KIO 3450/20
Sygn. akt: KIO 3450/20
WYROK
z dnia 26 stycznia 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Emilia Garbala
Danuta Dziubińska
Dagmara Gałczewska-Romek
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 stycznia 2021
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 grudnia 2020 r. przez
wykonawcę Firma Handlowo-Usługowa INSTBUD S. B. sp. j., Nieznanowice 50, 32-420
Gdów,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A., PI. Starynkiewicz 5, 02-015
Warszawa,
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wykluczenia wykonawcy Firma Handlowo-
Usługowa INSTBUD S. B. sp. j. z
postępowania oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A., PI. Starynkiewicz 5, 02-015
Warszawa, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
Firma Handlowo-
Usługowa INSTBUD S. B. sp. j., Nieznanowice 50, 32-420
Gdów, tytułem wpisu od odwołania,
KIO 3450/20
zasądza od zamawiającego Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
w m.st. Warszawie S.A., PI. Starynkiewicz 5, 02-015 Warszawa, na rzecz
odwołującego Firma Handlowo-Usługowa INSTBUD S. B. sp. j., Nieznanowice 50,
420 Gdów, kwotę 20 000 zł 00 gr (dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy)
tytułem zwrotu kosztów poniesionych z tytułu uiszczonego wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) oraz art. 580 ust. 1 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.)
w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające
ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz.U z 2019 r. poz.2020) na niniejszy wyrok –
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………….…………..
………………………
………………………
KIO 3450/20
Sygn. akt KIO 3450/20
UZASADNIENIE
Zamawiający - Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.,
PI. Starynkiewicz 5, 02-015 Warszawa, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Bezwykopowa renowacja sieci
kanalizacyjnej na terenie m.st. Warszawy w zakre
sie średnic DN 0,20 m - DN 0,40 oraz
długości Lca = 4 517 mb”, numer referencyjny: 00819/WS/PW/PZP-DRZ-WRI/B/2020.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
w dniu 18.06.2020 r., nr 2020/S 117-284877.
Pismem z dnia 17.12.2020
r. zamawiający poinformował o wykluczeniu
z postępowania wykonawcy Firma Handlowo-Usługowa INSTBUD S. B. sp. j., Nieznanowice
Gdów (dalej: „odwołujący”) na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp”.
W dniu 28.12.2020
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie,
w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 5 pkt 4 w zw. z art. 24 ust. 4 oraz art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, poprzez
powołanie się na fakt wypowiedzenia przez zamawiającego umowy zawartej z
o
dwołującym w sprawie zamówienia publicznego oraz nieuzasadnioną ocenę, że
rozwiązanie umowy spowodowane było jej nienależytym wykonaniem w istotnym stopniu
z przyczyn leżących po stronie odwołującego, a w konsekwencji zastosowanie sankcji
wykluczenia z naruszeniem zasady proporcjonalno
ści,
2. art. 92 ust. 1a ustawy
Pzp, poprzez brak jakiegokolwiek wyjaśnienia powodów, dla których
z
amawiający uznał dowody i wyjaśnienia przedstawione przez odwołującego za
niewystarczające w kontekście zastosowania art. 24 ust. 8 w zw. z ust. 9 ustawy Pzp,
3. art. 24 ust. 9 w zw. z ust. 8 ustawy
Pzp poprzez błędne przyjęcie, że dowody i wyjaśnienia
przedstawione przez o
dwołującego nie są wystarczające do ustalenia, że daje on
rękojmię należytego wykonania przedmiotu zamówienia i podjął działania wystarczające
do
zapobiegnięcia nieprawidłowemu postępowaniu odwołującego,
art. 24 ust. 4 ustawy Pzp, poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty odwołującego,
bowiem zgodnie z zarzutem opisanym w
pkt 1 odwołujący nie podlega wykluczeniu,
a zatem nie powinn
o się odrzucać oferty odwołującego jako wykonawcy wykluczonego.
W szczególności odwołujący podniósł, co następuje:
„1. 17 grudnia 2020 r. Zamawiający przesłał Odwołującemu zawiadomienie o wykluczeniu go
z udziału w Postępowaniu na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp („Zawiadomienie
o wykluczeniu"). W treści wskazanego dokumentu Zamawiający całkowicie zignorował swoje
KIO 3450/20
obowiązki w zakresie należytego ustalenia i udowodnienia zaistniałych podstaw wykluczenia
Odwołującego z postępowania. (…)
4. (…) Podkreślenia wymaga, że w uzasadnieniu faktycznym czynności wykluczenia
Zamawiający skupił się jedynie na pobieżnej ocenie skuteczności procedury
samooczyszczenia (art. 92 ust. 1a Pzp). Natomiast w odniesieniu do kwestii podlegania
wykluczeni
u (art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp), zamawiający ograniczył się wyłącznie do
stwierdzenia, że:
„W Części III: Podstawy Wykluczenia C: Podstawy związane z niewypłacalnością, konfliktem
interesów lub wykroczeniami zawodowymi w JEDZ Wykonawca wskazał, że znajdował się w
sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego (....) została
rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne
porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą Umową. Wykonawca w sposób ogólny
opisał przedmiotową sytuację, jak również w ograniczony sposób opisał jakie przedsięwziął
środki w celu samooczyszczenia.” (Zawiadomienie o wykluczeniu).
