Sygn. akt: KIO 2389/21
WYROK
z 30
września 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie 28
września 2021 roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej I
zby Odwoławczej 9 sierpnia 2021 r. przez wykonawcę Grupa
Ekoenergia Sp. z o.o. z siedzibą w Sierakowicach Prawych w postępowaniu prowadzonym
przez
zamawiającego: Gminę Żabia Wola z siedzibą w Żabiej Woli
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
1.1 d
okonanie zmiany treści Ogłoszenia o zamówieniu oraz Specyfikacji warunków
zamówienia polegającą na usunięciu kryterium oceny ofert „Test umiejętności
i rozmowa kwalifikacyjna” albo zamianie kryterium oceny ofert „Test umiejętności
i rozmowa kwalifikacyjn
a” innym, pozacenowym kryterium oceny ofert,
skonstruowanym
w sposób jednoznaczny i zrozumiały,
przedłużenie terminu składania ofert o czas niezbędny na ich przygotowanie.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Gminę Żabia Wola z siedzibą w
Żabiej Woli i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych 00/100), uiszczoną przez Odwołującego - Grupę
Ekoenergia Sp. z o.o. z siedzibą w Sierakowicach Prawych tytułem wpisu
od odwołania,
zasądza od Zamawiającego - Gminy Żabia Wola z siedzibą w Żabiej Woli na rzecz
Odwołującego - Grupy Ekoenergia Sp. z o.o. z siedzibą w Sierakowicach Prawych
kwotę 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych 00/100)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez Odwołującego
z tytułu wpisu od odwołania oraz kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………….............................……………..
Sygn. akt: KIO 2389/21
U z a s a d n i e n i e
Gmina
Żabia Wola z siedzibą w Żabiej Woli (dalej Zamawiający) prowadzi na podstawie
przepisów ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r.,
poz. 2019, dalej: Pzp)
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
podstawowym
pod nazwą: „Rozbudowa Szkoły Podstawowej oraz budowa pełnowymiarowej
sali gimnastycznej w msc.
Skuły”, numer: RI.271.2.27.2021, zwane dalej postępowaniem.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
2 sierpnia 2021 r. pod numerem 2021/BZP 00134323/01.
9 sierpnia 2021 r. wykonawca Grupa Ekoenergia Sp. z
o.o. z siedzibą w Sierakowicach
Prawych (Dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami
czynności i zaniechania Zamawiającego, zarzucając mu naruszenie następujących
przepisów Pzp:
1. art. 16 pkt 1 - 3 Pzp oraz art. 17 ust. 1 i 2 Pzp
w związku z art. 240 ust. 1 i 2 Pzp oraz
art. 241 ust. 1 i 2 Pzp oraz art. 242 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 5 Pzp, przez wadliwe
określenie kryterium pozacenowego oceny ofert w zakresie „testu umiejętności
i rozmowy kwalifikacyjnej
” w sposób, który naruszał zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców oraz zasadę udzielania zamówienia
zapewniającego najlepszą jakość uzasadnioną charakterem zamówienia, przez
premiowanie wykonawców za doświadczenie kierownika budowy, na podstawie
informacji niezawartych w ofercie, lecz wykreowanych przez Zamawiającego w toku
badania ofert, przy czym
zakładany proces kreowania tych informacji jest arbitralny,
niejasny, niezapewniający równego traktowania, nieweryfikujący kwalifikacji
zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji, lecz wiedzę z
zakresu SWZ i oferty. W konsekwencji kryterium to nie
będzie stanowiło legalnego
kryterium jakości, lecz będzie służyło uprzywilejowaniu konkretnego wykonawcy,
przez
co kryterium oderwane jest od przedmiotu zamówienia i nie przyczynia się
do faktycznej gradacji ofert pod badanym kątem, lecz gwarantuje przydzielenie 20 pkt
(waga 20%) preferowanemu wykonawcy, przez co p
ostępowanie straciło walor
przejrzystości.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. zmiany
treści Ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji warunków zamówienia (dalej:
SWZ)
w sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania,
niezwłocznego przekazania wszystkim wykonawcom, którym przekazano SWZ
dokonanej zmiany
Ogłoszenia o zamówieniu i SWZ, oraz zamieszczenia zmiany
Ogłoszenia o zamówieniu i SWZ na stronie internetowej, na której Ogłoszenie
o zamówieniu lub SWZ zostało udostępnione,
3. przesun
ięcia terminu składania ofert o niezbędny dodatkowy czas na wprowadzenie
zmian w ofertach.
