sygn. akt: KIO 463/22
WYROK
z dnia 7 marca 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Emil Kuriata
Protokolant:
Marta Słoma
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 marca 2022 r., w Warszawie,
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajo
wej Izby Odwoławczej w dniu 21 lutego 2022 r. przez wykonawcę Wnortex
sp. z o.o.,
ul. Spółdzielcza 1/H; 11-001 Dywity, w postępowaniu prowadzonym przez
z
amawiającego Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim, ul. Mickiewicza 9,
200 Starogard Gdański,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego,
ponowne badanie i
ocenę ofert.
K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim, ul. Mickiewicza 9, 83-200 Starogard Gdański i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Wnortex sp. z o.o.,
ul. Spółdzielcza 1/H; 11-001 Dywity, tytułem wpisu od
odwołania,
zasądza od zamawiającego Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim,
ul. Mickiewicza 9, 83-
200 Starogard Gdański na rzecz wykonawcy Wnortex sp.
z o.o.,
ul. Spółdzielcza 1/H; 11-001 Dywity kwotę 13 899 zł 20 gr (słownie:
trzy
naście tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych, dwadzieścia groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika oraz dojazdu na rozprawę.
Stosownie do art. 579 ust. 1
i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zam
ówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 463/22
Uzasadnienie
Zamawiający – Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Remont
chodników w ciągu dróg powiatowych 2719G i 2707G z podziałem na dwie części: Część 1 –
Remont chodnika w ciągu drogi powiatowej nr 2719G w miejscowości Pączewo; Część 2 –
Remont chodnika w ciągu drogi powiatowej nr 2707G w miejscowości Linowiec”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w BZP z dnia 24 stycznia 2022 r., pod nr
2022/BZP 00032270/01.
Dnia 14 lutego 2022
roku, zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania.
Dnia 21 lutego 2022 roku, wykonawca Wnortex sp. z o.o. z siedziba w Dywitach (dalej
„Odwołujący”) wniósł odwołanie (w zakresie części 1 zamówienia) do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej od:
czynności zamawiającego polegającej na odrzuceniu oferty odwołującego w części
1 postępowania,
czynności zamawiającego polegającej na wyborze oferty wykonawcy (…), jako oferty
najkorzystniejszej,
a
nadto, z daleko posuniętej ostrożności, od:
3) zaniechania z
amawiającego polegającego na braku skierowania do odwołującego
żądania wyjaśnień dotyczących treści gwarancji wadialnej przedłożonej przez
odwołującego, tj. czy przy oznaczeniu jako beneficjenta Powiatowego Zarządu Dróg
w Starogardzie Gdańskim, a zatem jednostki budżetowej Powiatu Starogardzkiego
niemającej zdolności prawnej, w przypadku ziszczenia się przesłanek stanowiących
podstawę do skorzystania z zabezpieczenia wadialnego, gwarant wypłaci kwotę
gwarancji:
a)
na rachunek bankowy wskazany w żądaniu zapłaty skierowanej do gwaranta
przez
Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim (bez oznaczenia
Powiatowego Zarządu Dróg jako reprezentanta Powiatu Starogardzkiego),
b) na
rachunek bankowy wskazany w żądaniu zapłaty skierowanej do gwaranta
przez Powiat Starogardzki reprezentowany przez Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim (Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim jako
statio fisci Powiatu Starogardzkiego).
