KIO 3285/21 Sygn. akt KIO 3317/21 WYROK dnia 29 listopada 2021 r.

Stan prawny na dzień: 15.06.2022

Sygn. akt KIO 3285/21 

Sygn. akt KIO 3317/21 

WYROK 

z dnia 29 listopada 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodnicząca:      Magdalena Grabarczyk 

Danuta Dziubińska 

Emilia Garbala 

Protokolant:            

Aldona Karpińska 

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 

2021 r. w Warszawie odwołań wniesionych 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniach 8 i 10 listopada 2021 r. przez wykonawcę 

Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie 

w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Skarb 

Państwa  –  Generalnego  Dyrektora  Dróg  Krajowych  i Autostrad  w  Warszawie  działającego 

przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Poznaniu 

orzeka: 

1. umarza postępowanie odwoławcze co do zarzutów wycofanych przez Strabag Sp. z o.o. 

w  Pruszkowie 

opisanych  w  pkt  1  odwołania  w  zakresie  dalszego  podwykonawstwa  oraz 

opisanych w pkt 2 odwołania w całości; 

uwzględnia  odwołanie  w  zakresie  zarzutów  opisanych  w  pkt  I.1  odwołania 

podtrzymanych przez Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie

, a dotyczących zgody zamawiającego 

na  zawarcie  umowy  z  podwykonawcą  oraz  ingerencji  zamawiającego  w  postanowienia 

umowy,  która  może  być  zawarta  pomiędzy  wykonawcą  a  podwykonawcą  na  etapie 

wykon

ywania  przez  wykonawcę  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego,  i  nakazuje 

Skarbowi 

Państwa  –  Generalnemu  Dyrektorowi  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  w  Warszawie 

działającemu  przez  Generalną  Dyrekcję  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  Oddział  w  Poznaniu 

wykreślenie tych postanowień z projektu umowy;  


2. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych 

i Autostrad w Warszawie działającego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad 

Oddział w Poznaniu i:

2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30.000 zł 00 gr (słownie: 

trzydzieści  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  Strabag  Sp.  z  o.o.  w  Pruszkowie 

tytułem  wpisów  od  odwołań,  w  kwocie  15.000  zł  (słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero 

groszy) od każdego z odwołań; 

2.2.  zasądza  od  Skarbu  Państwa  –  Generalnego  Dyrektora  Dróg  Krajowych  i Autostrad  w 

Warszawie  działającego  przez  Generalną  Dyrekcję  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  Oddział  w 

Poznaniu  na  rzecz  Strabag  Sp.  z  o.o.  w  Pruszkowie 

kwotę  37.200  zł  00  gr  (słownie: 

trzydzieści  siedem  tysięcy  dwieście  złotych  zero  groszy)  stanowiącą  uzasadnione  koszty 

strony  postępowania  odwoławczego  poniesione  z  tytułu  wpisu  od  odwołania  oraz 

wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  579  ust.  1  oraz  art.   

580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11 września  2019  r.  – 

Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2021  r.  poz.  1129  ze  zm.)  na  niniejszy  wyrok  –  w 

terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  –  przysługuje  skarga  za pośrednictwem  Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodnicząca:      ……………………… 

……………………… 

……………………….. 


Sygn. akt KIO 3285/21 

Sygn. akt KIO 3317/21   

       Uzasadnienie 

Zamawiający – Skarb Państwa – Generalny Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w 

Warszawie  działającego  przez  Generalną  Dyrekcję  Dróg  krajowych  i  Autostrad  Oddział  w 

Poznaniu 

– prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie przepisów ustawy z 

11 września 2019 roku - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), 

dalej  jako:  „ustawa”  lub  „Pzp”,  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na 

całoroczne  kompleksowe  (letnie  i  zimowe)  utrzymanie  drogi  ekspresowej  S5  na  odcinku: 

węzeł  Mosina  (bez  węzła)  do  węzła  Leszno  Zachód  (wraz  z  odcinkiem  do  obiektu  WS-II, 

włączając  ten  obiekt)  o  długości  49,29  km  (KIO  3285/21)  oraz  całoroczne  kompleksowe 

(letnie i zimowe) utrzymanie drogi ekspresowej S5 na odcinku od węzła Leszno Zachód do 

granicy  województwa  (KIO  3317/21).  Ogłoszenia  o  zamówieniu  opublikowane  zostały 

odpowiednio 27 października 2021 r. oraz 29 października 2021 r. w Dzienniku Urzędowym 

Unii Europejskiej. Wartość zamówienia jest większa niż progi unijne wskazane w art. 3 ust. 1 

Pzp. 

8  listopada    2021  r.  i  10  listopada  2021  r.  wykonawca  Strabag  Sp.  z  o.o.  w 

Pruszkowie wniósł odwołania wobec treści projektowanych postanowień umowy. Zachowany 

został termin ustawowy i obowiązek przekazania zamawiającemu kopii odwołania. 

Katalog  zarzutów,  żądań  oraz  uzasadnienie  w  obu  odwołaniach  są  takie  same  i 

zostały zaprezentowane łącznie.  

Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:  

1.  art. 8 ust. 1 Pzp w zw. z art. 353

 k.c., art. 463, art. 464 ust. 1, 2, 8 i 10 oraz art. 16 

pkt  3  Pzp,  polegające  na  ukształtowaniu  treści  przyszłego  stosunku  prawnego  w 

sposób  naruszający  ustawę,  wyrażające  się  w  ustanowieniu  wymogu  uzyskania 

uprzedniej  zg

ody  zamawiającego  na  zawarcie  umowy  z  podwykonawcą, 

ustanowienia  wymogów  w  zakresie  treści  umowy  o  podwykonawstwo  oraz 

wprowadzenie  zakazu  dalszego  podwykonawstwa,  podczas  gdy  ingerencja 

zamawiającego  w  treść  stosunku  pomiędzy  wykonawcą  a  podwykonawcą  możliwa 

jest jedynie w przypadku umów na realizację zamówienia na roboty budowlane - nie 

zaś  umów  na  realizację  usług  -  a  nawet  wówczas,  w  zakresie  umów  o 

podwykonawstwo,  których  przedmiotem  są  dostawy  lub  usługi,  ingerencja  ta  może 

dotyczyć  wyłącznie  terminu  zapłaty  wynagrodzenia,  jeśli  jest  dłuższy  niż  30  dni  od 

dnia doręczenia faktury lub rachunku; 


2.   art.  8  ust.  1  Pzp  w  zw.  z  art.  353

  k.c.,  art.  7  pkt  27  oraz  art.  16  pkt  3  Pzp  przez 

wprowadzenie w projektowanych postanowieniach przyszłej umowy na usługi zakazu 

dalszego podwykonawstwa, w sytuacji gdy: 

a. 

umowa  podwykonawcy  z  dalszym  podwykonawcą  jest  umową  o  podwykonawstwo 

tylko w przypadku zamówień na roboty budowlane, natomiast w przypadku zamówień 

na  dostawy  i  usługi  umowy  takie  nie  są  umowami  o  podwykonawstwo  i  pozostają 

poza  uregulowaniem  ustawy,  co  wyłącza  możliwość  ingerowania  zamawiającego  w 

możliwość zawierania tego rodzaju umów, 

b.   

zakaz  dalszego  podwykonawstwa  prowadzi  w  praktyce  do  uniemożliwienia 

podwykonawcy  nabywania  towarów,  części  lub  materiałów  niezbędnych  do 

wykonania  powierzonej  części  zamówienia,  co  jest  ograniczeniem  nadmiernym  i 

nieadekwatnym z punktu widzenia celu realizacji zamówienia; 

art.  16  pkt  1  Pzp  przez  naruszenie  zasady  prowadzenia  postępowania  w  sposób 

zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. 

Odwołujący  wnosił  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie  zamawiającemu  zmiany 

SWZ  poprzez  wykreślenie  §  16  ust.  5,  6,  7,  8,  16  pkt  4  i  5  i  ust.  17  z  Projektowanych 

postanowień umowy (TOM Il Rozdział 1 SWZ). 

W  uzasadnieniu  odwołujący  wskazał,  że  postanowienia  zawarte  w  SWZ,  a  w 

szczególności  w  tomie  Il  SWZ  (ISTOTNE  POSTANOWENIA  UMOWY)  Rozdział  1 

(Projektowane postanowienia umowy - 

PPU) są niezgodne z Pzp oraz kodeksem cywilnym. 

Formułując  zapisy  wzoru  umowy  zamawiający  narusza  podstawowe  uprawnienia 

wykonawcy,  gdyż  w  sposób  niezgodny  z  ustawą  wprowadza  ograniczenia  w  zakresie 

podwykonawstwa oraz ustanawia zakaz dalszego podwykonawstwa.  

Odwołujący  wywiódł,  że  swoboda  kształtowania  treści  umów  ma  swoje  granice 

ustanowione  w  art.  353

k.c.  Swobodę  tę  ogranicza  natura  stosunku  prawnego,  zasady 

współżycia społecznego oraz bezwzględnie obowiązujące przepisy. W dziedzinie stosunków 

zobowiązaniowych,  z  których  znaczna  część  służy  wymianie  dóbr  i  usług,  podstawowe 

znaczenie  ma  wymóg  zapewnienia  tzw.  słuszności  (sprawiedliwości)  kontraktowej, 

rozumianej jako równomierny rozkład uprawnień i obowiązków w stosunku prawnym, czy też 

korzyści i ciężarów oraz szans i ryzyk związanych z powstaniem i realizacją tego stosunku. 

Przede  wszystkim,  choć  niewyłącznie,  ocenie  z  punku  widzenia  słuszności  kontraktowej 

podlega stosunek wartości świadczeń w umowach wzajemnych czy też, szerzej, dwustronnie 

zobowiązujących. Badając umowę pod względem słuszności kontraktowej, trzeba pamiętać 

o  podstawowym  założeniu  prawa  cywilnego,  według  którego  umowy  służą  realizacji  woli 

stron je zawierających. 

