Sygn. akt: KIO 3093/22
KIO 3094/22
WYROK
z 9 grudnia 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie 5 grudnia 2022 r. w Warszawie
odwołań wniesionych
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 21 listopada 2022 r. przez wykonawców:
1. R.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Projekt-Bruk R.K. z siedzibą
w Łubowie (sygn. akt KIO 3093/22),
2. L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo
Transportowo-
Usługowo-Handlowe z siedzibą w Łubowie (sygn. akt KIO 3094/22),
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Wielkopolski Zarząd Dróg
Wojewódzkich w Poznaniu z siedzibą w Poznaniu, przy udziale wykonawców zgłaszających
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego:
ZABERD Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt KIO 3093/22,
Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: BADER-DROG
Sp. z o. o. Sp. k. z siedzibą w Łubowie i T.B. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą BADERA Firma Produkcyjno - Handlowo - Usługowa T.B. z siedzibą w
Dalachowie w sprawie o sygn. akt KIO 3094/22
orzeka:
1. Oddala o
ba odwołania.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt KIO 3093/22 obciąża odwołującego R.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Projekt-Bruk R.K. z siedzibą w
Łubowie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez odwołującego z tytułu
wpisu od odwołania.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt KIO 3094/22 obciąża odwołującego: L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Transportowo-
Usługowo-Handlowe z siedzibą w Łubowie i zalicza w poczet kosztów postępowania
odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy),
uiszczoną przez odwołującego z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia
jego doręczenia
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………............…………………..……………
Sygn. akt: KIO 3093/22
KIO 3094/22
U z a s a d n i e n i e
Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu z siedzibą w Poznaniu (dalej:
Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów ustawy z 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019, dalej: Pzp) postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pn. „Zimowe utrzymanie dróg
na terenie 9-
u Rejonów Dróg Wojewódzkich”, nr postępowania: WZDW.WZP.271-55/22.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 13 maja 2022 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem 2022/S 093-255401.
KIO 3093/22
listopada
r.
wykonawca
R.K.
prowadzący działalność gospodarczą
pod firmą Projekt-Bruk R.K. z siedzibą w Łubowie (dalej: Odwołujący I
lub Odwołujący Projekt-Bruk), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami
czynności i zaniechania Zamawiającego w części VI postępowania, zarzucając mu
naruszenie:
1. art 226 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 przez
odrzucenie oferty Odwołującego ze
względu na uznanie, że oferta zawierała rażąco niską cenę mimo, że Odwołujący
złożył wyjaśnienia, których Zamawiający nie zakwestionował i które ocenił w sposób
dowolny, nie uwzględniając postanowień SWZ istotnych dla tej oceny, alternatywnie
nie zbadał wpływu poz. 18 Formularza ofertowego na cenę zaoferowaną przez
O
dwołującego;
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 oraz art. 15 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (dalej: Uznk) przez brak podstaw do stwierdzenia,
że oferta
Odwołującego została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, bowiem
do żadnego przerzucania kosztów pomiędzy pozycjami Formularza cenowego nie
doszło, a nadto Zamawiający nie wykazał ziszczenia się przesłanek identyfikujących
czyn nieuczciwej konkurencji i dokonał niedopuszczalnej oceny prawnej (kumulacji
czynów nieuczciwej konkurencji);
3. art. 226 ust. 1 pkt 5 przez
przyjęcie, że oferta Odwołującego została sporządzona
niezgodnie z warunkami zamówienia mimo, że Zamawiający nie stwierdził
niezgodności oferty, a rzekomą niezgodność wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej
ceny, nie wyspec
yfikował warunków zamówienia, z którymi oferta/wyjaśnienia były
niezgodne i nie uwzględnił w toku oceny postanowień SWZ, które potwierdzały
prawidłowość kalkulacji Odwołującego;
4. art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 ust. 1 alternatywnie ust. 2 Uznk przez zaniechanie
odrzucenia oferty wykonawcy ZABERD sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej:
Przystępujący) podczas, gdy wykonawca ten naruszył dobre obyczaje kupieckie
w postępowaniu oraz nakłaniał do rozwiązania lub niewykonania umów, zawartych
z
Odwołującym, czym utrudniał dostęp do rynku, co zagraża interesowi
Odwołującemu,
a w konsekwencji naruszenie art. 17 ust. 2 Pzp przez
udzielenie zamówienia
wykonawcy wybranemu niezgodnie z przepisami
i z pogwałceniem podstawowych
zasad prawa zamówień publicznych, tj. równego traktowania wykonawców i uczciwej
konkurencji (art. 16 pkt 1 Pzp).
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty Przystępującego jako najkorzystniejszej;
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego
i nakazania w
yboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Ponadto w zakresie zarzutu nr 4
Odwołujący Projekt-Bruk wniósł o przeprowadzenie dowodu
z przesłuchania świadków:
1. L.K.,
2. M.K,
oraz z przesłuchania strony.
KIO 3094/22
listopada
r.
wykonawca
L.K.
prowadzący działalność gospodarczą
pod firmą Przedsiębiorstwo Transportowo-Usługowo-Handlowe z siedzibą w Łubowie (dalej:
Odwołujący II lub Odwołujący PTUH), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne
z prze
pisami czynności i zaniechania Zamawiającego w części II postępowania, zarzucając
mu naruszenie:
1. art. 226 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 przez
odrzucenie oferty Odwołującego ze
względu na uznanie, że oferta zawierała rażąco niską cenę mimo, że Odwołujący
złożył wyjaśnienia, których Zamawiający nie zakwestionował i które ocenił w sposób
dowolny, nie uwzględniając postanowień SWZ istotnych dla tej oceny, alternatywnie
nie zbadał wpływu poz. 18 Formularza ofertowego na cenę zaoferowaną przez
Odwołującego;
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 oraz art. 15 Uznk przez brak podstaw do
stwierdzenia,
że oferta Odwołującego została złożona w warunkach czynu
nieuczciwej konkurencji, bowiem do żadnego przerzucania kosztów pomiędzy
pozycjami Formularza cenowego nie doszło, a nadto Zamawiający nie wykazał
ziszczenia się przesłanek identyfikujących czyn nieuczciwej konkurencji i dokonał
niedopuszczalnej oceny prawnej (kumulacji czynów nieuczciwej konkurencji);
3. art. 226 ust. 1 pkt 5 przez
przyjęcie, że oferta Odwołującego została sporządzona
niezgodnie z warunkami zamówienia mimo, że Zamawiający nie stwierdził
niezgodności oferty a rzekomą niezgodność wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej
ceny, nie wyspecyf
ikował warunków zamówienia, z którymi oferta/wyjaśnienia
są niezgodne i nie uwzględnił w toku oceny postanowień SWZ, które potwierdzały
prawidłowość kalkulacji Odwołującego;
a w konsekwencji naruszenie przepisu art. 17 ust. 2 Pzp przez udzielenie
zamówienia
wykonawcy wybranemu niezgodnie z przepisami
i z pogwałceniem podstawowych
zasad prawa zamówień publicznych, tj. równego traktowania wykonawców i uczciwej
konkurencji (art. 16 pkt 1 Pzp).
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty wykonawców, którzy złożyli ofertę uznaną
za najkorzystniejszą,
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego
i nakazania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
W uzasadnieniu
zarzutów wspólnych dla obu odwołań (zarzuty nr 1 – 3) Odwołujący
wskazali m.in.:
10 listopada 2022 r. Zamawiający odrzucił ofertę na podstawie przepisu art. 226 ust. 1 pkt 8
w zw. z art. 224 ust. 6 , art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 oraz 15 Uznk. Pod
stawową
przyczyną było uznanie przez Zamawiającego, że Odwołujący nie wyjaśnił w sposób
należyty ceny wskazanej w poz. 18 formularza ofertowego.
C
ena rażąco niska to jednak cena za całość oferowanego świadczenia. Wynika to z samej
definicji ceny (por. art.
2 ), a także z odniesienia do przedmiotu zamówienia (tj. całości
świadczenia). Nie może więc być powodem odrzucenia na podstawie tej przesłanki
zaoferowanie za jakiś element świadczenia ceny znacząco odbiegającej od cen rynkowych,
a nawet ceny nierealnej
. Jeśli wielkość taka zostaje następnie skompensowana cenami
za inne elementy świadczenia i w całości cena nie nabiera charakteru ceny rażąco niskiej,
zamawiający nie powinien ingerować w zasady przeprowadzania kalkulacji wewnętrznej (w
obrębie przedmiotu zamówienia) dokonanej przez wykonawcę (W. D. i in: Prawo zamówień
publicznych. Komentarz. Lex, 2021).