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 14 w zw. z art. 266 ustawy Pzp,
poprzez ich błędne zastosowanie
i w konsekwencji odrzucenie oferty odwołującego, w sytuacji gdy gwarancja wadialna
wniesiona przez odwołującego należycie zabezpieczała jego ofertę, w szczególności
uprawniała zamawiającego do skorzystania z zabezpieczenia wadialnego
w przypadku ziszczenia się którejkolwiek z przesłanek wynikających z art. 98 ust. 6
pkt 1-3 ustawy Pzp,
65 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej: Kodeks
cywilny) i art. 4 ust. 7 pkt
1 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (dalej: ustawa o działalności ubezpieczeniowej)
w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 14 w zw. z art. 266 i art. 8 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez ich
niezastosowanie i w konsekwencji uznanie, że gwarancja wadialna wniesiona przez
odwołującego nie zabezpieczała należycie jego oferty, w sytuacji gdy gwarancja
wadialna st
anowi umowę zawieraną pomiędzy zlecającym (w stanie faktycznym:
odwołujący) a gwarantem (w stanie faktycznym: InterRisk Towarzystwo Ubezpieczeń
Spółka Akcyjna Vienna Insurance Group) i której interpretacja powinna zostać
d
okonana w sposób zgodny z zamiarem stron i celem umowy oraz w sposób
wynikający z okoliczności, w których umowa została zwarta, zasad współżycia
społecznego oraz ustalonych zwyczajów,
3. art. 128 ust. 4 w zw. z art. 266 ustawy Pzp, poprzez ich niezastosowanie
i w konsekwencji niewezwanie odw
ołującego do wyjaśnień treści gwarancji wadialnej,
w sytuacji gdy z
amawiający nie mógł mieć pewności, że nie będzie mógł realizować
uprawnień wynikających z przedłożonej przez odwołującego gwarancji wadialnej, jeśli
wystąpi do gwaranta z żądaniem zapłaty kwoty gwarancji, jako podmiot niemający
zdolności sądowej (żądanie skierowane do gwaranta przez Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim) lub jako reprezentant Powiatu Starogardzkiego (żądanie
skierowane do gwaranta przez Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim
działającym jako statio fisci Powiatu Starogardzkiego).
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i:
1) nakazanie z
amawiającemu:
a. u
nieważnienie czynności wyboru oferty wykonawcy jako najkorzystniejszej,
b.
unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego,
c.
ponowną ocenę ofert, z uwzględnieniem oferty odwołującego,
zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego.
Interes odwołującego.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania.
W c
zęści 1 postępowania zostały złożone 3 oferty:
▪ odwołującego (Wnortex Sp. z o.o.) z ceną ofertową 215.250,00 złotych brutto,
▪ wykonawcy (K. D. – „Firma KA-Trans K. D.”) z ceną ofertową 260.452,50 złotych brutto,
▪ A. T. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą „Roboty Ziemne
i Drogowe A. T.
” z głównym miejscem wykonywania działalności w Borzechowie z ceną
ofertową 419.90,00 złotych brutto.
Równocześnie, wszyscy wykonawcy zadeklarowali 60-miesięczny okres gwarancji
i wskazali
8 tygodni jako okres wykonania przedmiotu zamówienia.
Gdyby oferta odwołującego nie została odrzucona, otrzymałaby łącznie 100 punktów we
wszystkich kryteriach oceny ofert, a zatem byłaby ofertą najwyżej ocenioną. To z kolei
obligowałoby zamawiającego do wezwania odwołującego do przedstawienia podmiotowych
środków dowodowych wymaganych postanowieniami SWZ, dając tym samym odwołującemu
realną szansę na uzyskanie zamówienia.
Odwołujący wskazał, co następuje.
Zamawiający odrzucił ofertę odwołującego (w obu częściach), z powołaniem na art. 226
ust. 1 pkt 14 ustawy Pzp
, zgodnie z którym zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca
nie wniósł wadium lub wniósł w sposób nieprawidłowy lub nie utrzymywał wadium
nieprzerwanie do upływu terminu związania ofertą lub złożył wniosek o zwrot wadium
w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. W uzasadnieniu odrzucenia
oferty z
amawiający wskazał, że odwołujący nie wniósł w skuteczny sposób wadium
w postaci gwarancji wadialnej, nie zamieszczając zgodnie z rozdziałem XVI ust. 5 pkt. 6
SWZ informacji o beneficjencie gwarancji.
Nieprawidłowość odrzucenia oferty odwołującego a. Istota sporu
Istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia:
1) czy
wniesienie przez odwołującego gwarancji wadialnej, w której jako jej beneficjent
został wskazany Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim, tj. zamawiający
w p
ostępowaniu, jest wadliwe z uwagi na wymóg postawiony przez zamawiającego
w rozdziale XVI
ust. 5 pkt. 6 SWZ, tj. wymóg wskazania w charakterze beneficjenta
gwarancji Powiatu Starogardzkiego, reprezentowanego przez Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gd
ańskim,
a w przypadku, gdy odpowiedź na pytanie 1) będzie twierdząca, nadto:
2) czy wniesie
nie przez odwołującego gwarancji wadialnej, w której jako beneficjent
gwarancji został wskazany Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim, powoduje jej
wadliwo
ść uniemożliwiającą zaspokojenie ewentualnych roszczeń z gwarancji wadialnej
przez Powiat Sta
rogardzki reprezentowany przez Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie
Gdańskim.