Odwołujący wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz od Zamawiającego kosztów
postepowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał m.in.:
W
Rozdziału III ‘Informacje o przebiegu postępowania’ w ust. 4. ‘Opis kryteriów oceny ofert
wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert’ SWZ Zamawiający wskazał ,że
będzie oceniał wnioski zgodnie z następującymi kryteriami:
1. Cena - waga: 60 %,
Test umiejętności i rozmowa kwalifikacyjna - waga: 20 %,
Okres gwarancji i rękojmi za wady - waga: 10 %,
Doświadczenie - waga: 10 %.
Kryteriu
m testu umiejętności i rozmowy kwalifikacyjnej zostało uregulowane w następujący
sposób:
„Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania w tym kryterium to 20 punktów.
Opis sposobu przeprowadzenia testu umiejętności:
a)
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania podczas testu umiejętności
to 10 punktów.
b)
Osoba zaproponowana do objęcia funkcji kierownika budowy w specjalności
konstrukcyjno-budowlanej
zostanie
zaproszona
z
co
najmniej
trzydniowym
wyprzedzeniem do przyb
ycia do siedziby Zamawiającego w celu rozwiązania testu
znajomości treści SWZ oraz oferty wykonawcy, a także przeprowadzenia rozmowy
kwalifikacyjnej.
c)
Zamawiający przedłoży kandydatowi test do rozwiązania z liczbą 10 pytań (udzielenie
1 poprawnej odpowiedzi na 1 pytanie = 1 punkt).
Kandydat otrzyma 15 minut na rozwiązanie testu.
Następnie, w przypadku otrzymania przez kandydata minimum 6 punktów z wyniku testu
Zamawiający przedstawi kandydatowi opisy dwóch sytuacji problemowych,
wymagających reakcji kierownika budowy/robót w trakcie realizacji robót.
Opis sposobu przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej:
d)
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania podczas rozmowy kwalifikacyjnej
to 10 punktów.
e)
Zadaniem kandydata będzie dokonanie analizy przypadków i zaproponowanie
odpowiedniego działania wraz z uzasadnieniem.
− Czas na przygotowanie do udzielenia odpowiedzi będzie wynosił 10 minut.
Kandydat otrzyma 10 minut na udzielenie odpowiedzi.
− Kandydat przedstawi odpowiedzi na zadane pytania w formie zwartej
wypowiedzi, która będzie nagrywana.
− Zamawiający będzie miał prawo zadawania pytań uszczegóławiających oraz
zadawania pytań dotyczących merytorycznej strony oferty wykonawcy, w tym
pytań uszczegóławiających oraz sprawdzających znajomość praw i obowiązków
stron procesu inwestycyjnego wynikających z przepisów prawa oraz SWZ.
f) Punkty przyznane kandydatowi za odpowiedzi udzielone w ramach rozmowy
kwalifikacyjnej zostaną przyznane w następujący sposób:
− Za każdą udzieloną odpowiedź kandydat może otrzymać od 0 albo 5 punktów,
przy czym:
• 0 punktów będzie przyznane, gdy w udzielonej odpowiedzi rozwiązanie jest
nie w p
ełni poprawne lub jest poprawne, lecz brak jest uzasadnienia
lub uzasadnienie jest błędne, lub rozwiązanie jest niewłaściwe, lecz
argumentacja pokazuje właściwe rozumienie zasad i przepisów;
• 5 punktów będzie przyznane, gdy w udzielonej odpowiedzi rozwiązanie jest
właściwe, argumentacja jest poprawna i pogłębiona, z wykorzystaniem
doświadczenia kandydata, praktyki lub ewentualnego orzecznictwa
czy doktryny.
− Punkty za rozmowę kwalifikacyjną będą przyznane kandydatowi w liczbach
całkowitych, przez każdego z członków komisji oraz zostanie wyciągnięta
średnia arytmetyczna. Następnie do tej liczby zostaną dodane punkty uzyskane
z rozwiązania testu.
W przypadku gdy kandydat nie zostanie dopuszczony do rozmowy kwalifikacyjnej,
wówczas otrzyma tylko punkty uzyskane w wyniku rozwiązania testu”.
Zdaniem Odwołującego ww. kryterium oraz opis przyznawania punktów w jego ramach
w rażący sposób naruszają szereg przepisów Pzp, w tym art. 240 ust. 1 i 2 Pzp.
K
westionowane kryterium jakościowe nie jest jednoznaczne, gdyż mimo rozbudowanego
opisu brak informacji co do sposobu oceny kierownika
budowy, zaś samo kryterium jest
skonstruowane w taki sposób, aby pozostawić Zamawiającemu nieograniczoną swobodę
wyboru oferty najkorzystniejszej, przez
umożliwienie faworytowi przyznania 20 pkt, zaś
pozostałym wykonawcom 0 punktów w ramach kryterium.