Tylko i wyłącznie na podstawie powyżej wskazanego ustalenia, Zamawiający doszedł do
niczym nie
uzasadnionych wniosków, zgodnie z którymi:
„w aktualnym stanie faktycznym doszło do odstąpienia przez Zamawiającego od umowy,
a roboty nieprawidłowo zrealizowane przed ww. odstąpieniem dotyczyły istotnej części
powyższej umowy. Ponadto podnieść należy, iż do odstąpienia od umowy doszło z przyczyn
leżących po stronie Wykonawcy, ponieważ Wykonawca jako profesjonalny uczestnik rynku
zamówień odpowiada również za nienależytą realizację zamówienia przez podwykonawcę,
któremu powierzył wykonanie określonej części zamówienia. Fakt, że w sprawie toczy się
postępowanie sądowe w zakresie skuteczności odstąpienia od umowy przez Zamawiającego
nie będzie miał wpływu na ewentualne ziszczenie się przesłanki wykluczenia określonej w
art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp
.” (Zawiadomienie o wykluczeniu).
6. Podsumowu
jąc, z samego faktu złożenia przez Spółkę w JEDZ oświadczenia
o r
ozwiązaniu z nią w przeszłości umowy w sprawie zamówienia publicznego, Zamawiający
doszedł do wniosku, że doszło do ziszczenia się wszystkich przesłanek wykluczenia
określonych w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. (…)
Podkreślenia przy tym wymaga, na co Zamawiający najwyraźniej nie zwrócił uwagi, że
w
formularzu JEDZ Odwołujący wyraźnie podkreślił, że:
„Pismem z dnia 08.10.2018 r. GPW [tj. zamawiający z rozwiązanej umowy - przyp. wł.
Odwołującego] złożyła bezskuteczne oświadczenie o odstąpieniu od Umowy. Wskazane
oświadczenie zostało złożone bez wyczerpania procedury odstąpienia przewidzianego w
Umo
wie oraz bez istnienia podstaw do jego złożenia (powołanie się przez GPW na żądanie
zmiany sposobu realizacji prac, które już w całości zostały już wykonane) (...)
Instbud stoi na stanowisku że wobec skutecznego odstąpienia od Umowy z przyczyn
KIO 3450/20
leżących po stronie GPW, oraz wobec bezskuteczności oświadczenia złożonego przez
GPW, nie ma on obowiązku wykazywania okoliczności przewidzianych w art. 24 ust. 8 i 9
PZP (samooczyszczenie). Niezależnie od tego Instbud podjął szereg czynności o
charakterze organizacyj
nym, zmierzającym do zapobiegnięcia w przyszłości powstaniu
sporów analogicznych do tego powstałego z GPW”.
Tym samym Odwołujący wyraźnie zakwestionował jakoby:
a)
sporna wcześniejsza umowa w sprawie wykonania zamówienia publicznego została
przez Odwołującego niewykonana lub wykonana nienależycie w stopniu istotnym,
b)
niewykonanie lub nienależyte wykonanie ww. umowy w stopniu istotnym nastąpiło
z przyczyn leżących po stronie wykonawcy,
c) niewykonanie lub nie
należyte wykonanie ww. umowy w stopniu istotnym doprowadziło
do rozwiązania umowy (Odwołujący zakwestionował fakt skuteczności rozwiązania
przez zamawiającego wskazanej umowy).
Oświadczenia złożone przez Odwołującego w dokumencie JEDZ odnosiły się więc
jedynie do niektórych przesłanek wykluczenia, a mianowicie wcześniejszego rozwiązania
jakiejś bliżej niesprecyzowanej umowy. Sam ten fakt nie wypełnia jeszcze dyspozycji
wszystkich przesłanek wykluczenia z art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. Zamawiający nie może
zatem z powołaniem się na wskazane oświadczenie Spółki zawarte w JEDZ utrzymywać, że
spełnione zostały wszystkie konieczne przesłanki do wykluczenia Odwołującego na
podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp.
Czynność wykluczenia odwołującego z 17 grudnia 2020 r., nie odnosi się do żadnej
z przesłanek tego przepisu. Po pierwsze, Zamawiający nie podał w uzasadnieniu, jaka
konkretnie umowa miała zostać niewykonana lub niewykonana należycie. W dalszej
kolejności Zamawiający nie wskazał, czy ta bliżej niesprecyzowana umowa została
niewykonana l
ub nienależycie wykonana z przyczyn leżących po stronie Odwołującego.
Z Zawiadomienia o wykluczeniu nie wynika ani na czym miałoby polegać nienależyte
wykonanie umowy przez Spółkę, ani na bazie jakich dowodów Zamawiający czyni takie
ustalenie. W konsekwencji, nie wiadomo zatem, dlaczego Zamawiający uważa, że
odpowiedzialność za wcześniejsze rozwiązanie umowy ponosi Wykonawca, a nie np.
zamawiający będący stroną opisywanej umowy.
