Sygn. akt KIO 2649/21
WYROK
z dnia 2
8 października 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca: Magdalena Grabarczyk
Protokolant: Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2
5 października 2021 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 września 2021 r. przez wykonawcę Green
Parking Sp. z o.o. w Poznaniu w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miasto i
Gminę Ostrzeszów
przy udziale wykonawcy Projekt Parking Sp. z o.o. w Poznaniu
zgłaszającego przystąpienie do
udziału w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego
orzeka:
1. oddala
odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża Green Parking Sp. z o.o. w Poznaniu i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Green Parking Sp. z o.o. w Poznaniu tytułem
wpisu od odwołania;
2.2. zasądza od Green Parking Sp. z o.o. w Poznaniu na rzecz Miasta i Gminy Ostrzeszów kwotę
zł 99 gr (słownie: trzy tysiące sześćset dziewięćdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt
dziewięć groszy) stanowiącą uzasadnione koszty strony postępowania odwoławczego poniesione
z tytułu opłaty skarbowej, wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów dojazdu pełnomocnika na
posiedzenie.
Stosownie do art. 579 ust. 1 oraz art.
580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 14 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodnicząca: ………………………
Sygn. akt KIO 2649/21
Uzasadnienie
Zamawiający – Miasto i Gmina Ostrzeszów – prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego
na podstawie przepisów ustawy z 11 września 2019 roku - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.
), dalej jako: „ustawa” lub „Pzp”, postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest usługa dzierżawienia parkomatów
wraz z obsługą techniczno-serwisową oraz systemów do nakładania opłat, prowadzenia procesu
windykacji należności oraz prowadzenia kontroli na obszarze Strefy Płatnego Parkowania (SPP) i
Mie
jskich Buforowych Parkingów Płatnych (MBPP) w Ostrzeszowie. Ogłoszenie o zamówieniu
opublikowane zostało w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 5 lipca 2021 r. pod numerem
2021/S 127-337290.
Wartość zamówienia jest większa niż progi unijne wskazane w art. 3 ust. 1
Pzp.
W związku z przesłaniem przez zamawiającego informacji o wyborze najkorzystniejszej
oferty
9 września 2021 r. wykonawca Green Parking Sp. z o.o. w Poznaniu wniósł odwołanie.
Zachowany
został termin ustawowy i obowiązek przekazania zamawiającemu kopii odwołania.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 224 ust. 6 ustawy:
w związku z dokonaniem wadliwej oceny wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez Projekt
Parking Sp. z o.o. w Poznaniu;
błędnym uznaniem, że oferta Projekt Parking nie podlega odrzuceniu i nie zawiera rażąco
niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia;
3) zaniechaniem odrzucenia ofe
rty Projekt Parking, która zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia;
2. art. 224 ust. 5 ustawy
w związku z błędnym uznaniem, że Projekt Polska wykazał i udowodnił,
że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia;
3. art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy wobec zaniechania odrzucenia oferty Projekt Polska jako oferty,
która zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
4. art. 204 ust. 1 ustawy wobec dokonania wyboru oferty Projekt Parking, kt
óra podlega odrzuceniu
zamiast of
erty Green Parking Polska będącej najkorzystniejszą, ewentualnie art. 255 pkt 2 ustawy
wobec dokonania wyboru oferty Proje
kt Parking, która podlegała odrzuceniu zamiast
unieważnienia postępowania ze względu na odrzucenie wszystkich ofert .
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu unieważnienie
czynności oceny i wyboru ofert, odrzucenie oferty Projekt Parking oraz dokonanie ponownego
wyboru oferty spośród ofert niepodlegających odrzuceniu, ewentualnie unieważnienia
postępowania w przypadku stwierdzenia braku ofert niepodlegających odrzuceniu. Żądał również
dopuszczenia i przeprowadzenia
dowodów powołanych w treści odwołania na okoliczności tam
wskazane oraz o
bciążenia zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego, w tym kosztami
wynagrodzenia pełnomocnika.
W uzasadnieniu wskazał, że pismo Projekt Parking nie stanowi pod względem
merytoryczny
m wyjaśnień, gdyż jest jedynie oświadczeniem, iż cena została obliczona prawidłowo
z powodu rzekomego,
bilansu sprzyjających i dostępnych wykonawcy warunków cenotwórczych”.
Wykonawca nie załączył dowodów, że tak rzeczywiście jest w szczególności umów, faktur etc.