Odwołujący podniósł, że chociaż także w reżimie zamówień publicznych obowiązuje 

zasada  swobody  umów,  to  nie  oznacza  ona  bezwzględnej  swobody  zamawiającego  w 


faktycznym jednostronnym kształtowaniu treści przyszłego stosunku prawnego, a co za tym 

idzie, także i możliwości dowolnego wprowadzania ograniczeń nie mających umocowania w 

bezwzględnie  obowiązujących  przepisach  prawa.  Szczególna  pozycja  zamawiającego 

wynikająca z piastowania pieczy nad wydatkowaniem środków publicznych, nie sankcjonuje 

prawa  do  żądania  podporządkowaniu  się  wymogom,  które  naruszają  ustawę,  znacząco 

ograniczając  sposób  w  jaki  możliwa  jest  realizacja  zamówienia  oraz  uniemożliwiając 

uwzględnienie przez wykonawcę w swojej ofercie związanych z tym ryzyk. 

Zdaniem odwołującego, zasada swobody umów, nawet na gruncie ustawy, nie może 

prowadzić do jej zniweczenia i sprowadzić uprawnień drugiej ze stron wyłącznie do decyzji o 

przystąpieniu do przetargu lub nie. Takiego podejścia nie uzasadnia ani rola zamawiającego, 

ani ratio legis 

poszczególnych regulacji. Pierwszym i zasadniczym zadaniem zamawiającego 

jest  taki  opis  przedmiotu  zamówienia,  aby  określone  wymania  pozostały  współmierne  do 

celu,  którym  jest  wyłonienie  wykonawcy,  który  złożył  najkorzystniejszą  ofertę  i  należyte 

wykonanie  umowy.  Dopiero  tak  rozumiane  należyte  działania  zamawiającego  pozwalają 

dopiero wykonawcy. na właściwe sporządzenie oferty. Sama zasada swobody umów doznaje 

już  w  swojej  normatywnej  treści  literalnie  wskazanych  ograniczeń.  Ustawodawca  wskazał 

bowiem, że nieważna, albo przynajmniej nieskuteczna jest umowa, która została zawarta z 

naruszeniem  nie  tylko  obowiązujących  przepisów,  ale  także  wbrew  zasadom  współżycia 

społecznego,  czy  właściwości  (naturze)  stosunku  zobowiązaniowego.  Powyższe 

ograniczenia  dotyczą  nie  tylko  samej  treści,  ale  również  i  celu  takiej  umowy.  Prawo  do 

kształtowania  umowy  zostało  przyznane  obu  stronom  umowy,  bowiem  umowa  ze  swej 

na

tury,  obejmuje  konsens  przynajmniej  dwóch  stron.  Zatem  istotne  ograniczenie  jednej  ze 

stron,  czy  de  facto  sprowadzenie  jej  wyłącznie  do  roli  przystępującego  do  narzuconego 

wzorca umowy, odbiegającego znacząco od równowagi ponoszenia ryzyka gospodarczego, 

g

odzi  w  sam  sens  umowy,  w  jej  naturę  -  a  zatem  samo  przez  się  powoduje,  że  granice 

swobody zostają naruszone. 

O istocie umów zawieranych w trybie zamówień publicznych świadczy m.in. element 

ich  stałości,  przewidywalności  zakresu  przyszłego  świadczenia.  Wobec  tego,  kształtowanie 

treści  przyszłej  umowy  w  sposób,  który  bezzasadnie  ogranicza  wykonawców  w  możności 

wykonywania zamówienia godzi w samą istotę stosunku zobowiązaniowego nawiązywanego 

w  trybie  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  a  przez  to  przekracza  ograniczenia 

wynikające  z  art.  353

k.c.  Uprawnienie zamawiającego  do  ustalania warunków  umowy  nie 

ma  charakteru  absolutnego 

–  tak  wyrok  Krajowej  Izby  Odwoławczej  z  dnia  15.05.2015  r., 

sygn.  akt:  KIO  892/15.  W  tym  zakresie  również  obowiązują  bowiem  zasady  przewidziane 

porządkiem prawnym. 

ocenie  odwołującego  ukształtowanie  treści  przyszłego  stosunku  prawnego  z 

uwzględnieniem  postanowień  wzoru  umowy,  narusza  ustawę.  Zastrzeżenia  te  przyznają 


zamawiającemu  uprawnienie  do  daleko  idącej  ingerencji  w  treść  stosunków  pomiędzy 

wykonawcą  a  podwykonawcą.  Brak  jest  jednak  umocowania  prawnego,  które  pozwalałoby 

zamawiającemu  na  posiadanie  takich  uprawnień.  Takie  działanie  zamawiającego  należy 

uznać za naruszenie zasady swobody kontraktowej w zakresie kształtowania treści przyszłej 

umowy. 

Odwołujący  podkreślił,  że  ingerencja  zamawiającego  w  treść  stosunku  pomiędzy 

wykonawcą  a  podwykonawcą  możliwa  jest  wyłącznie  w  przypadku  umów  na  realizację 

zamówienia  na  roboty  budowlane,  nie  zaś  zamówienia  na  realizację  usług.  Wniosek  taki 

wynika  z  treści  art.  464  Pzp  (oraz  art.  437  ust.  1  Pzp).  Przepis  przewiduje  szczególne 

wymogi  w  zakresie  podwykonawstwa  w  zamówieniach  publicznych  na  roboty  budowlane, 

takie  choćby  jak  obowiązek  uzyskiwania  zgody  na  zawarcie  umowy  o  podwykonawstwo, 

przedłożenia  zamawiającemu  projektu  takiej  umowy  o  podwykonawstwo,  czy  też  wymogi 

dotyczące  konieczności  uwzględnienia  w  treści  umowy  określonych  zastrzeżeń,  w  tym 

określających zasady zawierania umów o podwykonawstwo z dalszymi podwykonawcami.  

Zgodnie z art. 464 ust. 1 Pzp wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca 

zamówienia na roboty budowlane zamierzający zawrzeć umowę o podwykonawstwo, której 

przedmiotem  są  roboty  budowlane,  jest  obowiązany,  w  trakcie  realizacji  zamówienia,  do 

przedłożenia  zamawiającemu  projektu  tej  umowy,  przy  czym  podwykonawca  lub  dalszy 

podwykonawca  jest  obowiązany  dołączyć  zgodę  wykonawcy  na  zawarcie  umowy  o 

podwykonawstwo o treści zgodnej z projektem umowy. 

Odwołujący  wskazał,  że  przepisy  ustawy  w  sposób  jednoznaczny  i  całościowy 

regulują  tryb  przedkładania  zamawiającemu  umów  o  podwykonawstwo  (ich  projektów)  a 

także  podstawy  do  zgłoszenia  przez  zamawiającego  zastrzeżeń  i  sprzeciwów  oraz 

występowania z  żądaniem  zmian  w  umowach  o podwykonawstwo.  Niedopuszczalne  zatem 

jest  uregulowanie  obowiązków  wykonawców,  związanych  z  zawieraniem  umów  o 

podwykonawstwo,  w  sposób  odmienny  niż  określony  w  ustawie.  Zamawiający  nie  ma  więc 

prawa  do  takiego  ukształtowania  treści  przyszłej  umowy,  które  polegałoby  na  ustanowieniu 

tożsamych  obowiązków,  jakie  ustawa  przewiduje  dla  umów  o  podwykonawstwo  w 

zamówieniach na roboty budowlane także dla umów o podwykonawstwo w zamówieniach na 

usługi (i dostawy). Pogląd ten potwierdziła Izba w wyroku z dnia 20.05.2019 r. (sygn. akt KIO 

Wskazując  na  bezwzględnie  obowiązujący  charakter  przepisów  ustawy  odwołujący 

wywiódł,  że  w  przypadku  umów  o  podwykonawstwo,  których  przedmiotem  są  dostawy  lub 

usługi,  zamawiający  nie  został  upoważniony  do  dokonywania  tak  szerokiej  ingerencji  w  ich 

treść jak w przypadku umów o podwykonawstwo, których przedmiotem są roboty budowlane. 

Zamawiający może zaingerować w treść takiej umowy jedynie w przypadkach wskazanych w 

art.  464  ust.  2  Pzp,  tj.  wówczas,  gdy  termin  zapłaty  wynagrodzenia  podwykonawcy 


przewidziany  w  umowie  o  podwykonawstwo  jest  dłuższy  niż  30  dni  od  dnia  doręczenia 

faktury  lub  rachunku  potwierdzających  wykonanie  zleconej  podwykonawcy  dostawy  lub 

usługi.    Po  stwierdzeniu  takiego  przypadku  zamawiający  informuje  o  tym  wykonawcę  i 

wzywa go do doprowadzenia do zmiany tej umowy pod rygorem wystąpienia o zapłatę kary 

umownej. 

Odwołujący wskazał, że w § 16 ust. 16 PPU przewidziany został katalog zawierający 

rodzaje  postanowień,  których  nie  może  zawierać  umowa  o  podwykonawstwo.  Zakazem 

takim objęte są także postanowienia nakazujące podwykonawcy wniesienie zabezpieczenia 

należytego wykonania umowy jedynie w pieniądzu, bez możliwości jej zamiany na gwarancje 

bankową/  ubezpieczeniową  lub  na  inną  formę  przewidzianą  w  przepisach  prawa,  w  tym  w 

szczególności  przepisach  Pzp  (§  16  ust.  16  pkt  4)  oraz  wymóg,  aby  ceny  jednostkowe 

zaproponowane przez Wykonawcę dla podwykonawcy nie mogły być wyższe, niż określone 

w  Tabelach  Elementów  Rozliczeniowych  przez  Wykonawcę  (§  16  ust.  16  pkt  5).  W  ocenie 

odwołującego  oba  te  zakazy  wykraczają  poza  zakres  dopuszczalnych  ograniczeń 

ustanowionych  w  art.  463  Pzp.  Nie  dotyczą  one  bowiem  ani  kar  umownych,  ani  warunków 

wypłaty  wynagrodzenia.  Zamawiający  nie  ma  więc  prawa,  aby  kształtować  treść  stosunku 

prawnego z uwzględnieniem zakwestionowanych ograniczeń. 