Z treści Zawiadomienia o wykluczeniu nie wynika także, dlaczego Zamawiający uważa,
że nienależyte wykonanie umowy miało charakter istotny. Wywodów na ten temat próżno
szukać w uzasadnieniu sporządzonym przez Zamawiającego. (…)
W tym miejscu podkreślić i przypomnieć należy, że w formularzu JEDZ Spółka wyraźnie
wskazała, że wykonała całość przedmiotu opisywanego zamówienia. Natomiast z pisma
o wykluczeniu Odwołującego z udziału w postępowaniu jednoznacznie wynika, że
Zamawiający nie analizował w ogóle przesłanki dotyczącej stopnia niewykonania lub
KIO 3450/20
nienależytego wykonania umowy. (…)
Podkreślić przy tym należy, że niezależnie od całkowitej bierności Zamawiającego
w zakresie wykazania
ziszczenia się przewidzianych w art. 24 ust. 5 pkt 4 p.z.p. przesłanek
ewentualnego wykluczenia Odwołującego, Spółka kwestionuje skuteczność spornego
odstąpienia. Celem wykazania swoich racji wystąpiła przy tym na drogę sądową. (…)
W toku prowadzonego postępowania Zamawiający zainicjował wobec Spółki procedurę
self cleaning (art. 24 ust. 8 Pzp). W jej trakcie Odwołujący przedstawił szereg dowodów i
wyjaśnień, które ostatecznie zostały przez Zamawiającego całkowicie zignorowane. Przy
czym
zgodnie z treścią art. 92 ust. 1a Pzp, na Zamawiającym spoczywa prawny obowiązek
wyjaśnienia w decyzji w przedmiocie wykluczenia danego wykonawcy, powodów dla których
dowody przedstawione przez wykonawcę w ramach procedury z art. 24 ust. 8 Pzp, uznał za
niewystarczające.
Tytułem przykładu Odwołujący przedstawił m.in. dowody: (i) zakończenia współpracy z
problematycznym podwykonawcą, oraz (ii) pracownikiem niespełniającym określonych
wymogów (iii) przeprowadzenia wewnętrznych szkoleń z zakresu zarządzania jakością ISO-
9001 w dniu 29 marca 2019 r., (iv) rezygnacji z real
izacji kontraktów polegających na
uszczelnieniu zbiorników wodnych technologią Hydroclick.
Zamawiający tymczasem wszystkie te dowody zignorował, nie wyjaśniając Spółce
dlaczego i w jakim zakresie dowody te i wyjaśnienia były niewystarczające zdaniem
Za
mawiającego do wykazania tzw. samooczyszczenia, oczywiście na wypadek, gdyby
w
ogóle zachodziły podstawy do wykluczenia Spółki z Postępowania na podstawie art. 24
ust. 5 pkt 4 Pzp.
(…)
Z najdalej posuniętej ostrożności procesowej Odwołujący pragnie dodatkowo wskazać,
że w przypadku odrzucenia przez Krajową Izbę Odwoławczą całości przedstawianej powyżej
argumentacji, i tak nie istniały uzasadnione podstawy do wykluczenia Odwołującego
z Postępowania. Spółka przedstawiła bowiem w toku Postępowania wystarczające dowody i
wyjaśnienia, podważające możliwość powzięcia przez Zamawiającego jakichkolwiek
wątpliwości odnośnie rzetelności i wiarygodności Spółki. (…)
31. W tym
miejscu przede wszystkim należy przypomnieć, że przedmiot wcześniejszego
problematycznego zamówienia całkowicie odbiegał od przedmiotu niniejszego
Postępowania. We wcześniejszym wygranym przez Spójkę postępowaniu jej przedmiotem
było uszczelnienie zbiornika wodnego technologią Hydroclick. Natomiast przedmiotem
Postępowania jest bezwykopowa renowacji sieci kanalizacyjnej. W tym kontekście
przypomnieć należy, że Odwołujący: (i) całkowicie zrezygnował ze współpracy z
podwykonawcą odpowiedzialny m za wykonanie wskazanego uszczelnienia, (ii) odstąpił
tak
że od realizacji w przyszłości tego typu przedmiotu zamówień. Z drugiej strony, wskazując
na swoją rzetelność, Odwołujący wskazał na 205 wygranych i należycie wykonanych umów
KIO 3450/20
w
przedmiocie realizacji zamówień publicznych z okresu dwóch ostatnich lat. (…)
W tym kontekście, poza przedstawioną już argumentacją, wskazać należy, że
Odwołujący w ostatnim czasie realizował z sukcesem zamówienie zlecane bezpośrednio
przez Zamawiającego, który osobiście dysponuje empiryczną (pozytywną) wiedzą na temat
jakości pracy kompetencji Odwołującego.”
Wobec powyższego odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia czynności wykluczenia odwołującego,
powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego.
W trakcie rozprawy strony pod
trzymały swoje stanowiska w sprawie.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
P
rzedmiotem zamówienia jest bezwykopowa renowacja sieci kanalizacyjnej na terenie m.st.
Warszawy w zakresie średnic DN 0,20 m – DN 0,40 m oraz o długości Lca = 4 517 mb.
W pkt 5.1.2
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: „siwz) zamawiający
przewidział wykluczenie wykonawców m.in. na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp.
Odwołujący złożył wraz z ofertą jednolity europejski dokument zamówienia (dalej:
„JEDZ”), w którym w części III.C, na pytanie: „Czy wykonawca znajdował się w sytuacji,
w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa
z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została
rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne
porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą umową? Jeżeli tak, proszę podać
szczegółowe informacje na ten temat”, zaznaczył odpowiedź „TAK” i dodał:
„[1. W dniu 30.08.2017r Firma Handlowo Usługowa INSTBUD S. B. Spółka Jawna (Instbud)
zawarł z Górnośląskim Przedsiębiorstwem Wodociągów S.A (GPW) umowę na wykonanie
wewnętrznej wykładziny uszczelniającej ściany i dno zbiornika nr 1 w Katowicach-Murckach
(Umowa). W dniu 15 maja
2018r Instbud wykonał całość prac przewidzianych Umową. W
toku odbioru
końcowego i badania szczelności wykonanej powłoki pomiędzy stronami
powstał spór odnośnie prawidłowości wykonania prac. Pismem z dnia 08.10.2018r. GPW
złożyła bezskuteczne oświadczenie o odstąpieniu od Umowy. Wskazane oświadczenie
zostało złożone bez wyczerpania procedury odstąpienia przewidzianego w Umowie oraz bez
istnienia
podstaw do jego złożenia (powołanie się przez GPW na żądanie zmiany sposobu
realizacji prac,
które już w całości zostały już wykonane). Pismem z dnia 27.12.2018r Instbud
złożył skuteczne oświadczenie o odstąpieniu od Umowy, z powołaniem się m.in. na brak
KIO 3450/20
zapłaty za wykonane prace oraz uniemożliwienie końcowej weryfikacji wad, na których
istnienie powoływała się GPW. Aktualnie Instbud i GPW są w toku negocjacji ugodowych,
zmierzających m.in. do sporządzenia opinii biegłego, weryfikującego poprawność prac
wykonanych przez Instbud.]
