie zamówienia w przypadku
wystąpienia takiej konieczności.
Zamawiający oświadczeniem złożonym przed otwarciem rozprawy w odpowiedzi na
odwołanie, uwzględnił odwołanie w zakresie zarzutu dot. nieujawnienia informacji, które nie
zostały skutecznie zastrzeżone przez przystępującego tj. zarzutu nr 2 odwołania dot.
nar
uszenia art. 18 ust. 3 ustawy Pzp. Przystępujący w trakcie posiedzenia złożył
oświadczenie, iż nie wnosi sprzeciwu wobec częściowego uwzględnienia odwołania przez
zamawiającego. Wobec powyższego Krajowa Izba Odwoławcza, działając na podstawie art.
522 ust.
4 ustawy Pzp oraz art. 568 pkt 3 ustawy Pzp postanowiła umorzyć postępowanie
odwoławcze w części dotyczącej tego zarzutu.
Zgodnie z art. 522 ust. 4 ustawy Pzp,
w przypadku uwzględnienia przez
zamawiającego części zarzutów przedstawionych w odwołaniu, Izba może umorzyć
postępowanie odwoławcze w części dotyczącej tych zarzutów, pod warunkiem że w
postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego nie przystąpił w terminie żaden
wykonawca albo wykonawca, który przystąpił po stronie zamawiającego, nie wniósł
sprzeciwu wobec uwzględnienia tych zarzutów. W takim przypadku Izba rozpoznaje
pozostałe zarzuty odwołania. Zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w
postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu w
zakresie uwzględnionych zarzutów. Stosownie do art. 568 pkt 3 ustawy Pzp, Izba umarza
postępowanie odwoławcze, w formie postanowienia, w przypadku o którym mowa w art. 522.
Ponadto Krajowa Izba Odwoławcza, działając na podstawie art. 520 ust. 1 ustawy
P
zp oraz art. 568 pkt 1 ustawy Pzp postanowiła umorzyć postępowanie odwoławcze w
sprawie w zakresie zarzutu
nr 3 odwołania tj. naruszenia art. 128 ust. 1 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 520 ust. 1 ustawy Pzp,
odwołujący może cofnąć odwołanie do czasu
zamknięcia rozprawy. Stosownie do art. 568 pkt 1 ustawy Pzp, Izba umarza postępowanie
odwoławcze, w formie postanowienia, w przypadku cofnięcia odwołania.
Odwołujący na posiedzeniu oświadczył, że cofa odwołanie w tej części. W
przywołanym przepisie art. 520 ust. 1 ustawy Pzp ustawodawca przyznał odwołującemu
prawo do cofnięcia w całości środka ochrony prawnej. Skoro zatem wykonawca może cofnąć
odwołanie w całości, to na zasadzie wnioskowania a maiori ad minus, należy uznać, że
odwołujący może zrezygnować z popierania jedynie części odwołania. W orzecznictwie Izby
nie jest kwestionowana możliwość skutecznego cofnięcia odwołania w części. Odwołujący
oświadczył, że nie popiera już tego zarzutu, wobec powyższego postępowanie odwoławcze
w tej części podlegało umorzeniu. Dostrzec należy, że Izba związana jest oświadczeniem
odwołującego o cofnięciu części odwołania, czego skutkiem wynikającym wprost z art. 568
pkt 1 ustawy Pzp ustawy Pzp jest obowiązek umorzenia przez Izbę postępowania
odwoławczego w zakresie wycofanego zarzutu.
Rozstrzyganie w przedmiocie zarzutów, które okazały się niesporne jest bezcelowe.
Jednocześnie jednak informacja o częściowym umorzeniu postępowania odwoławczego
musi znaleźć odzwierciedlenie w sentencji orzeczenia, a nie w uzasadnieniu. W art. 559 ust.
2 Pzp, określającym w sposób wyczerpujący elementy treści uzasadnienia wyroku wydanego
przez Izbę nie ma bowiem żadnej wzmianki o możliwości zamieszczenia w uzasadnieniu
wyroku jakiegokolwiek rozstrzygn
ięcia.