O
dwołujący wskazał, iż instytucja wadium określona w art. 704 § 1 Kodeksu cywilnego ma
służyć zabezpieczeniu interesów organizatora przetargu. W takim znaczeniu wadium zostało
tr
ansponowane do przepisów Pzp. Wadium ma zatem zabezpieczać prawidłowy przebieg
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, dyscyplinować wykonawców,
zapewniać ich lojalne współdziałanie z zamawiającym oraz przeciwdziałać wypaczeniu
procedury zamówieniowej (funkcje: zabezpieczająca, sankcyjna i dyscyplinująca).
O prawidłowym zabezpieczeniu wadium można zatem mówić wówczas, gdy w przypadkach
określonych w Pzp, zamawiający rzeczywiście otrzyma kwotę wadium.
Status prawny Powiatowego Zarządu Dróg w Starogardzie Gdańskim.
Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim jest jednostką budżetową Powiatu
Starogardzkiego, utworzoną na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku
o samorządzie powiatowym i uchwały nr V/21/99 Rady Powiatu Starogardzkiego z dnia
5 lutego 1999 roku w sprawie powołania powiatowych jednostek budżetowych (dowód:
Statut
– dostępny pod adresem mailowym:
http://nbip.pl/pzdstg/i/?i=20637
(zakładka „Akty
prawne”, podzakładka „Statut” na stronie BIP Powiatowego Zarządu Dróg w Starogardzie
Gda
ńskim).
Zgodnie z art. 11 ust. 1-3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych,
jednostka
budżetowa jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych
nieposiadającą osobowości prawnej, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu,
a pobrane dochody odprowadza na rachunek
– odpowiednio – dochodów budżetu państwa
albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy Pzp
, przepisy ustawy stosuje się do zamawiających
publicznych, którymi są jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów
o finansach publicznych. Mając na uwadze brzmienie art. 11 ust. 1-3 ustawy o finansach
publicznych, jednostka budżetowa, a zatem także Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie
Gdańskim, posiada na gruncie Pzp status samodzielnego zamawiającego. Status
Powiatowego Zarządu Dróg jako zamawiającego w postępowaniu potwierdza także treść
ogłoszenia o udzielenie zamówienia publicznego oraz rozdział I SWZ.
Podmiot uprawniony do wykonywania praw z wadium.
Zgodnie z art. 98 ust. 1, ust. 2, ust. 4 i ust. 5 ustawy Pzp,
podmiotem zobowiązanym do
zwr
otu wadium w przypadkach w nich określonych jest zamawiający. Zgodnie z art. 98 ust. 6
ustawy Pzp, podmiotem uprawnionym do zatrzymania wadium w przypadkach w nim
określonych także jest zamawiający. Zarówno zatem z istoty wadium (zabezpieczenie oferty
w postępowaniu prowadzonym przez określonego zamawiającego), jak i z literalnego
brzmienia art. 98 ustawy Pzp
wynika, że wyłącznie uprawnionym do wykonywania uprawnień
z wadium jest zamawiający, tj. w niniejszym stanie faktycznym – Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim. Należy zatem uznać, że oznaczenie w gwarancji wadialnej
przedłożonej przez odwołującego jako beneficjenta „Powiatowego Zarządu Dróg
w Starogardzie Gdańskim”, tj. zamawiającego, jest prawidłowe. Okoliczności tej nie może
przy tym zmienić zastrzeżenie zamawiającego, jakoby gwarancja miała zostać wystawiona
na podmiot inny niż zamawiający w rozumieniu Pzp. Skoro bowiem przepis art. 4 pkt 1
ustawy Pzp,
przyznaje status zamawiającego jednostkom organizacyjnym nieposiadającym
osobowości prawnej, to przepis ten konstytuuje także legitymację tych jednostek do
występowania w procedurach dotyczących udzielenia zamówienia publicznego, przyznając
im możliwość samodzielnego działania, w tym w zakresie dochodzenia uprawnień
z gwarancji wadialnej. Potwierdza to prawidłowość wskazania Powiatowego Zarządu Dróg
w Starogardzie Gdańskim, jako beneficjenta gwarancji wadialnej. W przypadku aktualizacji
przesłanek zatrzymania wadium, to Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim, jako
z
amawiający, będzie uprawniony do żądania kwoty gwarancji, choć ze skutkiem finansowym
dla Powiatu Starogardzkiego. Z
obowiązanie do wypłaty kwoty gwarancji na żądanie
skierowane do gw
aranta przez Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim,
potwierdził gwarant w piśmie wyjaśniającym skierowanym do odwołującego w dniu 21 lutego
2022 roku (
dowód: pismo gwaranta).