Ponadto nie zostały skalkulowane żadne koszty działania spółki związane z wykonaniem
zamówienia, w szczególności wynagrodzenia pracowników. Odwołujący zarzucił, że sam fakt
ni
ezłożenia wyjaśnień w sposób zgodny z wezwaniem zamawiającego oraz dyspozycją art. 224
ust 1 i 3 ustawy
powinien skutkować odrzuceniem oferty. „Z daleko idącej ostrożności procesowej”
odwołujący wskazał, że oferta rynkowa, którą otrzymał odwołujący od F.P. Soft sp. z o.o. opiewała
na kwotę 4.000 zł netto miesięcznie w tej kwocie było zawarte: oprogramowanie do
administrowania strefą płatnego parkowania (sprzedaż abonamentów, windykacja, rozliczenia
finansowe
), pełna obsługa wezwań do opłat dodatkowych, wystawiania upomnień, aktualizację
oprogramowania, nadzór autorski, pomoc zdalną, przetrzymywanie danych w chmurze firmy F.P.
Soft sp. z o.o. Oferta Spółki Projekt Parking opiewała na 3.000 zł netto czyli o ponad 25 % mniej,
przy czym
za 48 miesięcy obsługi, a dotyczyła oprogramowania w takim samym zakresie, oprócz
rozwiązania w chmurze, które było wymagane przez zamawiającego. Oferta taka jest niemożliwa
do uzyskania na rynku. W
ykonawca nie wykazał jakichkolwiek innych dowodów uzasadniających,
skąd wynika podana przez niego cena całkowita. Jako dowód odwołujący załączył do odwołania
ofert
ę F.P. Soft sp z o.o. z dnia 13 lipca 2021 r. na okoliczność cen rynkowych części składowych
oferty.
Odwołujący powołał orzecznictwo Izby i wywiódł, że wykonawca w odpowiedzi na
wezwanie powinien zamawiającemu przedłożyć dokumenty i kalkulację, z której w sposób
niebudzący wątpliwości wynika, jakie wykonawca przewiduje koszty materiałowe, jakie koszty
osobowe, koszty administrac
yjne i inne związane z realizacją zamówienia. Wyjaśnienia takie,
poparte stosownymi dowodami, nie powinny budzić jakiejkolwiek wątpliwości zamawiającego,
nawet jeżeli zaoferowana cena znacznie odbiega od jego szacunku, średniej arytmetycznej cen
wszystkich
złożonych ofert, czy nawet cen rynkowych. Dlatego tak istotne dla wykonawcy jest
przygotowanie rzetelnych wyjaśnień, zawierających kalkulacje i dowody potwierdzające
przytaczane okoliczności, a uzasadniające realizację zamówienia za zaoferowaną cenę. Co
w
ięcej, Projekt Parking nie przedstawił dowodów na potwierdzenie kosztów personelu. W
wyjaśnieniach Projekt Parking wskazał w pkt 3.1. Tabeli Koszty bieżące ,,3. Pomoc technika - 1/4
etatu 1000 zł netto.‘’ Powyższe w żaden sposób nie stanowi dowodu (a jedynie oświadczenie), iż
zatrudnione osoby (i to tyl
ko świadczące pomoc techniczną) otrzymują wynagrodzenie zgodnie z
obowiązującymi przepisami. Co więcej, wykonawca wskazał jedynie na fakt zatrudnienia pomocy
technika, nie wska
zując na koszty personelu wykonującego montaż i inne czynności określone w §
2 ust 3 pkt 1 -
13 projektowanych postanowień umowy.
Za nieuzasadnione
odwołujący uznał również odrzucenie jego oferty jako niezgodnej z
warunkami zamówienia. Wykonawca wprowadzał formularz ofertowy wraz z innymi dokumentami
zamówienia, nie posiada jednak uprawnień administratora systemu, które pozwalałyby mu na
przeprowadzenie odpowiedniego dowodu. W jego ocenie z
amawiający powinien dokonać
odpowiedniej analizy w tym zakresie, ewe
ntualnie wezwać Wykonawcę do wyjaśnień a także
wystąpić do administratora platformy przetargowej i dopiero wtedy dokonać decyzji. Komisja
przetargowa miała też możliwość skorzystania z fachowej opinii ewentualnie powołać biegłego z
zakresu informatyki. Od
wołujący przedstawił formularz ofertowy podpisany elektronicznie 26 lipca
o godz. 16:11 tego samego dnia i w podobnym czasie jak wszystkie inne dokumenty przekazane w
ramach złożenia dokumentów w przedmiotowym postępowaniu.