W pozostałym zakresie, Izba stosownie do art. 522 ust. 4 ustawy Pzp, rozpoznała
odwołanie w pozostałym zakresie.
Izba ustaliła, że:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
podstawowym, zgodnie z
ustawą z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 z późn.zm.) pn. „TRAKT RUDZKI- zadanie nr 5 (Ogród
sensoryczny z fontanną na terenie parku przy ul. Gen. Hallera) i 6 (Park Dworski),
realizowane w ramach projektu pn.
„Trakt Rudzki – rozwój zielonych przestrzeni Miasta Ruda
Śląska” realizowany ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-
2020”, znak sprawy: TIR/01/RB/PN/2021. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
Biuletynie Zamówień Publicznych nr 2021/BZP 00030358/01 z dnia 9 kwietnia 2021 r.
Odwołanie dot. zadania nr 6 czyli części 2 zamówienia.
I
zba ustaliła, że zgodnie z Rozdziałem III SWZ Opis przedmiotu zamówienia, pkt. 2
„Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia zawiera dokumentacja techniczna, rewizja do
projektów (zmieniona trasa traktu przy stadionie sportowym) oraz załączniki do SWZ tj.
przedmiar robót - załącznik nr 4a dołączony do SIWZ przedmiar robót jest poglądowy i
pomocnicze w wyliczeniu ceny ofertowej
specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - załącznik nr 4b
- dokumentacja projektowa -
załącznik nr 4c
Cena oferty jest ceną ryczałtowa podzieloną na branże.
Uwaga: Do ceny ofertowej należy doliczyć przełożenia istniejącego chodnika z
wykorzystaniem istniejących kostek betonowych w ilości 150 m² w Parku Dworskim, koszt
montażu 220 rury peszla FI 100 wraz z wykopem i zasypaniem na terenie MOSIR Ruda
Śląska.”
W r
ozdziale IV SWZ pkt 2 i 3 zamawiający wskazał, że „2.Wybór oferty najkorzystniejszej
nastąpi oddzielnie dla każdej części zamówienia.
3. Oferta złożona na dane zadanie musi jednakże obejmować cały zakres prac
przewidzianych w SWZ dla tego zadania.
”
Dalej
w Rozdziale X Opis sposobu obliczenia ceny zamawiający wskazał:
„1.Wykonawca poda cenę ofertową na formularzu oferty, zgodnie z załącznikiem nr 1 do
SWZ.
2. Podana cena ofertowa jest
ceną ryczałtową i musi zawierać wszystkie koszty związane z
re
alizacją zamówienia, wynikające z opisu przedmiotu zamówienia (załącznik nr 4 do SWZ),
załączonych przedmiarów robót pełniących wyłącznie funkcję pomocniczą, specyfikacji
technicznej wykona
nia odbioru robót oraz dokumentacji projektowej budowlano-
wykonawczej. Cena musi zawier
ać inwentaryzację powykonawczą geodezyjną, nadzory
branżowe, koszt zajęcia terenu, organizacja ruchu, dodatkowo w ofercie należy uwzględnić
koszt montażu 220 rury peszla FI 100 wraz z wykopem i zasypaniem na terenie MOSIR
Ruda Śląska oraz przekładki chodnika w Parku Dworskim z kostek beto-nowych w ilości 150
m². Cena ta będzie stała i nie może się zmienić, za wyjątkiem przypadków opisanych w
projektowanych postanowieniach umowy w sprawie z
amówienia, które zostaną
wprowa
dzone do treści tej umowy, stanowiących załącznik nr 5 do SWZ.
3. Cenę oferty należy podać w następujący sposób:
łącznie z należnym podatkiem VAT – cena brutto.”
Rozdział XXVII Opis kryteriów oceny ofert, wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu
oceny ofert pkt 6
otrzymał brzmienie:
„Cena oferty stanowi wartość umowy za wykonanie przedmiotu zamówienia w całym
zakresie dla zadania, na który złożona zostaje oferta. Wykonawca, uwzględniając wszystkie
wymogi, o których mowa w SWZ, zobowiązany jest w cenie brutto ująć wszelkie koszty
niezb
ędne dla prawidłowego oraz pełnego wykonania przedmiotu zamówienia, zgodnie z
warunkami wynikającymi z zamówienia.”