Gwarancja ubezpieczeniowa jako umowa cywilnoprawna.
Niezależnie od powyższego, nawet gdyby przyjąć, że Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim, mimo przysługującego mu statusu zamawiającego, nie jest
uprawniony do samodzielnego żądania kwoty gwarancji z uwagi na brak osobowości
prawnej, to
i tak nie sposób uznać, że określenie w gwarancji wadialnej jako beneficjenta
Zarządu Dróg Powiatowych w Starogardzie Gdańskim, uniemożliwia realizację uprawnień
z gwarancji przez Powiat Starogardzki reprezentowany przez Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogar
dzie Gdańskim. Należy bowiem podkreślić, że gwarancja wadialna jest umową
zawieraną pomiędzy zlecającym (tu: odwołujący) a gwarantem (tu: InterRisk Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. Vienna Insurance Group), której istotą jest przyznanie podmiotowi
trzeciemu upr
awnienia do żądania kwoty gwarancji w przypadku aktualizacji przesłanek
określonych w dokumencie gwarancji. W konsekwencji, treść gwarancji wadialnej powinna
być interpretowana przez pryzmat art. 65 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, tj. w sposób zgodny
z zamia
rem stron i celem umowy oraz w sposób wynikający z okoliczności, w których umowa
została zwarta, zasad współżycia społecznego oraz ustalonych zwyczajów. Gwarancja
wadialna została wystawiona w określonym celu i w konkretnych okolicznościach, które
znalazły odzwierciedlenie w jej treści. Celem gwarancji wadialnej było zabezpieczenie oferty
odwołującego w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego. Wystawiając gwarancję
wadialną gwarant znał cel wniesienia wadium i rodzaj roszczeń, które zabezpiecza. Nie
sp
osób tym samym uznać, że gwarant będzie mógł uchylić się od realizacji uprawnień
z gwarancji w przypadku, gdy z żądaniem tym wystąpi Powiat Starogardzki reprezentowany
przez Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim. Jeśli bowiem jako beneficjent
gwar
ancji wadialnej został wskazany statio fisci Powiatu Starogardzkiego, tj. podmiot
niemogący samodzielnie występować w obrocie prawnym, to biorąc pod uwagę cel
wystawienia gwarancji wadialnej, gwarant nie może odmówić wypłaty kwoty na rachunek
bankowy wskaz
any przez Powiat Starogardzki, tj. jednostkę posiadającą osobowość prawną
i mogącą występować w obrocie prawnym, wyłącznie reprezentowaną przez statio fisci
wskazane jako beneficjent gwarancji wadialnej. Odmowa wypłaty kwoty gwarancji
z powołaniem na nieprawidłowe oznaczenie beneficjenta przeczyłaby celowi wystawienia
gwarancji wadialnej i byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i zwyczajami
handlowymi
panującymi w danej dziedzinie stosunków gospodarczych (rynek gwarancji
wad
ialnych wystawianych na potrzeby postępowań o udzielenie zamówień publicznych).
Z
obowiązanie do wypłaty kwoty gwarancji na żądanie skierowane do gwaranta przez
Powiat Starogardzki reprezentowany przez Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie
Gdańskim, potwierdził przy tym gwarant w piśmie wyjaśniającym skierowanym do
odwołującego w dniu 21 lutego 2022 roku (dowód: pismo gwaranta).