Informacje, które będą punktowane przez Zamawiającego – wbrew wyraźnej dyspozycji
art. 240 ust. 2 Pzp
– wcale nie będą wynikały z informacji przedstawionych w ofertach, lecz
będą stworzone w toku badania treści tej oferty, i będą wynikały z informacji wykreowanych
przez Zamawiającego po terminie składania ofert, gdy ceny wszystkich ofert (stanowiące
60% wagi) będą już Zamawiającemu znane. Zamawiający może bowiem zaskoczyć
wykonawców dowolnymi pytaniami, nieznanymi na obecnym etapie postępowania, stosując
różny poziom trudności pytań pisemnych i ustnych, w zależności, czy egzaminowany
wykonawca jest faworytem czy też nie. W ten sposób Zamawiający może doprowadzić do
sytuacji,
w której punktacja otrzymana w tym kryterium będzie wcześniej znana komisji
przetargowej
niż pozostałe parametry wskazane w kryteriach oceny ofert. Ponadto egzamin ustny
kandydata na kierownika będzie oceną subiektywną poszczególnych członków komisji. Na
tej podstawie, Zamawiający wykreuje treść oświadczeń, którą następczo oceni. Taka
procedura w rażący sposób narusza nie tylko przepisy szczegółowe, dotyczące kryteriów
oceny ofert, lecz również prymarne zasady dot. równego traktowania wykonawców, uczciwej
konkurencji
i przejrzystości postępowania.
P
ytania weryfikować mają wiedzę kierownika budowy, zaś Pzp przewiduje możliwość
weryfikacji
kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób przeznaczonych do realizacji
zamówienia. Przepis art. 242 ust. 2 pkt 5 Pzp stanowi bowiem, że „kryteriami jakościowymi
mogą być w szczególności kryteria odnoszące się do: (…) 5) organizacji, kwalifikacji
zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą one
mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia”. Jak stanowi zaś art. 242 ust. 1
Pzp
, „kryteria oceny ofert muszą być związane z przedmiotem zamówienia”, zatem żądanie
wykazaniem się dodatkowymi kwalifikacjami zawodowymi i doświadczeniem musi wprost
przekładać się na użyteczność tych dodatkowych kwalifikacji i doświadczenia do wykonania
tego konkretnego zamówienia. Na przykład, dodatkowymi kwalifikacjami zawodowymi byłoby
punktowanie posiadania certyfikatu z klauzulą tajności poufne, tajne i ściśle tajne, podczas
gdy warunek minimalny dotyczył klauzuli zastrzeżone. Zaś dodatkowo punktowanym
doświadczeniem są kolejno zrealizowane przedsięwzięcia. W każdym jednak zakresie,
już na etapie składania ofert wykonawcy muszą wiedzieć co i jak będzie punktowane oraz
mieć możliwość zweryfikowania, czy dane żądania są związane z przedmiotem zamówienia.
Tymczasem art. 242 ust. 2 Pzp jasno stanowi,
że „związek kryteriów oceny ofert
z przedmiotem zamówienia istnieje wówczas, gdy kryteria te dotyczą robót budowlanych,
dostaw lub usług, będących przedmiotem zamówienia w dowolnych aspektach oraz
w odniesieniu do dowolnych etapów ich cyklu życia w tym do elementów składających
się na proces produkcji, dostarczania lub wprowadzania na rynek, nawet jeżeli elementy te
nie są istotną cechą przedmiotu zamówienia”. Zatem, kryterium jakościowe winno dotyczyć
kwalifikacji zawodowych i doświadczenia, które będą punktowały przy rozbudowie szkoły
podstawowej oraz budowie
pełnowymiarowej sali gimnastycznej w Skułach. Weryfikacja
wiedzy
teoretycznej dot. SWZ czy treści oferty, nie może być traktowana jako kryterium
związane z przedmiotem zamówienia.
Zgodnie z art. 241 ust. 1 i 2 Pzp Z
amawiający, jako gospodarz postępowania, może dobrać
kryteria oceny ofert w taki sposób, aby dokonać zakupu najlepiej odpowiadającego jego
potrzebom.
Limitem swobody zamawiającego, wynikającym z obowiązku stosowania zasady
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, jest zatem
obowiązek stosowania takich kryteriów, które odzwierciedlają uzasadnione potrzeby
zamawiającego.
W przedmiotowym przetargu zamiast ustanowienia przejrzystych procedur
Zamawiający zapewnił sobie możliwość arbitralnego oceniania ofert, która to ocena
następczo nie będzie mogła być weryfikowalna w sposób zero-jedynkowy, gdyż zakres
badań może być zupełnie różny, a wówczas złożone oferty nie będą w żaden sposób
porównywalne. Nawet gdyby jednak Zamawiający przewidział, że treść pisemnych jak i
ustnych
pytań będzie identyczna dla każdego wykonawcy oraz, że identyczne będą wszelkie
pytania uszczegóławiające, to i wówczas tak skonstruowane kryterium byłoby z gruntu
wadliwe,
z uwagi na niespełnienie wymogu oceny treści oferty.