Odwołujący zarzucił, że niezależnie od powyższego zamawiający nie był uprawniony 

do  ustanawiania  zakazu  dalszego  podwykonawstwa  (§  16  ust.  17  PPU)  również  z  innych 

przyczyn.  Zgodnie  z  art.  7  pkt  27  Pzp  przez  umowę  o  podwykonawstwo  należy  rozumieć 

umowę  w  formie  pisemnej  o  charakterze  odpłatnym,  zawartą  między  wykonawcą  a 

podwykonawcą, a w przypadku zamówienia na roboty budowlane innego niż zamówienie w 

dziedzinach  obronności  i  bezpieczeństwa,  także  między  podwykonawcą  a  dalszym 

podwykonawcą  lub  między  dalszymi  podwykonawcami,  na  mocy  której  odpowiednio 

podwykonawca  lub  dalszy  podwykonawca,  zobowiązuje  się  wykonać  część  zamówienia. 

Jako umowy o podwykonawstwo są traktowane tylko te umowy na dostawy lub usługi, które 

są  zawierane  pomiędzy  wykonawcą  a  jego  bezpośrednim  dostawcą  bądź  bezpośrednim 

usługodawcą.  Umowy  zawierane  pomiędzy  bezpośrednimi  usługodawcami  a  dalszymi 

usługodawcami  oraz  pomiędzy  bezpośrednimi  dostawcami  a  dalszymi  dostawcami  nie  są 

kwalifikowane  jako  umowy  o  podwykonawstwo.  Umowa  podwykonawcy  z  dalszym 

podwykonawcą jest więc umową o podwykonawstwo tylko w przypadku zamówień na roboty 

budowlane,  natomiast  w  przypadku  zamówień  na  dostawy  i  usługi  już  nie.  W  przypadku 

zamówienia  na  usługi  lub  dostawy  tego  rodzaju  umowy  pozostają  poza  uregulowaniem 

ustawy Prawo zamówień publicznych, co wyłącza możliwość ingerowania zamawiającego w 

dopuszczalność zawierania tego rodzaju umów.  

Podkreślenia  wymaga,  że  zakaz  dalszego  podwykonawstwa  stanowi  przy  tym 

ograniczenie  nadmierne,  nieuzasadnione  i  nieadekwatne  z  punktu  widzenia  celu  realizacji 


zamówienia,  którego  dotyczy  postępowanie.  W  praktyce  oznacza  on  bowiem 

uniemożliwienia podwykonawcy nabywania towarów, części lub materiałów niezbędnych do 

wykonania  powierzonej  części  zamówienia.  Każda  taka  umowa  zawarta  pomiędzy 

podwykonawcą,  a  dalszym  kontrahentem,  byłaby  bowiem  zakwalifikowana  jako  umowa  o 

dalsze  podwykonawstwo.  Ograniczenie  to  nie  pozostaje  bez  wpływu  na  możność 

kalkulowania cen oferty, stanowiąc znaczące tego utrudnienie. Ograniczenie to jest również 

równoznaczne  z  obciążeniem  wykonawcy  ryzykami  kontraktowymi,  których  rzetelnie 

oszacować nie sposób. 

Bezpośrednią konsekwencją przywoływanych uchybień  jest naruszenie art.  16  pkt  1 

Pzp. Poprzez ukształtowanie treści przyszłego stosunku prawnego z naruszeniem przepisów 

zamawiający  naruszył  także  zasady  prowadzenia  postępowania  w  sprawie  udzielenia 

zamówienia  publicznego  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  oraz 

równe traktowanie wykonawców. 

Nie zgłoszono przystąpienia do postępowania odwoławczego po żadnej ze stron.  

Zamawiający  w  jednobrzmiących  pisemnych  odpowiedziach  na  odwołania  z  23 

listopada 2021 r. wniósł o oddalenie każdego z odwołań.  

Przede  wszystkim  zamawiający  zapowiedział  zmianę  SWZ.  Następnie  zauważył,  że 

wbrew twierdzeniom  odwołującego  umowa,  która  zostanie  zawarta w  wyniku postępowania 

nie  jest  klasyczną  umową  na  realizację  usług.  Przedmiotowe  zamówienie,  określone  w 

dokumentach zamówienia, w tym w szczególności w opisie przedmiotu zamówienia dotyczy 

bowiem  umowy  mieszanej  zawierającej  w  sobie  zarówno  elementy  umowy  o  świadczenie 

usług, ale także dostaw oraz robót budowlanych.  

Zamawiający  podkreślił,  że  o  charakterze  danej  umowy  decyduje  jej  treść,  a  nie 

nazwa. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, m.in. w wyroku z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt I 

CS

K  703/09,  ocena  charakteru  umowy  zależy  nie  od  jej  nazwy,  ale  od  rzeczywistej  treści 

oraz celu i zgodnego zamiaru stron. Nie można abstrahować od faktu, że w ramach umowy 

na całoroczne (bieżące  i zimowe) utrzymanie dróg krajowych zarządzanych przez GDDKiA 

Oddział w Poznaniu, zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia – pkt 2 (grupa 1, 2, 3 i 5) w 

zw.  z  pkt  4.2  wykonawca  jest  też  zobowiązany  do  wykonywania  określonych  robót 

drogowych.  Tym  samym  w  ramach  umowy  objętej  przedmiotowym  zamówieniem 

wykonawca,    w  tym 

odwołujący  będzie  (co  najmniej  potencjalnie)  zawierał  umowy  o 

podwykonawstwo, których przedmiotem będą roboty budowlane.   

Tylko  więc  na  tej  podstawie  należy  uznać,  że  odwołanie  jest  bezpodstawne  co 

najmniej w zakresie, w jakim odwołujący kwestionuje wymagania zamawiającego określone 


w  §  16  Projektowanych  postanowień  umowy  (dalej  PPU)  odnoszące  się  do  umów  o 

podwykonawstwo, których przedmiotem są roboty budowlane.  

Zamawiający zauważył, że zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli 

to  wyn

ika  z  ustawy  lub  z  czynności  prawnej,  czyli  m.in.  z  umowy.  Zamawiający  po  części 

rozszerzył  –  w  zakresie  w  jakim  umowa  będąca  przedmiotem  odwołania  dotyczy  robót 

budowlanych 

–  ustawową,  a  w  pozostałym  zakresie  (czyli  tam  gdzie  umowa  będąca 

przedmiotem  odwo

łania  dotyczy  usług  i  dostaw)  ustanowił,  stosownie  do  przepisu  art.  369 

k.c., w § 16 PPU umowną odpowiedzialność solidarną za zapłatę wynagrodzenia należnego 

wszystkim  podwykonawcom  wykonawcy,  z  którymi  zawrze    on  umowę  o  podwykonawstwo 

(bez względu na jej charakter).   

W  ocenie  zamawiającego,  dysponującego  przecież  środkami  publicznymi,  jeśli    w 

umowie  ustanawia  on  lub  rozszerza  swoją  odpowiedzialność  solidarną  za  zapłatę 

wynagrodzenia  należnego  podwykonawcom,  to  czyni  tak  przede  wszystkim  w  interesie 

publicznym.  Zamówienie  objęte  odwołaniem  jest  bowiem  realizowane  w  interesie 

publicznym, a co za tym zamawiający jest w pełni uprawniony, aby wymagać od wykonawcy 

ukształtowania  postanowień  umowy  ze  jego  kontrahentami,  przecież  również  biorącymi 

udział w wykonaniu zamówienia publicznego, w sposób wskazany, w § 16 PPU. Wymogi te 

nie ingerują bowiem w istotę stosunku łączącego wykonawcę z jego kontrahentami, a mają 

jedynie na celu zapobieżeniu przypadkom, w którym stosunki te są ukształtowane w sposób 

sprzeczny  z  normami  ogólnymi  prawa  cywilnego  wynikającymi  m.in.  z  art.  5  k.c.,  art.  353

k.c.  oraz  art.  354  k.c.  Uprawnienie  do  wprowadzenia  katalogu  postanowień  abuzywnych  w 

umowach    o  podwykonawstwo,  wynika  również  z  art.  431  Pzp,  zgodnie  z  którym 

zamawiający    i  wykonawca  obowiązani  są  współdziałać  przy  wykonaniu  umowy  w  celu 

należytej realizacji zamówienia.   

Zdaniem zamawiającego nie można abstrahować od faktu, iż ratio legis regulacji art. 

431  Pzp  jest  zapewnienie  równowagi  stron  przy  wykonywaniu  umowy  i  wykonywanie  jej  z 

posz

anowaniem obydwu stron umowy. Przedmiotowy przepis wraz z pozostałymi przepisami 

Pzp  oraz  k.c.,  a  także  postanowieniami  umowy,  mającymi  na  celu  ochronę  słusznego 

interesu podwykonawców nie mogą tym samym prowadzić do postawienia zamawiającego w 

sytuacji  sp

rzecznej  z  dobrymi  obyczajami  oraz  celami  społecznogospodarczymi 

wprowadzonych  regulacji.  Zamawiający  musi  posiadać  narzędzia,  które  z  jednej  strony 

zabezpieczają słuszny interes podwykonawców przy realizacji inwestycji celu publicznego, a 

więc  realizowanej  w  interesie  ogółu  społeczeństwa,  a  z  drugiej  słuszny  interes 

zamawiającego, w zgodzie z dobrymi obyczajami i zasadami uczciwości kupieckiej.  