Rozdział XVI Opis sposobu przygotowania oferty pkt 3.6 nakazywał aby wraz z ofertą złożyć
projektowany załącznik dotyczący podziału na branże - wzór stanowi załącznik nr 7, 7a do
SWZ.
Rozdział XXIX Informacje o formalnościach, jakie muszą zostać dopełnione po wyborze
oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, pkt 3 ppkt 3)
przewidywał, że „Po wyborze najkorzystniejszej oferty, w celu zawarcia umowy w sprawie
zamówienia publicznego, Wykonawca zobowiązany będzie do złożenia kosztorysu
ofertowego sporządzonego w postaci uproszczonej, zgodnie z przedmiarem robót
stanowiącym załącznik do SWZ, wskazujący wyliczenie ceny ofertowej podanej w ofercie
Wykonawcy.
”
Załącznik Nr 5 do SWZ - Projektowane postanowienia umowy, które zostaną wprowadzone
do treści umowy w sprawie zamówienia przewidywał m.in. następujące postanowienia:
§ 1 ust. 2 „Przedmiotem umowy są roboty budowlane, które zostaną wykonane zgodnie z
dokumentacją projektową, tj. projektem budowlanym i wykonawczym, specyfikacjami
technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych i przedmiarami robót (przedmiar robót
pełni wyłącznie funkcję pomocniczą) będącymi załącznikami do SWZ i stanowiącymi
integralną część umowy oraz zasadami sztuki budowlanej i wiedzy technicznej oraz
obowiązującymi przepisami prawa.”
§ 1 ust. 3. Zakres rzeczowy przedmiotu umowy z podziałem na etapy realizacji zawiera
załącznik nr 1 do niniejszej umowy.
§ 13.
1. Za wykonanie całości przedmiotu umowy określonego w § 1 strony ustalają
wynagrodzenie ryczałtowe przewidziane w art. 632 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 17
40 z późn. zm.) na kwotę:
netto -
……………………. złotych
…..% VAT - …………………… złotych
brutto -
……………………. złotych
Zadanie finansowane z budżetu miasta w rozdz. 90095, § 6050 (GWB).
2. Z uwagi na dokonanie wyboru oferty prowadzącego do powstania u Zamawiającego
obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług w
zakresie
–………………….-odprowadzenie podatku VAT w kwocie –…………………….- leży
po stronie Zamawiającego (dotyczy jedynie sytuacji, gdy wybór oferty prowadziłby do
powstania u Zamaw
iającego obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami o podatku od
towarów i usług).
3. Rozliczenie Wykonawcy za wykonanie przedmiotu umowy nastąpi na podstawie faktur
częściowych za wykonane i odebrane części przedmiotu umowy określone w załączniku nr 1
do umowy -
do wysokości 90% wartości brutto przedmiotu umowy określonego w ust.1., tj.
dwóch faktur do wysokości 45% wartości brutto przedmiotu umowy każda. Podstawą
wystawienia faktur częściowych przez Wykonawcę będą podpisane przez przedstawiciela
Zamawiaj
ącego i Wykonawcy protokoły odbioru części przedmiotu zamówienia, a faktury
końcowej protokół odbioru końcowego.
(…)
Wynagrodzenie to jest ostateczne, nie ulega zmianie i obejmuje wszystkie koszty robót i
materiałów niezbędnych do wykonania całości prac objętych niniejszą umową za wyjątkiem
sytuacji opisanych w § 17 ust. 1 pkt 1 niniejszej umowy.
§ 17.
1. Zamawiający przewiduje możliwość istotnych zmian postanowień zawartej umowy w
stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru Wykonawcy w
następujących przypadkach:
1) Zmiana wynagrodzenia Wykonawcy może nastąpić w przypadku:
a) działań organów państwowych - ustawowa zmiana obowiązującej stawki podatku VAT,
b) ograniczenia zakresu robót przez Zamawiającego – roboty zaniechane, przez które
rozumie się roboty objęte pierwotną dokumentacją projektową, a których wykonanie stało się
zbędne. Minimalna wartość przedmiotu umowy nie może być jednak mniejsza, niż 95%
wartości kosztorysu ofertowego. Rozliczenie wartości robót zaniechanych nastąpi na
podstawie kosztorysu ofertowego Wykonawcy złożonego przed zawarciem umowy,”
Izba zważyła, co następuje:
Zarzut podniesiony w o
dwołaniu podlegał oddaleniu.