”
Odpowiadając w JEDZ na pytanie: „czy wykonawca przedsięwziął środki w celu
samooczyszczenia?
”, odwołujący zaznaczył: „TAK” i dodał:
„[Instbud stoi na stanowisku że wobec skutecznego odstąpienia od Umowy z przyczyn
leżących po stronie GPW, oraz wobec bezskuteczności oświadczenia złożonego przez
GPW, nie ma on obowiązku wykazywania okoliczności przewidzianych w art. 24 ust. 8 i 9
PZP (samooczyszczenie). Niezależnie od tego Instbud podjął szereg czynności o
charakterze
organizacyjnym, zmierzającym do zapobiegnięcia w przyszłości powstaniu
sporów analogicznych do tego powstałego z GPW
Instbud pomimo złożonego oświadczenia o odstąpieniu od umowy z GPW – pozostaje
w
bliskiej współpracy z GPW celem weryfikacji poprawności prac. W sytuacji, jeśli
weryfikacja ta
wykaże jakiekolwiek nieprawidłowości skutkujące szkodą po stronie GWP,
Instbud pokryje tą szkodę
Instbud zakończył współpracę z podwykonawcą realizującym Umowę zawartą z GPW i nie
zamierza w przyszłości korzystać z jego usług (wszelka weryfikacja prawidłowości prac
realizowanych w ramach Umowy
przeprowadzana była już bezpośrednio przez GPW)
Instbud zrezygnował z realizacji w przyszłości kontraktów polegających na uszczelnieniu
zbiorników wodnych technologią Hydroclick, a więc technologią przyjętą przez
podwykonawcę Instbud].”
Pismem z dnia 12.11.2020 r. zamawiający, na podstawie art. 24 ust. 8 ustawy Pzp,
wezwał odwołującego „do złożenia wyczerpujących wyjaśnień wraz z dowodami,
w kontekście wskazanych w JEDZ okoliczności, dotyczących zastosowanego środka
naprawczego, mającego na celu samooczyszczenie”.
Pismem z dnia 16.11.2020 r. odwołujący udzielił wyjaśnień, w których opisał:
problemy z podwykonawcą przy pracach polegających na renowacji zbiornika, zakończenie
ostatecznie tych
prac przez odwołującego, bezskuteczne odstąpienie od umowy przez
zamawiającego – GPW, odstąpienie od umowy przez odwołującego, próby ugodowego
zakończenia sprawy z GPW. Odwołujący podtrzymał stanowisko o tym, że nie zachodzi
wobec niego potrzeba dokonywania samooczyszczenia, niemniej jednak wskazał
następujące podjęte przez niego środki:
Instbud pomimo złożonego oświadczenia o odstąpieniu od umowy z GPW – pozostaje
w bliskiej współpracy z GPW celem weryfikacji poprawności prac. W sytuacji, jeśli
weryfikacja ta wykaże jakiekolwiek nieprawidłowości skutkujące szkodą po stronie GWP,
KIO 3450/20
Instbud pokryje tą szkodę,
Instbud zakończył współpracę z podwykonawcą realizującym Umowę zawartą z GPW i
nie zamierza w przyszłości korzystać z jego usług (wszelka weryfikacja prawidłowości
prac realizowanych w ramach Umowy przeprowadzana była już bezpośrednio przez
GPW),
Instbud zrezygnował z realizacji w przyszłości kontraktów polegających na uszczelnieniu
zbiorników wodnych technologią Hydroclick, a więc technologią przyjętą przez
podwykonawcę Instbud,
Instbud podjął szereg czynności o charakterze organizacyjnym, zmierzających do
zapobiegania w przyszłości zagrożeniem nie należytego wykonywania kontraktów oraz
niewykonania ich w terminie,
Instbud dodatkowo zawęził listę akceptowalnych podwykonawców i bardziej szczegółowo
sprawdzał i kontrolował ich pracę na innych kontraktach, by nie dopuścić do podobnej
sytuacji,
Instbud poprawił relacje na linii zarząd firmy – kierownicy budowy / robót starając się kłaść
nacisk na częstsze narady koordynacyjne budów,
Instbud przeprowadził dodatkowe wewnętrzne szkolenie z zakresu zarządzania jakością
ISO-
9001 w dniu 04.03.2019r (załącznik nr 10). Szkolenie miało na celu przypomnienie i
omówienie polityki jakości firmy, celów jakościowych i priorytetowych. Omówiono kwestię
odpowiedzialności za procesy związane z klientem, prowadzeniem dokumentacji oraz
kwestię procedowania umów z podwykonawcami.