Odwołujący podniósł, że niezależenie od kwestii, czy odrzucenie oferty odwołującego
zostanie uznane za prawidłowe, to nawet w przypadku nieuwzględnienia tego zarzutu z
jednoczesnym uwzg
lędnieniem zarzutów dotyczących rażąco niskiej ceny uzasadnione jest
unieważnienie postępowania.
Wykonawca przez Projekt Parking Sp. z o.o. w Poznaniu
zgłosił przystąpienie do udziału w
postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego z zachowaniem terminu ustawowego i
ob
owiązku przekazania stronom kopii przystąpienia. Przystępujący wniósł o oddalenie odwołania.
Zamawiający przed terminem posiedzenia z udziałem stron poinformował, że 20 września
2021 r. unieważnił czynność wyboru najkorzystniejszej oferty, nie unieważnił czynności odrzucenia
oferty odwołującego. Podniósł, że odwołujący nie ma interesu we wniesieniu odwołania oraz, że
odwołanie podlega oddalenia z racji unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty.
Podobne stanowisko zapreze
ntował w piśmie procesowym przystępujący.
Izba ustaliła, że odwołanie nie podlega odrzuceniu i rozpoznała je na rozprawie. Strony i
uczestnik podtrzymali dotychczasowe stanowiska.
Izba ustaliła, co następuje:
Zamawiający podczas publicznego otwarcia ofert 2 sierpnia 2021 r., poinformował, że
wpłynęła oferta złożona przez przystępującego, w której:
1. Warto
ść dzierżawy brutto zamówienia podstawowego wyniosła - 863 637,12 zł;
Wartość dzierżawy brutto w ramach Opcji 1 - 186 182,64 zł ;
Wartość łączna wykupu brutto - 38,13 zł;
Cena brutto roboczogodziny pracy związanej z wprowadzaniem nowych funkcji systemu -
184,50 zł;
5. Dodatkowa gwarancja -
48 miesięcy.
Zamawiający poinformował, że dokumenty złożył także podmiot odwołujący, jednak wśród
złożonych dokumentów nie znajduje się formularz ofertowy bądź inny dokument wskazujący na
zaoferowaną cenę.
2 września 2021 r. zamawiający udostępnił informację o kwocie jaką zamierza przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia, tj. 1.290.024,00 zł brutto w ramach zamówienia podstawowego
oraz 1.586.577,00 brutto łącznie z prawem opcji.
Pismem z 6 sierpnia 2021 r. za
mawiający wystąpił do przystępującego o wyjaśnienia ceny
oferty. S
twierdził, że „zaoferowana przez wykonawcę cena” wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiot
u zamówienia oraz budzi wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z
odrębnych przepisów. Zamawiający oczekiwał wyjaśnień, dotyczących przyczyn ustalenia ceny na
poziomie wskazanym w ofercie oraz elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w
szczególności dotyczących:
1. sposobu kalkulacji ceny przedstawionej w ofercie
– w szczególności z uwzględnieniem
czynników, o których mowa w art. 224 ust. 3 pkt 4 i 6 Ustawy (zgodności z przepisami dotyczącymi
kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagro
dzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r.
poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane
zamówienie; zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie);
możliwości wykonania zamówienia za cenę przedstawioną w ofercie przy uwzględnieniu,
że oferta powinna być zgodna ze wszystkimi warunkami zamówienia odnoszącymi się między
innymi do:
a.
wymagań co do roku produkcji parkomatów;
b. utrzymywania danych przez wy
konawcę na zewnętrznej chmurze;
c. dosta
rczenia i bieżącym utrzymywaniu kart SIM;
d.
wymagań co do baz danych;
e.
wymagań co do urządzeń kontrolnych.
Zamawiający wskazał, że w celu zadośćuczynienia wezwaniu wykonawca zobowiązany jest
także dostarczyć dowody (np. kopie dokumentów, pism, faktur, umów, itp.) dotyczące wyliczenia
ceny, potwierdzające prawidłowość kalkulacji ceny, w zakresie wynikającym ze złożonych
wyjaśnień. Zamawiający powołał art. 224 ust. 6 i art. 224 ust. 5 ustawy.
