Sygn. akt: KIO 3198/21
POSTANOWIENIE
z dnia 9 listopada 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący:
Monika Szymanowska
po rozpoznaniu na posiedzeniu bez
udziału stron i uczestników postępowania odwoławczego
w dniu 9 listopada 2021 r. w
Warszawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w dniu 29 października 2021 r. przez odwołującego Aarsleff Sp. z o. o.
w Warszawie w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę Jodłownik
postanawia:
odrzucić odwołanie,
kosztami postępowania odwoławczego obciążyć odwołującego Aarsleff Sp. z o. o.
w Warszawie
i zaliczyć na poczet kosztów kwotę 10 000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych)
uiszczoną tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejsze postanowienie –
w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
U z a s a d n i e n i e
postanowienia z dnia 9 listopada 2021 r. w sprawie o sygn. akt: KIO 3198/21
Zamawiający – Gmina Jodłownik, Jodłownik 198, 34-620 Jodłownik, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego „Wykonanie właściwych prac w ramach
zadania pn.: Stabilizacja osuwiska wraz z odbudową drogi gminnej nr działki ewid.
474 w m.
Szyk, Gmina Jodłownik w km 0+640-0+800”, o ogłoszeniu o zamówieniu
publicznym opublikowanym w Biul
etynie Zamówień Publicznych w dniu 18 października
2021 r. pod numerem 2021/BZP 00234992, zwane dalej
„postępowaniem”. Postępowanie na
roboty budowlane,
o wartości poniżej kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie
art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 18 maja 2021 r. Prawo z
amówień publicznych (Dz. U. z 2021 r.,
poz. 1129 ze zm.)
dalej zwanej „p.z.p.”, jest prowadzone przez zamawiającego w trybie
podstawowym.
W dniu 29
października 2021 r. odwołanie wobec czynności i zaniechań
zamawiającego w postępowaniu wniósł wykonawca Aarsleff Sp. z o. o. Aleja Wyścigowa 6,
02-681 Warszawa (dalej zwany
„odwołującym”). W odwołaniu postawiono zamawiającemu
n
astępujące zarzuty naruszenia (pisownia oryginalna):
art. 16 ust. 1 i 3 ustawy Pzp -
Zamawiający przygotował i prowadzi postępowanie
w s
posób naruszający zasadę równego traktowania wykonawców oraz zachowania
uczciwej konkurencji, a także w sposób nieproporcjonalny,
art. 17 ust. 1 ustawy Pzp -
Zamawiający nie prowadzi postępowania w sposób
zapewniający uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów
społecznych, środowiskowych oraz gospodarczych, w stosunku do poniesionych
nakładów.
Wobec powyższego odwołujący wniósł o zmianę treści ogłoszenia o zamówieniu oraz
SWZ poprzez wprowadzenie realnego terminu realizacji
zamówienia lub, jeśli z jakichkolwiek
przyczyn z
amawiający nie może zmienić tego terminu, unieważnienie postępowania na
podstawie art. 256 p.z.p.
Odwołujący wskazał, że w jego ocenie środek zaskarżenia, który wniesiono
października 2021 r. został wniesiony w terminie, ponieważ bieg terminu na skarżenie
czynności zamawiającego należy liczyć od dnia 25 października 2021 r. – czyli od dnia, kiedy
zamawiający opublikował wyjaśnienia treści SWZ, w których zawarł odpowiedź na wniosek
innego wykonawcy o zmian
ę terminu zakończenia robót, nie wyrażając zgody na jego
zmodyfikowanie. Zatem
zdaniem odwołującego termin na kwestionowanie określenia terminu
realizacji zamówienia upływa w dniu 30 października 2021 r. (art. 515 ust. 3 pkt 2 p.z.p.),
s
kład orzekający nie podzielił tego stanowiska.
Na kanwie
materiału procesowego, w tym dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przekazanej przez zamawiającego, Izba ustaliła, że zaskarżony
przez odwołującego w odwołaniu termin realizacji zamówienia – od momentu opublikowania
dokumentacji na stronie internetowej
zamawiającego, nie uległ zmianie. W ogłoszeniu
o
zamówieniu, w sekcji IV przedmiot zamówienia w pkt 4.2.10.) okres realizacji zamówienia
albo umowy ramowej, wskazano: do 2021-12-27
. Tożsamo w SWZ – rozdział IV termin
realizacji z
amówienia w pkt 1 podano „zamawiający określa następujące terminy realizacji
przedmiotu umowy:
1) rozpoczęcia - data protokolarnego przekazania placu budowy,
zakończenia robót budowlanych do dnia 27 grudzień 2021 roku”. Termin ten nie został
zmieniony od momentu upublicznienia dokumentacji przetargu (zgodnie z aktami sprawy
ogłoszenie o zamówieniu i SWZ wraz z załącznikami zostały umieszczone na stronie BIP
zamawiającego w dniu 18.10.2021 r.).