Do wyjaśnień odwołujący dołączył załączniki: umowę o podwykonawstwo, korespondencję
z podwykonawcą i zamawiającym GPW, notatki dotyczące robót, pismo dotyczące szkolenia.
W piśmie z dnia 02.12.2020 r. zamawiający poinformował, że „przedstawione
wyjaśnienia są zbyt ogólne i niekonkretne. Nie wykazaliście Państwo, że podjęte przez
wykonawcę środki są wystarczające do wykazania jego rzetelności, w szczególności nie
udowodniliście Państwo naprawienia szkody. Brak jest także informacji o podjęciu
konkretnych środków technicznych, organizacyjnych i kadrowych, które są odpowiednie dla
zapobiegania dalszym nieprawidłowemu postępowaniu wykonawcy. Biorąc pod uwagę
powyższe, Zamawiający na podstawie art. 26 ust. 4 w zw. z art. 24 ust. 8 ustawy Pzp
ponownie wzywa do złożenia wyczerpujących wyjaśnień wraz z dowodami, w kontekście
wskazanych
w JEDZ okoliczności, dotyczących zastosowanego środka naprawczego,
mającego na celu samooczyszczenie”.
Pismem z dnia 07.12.2020 r. odwołujący udzielił wyjaśnień, w których dokonał oceny
prawnej możliwości wykluczenia w oparciu o art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp, rozwinął swoje
stanowisko co do podjętych środków zaradczych, dodał, że zrealizował należycie 205 umów
KIO 3450/20
z zakresu zamówień publicznych, a jedynie w trzech przypadkach wystąpiły problemy.
Do wyjaśnień odwołujący dołączył oświadczenia wspólników dotyczące: zakończenia
współpracy z podwykonawcą, listy akceptowalnych podwykonawców, stosowania metody
„Hydroclick” oraz należytego i terminowego wykonania projektów realizowanych w trybie
przepisów ustawy Pzp.
Pismem z dnia 17.12.2020 r. zamawiający poinformował o wykluczeniu odwołującego
z postępowania na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. W uzasadnieniu zamawiający
wskazał:
„(…) W dniu 07.12.2020 r. Wykonawca złożył odpowiedź na wezwanie
Zamawiającego i na ich podstawie Zamawiający uznał j.n.: W zakresie zamówienia
wskazanego w punkcie nr 1 Części III lit. C JEDZ Wykonawca przedstawił dowody
wskazujące, że w sprawie toczy się postępowania sądowe m.in. w zakresie wynagrodzenia
należnego z tytułu realizacji zamówienia, okoliczności należytej realizacji zamówienia oraz
skuteczności rozwiązania umowy przez jej poszczególne strony. Powyższe nie zmienia
jednak faktu, że w aktualnym stanie faktycznym doszło do odstąpienia przez Zamawiającego
od umowy, a roboty
nieprawidłowo zrealizowane przed ww. odstąpieniem dotyczyły istotnej
części powyższej umowy. Ponadto podnieść należy, iż do odstąpienia od umowy doszło
z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, ponieważ Wykonawca jako profesjonalny
uczestnik rynku
zamówień odpowiada również za nienależytą realizację zamówienia przez
podwykonawcę, któremu powierzył wykonanie określonej części zamówienia. Fakt, że
w sprawie toczy się postępowanie sądowe w zakresie skuteczności odstąpienia od umowy
przez Zamawiającego nie będzie miał wpływu na ewentualne ziszczenie się przesłanki
wykluczenia określonej w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. (…)
Należy ponadto podkreślić, że w przypadku zamówienia wskazanego w punkcie nr 1
Części III lit. C JEDZ Wykonawca przedłożył niewielką część dowodów, które w sposób
ogólny i niewystarczający odnoszą się do środków podjętych przez Wykonawcę w celu
rozwiązania sporu z Zamawiającym oraz na podjęcie środków w celu uniknięcia podobnych
sytuacji w przyszłości. W związku z powyższym Zamawiający uznał, że w powyższym
zakresie nie doszło do skutecznego przeprowadzenia procedury samooczyszczenia.
Jedynie na marginesie Zamawiający wskazuje, że pomimo zaznaczenia w wezwaniu
z dnia 02.12.2020 r., iż poprzednie wyjaśnienia i dowody były ogólne i nie pozwalały na
skuteczne przeprowadzenie procedury samooczyszczenia, Wykonawca w odpowiedzi z dnia
20 r. w większości powołał się na te same wyjaśnienia i dowody, które zostały
przedstawione na poprzednie we
zwanie, co również wskazuje na brak uczynienia zadość
wezwaniu z dnia 02.12.2020 r., a w konsekwencji nieodpowiednie zastosowanie procedury
samooczyszczenia. Przedstawione przez Wykonawcę wyjaśnienia oraz dowody wskazują
KIO 3450/20
na dokonanie procedury samooczyszc
zenia w sposób niepozwalający na uniknięcie
wykluczenia z postępowania, w szczególności na podstawie przesłanek z art. 24 ust. 5 pkt 4
ustawy Pzp.
”
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy,
zważyła co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Ponadto Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość poniesienia przez
niego szkody z uwagi na kwestionowa
ną czynność zamawiającego.
W przedmiotowej sprawie rozstrzygnięciu podlegają trzy kwestie:
ziszczenia się przesłanek wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp,
w przypadku
uznania, że ww. przesłanki ziściły się – oceny środków podjętych przez
odwołującego w ramach samooczyszczenia,
prawidłowości uzasadnienia zawartego w piśmie informującym o wykluczeniu.