Zarzuty i żądania odwołującego w przedmiotowym zakresie nie tylko są sprzeczne  z 

ww.  dyrektywami,  ale  ponadto 

naruszają  wynikającą  z  art.  354  k.c.  zasadę  współdziałania 

stron  przy  realizacji  umów  wzajemnych.  Jak  wskazał  m.in.  Sąd  Apelacyjny  w    Lublinie,  w 


wyroku z dnia 17 grudnia 2020 r., sygn. akt I ACa 636/19 zgodnie z art. 354 § 1 i 2 k.c. strony 

są  zobowiązane  do  współdziałania  przy  wykonywaniu  zobowiązania  tak,  aby  zobowiązanie 

wykonać  nie  tylko  zgodnie  z  jego  treścią,  ale  jednocześnie  w  sposób  odpowiadający  jego 

celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a ponadto, jeżeli 

istnieją w tym  zakresie ustalone zwyczaje,  także w sposób  odpowiadający tym  zwyczajom. 

Nie  można  także  abstrahować  od  faktu,  iż  zasada  swobody  umów,  co  wielokrotnie 

podkreślała zarówno  Krajowa Izba Odwoławcza jak  i  sądy  powszechnie,  wynikająca   z  art. 

  k.c.  nie  ma  charakteru  absolutnego.  Zasada  ta  jest  ograniczona,  m.in.  przez  przepisy 

prawa (m.in. art. 5 k.c. ), dobre obyczaje czy też ustalone zwyczaje.  

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Izby, jak i sądów okręgowych, zasada swobody 

umów  doznaje  pewnych  ograniczeń  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego 

na  korzyść  Zamawiającego,  jako  podmiotu  działającego  w  interesie  publicznym,  jednak 

wyłącznie  w  sytuacji,  gdy  nie  narusza  to  w  postępowaniu  zasady  uczciwej  konkurencji  i 

równego traktowania wykonawców. Kwestionowane przez odwołującego postanowienie PPU 

zostało  wprowadzone  przede  wszystkim  w  celu  ochrony  słusznego  interesu  wszystkich 

podmiotów  biorących  udział  w  realizacji  inwestycji,  a w  konsekwencji  także w  celu ochrony 

interesu  publicznego,  w  zgodzie  z 

poszanowaniem  zasad  dobrych  obyczajów  i  uczciwości 

kupieckiej, co zresztą potwierdza treść art. 463 Pzp. Ochrona słusznego interesu wszystkich 

podmiotów  biorących  udział  w  realizacji  inwestycji  celu  publicznego  (jak  przedmiotowym 

postępowaniu)  jest  zgodna  z  zasadami  słuszności,  dobrych  obyczajów,  sprawiedliwości 

społecznej,  a  także  z  właściwością  (naturą)  jaka  charakteryzuje  umowy  dot.  całościowego 

utrzymanie dróg krajowych.   

Jest  faktem  powszechnie  znanym,  że  w  ramach  zadań  utrzymaniowych  zlecanych 

przez 

zamawiającego  oprócz  wykonawcy  pracuje  też  wiele  małych  i  średnich  podmiotów 

zatrudnionych  przez  wykonawcę  i  zatwierdzonych  przez  zamawiającego  w  sposób 

przewidziany  nie  tylko  w  §  16  PPU  stanowiącym  część  SWZ  w  przedmiotowym 

postępowaniu,  ale  także  w  sposób  określonych  (ze  wszystkimi  wynikającymi  z    tego 

skutkami) przez przepisy Pzp oraz k.c.  

Ponadto  należy  wskazać,  iż  zgodnie  z  art.  463  Pzp  umowa  o  podwykonawstwo  nie 

może zawierać postanowień kształtujących prawa i obowiązki podwykonawcy, w zakresie kar 

umownych oraz postanowień dotyczących warunków wypłaty wynagrodzenia, w sposób dla 

niego  mniej  korzystny  niż  prawa  i  obowiązki  wykonawcy,  ukształtowane  postanowieniami 

umowy zawartej między zamawiającym a wykonawcą. Powyższy przepis dotyczy wszystkich 

umów  podwykonawczych,  w  ramach  wszystkich  umów  o  zamówienie  publiczne,  a  nie 

jedynie umów o podwykonawstwo, których przedmiotem są roboty budowlane i to jedynie w 

ramach  umów  o  zamówienie  publiczne  dot.  robót  budowalnych.  Definicja  umowy  o 

podwykonawstwo  zawa

rta  w  Pzp  nie  ogranicza  się  jedynie  do  umów  zawartych  pomiędzy 


podwykonawcami  robót  budowlanych  i  wykonawcą  robót  budowlanych,  ale  dotyczy 

wszystkich  umów  o  charakterze  pisemnym  zawartych  między  każdym  wykonawcą  i 

wszystkimi jego podwykonawcami.   

Wobec p

owyższego, skoro w/w postanowienia nakazane oraz zakazane w umowach 

podwykonawczych  zawieranych  w  ramach  zamówienia publicznego  o  roboty  budowlane są 

zgodne z Pzp, z dobrymi obyczajami oraz zasadami sprawiedliwości i uczciwości kupieckiej, 

to także postanowienia § 16 PPU określone w niniejszym postępowaniu, zawierające jedynie 

4  postanowienia  abuzywne  i  5  postanowień  nakazanych,  należy  uznać  za  zgodne  z  Pzp  i 

przedmiotowymi zasadami.  

Pismami z 25 listopada 2021 r. zamawiający poinformował, że dokonał zmiany treści 

§  16  (Podwykonawcy)  wzoru  umowy  w  obu  postępowaniach.  Wobec  powyższego  na 

posiedzeniu  z  udziałem  stron  odwołujący  cofnął  odwołanie  co  do  zarzutu  1.  w  zakresie 

dotyczącym  dalszego  podwykonawstwa  i  całego  zarzutu  2.  W  pozostałym  zakresie 

odwołujący podtrzymał zarzuty odwołania. 

Izba  ustaliła,  że  odwołanie  nie  podlega  odrzuceniu  i  rozpoznała  je  na  rozprawie, 

podczas której strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska. 

Izba ustaliła, co następuje: 

Odwołanie  zostało  wniesione  wobec  treści  §  16  (Podwykonawcy)  wzoru  umowy  w 

postępowaniu, brzmieniu: 

1. * Wykonawca wykona przedmiot Umowy samodzielnie.  

2.  *  Jeżeli  w  trakcie  wykonywania  Umowy  zajdzie  potrzeba  wykonania  przedmiotu 

Umowy przy udziale Podwykonawców, Wykonawca nie później niż 15 dni przed planowanym 

skierowaniem Podwykonawcy do wykonania prac, przedłoży bezpośrednio Zamawiającemu 

projekt umowy wraz z załącznikami, na wykonanie zakresu prac określonego w zleceniu, a 

Zamawiający podejmie decyzję w sprawie zgody na zawarcie tejże umowy. 

1.**  Wykonaw

ca  wykona  przy  udziale  Podwykonawców  następujące  zakresy  prac: 

……………………………….  

Pozostałe prace Wykonawca wykona siłami własnymi. 

2.  **  Dopuszcza  się  zmianę  zakresu  prac  wykonywanych  przez  Podwykonawców. 

Wykonawca  nie  później  niż  15  dni  przed  planowanym  skierowaniem  Podwykonawcy  do 

wykonania prac, przedłoży bezpośrednio Zamawiającemu projekt umowy z Podwykonawcą, 

wraz  z  częścią  dokumentacji  dotyczącą  wykonania  prac  określonych  w  projekcie,  a 

Zamawiający podejmie decyzję w sprawie zgody na zawarcie tejże umowy. 

3.  Wykonawca  będzie  w  pełni  odpowiedzialny  za  działania  lub  uchybienia  każdego 

Podwykonawcy  i  ich  przedstawicieli  lub  pracowników,  tak  jakby  były  to  działania  lub 


uchybienia  Wykonawcy.  Wykonawca  będzie  koordynował,  nadzorował  i  kontrolował  pracę 

Podwykon

awców, tak aby realizacja Kontraktu przebiegała bez zakłóceń.  

4. Wykonawca jest zobowiązany do terminowego regulowania wszelkich zobowiązań 

wobec  Podwykonawców,  z  którymi  współpracuje  w  związku  z  realizacją  Umowy. 

Nieterminowe  regulowanie  wymagalnych  zobo

wiązań wobec wyżej  wskazanych podmiotów 

stanowi nienależyte wykonywanie Umowy i uprawnia Zamawiającego do dokonania wypłaty 

kwot z Zabezpieczenia Należytego Wykonania Umowy, w celu dokonania zapłaty należności 

na rzecz Podwykonawców.  

5.  Wykonawca  nie 

zleci Podwykonawcom  innych  prac  niż  wskazane w Ofercie,  bez 

pisemnej zgody Zamawiającego. 

6.  Każdorazowe  skierowanie  Podwykonawcy  do  wykonania  przedmiotu  Umowy 

wymaga uprzedniej, pisemnej akceptacji przez Zamawiającego i w związku z tym: 

1)  Wykonawca  zamówienia  zamierzający  zawrzeć  Umowę  o  podwykonawstwo  jest 

obowiązany,  w  trakcie  realizacji  Kontraktu,  do  przedłożenia  Zamawiającemu  projektu  tej 

umowy, 

2) Projekt umowy musi spełniać wymagania określone w dokumentach zamówienia, 

3)  Termin  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy  przewidziany  w  Umowie  o 

podwykonawstwo nie może być dłuższy niż 30 dni, od dnia doręczenia Wykonawcy faktury, 

potwierdzającej wykonanie zleconej Podwykonawcy dostawy, usługi lub roboty budowlanej, 

4)  Projekt  umowy,  powinien  uwzględniać  zasady  waloryzacji  wynagrodzenia 

podwykonawcy zgodne z zasadami określonymi w § 7 Umowy, 

5) Umowa podwykonawcza nie może zawierać postanowień kształtujących prawa  

i obowiązki podwykonawcy, w zakresie kar umownych oraz postanowień dotyczących 

warunków wypłaty wynagrodzenia, w sposób dla niego mniej korzystny niż prawa i obowiązki 

wykonawcy,  ukształtowane  postanowieniami  Umowy  zawartej  między  Zamawiającym  a 

Wykonawcą, 

6) Projekt umowy powinien zawierać w szczególności jej zakres, wartość oraz termin 

realizacji, 

)  Zamawiający,  w  terminie  14  dni  od  daty  otrzymania  projektu  umowy  o 

podwykonawstwo,  może  zgłosić  pisemne  zastrzeżenia  do  projektu  umowy  w  zakresie 

wymagań określonych w niniejszym paragrafie. Zastrzeżenia te są wiążące dla Wykonawcy. 