Przystępujący udzielił wyjaśnień pismem z 10 sierpnia 2021 r. Wskazał, że cena oferty, w
kwocie
: zamówienie podstawowe - 863 637,12 zł brutto, z prawem opcji: 1.049.857,89 zł, stanowi
bilans spr
zyjających i dostępnych wykonawcy warunków cenotwórczych wykonania
nini
ejszego zamówienia polegających na:
posiadaniu własnego zaplecza technicznego – pracowników serwisu technicznego oraz
magazynu, zlokalizowanych w bliskiej odległości od miejsca wykonania przedmiotu
zamówienia, co skutkuje obniżeniem kosztów transportu, montażu, jak również brakiem
konieczności najmu powierzchni magazynowych w okresie montażu urządzeń – miejsce
wykonania zamówienia położone jest 51 km od siedziby serwisu regionalnego w Kaliszu i 152 km
od siedziby głównej w Poznaniu;
2) pos
iadaniu w chwili składania oferty zmagazynowanych zapasów materiałowych to jest:
części parkomatów, kaset wymiennych, modemów GPRS oraz samodzielnie wykonanych
prefabrykatów do montażu parkomatów niezbędnych do realizacji przedmiotu zamówienia, co
skutkuje oszczędnościami przy wykonywaniu przedmiotu zamówienia – w szczególności
kosztów montażu oraz udostępnienia usługi komunikacji z urządzeniami;
3) posiadania autorskich
rozwiązań dotyczących oprogramowania windykacyjnego –
system
EXEK w ramach współpracy w ramach grupy kapitałowej ze Spółką Mobile Traffic
DATA, co skutkuje m
ożliwością zaoferowania przez wykonawcę konkurencyjnych cen za
wykonanie zamówienia.
Prz
ystępujący przedstawił również metodę kalkulacji ofertowej. Zaprezentował koszty
inwestycyjne, k
oszty bieżące, utrzymanie miesięczne dostarczonych parkomatów i systemów w
rozbiciu na
poszczególne grupy kosztów. Kalkulację przystępujący zastrzegł jako tajemnicę swego
przedsiębiorstwa. W dokumentacji postępowania nie znajduje się informacja, że zamawiający
uznał to zastrzeżenie za nieskuteczne. W związku z tym Izba postanowiła w nie przywoływać
kalkulacji w uzasadnieniu.
Do wyjaśnień przystępujący dołączył ofertę Mobile Traffic Data Sp. z o.o. Stwierdzono w
niej, że jest to oferta specjalna pochodząca od podmiotu działającego w ramach tej samy grupy
kapitałowej w związku z długoletnią współpracą oraz wiążącą ramową umową dystrybutorską na
sprzedaż tworzonego przez Mobile Traffic Data oprogramowania Exek, do Zarządzania Kontrolą i
Windykacją w SPP. Przedmiotem oferty jest:
Dostawa
oprogramowania
do
nakładania opłat dodatkowych i
prowadzenia procesu windykacji
należności (w tym w trybie
administracyjnym)
oraz
zarządzania SPP i MBPP
(opłata jednorazowa)
[zł netto]
48 miesięcy
[zł netto]
Opłata za dzierżawę sprzętu
wraz
z
oprogramowaniem
kontrolerskim
(opłata
miesięczna)
[zł netto/mc]
Sztuk
48 miesięcy
[zł netto]
RAZEM:
[zł netto]
Mobile Traffic Data Sp. z o.o.
stwierdził, że cena obejmuje:
• uruchomienie i wykonanie próby eksploatacyjnej wszystkich dostarczonych urządzeń oraz
oprogramowania
• przeszkolenie wskazanych przez zamawiającego osób.
• zapewnienie wsparcia techniczno-merytorycznego dla wszystkich użytkowników systemu
w okresie 48 miesięcy.
• bieżące aktualizacje oraz rozwój systemu.
Przystępujący do wyjaśnień dołączył również ofertę EMPROX Sp. z o.o. Oferent stwierdził,
że jako producent urządzeń i zważywszy na długoletnią współpracę przedstawia bardzo atrakcyjną
ofertę na zakup wyżej wymienionego systemu. Oferta obejmuje dostawę fabrycznie nowych
elementów systemu zgodnie z wymogami technicznymi postępowania:
Nazwa
I
lość
Cena
jednostkowa
Wartkość
1 Parkomat PC100
Dodatkowa
wymienna kaseta na
monety
3 Kosz fundamentowy
Suma
Oferent stwierdził, że w cenie ujęta jest 48 miesięczna gwarancja. Zapewniony jest także dostęp
do backoffice tj.
oprogramowania do zarządzania parkomatami, służącego do podglądu i
raportowania wszystkich czynności oraz zdarzeń dokonanych w parkomatach, wraz z mapą
wizualizacyjną z zaznaczoną lokalizacją parkomatów, na której będą wyświetlane numery
parkomatów wraz z ich statusem w formie usługi dostępu do zainstalowanych na serwerze
wykonawcy (bądź chmurze) w cenie 15 zł netto/m-c/urządzenie.