Odnosząc się do pierwszej z ww. kwestii, należy wskazać, że zgodnie z art. 24 ust. 5
pkt 4 ustawy Pzp z
postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć
wykonawcę, który z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo nienależycie
wykonał w istotnym stopniu wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego lub
umowę koncesji, zawartą z zamawiającym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1–4, co
doprowadziło do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania. Przepis przewiduje
zatem możliwość wykluczenia wykonawcy z postępowania, jeżeli zajdą m.in. następujące
przesłanki:
wykonawca nie wykonał lub nienależycie wykonał wcześniejszą umowę, przy czym
n
ienależyte wykonanie umowy miało charakter istotny,
niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po
stronie wykonawcy,
doszło do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania.
Odwołujący został wykluczony z postępowania z powodu okoliczności związanych
KIO 3450/20
z umową zawartą z GPW, której przedmiotem było wykonanie wewnętrznej wykładziny
uszczelniającej ściany i dno zbiornika nr 1 w Katowicach–Murckach. Zaprojektowanie robót i
ich wykonanie odwołujący powierzył podwykonawcy, sam zaś miał jedynie dostarczyć
materiał. Jak wynika ze złożonej przez odwołującego korespondencji z GPW, w tym
zwłaszcza z notatki z dnia 11.01.2019 r., od maja do października 2018 r. odbyło się łącznie
dziewięć prób szczelności zbiornika i każda z nich wykazywała jego nieszczelność.
Po ostatniej z tych prób w dniu 08.10.2018 r. zamawiający GPW złożył oświadczenie
o odstąpieniu od umowy.
Po pierwsze zatem, z
przytoczonego stanu faktycznego wynika, że miało miejsce
nienależyte wykonanie umowy, ponieważ po zakończeniu robót i dziewięciu próbach zbiornik
pozostał nieszczelny. Jednocześnie należy zauważyć, że przedmiotem umowy zawartej
z GPW było właśnie uszczelnienie tego zbiornika poprzez montaż płyt Hydroclick na
ścianach zbiornika, zatem nienależyte wykonanie dotyczyło głównych, podstawowych prac,
jakie były do wykonania w ramach umowy. Tym samym nienależyte wykonanie ww. umowy
miało miejsce w stopniu istotnym, skoro dotyczyło głównych robót i skutkowało
nieosiągnięciem podstawowego celu, dla którego roboty te były wykonywane
(tj. nieosiągnięciem szczelności zbiornika).
Nie można przy tym zgodzić się z zamawiającym, że w przedmiotowej sprawie miało
miejsce niewykonanie umowy. Przede wszystkim przeczy temu treść pisma z dnia
17.12.2020 r. informującego o wykluczeniu odwołującego, w którym sam zamawiający
napisał, że roboty były „nieprawidłowo zrealizowane” i że odwołujący odpowiada za
„nienależytą realizację”, zatem sam zamawiający uznał w ww. piśmie, że zachodzi
nienależyte wykonanie umowy, nie zaś jej niewykonanie. Nie można ponadto zgodzić się
z zamawiającym, że samo złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy przesądza o jej
niewykonaniu.
Zgodnie z art. 395 § 2 kc, w razie wykonania prawa odstąpienia umowa
uważana jest za niezawartą, a to, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie
niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu, zaś za
świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie
wynagrodzenie.
Pomijając fakt, że nie wiadomo, czy GPW odstąpiła od umowy w oparciu
o ww. przepis (podstawą mógł być też art. 491 kc), przede wszystkim należy zauważyć, że
to, że w przypadku odstąpienia umowę uważa się za niezawartą, nie oznacza, że nie została
ona
w ogóle wykonana. Wręcz przeciwnie, ustawodawca przewidział, że przed odstąpieniem
umowa mogła zostać w jakimś stopniu wykonana i z tego tytułu strony zobowiązane są do
zwrotu tego, co sobie wzajemnie świadczyły. Treść art. 395 § 2 kc nie daje zatem podstaw
do uznania, że złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy jest tożsame
z niewykonaniem tej umowy.
Należy także zauważyć, że niewykonanie umowy ma miejsce wtedy, gdy nie została
KIO 3450/20
ona całkowicie zrealizowana, natomiast nienależyte wykonanie umowy ma miejsce wtedy,
gdy
świadczenie zostało wykonane, ale niezgodnie z umową np. co do jakości, ilości, czy
terminu wykonania (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2002 r., sygn. akt III
CZP 86/01).
W przedmiotowej sprawie roboty zostały wykonane, ale nieprawidłowo,
ponieważ zbiornik pozostał nieszczelny. Tym samym miało miejsce nienależyte wykonanie
w istotnym stopniu umowy zawartej przez odwołującego z GPW.
Po drugie, należy stwierdzić, że nienależyte wykonanie ww. umowy nastąpiło
z przyc
zyn leżących po stronie odwołującego. Wprawdzie odwołujący powierzył wykonanie
robót podwykonawcy, ale za wykonanie zobowiązania w tym zakresie ponosił
odpowiedzialność (art. 474 kc). Tym samym nienależyte wykonanie umowy w istotnym
stopniu przez podwykona
wcę, obciąża wykonawcę, który powierzył mu wykonanie prac, co
oznacza, że zachodzi przesłanka nienależytego wykonania umowy przez odwołującego.
Po trzecie,
należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie ziściła się przesłanka
rozwiązania wcześniejszej umowy. Jak wynika bowiem ze stanu faktycznego sprawy,
pismem z dnia 08.10.2018
r. zamawiający GPW odstąpił od umowy zawartej z odwołującym.