Niezgłoszenie pisemnych zastrzeżeń do przedłożonego projektu umowy o podwykonawstwo 

w  terminie  14  dni  od  daty  otrzymania  projektu  umowy  o  podwykonawstwo,  uważa  się  za 

akceptację projektu umowy przez Zamawiającego, 

8) Wykonawca przedkłada Zamawiającemu poświadczoną za zgodność z oryginałem 

kopię zawartej umowy o podwykonawstwo w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia, 


9) Zamawiający w ciągu 7 dni od otrzymania umowy, może zgłosić pisemny sprzeciw 

do  przedłożonej  umowy  o  podwykonawstwo.  Niezgłoszenie  pisemnego  sprzeciwu  do 

przedłożonej umowy o podwykonawstwo, w terminie 7 dni, uważa się za akceptację umowy 

przez Zamawiającego. 

7.  Procedurę  opisaną  w  ust.  6  stosuje  się  odpowiednio  do  zmian  umowy  o 

podwykonawstwo. 

8.  Niewypełnienie  przez  Wykonawcę  obowiązków  określonych  w  ust.  1-7  powyżej, 

stanowi  podstawę,  do  natychmiastowego  usunięcia  Podwykonawcy  przez  Zamawiającego 

lub  żądania  od  Wykonawcy  usunięcia  przedmiotowego  Podwykonawcy  z  terenu 

wykonywania prac.  

9.  Zamawiający  dokonuje  bezpośredniej  zapłaty  wymagalnego  wynagrodzenia 

przysługującego Podwykonawcy, który zawarł zaakceptowaną przez Zamawiającego Umowę 

o podwykonawstwo, w przypadku uchylenia się od obowiązku zapłaty przez Wykonawcę. 

10.  Wynagrodzenie,  o  którym  mowa  w  ust.  9,  dotyczy  wyłącznie  wymagalnych 

należności, 

powstałych 

po 

zaakceptowaniu 

przez 

Zamawiającego 

umowy 

podwykonawstwo. 

11.  Bezpośrednia  zapłata  obejmuje  wyłącznie  należne  i  wymagalne  wynagrodzenie, 

bez odsetek należnych Podwykonawcy.   

12.  Przed  dokonaniem  bezpośredniej  zapłaty,  Zamawiający  wezwie  Wykonawcę  do 

zgłoszenia,  w  terminie  7  dni  od  otrzymania  wezwania,  pisemnych  uwag  dotyczących 

zasadności  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy.  W  uwagach  nie  można 

powoływać  się  na  potrącenie  roszczeń  Wykonawcy  względem  Podwykonawcy 

niezwiązanych z realizacją umowy o podwykonawstwo. 

13.  W  przypadku  zgłoszenia  przez  Wykonawcę  uwag  we  wskazanym  terminie, 

Zamawiający może: 

1)  nie  dokonać  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy,  jeżeli 

Wykonawca wykaże niezasadność takiej zapłaty albo 

2)  złożyć  do  depozytu  sądowego  kwotę  potrzebną  na  pokrycie  wynagrodzenia 

Podwykonawcy,  w  przypadku  istnienia  zasadniczej  wątpliwości  Zamawiającego,  co  do 

wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy, albo 

3)  dokonać  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy,  jeżeli 

Podwykonawca wykaże zasadność takiej zapłaty. 

14.  W  przypadku  dokonania  bezpośredniej  zapłaty  Podwykonawcy,  Zamawiający 

potrąca  kwotę  wypłaconego  wynagrodzenia  z  wynagrodzenia  należnego  Wykonawcy  lub  z 

zabezpieczenia  należytego  wykonania  Umowy  lub  z  wszelkich  wierzytelności  Wykonawcy 

względem Zamawiającego. 


15.  Po  dokonaniu  przez  Zamawiającego  zapłaty  na  rzecz  Podwykonawcy, 

Wykonawca nie będzie uprawniony do powoływania się wobec Zamawiającego na te zarzuty 

wobec Podwykonawcy, 

o których Zamawiający nie został poinformowany przez Wykonawcę, 

w terminie 7 dni od otrzymania wezwania opisanego w ust. 12. 

16. Umowa o podwykonawstwo nie może zawierać postanowień: 

1)  uzależniających  uzyskanie  przez  Podwykonawcę  płatności  od  Wykonawcy,  od 

wystawienia  przez  Zamawiającego  protokołu  odbioru,  obejmującego  zakres  prac 

wykonanych  przez  Podwykonawcę  lub  od  dokonania  przez  Zamawiającego  na  rzecz 

Wykonawcy płatności za prace wykonane przez Podwykonawcę,  

2)  warunkujących  Podwykonawcy  dokonanie  zwrotu  kwot  zabezpieczenia  przez 

Wykonawcę od zwrotu Zabezpieczenia należytego wykonania Umowy na rzecz Wykonawcy 

przez  Zamawiającego  w  tym  odbioru  innych  prac,  które  nie  były  przedmiotem  umowy 

podwykonawczej, 

3)  określających  karę  umowną  za  nieterminowe  wykonanie  zobowiązania  przez 

Podwykonawcę  jako  karę  za  opóźnienia;  kary  takie  można  określać  jedynie  jako  kary  za 

zwłokę,  

4)  nakazujących  Podwykonawcy  wniesienie  zabezpieczenia  należytego  wykonania 

Umowy  jedynie  w  pieniądzu,  bez  możliwości  jej  zamiany  na  gwarancje  bankową/ 

ubezpieczeniową  lub  na  inną  formę  przewidzianą  w  przepisach  prawa,  w  tym  w 

szczególności przepisach Pzp, 

5)  w  zakresie  wysokości  cen  jednostkowych  –  ceny  jednostkowe  zaproponowane 

przez  Wykonawcę  dla  Podwykonawcy  nie  mogą  być  wyższe,  niż  określone  w  TER  przez 

Wykonawcę. 

17. Podwykonawca nie może zlecić powierzonych mu prac dalszemu Podwykonawcy. 

18.  W  przypadku  powierzenia  Podwykonawcy  wykonania  części  zamówienia, 

Wykonawca przedstawi pisemne oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp 

w  zakresie  potwierdzającym  brak  podstaw  wykluczenia  wobec  tego  Podwykonawcy.  Jeżeli 

Zamawiający stwierdzi, że wobec danego Podwykonawcy  zachodzą podstawy wykluczenia, 

Wykonawca  będzie  zobowiązany  w  terminie  14  dni  od  dnia  otrzymania  przedmiotowej 

informacji  od  Zamawiającego  zastąpić  tego  Podwykonawcę  pod  rygorem  niedopuszczenia 

Podwykonawcy  do realizacji części zamówienia. 

19. *Wykonawca oświadcza, że posiada zdolności techniczne i zawodowe wymagane 

do  realizacji  prac  będących  przedmiotem  Umowy  i  w  trakcie  realizacji  Umowy  nie  będzie 

polegać na zdolnościach technicznych i zawodowych podmiotu trzeciego. 

20.  **Wykonawca  oświadcza,  że  podmiot  trzeci  ……………….  (nazwa  podmiotu 

trzeciego),  przez  który  należy  rozumieć  podmiot,  o  którym  mowa  w  art.  118  ust.  1  Pzp  tj. 

podmiot na zasoby którego, w zakresie zdolności technicznych i/lub zawodowych niezależnie 


od  charakteru  prawnego  łączących  go  z  nim  stosunków,  Wykonawca  powoływał  się 

składając Ofertę celem wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie 

zamówienia  publicznego,  będzie  realizował  przedmiot  Umowy  w  zakresie  …………………. 

(w  jakim  zdolności  techniczne  i/lub  zawodowe*  podmiotu  trzeciego  były  deklarowane  do 

wykonania  przedmiotu  Umowy  na  użytek  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

public

znego).  W  przypadku  zaprzestania  wykonywania  Umowy  przez  ………………… 

(nazwa  podmiotu  trzeciego)  z  jakichkolwiek  przyczyn  w  powyższym  zakresie,  Wykonawca 

będzie zobowiązany do zastąpienia tego podmiotu innym podmiotem, posiadającym zasoby 

co najmniej takie, jak 

te, które stanowiły podstawę wykazania spełniania przez Wykonawcę 

warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. 

21.  **Jeżeli  w  trakcie  wykonywania  Umowy  zajdzie  potrzeba  zmiany  podmiotu 

trzeciego,  nie  później  niż  7  dni  przed  planowanym  skierowaniem  Podmiotu  trzeciego  do 

wykonania  prac  Wykonawca  jest  obowiązany  zgłosić  ten  fakt  Zamawiającemu.  Zmiana  ta 

musi być uzasadniona przez Wykonawcę na piśmie i zaakceptowana przez Zamawiającego. 

Zmiana taka nie wymaga aneksu do Umowy.  