Ponadto w
treści wyjaśnień przystępujący wskazał, że zgodnie z utrwalonym
orzecznictwem za cenę rażąco niską uważana jest cena nierealistyczna, niewiarygodna w
porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień i innych ofert (tak np. wyrok Sądu
Okr
ęgowego w K. z dnia 28 kwietnia 2008 r., sygn. akt XIX Ga 128/08). Podkreślił, że złożona
oferta nie może być uznana za ofertę z rażąco niską cenę, ponieważ nie odbiega od cen
zaoferowanych w przedmiotowo podobnych postępowaniach. Ceny oferowane na danym rynku
są często bardziej realnym i miarodajnym wskaźnikiem w kwestii badania rażąco niskiej ceny
niż szacunkowa wartość zamówienia.
Dla porównania przedstawił zestawienia cen parkomatów z innych postępowań:
Zielona Góra – dostawa 38 szt. parkomatów (2020 r.) Projekt Parking – 23 697,18 zł
brutto/szt.
MBS Computergraphik Sp. z o.o. -
25 505,28 zł brutto/szt.
Opole
– dostawa 39 szt. parkomatów (2019 r.) –
MBS Computergraphik Sp. z o.o.
– 23 717,95 zł brutto/szt.
M
ińsk Mazowiecki – dostawa 20 szt. parkomatów (2019 r.) P.U.H. „DEJW” Dawid Biernat
– 21 300,00 zł brutto/szt.
MBS Computergraphik Sp. z o.o.
– 21 220,00 zł brutto/szt.
Wskazał, że przywołane postępowania dotyczyły także obsługi serwisowej w zakresie od
36 do 48 miesi
ęcy. Można zatem zauważyć, iż ceny proponowane w postępowaniach na dostawę
parkomatów nie odbiegają od ceny w tym postępowaniu.
Pismem z 13 sierpnia 2021 r. odwołujący wystąpił do zamawiającego w związku z
powzięciem informacji z portalu www.asystent.postepowania.pl o braku formularza ofertowego
bądź innego dokumentu wskazującego na zaoferowaną przez Green Parking Polska cenę.
Wskaz
ał, że taki dokument został dołączony i wysłany przez portal w chwili składania oferty.
Wobec powyższego zwracamy się z prośbą o dokładne sprawdzenie na poziomie
oprogramowania, czy taki dok
ument został zamieszczony w systemie i udzielenie informacji
odw
ołującemu.
Zamawi
ający nie udzielił odpowiedzi. Takie pismo nie znajduje się w aktach sprawy.
25 sierpnia 2021 r. zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty złożonej
przez pr
zystępującego. W odniesieniu do odwołującego ponowił informacje upublicznione podczas
otwarcia ofert.
W tym stanie rzeczy o
dwołujący wniósł odwołanie.
Wskaz
ane ustalenia istotne dla rozpoznania zarzutów odwołania zostały dokonane na
pods
tawie powołanych pism znajdujących się w kopii dokumentacji przekazanej przez
zamawia
jącego.
Izba
zważyła, co następuje:
Izba uznała, że odwołujący w okolicznościach faktycznych sprawy spełnia przesłanki
wymagane w art. 505 Pzp.
Po pierwsze, Izba uznała, że do dnia przekazania przez zamawiającego informacji o
wyborze najkorzystniejszej oferty odwołujący miał prawo oczekiwać, że zamawiający wobec
ustalenia bra
ku złożenia formularza ofertowego przez odwołującego zwróci się do niego o
wyjaśnienia tej kwestii. Dopiero bowiem czynność wyboru najkorzystniejszej oferty finalizowała
ocenę, że odwołujący nie złożył zamawiającemu oferty w tym postępowaniu. Odwołujący wystąpił
do zamawiającego z pismem w tej sprawie i uprawnione było oczekiwanie na odpowiedź, której
odwołujący nie otrzymał. Odwołanie w części dotyczącej oferty odwołującego nie jest zatem
spóźnione i nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 528 pkt 3 Pzp.
Po drugie, odwołujący jako wykonawca zainteresowany uzyskaniem danego zamówienia
ma interes w jego uzyskaniu.