K
ryteria oceny ofert powinny być tak skonstruowane, żeby maksymalnie ograniczyć
subi
ektywne odczucie i preferencje oceniającego Uwzględniając charakter zamówienia i jego
cel, obiektywni
e uzasadnione są takie kryteria dotyczące kierownika budowy, które
pozwala
łyby na realne ustanowienie gradacji jakości zaoferowanych ofert i premiowanie tych
wykonawców, którzy dają rękojmię realizacji zamówienia na najwyższym poziomie.
R
ównocześnie, ustanowione kryterium jakościowe nie może dyskryminować wykonawców,
których właściwości (tutaj: posiadanie zasobów osobowych z wysokimi kwalifikacjami
zawodowym
i i bogatym doświadczeniem) predestynują ich do uzyskania maksymalnej ilości
punktów w omawianym kryterium, gdyż są w stanie spełnić te najwyższe standardy.
Zdaniem Odwołującego nielogiczne byłoby przyjęcie, że kwestionowane kryterium
jakościowe wynika z podważania przez Zamawiającego rangi uprawnień i celowości
uzyskiwania uprawnień kierownika budowy. Również nielogiczne byłoby przyjęcie, że dla
Zamawiającego istotniejszy jest test składający się z 15 pytań pisemnych oraz rozmowa
kwali
fikacyjna składająca się z opisu 2 sytuacji problematycznych, niż cały proces
weryfikacyjny, który musiała przejść osoba z uprawnieniami kierownika budowy.
C
hoć Zamawiający ma prawo swobodnie kształtować jakościowe kryteria oceny ofert,
każdorazowo musi być w stanie uzasadnić ich zastosowanie swoimi obiektywnie
uzasadnionymi potrzebami, a zatem,
że kryteria te służyć mają uzyskaniu zamówienia
lepszej jakości. Tymczasem, udzielenie pozytywnych odpowiedzi w teście wiedzy dot. treści
SWZ oraz treści oferty, nie będzie przekładało się realnie na jakość zasobu osobowego, tj.
kwalifikacje zawodowe i doświadczenie kierownika budowy.
P
onieważ kryteria oceny ofert ze swej natury – przez promowanie określonych cech
lub funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia szans na uzyskanie zamówienia przez
jednych wykonawców, ograniczając te szanse innym wykonawcom, nie mogą one odnosić
się do takich aspektów, które nie mają znaczenia z punktu widzenia uzasadnionych potrzeb
zamawiającego. W przeciwnym razie, jedynym skutkiem ich zastosowania będzie
uprzywilejowanie jednych wykonawców kosztem innych, ograniczenie możliwości
ich konkurowania oraz
przekroczenie zasady proporcjonalności, rozumianej jako stosowanie
wymagań adekwatnych do potrzeb i zakładanych celów postępowania, bez żadnych
wymiernych korzyści w postaci wyboru oferty lepszej jakościowo.
Mając na uwadze wskazane okoliczności, Odwołujący zażądał zastąpienia przytoczonej
wyżej treści z Rozdziału III „Informacje o przebiegu postępowania” w ust. 4. „Opis kryteriów
oceny ofert wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert” następującymi
postanowieniami:
„Przy wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający będzie kierował się następującymi
kryteriami i
odpowiadającymi im znaczeniami oraz w następujący sposób będzie oceniał
spełnienie kryteriów:
Lp.
Opis kryterium oceny
Znaczenie (%)
Cena
Doświadczenie kierownika budowy
Okres gwarancji i rękojmi za wady
Doświadczenie
Razem
Oferty będą oceniane przez komisję przetargową metodą punktową w skali 100-punktowej
(1 % = 1 pkt).
1. CENA
– 60 % (...)
DOŚWIADCZENIE KIEROWNIKA BUDOWY – 30%
a)
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania w tym kryterium to 20 punktów.
b)
Ocena punktowa w kryterium „Doświadczenie kierownika budowy” dokonana zostanie
na
podstawie
ilości
zadeklarowanego
doświadczenia,
polegającego
na udziale wskazanej w ofercie osoby w robotach budowlanych (udział w realizacji
kontr
aktu) jako kierownik budowy na budynku użyteczności publicznej, zaś budynek
ten uzyskał decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, przy czym roboty budowlane
polegały na budowie/przebudowie/rozbudowie, a wartość tych robót (wykazywanego
kontraktu) wynosiła co najmniej 4.000.000,00 PLN brutto. W przypadku robót,
których wartość została wyrażona w umowie w innej walucie niż PLN należy
dokonać przeliczenia tej waluty na PLN przy zastosowaniu średniego kursu NBP na
dzień zakończenia robót (w przypadku robót rozliczanych wyłącznie w walutach
innych niż PLN).