22.  **Zam

awiający  zaakceptuje  zmianę,  o  której  mowa  w  ust.  21  wyłącznie  wtedy, 

gdy  Wykonawca    wykaże  Zamawiającemu,  iż  proponowany  inny  podmiot  trzeci  lub 

Wykonawca samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu, w stopniu nie mniejszym 

niż  wymagany  w  trakcie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia.  W  celu  oceny,  czy 

Wykonawca  będzie  dysponował  zasobami  proponowanego  innego  podmiotu  trzeciego  w 

stopniu niezbędnym do należytego wykonania zamówienia oraz oceny czy stosunek łączący 

Wykonawcę  z  tym  podmiotem  gwarantuje  rzeczywisty  dostęp  do  udostępnianych  zasobów 

oraz oceny braku podstaw wykluczenia, Zamawiający żąda przedłożenia przez Wykonawcę 

takich samych  dokumentów,  jak  określone w Tomie I  SWZ,  dla podmiotu udostępniającego 

zasoby.  Dokumenty  te  Wykonawca  winien  złożyć  przed  zawarciem  umowy  z  podmiotem 

trzecim, pod rygorem braku uzyskania akceptacji, o której mowa w ust. 21** 

23. **Wykonywanie przedmiotu Umowy w zakresie określonym w ust. 20 za pomocą 

podmiotów  innych,  niż  wskazane  w  ust.  20  lub  niezaakceptowanych  przez  Zamawiającego 

zgodnie  z  ust.  22,  niezależnie  od  kar  umownych  przewidzianych  w  niniejszej  umowie, 

stanowić może podstawę wypowiedzenia Umowy przez Zamawiającego z winy Wykonawcy. 

24. W sytuacji, gdy niniejsza Umowa będzie realizowana przez podmioty działające w 

konsorcjum Umowy Podwykonawcze powinny być zawierane w imieniu i na rzecz wszystkich 

uczestników konsorcjum. 

W tym stanie rzeczy odwołujący wniósł odwołanie. 


Po  zmianie  dokonanej  przez  zamawiającego  §  16  (Podwykonawcy)  wzoru  umowy 

uzyskał brzmienie: 

1.  Wykonawca  będzie  w  pełni  odpowiedzialny  za  działania  lub  uchybienia  każdego 

Podwykonawcy,  dalszego  Podwykonawcy  i  ich  przedstawicieli  lub  pracowników,  tak  jakby 

były to działania lub uchybienia Wykonawcy. Wykonawca będzie koordynował, nadzorował i 

k

ontrolował pracę Podwykonawców i dalszych Podwykonawców, tak aby realizacja Kontraktu 

przebiegała bez zakłóceń.   

2. Wykonawca jest zobowiązany do terminowego regulowania wszelkich zobowiązań 

wobec  Podwykonawców,  i  dalszych  Podwykonawców,  z  którymi  współpracuje  w  związku  z 

realizacją  Umowy.  Nieterminowe  regulowanie  wymagalnych  zobowiązań  wobec  wyżej 

wskazanych  podmiotów  stanowi  nienależyte  wykonywanie  Umowy  i  uprawnia 

Zamawiającego do dokonania wypłaty kwot z Zabezpieczenia Wykonania, w celu dokonania 

zapłaty należności na rzecz Podwykonawców, dalszych Podwykonawców.   

3.  Wykonawca  nie  podzleci  Podwykonawcom  innych  prac  niż  wskazane  w  Ofercie, 

bez zgody Zamawiającego.  

4.  Wykonawca,  bez  zgody  Zamawiającego,  nie  podzleci  Podwykonawcom  innych 

prac  niż  wskazane  w  Umowie  podwykonawczej,  zgodnie  z  zatwierdzonym  przez 

Zamawiającego projektem tej umowy.  

5.  Każdorazowe  skierowanie  Podwykonawcy,  lub  dalszego  Podwykonawcy  do 

wykonania 

przedmiotu 

Umowy 

wymaga 

uprzedniej, 

pisemnej 

akceptacji 

przez 

Zamawiającego i w związku z tym:  

1) Wykonawca, Podwykonawca lub dalszy Podwykonawca zamówienia zamierzający 

zawrzeć  Umowę  o  podwykonawstwo  jest  obowiązany,  w  trakcie  realizacji  Kontraktu,  do 

przedłożenia  Zamawiającemu  projektu  tej  umowy,  przy  czym  Podwykonawca  lub  dalszy 

Podwy

konawca  jest  obowiązany  dołączyć  zgodę  Wykonawcy  na  zawarcie  Umowy  o 

podwykonawstwo o treści zgodnej z projektem umowy;  

2)  Zamawiający,  w  terminie  14  dni  od  daty  otrzymania  projektu  Umowy    o 

podwykonawstwo, zgłosi pisemne zastrzeżenia do projektu umowy niespełniającej wymagań 

określonych w ust. 15 lub w ust. 16;  

3)  Niezgłoszenie  pisemnych  zastrzeżeń  do  przedłożonego  projektu  Umowy    o 

podwykonawstwo,  której  przedmiotem  są  roboty  budowlane,  w  terminie  14  dni  od  daty 

otrzymania  projektu  Umowy  o  podwykonawstw

o,  uważa  się  za  akceptację  projektu  umowy 

przez Zamawiającego;  

4)  Wykonawca,  Podwykonawca  lub  dalszy  Podwykonawca  zamówienia  na  roboty 

budowlane  przedkłada  Zamawiającemu  poświadczoną  za  zgodność  z  oryginałem  kopię 

zawartej Umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, w terminie 7 

dni od dnia jej zawarcia;  


5) Zamawiający, w terminie 14 dni od daty otrzymania poświadczonej za zgodność z 

oryginałem  Umowy  o  podwykonawstwo,  której  przedmiotem  są  roboty  budowlane,  zgłasza 

pisemny sprzeciw do 

Umowy o podwykonawstwo w przypadkach, o których mowa w punkcie 

6) Niezgłoszenie pisemnego sprzeciwu do przedłożonej Umowy o podwykonawstwo 

w wyżej wymienionym terminie, uważa się za akceptację umowy przez Zamawiającego.  

6.  Procedurę  opisaną  w  ust  5  stosuje  się  odpowiednio  do  zmian  Umowy  o 

podwykonawstwo.  

7.  Nie  wypełnienie  przez  Wykonawcę  obowiązków  określonych  powyżej  stanowi 

podstawę  do  natychmiastowego  usunięcia  Podwykonawcy  lub  dalszego  Podwykonawcy 

przez  Zamawiającego  lub  żądania  od  Wykonawcy  usunięcia  przedmiotowego 

Podwykonawcy lub dalszego Podwykonawcy z terenu wykonywania prac.   

8.  Zamawiający  dokonuje  bezpośredniej  zapłaty  wymagalnego  wynagrodzenia 

przysługującego Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy, który zawarł zaakceptowaną 

przez Zamawiającego Umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, 

lub  który  zawarł  przedłożoną  Zamawiającemu  Umowę  o  podwykonawstwo,  której 

przedmiotem  są  dostawy  lub  usługi,  w  przypadku  uchylenia  się  od  obowiązku  zapłaty 

odpowiednio przez Wykonawcę, Podwykonawcę lub dalszego Podwykonawcę.  

9. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 8 dotyczy wyłącznie należności powstałych 

po zaakceptowaniu przez Zamawiającego Umowy o podwykonawstwo.  

10. Bezpośrednia zapłata obejmuje wyłącznie należne wynagrodzenie, bez odsetek, 

należnych Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy.    

11.  Przed  dokonaniem  bezpo

średniej  zapłaty  Zamawiający  wezwie  Wykonawcę    do 

zgłoszenia  w  terminie  7  dni  od  otrzymania  wezwania  pisemnych  uwag  dotyczących 

zasadności  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy  lub  dalszemu 

Podwykonawcy.  

12.  W  przypadku  zgłoszenia  przez  Wykonawcę  uwag  we  wskazanym  terminie, 

Zamawiający może:  

1)  nie  dokonać  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy  lub  dalszemu 

Podwykonawcy, jeżeli Wykonawca wykaże niezasadność takiej zapłaty albo  

2)  złożyć  do  depozytu  sądowego  kwotę  potrzebną  na  pokrycie  wynagrodzenia 

Podwykonawcy lub dalszego Podwykonawcy w przypadku istnienia zasadniczej wątpliwości 

Zamawiającego co do wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy, 

albo  

dokonać  bezpośredniej  zapłaty  wynagrodzenia  Podwykonawcy  lub  dalszemu 

Podwykonawcy,  jeżeli  Podwykonawca  lub  dalszy  Podwykonawca  wykaże  zasadność  takiej 

zapłaty.  


13.  W  przypadku  dokonania  bezpośredniej  zapłaty  Podwykonawcy  lub  dalszemu 

Podwykonawcy, Zamaw

iający potrąca kwotę wypłaconego wynagrodzenia z wynagrodzenia 

należnego Wykonawcy lub z zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub z wszelkich 

wierzytelności Wykonawcy względem Zamawiającego.  

14.  Po  dokonaniu  zapłaty  przez  Zamawiającego  na  rzecz  Podwykonawcy  lub 

dalszego  Podwykonawcy,  Wykonawca  nie  będzie  uprawniony  do  powoływania  się  wobec 

Zamawiającego na te zarzuty wobec Podwykonawcy lub dalszego Podwykonawcy, o których 

Zamawiający  nie  został  poinformowany  przez  Wykonawcę  w  terminie  7  dni  od  otrzymania 

wezwania opisanego powyżej.  