Środkiem prowadzącym do uzyskania zamówienia przez
odwołującego jest podniesienie zarzutów wobec oferty uznanej przez zamawiającego za
najkorzystniejszą. Nie jest uprawniony pogląd, że interes odwołującego ogranicza się wyłącznie do
obrony własnej oferty. Przeciwnie, zakres czynności i zaniechań zamawiającego, wobec których
można wnieść odwołanie nie jest przedmiotowo ograniczony w przepisach ustawy i to niezależnie
od wartości zamówienia. W szczególności odwołanie przysługuje wobec czynności wyboru
najkorzystniejsz
ej oferty. Przyjęcie przeciwnego poglądu przeczyłoby celowi istnienia systemu
środków ochrony prawnej – kontroli postępowania o udzielenie zamówienia, której skutkiem ma
być udzielenie zamówienia zgodnie z przepisami ustawy, czyli zawarcie umowy w sprawie
zamówienia publicznego, która nie byłaby narażona na unieważnienie.
Odwołujący ma zatem interes w uzyskaniu zamówienia, a naruszenia przepisów ustawy
grożą odwołującemu poniesieniem szkody. Szkoda w rozumieniu art. 505 Pzp nie ogranicza się
bowiem do uzysk
ania zamówienia w wyniku danego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
Prezentowane szerokie rozumienie materialnych przesłanek dopuszczalności odwołania
utrwala się w orzecznictwie Izby. Przykładowo w wyroku z 28 maja 2019 r. sygn. akt KIO 873/19
Izba stwierdziła, że w świetle prounijnej wykładni przepisów dotyczących zamówień publicznych
pojęcie interesu w uzyskaniu danego zamówienia winno być wykładane w ten sposób, że dane
zamówienie publiczne nie oznacza konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia, a winno
być łączone z definicją legalną zamówienia publicznego. Omawiany pogląd znajduje również
potwierdzenie w wyroku
Sądu Okręgowego w Warszawie z 5 lipca 2021 r. sygn. akt XXIII Zs 48/21.
Kolejno należało ustalić zakres rozpoznania odwołania, a to wobec unieważnienia przez
zamawiającego czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz stanowiska, że w związku z tym
ro
zpoznanie odwołania powinno się ograniczyć do zarzutów związanych ze złożeniem oferty przez
odwołującego, zaś zarzuty dotyczące oferty przystępującego nie podlegają rozpoznaniu. Zdaniem
zamawiającego, skoro przepisy ustawy pozwalają zamawiającemu na to, aby pomimo wniesienia
odwołania kontynuował postępowanie, gdyż art. 577 Pzp nie pozwala jedynie zawrzeć umowy w
sprawie zamówienia publicznego, to zamawiający może dokonywać kolejnych czynności w
postępowaniu, w tym unieważnić czynność wobec której zostało wniesione odwołanie. Brak
czynności wobec której zostało wniesione odwołanie oznacza zdaniem zamawiającego brak
podstawy do rozpoznania
odwołania.
Izba nie zgadza się z tym poglądem.
Po pierwsze,
uszło uwadze zamawiającego, że odwołanie zostało wniesione nie tylko
wobec czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, ale również wobec zaniechań zamawiającego
polegających na niewłaściwej ocenie wyjaśnień przystępującego, nieodrzuceniu oferty
przystępującego z powodu rażącego zaniżenia jej ceny oraz będącego ich konsekwencją
zaniechania
unieważnienia postępowania z powodu braku ofert. O ile zatem czynność wyboru
oferty najkorzystniejszej
w dacie rozprawy i wydania wyroku nie istnieje już w obrocie prawnym, o
tyle istnieją wszystkie poprzedzające ją czynności, które były podstawą zarzutów odwołania.
Zarzuty dotyczące zaniechań zamawiającego w dalszym ciągu posiadają podstawy faktyczną i
pr
awną uzasadniające wniesienie odwołania;
Po drugie, pogląd zamawiającego o odstąpieniu Izby od rozpoznaniu zarzutów odwołania
wyłącznie z powodu nieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty pozbawiony jest
oparcia jurydycznego. Przepisy ustawy w
skazują tylko dwie sytuacje uzasadniające zakończenie
post
ępowania odwoławczego bez badania zarzutów odwołania: uwzględnienie zarzutów odwołania
przez zamawiającego (przy braku sprzeciwu, jeśli w postępowaniu zostało skutecznie zgłoszone
przystąpienie) oraz wycofanie zarzutów odwołania przez odwołującego. W takiej sytuacji Izba
wydaje
postanowienie o umorzeniu postępowania odwoławczego w całości albo w części.