Wezwanie do z
łożenia wyjaśnień dot. treści gwarancji wadialnej.
Zgodnie z art. 128 ust. 4 ustawy Pzp,
zamawiający może żądać od wykonawców
wyjaśnień dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp,
złożonych podmiotowych środków dowodowych, innych dokumentów lub oświadczeń
składanych w postępowaniu. Dokument gwarancji wadialnej jest innym dokumentem
składanym przez wykonawców w postępowaniu. Jeśli zatem zamawiający miał wątpliwości
co do prawidłowości zabezpieczenia oferty odwołującego wniesioną gwarancją wadialną,
powinien zwrócić się do odwołującego o odpowiednie wyjaśnienia. Zaniechanie
z
amawiającego w tym zakresie doprowadziło do odrzucenia oferty odwołującego.
Zamawiający wniósł pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania. Zamawiający wskazał, co następuje.
Zamawiający wskazał, że w sposób prawidłowy oraz zgodny z przepisami ustawy Pzp,
odrzucił ofertę odwołującego. Zamawiający w treści SWZ w części XVI wyraźnie i w sposób
niebudzący wątpliwości określił zasady wnoszenia wadium, w tym sposób określenia
beneficjenta. Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim nie posiada osobowości
prawnej i nie działa w stosunkach prawnych we własnym imieniu i na własny rachunek.
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 czerwca 2006 r.
w sprawie I ACz 134/05: „Żaden z przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach
publicznych nie przyznaje jednostkom organiz
acyjnym będącym zarządami dróg
utworzonymi przez zarządcę drogi, osobowości prawnej. Brak również przepisu
szczególnego, który przyznawałby Zachodniopomorskiemu Zarządowi Dróg Wojewódzkich
osobowość prawną”. Stanowisko to jest ugruntowane w orzecznictwie i nie jest
kwestionowane. Fakt ten znany jest odwołującemu ponieważ wielokrotnie brał udział
w p
ostępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego u zamawiającego skutkujących
zawarciem z nim umowy i jej realizacj
ą. Odwołujący miał zatem pełną wiedzę co do statusu
prawnego Powiatowego Zarządu Dróg w Starogardzie Gdańskim, znał też zasady wnoszenia
wad
iów, które są u zamawiającego niezmienne od wielu lat. Sama treść SWZ w żadnym
miejscu nie wprowadza oferenta w błąd i w sposób jasny i niebudzący wątpliwości wskazuje
jaki podmiot jest beneficjentem wadium wnoszonego w formie gwarancji bankowej lub
ubezpieczeniowej. B
łędne oznaczenie beneficjenta ma doniosłe znaczenie prawne
skutkujące niemożnością dochodzenia ewentualnych roszczeń z takiego dokumentu
gwarancyjnego, co spotykane jest w praktyce sądowej. Odmowa wypłaty gwarancji bankowej
lub ubezpieczeniowe
j w związku z najmniejszym nawet uchybieniem stała się częstym
zjawiskiem wśród gwarantów, co zmusza zamawiających do długotrwałych sporów
sądowych przez uzyskaniem kwot określonych w dokumencie gwarancyjnym. Zdaniem
z
amawiającego to oferent, w tym wypadku odwołujący, ponosi ryzyko błędnego określenia
beneficjenta gwarancji i brak jest jakichkolwiek podstaw by obciążać tym ryzykiem podmiot
u
dzielający zamówienia publicznego. W przedmiotowym przypadku sama treść gwarancji nie
daje z
amawiającemu pełnej pewności, że jego roszczenia zostaną zaspokojone w przypadku
konieczności zwrócenia się do gwaranta. Jeżeli wykonawca zabezpiecza swoją ofertę
w
przetargu wadium w formie gwarancji bankowej, to gwarancja musi dawać
zamawiającemu taki sam poziom bezpieczeństwa jak suma pieniężna wpłacona na jego
rachunek bankowy. KIO potwierdziła to w szeregu orzeczeń, jak choćby KIO 36/11 lub KIO
58/11. Już w chwili otwarcia ofert zamawiający musi mieć pewność, że w razie zaistnienia
podstaw do zatrzymania wadium otrzyma sumę gwarancyjną w całości. Dokument
przedstawiony przez odwołującego nie spełniał wskazanych powyżej wymogów co
obligowało zamawiającego do odrzucenia przedmiotowej oferty.