c)
Punkty w omawianym kryterium zostaną przyznane w następujący sposób:
− 0 pkt - w przypadku nie wykazania w ofercie w celu uzyskania punktów w
kryterium „Doświadczenie kierownika budowy” żadnego doświadczenia dla
ki
erownika budowy albo nie wykazania w ofercie żadnego adekwatnego
doświadczenia kierownika budowy,
− 5 pkt - za wykazanie w ofercie w celu uzyskania punktów w kryterium
„Doświadczenie kierownika budowy”
jednego
adekwatnego
doświadczenia kierownika budowy,
− 10 pkt - za wykazanie w ofercie w celu uzyskania punktów w kryterium
„Doświadczenie kierownika budowy” dwóch adekwatnych doświadczeń
kierownika budowy,
− 20 pkt - za wykazanie w ofercie w celu uzyskania punktów w kryterium
„Doświadczenie kierownika budowy” trzech adekwatnych doświadczeń
kierownika budowy,
− 30 pkt - za wykazanie w ofercie w celu uzyskania punktów w kryterium
„Doświadczenie kierownika budowy” czterech lub więcej adekwatnych
doświadczeń kierownika budowy, Osoba wskazana w kryterium
„Doświadczenie kierownika budowy”, tj. kierownik budowy w specjalności
konstrukcyjno-
budowlanej, musi być również – pod rygorem odrzucenia oferty
– wskazana w wykazie osób – załącznik nr 5 do SWZ.
2. OKRES GWARANCJI I
RĘKOJMI ZA WADY– 10 %
(…)
DOŚWIADCZENIE – 10 %
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania w tym kryterium to 10 punktów.
Zamawiający przyzna punkty za wykonane roboty budowlane w następujący sposób:
− Za wykazanie każdej zrealizowanej roboty budowlanej ponad wymagane minimum, w
której
uczestniczyła
osoba
wskazana
przez Wykonawcę
jako
kierownik
budowy/kierownik
robót (patrz: warunki udziału w postępowaniu – rozdział II podrozdział
7 pkt 1) SWZ)
Wykonawca otrzyma 5 punktów.
− Niezależnie od ilości wykazanych w Formularzu oferty (załącznik nr 1 do SWZ) przez
Wykonawcę doświadczeń zawodowych – Zamawiający maksymalnie w tym kryterium
przyjmie do oceny nie więcej niż 2 wykonane roboty budowlane.
− Osoba wskazana w kryterium „Doświadczenie zawodowe”, tj. kierownik budowy w
specjalności konstrukcyjno-budowlanej, musi być również – pod rygorem odrzucenia
oferty
– wskazana w wykazie osób – załącznik nr 5 do SWZ.
Łączna liczba punktów = liczba punktów za: cenę (maks. 60) + doświadczenie kierownika
budowy (maks. 30)
+ okres gwarancji i rękojmi za wady (maks. 10).”
W związku z postulowanymi zmianami w treści Ogłoszenia o zamówienia i SWZ Odwołujący
wn
iósł o wydłużenie terminu składania ofert o co najmniej 15 dni, liczonego od czasu
przekazania do publikacji zmiany Ogłoszenia o zamówienia, jako czasu niezbędnego
do rzetelnego
przygotowania i złożenia oferty.
Zamawiający nie złożył pisemnej odpowiedzi na odwołania, a w toku rozprawy nie zgodził
się ze stanowiskiem Odwołującego i wniósł o oddalenie odwołania.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść
specyfikacji warunków zamówienia, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska stron
zawarte w odwołaniu a także wyrażone ustnie na rozprawie
i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
I
zba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp, tj. istnienie po stronie O
dwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
Z
amawiającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że zasługuje ono na uwzględnienie.
27 września 2021 r. Zamawiający dokonał zmiany treści SWZ. Zmiana w pewnym stopniu
objęła również kwestionowane przez Odwołującego postanowienia dotyczące sposobu
oceny ofert w ramach kryterium testu umiejętności i rozmowy kwalifikacyjnej. Postanowienia
t
e po zmianach nabrały następującego brzmienia:
TEST UMIEJĘTNOŚCI I ROZMOWA KWALIFIKACYJNA – 20%
„Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania w tym kryterium to 20 punktów.
Osoba biorąca udział w kryterium „Test umiejętności i rozmowa kwalifikacyjna”,
tj. kierownik budowy/robót w specjalności konstrukcyjno-budowlanej, musi być również
– pod rygorem odrzucenia oferty – wskazana w wykazie osób – załącznik nr 5 do
SWZ.