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Izby w ustalonym stanie rzeczy podstawą do
ustalenia właściwego terminu na zaskarżenie treści dokumentacji dotyczącej określenia
terminu realizacji zamówienia jest art. 515 ust. 2 pkt 2 p.z.p., zgodnie z którym odwołanie
wobec
ogłoszenia wszczynającego postępowanie o udzielenie zamówienia lub wobec
dokumentów zamówienia wnosi się w terminie 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia
w
Biuletynie Zamówień Publicznych lub w terminie 5 dni od dnia zamieszczenia dokumentów
zamówienia na stronie internetowej. Natomiast na podstawie art. 7 pkt 3 p.z.p. przez
dokumenty zamówienia należy rozumieć dokumenty sporządzone przez zamawiającego,
w tym m.in. SWZ
, w której zamawiający zobowiązany jest wskazać także termin wykonania
zamówienia (art. 281 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 275 ust. 1 i 2 p.z.p.). Zatem zawity termin na
wniesienie środka ochrony prawnej, w którym kwestionuje się termin realizacji umowy i żąda
jego modyfikacji,
tak jak wnosił odwołujący – nakazania zamawiającemu zmiany ogłoszenia
o zamówieniu i SWZ w zakresie wprowadzenia realnego terminu realizacji zamówienia,
rozpoczął bieg z dniem 18 października 2021 r i skutecznie upłynął z dniem 25 października
2021 r. (art. 509 ust. 1 i 2 p.z.p. w zw. art. 111
§ 1 i 2 k.c.).
Ustawodawca nie pozosta
wił jednostkom zamawiającym swobody i zobligował je do
wskazywan
ia w dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego istotnych
elementów, które dotyczą warunków zamówienia, w tym podstawowych okoliczności
dotyczących realizacji przyszłego stosunku obligacyjnego (tu dot. spornego terminu
wykonania umowy
– art. 281 ust. 1 pkt 6 p.z.p.), w celu weryfikacji w momencie zapoznania
się z dokumentacją postępowania czy wykonawca jest w stanie zrealizować zamówienie
i z
łożyć ofertę w postępowaniu. Wiedzę o narzuceniu wykonawcom terminu wykonania
umowy do dnia 27 grudnia 2021 r.
odwołujący powziął z wcześniej przywołanych fragmentów
ogłoszenia o zamówieniu i SWZ. Co istotne, w rozpoznawanym sporze zamawiający
odpowiadając na pytania nie dokonał modyfikacji daty wykonania zamówienia. Natomiast
fakt, że odpowiadając na pytanie nie wyrażono zgody na zmianę terminu wykonania umowy
wskazując, że nie jest to możliwe ze względu na wymogi programowe instytucji udzielającej
dofinansowania na
realizację zamówienia (odpowiedź na pytanie 1 i 2 z dnia 25.10.2021 r.)
nie przywraca wykonawcom terminu na skarżenie brzmienia ogłoszenia i SWZ, wyjaśnienia
zamawiającego nic bowiem nie zmieniły.
Okoliczność, że wymaga się realizacji kontraktu do 27 grudnia 2021 r. istniała od dnia
opublikowania
dokumentów zamówienia i nie uległa zmianie. Nie ma więc podstaw, aby
w ustalonym stanie rzeczy
zastosować art. 515 ust. 3 pkt 2 p.z.p. licząc bieg terminu od dnia
odpowiedzi na pytania i
przywrócić wykonawcy termin na skarżenie pierwotnej treści SWZ.
W przepisie tym mowa o p
rzypadkach innych, niż określone w art. 515 ust. 1 i 2 p.z.p., więc
wypełnienie hipotezy art. 515 ust. 2 pkt 2 p.z.p. – ponieważ odwołanie dotyczy stricte treści
SWZ i
ogłoszenia (których zmiany żąda odwołujący), a nie odpowiedzi na pytanie, która ich
w
żaden sposób nie zmodyfikowała – powoduje, że art. 515 ust. 3 p.z.p. nie znajdzie tu
zastosowania.
Skład orzekający zatem stwierdził, że pod pozorem postawienia zarzutu
w zakresie
treści wyjaśnień dokumentacji przetargu skarżono niezmienioną od momentu
wszcz
ęcia postępowania treść SWZ i ogłoszenia o zamówieniu, czyli wskazanie na treść
wyjaśnień, które pozostawiają termin wykonania umowy bez zmian, stanowi próbę obejścia
uchybienia zawitemu terminowi na zaskarżenie dokumentacji postępowania.