Wydając wyrok Izba uznała za istotne dla sprawy i rozstrzygające poniższe kwestie.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. art. 224 ust. 1 ustawy Pzp tj.
Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części
składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z
odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
2. art. 16 pkt 1 ustawy Pzp tj.
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców.
I
zba wskazuje, iż stosownie do art. 555 ustawy Pzp Izba nie może orzekać co do
zarzutów które nie były zawarte w odwołaniu. Za zarzut, stosownie do wypracowanego
stanowiska w orzecznictwie uznaje się zespół okoliczności faktycznych i prawnych
stanowiących jego podstawę, a więc wskazanie zaniechania lub czynności zamawiającego
oraz przedstawione przez
odwołującego uzasadnienie faktyczne i prawne.
Art.
224 ust. 1 ustawy Pzp, którego naruszenie zarzuca zamawiającemu odwołujący,
ustanawia obowiązek zamawiającego zwrócenia się do wykonawcy o udzielenie wyjaśnień
oraz złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, jeżeli cena lub koszt oferty,
lub ich istotne części składowe w opinii zamawiającego, wydają się rażąco niskie w stosunku
do przedmiotu zamówienia lub budzą jego wątpliwości co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami sformułowanymi przez zamawiającego lub
wynikającymi z odrębnych przepisów. Norma zawarta w tym przepisie stanowi generalną
zasadę wskazującą na podstawę wystąpienia przez zamawiającego do wykonawcy z
żądaniem udzielenia wyjaśnień co do podejrzenia rażąco niskiej ceny lub kosztu. Przepis ten
nie określa sztywnych reguł, dających podstawę do wystąpienia z takim żądaniem do
wykonawcy lecz daje taką sposobność również wówczas gdy zamawiający poweźmie lub
powinien powziąć wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia za
zaoferowaną cenę, także w sytuacji, w której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet
jedynie ich istotne części składowe budzą wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie
jest niższa od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen złożonych ofert. W
zakresie istotnych części zamówienia ważne jest, aby te części miały znaczenie dla całości
wyceny przedmiotu zamówienia lub które stanowią przedmiot odrębnego wynagrodzenia
przy wynagrodzeniu kosztorysowym. Celem procedury wyjaśniania, o której mowa w art. 224
ust. 1 ustawy Pzp, jest bowiem definitywne rozstrzygnięcie czy dana oferta podlega
odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. O tym, czy cena lub koszt oferty
są rzeczywiście rażąco niskie, rozstrzyga zamawiający w odniesieniu do konkretnego
przypadku, w oparciu o posiadane materiały, w szczególności wyjaśnienia wykonawcy i
załączone przez niego dokumenty, oceniane w kontekście właściwości przedmiotu
zamówienia będącego przedmiotem postępowania. Stanowisko to potwierdził Sąd Okręgowy
w Katowicach w wyroku z dnia 21 czerwca 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 175/10).
Ciężar dowodu, że nastąpiło rażące zaniżenie w stosunku do przedmiotu
zamówienia, spoczywa na wykonawcy, który ze swoich twierdzeń wywodzi skutek prawny w
postaci obowiązku zamawiającego odrzucenia ofert konkurentów (art. 6 k.c. w zw. z art. 8
ust. 1 ustawy Pzp, art. 534 ust. 1 ustawy Pzp). Zgodnie z art. 534 ust. 1 ustawy Pzp strony
są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki
prawne. Ciężar dowodu rozumieć należy jako obarczenie strony procesu obowiązkiem
przekonania sądu (w tym przypadku Krajowej Izby Odwoławczej) dowodami o słuszności
swoich twierdzeń oraz konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku, lub jego
nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik
postępowania. Postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą toczy się kontradyktoryjnie, a
w postępowaniu o charakterze spornym to strony obowiązane są przedstawiać dowody a
organ orzekający nie ma obowiązku zastępowania stron w jego wypełnianiu. W przypadku
zarzutu zaniechania bada
nia ceny oferty lub istotnej części składowej oferty ciężar dowodu
nie jest przenoszony na zasadach ustalonych w art. 537 ustawy Pzp w odniesieniu do
badania ceny oferty, po udzieleniu wyjaśnień, i nie obciąża wykonawcy, którego oferta
miałaby być badana, ani zamawiającego, lecz w całości spoczywa na odwołującym (tak m.in.