Odwołujący złożył wprawdzie w Sądzie Okręgowym w Katowicach pozew o zapłatę, niemniej
jednak rozstrzygnięcie Sądu w tej sprawie jeszcze nie zapadło, co oznacza, że na dzień
podjęcia przez zamawiającego czynności wykluczenia odwołującego, stan faktyczny był taki
(i jest nadal), że odstąpienie miało miejsce.
Jedynie na marginesie należy dodać, że nie byłaby zasadna, w ocenie Izby,
interpretacja art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp w taki sposób, że w każdym przypadku, gdy
rozwiązanie umowy staje się przedmiotem sporu sądowego pomiędzy stronami, nie można
stwierdzić ziszczenia się tejże przesłanki. Przy takiej interpretacji omawiany przepis stałby
się w dużej mierze martwy, gdyż w wielu przypadkach spory dotyczące realizacji i
rozwiązania umów w sprawie zamówień publicznych kierowane są na drogę sądową,
a czasochłonność ich rozstrzygnięcia w sądzie powoduje, że zastosowanie art. 24 ust. 7 pkt
3 ustawy Pzp, przewidującego 3-letni okres możliwości wykluczenia wykonawcy od
zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia, byłoby niemożliwe.
Izba przyjęła zatem w przedmiotowej sprawie istniejący stan faktyczny i stwierdziła,
że odstąpienie od ww. umowy miało miejsce.
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Izba stwierdziła, że w przedmiotowej sprawie
ziściły się przesłanki z art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. W konsekwencji powyższego
zamawiający zobowiązany był zbadać środki i dowody złożone przez odwołującego
w ramach samooczyszczenia.
Odnosząc się zatem do drugiej z kwestii podlegających rozstrzygnięciu w niniejszej
KIO 3450/20
sprawie, należy przytoczyć treść art. 24 ust. 8 i 9 ustawy Pzp:
8. Wy
konawca, który podlega wykluczeniu na podstawie ust. 1 pkt 13 i 14 oraz 16-20 lub
ust. 5, może przedstawić dowody na to, że podjęte przez niego środki są wystarczające do
wykazania jego rzetelności, w szczególności udowodnić naprawienie szkody wyrządzonej
przestępstwem lub przestępstwem skarbowym, zadośćuczynienie pieniężne za doznaną
krzywdę lub naprawienie szkody, wyczerpujące wyjaśnienie stanu faktycznego oraz
współpracę z organami ścigania oraz podjęcie konkretnych środków technicznych,
organizac
yjnych i kadrowych, które są odpowiednie dla zapobiegania dalszym
przestępstwom lub przestępstwom skarbowym lub nieprawidłowemu postępowaniu
wykonawcy.
(…)
9. Wykonawca nie podlega wykluczeniu, jeżeli zamawiający, uwzględniając wagę i
szczególne okoliczności czynu wykonawcy, uzna za wystarczające dowody przedstawione
na podstawie ust. 8.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że środki służące wykazaniu rzetelności
wykonawcy zostały przez ustawodawcę wskazane w formie katalogu otwartego. Tym samym
środki te w praktyce muszą być każdorazowo dostosowane do danej sytuacji, w której miało
miejsce niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.
W przedmiotowej sprawie odwołujący wskazał na szereg podjętych przez niego
środków, z których dwa, w ocenie Izby, są wystarczające do wykazania rzetelności
wykonawcy, tj.:
fakt, że odwołujący zaprzestał współpracy z podwykonawcą bezpośrednio
odpowiedzialnym za nienależyte wykonanie robót w stopniu istotnym,
fakt, że odwołujący zrezygnował z realizacji kontraktów z zakresu uszczelniania
zbiorników wodnych i stosowania technologii Hydroclick.
Ww. podjęte przez odwołującego środki są odpowiednie, w ocenie Izby, do
zapewnienia, że nie powtórzy się sytuacja, jaka miała miejsce w przypadku umowy zawartej
z GPW.
Środki te bowiem służą zapobieżeniu sytuacji, w której brak doświadczenia
wykonawcy
(odwołujący przyznał w piśmie z dnia 07.12.2020 r., że nigdy wcześniej nie
realizował podobnych prac) i nieprawidłowe działania jego podwykonawcy doprowadziły do
nienależytego wykonania umowy. Skoro zatem odwołujący przede wszystkim zrezygnował
z
realizacji kontraktów z zakresu uszczelniania zbiorników wodnych i nie kontynuuje
współpracy z podwykonawcą, któremu powierzył wykonanie umowy zawartej z GPW, to
uzasadnione jest stwie
rdzenie, że podjęte przez niego środki w ramach samooczyszczenia
są wystarczające.
W konsekwencji powyższego stwierdzenia, w świetle art. 24 ust. 9 ustawy Pzp, nie
KIO 3450/20
można przyjąć, że odwołujący podlega wykluczeniu w oparciu o art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy
Pzp. Właściwe wykazanie swojej rzetelności w ramach procedury samooczyszczenia,
powoduje bowiem, że nie zachodzi podstawa do wykluczenia wykonawcy.
Dlatego też Izba nakazała zamawiającemu unieważnienie czynności wykluczenia
odwołującego oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem jego
oferty.