Z
weryfikowanie czy wystawiona przez ubezpieczyciela gwarancja spełnia wymogi SWZ
jest po
winnością oferenta i nie wymaga żadnej wiedzy specjalistycznej z jakiegokolwiek
zakresu. Wystarczającym jest przeczytanie i zestawienie treści dwóch dokumentów co
umożliwia wykrycie wszelkich nieprawidłowości gwarancji, która ma być przedstawiona
zamawiającemu. W ocenie zamawiającego bezrefleksyjne przesłanie wadliwej gwarancji
przez odwołującego nie zwalnia go z odpowiedzialności za treść dokumentu, co więcej
stanowi w tym zakresie dowód rażącego niedbalstwa oferenta. W omawianym zakresie nie
sposób zarzucić zamawiającemu wadliwej wykładni oświadczeń woli zawartych w gwarancji
ponieważ, błędne wskazanie podmiotu nie podlega wykładni. Już samo wyjaśnienie
gwaranta
– które nie zostało załączone do oferty, a przy zachowaniu należytej staranności
odwołującego niewątpliwie mogło zostać w terminie przekazane – wskazuje, że gwarancja
zawiera błąd, a błędy nie podlegają wykładni oświadczeń woli. Jeżeli wykonawca, wnosząc
wadium, posługuje się gwarancją bankową, to powinien zadbać, aby gwarancja nie miała
błędów. Powinna z niej wynikać nie tylko kwota zabezpieczenia i warunki jego wypłaty, ale
też ważne jest prawidłowe określenie zleceniodawcy, beneficjenta i gwaranta. Nieprawidłowa
gwarancja jest równoznaczna z niewniesieniem wadium, czyli prowadzi do wykluczenia
wykonawcy i odrzucenia jego oferty.
D
okument wadialny nie stanowi części oferty i nie stosują się do niego przepisy Prawa
zamówień publicznych o postępowaniu z omyłkami oferty (tak np. KIO 36/11). Nie da się
uzupełnić wadium po terminie składania ofert i tak samo nie da się usunąć braków gwarancji
wadialnej. Nie ulega wątpliwości, że gwarancja wadialna w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest dokumentem o szczególnym znaczeniu. Nie tylko z uwagi na
jego rolę, istotną z punktu widzenia zamawiającego, dla którego wadium stanowi
zabezpieczenie oferty wykonawcy. Ważne jest bowiem to, że w odróżnieniu od dokumentów
potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu czy wykazujących
umocowanie do składania w imieniu wykonawców oświadczeń woli, dokument stanowiący
wadium nie podlega uzupełnianiu. Jego niezłożenie (bądź złożenie dokumentu obarczonego
błędem) skutkuje wykluczeniem wykonawcy z udziału w postępowaniu, czego konsekwencją
jest odrzucenie jego oferty.
Co więcej, do wadium nie znajdą również zastosowania
przewidziane przez prawo zamówień publicznych mechanizmy umożliwiające sanowanie
wadliwości oświadczenia woli wykonawcy, jakim jest oferta. Wadium nie jest bowiem częścią
oferty, stanowi jedynie jej zabezpieczenie. Nie jest więc możliwe poprawienie przez
zamawiającego zidentyfikowanej w wadium omyłki (to uprawnienie odnosi się jedynie do
oferty) czy
wystąpienie do wykonawcy o przedstawienie wyjaśnień odnoszących się do tego
dokumentu. W kontekście powyższych argumentów za nietrafny uznać należy zarzut
odwołującego, że zamawiający zaniechał wezwania oferenta do wyjaśnień. Brak jest
w ustawie Pzp przep
isu, który uprawniałby zamawiającego do takiego działania.
W szczególności nie stanowi takiej normy prawnej przepis art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, który
nie odnosi się w żadnym miejscu do sytuacji będącej przedmiotem niniejszego
postępowania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołania, o których stanowi
przepis art. 528 ustawy Pzp.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1
ustawy Pzp
, co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron,
złożone w pismach procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła,
iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W ocenie
Krajowej Izby Odwoławczej zarzuty odwołującego są zasadne. Izba w całości
podzieliła argumentację prezentowaną przez odwołującego.