Przesłanką odrzucenia oferty ze względu na nieadekwatną (rażąco niską) cenę może być
wyłącznie zaniżenie ceny całkowitej. Zamawiający nie stwierdził, że zakwestionowana
pozycja 18 Formularza ofertowego m
iała tak istotny wpływ na cenę oferty, że dawało to
podstawy
do przyjęcia, że ceną oferty była nierealna, a tylko w tych okolicznościach mogłaby stanowić
podstawę do odrzucenia oferty wykonawcy. Zamawiający w ogóle takiego badania nie
przeprowadził. Zamawiający wezwał Odwołującego do wyjaśnień w przedmiocie jedynie
poz. 18 Formularza cenowego, a nie w jakimkolwiek innym zakresie. Stąd też Zamawiający
nie mógł nawet powziąć wiedzy, jaki wpływ ma cena z poz. 18 Formularza cenowego na
cenę ofert, nie miał więc podstaw do przyjęcia, że cena oferty Odwołującego nie była
uzasadniona.
Relacja ceny
z poz. 18 Formularza cenowego do ceny oferty Odwołującego kształtowała
się na poziomie poniżej 1%.
N
ie można również było pominąć, że zakres prac objętych OPZ w odniesieniu do sprzętu
pomocniczego (ciężkiego) został przez Zamawiającego określony następująco:
a.
usuwanie i rozpychanie zasp śnieżnych, których nie można usunąć sprzętem
odśnieżnym podstawowym, powstałych przy intensywnych opadach śniegu;
b.
poszerzanie odśnieżanych odcinków dróg;
c.
usuwanie naboju śnieżnego, czyli nieusuniętej zlodowaciałej lub ubitej warstwy
śniegu o znacznej grubości, powstałego po intensywnych opadach śniegu;
d.
usuwanie dużych pojazdów (również członowych) blokujących drogę i
umożliwiających pracę sprzętu ZUD oraz odholowanie tych pojazdów z drogi, na
najkrótszą
odległość
i miejsce pozwalające na przywrócenie przejezdności drogi;
e. zabezpieczenie kierowania ruchem podczas ww. prac usuwania pojazd
ów.
Z powyższego zatem wynikało, że sporna pozycja dotyczyła usług pomocniczych, a nie
podstawowych, a zatem z faktu akcesoryjności tych usług nie sposób wywieść twierdzenia,
że były one istotne, skoro sam Zamawiający nie używa w stosunku do nich określenia
podstawowe, a więc za takie ich nie uznaje.
Wycena owej spornej pozycji dotyczy
ła użycia sprzętu w warunkach, jak wynika z
cytowanego wyżej zakresu robót, skrajne niekorzystnych, a więc w sytuacji, w której sprzęt
lekki, podstawowy
byłby niewystarczający. Dotyczy to zaś na tyle intensywnych opadów
śniegu,
że użycie sprzętu podstawowego nie przyniosłoby oczekiwanego rezultatu.
Nie wiadomo z jakiej przyczyny Zamawiający przyjął do oceny wyjaśnień Odwołującego
4h pracy sprzętu i tym samym stawkę 78,80 zł. Nie było jasne, czymże są te 4h pracy
sprzętu i z jakich założeń wynikały, tym bardziej zaś budził zastrzeżenia fakt przyjęcia stawki
78,80 zł w sytuacji, w której sporna pozycja miała być wyceniana w m-g.
Co do kosztów paliwa i sprzętu Zamawiający podniósł brak ewentualnych napraw i
eksploatacji
oraz kosztów podatkowych związanych z formą udostępnienia sprzętu.
Zamawiającemu nie przysługiwało uprawnienie do określania sposobu kalkulacji
poszczególnych pozycji kosztorysowych. Spoczywa to na wykonawcy, który ma wiedzę,
jakim
sprzętem
dysponuje
i jakie koszty z tego tytuły wynikają. Niewystarczającym uzasadnieniem było twierdzenie,
że w kosztach paliwa i sprzętu brakowało „kosztów podatkowych związanych z formą
udostępnienia sprzętu”. Zamawiający nie podał, o jaki podatek chodzi i w oparciu o jaką
podstawę ustalił fakt, że Odwołujący jest jego podatnikiem. Zamawiający nie wziął również
pod uwagę, że Odwołujący wskazał cenę hurtową paliwa, a nie jak przyjął Zamawiający -
rynkową.
Co do średniego spalania paliwa, to odwoływanie się przez Zamawiającego do bliżej
nieokreślonych statystyk nie mogło być podstawą weryfikacji oferty.
Zamawiający pominął również, że prace związane z usuwaniem i rozpychaniem zasp
śnieżnych, poszerzania odśnieżanych odcinków dróg, czy usuwania naboju śnieżnego
są ściśle związane z usługą wywozu śniegu. Do obu czynności wykorzystywany będzie też
przynajmniej w części tożsamy sprzęt (pkt III i VII OPZ). Nadto, podstawą płatności przy
wywozie śniegu jest koszt dojazdu na wyznaczone miejsce prac i powrotu z niego, a także
załadunek śniegu, wywóz śniegu, posprzątanie miejsca wywozu. Zatem, jak najbardziej
uprawnione było ujmowanie części kosztów w pozycjach kosztorysowych immamentnie
ze sobą związanych.
Biorąc pod uwagę fakt, że Odwołujący wykazał, że nie było tak, jak twierdził Zamawiający,
że doszło do przerzucenia kosztów między pozycjami Formularza ofertowego, bowiem
kwestionowane przez Zamawiającego koszty mogły być skalkulowane w wielu pozycjach
tego Formularza, o żadnym czynie nieuczciwej konkurencji nie mogło być mowy.
D
okonana przez Zamawiającego kwalifikacja prawna była błędna. Skoro czyn nieuczciwej
konkurencji polegać miał – w przekonaniu Zamawiającego – na zaniżeniu kosztów
wykonania spornej pozycji, to mechanizm ten należałoby oceniać przez pryzmat przepisu art.
15 ust. 1 pkt 1 Uz
nk, odnoszącego się m.in. do sprzedaży usług poniżej kosztów ich
świadczenia w celu eliminacji innych przedsiębiorców (tu – Odwołującego), nie zaś art. 3 ust.
1 Uz
nk, przewidującego tzw. ogólną postać czynu nieuczciwej konkurencji. Zamawiający nie
wskazał, o jaki czyn z art. 15 Uznk chodziło. Zamawiający nie wykazał przy tym, że działanie
Odwołującego zagrażało lub naruszało interes innego przedsiębiorcy. Wobec powyższego
brak podstaw do stwierdzenia jakiejkolwiek postaci czynu nieuczciwej konkurencji.
Jeśli idzie o odrzucenie oferty Odwołującego z powodu niezgodności z warunkami
zamówienia - Zamawiający nie wskazał, z jakimi konkretnie postanowieniami SWZ oferta
Odwołującego była niezgodna. Dla odrzucenia oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
niezbędne jest stwierdzenie i wykazanie przez zamawiającego niezgodności treści oferty z
określonymi przez niego warunkami zamówienia.
W zakresie uzasadnienia zarzutu nr 4 odwołania KIO 3093/22 Odwołujący Projekt-Bruk
wskazał:
„Jednocześnie wskazać należy, że według mojej wiedzy, o czynnościach sprawdzających
Zamawiającego powziął wiedzę również konkurencyjny Wykonawca, który podjął działania
zmierzające do zniweczenia współpracy z podmiotami, które wskazał Wykonawca w treści
wyjaśnień.
Niezależnie od faktu, że wyjaśnienia te stanowiły tajemnicę przedsiębiorstwa, z
niewiadomych źródeł powziął on informację o podmiotach tam wskazanych i w terminie, w
którym pisma trafiły do podmiotów deklarujących współpracę z Wykonawcą, skontaktował się
telefonicznie nakłaniając rzeczone podmioty do nieudzielania odpowiedzi albo udzielania
negatywnej odpowiedzi wskazując, że powyższe spowoduje nieudzielenie mi zamówienia
publicznego,
a moja oferta w tych warunkach
zostanie odrzucona, a jednocześnie w zamian oferując
współpracę tymże podmiotom w toku realizacji przedmiotowego zamówienia.