Opis sposobu przeprowadzenia testu umiejętności:
a)
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania podczas testu umiejętności
to 10 punktów.
b)
Osoba zaproponowana do objęcia funkcji kierownika budowy/robót w
specjalności konstrukcyjno-budowlanej zostanie zaproszona z co najmniej
trzydniowym wyprzedzeniem do przybycia do siedziby Zamawiającego w celu
rozwiązania testu znajomości treści SWZ oraz oferty wykonawcy, a także
przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej.
c)
Zamawiający przedłoży kandydatowi test do rozwiązania z liczbą 10 pytań
(udzielenie 1 poprawnej odpowiedzi na 1 pytanie = 1 punkt).
− Kandydat otrzyma 15 minut na rozwiązanie testu.
− Każdy z kandydatów otrzyma taki sam zestaw pytań jednokrotnego wyboru.
− Udzielenie 1 niepoprawnej odpowiedzi na 1 pytanie = 0 punktów.
− Nieudzielenie odpowiedzi na pytanie jest traktowane jak udzielenie
odpowiedzi niepoprawnej.
− Następnie, w przypadku otrzymania przez kandydata minimum 6 punktów
z wyniku t
estu Zamawiający przedstawi kandydatowi opisy dwóch sytuacji
problemowych, wymagających reakcji kierownika budowy/robót w trakcie
realizacji robót.
Opis sposobu przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej:
a)
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania podczas rozmowy
kwalifikacyjnej to 10 punktów.
b)
Zadaniem kandydata będzie dokonanie analizy przypadków i zaproponowanie
odpowiedniego działania wraz z uzasadnieniem.
− Czas na przygotowanie do udzielenia odpowiedzi będzie wynosił 10
minut. Kandydat otrzyma 10 minut na udzielenie odpowiedzi.
− Kandydat przedstawi odpowiedzi na zadane pytania w formie zwartej
wypowiedzi, która będzie nagrywana.
− Zamawiający będzie miał prawo zadawania pytań uszczegóławiających
oraz
zadawania pytań dotyczących merytorycznej strony oferty
wykonawcy, w tym pytań uszczegóławiających oraz sprawdzających
znajomość praw i obowiązków stron procesu inwestycyjnego
wynikających z przepisów prawa oraz SWZ.
c)
Punkty przyznane kandydatowi za odpowiedzi udzielone w ramach rozmowy
kwalifikacyjnej zostaną przyznane w następujący sposób:
− Za każdą udzieloną odpowiedź kandydat może otrzymać od 0 do 5
punktów, przy czym:
▪
0 punktów będzie przyznane, gdy w udzielonej odpowiedzi
rozwiązanie jest nie w pełni poprawne lub jest poprawne, lecz brak
jest uzasadnienia lub uzasadnienie jest błędne, lub rozwiązanie jest
niewłaściwe, lecz argumentacja pokazuje właściwe rozumienie zasad
i przepisów;
▪
5 punktów będzie przyznane, gdy w udzielonej odpowiedzi
rozwiązanie jest właściwe, argumentacja jest poprawna i pogłębiona,
z
wykorzystaniem
doświadczenia
kandydata,
praktyki
lub ewentualnego orzecznictwa czy doktryny.
− Punkty za rozmową kwalifikacyjną będą przyznane kandydatowi
w liczbach całkowitych, przez każdego z członków komisji oraz zostanie
wyciągnięta średnia arytmetyczna. Następnie do tej liczby zostaną
dodane punkty
uzyskane z rozwiązania testu.
− W przypadku gdy kandydat nie zostanie dopuszczony do rozmowy
kwalifikacyjnej, wówczas otrzyma tylko punkty uzyskane w wyniku
rozwiązania testu umiejętności”.
W toku rozprawy Zamawiający uzasadnił potrzebę wprowadzenia powyższego kryterium
swoimi dotychczasowymi doświadczeniami w realizacji zamówień na roboty budowlane.
Zamawiający wskazał, że wielokrotnie spotykał się w takich sytuacjach z brakiem
u kierowników robót elementarnej wiedzy na temat realizowanych zadań. Z tego względu
Zamawiający uznał, że żądanie, by kierownik robót legitymował się odpowiednim
doświadczeniem to zbyt mało, by zapewnić udział w realizacji zamówienia kierownika
o wysokich i rzeczywistych kwalifikacjach.
Zamawiający wyjaśnił ponadto, że konstruując kryterium testu umiejętności i rozmowy
kwalifikacyjnej korz
ystał z publikacji wydanej w 2020 r. przez Urząd Zamówień Publicznych:
„Pozacenowe kryteria oceny ofert. Poradnik z katalogiem dobrych praktyk”. Zgodnie z tą
publikacją zastosowanie ww. kryterium jest w pełni dopuszczalne. Na str. 40 poradnika
wskazano:
„Dla oceny kwalifikacji personelu, poza informacją o wykształceniu, doświadczeniu
i kwalifikacjach konkretnych osób, podstawą oceny może być próba wiedzy. Organizuje
się ją w siedzibie zamawiającego i polega na wykonaniu określonych zadań przez
kluczowych
ekspertów wymienionych w ofercie każdego z wykonawców. Próba odbywa się
w obecności pracownika lub pracowników zamawiającego i polegać może na:
• rozwiązaniu testu, opracowaniu pisemnej opinii, zaproponowaniu rozwiązania sytuacji
problemowych;
• rozmowie kwalifikacyjnej prowadzonej według jednego scenariusza obejmującego
znajomość określonych zagadnień;
• prezentacji wybranego tematu (w przypadku zamówień na usługi szkoleniowe zwanej
samplingiem)
”.