Jedynie
na marginesie, odnosząc się do powołanego przez zamawiającego wyroku
Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, należy zauważyć, że orzecznictwo odwołuje się do
różnych sytuacji, w których wykonawca może zaznaczyć w JEDZ opcję: „TAK”, mimo że nie
uważa, że podlega wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp. W tym
zakresie Izba podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 23 sierpnia 2019 r
., sygn. akt XXIII Ga 469/19 i zauważa, że treść pytania zawartego
w formularzu JEDZ nie odnosi się do tego, po czyjej stronie leżały przyczyny odstąpienia od
umowy lub czy nienależyte wykonanie umowy miało charakter istotny. Pytanie zawarte
w JEDZ odnosi się jedynie do samego faktu rozwiązania umowy lub nałożenia
odszkodowania/innych sankcji. Tym samym wypełniając dokument JEDZ wykonawca ma
obowiązek zgodnie ze stanem faktycznym podać informacje dotyczące tego, czy doszło do
rozwiązania umowy lub nałożenia odszkodowania/innych sankcji. Jeżeli okoliczność taka
miała miejsce, należy wpisać „TAK”. Dodatkowo, zgodnie z formularzem JEDZ, w sytuacji
wpisania „TAK” należy podać szczegółowe informacje, czyli opisać okoliczności rozwiązania
umow
y/nałożenia sankcji. Powyższe nie stoi na przeszkodzie, aby wykonawca przedstawił
swoje stanowisko w sprawie.
Tym samym nawet uznając rozwiązanie umowy za
bezpodstawne,
obowiązkiem wykonawcy jest podać w dokumencie JEDZ informację
prawdziwą co do faktu rozwiązania umowy lub nałożenia sankcji choćby po to, by uniknąć
sankcji w postaci wykluczenia go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 lub 17
ustawy Pzp. Obowiązkiem zamawiającego jest natomiast zbadać podane w tej sytuacji
informacje, ocenić je w świetle art. 24 ust. 5 pkt 4, ust. 8 i ust. 9 ustawy Pzp, a następnie
dokonać stosownych do tej oceny czynności. W konsekwencji nie można uznać, że
w każdym przypadku samooczyszczenie wykonawcy może być skuteczne tylko pod
war
unkiem, że przyzna się on do deliktu. Jak wskazano wyżej, fakt zaznaczenia przez
wykonawcę w JEDZ opcji: „TAK” może wynikać z różnych okoliczności faktycznych i nie
można ich wszystkich oceniać w sposób
schematyczny.
Odnosząc się do trzeciej kwestii podniesionej w odwołaniu, należy zauważyć, że
s
twierdzenie przez Izbę, że odwołujący nie podlega wykluczeniu z postępowania, czyni
bezprzedmiotowym zarzut nieprawidłowego uzasadnienia informacji o jego wykluczeniu,
KIO 3450/20
niemniej jednak Izba odniesie się również do tej kwestii. Zgodnie z art. 92 ust. 1 pkt 2
ustawy
Pzp,
zamawiający
informuje
niezwłocznie
wszystkich
wykonawców
o
wykonaw
cach, którzy zostali wykluczeni, podając uzasadnienie faktyczne i prawne, zaś
zgodnie z art. 92 ust. 1a ustawy Pzp, w
przypadkach, o których mowa w art. 24 ust. 8,
informacja, o której mowa w ust. 1 pkt 2, zawiera wyjaśnienie powodów, dla których dowody
przedstawione przez wykonawcę, zamawiający uznał za niewystarczające. Należy
zauważyć, że pełne i szczegółowe podanie uzasadnienia wykluczenia wykonawcy
z postępowania i uznania jego samooczyszczenia za niewystarczające, jest nie tylko
obowiązkiem zamawiającego wynikającym z ww. przepisów, ale jest też niezbędne do tego,
aby wykonawca
mógł skutecznie kwestionować swoje wykluczenie korzystając ze środków
ochrony prawnej
i niezbędne do zapewnienia w postępowania zasad, o których mowa
w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp. Tymczasem w przedmiotowej sprawie:
zamawiający stwierdził, że doszło do nienależytego wykonania umowy, ale w żaden
sposób nie wskazał, dlaczego uważa je za nienależyte wykonanie w stopniu istotnym,
zamawiający nie odniósł się do argumentacji odwołującego dotyczącej tego, że w jego
ocenie
, odstąpienie od umowy przez GPW było bezskuteczne,
zamawiający ograniczył się do dokonania oceny, że wskazane przez odwołującego środki
w ramach samooczyszczenia są ogólne, niewystarczające i powtarzane w kolejnych
wyjaśnieniach, natomiast nie wskazał konkretnie, dlaczego każdy z tych środków uważa
za zbyt ogólny i niewystarczający.
Oznacza to, że uzasadnienie faktyczne zawarte w informacji o wykluczeniu odwołującego
z postępowania, nie może zostać uznane za wyczerpujące i tym samym za zgodne z art. 92
ust. 1 pkt 2 i ust. 1a ustawy Pzp.
Niepełne uzasadnienie faktyczne i prawne informacji
o wykluczeniu wykonawcy stanowi naruszenie nie tylko
ww. przepisów, ale także zasady
przejrzystości, uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Z uwagi jednak na
stwierdzenie w niniejszym wyroku, że odwołujący nie podlega wykluczeniu, Izba nie
nakazała zamawiającemu powtórzenia czynności uzasadnienia czynności wykluczenia.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i ustalenia, Izba postanowiła jak w sentencji
wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust. 7 i art. 191 ust. 2 ustawy Pzp.
Orzekając o kosztach Izba uwzględniła treść § 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972), zgodnie z którym
wysokość uzasadnionych kosztów stron postępowania odwoławczego musi być określona na
podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
KIO 3450/20
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący …………………….
…………………….
……………………..