Odwołujący nie wycofał zarzutów odwołania, a zamawiający na rozprawie wyjaśnił, że
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty nie oznacza uwzględnienia odwołania w
części. Izba nie ma więc jakiegokolwiek uzasadnienia dla odstąpienia od badania zarzutów
odwołania dotyczących zaniechania odrzucenia oferty przystępującego z powodu rażącego
z
aniżenia jej ceny. Podstawy prawnej dla takiego działania procesowego nie wskazał również
zamawiaj
ący, zatem podzielenie poglądu o niedopuszczalności badania zarzutów odwołania z
powodu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, prowadziłoby w okolicznościach
sporu
do braku rozstrzygnięcia w sentencji o wszystkich zarzutach odwołania, czemu sprzeciwił się
S
ąd Najwyższy w uchwale z 17 lutego 2016 r. sygn. akt III CZP 111/15.
Po trzecie, z
amawiający w odpowiedzi na pytanie Izby oświadczył, że po unieważnieniu
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty nie dokonał ponownej oceny wyjaśnień
przystępującego, ani nie wzywał go do złożenia wyjaśnień uzupełniających. W tym stanie rzeczy
stanowisko
zamawiającego, który unieważnia czynność wyboru najkorzystniejszej oferty i przez
dwa kolejne miesiące nie przeprowadza wobec niej żadnych czynności, uznać należy za działanie
zmierzające do wyłączenia możliwości kontroli czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w tym
postępowaniu. Dostrzec bowiem trzeba, że w sytuacji braku rozpoznania w tym postępowaniu
odwoławczych zarzutów kierowanych wobec najkorzystniejszej oferty i ponowieniu przez
zamawiającego wyboru oferty przystępującego w takich samych okolicznościach faktycznych i
prawnych (brak kolejnych czynno
ści związanych z badaniem oferty, co oznacza brak zmiany stanu
faktycznego sprawy) wykonawcy zmuszeni s
ą do wnoszenia kolejnych odwołań dla zachowania
s
zans na uzyskanie zamówienia. Generuje to koszty, których uniknięto by przy badaniu zarzutów
podniesiony
ch wobec pierwszego wyboru, ale przede wszystkim naraża odwołujących się
wykonawców na odrzucenie odwołania, jako podniesionego po upływie terminu.
Izba uznała zatem, że wykładnia przepisów ustawy ograniczająca zakres rozpoznania
odwołania, wobec zarzutów którego nie zachodzą przesłanki umorzenia postępowania
odwoławczego i przesłanki odrzucenia, jest nieprawidłowa.
Izba rozpoznała zatem zarzuty odwołania co do istoty i uznała je za niezasadne.
Zgodnie z art. 224 ust. 6 Ustawy odrzuceniu, jako oferta z ra
żąco niską ceną lub kosztem,
podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone
wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. Art. 224 ust. 5
ustawy stanowi,
że obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na
wykonawcy.
Przystępujący udzielił wyjaśnień, zatem należy rozważyć, czy wyjaśnienia te stanowią
uzasadnienie ceny oferty tego wykonawcy. Na to pytanie
zamawiający odpowiedział twierdząco, z
czym
należy się zgodzić.
Zamawiający jest wprawdzie uprawniony do tego, aby odrzucić ofertę tylko z powodu
otrz
ymania niedostatecznych wyjaśnień, jednak o niedostatecznych, zbyt ogólnych wyjaśnieniach
można mówić w sytuacji, gdy wykonawca odpowiada bardzo ogólnie, w szczególności nie
odwołując się do realiów postępowania i treści swojej oferty. Tymczasem w badanym
postępowaniu zamawiający otrzymał wyjaśnienia konkretne, wskazujące dostępne odwołującemu
korzystne warunki wykonania umowy. W uzasadnieniu
odwołania i na rozprawie odwołujący
eksponował kwestię braku złożenia dowodów potwierdzających prawidłowość obliczenia ceny
oferty. Dostrzec jednak trzeba, że po pierwsze: przystępujący złożył dowody w postaci cen
najbardziej przedmiotowo istotnych
elementów zamówienia oraz w swojej kalkulacji uwzględnił
koszt wynagrodzenia pracownika, którego rynkowa wartość nie jest kwestionowana w odwołaniu.
Odwołujący podważa dowody złożone przez przystępującego przez wskazanie na kwoty
wynikające z oferty, którą sam uzyskał od innego podmiotu. Pomija jednak całkowicie, że sami
oferenci
oświadczyli, że składają przystępującemu bardzo korzystne oferty z uwagi na łączące go
z nim relacje.