Nie można również pominąć, że czynność zamawiającego, którą skarży odwołujący
jest wyznaczanie w jego ocenie nierealnego
terminu realizacji zamówienia i okoliczności
stanowiące podstawę do wniesienia odwołania poznano już w momencie opublikowania
dokumentacji przetargu. Informacja
zamawiającego, że wyznaczonego na dzień 27 grudnia
2021 r. terminu nie zmieni,
jest wtórna i nie wpisuje się w nową okoliczność stanowiącą
podstawę do wniesienia odwołania, skoro tą podstawą (czynnością, której weryfikacji
m
iałaby dokonać Izba) jest określenie terminu realizacji umowy. Zatem nawet gdyby termin
na zaskarżenie dokumentacji postępowania miał być liczony na kanwie art. 515 ust. 3 pkt
2 p.z.p., czyli od dnia
, w którym powzięto lub przy należytej staranności można było powziąć
wiadomo
ść o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania – z czym Izba
się nie zgadza, to nadal byłby to dzień, w którym opublikowano ogłoszenie i SWZ, bowiem
w
ich treści podano zaskarżony przez odwołującego termin realizacji zamówienia.
W praktyce cz
ęsto zdarza się, że wykonawcy zadają zamawiającemu pytania, aby
wyjaśnić wątpliwości, które powzięli zapoznając się z dokumentacją przetargu, albo żeby
spróbować „negocjować” warunki zamówienia i proponują inne ukształtowanie treści SWZ,
co
może spotkać się z aprobatą zamawiającego lub z odmową. Nie można jednak tracić
z
pola widzenia, że niezależnie od tego w jaki sposób przedsiębiorca wykorzystuje instytucję
wyja
śnień dokumentacji i jaka może zapaść decyzja zamawiającego, to wykonawca poznaje
treść dokumentów zamówienia w dniu ich publikacji i od tej daty liczy się termin na ich
skarżenie. Zupełnie inną sytuacją jest, kiedy dochodzi do modyfikacji SWZ (wtedy faktycznie
można rozważać czy zaistniały w sprawie nowe okoliczności, o których wiedzę powzięto
dopiero od momentu ich ujawnienia wykonawcom),
zaś inną jest stan, gdy zamawiający
dokumentacji nie zmieni
– ponieważ w zakresie niezmienionej treści ogłoszenia lub
dokumentów zamówienia termin na wniesienie odwołania biegnie od dnia wskazanego w art.
515 ust. 2 pkt 2 p.z.p. (por
. także postanowienia Krajowej Izby Odwoławczej: z dnia
18.02.2019 r. sygn. akt: KIO 212/19 i z dnia 09.08.2013 r. sygn. akt: KIO 1810/13).
Niejednokrotnie wykonawc
y zadają zamawiającemu pytania i sugerują zmianę SWZ,
ale
jednocześnie wnoszą odwołania od treści dokumentacji postępowania. Takie działanie
przedsiębiorcy jest wyrazem prawidłowego postępowania zmierzającego do zabezpieczenia
swojego interesu, poniewa
ż środki ochrony prawnej służą bieżącej, adekwatnej do etapu
postępowania korekcie czynności zamawiającego i nie mogą być wnoszone w dowolnym,
wybranym prz
ez wykonawcę momencie. Postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego
jest częścią profesjonalnego obrotu gospodarczego, więc od jego uczestników
wymaga się zachowania odpowiadającego podwyższonemu miernikowi zawodowej
działalności (art. 355 § 2 w zw. z art. 8 ust. 1 p.z.p.). Możliwość uzyskania zamówienia
zal
eżna jest od aktywności, przezorności i zapobiegliwości wykonawców oraz dokładania
aktów należytej staranności w celu zabezpieczenia swoich praw. Zachowanie należytej
staranności w działaniu polega także na podejmowaniu właściwych działań
zabe
zpieczających interes wykonawcy, w tym terminowym wnoszeniu środków ochrony
prawnej, tak aby
w pełni mogła zostać zrealizowana zasada koncentracji środków ochrony
prawnej, a postępowanie o udzielenie zamówienia nie było zbędnie przedłużane, gdyż nie
leży to w interesie publicznym (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia
31.05.2021 r. sygn. akt: XXIII Zs 28/21).
Konkludując, Izba stwierdziła, iż zaistniała negatywna przesłanka procesowa,
określona w art. 528 pkt 3 w zw. z art. 515 ust. 2 pkt 2 p.z.p. i zobligowana była odwołanie
odrzucić, w związku z czym orzeczono jak w sentencji.
Rozstrzy
gnięcie o kosztach postępowania wydano na podstawie art. 575 p.z.p.,
z
uwzględnieniem § 8 ust. 1 w zw. z § 5 pkt 1 rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sp
rawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysok
ości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). Izba
obciążyła odwołującego, którego odwołanie zostało odrzucone, kosztami postępowania
odwoławczego, na które złożył się uiszczony przez stronę wpis od odwołania.
P
rzewodniczący:
…………………………