Zamawiający powołał się na przytoczony fragment podręcznika wskazując, że ustanowienie
kryterium testu wiedzy i rozmowy kwalifikacyjnej było prawidłowe. Zamawiający wskazał
także na następujący cytat z ww. publikacji:
„Kompetencje osób trudno oceniać na podstawie dokumentów. Dlatego w czasie rekrutacji,
po sprawdzeniu
formalnych dokumentów, przeprowadza się z kandydatem rozmowę
kwalifikacyjną. Tak samo należy podchodzić do oceny kwalifikacji kluczowego personelu
wykonawcy przy zamówieniach publicznych. Formalne potwierdzenie kompetencji mierzone
w latach doświadczenie zawodowego, uzyskanych dyplomach, certyfikatach należy
uzupełnić rozmową kwalifikacyjną. W celu obiektywizacji rozmowy kwalifikacyjnej można
posłużyć
się kwestionariuszem pytań, pisemnymi case study, a odpowiedzi kandydata nagrywać.
Kryterium takie może być stosowane w wielu zamówieniach, w tym w robotach budowlanych,
projektowaniu, systemach informatycznych i wielu innych usługach. W przypadku
zamawiania szkoleń ocena może przebiegać w postaci samplingu (próbki szkolenia
przeprowadzonego przez trenera)
”.
Wobec
szczególnej roli Prezesa UZP w systemie zamówień publicznych, Zamawiający
wskazał, że przytoczone wyżej fragmenty publikacji UZP dawały mu pełne podstawy
do zastosowania kwestionowanego przez Odwołującego kryterium. Zamawiający podkreślił
przy tym,
że znaczna część zawartych w SWZ regulacji dotyczących tego kryterium została
wprost przepisana z poradnika UZP.
W konsekwencji Zamawiający wniósł o oddalenie
odwołania.
W ocenie Izby zarzut odwołania potwierdził się, a stanowisko Zamawiającego było
nieprawidłowe.
O ile, co do zasady, zastosowanie kryterium pozacenowego opartego na próbie wiedzy
i kwalifikacji personelu kluczowego jest dopuszczalne
to wskazać należy, że nie zawsze i nie
w każdych warunkach. Wydany przez UZP poradnik faktycznie pozwala na użycie
przedmiotowego kryterium oceny ofert przy zamówieniu na roboty budowlane. Podkreślenia
jednak wymaga, że publikacja ta nie zawiera gotowych, kompleksowych rozwiązań, a
stanowi jedynie wskazanie
możliwych do zastosowania kryteriów pozacenowych. Regulacje
opisane w poradniku stanowią jednak jedynie szkic, na którym może oprzeć się
zamawiający, ale to na nim ciąży obowiązek szczegółowego i starannego opisania kryterium
oceny ofert w ogłoszeniu o zamówieniu i SWZ.
W ocenie Izby Zamawiający powyższemu obowiązkowi nie sprostał. Opis sposobu oceny
ofert w ramach spornego kryterium jest bardzo lakoniczny, co jest sprzeczne z art. 240 ust. 1
Pzp.
Podkreślenia wymaga, że zastosowane przez Zamawiającego kryterium jest bardzo
nietypowe na gruncie praktyki zamówień na roboty budowlane. Kryterium odnoszące
się do wiedzy personelu kluczowego zdecydowanie częściej stosowane jest do zamówień,
których realizacja wymaga szczególnej wiedzy specjalistycznej od personelu wykonawcy.
Przedmiotem zamówienia w badanym postępowaniu są zaś typowe roboty budowlane –
rozbudowa budynku szkoły. W tej sytuacji jest wysoce prawdopodobne, że zainteresowani
udziałem w postępowaniu wykonawcy nie będą mieli żadnej świadomości jak w praktyce
wyglądać ma ocena ofert w ramach spornego kryterium. Na gruncie zamówione na roboty
budowlane próżno szukać utartej praktyki tego rodzaju oceny. Z tego też względu
Zamawiający powinien dołożyć ponadprzeciętnych starań, by opis samego kryterium jak
i sposobu oceny ofert w jego ramach był całkowicie jasny i zrozumiały oraz by nie budził
żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Zamawiający tymczasem nie zawarł w SWZ nawet
tak podstawowych informacji jak kwestia sposobu, miejsca i daty przeprowadzenia testu
wiedzy
. Zamawiający wskazał jedynie, że kandydaci na kierowników będą zapraszani
do udziału w teście z trzydniowym wyprzedzeniem. W toku rozprawy Zamawiający wyjaśnił,
że o ile pozwolą na to warunki sanitarne, których konieczność zapewnienia wynika z
pandemii Covid-
19, to testowi zostaną poddani wszyscy kandydaci jednocześnie. W SWZ
taka informacja nie została jednak zawarta.