15. Umowa o podwykonawstwo nie może zawierać postanowień:  

1)  uzależniających  uzyskanie  przez  Podwykonawcę  lub  dalszego  Podwykonawcę 

płatności  od  Wykonawcy  od  dokonania  przez  Zamawiającego  odbioru  wykonanych  przez 

Podwykona

wcę  lub  dalszego  Podwykonawcę  prac,  od  wystawienia  przez  Zamawiającego 

protokołu  odbioru  obejmującego  zakres  prac  wykonanych  przez  Podwykonawcę  lub 

dalszego  Podwykonawcę  lub  od  dokonania  przez  Zamawiającego  na  rzecz  Wykonawcy 

płatności za prace wykonane przez Podwykonawcę lub dalszego Podwykonawcę;   

2)  warunkujących  Podwykonawcy  lub  dalszemu  Podwykonawcy  dokonanie  zwrotu 

kwot  zabezpieczenia  przez  Wykonawcę  od  zwrotu  Zabezpieczenia  należytego  wykonania 

umowy na rzecz Wykonawcy przez Zamawiającego w tym odbioru innych prac, które nie były 

przedmiotem umowy podwykonawczej;  

3)  określających  karę  umowną  za  nieterminowe  wykonanie  zobowiązania  przez 

Podwykonawcę  lub  dalszego  Podwykonawcę  jako  karę  za  opóźnienia;  kary  takie  można 

określać jedynie jako kary za zwłokę;  

4)  nakazujących  Podwykonawcy  lub  dalszemu  Podwykonawcy  wniesienie 

zabezpieczenia  należytego  wykonania  umowy  jedynie  w  pieniądzu,  bez  możliwości  jej 

zamiany  na  gwarancje  bankową/ubezpieczeniową  lub  na  inną  formę  przewidzianą  w 

przepisach prawa, w tym w 

szczególności przepisach Pzp.  

16.  Umowa  o  podwykonawstwo  musi  zawierać  w  szczególności  postanowienia 

dotyczące:   

1) oznaczenia stron umowy;  

2) zakresu robót, usług lub dostaw;  

3)  wartości  wynagrodzenia  Podwykonawcy  lub  dalszego  Podwykonawcy  wraz    z 

wa

runkami przewidującymi zmianę wynagrodzenia;  

4) terminu płatności, który nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia faktury, 

rachunku Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy;  

5) terminu realizacji wraz z warunkami przewidującymi zmianę terminu.  


7.  Umowa  o  podwykonawstwo,  której  przedmiotem  są  roboty  budowlane  musi 

zawierać postanowienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.  

18. Umowa o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi 

zawarta  na  okres  dłuższy  niż  12  miesięcy  zawiera  postanowienia  dot.  waloryzacji 

wynagrodzenia podwykonawcy.  

19.  W  przypadku  powierzenia  Podwykonawcy  wykonania  części  zamówienia, 

Wykonawca przedstawi pisemne oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp 

w  zakresie  potwierdzającym  brak  podstaw  wykluczenia  wobec  tego  Podwykonawcy.  Jeżeli 

Zamawiający stwierdzi, że wobec danego Podwykonawcy  zachodzą podstawy wykluczenia, 

Wykonawca  będzie  zobowiązany  w  terminie  14  dni  od  dnia  otrzymania  przedmiotowej 

informacji  od  Zamawiającego  zastąpić  tego  Podwykonawcę  pod  rygorem  niedopuszczenia 

Podwykonawcy  do realizacji części zamówienia.  

20. *Wykonawca oświadcza, że posiada zdolności techniczne i zawodowe wymagane 

do  realizacji  prac  będących  przedmiotem  Umowy  i  w  trakcie  realizacji  Umowy  nie  będzie 

p

olegać na zdolnościach technicznych i zawodowych podmiotu trzeciego.  

21.  **Wykonawca  oświadcza,  że  podmiot  trzeci  ……………….  (nazwa  podmiotu 

trzeciego),  przez  który  należy  rozumieć  podmiot,  o  którym  mowa  w  art.  118  ust.  1  Pzp  tj. 

podmiot na zasoby którego, w zakresie zdolności technicznych i/lub zawodowych niezależnie 

od  charakteru  prawnego  łączących  go  z  nim  stosunków,  Wykonawca  powoływał  się 

składając Ofertę celem wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie 

zamówienia  publicznego,  będzie  realizował  przedmiot  Umowy  w  zakresie  …………………. 

(w  jakim  zdolności  techniczne  i/lub  zawodowe*  podmiotu  trzeciego  były  deklarowane  do 

wykonania  przedmiotu  Umowy  na  użytek  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego). W przypadku zaprzestania wykonywania Umowy   przez  

………………… 

(nazwa  

podmiotu  

trzeciego)    z  jakichkolwiek  przyczyn  w  powyższym 

zakresie, Wykonawca będzie zobowiązany do zastąpienia tego podmiotu innym podmiotem, 

posiadającym  zasoby  co  najmniej  takie,  jak  te,  które  stanowiły  podstawę  wykazania 

spełniania  przez  Wykonawcę  warunków  udziału  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego.  

22.  **Jeżeli  w  trakcie  wykonywania  Umowy  zajdzie  potrzeba  zmiany  podmiotu 

trzeciego,  nie  później  niż  7  dni  przed  planowanym  skierowaniem  Podmiotu  trzeciego  do 

wykonania  prac  Wykonawca  jest  obowiązany  zgłosić  ten  fakt  Zamawiającemu.  Zmiana  ta 

musi być uzasadniona przez Wykonawcę na piśmie i zaakceptowana przez Zamawiającego. 

Zmiana taka nie wymaga aneksu do Umowy.   

23.  **Zamawiający  zaakceptuje  zmianę,  o  której  mowa  w  ust.  21  wyłącznie  wtedy, 

gdy  Wykonawca    wykaże  Zamawiającemu,  iż  proponowany  inny  podmiot  trzeci  lub 

Wykonawca samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu, w stopniu nie mniejszym 


niż  wymagany  w  trakcie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia.  W  celu  oceny,  czy 

Wykonawca  będzie  dysponował  zasobami  proponowanego  innego  podmiotu  trzeciego  w 

stopniu niezbędnym do należytego wykonania zamówienia oraz oceny czy stosunek łączący 

Wykonawcę  z  tym  podmiotem  gwarantuje  rzeczywisty  dostęp  do  udostępnianych  zasobów 

oraz oceny braku podstaw wykluczenia, Zamawiający żąda przedłożenia przez Wykonawcę 

takich samych  dokumentów,  jak  określone w Tomie I  SWZ,  dla podmiotu udostępniającego 

zasoby.  Dokumenty  te  Wykonawca  winien  złożyć  przed  zawarciem  umowy  z  podmiotem 

trzecim, pod rygorem braku uzyskania akceptacji, o której mowa w ust. 21**  

24. **Wykonywanie przedmiotu Umowy w zakresie określonym w ust. 20 za pomocą 

podmiotów  innych,  niż  wskazane  w  ust.  20  lub  niezaakceptowanych  przez  Zamawiającego 

zgodnie  z  ust.  22,  niezależnie  od  kar  umownych  przewidzianych  w  niniejszej  umowie, 

stanowić może podstawę wypowiedzenia Umowy przez Zamawiającego z winy Wykonawcy.  

Wskazane  ustalenia  istotne  dla  rozpoznania  zarzutów  odwołania  zostały  dokonane 

na podstawie SWZ oraz informacji o zmianie SWZ znajdujących się w aktach sprawy. 

Izba zważyła, co następuje: 

Odwołujący jest  uprawniony  do  wniesienia odwołania zgodnie z  art.  505 ust.  1  Pzp. 

Jest  wykonawcą,  który  może  złożyć  ofertę,  ma  zatem  interes  w  uzyskaniu  danego 

zamówienia.  Zarzucane  zamawiającemu  naruszenia  przepisów  ustawy  powodują,  że 

odwołujący  może  ponieść  szkodę.  W  postępowaniach  dotyczących  dokumentacji 

postępowania  przesłanki  dopuszczalności  badania  zarzutów  odwołania  są  wykładane 

szeroko. Z całą pewnością kwestionowanie przez wykonawców postanowień wzorów umów, 

które  ich  zdaniem  naruszają  przepisy  ustawy,  mieści  się  w  granicach  wyznaczonych  przez 

art. 505 ust. 1 Pzp. 

W  związku  wycofaniem  części  zarzutów  przez  odwołującego  odwołanie  zostało 

rozpoznane 

– zgodnie z oświadczeniem odwołującego złożonym na rozprawie - w zakresie 

zarzutów dotyczących ingerencji zamawiającego w treść umowy podwykonawczej.  

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. 

Zgodnie  z  art.  7  pkt  27  Pzp  przez  umowę  o  podwykonawstwo  –  należy  rozumieć 

umowę  w  formie  pisemnej  o  charakterze  odpłatnym,  zawartą  między  wykonawcą  a 

podwykonawcą, a w przypadku zamówienia na roboty budowlane innego niż zamówienie w 

dziedzinach  obronności  i  bezpieczeństwa,  także  między  podwykonawcą  a  dalszym 

podwykonawcą  lub  między  dalszymi  podwykonawcami,  na  mocy  której  odpowiednio 

podwykonawca  lub  dalszy  podwykona

wca,  zobowiązuje  się  wykonać  część  zamówienia.  Z 


art.  463  Pzp  wynika,  że  umowa  o  podwykonawstwo  nie  może  zawierać  postanowień 

kształtujących  prawa  i  obowiązki  podwykonawcy,  w  zakresie  kar  umownych  oraz 

postanowień  dotyczących  warunków  wypłaty  wynagrodzenia,  w  sposób  dla  niego  mniej 

korzystny  niż  prawa  i  obowiązki  wykonawcy,  ukształtowane  postanowieniami  umowy 

zawartej między zamawiającym a wykonawcą. 

Istota sporu między stronami dotyczy powołanych regulacji w kontekście art. 353

 k.c. 

przepis  ten  stanowi,  że  strony  zawierające  umowę  mogą  ułożyć  stosunek  prawny  według 

swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, 

ustawie ani zasadom współżycia społecznego.  