Przywołane działania są nie tylko bardzo niepokojące, to jednocześnie wydaje się, że nie
mieszczą się w graniach prawa. Dodatkowo, wskazać należy, że Wykonawca nie ma
żadnych narzędzi, żeby tego rodzaju działaniom zapobiec. (…) podjęcie wyżej opisanych
działań nie mieści się w granicach prawa i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami kupieckimi
— uczciwością kupiecką i z całą pewnością zagraża mojemu interesowi. W tych
okolicznościach Zamawiający winien odrzucić ofertę konkurencyjnego Wykonawcy, o którym
mowa w petitum odwołania”.
30 listopada
2022 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołania i wniósł o:
oddalenie zarzutów naruszenia art. 226 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Pzp oraz art. 226
pkt 7 Pzp w zw. z art. 3 oraz 15 Uznk (zarzuty nr 1 i 2),
2. odrzucenie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy
Przystępującego
Zaberd na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 alternatywnie ust. 2
Uznk (zarzut nr
4 odwołania KIO 3093) – jako spóźnionego w związku z art. 515 ust.
3 pkt 1 Pzp,
3. odrzucenie zarzut
ów naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp (zarzut nr 3 odwołań) – jako
spóźnionych oraz jako niedopuszczalnych, z uwagi na fakt, że Zamawiający nie
odrzucił oferty Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp, zatem odwołanie
dotyczy czynności, której Zamawiający nie podjął,
odrzucenie odwołań w zakresie art. 224 ust. 1 Pzp - jako spóźnionych w związku z
art. 515 ust. 1 pkt 1 Pzp oraz niedopuszczalnego na podstawie art. 527 Pzp.
W uzasadnieniu swojego stanowiska Zamawiający wskazał m. in.:
1. O
drzucenie odwołania zakresie art. 224 ust. 1 Pzp - jako spóźnionego w związku
z art. 515 ust. 1 pkt 1 Pzp.
Zarzut ten nie został wprost wyartykułowany wśród zarzutów odwołania, jednak Odwołujący
w pierwszej kolejności podjął polemikę z możliwością badania przez Zamawiającego ceny
jednostkowej (strona 7 odwołania). Wobec nieuporządkowania treści zawartych w odwołaniu,
Zamawiający z ostrożności procesowej wskazał na konieczność odrzucenia odwołania
zakresie art. 224 ust. 1 Pzp -
jako niedopuszczalnego z uwagi na złożenie po terminie
w związku z art. 515 ust. 1 pkt 1 Pzp oraz niedopuszczalnego na mocy art. 527 Pzp.
Zarzut naruszenia art. 224 ust. 1 Pzp
został wniesiony po terminie wynikającym z art. 515
ust. 1 pkt 1 Pzp
, gdyż okoliczności faktyczne przywołane w uzasadnieniu odwołania powinny
zostać wniesione w ramach odwołania od wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących
rażąco niskiej ceny oferty z 3 sierpnia 2022 r. Odwołanie z 17 września 2022 r.
w przeważającej mierze zawiera okoliczności i zarzuty, zmierzające do wykazania
bezzasadności wezwania w sytuacji, gdy badana przez Zamawiającego cena jednostkowa
nie stanowi
ła, zdaniem Odwołującego istotnej części przedmiotu zamówienia.
Odrzucenie odwołania w zakresie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty
Przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1
alternatywnie ust. 2 Uznk.
Zarzut ten, w ocenie Zamawiającego był spóźniony. Odwołujący pismem z 7 listopada
wskazał na możliwość naruszenia przez jednego z oferentów zasad dobrych praktyk
kupieckich. Mając na uwadze ustawowe terminy wskazane w art. 515 ust. 3 pkt 1 Pzp, od
tego dnia biegł Odwołującemu termin do podjęcia określonych działań prawnych. Termin ten
upłynął
17 listopada 2022 r.
Odrzucenie odwołania w zakresie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art.
224 ust. 6 Pzp, art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 3 oraz 15 Uznk
. Wśród podstaw
odrzucenia nie wskazał art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp. W tej sytuacji zarzut winien zostać
odrzucony jako niedopuszczalny, z uwagi na fakt,
że Zamawiający nie odrzucił oferty
Odwołującego
na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
, zatem odwołanie dotyczyło czynności, której
Zamawiający nie podjął.
W części VI postępowania oferty złożyli:
Przystępujący za cenę 11 990 116,80 zł, czas reakcji w wysokości 1,0 h oraz reakcję
serwisową działania GPS (MEF) 3 dni;
Odwołujący Projekt-Bruk za cenę 10 000 713,60 zł, czas reakcji w wysokości 1,0 h
oraz reakcję serwisową działania GPS (MEF) 3 dni.
W
części II postępowania oferty złożyli:
Przedsiębiorstwo Transportowo Usługowo-Handlowe L.K. – Odwołujący za cenę 9
662 587,20 zł, czas reakcji w wysokości 1,0 h oraz reakcję serwisową działania GPS
(MEF) 3 dni;
2. Konsorcjum: BADER-DROG Sp. z o.o. Sp.k, BADERA Firma Produkcyjno Handlowo
Usługowa T.B. za cenę 9 925 200,00zł, czas reakcji w wysokości 1,0 h oraz reakcję
serwisową działania GPS (MEF) 3 dni.
Poniższa argumentacja Zamawiającego odnosiła się do odwołania o sygn. akt KIO 3093/22,
ale w zakresie drugiego z odwołań Zamawiający przedstawił analogiczną argumentację:
Zamawiający w pkt 17.3 Instrukcji dla Wykonawców, Tom I, Rozdział 1 Specyfikacji
Warunków Zamówienia wyraźnie wskazywał, że wymaga, aby Wykonawca ubiegający się o
udzielenie przedmiotowego zamówienia w odniesieniu do każdej z cen jednostkowych
uwzględnił następujące koszty:
efektywnego odśnieżania i posypania 1 km drogi;
zakupu wszystkich niezbędnych materiałów do prac ZUD;
3. dojazdu na wyznaczone m
iejsce rozpoczęcia pracy;
prowadzenia dyżurów;
objazdu dróg przez Dyżurnego Wykonawcy samochodem osobowym;
związane z całością systemu GPS;
zakupu, montażu i serwisu kamer z kartami pamięci do kabin kierowców sprzętu
ZUD;
wynajęcia składowiska materiałów ZUD;
usuwania pojazdów blokujących drogi.
Odwołujący w poz. 18 formularza cenowego „ZUD - sprzęt ciężki” wskazał cenę jednostkową
w kwoc
ie 10 zł za 1 motogodzinę. Zaproponowana cena jednostkowa budziła wątpliwości
Zamawiającego w zakresie możliwości rzetelnego wykonania zamówienia. W celu
wyjaśnienia wątpliwości Zamawiający wezwał Wykonawcę 20 lipca 2022 r. do złożenia
wyjaśnień treści oferty w zakresie zaoferowanej ceny na sprzęt ciężki przy ZUD i
przedstawienie szczegółowej kalkulacji ceny oraz przedłożenie dowodów, że za deklarowaną
cenę jest możliwe zrealizowanie zamówienia z użyciem sprzętu ciężkiego.
Odwołujący pismem z 23 lipca 2022 r. wyjaśnił m.in, że użycie sprzętu ciężkiego nie jest
„kluczowym elementem zadania” oraz uznał, że wynagrodzenie, które Zamawiający będzie
płacił za tzw. „gotowość” w kwocie 35.000 zł za miesiąc. Wykonawca jednak nie przedłożył
dokumentów potwierdzających wycenę badanej pozycji.
Wobec niewyjaśnienia przez Odwołującego, że za zaproponowaną cenę jest w stanie
rzetelnie wykonać zamówienie, Zamawiający na podstawie art. 224 ust. 1 Pzp 3 sierpnia
2022r., zwrócił się o udzielenie wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny wraz z
przedstawieniem szczegółowej kalkulacji. Wykonawca pismem z 8 sierpnia 2022r. wyjaśnił,
że na zaproponowaną cenę miały wpływ:
1. fakt,
że prowadzona przez Wykonawcę firma ma różnorodny profil działalności,
posiada własne środki transportu,
dodatkowe źródła finansowania paliwa,
atrakcyjne formy zatrudnienia, m.in. osób z urzędu pracy.
Ze względu na lakoniczność odpowiedzi oraz ponowny brak przedstawienia kalkulacji ceny,
Zamawiający działając na podstawie art. 224 ust. 1 Pzp 10 sierpnia 2022r., zwrócił
się o udzielenie wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny i ponownie wezwał
do przedstawienia szczegółowej kalkulacji.
Wykonawca pismem z 16 sierpnia 2022
r. wyjaśnił, że na zaproponowaną cenę składają
się następujące miesięczne koszty:
1. koszt zatrudnieni
a 10 pracowników 2.157,00 zł,
środki transportu – 4,17 zł,
3. koszt placu
– 0 zł,
4. zysk
– 12.599,95 zł.
Oddalenie odwołania w zakresie zarzutu naruszenia art. 226 pkt 8 w zw. z art. 224
ust. 6 Pzp
Zamawiający zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z 3 października 2022r. (sygn.
akt: KIO 2452/22 i 2453/22) powtórzył czynność badania i oceny ofert w postępowaniu
i ponownie przeanalizował oferty złożone w części VI postępowania.
W ocenie Zamawiającego ceny jednostkowe wskazane przez wykonawców w formularzu
ofertowym nie
były jedynie składnikiem ceny łącznej (wynagrodzenia wykonawcy), lecz
pełniłyą funkcję samodzielnych cen, w oparciu, o które będzie naliczane wynagrodzenie
za wykonanie wyodrębnionych prac, stanowiących jeden z niezależnych elementów
p
rzedmiotu zamówienia. Ceny zawsze powinny pokrywać rzeczywiste koszty, jakie będzie
musiał ponieść wykonawca realizujący daną czynność, w tym koszty pracy, sprzętu,
materiałów, zakupu, jeśli takie występują. Zamawiający nie badał wpływu pojedynczych cen
na
całkowitą cenę oferty. Zamawiający w dokumentacji zamówienia wskazał, jak należy
skalkulować pojedyncze ceny i jakie koszty oferenci winni uwzględnić przy ustalaniu
pojedynczych cen. Zatem bez znaczenia dla zasadności zarzutu były rozważania
Odwołującego na temat stosunku ceny jednostkowej do ceny całkowitej i braku działań
Zamawiającego w tym zakresie.
Praca ciężkiego sprzętu przy zimowym utrzymaniu dróg stanowi kluczowy element
dla prawidłowego wykonania zadania. W sytuacjach nagłych, nadzwyczajnych i
ekstremalnych warunkach pogodowych, należy zapewnić działanie sprzętu ciężkiego w celu
przywrócenia przejezdności dróg. Bez użycia takiego sprzętu niemożliwe byłoby, w
przypadku wystąpienia dużych opadów śniegu, zagwarantowanie przejezdności dróg. Czas
rea
lizacji ZUD objętego postępowaniem obejmuje cztery sezony zimowe. Nie sposób
przewidzieć jakie warunki pogodowe będą występowały w poszczególnych latach. Należy
zatem
założyć,
że
każda
z prac w ramach ZUD będzie wykonywana z równą częstotliwością.
Odwołujący dokonał nadinterpretacji pojęcia „usług pomocniczych”. Zdaniem Zamawiającego
nie należało wiązać tego określenia z istotnością części składowej. Sprzęt ciężki jest
akcesorium pomocniczym, który ma zostać użyty podczas nie tylko występujących ciężkich
warunków atmosferycznych, ale także podczas blokady drogi podczas lżejszych warunków
atmosferycznych. Jest to sprzęt, który nie będzie używany podczas posypywania dróg, ale
jest to sprzęt potrzebny przy zapewnieniu przejezdności drogi. Sprzęt ciężki nie jest używany
tylko i wyłącznie podczas warunków skrajnie ekstremalnych, czy intensywnych opadów
śniegu. Sprzęt ciężki może służyć nawet podczas wystąpienia śliskości, gdy jest konieczne
wyciagnięcie z rowu pojazdu ciężarowego, który swoją naczepą blokuje przejezdność drogi.
Zamawiający wskazał, że ze złożonych wyjaśnień wprost wynikało, że stawka Odwołującego
w poz. 18 formularza cenowego nie pozwalała na pokrycie kosztów pracy.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego Zamawiający wyjaśnił w Ogłoszeniu o wyborze
najkorzystniejszej oferty z 10 listopada 2022
r. przyczyny, dla których przyjął, że
jednorazowy
przejazd sprzętu ciężkiego w ramach prac ZUD to min. 4 godziny pracy tego
sprzętu. Tym samym czas pracy pracownika to ponad 4 godziny. Mnożąc stawkę
minimalnego wynagrodzenia 19,70 zł x średni czas pracy sprzętu, otrzymujemy 78,80 zł.
Jednak w ocenie Zamawiającego kwestią kluczową były twierdzenia Odwołującego zawarte
na stronach 12-
14 odwołania. Wynikało z nich jednoznacznie, że Odwołujący zastosował
przy kalkulowaniu oferty inżynierię finansową. Odwołujący bowiem wskazał:
„nieuprawnione jest twierdzenie Zamawiającego, jakoby w spornej pozycji należało ujmować
określone koszty, tym bardziej, że sporna pozycja związana jest również z wywozem śniegu
(…)”
„Zamawiający całkowicie pomija również, że prace związane z usuwaniem i rozpychaniem
zasp śnieżnych odcinków dróg, czy usuwaniem naboju śnieżnego są ściśle związane z
usługą wywozu śniegu. Do obu czynności wykorzystywany jest też przynajmniej w części
tożsamy sprzęt (pkt III i VII OPZ). Nadto podstawą płatności przy wywozie śniegu jest koszt
dojazdu
na wyznaczone miejsce prac i powrót z niego, a także załadunek śniegu, wywóz śniegu,
posprzątanie miejsca wywozu. Zatem, jak najbardziej uprawnione było ujmowanie części
kosztów w pozycjach kosztorysowych immanentnie ze sobą związanych”.
„(…) Z powyższego wynika zatem, że poz. 18 Formularza cenowego jest ściśle związana
z wykonywaniem usług odśnieżania i zwalczania gołoledzi, zawartych w poz. 1-16
Formularza cenowego”.
„Tego rodzaju postanowienia odnajdujemy również w pkt IV OPZ, gdzie Zamawiający
wskazał, że do zimowego utrzymania przejść podziemnych i schodów należy wykorzystać
ładowarki,
a więc sprzęt ciężki. To z kolei uprawnia do wniosku, że również w poz. 21 Formularza
cenowego pozostaje w nierozerwalnym związku ze sporną poz. 18”.
„W związku z powyższym Odwołujący miał możliwość uwzględnienia czynników
występujących w kilku pozycjach opisu przedmiotu zamówienia w Formularzu cenowym
w
sposób, który uznał za właściwy, nie naruszając jednocześnie postanowień SWZ”.
„Jak wskazano wyżej sporna pozycja zawiera czynności, które są wykonywane i rozliczane
w ramach innych pozycji Formularza cenowego, a zatem nie ma podstaw do ich
kwestionowania
”.
Zamawiający podkreślił, że pozycje Formularza cenowego od 1 do 22, są pozycjami
niezależnymi, które należało skalkulować indywidualnie, uwzględniając czynniki cenotwórcze
wskazane przez Zamawiającego w dokumentacji postępowania.
Odwołujący twierdził, że miał możliwość uwzględnienia czynników występujących w kilku
pozycjach opisu przedmiotu zamówienia w Formularzu cenowym w sposób, który uznał
za właściwy, nie naruszając jednocześnie postanowień SWZ. Gdyby tak było, to mając
na uwadze art. 224 ust. 5 Pzp
, konsekwencją wezwania do złożenia rażąco niskiej ceny jest
nałożenie na takiego Wykonawcę ciężaru dowodu, że dana pozycja jest wyceniona
prawidłowo, Odwołujący w swych trzykrotnych wyjaśnieniach ograniczył się do powoływania
twierdzeń, które w większości okazały się nawet sprzeczne ze stanem faktycznym (brak
możliwości zatrudnienia osób na preferencyjnych warunkach, bezkosztowe dysponowanie
placami na składowiska).
Dowodem na zaoferowanie przez Odwołującego wykonania czynności ZUD sprzętem
ciężkim (poz. 18 Formularza cenowego) za rażąco niską cenę było uzasadnienie wskazane
w
piśmie
z 24 lipca 2022
r., w którym wskazano, że na zaoferowanie tak korzystnych cen przy pracach
ZUD (tylko z poz. 18 Formularza) jest wynagrodzenie, które będzie wypłacać Zamawiający,
w sytuacji, gdy wykonawca w danym miesiącu nie wykona żadnych czynności ZUD.
Niedopuszczalne na gruncie PZP jest pokrywanie kosztów zaniżonych cen, perspektywa
uzyskania hipotetycznych środków finansowych (ich wypłata została obwarowana przez
Zamawiającego pewnymi warunkami). Praktyki takie kwalifikowane są prze KIO jako
przykłady czynów nieuczciwej konkurencji. Są one również dowodami na zaoferowanie
rażącą niskiej ceny.
W świetle przedłożonych wyjaśnień i dowodów, jak również treści obowiązujących przepisów
prawa nie budzi wątpliwości, że oferta podlegała odrzuceniu na podstawie zarówno art. 226
ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 5 i 6 Pzp
, ponieważ wykonawca nie wykazał, że złożone
wyjaśnienia wraz z dowodami uzasadniają podaną w ofercie cenę lub koszt.
5. art. 226 pkt 7 PZP w zw. z art. 3 oraz 15 Uznk
Za czyn nieuczciwej konkurencji należy uznać zachowania zmierzające do wygrania
postępowania za wszelką cenę, przez oferowanie nierealnych warunków realizacji
zamówienia. Zaoferowanie zatem warunków nierealnych, które nie są w warunkach
rzeczywistych możliwe do spełnienia, godzi w dobre obyczaje i narusza zasadę uczciwej
konkurencji.
Zamawiający wykazał, że działania Odwołującego polegające na zaniżeniu ceny
w poz. 18 formularza cenowego powinny być zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej
konkurencji.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść
specyfikacji warunków zamówienia, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska stron
i przystępujących zawarte w odwołaniu, odpowiedziach
na odwołania, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole,
ustaliła i zważyła, co następuje.
I
zba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołań, wynikających z art. 528 Pzp.
Izba oddaliła tym samym wniosek Zamawiającego o odrzucenie części zarzutów odwołania.
Odwołujący w sposób jednoznaczny wskazali jakie przepisy naruszyć miał Zamawiający
odrzucając ich oferty. Wśród tych zarzutów nie było zarzutu naruszenia art. 224 ust. 1 Pzp,
co za tym
idzie nie było możliwości odrzucenia tego zarzutu. W ocenie Izby Odwołujący nie
polemizowali z zasadnością wezwania do wyjaśnień cen ich ofert.
W zakresie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp Izba wskazuje, że nie ma podstaw
do uznania, że odwołania w tym zakresie są niedopuszczalne. Odwołujący ma prawo
kwestionować określone czynności zamawiającego, również w przypadku uznania, że dana
czynność nie została przeprowadzona w sposób należycie sformalizowany. W konsekwencji
Odwołujący mieli prawo podjąć próbę wykazania, że ich oferty zostały odrzucone również
na podstawie przepisu
nieujętego w uzasadnieniu odrzucenia.
Odwołujący Projekt-Bruk – wbrew twierdzeniu Zamawiającego, nie miał podstaw do
wniesienia odwołania w terminie liczonym od daty przekazania Zamawiającemu pisma z
informacjami
o czynnościach, których miał dopuścić się Przystępujący. Dopiero w chwili informacji
o wyborze najkorzystniejszej oferty Odwołujący dowiedział się, że Zamawiający mimo
ww. informacji, nie odrzucił oferty Przystępującego. Z tego względu, skoro Odwołujący
uważał, że zaniechanie odrzucenia tej oferty było sprzeczne z przepisami Pzp, to termin na
wniesienia odwołania został zachowany.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z:
1. Dokumentacji
postępowania ze szczególnym uwzględnieniem SWZ z załącznikami,
Ofert złożonych przez wykonawców w części II i VI postępowania,
Korespondencji Zamawiającego z Odwołującymi I i II w zakresie wyjaśnień cen
poz. 18 w ofertach odwołujących,
Dokumentów złożonych jako dowody przez strony i przystępujących.
Izba oddaliła wniosek Odwołującego Projekt-Bruk o przeprowadzenie dowodu z
przesłuchania świadków. Odwołujący I nie podjął żadnej próby uprawdopodobnienia zarzutu
dopuszczenia się przez Przystępującego Zaberd czynu nieuczciwej konkurencji, mimo, że w
zasięgu jego możliwości było choćby złożenie pisemnych wyjaśnień osób, z którymi miał
kontaktować
się Przystępujący. Odwołujący I poprzestał na sformułowaniu ogólnikowego uzasadnienia
zarzutu i wniesieniu o przesłuchanie świadków. W ocenie Izby była to próba przerzucenia
ciężaru dowodu na Izbę, a tym samym obejście dyspozycji art. 534 ust. 1 Pzp, który stanowi:
strony i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani wskazywać dowody
dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ponadto w zarzucie Odwołujący I
nie opisał nawet działań jakich miał dopuścić się Przystępujący, nie wskazał kiedy miały
one miejsce i kto mógł w nich uczestniczyć. Przesłuchanie świadków musiałoby zatem
prowadzić do niedopuszczalnej konkretyzacji zarzutu i rozszerzenia jego uzasadnienia, co
jest niedopuszczalne.
W konsekwencji Izba uznała, że dowód wnioskowany przez
Odwołującego Projekt-Bruk został powołany jedynie dla zwłoki, ponieważ nie mógł służyć
potwierdzeniu zarzutu
w takim zakresie w jakim został określony w odwołaniu.
Zarzut nr 1
– odwołanie KIO 3093/22 i KIO 3094/22
Zgodnie z informacją z 24 czerwca 2022 r. Zamawiający przeznaczył na realizację
przedmiotu zamówienia 93 908 641,08 zł, w tym na:
Część II - 11 476 688,64 zł,
Część VI - 11 055 560,36 zł.
W części II postępowania oferty złożyli:
Odwołujący II z ceną 9 662 587,20 zł,
2. Konsorcjum Bader-
Drog z ceną 9 925 200,00 zł.
W części VI natomiast:
Odwołujący I z ceną 10 000 713,60 zł,
Przystępujący Zaberd z ceną 11 397 672,00 zł.
Zgodnie z wzorem formularza cenowego wykonawcy wycenić mieli następujące pozycje:
Odśnieżanie – standard II (191 km x 5 odśnieżań),
Odśnieżanie – standard IIA (93 km x 5 odśnieżań),
Odśnieżanie – standard III (11 km x 5 odśnieżań),
Odśnieżanie – standard IV,
Odśnieżanie – standard V,
Zwalczanie gołoledzi (NaCl)– st. II (191 km x 20 posypań),
Zwalczanie gołoledzi (NaCl)– st. IIA (93 km x 20 posypań),
Zwalczanie gołoledzi (NaCl) – st. III (6 km x 20 posypań),
Zwalczanie gołoledzi (NaCl) – st. IV,
Zwalczanie gołoledzi (NaCl) – st. V,
Zwalczanie gołoledzi (NaCl/CaCl₂) – ( 291 km x 2 posypania),
Jednoczesne odśnieżanie i zwalczanie gołoledzi (NaCl) – standard II (191 km x 10
odśn./posyp.),
13. Jednoczesne
odśnieżanie i zwalczanie gołoledzi (NaCl) – standard IIA (93 km x 10
odśn./posyp.),
Jednoczesne odśnieżanie i zwalczanie gołoledzi (NaCl) – standard III (6 km x 10
odśn./posyp.),
Jednoczesne odśnieżanie i zwalczanie gołoledzi (NaCl) – standard IV,
16. Jednocz
esne odśnieżanie i zwalczanie gołoledzi (NaCl) – standard V,
17. ZUD - patrolowanie (296 km X 20),
18. ZUD -
sprzęt ciężki,
19. ZUD -
chodniki, ścieżki pieszo-rowerowe i drogi rowerowe o szerokości od 1,5m do
3,5m -
odśnieżanie (63 km x 3),
20. ZUD -
chodniki, ścieżki pieszo-rowerowe i drogi rowerowe o szerokości od 1,5m do
3,5m -
usuwanie śliskości (63 km x 3),
21. ZUD -
przejść podziemnych i schodów (3 szt. x 60),
Wywóz śniegu.
Obaj Odwołujący w pozycji 18 zaoferowali realizacji zadania za cenę 10 zł za jedną
motogodzinę pracy sprzętu ciężkiego.
Po przeprowadzeniu dowodu z korespondencji Zamawiającego z Odwołującymi Izba uznała,
że chronologia oraz zakres wezwań do wyjaśnień ceny poz. 18 i odpowiedzi opisana przez
Zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie jest zgodna ze stanem faktycznym.
Zgodnie z punktem 5.10
SWZ: „Wykonawca przed przekazaniem terenu wykonywania
przedmiotu umowy złoży Zamawiającemu wykaz osób (…) wraz z oświadczeniem, że są one
zatrudnione na umowę o pracę. Każdorazowa zmiana osób, o których mowa powyżej
wyma
ga korekty wykazu osób wykonujących zamówienie”.
W Opisie przedmiotu zamówienia w zakresie usługi "sprzęt pomocniczy (ciężki)"
Zamawiający wskazał, że obejmuje on prowadzenie prac zimowego utrzymania dróg w
warunkach
niekorzystnych, przy użyciu sprzętu ciężkiego, do których zalicza się:
a)
usuwanie i rozpychanie zasp śnieżnych, których nie można usunąć sprzętem
odśnieżnym podstawowym, powstałych przy intensywnych opadach śniegu;
b)
poszerzanie odśnieżanych odcinków dróg;
c)
usuwanie naboju śnieżnego, czyli nieusuniętej zlodowaciałej lub ubitej warstwy śniegu
o znacznej grubości, powstałego po intensywnych opadach śniegu;
d)
usuwania
dużych
pojazdów
(również
członowych)
blokujących
drogę
i uniemożliwiających pracę sprzętu ZUD oraz odholowanie tych pojazdów z drogi
na najkrótszą odległość i miejsce pozwalające na przywrócenie przejezdności drogi;
e)
zabezpieczenie kierowania ruchem podczas ww. prac usuwania pojazdów.
We wzorze umowy Zamawiający przewidział kosztorysowy sposób wynagradzania
wykonawcy przedmiotu
zamówienia. Zgodnie z § 3 ust. 2 Wzoru umowy: „Zamawiający
zapłaci wynagrodzenie ustalone na podstawie rzeczywiście wykonanych i odebranych prac
zgodnie
z
§ 8 Umowy, na podstawie cen jednostkowych podanych w formularzu cenowym
załączonym przez Wykonawcę do oferty”.
W uzasadnieniu odrzucenia oferty O
dwołującego II Zamawiający wskazał m. in.:
„Zamawiający przeanalizował wszystkie złożone przez Wykonawcę wyjaśnienia i przyjął
następujące wnioski:
1) koszty pracownicze:
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15.09.2021 r. w sprawie wysokości
mi
nimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej
w 2022 r.:
§ 1. Od dnia 1 stycznia 2022 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości
010 zł.
§ 2. Od dnia 1 stycznia 2022 r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości
70 zł.
Jednorazowy przejazd sprzętu ciężkiego w ramach prac ZUD to min. 4 godzin pracy tego
sprzętu. Oznacza to, iż czas pracy pracownika obsługującego ten sprzęt, to ponad 4 godziny
(łącznie z dojazdem pracownika do i z pracy). Zatem mnożąc stawkę minimalnego
wynagrodzenia 19,70 zł x średni czas pracy sprzętu, otrzymujemy 78,80 zł. Co w sposób
jednoznaczny wskazuje, iż nie możliwe jest zatrudnienia pracowników za przyjętą przez
Wykonawcę stawkę za godzinę oraz na przyjętą przez Wykonawcę część etatu.
Biorąc pod uwagę, zgodnie z wytycznymi SWZ, iż:
rzeczywisty czas pracy prac
ownika jest dłuższy niż czas pracy sprzętu - z uwagi
na konieczność dojazdu pracownika do i z pracy,
koszty pracy (na które składają nie tylko minimalne wynagrodzenie, ale również
m.in. składki społeczne, zdrowotne, podatki) muszą być w pełnym zakresie uwzględnione
w cenie jednostkowej, to skalkulowanie przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Transportowo
Usługowo-Handlowe L.K. ceny jednostkowej na poziomie 10 zł nie uwzględnia wszystkich
kosztów pracodawcy ponoszonych w związku z zatrudnieniem osób na umowę
o pracę.
Całkowity koszt pracowniczy wskazany przez Wykonawcę (stawka za godzinę) jest większy
od minimalnego wynagrodzenia za godzinę, ale również większy od zaproponowanej kwoty
10 zł za kompleksową usługę.
2) koszty paliwa i sprzętu:
Wykonawca wskazał w wyjaśnieniach stawkę pracy sprzętu, wskazując przy tym tylko koszt
paliwa bez kosztów ewentualnych napraw i eksploatacji oraz kosztów podatkowych
związanych w formą udostępnienia sprzętu.
Ponadto wskazane koszty paliwa są o ok. 27% niższe od średnich cen obowiązujących
w miesiącu czerwcu na rynku ogólnopolskim paliw. Dodatkowo wątpliwości Zamawiającego
budzi również przyjęte średnie spalanie sprzętu, gdyż ze statystyk publikacji sprzętowych
wynika, że jest to na poziomie od 8-15l/m-g. Wykonawca wskazał w wyjaśnieniach koszt
paliwa tylko ładowarek własnych szt. 2 co stanowi 12,5 % całego sprzętu, bez uwzględnienia
sprzętu wynajmowanego.
Według Zamawiającego, przy założeniu podanych kosztów miesięczny koszt pracy sprzętu
kształtuje się na poziomie ok 9.280 zł.
Praca ciężkiego sprzętu przy zimowym utrzymaniu dróg stanowi kluczowy element
dla prawidłowego wykonania zadania. W sytuacjach nagłych, nadzwyczajnych i
ekstremalnych warunkach pogodowych, należy zapewnić działanie sprzętu ciężkiego w celu
pr
zywrócenia przejezdności dróg.
Zaznaczyć przy tym należy, iż w trudnych warunkach pogodowych obowiązkiem zarządcy
drogi jest zapewnienie jej przejezdności. Zgodnie z OPZ to Zamawiający decyduje jaki sprzęt
ma zostać użyty do zwalczania skutków zimy. Sprzęt ciężki jest akcesorium pomocniczym,
który oprócz zastosowania przy ciężkich warunkach atmosferycznych, ma zastosowanie
także podczas blokady drogi podczas lżejszych warunków atmosferycznych. Jest to sprzęt,
który nie będzie używany do posypywania dróg, ale będzie potrzebny przy zapewnieniu
przejezdności drogi. Sprzęt ciężki jest używany nie tylko podczas występowania warunków
skrajnie ekstremalnych czy intensywnych opadów śniegu ale może służyć nawet podczas
wystąpienia śliskości, gdy jest konieczne wyciągnięcie z rowu pojazdu ciężarowego, który
swoją naczepą blokuje przejezdność drogi.
3) koszty placu na składowisko soli i piasku:
Zamawiający w pkt.7.2.4b) Instrukcji dla Wykonawców, Tom l, Rozdział 1 Specyfikacji
Warunków Zamówienia wskazał, że wymaga wykazania się min. 3 składowiska solanki
i piasku, które będą wykorzystywane podczas robót ZUD. Lokalizacja ta musi spełniać
warunek, iż długość obsługiwanych z tej lokalizacji, nie może być większa niż 50 km
od składowiska. W Opisie Przedmiotu Zamówienia wskazano, że każde z ww. składowisk
musi być wyposażone w wytwornicę solanki oraz ciągniki ciężkie kołowe muszą mieć
lokalizację umożliwiającą sprawną obsługę dróg całego RDW, odpowiadającą lokalizacji
składowisk materiałów ZUD, przy założeniu maksymalnego oddalenia 50 km od najdalej
obsługiwanego możliwego punktu. Ilość ciągników ciężkich kołowych musi odpowiadać
wymaganej ilości składowisk materiałów ZUD.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Transportowo Usługowo-Handlowe L.K. wskazał trzy
lokalizacje na składowiska, w tym jedną będącą siedzibą jego firmy. Według OPZ każdy z 3
deklarowanych ciągników powinien być usytuowany w jednej z trzech zadeklarowanych
lokalizacji składowisk. (Łubowo-Murowana Goślina-Wągrowiec). Z dokumentów jakie
przedstawił Wykonawca wynika, że tylko plac w Łubowie jest jego własnością i teoretycznie
może nie generować kosztów. Dwa pozostałe place według deklaracji wykonawcy będą
podnajmowane od podmiotów trzecich i cena dzierżawy powinna zostać doliczona do
wartości pozycji.
Ponadto deklarowan
y sprzęt zgodnie z zawartą umową musi zostać przetransportowany
do miejsca docelowego (Murowana Goślina i Wągrowiec) oraz wrócić po okresie
użytkowania, co generuje dodatkowe koszty, które nie zostały uwzględnione we
wcześniejszych wyjaśnieniach wykonawcy. Zamawiający nie jest w stanie określić ceny
wynajmu
placów,
na których będą stacjonowały ciągniki i transportu sprzętu do miejsc docelowych, przez
co wyjaśnienia wykonawcy nie są spójne z wcześniej złożonymi oświadczeniami.
Zamawiający pismem z dnia 28.10.2022 r. zwrócił się do podmiotów udostepniających
wykonawcy Przedsiębiorstwo Transportowo Usługowo-Handlowe L.K. składowiska soli i
piasku do zimowego utrzymania dróg (wykaz zgodnie z pismem wykonawcy z dnia
r.). W przypadku pozostałych dwóch lokalizacji składowisk Zamawiający uzyskał
informację od podmiotów nimi dysponujących, które nie potwierdziły faktu dysponowania
placami na warunkach wskazanych przez Wykonawcę, w tym kosztów dysponowania nimi.
Mając powyższe na uwadze, w ocenie Zamawiającego, rzeczywista kalkulacja przy
uwzględnieniu kalkulacji kosztów zgodnie z SWZ prowadzi do wniosku, iż przy zaoferowanej
stawce 10 zł za 1 motogodzinę pracy sprzętu Wykonawca poniesie stratę finansową (…)”.
Analogiczna argumentacja
Zamawiającego dotyczyła odrzucenia oferty Odwołującego
Projekt-
Bruk z części VI postępowania.
Biorąc pod uwagę ustalony i opisany wyżej stan faktyczny Izba uznała, że zarzuty nr 1 obu
odwołań nie potwierdziły się, a odrzucenie ofert obu wykonawców na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Pzp
było prawidłowe i uzasadnione.
Obaj Odwołujący nie byli w stanie w wiarygodny sposób wyjaśnić sposobu kalkulacji stawki
za jedną motogodzinę pracy sprzętu ciężkiego. Biorąc pod uwagę, że Zamawiający
wymagał, by personel wykonawcy był zatrudniony na podstawie umowy o pracę to stawka
sprzętu musiała uwzględniać m. in. koszty pracy w wysokości przynajmniej wynikającej z
przepisów prawa pracy. Co oczywiste koszty te są znacznie wyższe niż 10 zł. Nie ulega przy
tym wątpliwości, że koszt pracy sprzętu to nie tylko koszty pracownicze. Istotny jest jednak
fakt,
że biorąc pod uwagę wskazany wyżej kosztorysowy sposób wynagradzania wykonawcy
przedmiotu zamówienia to wykonawcy mieli obowiązek skalkulować wszystkie stawki
w formularzu ofertowym tak, by
nie ponosić strat. Nie jest więc przy tym istotne, że w ocenie
Od
wołujących różnice w cenach całkowitych ofert złożonych w części II i VI były stosunkowo
niewielkie. Ostateczna wysokość wynagrodzenia wykonawcy zależeć będzie od faktycznie
zrealizowanego zakresu prac wycenionych w formularzu cenowym, a wykonawca nie ma
p
raktycznie żadnego wpływu na ilość tych prac. Z tego powodu każda pozycja wyceniana
w formularzu ma istotne znaczenie.
Dlatego niewykazanie realności stawki określonej
w poz. 18 musiało skutkować uznaniem, że oferty Odwołujących podlegają odrzuceniu
z p
ostępowania. Odwołujący przyznał przy tym w wyjaśnieniach, że część kosztów z poz. 18
przeniósł do rozliczenia w ramach innych pozycji, przy czym nie opisał na jakich zasadach
i na jakiej podstawie.
Ustalenie to jest wystarczające dla uznania czynności Zamawiającego za prawidłową, z tego
względu kwestie dotyczące koszów paliwa i sprzętu oraz placu na składowisko soli i piasku
nie mogły zmienić pozytywnej oceny czynności odrzucenia ofert obu Odwołujących
na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Pzp.
Zarzut nr 2 -
odwołanie KIO 3093/22 i KIO 3094/22
W uzasadnieniu odrzucenia ofert obu Odwołujących na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp
w zw. z art. 3 i 15 Uznk Zamawiający przedstawił argumentację będącą dopełnieniem
przytoczonej w ramach stanowiska Izby dotyczącego zarzutu nr 1 uzasadnienia odrzucenia
ofert art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Pzp:
„Takie działanie Wykonawcy należy oceniać również w świetle ustawy z dnia 16 kwietnia
1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. 2022 poz.1233), który stanowi w art.
3, iż czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi
obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Przerzucanie kosztów pomiędzy cenami jednostkowymi będącymi podstawą wypłaty
wynagrodzenia w ten sposób, iż koszty realnie ponoszone w części pozycji przenoszone są
do innych pozycji najczęściej wykonywanych w toku realizacji zamówienia z pewnością jest
działaniem
sprzecznym
z dobrymi obyczajami i narusza interes zamawiającego. Celem takiego działania nie jest
zaoferowanie zamawiającemu jak najkorzystniejszych warunków, czy konkurowanie ceną,
a je
dynie wykorzystanie przyjętych w specyfikacji założeń obliczenia ceny. Za czyn
nieuczciwej konkurencji należy uznać zachowania zmierzające do wygrania postępowania
za wszelką cenę, poprzez oferowanie nierealnych warunków realizacji zamówienia.
Zaoferowani
e zatem warunków nierealnych, które nie są w warunkach rzeczywistych
możliwe do spełnienia, godzi w dobre obyczaje i narusza zasadę uczciwej konkurencji.
Potwierdza to orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej, (…).
Mając na uwadze powyższe nie budzi wątpliwości, że: W świetle przedłożonych wyjaśnień
i dowodów, jak również treści obowiązujących przepisów prawa nie budzi wątpliwości, iż
oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy
Pzp,
art. 226 ust. 1 pkt.7 ustawy Pzp w zw. z art. 3 oraz 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, ponieważ wykonawca nie wykazał, że złożone wyjaśnienia wraz z dowodami
uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Nieuwzględnienie w cenie jednostkowej pełnych kosztów pracy, wbrew wymaganiom SWZ
skutkuje bowiem koniecznością uznania, iż cena nosi znamiona rażąco niskiej w stosunku
do przedmiotu zamówienia. Jest to bowiem jeden z podstawowych wyznaczników
pozwalających na ocenę czy rzetelnie wyceniono wszystkie koszty wykonania zamówienia
w cenie oferty.
Nie sposób natomiast tej wartości wykazać w ramach ceny jednostkowej opiewającej na 10
zł (poz. 18). Ustawodawca zobowiązuje zamawiających do odrzucania ofert wykonawców
którzy nie respektują zasad wynagradzania za pracę ustalonych w przepisach powszechnie
obowiązujących (…).
Mając na uwadze powyższe nie budzi wątpliwości, iż jednym z elementów
nieuwzględnionych przez wykonawcę w cenie jednostkowej są koszty pracy wynikające z
obowiązujących przepisów prawa, w tym koszty ubezpieczenia.
W tym miejscu należy zauważyć, iż ze względu na istotę rozliczeniową kontraktów
utrzymaniowych orzecznictwo KIO w ostatnim okresie jednoznacznie zmierza ku uznaniu,
iż nieuwzględnienie w cenie jednostkowej dla danej usługi wszystkich kosztów
wyszczególnionych przez Zamawiającego w opisie stanowi podstawę do uznania oferty
za sporządzoną niezgodnie z warunkami zamówienia i jej odrzucenia (…).
Także pokrywanie przez Wykonawcę ewentualnych strat wynikających z zaniżenia ceny
zyskami z innyc
h źródeł, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji (KIO 337/22) i stanowi dowód
na zaoferowanie rażąco niskiej ceny.
Praca ciężkiego sprzętu przy zimowym utrzymaniu dróg stanowi kluczowy element
dla prawidłowego wykonania zadania. W sytuacjach nagłych, nadzwyczajnych i
ekstremalnych warunkach pogodowych, należy zapewnić działanie sprzętu ciężkiego w celu
przywrócenia przejezdności dróg. Bez użycia takiego sprzętu niemożliwe byłoby, w
przypadku wystąpienia dużych opadów śniegu, zagwarantowanie przejezdności dróg. Czas
realizacji ZUD objętego postępowaniem obejmuje cztery sezony zimowe. Nie sposób
przewidzieć jakie warunki pogodowe będą występowały w poszczególnych latach. Należy
zatem
założyć,
że
każda
z prac w ramach ZUD będzie wykonywana z równą częstotliwością.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Transportowo Usługowo-Handlowe L.K. zaproponował
wykonanie tej usługi na poziomie nierynkowym, rażąco niskim i w ocenie Zamawiającego,
niemożliwym do realizacji. Średnia cen innych, przykładowych ofert w ramach postępowania
z
ostała określona na poziomie 183 zł/m-g. Zaproponowana przez Wykonawcę cena jest
niemal 20 -
krotnie niższa od średniej cen ofert złożonych w postępowaniu.
W ocenie Zamawiającego, Wykonawca w swoich wyjaśnieniach nie wykazał, że jest w stanie
zrealizować wskazane prace po cenach jednostkowych wskazanych w ofercie. W związku
z powyższym Zamawiający uznał, że ceny jednostkowe, które są w przedmiotowym
postępowaniu cenami samodzielnymi za wykonanie wyodrębnionych prac, są cenami rażąco
niskimi
”.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała, że zarzuty nr 2 obu odwołań są zasadne w
zakresie twierdzenia Odwołujących o braku wykazania przez Zamawiającego spełnienia
przesłanek ustawowych określonych w art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp.
Oczywistym jest, że Zamawiający podejmując decyzję o odrzuceniu ofert z postępowania
miał obowiązek należytego uzasadnienia tej czynności – tak pod względem prawnym
jak i faktycznym.
Przytoczone wyżej uzasadnienie nie pozwala na poznanie motywów jakimi
k
ierował się Zamawiający i to w najbardziej podstawowym zakresie. Zamawiający ograniczył
się do kilku ogólnikowych zdań, przytoczenia fragmentów kilku orzeczeń KIO oraz
argumentacji dotyczącej rażąco niskich cen w poz. 18 ofert Odwołujących. Nie wykazał
nat
omiast spełnienia przesłanek pozwalających na zakwalifikowanie działań Odwołujących
jako czynu nieuczciwej konkurencji.
Uzasadnienie takie urąga zasadzie jawności
postępowania.
W konsekwencji Izba uznała, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że w zakresie
wskazanym przez Zamawiającego Odwołujący dopuścili się czynu nieuczciwej konkurencji.
Zgodnie z
art. 554 ust. 1 pkt 1 Pzp Izba uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli
stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ
na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania
wykonawców. Wobec oddalenia zarzutu nr 1 Izba uznała, że zasadność zarzutu nr 2 nie ma
wpływu na wynik postępowania. Oferty obu Odwołujących zostały zasadnie odrzucone
z postępowania na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Pzp. Co za tym
idzie bezpodstawne odrzucenie tych ofert również na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp nie
zmienia ogólnego wyniku postępowania. Dlatego też zarzut nr 2 podlegał oddaleniu.
Zarzut nr 3
– odwołanie KIO 3093/22 i KIO 3094/22
Zamawiający nie odrzucił ofert Odwołujących na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp.
Odwołujący nie wykazali przy tym, by faktyczne podstawy odrzucenia dotyczyły również
okoliczności wskazujących na uznanie przez Zamawiającego ich ofert za niezgodne
z warunkami zamówienia. Co za tym idzie stanowisko Odwołujących dotyczyło czynności,
która nie miała miejsca. W konsekwencji zarzut podlegał oddaleniu.
Zarzut nr 4
– odwołanie KIO 3093/22
7 listopada 2022 r. Odwołujący Projekt-Bruk skierował do Zamawiającego pismo, w którym
wskazał m. in.:
„Według wiedzy mojego Mandanta Zamawiający podjął czynności zmierzające do weryfikacji
treści dowodów przedłożonych przez Wykonawcę w toku wyjaśnień w przedmiocie rażąco
niskiej ceny. W świetle powyższego wskazać należy, iż brak po stronie Zamawiającego
podstaw normatywnych do takiego działania (…).
Jedno
cześnie wskazać należy, że według wiedzy mojego Mandanta, o przedmiotowych
czynnościach Zamawiającego powziął wiedzę również konkurencyjny Wykonawca, który
podjął działania zmierzające do zniweczenia współpracy z podmiotami, które wskazał
Wykonawca w treści wyjaśnień.
Niezależnie od faktu, że wyjaśnienia te stanowiły tajemnicę przedsiębiorstwa, z
niewiadomych źródeł powziął on informację o podmiotach tam wskazanych i w terminie, w
którym pisma trafiły do podmiotów deklarujących współpracę z Wykonawcą, skontaktował się
telefonicznie nakłaniając rzeczone podmioty do nieudzielania odpowiedzi albo udzielania
negatywnej odpowiedzi wskazując, że powyższe spowoduje nieudzielenie zamówienia
publicznego mojemu Mandantowi, którego oferta w tych warunkach zostanie odrzucona, a
jednocześnie
w zamian oferując współpracę tymże podmiotom w toku realizacji przedmiotowego
zamówienia.
Przywołane działania są nie tylko bardzo niepokojące, to jednocześnie wydaje się, iż nie
mieszczą się w graniach prawa. Dodatkowo, wskazać należy, że Wykonawca nie ma
żadnych narzędzi, żeby tego rodzaju działaniom zapobiec (…).
W tych okolicznościach wnoszę o podjęcie przez Zamawiającego działań, które stanowią
realizację podstawowych zasad prawa i mieszczą się w jego granicach”.
18 listopada 202
2 r. Zamawiający odpowiedział na pismo Odwołującego Projekt-Bruk, ale nie
odniósł się do informacji dotyczących możliwości dopuszczenia się czynu nieuczciwej
konkurencji przez innego z wykonawców biorących udział w postępowaniu. Zamawiający nie
podjął również żadnych działań zmierzających do sprawdzenia podanych przez
Odwołującego informacji.
Biorąc pod uwagę dowody dotyczące zarzutu nr 4 Izba uznała, że Zamawiający nie naruszył
art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 ust. 1 alternatywnie ust. 2 Uznk przez zaniechanie
odrzucenia oferty
Przystępującego Zaberd. W konsekwencji zarzut ten został oddalony.
Podkreślenia wymaga, że w piśmie, które zdaniem Odwołującego Projekt-Bruk winno
obligować Zamawiającego do podjęcia działań zmierzających do ewentualnej eliminacji
Przystępującego z postępowania, Odwołujący nie wskazał choćby jego nazwy. Przy
założeniu, że Odwołujący i Zamawiający przestrzegali zasady pisemności postępowania (a
brak podstaw do uznania, że tak nie było) to Zamawiający nie wiedział nawet który z
wykonawców miał dopuścić się działań na szkodę Odwołującego Projekt-Bruk. Sam fakt, że
w części VI postępowania oferty złożyli jedynie dwaj wykonawcy nie dawał Zamawiającemu
wystarczającej podstawy do uznania, że Odwołującemu chodziło o Przystępującego
Zaberd, równie dobrze mógł to być konkurencyjny wykonawca biorący udział w
postępowaniu, ale w innej jego części. Skoro Odwołujący oczekiwał, by Zamawiający podjął
określone działania to winien przedstawić wszystkie istotne fakty i okoliczności świadczące o
czynie nieuczciwej konkurencji na szkodę Odwołującego. Tymczasem z pisma z 7 listopada
2022 r. nie wynika jednoznacznie
kto miał dopuścić się tego czynu i na czym konkretnie on
polegał. Odwołujący również w bardzo ogólnikowy sposób wskazał podmioty, z którymi miał
kontaktować się konkurencyjny wykonawca. Trudno w tej sytuacji dziwić się
Zamawiającemu, że nie podjął żadnych działań w sprawie.
Na etapie postępowania odwoławczego Odwołujący skonkretyzował swoje twierdzenie
jedynie w zakresie wskazania „sprawcy” czynu, tj. Przystępującego Zaberd. W pozostałym
zakresie stanowisko Odwołującego było równie ogólnikowe i gołosłowne jak w piśmie z 7
listopada
2022 r.
Z powyższych przyczyn Izba oddaliła zarzut uznając go za całkowicie bezpodstawny.
Mając na uwadze powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………