Przeprowadzenie testu wiedzy w tym samym miejscu i czasie jest bardzo istotne
dla zap
ewnienia takich samych warunków testu dla wszystkich ocenianych kandydatów.
O ile oczywiste jest, że ze względu na stan pandemii mogą wystąpić okoliczności
uniemożliwiające jednoczesne przeprowadzenie testu, na co uwagę zwrócił w toku rozprawy
Zamawiający, to wskazać należy, że nie może być to okoliczność pozwalająca na
odstąpienie od zapewnienia równych szans wszystkim ocenianym kandydatom. Tym samym,
jeżeli Zamawiający nie jest w stanie zagwarantować równych, jednakowych warunków
wszystkim kandydatom, to
nie powinien stosować kryterium testu i rozmowy kwalifikacyjnej.
Zamawiający w żaden sposób nie opisał również sposobu i organizacji przeprowadzenia
rozmów kwalifikacyjnych. Zamawiający nie określił również zasad według których zamierzał
przyznawać punkty w ramach rozmowy kwalifikacyjnej (poza punktacją graniczną – 0 i 5
punktów). Logiczne jest, że osoby dokonujące oceny muszą mieć możliwość stopniowania
oceny, ale Zamawiający powinien również ten aspekt dokładnie opisać. Zasady
przyznawania punktów zawarte w SWZ zawierają z kolei szereg nieprecyzyjnych,
niedookreślonych zwrotów, które byłyby źródłem sprzecznych interpretacji – jest to kolejny,
niedopuszczalny element tego rodzaju kryterium, które jest ze swojej natury w znacznej
mierze subiektywne. Przykładowo wskazać należy zwrot „pogłębione uzasadnienie”. Nie ma
przy tym znaczenia, że Zamawiający zwrot ten zaczerpnął ze wzmiankowanego poradnika
UZP. Zamawiający powinien określić czym będzie „pogłębione uzasadnienie” na gruncie
danego postępowania, czego jednak – podobnie jak w przypadku kilku innych, podobnie
niejednoznacznych określeń, nie zrobił.
Zamawiający nie wykazał, że kwestionowane przez Odwołującego kryterium jest
proporcjonalne do przedmiotu zamówienia. Podkreślić należy, w odniesieniu do twierdzenia
Zamawiającego o niskich kwalifikacjach i braku elementarnej wiedzy na temat realizowanych
zadań przez dotychczasowych kierowników realizujący zadania na rzecz Zamawiającego, że
to wykonawca odpowiedzialny jest za należytą realizację przedmiotu zamówienia. Z tego
względu Zamawiający powinien skoncentrować się na zapewnieniu sobie instrumentów
pozwalających wymóc na wykonawcy należytą, zgodną z ofertą realizację przedmiotu
zamówienia. O ile nie można bagatelizować roli kierownika robót, to biorąc pod uwagę
przedmiot zamówienia – typowe roboty budowlane – Zamawiający powinien wykazać, że
rola kierownika robót w przedmiotowym zadaniu jest tak kluczowa, że nie da się zapewnić
należytej realizacji przedmiotu zamówienia w sposób inny niż dokonanie selekcji ofert z
użyciem spornego kryterium.
Zamawiający nie wykazał również (ani nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej
w tym kierunku), że członkowie komisji przetargowej dysponują wiedzą zawodową
pozwalającą na należytą i prawidłową (a co za tym idzie – możliwie obiektywną) ocenę
kandydatów na kierowników w toku rozmów kwalifikacyjnych. Skoro celem Zamawiającego,
zgodnie z wyjaśnieniami złożonymi w toku rozprawy, było zapewnienie wyboru oferty z
wysoko wykwalifikowanym kierownikiem budowy, to Zamawiający powinien wykazać
kompetencje
w kierunku należytej oceny kwalifikacji kierownika budowy.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała, że zarzut odwołania potwierdził się o czym orzekła
w sentencji.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowód z następujących dokumentów:
Ogłoszenia o zamówieniu,
SWZ wraz z wersją z 27 września 2021 r.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie
art. 557 i 575 ustawy Prawo zamówień publicznych z 2019 r. oraz § 5 pkt 1 i 2 lit. b)
w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych
rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu
pobierania wpisu od odwołania z 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
………………................……………….………