Przepisy  ustawy  kształtują  relacje  umowne  między  wykonawcą  a  podwykonawcą  w 

ograniczonym zakresie. Zgodnie z art. 464 ust. 1 Pzp wykonawca, podwykonawca lub dalszy 

podwykonawca  zamówienia  na  roboty  budowlane  zamierzający  zawrzeć  umowę  o 

podwykonawstwo,  której  przedmiotem  są  roboty  budowlane,  jest  obowiązany,  w  trakcie 

realizacji  zamówienia,  do  przedłożenia  zamawiającemu  projektu  tej  umowy,  przy  czym 

podwykonawca  lub  dalszy  podwykonawca  jest  obowiązany  dołączyć  zgodę  wykonawcy  na 

zawarcie umowy o podwykonawstwo o treści zgodnej z projektem umowy. Według art. 463 

ust.  2  Pzp  termin  zapłaty  wynagrodzenia  podwykonawcy  lub  dalszemu  podwykonawcy, 

przewidziany  w  umowie  o  podwykonawstwo,  nie  może  być  dłuższy  niż  30  dni  od  dnia 

doręczenia wykonawcy, podwykonawcy  lub  dalszemu  podwykonawcy  faktury  lub  rachunku. 

Natomiast zg

odnie z art. 463 ust. 8 Pzp w przypadku umów, których przedmiotem są roboty 

budowlane,  wykonawca,  podwykonawca  lub  dalszy  podwykonawca  przedkłada 

zamawiającemu  poświadczoną  za  zgodność  z  oryginałem  kopię  zawartej  umowy  o 

podwykonawstwo,  której  przedmiotem  są  dostawy  lub  usługi,  w  terminie  7  dni  od  dnia  jej 

zawarcia, z wyłączeniem umów o podwykonawstwo o wartości mniejszej niż 0,5% wartości 

umowy  oraz  umów  o  podwykonawstwo,  których  przedmiot  został  wskazany  przez 

zamawiającego  w  dokumentach  zamówienia.  Wyłączenie,  o  którym  mowa  w  zdaniu 

pierwszym,  nie  dotyczy  umów  o  podwykonawstwo  o  wartości  większej  niż  50  000  złotych. 

Zamawiający  może  określić  niższą  wartość,  od  której  będzie  zachodził  obowiązek 

przedkładania  umowy  o  podwykonawstwo.  W  przypadku,  o  którym  mowa  w  ust.  8,  jeżeli 

termin zapłaty wynagrodzenia jest dłuższy niż określony w ust. 2, zamawiający informuje o 

tym  wykonawcę  i  wzywa  go  do  doprowadzenia  do  zmiany  tej  umowy,  pod  rygorem 

wystąpienia o zapłatę kary umownej (ust. 10).  

Przywołane  przepisy  dotyczą  umów,  których  przedmiotem  są  roboty  budowlane, 

natomiast zamawiający przez ukształtowane przez siebie postanowienia § 16 PPU chciałby 


zastosować  wynikające  z  nich  dyrektywy  w  postępowaniu  dotyczącym  zamówienia 

publicznego, którego przedmiot został opisany jako usługa.  

W  ocenie  Izby  działanie  zamawiającego  podlega  ocenie  z  uwzględnieniem 

wynikającej  z  art.  353

k.c.  przesłanki  właściwości  (natury)  stosunku.  Zamawiający 

przewiduje  bowiem  wpływ  na  relacje  umowne  między  wykonawcą,  a  podwykonawcą  na 

zasada

ch  przewidzianych  dla  umów  w  sprawie  zamówienia  publicznego,  których 

przedmiotem są roboty budowlane Zamawiający buduje swoje stanowisko w oparciu o dwa 

elementy:  mieszany  charakter  umowy  oraz  odpowiedzialność  solidarną  za  wypłatę 

wynagrodzenia podwykonawcy. 

Odnosząc się do kwestii właściwości stosunku prawnego Izba zważyła, że przedmiot 

postępowania  przewiduje  obowiązki  wykonawcy,  które  mogłyby  zostać  uznane  za  roboty 

budowlane, czyli prace polegające na uzupełnieniu nawierzchni stanowiące remont. Jednak 

–  jak  wskazał  sam  zamawiający  –  stanowią  one  zobowiązanie  starannego  działania 

wykonawcy,  a  zatem  ich  natura  prawna  jest  inna  niż  w  przypadku  umowy  o  roboty 

budowlane,  które  są  zobowiązaniem  rezultatu.  Konsekwentnie  -  również  z  uwagi  na 

przeważającą  wartość  usług,  do  postępowania, a tym  samym  do  wzoru umowy  stosuje się 

regulacje  prawa  dotyczące  usług.  Zamawiający  we  wzorze  umowy  oraz  opisie  przedmiotu 

zamówienia  nie  dokonał  ścisłego  wyodrębnienia  i  podziału  na  roboty  i  usługi.  Umowa 

przyjęła jednolitą formę, bez względu na charakter prac. W konsekwencji nie jest uprawnione 

stosowanie regulacji ściśle odnoszących się do robót budowlanych do usług, w sytuacji gdy 

natura obu stosunków prawnych jest inna.  

Z  tego  względu  stanowiska  wyrażone  w  orzeczeniach  przywołanych  przez 

zamawiającego:  wyroku  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  z  17  października  2017  r.,  sygn. 

akt XXIII Ga 2018/16, wyroku Izby z 5 lipca 2021 r., sygn. akt KIO 1381/21 podtrzymanego 

wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 9 listopada 2021 r., sygn. akt XXIII Zs 103/21 

nie znajdą zastosowania w sprawie. Dotyczyły bowiem postępowań o udzielenie zamówienia 

publicznego, których przedmiotem były roboty budowlane.  

Za  nietrafne  Izba  uznała  powołanie  się  przez  zamawiającego  na  przyjętą  na  siebie 

solidarną odpowiedzialność za wypłatę wynagrodzenia podwykonawcy.  

O  istocie tej  odpowiedzialności  stanowi  art.  366  §  1  k.c.,  zgodnie  z  którym  kilku  dłużników 

może  być  zobowiązanych  w  ten  sposób,  że  wierzyciel  może  żądać  całości  lub  części 

świadczenia  od  wszystkich  dłużników  łącznie,  od  kilku  z  nich  lub  od  każdego  z  osobna,  a 

zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność 

dłużników).  Jak  wskazuje  się  w  doktrynie  i  orzecznictwie  solidarna  odpowiedzialność 

powinna 

wprost wynikać z treści przepisu bądź z treści czynności prawnej. Zamawiający nie 

wykazał,  ani  przepisu ustawy,  ani  postanowienia umowy,  z  którego  by ta odpowiedzialność 


wynikała w  sposób  bezpośredni.  Biorąc  pod  uwagę  zasady  przejrzystości  oraz  pisemności, 

do  zachowania  których  zamawiający  jest  zobowiązany,  przyjęcie  przez  niego 

odpowiedzialności solidarnej nie powinno być domniemywane. 

W  konsekwencji  Izba  uznała,  że  zamawiający  nie  wykazał,  aby  w  okolicznościach 

sporu  miał  podstawy  faktyczne  i  prawne  do  ograniczenia  zasady  swobody  umów  w  ten 

sposób,  że  jego  ingerencja  w  umowę,  której  nie  jest  stroną,  była  usprawiedliwiona 

właściwościami  stosunku.  Tym  samym  w  okolicznościach  badanych  postępowań  brak  jest 

podstaw jurydycznych do przenoszenia przez zamawiającego regulacji dotyczących umowy, 

której przedmiotem są roboty budowlane, do umowy, której przedmiotem są usługi. 

Pogląd  o  braku  podstaw  do  ingerencji  zamawiającego  w  postanowienia  umów 

podwykonawczych  w  postępowaniach,  których  przedmiotem  jest  usługa  całorocznego 

kompleksowego  (letnie  i  zimowe)  utrzymania  dróg  na  zasadach  przewidzianych  ustawą  w 

stosunku do umów na roboty budowlane został wyrażony w orzeczeniach Izby z 26 listopada 

2021 r.: w połączonych sprawach o sygn. akt KIO 3283/21, KIO 3291/21, KIO 3293/21 oraz 

w sprawie o sygn. akt KIO 3267/21. 

W  związku  z  powyższym  Izba  uznała  zarzuty  odwołania  za  potwierdzone,  co 

skutkowało  uwzględnieniem  odwołania.  Izba  nakazała  zamawiającemu  skreślenie  tych 

postanowień  §  16  wzoru  umowy,  które  kształtują  stosunek  umowny  między  wykonawcą,  a 

podwykonawcą,  ponad  granice  ustalone  wprost  w  przepisach  ustawy.  Brak  wskazania  w 

sentencji  postanowień  podlegających  skreśleniu  jest  uzasadniony  brakiem  wskazania 

konkretnych postanowień przez odwołującego. Izba nie jest wprawdzie związana żądaniami 

odwołania, gdyż art. 555 Pzp wiąże Izbę wyłącznie w odniesieniu do zarzutów podniesionych 

w  odwołaniu,  jednak  nie  powinna  wyręczać  w  tym  zakresie  odwołującego.  Izba  może 

wprawdzie  skorygować  błędne  żądanie  odwołującego,  jednak  nie  powinna  takich  żądań 

kreować,  zwłaszcza  gdy  –  jak  w  rozpoznawanych  sprawach  –  odwołujący  był 

reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. 

Prezentowana  ocena  prawna  dotyczy  niepodzielnie  obu  odwołań  z  uwagi  na 

tożsamość okoliczności faktycznych i stanowisk stron. 

Izba wydała orzeczenie łączne na podstawie art. 556 Pzp.  


W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 553 ust. 1 i art. 554 ust. 1 pkt 1 Pzp orzekła, 

jak  w  pkt  1  sentencji. 

O  kosztach  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  557  i  art.  574  Pzp 

uwzględniając  wynikającą  z  art.  575  Pzp  zasadę  ponoszenia  kosztów  stosownie  do 

odpowiedzialności  za  wynik  postępowania  oraz  koszt  wynagrodzenia  pełnomocnika 

odwołującego  w  kwocie  3.600,00  zł  stosownie  do  §  5  pkt  2  lit.  b  rozporządzenia  Prezesa 

Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów 

postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od 

odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).  

Przewodnicząca: 

…………………….. 

………………………