wyrok Izby w sprawie o sygn. akt KIO 1024/17). Wyjaśnianie ceny oferty lub ceny elementów
oferty nie jest czynnością dokonywaną ze względów czysto formalnych, ale ma na celu
ochronę zamawiającego przed nienależytym wykonaniem zamówienia w przyszłości z
powodu niedoszacowania ceny oferty przez wykonawcę. Stąd od wykonawcy podnoszącego
zarzut należałoby oczekiwać wykazania, że wadliwe wycenienie istotnej części zamówienia
może mieć negatywny skutek dla wykonania umowy biorąc pod uwagę wymagania
zamawiającego stawiane przedmiotowi zamówienia, w tym zakres, stopień skomplikowania,
wymagania techniczne etc. Art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
nakazuje bowiem zaniżenie istotnej
części składowej zamówienia odnosić do przedmiotu zamówienia, nie zaś wyłącznie do
wartości przedmiotu zamówienia.
Izba stwierdziła, iż odwołujący formułując zarzut zaniechania wezwania
przystępującego do wyjaśnień, jako jego uzasadnienie faktyczne, przedstawił wyłącznie
zestawienie cen oferowanych przez poszczególnych wykonawców za wskazane przez
zamawiającego branże, oraz wyliczenie procentowe różnicy w cenach trzech
kwestionowanych branż (tj. wykonanie nawierzchni ścieżek, tablice pamiątkowe, roboty
drogowe) v
s. średnie cen arytmetycznych wszystkich wykonawców. Odwołujący nie
przeprowadz
ił w toku postępowania odwoławczego żadnych dowodów mających na celu
wykazanie, że wezwanie było konieczne, a wycena jest nieadekwatna do przedmiotu
zamówienia. To na odwołującym w tym zakresie spoczywał ciężar dowodu. W ocenie Izby
niewystarczające, dla uznania podnoszonego zarzutu jest tylko stwierdzenie, że
zamawiający zaniechał wyjaśnienia szczegółowego sposobu kalkulacji dla pozycji
wskazanych przez odwołującego, w sytuacji gdy wzywał wykonawców do wyjaśnień sposobu
kalkulacji ceny w zakresie wykonania elementów małej architektury. Odwołujący nie podjął
również szerszej polemiki z argumentami przystępującego przedstawionymi w złożonym
piśmie np. co do podejścia do sposobu wyceny branży drogowej oraz złożonymi przez niego
dowodami.
Ponadto, o
dwołujący w niniejszej sprawie, nie podnosił, iż zaoferowana przez
przystępującego cena jest rażąco niska lecz kwestionował brak wezwania wykonawcy do
złożenia wyjaśnień odnośnie poszczególnych branż wskazanych w załączniku do oferty,
uznając, iż stanowią one istotne części składowe, z czym Izba się nie zgadza – podzielając
stanowisko wyrażone przez zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie.
I
zba wzięła pod uwagę, że ceny oferowane przez wykonawców za poszczególne
branże były w złożonych ofertach bardzo zróżnicowane (w niektórych branżach ceny wahały
się od np. od 2 500 zł do 40 000 zł; od 8 400 zł do 1 140 000 zł lub od 574 600 zł do 1 977
2 zł), co wskazuje na różne podejście przez wykonawców do wyceny poszczególnych
branż, a cena za przedmiot zamówienia jest ceną ryczałtową. Wskazać należy, iż
zamawiający wzywał wykonawców do wyjaśnień ceny odnośnie zakresów zamówienia które
jego zdaniem budziły wątpliwości, na podstawie art. 224 ust. 2 ustawy Pzp, co nie znalazło
odzwierciedlenia w zarzutach odwołującego. Okoliczność ta, tym bardziej budzi zdumienie,
że przystępujący pomimo braku wezwania w tym zakresie, wyjaśniał już zamawiającemu
także kwestię ceny zaoferowanej w branży roboty drogowe, a co w związku z wyborem tej
oferty jako najkorzystniejszej, spotkało się z akceptacją zamawiającego.