Ponadto
dostrzec trzeba, że przepisy ustawy nie wiążą sankcji odrzucenia oferty z
niezłożeniem przez wykonawcę dowodów. Zamawiający wskazał, że oczekuje dowodów, jednak
sam fakt,
że Ponadto dostrzec trzeba, że przepisy ustawy nie wiążą sankcji odrzucenia oferty z
niezłożeniem przez wykonawcę dowodów. Zamawiający wskazał, że oczekuje dowodów, jednak
sam fakt,
że dowody złożone przez przystępującego nie dotyczą wszystkich elementów
cenotwórczych oferty, nie uzasadnia w realiach badanej sprawy odrzucenia oferty z powodu braku
dostatecznyc
h wyjaśnień. Zamawiający otrzymał przecież dowody potwierdzające korzystne dla
odwołującego okoliczności mające znaczenie dla obliczenia ceny oferty i nie powinien pomijać ich
przy oc
enie wyjaśnień. Odwołujący nie wykazał, aby kwota pozostała po odjęciu od ceny oferty
odwołującego wartości wynikających z uzyskanych przez niego ofert nie była wystarczająca dla
pokrycia kosztów wynikających z wykonania umowy.
Postępowanie odwoławcze w sytuacji uzyskania przez zamawiającego wyjaśnień dotyczących
ceny oferty ma na celu
ustalenie, czy zamawiający z treści wyjaśnień wyciągnął prawidłowe i
zgodne z ustawą wnioski. Wprawdzie ciężar dowodu, że oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej
spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, o czym stanowią art. 224 ust. 5 Pzp oraz art. 537 pkt 1
Pzp, jednak odwołujący się wykonawca nie może pozostawać bierny w postępowaniu
dowodowym
. Odwołujący za wyjątkiem uzyskanej przez siebie oferty nie powołał żadnych
dowodów na nieprawidłowość szacunków ceny oferty przez przystępującego.
W
yjaśnienia przystępującego uzasadniają, że złożona przez niego oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Wyjaśnień tych nie sposób uznać za
nierzetelne,
ogólnikowe i lakoniczne. Przystępujący odniósł się do elementów składowych
istotnych dla obliczenia ceny swojej oferty.
W ocenie Izby są to wyjaśnienia odpowiednio
umotyw
owane, przekonujące, że zaproponowana oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny (por.
uzasa
dnienia wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5 stycznia 2007 r. sygn. akt V Ca
2214/06, 13 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca 3765/13 oraz 17 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca 3547/13).
Postępowanie wyjaśniające przeprowadzone przez zamawiającego dało mu zatem racjonalne
podstawy do stwierdzenia, że wybór oferty przystępującego jest prawidłowy i za cenę tej oferty
możliwe jest wykonanie zamówienia (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 8 czerwca
2006 r. sygn. akt V Ca 459/06).
Skoro
wyjaśnienia złożone przez przystępującego uzasadniają cenę jego oferty, zamawiający
wybierając tę ofertę nie naruszył przepisów ustawy.
Zamawiający prawidłowo uznał ofertę odwołującego za niezłożoną. Z zestawu „logów” oraz
listy wprowadzonych do systemu
oświadczeń i dokumentów odwołującego jasno wynika, że
odwołujący złożył zamawiającemu oświadczenia oraz dowód wniesienia wadium, nie przesłał
jednak formularza ofe
rtowego, ani żadnego innego dokumentu wskazującego cenę swojej oferty.
Brak ten nie może być usunięty w sposób dopuszczony przepisami ustawy. Fakt nie przesłania
przez
odwołującego oświadczenia zawierającego cenę oferty potwierdził również operator
systemu. W t
ak ustalonych okolicznościach sporu należy wyrazić stanowisko, że ewentualne
zwrócenie się przez zamawiającego do odwołującego o wyjaśnienia nie miałoby znaczenia dal
rozstrzygnięcia. Odwołujący domagał się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, jednak nie
uprawdopodobnił, że w sprawie mogły wystąpić przeszkody techniczne, które spowodowałyby brak
wpływu do zamawiającego prawidłowo wprowadzonej do systemu oferty odwołującego.
W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 553 ust. 1 i art. 554 ust. 1
pkt 1 Pzp orzekła, jak
w pkt 1 sentencji. O kosztach Izba orzekła na podstawie art. 557 i art. 574 Pzp uwzględniając
wynik
ającą z art. 575 Pzp zasadę ponoszenia kosztów stosownie do odpowiedzialności za wynik
postępowania. W rozpoznawanej sprawie stroną odpowiedzialną w całości za wynik postępowania
był odwołujący.
Przewodnicząca: