Sygn. akt: KIO 3227/22
WYROK
z dnia 20 grudnia 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Magdalena Rams
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie, w Warszawie, w dniu 19 grudnia 2022
roku odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 listopada 2022 roku przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Impel Facility
Services Sp. z o. o.,
z siedzibą w Warszawie oraz Hospital Service Sp. z o.o. z siedzibą
we Wrocławiu,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Wojewódzki Szpital Zespolony im.
dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie,
przy
udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum:
Naprzód Hospital Sp. z o.o., z siedzibą w Łodzi, Naprzód Service Sp. z o.o., z siedzibą
w Łodzi, Naprzód Marketing Sp. z o.o., z siedzibą w Łodzi, IZAN + Sp. z o.o. z siedzibą
w Krakowie,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu naruszenia art. 18 ust. 2 i 3 ustawy Pzp w
zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczeniu nieuczciwej
konkurencji (Dz.U. z 2022 poz. 1233) i nakazuje zamawiającemu: (i) unieważnić
czynność wyboru oferty najkorzystniejszej; (ii) odtajnić w całości wyjaśnienia złożone
przez ko
nsorcjum Naprzód Hospital Sp. z o.o., z siedzibą w Łodzi, Naprzód Service
Sp. z o.o., z siedzibą w Łodzi, Naprzód Marketing Sp. z o.o., z siedzibą w Łodzi, IZAN
+ Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie z dnia 9 listopada 2022 r. dotyczące rażąco niskiej
ceny.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego Wojewódzki Szpital Zespolony im.
dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Impel Facility
Services Sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie oraz Hospital Service Sp. z o.o. z
siedzibą we Wrocławiu tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od zamawiającego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. dr.
Romana Ostrzyckiego w Koninie na rzecz
wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Impel Facility Services Sp. z o. o., z
siedzibą w Warszawie oraz Hospital Service Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu
kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) tytułem
zwrotu kosztów wpisu od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia
pełnomocnika oraz kwotę 830 zł 55 gr (słownie: osiemset trzydzieści złotych i
pięćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………………
Sygn. akt:
KIO 3227/22
UZASADNIENIE
W dniu 30 listopada 2022 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Impel Facility
Services Sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie, Hospital Service Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu (dalej „Odwołujący”) zarzucając zamawiającemu Wojewódzkiemu Szpitalowi
Zespolonemu im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie
(dalej „Zamawiający”) naruszenie:
art. 18 ust. 2 i 3 Ustawy w związku z art. 11 ust. 2 z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2022 poz. 1233) poprzez zaniechania
odtajnienia wyjaśnień sposobu kalkulacji ceny ofertowej złożonych przez wybranego
wykonawcę;
art. 224 ust. 6 i art. 226 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty uznanej za najkorzystniejszą pomimo, że wybrany wykonawca na wezwanie, o którym
mowa w art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
nie udzielił wyjaśnień i złożył dowodów, które
uzasadniają zaoferowane przez niego ceny i podane koszty a nadto założona przez
wybranego wykonawcę oferta zawiera rażąco niską cenę i koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia;
art. 239 w zw. z art. 16 i 17 ustawy Pzp
poprzez wybór jako najkorzystniejszej w
postępowaniu oferty podlegającej odrzuceniu i zaniechanie wyboru jako najkorzystniejszej
oferty Odwołującego, która jest ofertą ważną i niepodlegającą odrzuceniu a nadto zawiera
najkorzystniejszy bilans z oceny kryteriów ustalonych w postępowaniu.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz nakazanie Zamawiającemu w
zakresie zadań nr 1 i 2: unieważnienie i uchylenie czynności wyboru ofert najkorzystniejszej;
ponowne badanie i ocenę ofert; odtajnienie zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa
wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny złożonych przez wykonawcę: Konsorcjum spółek:
Naprzód Hospital Sp. z o.o.; Naprzód Servis Sp. z o.o.; Naprzód Marketing Sp. z o o.o. oraz
Izan+ Sp. z o.o. (
dalej Konsorcjum Naprzód); odrzucenie oferty złożonej przez wykonawcę:
Konsorcjum Naprzód jako zawierającej rażąco niską cenę; nakazanie wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej w postępowaniu.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący wskazał, że Zamawiający prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.:
Świadczenie kompleksowych usług utrzymania czystości i porządku w obiektach Izby
Administracji Skarbowej w Opolu wraz z dostawą niezbędnych środków czystości i higieny.
Zamawiający w dniu 25.11.2022 r. przekazał i opublikował informację o wyborze oferty
najkorzystniejszej w zakresie zadań nr 1 i 2.
Zarzut zaniechania odtajnienia
Odwołujący wskazał, że Zamawiający w wykonaniu wyroku Krajowej Izby Odwoławczej o
sygn. akt: KIO 2648/22 z dn. 19 października wyzwał wybranego wykonawcę do złożenia
wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp. Wybrany wykonawca zastrzegł jako tajemnicę
przedsiębiorstwa Szczegółowe wyceny zadania nr 1 i 2 (dalej – kalkulacja/e) stanowiące
Załączniki nr 1 i nr 2 do złożonych przez niego wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający
uznał ww. zastrzeżenia i nie odtajnił ww. informacji w toku postępowania. Zamawiający nie
udostępnił ww. kalkulacji Odwołującemu, mimo, że ten dwukrotnie wystąpił na podst. art. 74
ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze
zm.) o udostępnienie całej korespondencji z Zamawiającego wybranym wykonawcą w toku
powtórnego badania i oceny oferty, w tym w szczególności wyjaśnień rażąco niskiej ceny
złożonych przez tegoż wykonawcę dla zadania nr 1 i 2.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający bezpodstawnie zaniechał odtajnienia kalkulacji
złożonych przez wybranego wykonawcę. Zamawiający pewien był odtajnić w/w kalkulacje,
gdyż:
wybrany wykonawca nie wykazał (nie udowodnił), że kalkulacje te stanowią one
tajemnicę przedsiębiorstwa;
tajemnicą przedsiębiorstwa nie mogą być objęte całe dokumenty a tylko niektóre
informacje;
uzasadnienie zastrzeżenia ma charakter ogólnikowy, lakoniczny i nie potwierdza
wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji;
kalkulacja ceny ofertowej w tym konkretnym postępowaniu nie jest dokumentem
ilustrującym autorski model wykonania usługi, w tym strategii cenowej, ale stanowi
odzwierciedlenie koncepcji wykonania usługi wymaganej i opisanej w dokumentacji
postępowania.
W zakresie obowiązku wykazania słuszności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa
Odwołujący wskazał, że wybrany wykonawca nie udowodnił, że zastrzeżone kalkulacje
stanowią
tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Uzasadnienie
zastrzeżenia
tajemnicy
przedsiębiorstwa przedstawione przez wybranego wykonawcę jest gołosłowne i niepoparte
żadnymi dowodami. Brak ww. dowodów dyskwalifikuje ww. zastrzeżenie. Zamawiający – już
chociażby – ze względu na brak ww. dowodów powinien był dokonać odtajnienia.
Zamawiający czynności tej zaniechał. Odwołujący powołał się na wyrok KIO z dnia 28
czerwca 2021 o sygn. akt: KIO 1633/21,
wyrok KIO z dnia 19 października 2021 o sygn. akt:
KIO 2758/21, wyrok KIO z dnia 29 marca 2021 o sygn. akt: KIO 720/21.
Odwołujący podkreślił, że tajemnicą przedsiębiorstwa objęte mogą być tylko poszczególne,
po
jedyncze, wyodrębnione informacje, a nie całe dokumenty. Zastrzeżenie jako tajemnicy
przedsiębiorstwa całego dokumentu traktowane jest jako niepodlegające ochronie i jako
sprzeczne z zasadą jawności postępowania o zamówienie publiczne. Zdaniem
Odwołującego za niejawne w postępowaniu o zamówienie publiczne mogą być tylko
informacje chronione i to tylko one mogą zostać utajnione. Nie ma tym samym możliwości
utajnienia całego dokumentu. Ochronie podlegają wyłącznie poszczególne informacje. Za
ww. stanowiskiem
przemawia również literalna wykładnia przepisów art. 11 ust. 2 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jak i art. 18 ust. 3 Ustawy. Oba przywołane przepisy
posługują się słowem „informacje”. Ponadto oba w ww. przepisów stanowią wyjątek od
powszechnie
stosowanej zasady jawności i transparentności. Z tego też powodu znaczenie
słowa „informacje” nie może być odczytywane rozszerzająco.
Zdaniem Odwołującego informacje takie jak:
zgodność z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz
z 2019 r. poz. 1564);
zgodność z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
zgodność z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie tj. informacje, które
zostały zastrzeżone przez wybranego wykonawcę, jako stanowiące konsekwencję przepisów
prawa w żaden sposób nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa. Odwołujący wskazał, że
wybrany wykonawca nie mógł wykazać i nie wykazał, iż są to informacje faktycznie
podlegające ochronie jako tajemnica przedsiębiorstwa, a w szczególności, że posiadają
wartość gospodarczą w tym w szczególności stanowią element strategii cenowej. Tym
samym nie można uznać dokonanego zastrzeżenia za skuteczne w świetle art. 18 ust. 3
Pzp.
Podobnie informacje o dostawcy rabatów. Okoliczność, że wybrany wykonawca
współpracuje z określonymi dostawcami chemii, środków hipicznych, urządzeń oraz innych
materiałów niezbędnych do wykonania zamówienia jest powszechnie zanana. Wykonawca
ten stosuje bowiem ww. środki, narzędzie i materiały na innych kontraktach. Informacje na
ich temat podawane są przez wybranego wykonawcę w wykazach sprzętu, narzędzi i
środków wymaganych w innych przetargach dla innych zamawiających. Tym samym
informacja o współpracy, wybranego wykonawcy z określonymi kooperantami jest
powszechnie znana. Nie ma więc podstaw, aby oświadczenie dostawcy o udzielonych
rabatach podlegało utajnieniu, w tym zwłaszcza w całości.
Zdaniem Odwołującego, niedopuszczalne jest przyjmowanie przez Zamawiającego jako
prawidłowego takiego działania wykonawcy, które polega na zastrzeganiu tajemnicą
przedsiębiorstwa całych dokumentów, pomimo, że zawierają one również informacje, które
nie mogą być chronione. W takiej sytuacji Zamawiający powinien ujawnić określoną treść
dokumentów, która zostały w sposób nieuprawniony zastrzeżona przez wykonawcę, z
wyłączeniem tych informacji, które rzeczywiście stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Dokonanie powyższej czynności nie wymaga skomplikowanych zabiegów ze strony
Zamawiającego, który "informacje wrażliwe" może zwyczajnie "zasłonić" czy też wymazać.
W zakresie dotyczącym lakoniczności uzasadnienia o zastrzeżeniu tajemnicy
przedsiębiorstwa Odwołujący zwrócił uwagę, że ww. uzasadnienie zastrzeżenia jest ogólne i
pozbawione informacji potwierdzających, że ww. kalkulacje posiadają cechy i wartości, o
których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wybrany
wykonawca nie wykazał ani nie uprawdopodobnił, aby zastrzeżone przez niego kalkulacje
jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie były powszechnie
znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji. Zastrzeżenie to ogranicza
się do zaledwie kilku zdań o bliżej nieokreślonej strategii cenowej standardowo stosowanych
przez wielu innych wykonawców. Szkoda, która może ponieść wybrany wykonawca na
skutek odtajnienia jest nieskonkretyzowana. Zastrzelenie to nie zawiera jakiegokolwiek
uzasadnienia, że wybrany wykonawca w ramach prowadzonej działalności stosuje jakąś
strategię cenową, która wykorzystał w przedmiotowym zamówieniu. Okoliczność, że
strategia taka istnieje nie została nawet uprawdopodobniona przez wybranego wykonawcę.
W ocenie Odwołującego, na podstawie ww. zastrzeżenia nie wiadomo również w jaki sposób
informacja o udzielonych rabatach miałaby skutkować odszyfrowaniem ww. strategii. Rabaty
są zwykłym mechanizmem rynkowym stosowanym pomiędzy wszystkimi stale
współpracującymi ze sobą podmiotami na rynku. Informacja na ten temat jest powszechnie
znana i wpisuje się w zwykły model biznesowy. Jest to rodzaj gratyfikacji za stałą współpracę
i zachęta do jej kontynuowania. Rabaty te wpisują się w książkowy rodzaj przywiązania
klienta i dziwnym byłoby, gdyby podmiot o zakresie działalności wybranego wykonawcy ich
nie posiadał. Nie można natomiast przyjąć, że uzyskanie ww. rabatów jest rzeczą niezwykłą
na rynku lub przejawem nadzwyczajnych relacji pomiędzy wybranym kontrahentem a jego
dostawcami. Przec
iwnie jest to zwykły sposób prowadzenia biznesu.
Odwołujący zaznaczył również, że kalkulacje sporządzone przez wybranego wykonawcę na
potrzeby niniejszego postępowania nie zawierają kompleksowych informacji o zakresie,
sposobie i modelu jego działalności w pełnym jego spektrum. Wybrany wykonawca na
wezwanie Zamawiającego zobowiązany był scharakteryzować i przedstawić kalkulację
jednego konkretnego zamówienia. Na podstawie danych ww. zamówienia nie sposób
odczytać strategii stosowanej przez jak sam siebie opisał ww. wykonawca – doświadczony
podmiot działające na rynku medycznym zarówno polskim, europejskim i światowym.
Zamówienie to obrazuje jedynie niewielki, pojedynczy wycinek działalności ww. wykonawcy.
Uwagi wymaga, że ww. wycinek co do sposobu i metod wykonania, a w konsekwencji i
kosztów został narzucony przez Zamawiającego w SWZ. Wycinek ten (to konkretne
zamówienie) nie jest więc reprezentatywne dla wybranego wykonawcy. Zamówienie to
zostanie zrealizowane w sposób narzucony przez zamawiającego, a nie w oparciu o autorki
pomysł wybranego wykonawcy. Wobec powyższego kalkulacje te nie są charakterystyczne
dla wybranego wykonawcy nie stanowią informacji o jego „pomyśle na biznes”, czy
aktywności gospodarczej w stopniu wymagającym ochrony poprzez zastrzeżenie tajemnicy
przedsiębiorstwa. Odwołujący podkreślił, że na podstawie kalkulacji sporządzonej dla tego
konkretnego postepowania żaden wykonawca nie może odczytać strategii cenowej
Konsorcjum Naprzód ani tym bardziej stosować jej wprost. Informacje zawarte w ww.
kalkulacjach na skutek treści SWZ są bowiem konsekwencją wymogów dotyczących
realizacji zamówienia wynikających z SWZ. Ponadto nawet, gdyby przyjąć, że ww. kalkulacje
zawierają jakieś elementy strategii cenowej Konsorcjum Naprzód to i tak są to tylko
pojedyncze informacje,
a nie całość dokumentu. Odwołujący podkreślił, że ze względu na
narzucony model realizacji usługi wynikający z SWZ, informacje zwarte w ww. kalkulacjach
są zbyt skąpe, aby dokonać odczytania strategii cenowej, na które to zagrożenie powoływał
się wybrany wykonawca. Zdaniem Odwołującego wybrany wykonawca nawet nie opisał jakie
działania podjął w celu zachowania poufności swojej strategii cenowej. Oferta wybranego
wykonawcy udostępniona Odwołującemu nie zawiera żadnej wzmianki o ww. działaniach
wybranego wykonawcy. Oferta ta nie zawiera również dowodów na tę okoliczność.
Wątpliwym jest także, aby dowody takie mogły być w ogóle przedstawione przez
Konsorcjum.
Dalej, w
zakresie dotyczącym braku autorskich rozwiązań zawartych w kalkulacji,
Odwołujący zaznaczył, że Zamawiający w SWZ szczegółowo sprecyzował wymagania
dotyczące sposobu realizacji usługi, w szczególności określił wymagania względem obsady
stanowiskowej, godz
in wykonywania usługi w wyodrębnieniami na poszczególne oddziały
szpitalne, wyposażenia osób realizujących zamówienie, wymogi co do właściwości i sposobu
oddziaływania środków chemicznych i higienicznych stosowanych do wykonania
zamówienia, wyróżnił i wskazał również częstotliwość poszczególnych czynności do
realizacji, sprzęt wymagany do realizacji zamówienia. Tym samym Zamawiający nie
pozostawił wykonawcom swobody w organizacji i sposobie wykonania usługi. Zamawiający
wyraźnie określił czego oczekuje od usługi i jak usługa ma być realizowana. Ze względu na
powyższe wymogi co do sposobu realizacji zamówienia, wykonawca został pozbawiony w
postępowaniu możliwości sporządzenia i przedstawienia autorskiej koncepcji wykonania
usługi. W konsekwencji wykonawca nie mógł stosować wybranych przez siebie strategii
cenowych. Zastrzeżone kalkulacje nie stanowią autorskiej koncepcji wykonania usługi a
stanowią wyłącznie odpowiedź na model wykonania usługi wynikający z SWZ. Doborowi
systemów i rozkładów czasów pracy osób realizujących zamówienie nie można przypisać
waloru rozwiązania wyjątkowego, niepowtarzalnego, stworzonego na potrzeby konkretnego
zamówienia, gdyż wymiar, rodzaj, sposób zatrudniania na usłudze wynikają z wymagań
opisanych przez Zamawiającego SWZ. Wymagania te są jednakowe dla wszystkich
wykonawców. Tym samym wyjaśnieniom tym nie można przypisać żadnej wartości
gospodarczej, gdyż nie ma w tym przypadku mowy o autorskiej, unikalnej koncepcji realizacji
zamówienia, wymagającym ochrony know-how wykonawcy, czy realizacji jakiejkolwiek
strategii cenowej. Samo wyspecyfikowanie kosztów zamówienia, zwłaszcza w przypadku,
gdy dotyczy to kosztów wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,
nigdy nie było i nie może być uznawane za tajemnicę przedsiębiorstwa, czy przejaw strategii
cenowej. Tego rodzaju koszty po prostu występują w kalkulacji jako rzecz oczywista,
wynikająca z przepisów prawa, powszechnie znana a w tym konkretnym postępowaniu
wynikająca również z etatyzacji wymaganej w SWZ.
W ocenie Odw
ołującego, dane zawarte w ww. kalkulacjach nie są poufnymi rozwiązaniami
technologicznymi lub autorskimi koncepcjami wykonania usługi, przejawianymi strategii
cenowych skoro rozwiązania te ze względu na obowiązujące przepisu o minimalnym
wynagrodzeniu oraz
treść SWZ są jednakowe dla wszystkich wykonawców ubiegających się
o zamówienie i zostały narzucone w SWZ. Wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny w
postępowaniu nie świadczą o szczególnej wiedzy wymagającej ochrony w szczególności,
gdy wymagania co do sposob
u zatrudnienia oraz sposobu realizacji usługi zostały określone
w treści SWZ.
Odwołujący wskazał ponadto, że w zakresie kosztów pracy wyłącznie informacje w postaci:
danych osobowych osób realizujących zamówienie, takich jak: imię i nazwisko, adres
zami
eszkania, PESEL, NIP, nazwa prowadzonej działalności gospodarczej, mogą stanowić
tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W pozostałym zakresie - informacje podane w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny - kluczowe
do oceny oferty pod kątem rażąco niskiej ceny - w tym uzasadnienie kosztów, kalkulacja
cenowa oraz ewentualnie inne dane takie jak: stanowisko, ilość jednostek rozliczeniowych,
stawki jednostkowe, wysokość wynagrodzenia netto, brutto, dodatki do wynagrodzenia,
koszty zastępstw urlopowych i chorobowych - nie stanowią informacji, o których mowa w art.
11 ust. 2 uznk, tj. informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych
przedsiębiorstwa lub inne informacji posiadających wartość gospodarczą, które jako całość
lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom
zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o
ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu
należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Odwołujący podniósł również, że usługi utrzymania czystości w szpitalach stanowiące
przedmiot niniejszego zamówienia mają charakter standardowy. W przypadku tego rodzaju
usług nie występuje więc możliwość powoływania się na innowacyjną metodę wykonania
zamówienia, szczególne "know-how" dostępne wyłącznie dla ww. Wykonawców, którego
ujawnienie mogłoby narazić tychże Wykonawców na szkodę. W przypadku usługi utrzymania
czystości - fakt, że podstawowym składnikiem kosztowym tej usługi jest koszt zatrudnienia
pracownika- jest powszechnie znany. Co istotne - informacje o minimalnych
wynagrodzeniach pracowników są powszechnie znane i wynikają z obowiązujących
przepisów prawa.
Odwołujący wskazał, że w przypadku usług utrzymania czystości objętych zamówieniem, do
podstawowych składników kosztowych należą:
koszty zatrudnienia osób realizujących zamówienie (koszty pracy),
koszt wyposażenia osób realizujących zamówienie oraz koszty badań i szkoleń
tychże osób,
koszty chemii, środków czystości, środków czystości, środków ochronny osobistej
oraz narzędzie i urządzeń niezbędnych do wykonania usługi;
koszty dzierżawy pomieszczeń
koszty szkoleń pracowników, badań mikrobiologicznych, programu monitorującego
poziom higieny szpitalnej, mycia okien, zabezpieczenia powierzchni podłogowych
środkiem konserwującym
6. zysk.
W ramach przedmiotowej usługi - nie występują inne składniki kosztowe. Taki sam sposób
wykonywania usługi - dotyczy wszystkich wykonawców na rynku. W związku z powyższym,
Odwołujący wskazał, że w przypadku przedmiotowego zamówienia, wyłącznie wąski zakres
informacji zawartych w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny wybranego wykonawcy
dotyczących danych identyfikujących pracowników zatrudnionych do realizacji usługi może
stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. W pozostałym zakresie - w szczególności informacje
dotyczących uzasadnienia kosztów, kalkulacje cenowe oraz inne dane kosztowe - nie
stanowią informacji technologicznych, handlowych, organizacyjnych, obrazujących wielkość
produkcji i sprzedaży, a także źródła kupna i zbytu, posiadających wartość ekonomiczną i
gospodarczą.
Odwołujący podkreślił, że powinien mieć możliwość weryfikacji w szczególności
uzasadnienia kosz
tów oraz kalkulacji cenowej - w szczególności w zakresie analizy, czy
koszty pracy zostały przyjęte na poziomie nie niższym niż minimalne wynagrodzenie za
pracę. Zdaniem Odwołującego, powinien on również mieć możliwość weryfikacji kosztów
wykonania zamówienia w tym w szczególności kosztów wyposażenia osób realizujących
zamówienie, ich badań, szkoleń. Tak samo w zakresie dotyczącym chemii, środków
czystości, środków higienicznych, narzędzi, urządzeń i maszyn niezbędnych do realizacji
zamówienia jak i wymaganych w SWZ. Odwołujący powinien móc w szczególności
przeanalizować, czy data dokumentów księgowo-rozliczeniowego dotyczących ww. kosztów
są aktualna i dotyczą aktualnych stawek wynagrodzeń, czy też - przedstawiono dowody
nieaktualne -
odnoszące się do stawek nierynkowych, za które obecnie nie ma możliwości
zatrudnienia pracowników i realizacji zamówienia jako takiego. Odwołujący w ww. zakresie
wskazuje na wyrok Krajowej izby Odwoławczej o sygn. akt: KIO 2745/17 prezentujący
stanowisko tożsame ze stanowiskiem Odwołującego.
Niezależnie od powyższego, oraz na wypadek, gdyby część tajna wyjaśnień wybranego
wykonawcy zawiera dodatkowe zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa lub dowody
potwierdzające legalność przedmiotowego zastrzeżenia, Odwołujący wskazał, że zgodnie z
ugruntowanym stanowiskiem Izby niedopuszczalnym jest zastrzeżenie, jako tajemnicy
przedsiębiorstwa samego dokumentu zawierającego uzasadnienia zastrzeżenia jako
tajemnicy przedsiębiorstwa. Dokument taki nie zawiera bowiem ani informacji technicznych,
ani żadnych innych, które mogłyby mieć wartość gospodarczą dla wykonawcy. Nadto jego
ujawnienie w żadnej mierze nie może zaszkodzić danemu przedsiębiorcy. Zatem,
Zamawiający winien był udostępnić Odwołującemu wskazany dokument, tak aby Odwołujący
mógł zweryfikować, czy wybrany wykonawca skutecznie zastrzegł kalkulacje oraz
oświadczenia swoich dostawców.
Odwołujący podkreśla ponadto, że sformułowanie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa
dla uzasadnienia tejże tajemnicy nie spełnia wymogów ustawowych, gdyż z natury rzeczy nie
kwalifikuje się jako informacja o której mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o zakazie konkurencji.
Niemożliwym jest także, aby wykonawca wykazał, że podjął czynności w celu zachowania
poufności danych i informacji zawartych w ww. uzasadnieniu. Odwołujący podkreślił, że
uzasadnienie zastrzeżenia jest jawne, gdyż jego treść zawiera opis czynności, które zostały
podjęte w celu realizacji art. 11 ust. 2 ustawy o zakazie konkurencji. Sam opis ww. czynności
oraz dowody potwierdzające ich dokonanie nie mają waloru tajemnicy przedsiębiorstwa i są
wyłącznie informacją o działaniach, których skutkiem jest zachowanie poufności niektórych
informacji gospodarczych, lub handlowym. Tym samym nie istnieje powód dla zastrzeżenia
ww. uzasadnienia lub do
wodów do niego załączonych jako tajemnicy przedsiębiorstwa.
Zarzut dotyczący nieudzielenia przez wybranego wykonawcę wyjaśnień i niezłożenia
dowodów, które uzasadniają zaoferowane przez niego ceny i podane koszty oraz złożenia
oferty zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wskazał, że ww. zarzut sformułował na podstawie udostępnionej mu części
jawnej wyjaśnień wybranego wykonawcy oraz – w zakresie dotyczącym części tajnej ww.
wyjaśnień – własnej wiedzy co do kosztów realizacji zamówienia znajdujących uzasadnienie
i wynikających z dokumentacji postepowania.
Wobec powyższego Odwołujący wyjaśnił, że:
a)
ze względu na termin udostępnienia mu wyjaśnień wybranego wykonawcy wraz z
informacją o istnieniu części niejawnych tychże wyjaśnień, oraz
b)
z uwagi na okoliczność, że część tajna wyjaśnień wybranego wykonawcy może, ale
nie musi zawierać informacje i oświadczenia dodatkowe, szersze lub inne niż wynika z
części jawnej ww. wyjaśnień oraz inne niż założone przez Odwołującego koszty wykonania
zamówienia i sposób ich finansowania.
Od
wołujący podnosi niniejszy zarzut z ostrożności procesowej i wnosi o traktowanie
niniejszego zarzutu jako zarzutu ewentualnego.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający w wykonaniu wyroku Krajowej Izby Odwoławczej o
sygn. akt: KIO 2648/22 z dn. 19 października 2022 r. wezwał wybranego wykonawcę do
złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 Ustawy. W wykonaniu ww. wyroku Zamawiający
zobowiązał wybranego wykonawcę do udzielenia odpowiedzi na poniższe pytania.
Zamawiający w szczególności zwraca się do Państwa o wyjaśnienie:
a.
czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości skalkulowali Państwo ryzyko niedokonania
przez Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia,
b.
jaką stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę przyjęli Państwo przy szacowaniu
kosztów osobowych realizacji usługi w 2023 r.,
c.
jak Państwo skalkulowali koszty osobowe, biorąc pod uwagę spodziewany wzrost
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2023 r. i ryzyko niedokonania przez
Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia.
Ponadto Zamawiający wezwał wybranego wykonawcę do przedstawienia dowodów.
Zamawiający zaznaczył, że dowody muszą być merytoryczne a Wykonawca musi dostarczyć
wystarczający materiał do sformułowania przez Zamawiającego oceny zaoferowanej w
ofercie kwoty, za którą Wykonawca ma zamiar wykonać przedmiot zamówienia. (…)
Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
Wykonawcy. Wybrany wykonawca w części jawnej odpowiedzi na ww. wezwanie złożył
wyjaśnienia, w których - w zakresie ww. pytań - oświadczył, że: Wykonawca wskazuje, iż
skalkulował ofertę zgodnie z wytycznymi Zamawiającego podanymi w SWZ i w
odpowiedziach na pytania, w tym odpowiedzią na pytanie 16 z dnia 08.07.2022 r. (pismo
numer WSZ-EP-12/947/2022) tj.:
Pytanie 16. Jakie stawki wynagrodzeń należy przyjąć do kalkulacji kosztów usługi, jeżeli na
dzień składania ofert obowiązująca stawka wynagrodzenia przy zatrudnieniu na Umowę o
Pracę wynosi 3010,00 zł brutto, zaś nie znane są stawki na 2023 rok. Czy Zamawiający
udzieli waloryzacji w 2023 roku po
tencjalnemu Wykonawcy, który skalkuluje wartość
postępowania wg obowiązujących stawek?
Odpowiedź Zamawiającego: Zamawiający oczekuje złożenia oferty aktualnej na dzień jej
złożenia, ewentualną waloryzację stawek Zamawiający może rozważyć w oparciu o
obo
wiązujące przepisy w tym zakresie.
W związku z powyższym Wykonawca przyjął przy szacowaniu kosztów osobowych
wynagrodzenie minimalne aktualne na dzień składania ofert. Odpowiedź wybranego
wykonawcy była identyczna dla zadania nr 1 i 2.
Wybrany wykonawc
a wskazał również, że: przedstawia szczegółową wycenę wszystkich
elementów, które Wykonawca planuje wykorzystać przy realizacji niniejszego zamówienia
zgodnie z załącznikiem nr 1A i 1B do niniejszych wyjaśnień , który stanowi tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Ponadto, wybrany wykonawca wskazał, że załącznikami do złożonych przez niego wyjaśnień
rażąco niskiej ceny są:
1. Certyfikaty ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001 ,
Potwierdzenie posiadania statusu zakładu pracy chronionej (Naprzód Hospital Sp. z
o.o., Naprzód Service Sp. z o.o.),
Załącznik nr 1A i 1B do wyjaśnień- tajemnica przedsiębiorstwa,
Oświadczenie
dostawcy
w
zakresie
uzyskiwanych
rabatów-
tajemnica
przedsi
ębiorstwa.
Zamawiający zaakceptował wyjaśnienia ww. wykonawcy i wybrał oferty wykonawcy
Konsorcjum naprzód jako najkorzystniejsze w zadaniach nr 1 i 2. Wobec udostępnionej
Odwołującemu części jawnej wyjaśnień wybranego wykonawcy, Odwołujący wskazał, że ww.
czynność wyboru jest niezgodna z Ustawą i skutkuje wyborem ofert, które powinny zostać
odrzucone. W uzasadnieniu swojego stanowiska Odwołujący podaje jak poniżej a tytułem
wstępu podkreśla, że przedmiotem odwołania jest przede wszystkim ocena zachowania
Zamawiającego. W ocenie Odwołującego Zamawiający dokonał nieprawidłowej oceny
wyjaśnień złożonych przez wybranego wykonawcę i błędnie uznał, że wykonawca ten
wywiązał się ze spoczywającego na nim ciężaru dowodu prawidłowości ceny oferty.
Odwołujący podnosi, że Zamawiający na podstawie ww. wyjaśnień i przedstawionych przez
wybranego wykonawcę dowodów nie był uprawniony uznać, że cena zaoferowana przez
wybranego wykonawcę nie jest rażąco niska; nie została skalkulowana poniżej kosztów i jest
ceną rynkową.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający wbrew przepisowi art. 224 ust. 5 i 6 Ustawy zaniechał
odrzucenia oferty wybranego wykonawcy. W ocenie Odwołującego wyjaśnienia wybranego
wykonawcy nie są konkretne, wyczerpujące, odpowiednio umotywowane. Wyjaśnienia te nie
rozwiewają i nie usuwają wątpliwości co do ceny za wykonanie zamówienia. Wykonawca ten
nie przedstawił również żadnych dowodów, które potwierdzałaby prawidłowość i zasadność
dokonanej przez niego kalkulacji ceny.
W zakresie dotyczącym wyjaśnień złożonych przez wybranego wykonawcę Odwołujący
wskazał, że wyjaśnienia wybranego wykonawcy nie usuwają podejrzenia, o którym mowa w
art. 224 ust. 1 Ustawy, gdyż są ogólnikowe, niekonkretne, a w zakresie udostępnionym
Odwołującemu pozbawione jakichkolwiek wyliczeń, lub kalkulacji a nadto nie zawierają
jakichkolwiek dowodów potwierdzających, że zaoferowana cena jest rzeczywiste, racjonalne,
uzasadnione i rynkowe.
Odwołujący podkreślił, że wyjaśnienia wybranego wykonawcy w ogóle nie zawierają
odpowiedzi na postawione przez Krajową Izbę Odwoławczą w wyroku o sygn. akt: KIO
2648/22 i Zamawiającego pytania. Wybrany wykonawca w części jawnej na pytania
Zamawiającego, które stanowią powielenie pytań sformułowanych przez Krajową Izbę
Odwoławczą udzielił następujących odpowiedzi:
na pytanie:
czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości wybrany wykonawca skalkulował
ryzyko niedokonania przez Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia Wybrany
wykonawca w ogóle nie udzielił odpowiedzi.
na pytanie
jaką stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę wybrany wykonawca
przyjął przy szacowaniu kosztów osobowych realizacji usługi w 2023 r., wybrany wykonawca
oświadczył, że przyjął przy szacowaniu kosztów osobowych wynagrodzenie minimalne
aktualne na dzień składania ofert.
na pytania
jak wybrany wykonawca skalkulowali koszty osobowe, biorąc pod uwagę
spodziewany wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2023 r. i ryzyko niedokonania
przez Zamaw
iającego waloryzacji wynagrodzenia, wybrany wykonawca w ogóle nie udzielił
odpowiedzi.
Wobec powyższego Odwołujący wskazał, że wybrany wykonawca w zakresie pytań nr 1 i 3
w ogóle nie wykonał wezwania a jedyna udzielona przez niego odpowiedź tj. odpowiedź na
pytanie nr 2 nie usuwa wątpliwości, o których mowa w art. 224 ust. 5 Ustawy. Skutkiem
powyższego oferta wybranego wykonawcy powinna była zostać odrzucona. Co do
odpowiedzi na pytanie nr 2 Odwołujący podnosi, że ww. odpowiedź jest niejednoznaczna i
nie zawiera jasnej, czytelnej informacji o konkretnej kwocie wynagrodzenia minimalnego,
którą wybrany wykonawca zastosował do oszacowania kosztów osobowych, które będzie
ponosił w związku z realizacją zamówienia. Wybrany wykonawca nie udzielił wymaganej
od niego odpowiedzi i podobnie jak podczas rozprawy dotyczącej sprawy o sygn. akt: KIO
2648/22 unika podania oczekiwanych od niego danych, kwot i informacji. Już z tego
chociażby powodu, zdaniem Odwołującego, wykonawca nie podołał ciążącemu na nim
obowiązkowi, o którym mowa w art. 224 ust. 5 Ustawy a złożona przez niego oferta powinna
być zostać odrzucona.
W zakresie dotyczącym dowodów, do złożenia, których wybrany wykonawca został
zobowiązany wezwaniem Zamawiającego, zdaniem Odwołującego, dowody przedstawione
przez wybranego wykonawcę nie zawierają jakichkolwiek informacji o kosztach wykonania
przedmiotowego zamówienia. Dowody te nie potwierdzają również, że sposób przypisania i
obliczenia kosztów wykonania oraz wycena usługi znajduje uzasadnienie w opisie
przedmiotu zamówienia oraz dostępnych dla wykonawcy możliwości obniżenia ceny.
Dowodami przedstawionymi przez wybranego wykonawcę są:
1) Certyfikaty ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001,
Potwierdzenie posiadania statusu zakładu pracy chronionej (Naprzód Hospital Sp. z
o.o., Naprzód Service Sp. z o.o.),
Załącznik nr 1A i 1B do wyjaśnień- tajemnica przedsiębiorstwa,
Oświadczenie
dostawcy
w
zakresie
uzyskiwanych
rabatów-
tajemnica
przedsiębiorstwa.
Co do certyfikatów:
Certyfikaty są dokumentami potwierdzającymi jakość usług realizowanych przez wybranego
wykonawcę, a nie ich koszt. Treść przedstawionych przez wybranego wykonawcę
certyfikatów nie zawiera informacji, że są one realizowane w sposób szczególnie oszczędny
lub też, że ich stosowanie w wykonaniu usługi obniża koszt jej wykonywania o określoną
kwotę. Brak ww. informacji powoduje, że ww. certyfikaty nie stanowią dowodu na obniżenie
koszty wykonania usługi. Odwołujący zaznaczył, również że posiadanie ww. certyfikatów
przez wybranego wykonawcę w żaden sposób nie wpływa na koszty zatrudnienia osób
realizujących zamówienie. Minimalna wysokość ww. kosztów wynika z przepisów prawa i jest
całkowicie niezależna od posiadanych przez wykonawców certyfikatów.
Co do posiadania przez uczestników Konsorcjum statusu ZPChR:
Okoliczność, że wykonawca posiada status ZPChR nie stanowi dowodu na to, że w
przedmiotowym poste
powaniu wybrany wykonawca mógł przyjąć do obliczenia ceny oferty
niższe niż minimalne koszty wykonania zamówienia. Odwołujący tak samo jak w odwołaniu
dotyczącym sprawy o sygn. akt: KIO 2648/22 wskazuje, że, koszt wykonania zamówienia,
nie może być wytłumaczony przez wybranego wykonawcę otrzymywanym dofinansowania
do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych. Zadeklarowanie otrzymywania ww.
dofinansowania w żaden sposób nie oznacza, że pomoc publiczna została przyznana
wybranemu wykonawcy do realizacji n
iniejszego zamówienia dla osób wskazanych do
wykonania zamówienia. Ponadto zgodnie z opinią prawną UZP pn. „Badanie rażąco niskiej
ceny oferty po nowelizacji”- „wykonawca może uzasadniając niskie koszty pracy pomocą
publiczną, która została mu przyznana, a nie zamiarem ubiegania się o taką pomoc. Jedynie
w takim przypadku możliwe jest bowiem definitywne ustalenie udziału wykonawcy w
ponoszeniu kosztów wynagrodzenia pracowników, względem których przyznawane jest
dofinansowanie, a informacja ta jest niezbędna dla zamawiającego w procesie oceny czy
cena lub koszt są rażąco niskie”. Wobec powyższego nie można uzasadniać niskich
kosztów pracy zarówno pomocą publiczną, która została udzielona dla osób zatrudnionych
do realizacji innych umów niż umowa w sprawie niniejszego zamówienia, jak i zamiarem
ubiegania się o taką pomoc.
Przedstawienie przez wykonawcę potwierdzającego posiadany przez niego status ZPChR
nie potwierdza, że może obniżyć koszty zatrudnienia osób realizujących w dowolnym
zamówieniu. Wykonawca może obniżyć ww. koszty wyłącznie w przypadku, gdy zatrudniona
przez niego osoba niepełnosprawna z przyznanym dodatkiem zostanie skierowana do
realizacji konkretnego zamówienia. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której przedsiębiorca
zatrudnia pracowników, dla których nie ma pracy i ponosi określone koszty pracy wyłącznie
w celu posiadania niejako „zapasowych kadr”. Odwołujący zaznaczył również, że
przesuwanie pracowników czy to w zakresie ZPChR czy pracodawcy nie posiadającego
takiego statusy nie jest łatwe chociażby ze względu na konieczność np. zmiany miejsca
zamieszkania, oderwania od spraw rodzinnych jak i pod względem prawny. Delegowanie
pracownika do zadań w innym miejscu jest ograniczone czasowo a w niektórych
przypadkach wymaga zgody pracownika.
Ze względu na powyższe posiadanie statusu
ZPChR nie stanowi dowodu na możliwość obniżenia kosztów wykonania zamówienia w tym
kosztów płac osób realizujących zamówienie. Przywołanym dowodem wybrany wykonawca
nie wykazał bowiem, że dysponuje określonym zespołem osób niepełnosprawnych z
przyznanymi dofinansowaniami, które będą realizować zamówienie. Dowód ten jest więc
obojętny dla sprawy i nie stanowi wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 224 ust. 5
Ustawy.
Co do Załączników nr 1A i 1B do wyjaśnień – kalkulacje.
Zdaniem Odwołującego, ww. kalkulacje nie stanowią dowodu w myśl art. 224 ust. 1 Ustawy,
gdyż są oświadczeń własnym wykonawcy. Odwołujący wskazał, że na gruncie Kodeksu
postepowania cywilnego wypracowany został pogląd, zgodnie, z którym dokument prywatny
sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go
podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument prywatny nie dowodzi
wprost tego, że miały miejsce fakty w nim podane. Jest zaś dowodem tego, że osoba, która
go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dowód ten nie korzysta w procesie z
uprzywilejowania.
Co do oświadczenia dostawcy w zakresie uzyskiwanych rabatów, zdaniem Odwołującego,
o
świadczenie to jest dowodem niewystarczającym na potwierdzenie okoliczności
potwierdzających obniżenie ceny. Fakt, że wykonawca uzyskuje rabaty o określonej
wielkości wymaga przedstawienia również przedstawienia faktur kosztowych, które będą
zawierały informacje o aktualnych rabatach stosowanych pomiędzy przedsiębiorcami. Samo
oświadczenie dostawy nie potwierdza, że ww. rabaty są rzeczywiście stosowane pomiędzy
przedsiębiorcami. Odwołujący zaznaczył, że ww. rabaty mogą być stosowane tylko powyżej
określonego wolumenu sprzedaży, lub w oznaczonych okresowe, albo do oznaczonych
produktów. Stąd tez konieczne jest wykazanie, że do produktów wykorzystywanych w tym
konkretnym zamówieniu rabat znajduje zastosowanie. Samo oświadczenie producenta ww.
okoliczności nie potwierdza. Ponadto, tak samo jak w przypadku certyfikatów Odwołujący
podnosi, że ww. rabaty są obojętne dla kosztów zatrudnienia osób realizujących zamówienie.
Rabaty pozostają bez związku z ww. kosztami i wpływają na ich obniżenie.
W ocenie Odwołującego, zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, dla zakwalifikowania
oferty do dalszego postępowania nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień,
lecz wyjaśnień odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana cena nie
nosi znamion ceny rażąco niskiej. Zaistnienie po stronie wykonawcy obiektywnych
czynników wpływających na obniżenie ceny oferty powinno być przez niego udowodnione.
Wykonawca, który składa wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny powinien bowiem
wskazać jakie czynniki spowodowały obniżenie ceny, jak również w jakim stopniu dany
czynnik wpłynął na możliwość obniżenia ceny oferty. Udzielone wyjaśnienia mają bowiem
potwierdzić, iż złożona oferta jest rzetelnie przygotowana, a cena prawidłowo oszacowana.
Udzielone wyjaśnienia powinny być wyczerpujące, konkretne i przekonujące, w przeciwnym
wypadku będą one miały charakter jedynie iluzorycznych i nie będą stanowiły wyjaśnienia
elementów oferty, mających wpływ na wysokość cen(zob. wyrok KIO z dnia 14 maja 2013
roku, sygn. akt: KIO 960/13).
Odwołujący podkreślił, że wybrany wykonawca nie przedstawił dowodów, które
potwierdzałaby, ze zaoferowana przez niego cena jest realna a nadto, że uwzględnia ryzyko
niedokonania przez
Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia z powodu wzrostu płacy
minimalnej w 2023 r.. Dowody przedstawione przez wybranego ww. wykonawcy w ogóle nie
dotyczą ww. okoliczności tj. wkalkulowania kosztów wzrostu płac z powodu zmiany płacy
minimalnej w 2023 r.
w cenę ofertową. Zdaniem Odwołującego, również Zamawiający,
dokonując oceny złożonych wyjaśnień, ma obowiązek zweryfikowania, czy są one realne,
poparte wiarygodnymi dowodami, tj. czy w sposób skuteczny wykonawca obalił ciążące na
nim domniemanie zaoferow
ania rażąco niskiej ceny. Jak stanowi bowiem art. 224 ust. 6
Ustawy, nie tylko brak złożenia wyjaśnień, ale również złożenie wyjaśnień, które nie
uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu obliguje Zamawiającego do odrzucenia
oferty.
2.9. Odwołujący wskazał, że Zamawiający w sposób nieprawidłowy dokonał oceny
wyjaśnień złożonych przez wybranego wykonawcę uznając, że wykonawca ten wykazał, iż
jego oferta złożona na zadanie nr 1 i 2 zamówienia nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Zamawiający zgodnie z ustawą Pzp powinien był co najmniej z należytą starannością zbadać
wyjaśnienia wykonawcy, ocenić na ile przedstawione przez wykonawcę uzasadnienie
potwierdza rynkowy charakter oferty oraz czy podane informacje znajdują uzasadnienie w
przedstawionych dowodach. Z
amawiający ww. zachowania zaniechał.
Odwołujący podkreślił, że jedynie rzetelne badanie takich wyjaśnień - a nie poprzestanie na
akceptacji ogólnikowych argumentów jest gwarantem zachowania uczciwej konkurencji w
postępowaniu przetargowym - stanowi realizację zasad, o których mowa w art. 16 i 17
Ustawy. Wypełniając dyspozycję przepisu art. 224 ust. 1 lub 2 ustawy wykonawca
zobowiązany jest do złożenia wyjaśnień, które w sposób niebudzący wątpliwości pozwalają
na ustalenie czy oferta zawiera rażąco niską ceną. Obowiązek złożenia wyjaśnień
cechujących ww. przymiotami, dotyczy zwłaszcza przypadków, w których - tak jak w tym
niniejszym postępowaniu - wezwanie nie stanowi prostego powtórzenia brzmienia art. 224
ust. 3 Ustawy, ale zawiera wezwanie do złożenia wyjaśnień dotyczących oznaczonego i
sprecyzowanego zagadnienia. Odwołujący podkreśla, że złożenie jakichkolwiek wyjaśnień
nie czyni zadość wymogom art. 224 ust. 1 lub 2 oraz 5 Ustawy. Prawidłowa ocena
złożonych wyjaśnień powinna uwzględniać zgodność oferty z przedmiotem zamówienia a
ponadto w sposób niebudzący wątpliwości wykazywać okoliczności, które są właściwe
(indywidualne)tylko dla wykonawcy składającego wyjaśnienie, a jednocześnie nie zachodzą
w przypadku pozostałych wykonawców ubiegających się o tego rodzaju zamówienia o
podobnej skali i wartości. Wyjaśnienia powinny być wyczerpujące i szczegółowe, odnosić się
do konkretnych okoliczności złożonej oferty, a także zawierać wskazanie konkretnych
elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny.
Odwołujący podkreślił, że zgodnie z obowiązującym poglądem orzecznictwa i doktryny
Zamawiający dokonuje czynności oceny zaoferowanej przez wykonawcę ceny w oparciu o
dostępne mu informacje, które uzyskuje w wyniku przedstawienia przez wezwanego
wykonawcę wyjaśnień - temu służy procedura wyjaśnienia opisana w 224 ust. 1 i 2 ustawy.
Wykonawca winien podać Zamawiającemu wszystkie informacje dotyczące kalkulacji
zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące sposobu kalkulacji, uwarunkowań w jakich
do
konywał kalkulacji, szczególnych przesłanek warunkujących przyjęty sposób kalkulacji
oraz innych istotnych elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np.
korzystne upusty, sprzyjające w oparciu o konkretne informacje warunki finansowe,
uzy
skane specjalne oferty, a dowodzące możliwości zaoferowania ceny obniżonej w
stosunku do wartości zamówienia. Wyjaśnienia wykonawcy stanowiące informacje w
zakresie ceny powinny umożliwić Zamawiającemu podjęcie decyzji, co do przyjęcia bądź
odrzucenia ofer
ty. Podkreślenia wymaga, że Zamawiający informacje dotyczące
indywidualnych elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na
daną kalkulację uzyskuje od danego Wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień
w określonym przez Zamawiającego terminie. Tym samym wykonawca składający
wyjaśnienia Zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły
podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny być
adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę właściwą
np. dla danej branży. Ponadto winny wskazywać okoliczności i podstawę obniżenia przez
wykonawcę ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Obowiązek wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny ciąży na wykonawcy. Odwołujący zaznaczył także, że w
przypadku gdy złożone wyjaśnienia cenowe są zbyt niekonkretne, lakoniczne i generalnie nie
wykazują możliwości zaoferowania przez danego wykonawcę ceny tak niskiej to oferta
takiego wykonawcy powinna zost
ać odrzucona. Mając na uwadze brzmienie art. 224 ust. 5
Ustawy aktualnym jest wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn.
akt XXIII Ga 1293/14), w którym pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu
wyjaśnień, o których mowa w art. 90 Ustawy (aktualnie 224), a także wskazano na
konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco niską, w przypadku braku
przedstawienia przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą że oferowana przezeń
cena rażąco niską nie jest. Podane tezy odnoszące się do wymaganej zawartości i "jakości"
wyjaśnień składanych Zamawiającemu uważa się w orzecznictwie i doktrynie za
obowiązujące. W stanie prawnym odnoszącym się do niniejszego postępowania
przetargowego, jak również obecnie ustawodawca przesądził słuszność ww. argumentów,
wprost wskazując ww. przepisie ustawy, że to wykonawca powinien wykazać
Zamawiającemu, że cena jego oferty lub cena istotnej części składowej oferty nie jest rażąco
niska, i musi wykazać to na etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Tym samym jak
najbardziej aktualna i wymagająca podkreślenia, jest wyrażana w orzecznictwie Krajowej
Izby Odwoławczej i sądów powszechnych teza o wymaganej staranności wykonawcy w
składaniu wyjaśnień, o których mowa w art. 224 Ustawy, a tym samym ryzyku jakie ponosi
wykonawca w przypadku uznania, że wyjaśnienia są niewystarczające do wykazania
legalnego charakteru jego ceny. Odwołujący podkreśla, że wyjaśnienia powinny być
konkretne, jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Informacje
podawane w wyjaśnieniach powinny być więc konkretne, tak aby możliwe było ich
przełożenie na uchwytne i wymierne wartości ekonomiczne, a także możliwa była ich
weryfikacja oraz ocena wiarygodności. Informacje podane przez wybranego wykonawcę nie
pos
iadają ww. przymiotów. Przeciwnie złożone przez tegoż wykonawcę oświadczenia
dowodzą, że dokonał on swobodnej, oderwanej od postanowień SWZ oraz wymogów prawa
podatkowego ustalenia ceny ofert.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Odwołującego, wyjaśnienia wybranego Wykonawcy
nie wykazują, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Wybrany Wykonawca nie wykazał
przyczyn uzasadniających realność obniżenia ceny w zakresie ceny za zamówienie, w tym w
szczególności nie wykazał zgodności z prawem przyjętych przez siebie kosztów
wynagrodzeń pracowniczych obowiązujących w 2023 r. a tym samym nie wykazał również,
że zaoferowana przez niego cena całkowita jest rzeczywista i obejmuje wszelkie koszty
wykonania zamówienia oraz wymagane podatki.
Z daleko idącej ostrożności, Odwołujący zaznaczył również, że argumentacja co do działań
typowych, nie może stanowić wyjaśnienia w zakresie obniżania ceny w stosunku do stałych,
typowych cen czy kosztów. Argumentacja ta może jedynie wskazywać dlaczego i o ile ceny
te nie
zostały podniesione. Odwołujący zaznacza także, że wybrany wykonawca w swoich
wyjaśnieniach nie wykazał, że zidentyfikował i ustalił (wycenił) wszystkie koszty wykonania
zamówienia wynikające potrzeb Zamawiającego opisanych SWZ oraz ryzyk kontraktowych
st
anowiących konsekwencję wzoru umowy przedstawionego przez Zamawiającego.. Tym
samym wyjaśnienia złożone przez wybranego Wykonawcę nie spełniają wymogów, o których
mowa w art. 224 ust. 5 Ustawy i jako takie powinny zostać ocenione jako niewystarczające i
sk
utkujące odrzuceniem oferty.
Odwołujący podkreślił, że wybrany wykonawca nie złożył żadnych dowodów świadczących o
prawidłowości przeprowadzonej kalkulacji a złożone przez niego wyjaśnienia dowodzą, że
kalkulując cenę ofertową zignorował ryzyko niedokonania przez Zamawiającego waloryzacji
wynagrodzenia, godząc się niejako z ewentualnością przedwczesnego rozwiązania umowy.
Wykonawca ten podczas rozprawy wskazał bowiem, że bierze pod uwagę dopuszczalne na
podstawie umowy rozwiązaniem umowy z zachowaniem 3 miesięcznego okresu
wypowiedzenia
– stanowisko wybranego wykonawcy znajduje się na str. 28 wyroku KIO
dotyczącego sprawy o sygn. akt KIO 2648/22.
Niezależnie od powyższego oraz z daleko idącej ostrożności Odwołujący wskazał, że cena
oferty wybranego wykonaw
cy jest rażąco niska i nie uwzględnia wszystkich kosztów
wykonania zamówienia, w tym zwłaszcza nie uwzględnia obowiązujących w 2023 r. kosztów
płacy minimalnej. Wyjaśnienia i wyliczenia wybranego wykonawcy są ogólnikowe,
niepoparte dowodami, nie uwzględniają oczywistych ryzyk związanych z udziałem w
postępowaniu przetargowym i realizacją zamówienia w niepewnych warunkach
gospodarczych. Odwołujący zwraca również uwagę, że cena wybranego wykonawcy nie
uwzględnia kosztów, które mogą się pojawiać w skutek okoliczności niezawinionych przez
strony, niestanowiących jednocześnie siły wyższej. Odwołujący podtrzymał swoje stanowisko
przedstawione przed Krajową Izbą Odwoławczą w sprawie o sygn.. akt: KIO 2648/22 i tak
samo jak wówczas podnosi, że:
W postępowaniu zostały złożone poniżej wskazane oferty:
PAKIET 1
Numer
Nazwa (firma) i adres wykonawcy
Cena
Konsorcjum firm:
Impel System Sp. z o.o.
Impel Facility Services Sp. z o.o.
Ars Medica Sp. z o.o.
Hospital Service Sp. z o.o.
ul. A.
Słonimskiego 1 50-304 Wrocław
3 244 498,08 zł brutto
Konsorcjum firm:
Izan + Sp. z
o.o. ul. Żabiniec 46 31-215 Kraków Naprzód
Service Sp. z o.o.
3 016 418,52 zł brutto
Naprzód Hospital Sp. z o.o.
Naprzód Marketing Sp. z o.o. ul.
Traktorowa 126 91-
204 Łódź
Konsorcjum firm:
Ever Medical Care Sp. z o.o.
Ever Cleaning Sp. z o.o.
ul. Arkuszowa 39 01-934 Warszawa
3 605 450,08 zł brutto
PAKIET 2
Numer
Nazwa (firma) i adres wykonawcy
Cena
Konsorcjum firm:
Impel System Sp. z o.o.
Impel Facility Services Sp. z o.o.
Ars Medica Sp. z o.o.
Hospital Service Sp. z o.o.
ul. A. Słonimskiego 1 50-304 Wrocław
zł brutto
Konsorcjum firm:
Izan + Sp. z o.o. ul. Żabiniec 46 31-215 Kraków Naprzód
Service Sp. z o.o.
Naprzód Hospital Sp. z o.o.
Naprzód Marketing Sp. z o.o. ul.
Traktorowa 126 91-
204 Łódź
zł brutto
Konsorcjum firm:
Ever Medical Care Sp. z o.o.
Ever Cleaning Sp. z o.o.
ul. Arkuszowa 39 01-934 Warszawa
zł brutto
Na potrzeby sprawy o sygn. akt KIO 2648/22 Odwołujący przedstawił kalkulacje wraz z
dowodami (folder tajemnica przedsiębiorstwa), które potwierdzają, iż cena jest rażąco niska i
nie pokrywa
wszystkich, wymaganych przez Zamawiającego w dokumentacji przetargowej
kosztów. Odwołujący wnosi o dopuszczenie dowodu z ww. kalkulacji wraz z załączonymi do
nimi dowodowymi znajdującymi w aktach ww. sprawy o sygn. akt KIO 2648/22 na
okoliczność, że oferta Konsorcjum naprzód zawiera rażąco niską cenę i nie uwzględnia
wszystkich k
osztów wykonania zamówienia w tym w szczególności kosztów płac
minimalnych,
które będą obowiązywać w 2023 r.
Odwołujący podkreślił, iż przedmiotowa oferta była składana dnia 07.09.2022, zatem przed
opublikowaniem Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie
wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki
godzinowej w 2023 r. (Dz.U. z 15 września 2022 r. poz. 1952). W związku z tym, iż
przedmiotowe postępowanie zakładało zawarcie umowy na 12 m-cy i nie zawierało klauzul
waloryzacyjnych, Wykonawcy zobligowani byli do skalkulowania w cenie oferty wzrostu
wynagrodzeń w roku 2023. Z obliczeń wskazanych w tabelach w „Załącznik nr 1 -
z
estawienie do odwołania PAKIET 1” i Załącznik nr 2 - zestawienie do odwołania PAKIET 2”
wynika, iż Konsorcjum Naprzód nie przewidziało tak wysokich wzrostów wynagrodzeń dla
pracowników od stycznia 2023 oraz od lipca 2023 jakie ustalił Ustawodawca. Odwołujący do
sporządzenia kalkulacji przyjął, że osoby realizujące zamówienie będą zatrudniania wg
stawek minimalnych w kolejnych czasookresach obowiązywania umowy, tj.:
3 m-ce: 3 010,00 (X/XI/XII.2022)
uśredniona wysokość wynagrodzenia: 3 377,50
6 m-cy: 3 450,00 (I/II/III/IV/V/VI.2023)
3m-ce: 3 3600,00 (VII/VIII/IX.2023)
Odwołujący wskazał, że cena za wykonania zamówienia, zaoferowana przez Wybranego
Wykonawcę nie pokrywa nawet jego podstawowego kosztu jakim są koszty pracy (koszty
zatrudnienia osób realizujących zamówienie).
Zamawiający określił w SWZ:
• dla pakietu 1 (załącznik nr 3 str. 8 pkt. 19; pkt. 3.28 str. 49) minimalną liczbę
pracowników niezbędnych wykonania zamówienia, co do których konieczne jest
zatrudnienie na podstawie umów o pracę, 51 osób (z wyłączeniem pracowników
oddelegowanych przez Zamawiającego)
• dla pakietu 2 (załącznik nr 4 str. 9 pkt. 19; pkt. 4.31 str. 55) minimalną liczbę
pracowników niezbędnych wykonania zamówienia, co do których konieczne jest
zatrudnienie ich na podstawie umów o pracę, 106 osób (z wyłączeniem pracowników
oddelegowanych przez Zamawiającego)
I
stotnym jest również, że wymogi co do dostępności pracowników wykonawcy i wskazanych
w SWZ, godzin świadczenia usługi na obiekcie, połączone z ustalonym w zamówieniu
obowiązkiem zatrudniania na umowę o pracę narzucają określony (policzalny) model
zatrudni
ania. Wykonawca nie ma w niniejszym postępowaniu dowolności zatrudnienia, a
wybrany przez niego system pracy, zawsze musi odpowiadać wymogom dostępności
ustalonym w SWZ.
Odwołujący zaznaczył również, że koszty realizacji zamówienia oprócz minimalnego
wyna
grodzenia za pracę, powinny uwzględniać również rezerwy na choroby pracowników
oraz urlopy. Wysokość tychże rezerw powinna odpowiadać obowiązującej stawce jednej
roboczogodziny. Cena ofertowa, po odjęciu kosztów zatrudnienia wynikających z
zatrudnienia pra
cowników wg stawek minimalnych zgodnych z dozwoloną w postępowaniu
formą zatrudnienia, powinna pozostawiać racjonalny, rzetelny i bezpieczny zapas
pozwalający finansować ww. zastępstwa. Jak wykazano w załącznikach do niemniejszego
odwołania Wybrany Wykonawca takiej rezerwy nie zachował.
W światle powyższych wymogów, bezsporne jest, aby każdy wykonawca przewidział w
swojej ofercie co najmniej:
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na pełny etat co najmniej 51 osób (pakiet
1), 106 (pakiet 2);
2) skalkulowa
ł wynagrodzenie osób, o których mowa w pkt 1, jako nie niższe niż średnia
równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, w wysokości obowiązującej
w okresie X-XI.2022, I-VI.2023, VII-
IX.2023 tj. 3 377,50 zł brutto płacone
pracownikom oraz pozostałe koszty, takie jak:
a.
ZUS pracodawcy
b.
koszty urlopowe i chorobowe
c.
Fundusz Socjalny (ZFŚS)
d.
ekwiwalent BHP
e.
medycyna pracy
f.
obsługa kadrowo - płacowa
g.
dodatki za pracę w porze nocnej
w
wyniku, których koszt jednego etatu określa się na poziomie: 4 608,00
Same koszty wynagrodzeń pracowników w okresie trwania umowy wyniosą:
dla pakietu 1 2 820 096,00 (235 008 m-cznie)
dla pakietu 2 5 861 376,00 (488 448,00 m-cznie)
Tymczasem wybrany wykonawca zaoferował realizację usługi za kwotę :
dla pakietu 1 3 016 418,52 (251 368,21 m-cznie)
dla pakietu 2 5 282 559,96 (440 213,33 m-cznie)
Praktyką jest iż wykonawcy uwzględniają w swoich wyliczeniach kwoty dofinansowań do
zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Odwołujący w kalkulacji również takie dofinansowanie
uwzględnił (załącznik: lista pracowników z dofinansowaniem, zanonimizowane orzeczenia o
stopniu niepełnosprawności) na poziomie, który ma obecnie, albowiem realizował do dn.
3.10.2022 zamówienie w zakresie PAKIETU nr 2 u Zamawiającego. Pracownicy Ci w
dalszym ciągu pozostają zatrudnieni u Odwołującego.
Odwołujący wskazał, że koszt wykonania zamówienia, nie może być wytłumaczony przez
wybranego wykonawcę zadeklarowaniem, iż będzie otrzymywał dofinansowanie do
wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych. Zadeklarowanie otrzymywania ww.
dofinansowania w żaden sposób nie oznacza, że pomoc publiczna została przyznana
wybranemu wykonawcy do realizacji niniejszego z
amówienia dla osób wskazanych do
wykonania zamówienia. Ponadto zgodnie z opinią prawną UZP pn. „Badanie rażąco niskiej
ceny oferty po nowelizacji”- „wykonawca może uzasadniając niskie koszty pracy pomocą
publiczną, która została mu przyznana, a nie zamiarem ubiegania się o taką pomoc. Jedynie
w takim przypadku możliwe jest bowiem definitywne ustalenie udziału wykonawcy w
ponoszeniu kosztów wynagrodzenia pracowników, względem których przyznawane jest
dofinansowanie, a informacja ta jest niezbędna dla zamawiającego w procesie oceny czy
cena lub koszt są rażąco niskie”. Wobec powyższego nie można uzasadniać niskich
kosztów pracy zarówno pomocą publiczną, która została udzielona dla osób zatrudnionych
do realizacji innych umów niż umowa w sprawie niniejszego zamówienia, jak i zamiarem
ubiegania się o taką pomoc.
Uwzg
lędniając powyższe stanowisko, w ocenie Odwołującego wysokość otrzymywanego
dofinansowania na dzień składania ofert wraz z listą pracowników i zanonimizowanymi
orzeczeniami o stopniu niepełnosprawności (załącznik do odwołania) ma więc wszelkie
możliwości, aby udowodnić rzeczywisty koszt osobowy ponoszony przy realizacji usługi na
obiekcie Zamawiającego. Zdaniem Odwołującego – jednego z największych pracodawców
osób niepełnosprawnych w Polsce – rzeczywisty, możliwy do osiągnięcia poziom
dofinansowania obejmuje wartości i ilości osób wskazane w załączniku do odwołania
(tajemnica przedsiębiorstwa). Wynagrodzenie pracowników oraz związane z nim pochodne
składają się na większą część kalkulowanej ceny ofertowej, nie są jednakże jedyne.
Zamawiający w SWZ i załącznikach postawił wiele innych wymagań, które musi spełnić
Wykonawca, a tym samym doliczyć je do swojej oferty.
Odwołujący w szczegółowy sposób wskazuje w tabelach „Załącznik nr 1 - zestawienie do
odwołania PAKIET 1” i Załącznik nr 2 - zestawienie do odwołania PAKIET 2”, koszty które
będą występowały na kontrakcie wraz ze wskazaniem zapisów SWZ i załączników
odnoszących się do nich, a także załącza materiał dowodowy na poparcie wyliczeń. Wśród
pozostałych kosztów, na które będzie składała się usługa wymienić należy:
narzędzia i sprzęt ręczny, mopy, dozowniki, wycieraczki
środki chemiczne
środki dezynfekcyjne
środki higieniczne
środki ochrony osobistej
odzież robocza
worki foliowe
szkolenia personelu
badania mikrobiologiczne
najem pomieszczeń i media
program monitorujący poziom higieny szpitalnej
mycie okien
zabezpieczenie środkiem konserwującym powierzchni
Odwołujący zastrzega również, że kalkulacja nie jest jego własnym pomysłem na organizację
usługi. Kalkulacja ta jest de facto sprawdzeniem ceny ofertowej wybranego wykonawcy
polegającym na zestawieniu minimalnych kosztów wykonania zamówienia przy
uwzględnieniu wymogów SWZ.
Biorąc pod uwagę wyliczenia „Załącznik nr 1 - zestawienie do odwołania PAKIET 1” i
Załącznik nr 2 - zestawienie do odwołania PAKIET 2”, oraz pozostałe dane zawarte folderze
„tajemnica przedsiębiorstwa”, w ocenie Odwołującego, wartości zaoferowane przez
wybranego wykonawcę są nierealistyczne, mające niewątpliwie znamię niedoszacowanej
wyceny usługi. Takie skalkulowanie przedmiotu zamówienia uniemożliwia bezpieczne,
prawidłowe i należyte wykonanie zadania zgodnie z zapisami i jasno określonymi
minimalnymi wymogami Zamawiającego zawartymi w Specyfikacji Warunków Zamówienia.
Nie bez znaczenia jest również fakt, iż wskazane wyliczenia nie zakładają jakiekolwiek
marży. Niemożliwe jest, aby podmiot rynkowy w prowadzonej przez siebie działalności nie
zakładaj zysku.
Ważnym jest by wskazać i same koszty miesięcznego wykonania umowy to kwota:
Pakiet
Koszt wykonania
umowy
Oferta
Konsorcjum
NAPRZÓD
Marża
Konsorcjum
NAPRZÓD zł
Marża
Konsorcjum
NAPRZÓD %
Pakiet 1
3 192 895,91 266
074,66 m-cznie
251 368,21 m-cznie
- 176 477,39 - 14
706,45 m-cznie
Pakiet 2
5 783 954,57 481
996,21 m-cznie
440 213,33 m-cznie
- 501 394,61 - 41
782,88 m-cznie
Zdaniem Odwołującego, wybrany wykonawca drastycznie zaniżył swoją cenę przedstawioną
w ofercie, co ma przełożenie na fakt, iż nie są one w stanie pokryć minimalnych kosztów
związanych z realizacją przedmiotu Zamówienia, nie wspominając już o wygenerowaniu
jakichkolwiek zysków, gdyż przy tym poziomie cen jest to nierealne. Deklaracja wybranego
Wykonawcy w zakresie realizacji niniejszego zamówienia za powyższą cenę grozi
Zamawiającemu nienależytym wykonaniem lub niewykonaniem zamówienia w przyszłości.
Kalkulacja wynagrodzenia na takim poziomie stanowi bezspornie czyn nieuczciwej
konkurencji w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003r. nr 153, poz. 1503 z późń. zm.). Przepis
ten stanowi, iż czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom
dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub
świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych
przedsiębiorców. Ponadto działaniem spełniającym przesłanki uznania danego działania
przedsiębiorcy za czyn nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub
dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy. Jeżeli
działania podejmowane przez przedsiębiorcę nie wynikają z istoty konkurencji, lecz są
podejmowane w celu utrudnienia dostępu do rynku i przy pomocy środków nieznajdujących
usprawiedliwienia w mechanizmie wolnej konkurencji, stanowią one czyn nieuczciwej
konkurencji.
Odwołujący wskazał również zaznaczyć, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą KIO
przyjmuje się, że „ceną rażąco niską jest cena nierealistyczna, cena, za którą nie jest
możliwe wykonanie zamówienia w należyty sposób i która wskazuje na zamiar realizacji
zamówienia poniżej kosztów własnych wykonawcy, nie pozwalająca na wygenerowanie
przez niego zysku.” (sygn. akt: KIO 560/12 z dnia 12 kwietnia 2012 r.). Ponadto, innym
czynnikiem pozwalającym klasyfikować zaoferowaną przez ww. Wykonawców cenę jako
rażąco niską jest „cena (…) która uniemożliwia realizację zamówienia. (sygn. akt: KIO
676/12 z dnia 20 kwietnia 2012 r.). Kalkulacja wynagrodzenia oferty wybranego Wykonawcy
na zaoferowanym poziomie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisu art.
15 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(Dz.U. z 2003r. nr 153, poz. 1503 z późń. zm.). Przepis ten stanowi, iż czynem nieuczciwej
konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku przez sprzedaż
towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odsprzedaż
poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców. Ponadto działaniem
spełniającym przesłanki uznania danego działania przedsiębiorcy za czyn nieuczciwej
konkurencji j
est działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy. Jeżeli działania podejmowane przez przedsiębiorcę
nie wynikają z istoty konkurencji, lecz są podejmowane w celu utrudnienia dostępu do rynku i
przy pomocy środków nieznajdujących usprawiedliwienia w mechanizmie wolnej konkurencji,
stanowią one czyn nieuczciwej konkurencji.
Niezale
żnie od powyższego Odwołujący podkreślił, iż Zamawiający udzielając zamówienia
publicznego, a więc de facto dysponując środkami publicznymi, działa w celu zaspokojenia
potrzeb ludności i zobligowany jest mieć pewność, że wybrany Wykonawca daje rękojmię
należytego, wykonania zamówienia a złożona przez niego oferta jest ofertą realistyczną,
gwarantującą świadczenie usługi zgodnie ze standardem wskazanym w Specyfikacji
Warunków Zamówienia. Niedopuszczalnym jest, więc, w ocenie Odwołującego, nie tylko z
uwagi na treść i znaczenie podstawowych zasad Prawa zamówień publicznych, ale również
z uwagi na ww. cel, któremu służyć ma prawidłowe procedowanie o udzielenie zamówienia
publicznego, zaniechanie przez Zamawiającego, jakiejkolwiek czynności wskazanej w
Ustawie służącej wyborowi oferty najkorzystniejszej a w konsekwencji narażenie
Zamawiającego na ponoszenie wszelkich negatywnych skutków uzyskania świadczenia o
niewłaściwej jakości.
Izba ustaliła co następuje:
Izba ustaliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
na „kompleksowe usługi w zakresie sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń Wojewódzkiego
Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie.”. Zamawiający podzielił
przedmiot zamówienia na 2 części (pakiety nr 1 i 2).
Pakiet nr 1 obejmowa
ł kompleksowe utrzymanie czystości w pomieszczeniach
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie przy ul. Kard.
S. Wyszyńskiego 1 wraz z dystrybucją posiłków i myciem naczyń, transportem wewnętrznym
pacjentów, transportem zwłok z oddziałów szpitalnych do miejsca przechowywania tj. chłodni
w Zakładzie Patomorfologii.
Pakiet nr 2 obejmował: kompleksowe utrzymanie czystości w pomieszczeniach
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie przy ul.
Szpitalnej 45 wraz z dystrybucją posiłków i myciem naczyń, transportem wewnętrznym
pacjentów, transportem zwłok z oddziałów szpitalnych do miejsca przechowywania tj. chłodni
w Zakładzie Patomorfologii.
Por.
– pkt IV.1 SWZ.
Izba ustaliła, że rozdziale XIX specyfikacji warunków zamówienia (SWZ), po modyfikacji,
zamawiający opisał następujące kryteria oceny ofert:
Zamawiający wybierze ofertę najkorzystniejszą na podstawie następujących kryteriów:
Dla Pakietu nr 1 i 2
1.1 Cena ofertowa (C) - 60 %
1.2 Certyfikat ISO 9001 (certyfikat systemu zarządzania jakością) wystawiony przez
jednostkę akredytowaną (ISO 9001) – 20%
1.3 Certyfikat ISO 45001 (certyfikat systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy)
wystawiony przez jednostkę akredytowaną (ISO 45001) - 20 %.
(…)
Kryterium „Certyfikat ISO 9001 (certyfikat systemu zarządzania jakością) wystawiony
przez jednostkę akredytowaną” będzie rozpatrywane na podstawie potwierdzenia
przez Wykonawcę posiadania tego certyfikatu, poprzez zadeklarowanie posiadania
certyfikatu w Formularzu oferty oraz dołączenie niniejszego dokumentu do oferty.
Punkty
będą przyznawane według następującej skali punktacji:
Potwierdzenie posiadania Certyfikatu ISO 9001 (certyfikatu systemu zarządzania
jakością) wystawionego przez jednostkę akredytowaną - 20 pkt
Brak Certyfikatu ISO 9001 (certyfikatu systemu zarządzania jakością) wystawionego
przez jednostkę akredytowaną – 0 pkt
W przypadku zadeklarowania przez Wykonawcę, w Formularzu oferty, posiadania
Certyfikatu ISO 9001 (certyfikatu systemu zarządzania jakością) wystawionego przez
jednostkę akredytowaną, zobowiązany jest on do złożenia tego certyfikatu wraz z ofertą,
w ramach przedmiotowych środków dowodowych. Niezłożenie certyfikatu wraz z ofertą,
lub złożenie certyfikatu wystawionego przez jednostkę inną niż akredytowana,
traktowane będzie jako nieposiadanie przez Wykonawcę certyfikatu i skutkować będzie
otrzymaniem przez Wykonawcę w tym kryterium - 0 pkt.
1.3. Kryterium „Certyfikat ISO 45001 (certyfikat systemu zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy) wystawiony przez jednostkę akredytowaną” będzie rozpatrywane na
podstawie potwierdzenia przez Wykonawcę posiadania tego certyfikatu, poprzez
zadeklarowanie posiadania certyfikatu w Formularzu oferty oraz dołączenie niniejszego
dokumentu do oferty. Punkty b
ędą przyznawane według następującej skali punktacji:
Potwierdzenie posiadania Certyfikatu ISO 45001 (certyfikatu systemu zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy) wystawionego przez jednostkę akredytowaną - 20 pkt
Brak Certyfikatu ISO 45001 (certyfika
tu systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
pracy) wystawionego przez jednostkę akredytowaną – 0 pkt
W przypadku zadeklarowania przez Wykonawcę, w Formularzu oferty, posiadania
Certyfikatu ISO 45001 (certyfikatu systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
pracy) wystawionego przez jednostkę akredytowaną, zobowiązany jest on do złożenia
tego certyfikatu wraz z ofertą, w ramach przedmiotowych środków dowodowych. Nie
złożenie certyfikatu wraz z ofertą, lub złożenie certyfikatu wystawionego przez jednostkę
inną niż akredytowana, traktowane będzie jako nie posiadanie przez Wykonawcę
certyfikatu i skutkować będzie otrzymaniem przez Wykonawcę w tym kryterium - 0 pkt.
Izba ustaliła, że 8 lipca 2022 r. zamawiający udzielił następujący wyjaśnień treści SWZ:
Pytanie 16. Jakie stawki wynagrodzeń należy przyjąć do kalkulacji kosztów usługi, jeżeli na
dzień składania ofert obowiązująca stawka wynagrodzenia przy zatrudnieniu na Umowę o
Pracę wynosi 3010,00 zł brutto, zaś nie znane są stawki na 2023 rok. Czy Zamawiający
udzieli waloryzacji w 2023 roku potencjalnemu Wykonawcy, który skalkuluje wartość
postępowania wg obowiązujących stawek?
Odpowiedź Zamawiającego:
Zamawiający oczekuje złożenia oferty aktualnej na dzień jej złożenia, ewentualną
waloryzację stawek Zamawiający może rozważyć w oparciu o obowiązujące przepisy w tym
zakresie.
Izba ustaliła, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły następujące
oferty:
Pakiet 1:
1) oferta
odwołującego z ceną brutto 3.244.498,08 zł,
oferta przystępującego z ceną brutto 3.016.418,52 zł,
oferta konsorcjum Ever Medical care sp. z o.o. z ceną brutto 3.605.450,08 zł.
Pakiet 2:
oferta odwołującego z ceną brutto 5.914.778,98 zł,
oferta przystępującego z ceną brutto 5.282.559,96 zł,
oferta konsorcjum Ever Medical Care sp. z o.o. z ceną brutto 6.927.258,46 zł.
(por. informacja z otwarcia ofert z 7 września 2022 r., w aktach sprawy).
Na sfinansowanie zamówienia zamawiając przeznaczył kwoty:
a) pakiet 1:
3.363.104,72 zł,
b)
pakiet 2: 5.953.099,44 zł.
(por. informacja o kwocie przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia z 7 września 2022 r.,
w aktach sprawy).
Izba ustaliła, że 29 września 2022 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców o wyborze oferty
Konsorcjum Na
przód jako najkorzystniejszej w zakresie pakietu nr 1 i pakietu 2.
Izba ustaliła, że w wyniku odwołania wniesionego przez Odwołującego w dniu 7 października
2022 r., Krajowa Izba Odwoławcza wydała wyrok w dniu 19 października 2022 r. i nakazał
Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie
pakietu nr 1 i pakietu nr 2, powtórzenie czynności badania i oceny ofert w zakresie tych
pakietów, w tym wezwanie wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Naprzód Hospital sp. z o.o. w Łodzi, Naprzód Service sp. z o.o. w Łodzi, Naprzód Marketing
sp. z o.o. w Łodzi, IZAN + sp. z o.o. w Krakowie w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie
wyliczenia ceny lub kosztu.
Izba ustaliła, że pismem z dnia 3 listopada 2022 r. Zamawiający wezwał Konsorcjum
Naprzód do złożenia wyjaśnień dotyczących wysokości ceny zaoferowanej za realizację
zamówienia. Zamawiający wskazał m.in.: (…) Zważywszy że zaoferowana przez Państwa
cena w zakresie Pakietu nr 1 oraz w zakresie Pakietu nr 2 wydaje się rażąco niska w
stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia
lub wynikającymi z odrębnych przepisów, Zamawiający wzywa Państwa do udzielenia
szczegółowych wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, w zakresie wyliczenia ceny oraz jej
istotnych części składowych w zakresie Pakietu nr 1 i 2. Zamawiający zwraca się o
udzielenie wyjaśnień w celu ustalenia, czy zaoferowana cena/istotne części składowe nie są
rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia. Cena Państwa oferty, w tym istotne
części składowe ceny, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i
budzą wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów.
W związku z powyższym w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia oraz czy cena uniemożliwia wykonanie przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia i wynikającymi z
odrębnych przepisów, Zamawiający zwraca się o udzielenie wyczerpujących wyjaśnień
dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym poprzez złożenie
dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie:
zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług;
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
oryginalności usług oferowanych przez wykonawcę;
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz.
2207) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane zamówienie;
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej;
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi
w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
Zamawiający w szczególności zwraca się do Państwa o wyjaśnienie:
• czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości skalkulowali Państwo ryzyko niedokonania
przez Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia,
• jaką stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę przyjęli Państwo przy szacowaniu
kosztów osobowych realizacji usługi w 2023 r.,
• jak Państwo skalkulowali koszty osobowe, biorąc pod uwagę spodziewany wzrost
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2023 r. i ryzyko niedokonania przez
Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia.
Ponadto Zamawiający prosi o wyjaśnienie, czy przedmiot zamówienia został wyceniony
zgodnie
ze Specyfikacją Warunków Zamówienia i załącznikami do niej, oraz o
potwierdzenie, że zaproponowana w ofercie cena jest realna. Ocena wyjaśnień dokonywana
przez Zamawiającego ma na celu ustalenie, czy cena została skalkulowana rzetelnie i czy
Wykonawca będzie w stanie zrealizować przedmiotowe zamówienie. Wykonawca powinien
wykazać, co spowodowało możliwość obniżenia ceny oraz w jakim stopniu dzięki
wskazanym czynnikom cena została obniżona. Przedstawione przez Wykonawcę
wyjaśnienia oraz dowody muszą być merytoryczne, a Wykonawca musi dostarczyć
wystarczający materiał do sformułowania przez Zamawiającego oceny zaoferowanej w
ofercie kwoty, za którą Wykonawca ma zamiar wykonać przedmiot zamówienia. Dlatego
proszę o przesłanie wszystkich informacji oraz dowodów, które uznacie Państwo za istotne,
na temat sposobu obliczenia przez Państwa ceny zamówienia, a których Zamawiający nie
wymienił powyżej. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub
kosztu spoczywa na Wykonawcy.
”
Izba ustaliła, że pismem z dnia 9 listopada 2022 r. Konsorcjum Naprzód złożyło wyjaśnienia.
Wykonawca część wyjaśnień zastrzegł jako dokument stanowiący tajemnicę
przedsiębiorstwa tj. szczegółowe kalkulacje dotyczące kosztów realizacji zamówienia oraz
informacje dotyczącą współpracy i uzyskiwanych rabatów. Zamawiający uznała zasadność
dokonanego zastrzeżenia przez wykonawcę.
Izba ustaliła, że w dniu 8 grudnia 2022 r. Konsorcjum Naprzód złożyło pismo do
Zamawiającego zawierające następujące oświadczenie: „Działając w imieniu Wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie wyżej wymienionego zamówienia- Naprzód Hospital
Sp. z o. o. oraz Naprzód Service Sp. z o. o. oraz Naprzód Marketing Sp. z o. o. oraz Izan+
Sp. z o.o.-
informuję, że odtajniam wyjaśnienia złożone w dniu 09.11.2022 r. dot. rażąco
niskiej ceny, które zostały objęte tajemnicą przedsiębiorstwa.”.
Izba ustaliła, że Zamawiający w dniu 12 grudnia przekazał Odwołującemu załącznik nr 1A i
1B.
Izba ponadto ustaliła, że Zamawiający w dniu 25 listopada 2022 r. poinformował
wykonawców o wynikach postępowania przetargowego i wyborze oferty Konsorcjum
Naprzód jako najkorzystniejszej.
Izba zważyła co następuje:
W ocenie Izby zasadny okazał się zarzut naruszenia art. art. 18 ust. 2 i 3 ustawy Pzp w zw. z
art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczeniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z
2022 poz. 1233, dalej „UZNK”), czyli zarzut główny podniesiony przez Odwołującego w
odwołaniu.
Na
wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 18 ust. 1 - 3 ustawy Pzp, postępowanie o
udzielenie zamówienia jest jawne. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji
związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych w
usta
wie. Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu
przepisów UZNK, jeżeli wykonawca, wraz z przekazaniem takich informacji, zastrzegł, że nie
mogą być one udostępniane oraz wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa. Wykonawca nie może zastrzec informacji, o których mowa w art. 222 ust.
5 ustawy Pzp.
Ponadto, zgodnie z art. 11 ust. 2 UZNK,
przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się
informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje
posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i
zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym
rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do
korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej
starann
ości, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Izba podkreśla, że zasada jawności to fundamentalna zasada postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z
postępowaniem o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych w ustawie (ust.
2), pr
zy czym wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem zasady
uczciwe
j konkurencji wyrażonej w art. 16 pkt 1 – 3 ustawy Pzp, zgodnie z którym
zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz
zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. Zatem wyłącznie czy ograniczenie
jawności postępowania przetargowego powinno być interpretowane zawężająco i
rygorystycznie. Problem nieuprawnionego i niezasadnego zastrzegania przez wykonawców
dokumentów ofertowych poprzez powołanie się na tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi
istotny eleme
nt systemu zamówień publicznych. Narzędzie to bowiem wielokrotnie jest
wykorzystywane przez wykonawców jako sposób do uniemożliwienia innym uczestnikom
postępowania zweryfikowania prawidłowości złożonych dokumentów. Takie działanie nie
może być aprobowane. Realizacja zadań publicznych przejawiająca się m.in. w
dysponowaniu środkami publicznymi, wymaga faktycznej jawności wyboru wykonawcy i
umożliwienia jak najpełniejszej weryfikacji składanych przez wykonawców oświadczeń i
dokumentów.
Wskazać dalej należy, że w dotychczasowym orzecznictwie sądowym, na podstawie art. 11
UZNK formułuje się tezę, że na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy:
materialny (informacja o określonej treści, mająca wartość gospodarczą) oraz formalny -
wola utajnienia danych informacji. Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane
jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę
działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich
w poufności. Informacja staje się "tajemnicą", kiedy przedsiębiorca przejawia wolę
zachowania jej, jako niedostępnej dla osób trzecich. Oba te elementy - przesłanki uznania
określonej informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa - mają charakter obiektywny.
Stwierdzenie ich istnienia nie może się opierać wyłącznie na przekonaniu samego
przedsiębiorcy, wymaga odwołania się obiektywnych kryteriów i poddania ich analizie w
okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Okoliczności te winny być wykazane przez
wykonawcę w treści uzasadnienia składanego zamawiającemu uzasadniającego
zastrzeżone określonych informacji.
Należy wskazać, że celem regulacji dotyczących możliwości kwalifikowania określonych
informacji jako tajemnica przedsiębiorcy jest niewątpliwie ochrona informacji, które mają
wartość gospodarczą - są istotne z punktu widzenia funkcjonowania na wolnym rynku w
kontekście konkurencyjności względem innych podmiotów, prowadzących działalność w tym
samym czy podobnym zakresie lub segmencie rynku, bądź - z innego powodu -
zainteresowanych uzyskaniem określonych danych w celu ich wykorzystania w opozycji do
interesu danego podmiotu gospodarczego w ramach
działalności rynkowej. Jednakże
pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa nie sposób odnosić do prób utajniania wszelkich
informacji, które mogą mieć jakąkolwiek wartość gospodarczą dla podmiotów działających na
rynku, w szczególności, gdy nie są one użyteczne w grze rynkowej dla podmiotów
konkurencyjnych. Stąd właśnie w judykaturze ukształtował się jednolity pogląd, że o tym czy
coś może stanowić prawnie chronioną tajemnicę przedsiębiorstwa przesądza nie tylko jego
wola utajnienia danej informacji (element subiek
tywny), lecz także występowanie obiektywnie
akceptowanych wartości, których ochrona uzasadnia objęcie danych informacji tajemnicą.
Zatem, należy podkreślić jeszcze raz, że tajemnica przedsiębiorstwa, jak każda tajemnica
ustawowo chroniona, ma charakter obi
ektywny, nie można jej subiektywizować w oparciu
jedynie o oświadczenia osób reprezentujących przedsiębiorcę, które to osoby - z istoty
rzeczy -
nie będą zainteresowane ujawnianiem jakichkolwiek faktów ze sfery prowadzonej
działalności gospodarczej podmiotu, zwłaszcza w kontekście dążenia do uzyskania
zamówienia publicznego i ryzykiem weryfikacji przez innych wykonawców prawidłowości
interpretacji wymagań zmawiającego zawartych w SWZ, a w konsekwencji wyceny
przedmiotu zamówienia. Gdyby przyjąć odmienne założenie, to tajemnicą przedsiębiorstwa
byłoby wszystko, co arbitralnie dany przedsiębiorca za nią uzna, także w drodze czynności
kwalifikowanych (np. poprzez zamieszczenie odpowiedniej klauzuli).
Interpretacja
dopuszczająca możliwość objęcia tajemnicą przedsiębiorcy informacji na podstawie
wyłącznie subiektywnych deklaracji przedsiębiorcy musi być uznana za wadliwą. Przyjęcie
takiego stanowiska czyniłoby bowiem fikcyjnym wynikającą z ustawy Pzp jawność
postępowania przetargowego, a w konsekwencji fikcyjnym byłoby prawo do rzetelnej
weryfikacji poprawności wydatkowania środków publicznych przez zamawiających.
Należy również wskazać, że ustawodawca w art. 18 ust. 3 nałożył na wykonawcę
zastrzegającego określone informacje jako tajemnica przedsiębiorstwa obowiązek
wykazania, iż spełnione są przesłanki uzasadniające takie zastrzeżenia. Obowiązek
„wykazania” winien być traktowany jako zbliżony do obowiązku „udowodnienia” w rozumieniu
KPC W konsekwencji za błędne należy uznać stanowisko, jakoby sam fakt traktowania przez
przedsiębiorcę określonych informacji jako poufnych miałby być wystarczający dla
potwierdzenia i
ch wartości gospodarczej, gdyż oznaczałoby to zwolnienie wykonawcy z
wykazywania tej pierwszej i podstawowej pr
zesłanki wynikającej z art. 11 UZNK. W
konsekwencji rolą zamawiającego w toku badania ofert jest ustalenie, czy wykonawca temu
obowiązkowi sprostał udowadniając, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa. Sformułowanie użyte przez ustawodawcę, w którym akcentuje się
obowiązek "wykazania" oznacza coś więcej aniżeli wyjaśnienie (uzasadnienie) przyczyn co
do objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa. Za wykazanie nie może być uznane ogólne
uzasadnienie, sprowadzając się de facto do przytoczenia jedynie elementów definicji legalnej
tajemnicy przedsiębiorstwa, wynikającej z przepisu art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, czy gołosłowne zapewnienie, że zastrzegana informacja ma walor tajemnicy
przedsiębiorstwa. Nie wystarcza zatem samo stwierdzenie, iż dana informacja ma charakter
techniczny, handlowy czy technologiczny, ale musi ona także przedstawiać pewną wartość
gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna. Taka informacja
może być dla wykonawcy źródłem jakichś zysków lub pozwalać mu na zaoszczędzenie
określonych kosztów. Wartość tę należy omówić i wykazać w odniesieniu do każdej
zastrzeganej informacji, a nie jedynie gołosłownie zapewnić, że zastrzegana informacja taką
wartość posiada. Wartość ta musi być realna, wykonawca powinien dokonać odpowiedniej
ich wyceny z rozbiciem na każdą informację poddawaną klauzuli poufności wraz z
uzasadnieniem. Dla spełnienia tego warunku będzie konieczne wskazanej ewentualnej ich
pieniężnej wartości rynkowej, a niekiedy księgowej (np. jeśli chodzi o dobra niematerialne),
co umożliwi ich obiektywną weryfikację przez zamawiającego. O wartości gospodarczej
zastrzeganych danych może przesądzać np. wykazany koszt wykonywanych badań, prac
projektowych, prowadzenia odpowiednich te
stów, wartość kontraktów itp. Niekiedy w
uzasadnieniu wniosku nie da się wskazać ich wartości finansowej, jak np. w odniesieniu do
listy kontrahentów wykonawcy, wówczas powinien przedstawić jej znaczenie gospodarcze
dla innych uczestników rynku, w szczególności dla tych, którzy biorą udział w postępowaniu
przetargowym. Wykonawca w takim przypadku powinien wykazać, jaką szkodę poniesie,
jeśli jego konkurencji pozyskają wiedzę o konkretnej liście kontrahentów. Podkreślić przy tym
należy, że ustawodawca nie wymaga wykazania określonej kwotowo wartości zastrzeżonej
informacji, irrelewantne z punktu widzenia zasadności zastrzeżenia jest wykazania czy jej
wartość jest wysoka czy niska. Istotne jest, aby ta wartość gospodarcza istniała i jako taka
została wykazana w odniesieniu do każdej zastrzeganej informacji.
Mając powyższe na uwadze, Izba wskazuje po pierwsze, że Konsorcjum Naprzód pomimo,
iż pierwotnie zastrzegło całość złożonych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny z dnia 9
listopada 2022 r. jako informacje
stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, w dniu 8 grudnia
2022 r.
złożyło pismo do Zamawiającego zawierające oświadczenie, iż odtajnia
przedmiotowe wyjaśnienia. Tym samym, wykonawca uznał, że informacje zawarte w
wyjaśnieniach nie stanowią już tajemnicy przedsiębiorstwa. Dalej Izba wskazuje, że to
Zamawiający prowadzi postępowania przetargowego i to decyzje i działania Zamawiającego
determinuje jego przebieg.
Zauważyć przy tym należy, że w ramach systemu zamówień
publicznych
każdy z wykonawców, zgodnie z przepisami ustawy Pzp, ma prawo do
zaskarżenia czynności/braku podjęcia czynności przez Zamawiającego. Możliwość
skorzystania
przez wykonawców ze środków ochrony prawnej wynikająca z art. 513 ustawy
Pzp musi być realna i rzeczywista, nie zaś iluzoryczna. Działania zaś Zamawiającego nie
mogą utrudniać wykonawcom takiego dostępu. Zdaniem Izby, w przedmiotowym
postępowaniu Zamawiający skutecznie uniemożliwił Odwołującego zakwestionowanie w
pełnym zakresie prawidłowości złożonych przez Konsorcjum Naprzód wyjaśnień
dotyczących rażąco niskiej ceny. Zdaniem Izby czynność Konsorcjum Naprzód dotycząca
odtajnienia
treści wyjaśnień z dnia 9 listopada 2022 r, jak również przekazanie przez
Zamawiającego treści tychże wyjaśnień Odwołującemu w dniu 12 grudnia 2022 r. (a więc
czynności dokonanych po wniesieniu odwołania przez Odwołującego) stanowiły de facto
uwzględnienia zarzutu Odwołującego zawartego w niniejszym odwołaniu. Takie faktyczne
uwzględnienie zarzutu przez Zamawiającego wymagało w pierwszej kolejności
unieważnieniem czynności wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 25 listopada 2022 r., a
następnie przekazania wyjaśnień Odwołującemu. Tymczasem, Zamawiający nie złożył
oświadczenia o uwzględnieniu zarzutu, pomimo, że czynności jakie dokonał stanowiły jego
uwzględnienie, nie unieważnił czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, wniósł o oddalenie
zarzutu podniesionego przez Odwołującego, a tym samym pozbawił Odwołującego
możliwości skutecznego zakwestionowania ujawnionych wyjaśnień. Odwołujący nie ma
bowiem możliwości uzupełnienia pierwotnie złożonego odwołania, zaś bez unieważnienia
decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej, pozostaje o
na w mocy i daje Zamawiającemu
możliwość zawarcia umowy, pomimo, iż w okolicznościach faktycznych sprawy zostały
ujawnione dokumenty, które mogą mieć znaczenia dla oceny prawidłowości wyboru
wykonawcy. Dlatego
też, zdaniem Izby, w celu realnego i rzeczywistego umożliwienia
Odwołującemu skorzystania ze środków ochrony prawnej, Izba uznała za zasadne
n
akazanie
Zamawiającemu
dokonanie
unieważnienia
czynność
wyboru
oferty
najkorzystniejszej
i przekazania wyjaśnień Konsorcjum Naprzód Odwołującemu. Mając pełną
treść wyjaśnień, wykonawca będzie miał możliwości rzeczywistego sformułowania zarzutów
dotyczących prawidłowości ich oceny przez Zamawiającego.
Niezależnie od powyższego, Izba wskazuje, że Zamawiający dokonał błędnej oceny
złożonego przez wykonawcę Konsorcjum Naprzód uzasadnienia dotyczącego tajemnicy
przedsiębiorstwa. Zdaniem Izby, treść uzasadnienia nie może być uznana jako „wykazanie”
spełnienia przesłanek koniecznych do uznania informacji zawartych w wyjaśnieniach jako
tajemnica przedsiębiorstwa. Izba w całej rozciągłości przychyla się do argumentacji
Odwołującego, która jest wyczerpująca i pełni zasadna. Treść uzasadnienia złożonego przez
Konsorcjum Naprzód w zasadniczej części stanowi przytoczenie orzecznictwa, nie zaś
faktyczną analizę zastrzeżonych informacji i wykazanie ich wartości gospodarczej. Izba nie
podziela stanowiska Konsorcjum Naprzód, że wyjaśnienia stanowią opis szczegółowego
sposobu działania, tak aby osiągnąć cel w postaci prawidłowego i konkurencyjnego
wykonania usługi sprzątania. Izba podkreśla, że Konsorcjum Naprzód w żaden sposób nie
zidentyfikowała, które to informacje stanowią taki unikalny opis sposobu działania. Trudno
uznać na unikany sposób działania standardową informację dotycząca sposobu mycia i
dezynfekcji rąk. Nawet jeśli procedura ta ma charakter „unikalny”, to Konsorcjum Naprzód w
żaden sposób nie wyjaśniło w czym taka cecha miałaby się wyrażać. Konsorcjum Naprzód
nie wykazało również, że nie są to również informacje powszechnie znane w branży objętej
przedmiotem zamówienia. Izba zaznacza również w piśmie jakie wykonawca złożył wraz z
wyjaśnieniami dotyczącym rabatów jakie otrzymuje Konsorcjum nie została zamieszczona
żadna klauzula o poufności informacji zawartych w treści pisma. Ponadto, Izba wskazuje, że
Konsorcjum Naprzód w żaden sposób nie wykazało, iż podjęło jakiekolwiek działania w celu
zachowania zastrzeżonych informacji w poufności. Słowne zapewnienie zwarte w
uzasadnieniu nie stanowi zdaniem
Izby wykazania przesłanki koniecznej do ochrony
zastrzeżonych informacji. W końcu wskazać należy, że odtajnienie przez Konsorcjum
Naprzód treści wyjaśnień potwierdza słuszność stanowiska Odwołującego. Trudno uznać, że
informacje, które mają dla przedsiębiorstwa rzeczywistą wartość gospodarczą, a ich
ujawnienie może narazić przedsiębiorstwa na realne szkody, traci taką wartość w ciągu 3
tygodni. Takie działanie Konsorcjum Naprzód stanowi przykład w jaki sposób wykonawcy w
sposób nieuprawniony korzystają z narzędzia jakim jest ochrona informacji rzeczywiście
noszących przymiot tajemnicy przedsiębiorstwa do uniemożliwienia innym wykonawców
weryfikacji prawidłowości złożonych dokumentów ofertowych. W konsekwencji, Izba uznała
za zasadny zarzut naruszenia art. 18 ust. 2
– 3 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 2 UZNK.
Z uwagi na konstrukc
ję odwołania gdzie zarzut naruszenia art. 224 ust. 6 i art. 226 ust. 1 pkt
zgłoszony został jako ewentualny, wobec uwzględnienia zarzutu głównego tj. naruszenia
art. 18 ust. 2
– 3 w zw. z art. 11 ust. 2 UZNK, Izba nie przeprowadzała oceny zarzutów
ewentualnych
zarówno natury procesowej jak i materialnoprawnej, z uwagi na ich
bezprzedmiotowość wynikającą z uwzględnienia zarzutu głównego odwołania.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 575 ustawy z dnia 11
września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych stosownie do wyniku postępowania oraz na
podstawie § 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………………….