Kwestią istotną w niniejszej sprawie jest również kwestia rodzaju wynagrodzenia jaki
zamawiający określił za przedmiot zamówienia. Zamawiający wskazywał w dokumentach
postepowania, iż mamy do czynienia z ceną ryczałtową. W ocenie Izby badanie istotnych
elementów ceny gdy jest ona ceną ryczałtową może być uzasadnione w określonych
okolicznościach, gdy zamawiający pomimo ryczałtowego charakteru wynagrodzenia nada
określonym dokumentom stanowiącym podstawę wyceny istotną rolę w rozliczaniu
zamówienia i określi sposób ich przygotowania. W niniejszym przypadku to na wykonawcy
ciążył obowiązek wyceny przedmiotu zamówienia w oparciu o dokumentację przedstawioną
mu przez zamawiającego i przypisania poszczególnych elementów wchodzących w skład
realizacji zamówienia do poszczególnych branż, a przedmiary stanowiły jedynie dokument
pomocniczy.
Izba podziela stanowisko zamawiającego oraz wyrażone w orzecznictwie np. w
wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dn. 24 czerwca 2019 r. o sygn. akt
II Ca 928/19, iż
c
o do zasady
przyjmuje się, że w przypadku ceny ryczałtowej za wykonanie zamówienia,
wykonawca zobowiązany jest tylko ująć wszystkie koszty związane z realizacją zamówienia,
a ustalona kwota wynagrodzenia za wykonanie zamówienia jest niezmienna (tak jest również
w niniejszym przypadku za wyjątkiem wskazanym w § 17 ust. 1 pkt 1 wzoru postanowień
umowy)
. Ponadto, przy wynagrodzeniu ryczałtowym, w kontekście wymogów wynikających z
legalnej definicji ceny, nie jest więc ważna struktura wewnętrzna ceny. tj. ceny jednostkowe
(bo wynagrodzenie jest jedno i z góry określone wartością jednej ceny ryczałtowej, którą
zamawiający ma zapłacić wykonawcy). Tymczasem zarzuty odwołującego koncentrują się
właśnie na cenach określonych elementów. Przy cenie ryczałtowej załączone do oferty
kosztorysy, czy formularze cenowe czy te
ż zestawienia mają tylko charakter informacyjny i
jeśli nic innego nie wynika z treści SWZ. Powyższe jest zgodne ze stanowiskiem
zamawiającego wyrażonym w odpowiedzi na odwołanie. Ponadto, aby mówić o cenie rażąco
niskiej, należy brać pod uwagę całkowitą cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia, a nie
cenę za wykonanie danego elementu zamówienia.
Wobec powyższego, w ocenie Izby odwołujący nie wykazał ani nie uprawdopodobnił
wystąpienia w ofercie przystępującego rażąco niskiej ceny i konieczności wezwania tego
wykonawcy do wyjaśnień odnośnie branży wykonania nawierzchni ścieżek, tablic
pamiątkowych oraz robót drogowych.
W konkretnych okolicznościach sprawy Izba, wobec wyników postępowania
dowodowego, stwierdziła niezasadność zarzutu naruszenia art. 224 ust.1 w zw. z art. 16 ust.
1 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie wezwania przystępującego do udzielenia wyjaśnień i
złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny za branże wykonania nawierzchni ścieżek,
tablic pamiątkowych oraz robót drogowych oraz brak naruszenia zasad ustawy Pzp.
Mając na uwadze wszystko powyższe Izba uznała, że odwołanie podlega
uwzględnieniu i na podstawie art. 553 zdanie pierwsze ustawy Pzp orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 557 i 575 ustawy Pzp oraz
§ 5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 7 ust. 1 pkt 1
Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
……………………………….………