Izba wskazuje, iż zamawiający w dokumentacji związanej z prowadzonym
postepowaniem, w spo
sób niejednolity powołuje się na oznaczenie zamawiającego w tym
postępowaniu, co mogło wywoływać różną ocenę u wykonawców.
W treści ogłoszenia o zamówieniu (BZP), jako zamawiający został wskazany „Powiatowy
Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim”. Również w SWZ, w rozdziale I – „Nazwa i adres
Zamawiającego”, jako zamawiający został wskazany „Powiatowy Zarząd Dróg
w Starogardzie Gdańskim”, jednakże z zastrzeżeniem oznaczenia jako numeru
identyfikacyjnego z
amawiającego dwóch numerów NIP należących – odpowiednio –
do Powiatowego Zarządu Dróg w Starogardzie Gdańskim (NIP: 5921878941) oraz
do Powiatu Starogardzkiego (NIP: 5922057838).
W dokumencie z dnia 31 stycznia 2022 roku,
stanowiącym zmianę treści SWZ, jako
z
amawiający został wskazany Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim.
Natomiast w
Formularzu ofertowym stanowiącym załącznik nr 2 do SWZ, jako
z
amawiający został wskazany „Powiat Starogardzki – Powiatowy Zarząd Dróg”.
Zgodnie ze Wzorem umowy,
stanowiącym załącznik nr 9 do SWZ, jako strona umowy,
został wskazany „Powiat Starogardzki NIP: 592-205-78-38, reprezentowany przez
Powiatowy Zarząd Dróg (…) zwany dalej Zamawiającym”.
dowód: ogłoszenie, SWZ z załącznikami)
Zgodnie z r
ozdziałem XVI ust. 1 SWZ, zamawiający wymagał od wykonawcy
zabezpieczenia oferty wadium. Zgodnie z r
ozdziałem XVI ust. 5 pkt. 6) SWZ, zamawiający
wymagał, by w wadium wnoszonym w formie poręczeń lub gwarancji jako beneficjent został
ws
kazany Powiat Starogardzki reprezentowany przez Powiatowy Zarząd Dróg,
ul. Mickiewicza 9, 83-
200 Starogard Gdański.
Jednocześnie, w przypadku wniesienia wadium w pieniądzu, zamawiający podał numer
konta bankowego
właściwego dla zamawiającego, tj. Powiatowego Zarządu Dróg.
Jako zabezpieczenie oferty odwołujący wniósł ubezpieczeniową gwarancję zapłaty
wadium nr (
…) wystawioną przez (…) - (gwarancja wadialna). W treści gwarancji wadialnej
jako beneficjent został wskazany „Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim,
ul. Mickiewicza 9, 83-200
Starogard Gdański”.
Izba wskazuje, że Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim jest jednostką
budżetową Powiatu Starogardzkiego, utworzoną na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998
roku
o samorządzie powiatowym i uchwały nr V/21/99 Rady Powiatu Starogardzkiego z dnia
5 lutego 1999 roku w sprawie powołania powiatowych jednostek budżetowych (dowód:
Statut
– dostępny pod adresem mailowym:
http://nbip.pl/pzdstg/i/?i=20637
(zakładka „Akty
prawne”, podzakładka „Statut” na stronie BIP Powiatowego Zarządu Dróg w Starogardzie
Gda
ńskim).
Zgodnie z art. 11 ust. 1-3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych,
jednostka
budżetowa jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych
nieposiadającą osobowości prawnej, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu,
a pobrane dochody odprowadza na rachunek
– odpowiednio – dochodów budżetu państwa
albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy Pzp
, przepisy ustawy stosuje się do zamawiających
publicznych, którymi są jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów
o finansach publicznych. Mając na uwadze brzmienie art. 11 ust. 1-3 ustawy o finansach
publicznych, jednostka budżetowa, a zatem także Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie
Gdańskim, posiada na gruncie Pzp status samodzielnego zamawiającego.
Zgodnie z art. 98 ust. 1, ust. 2, ust. 4 i ust. 5 ustawy Pzp,
podmiotem zobowiązanym do
zwr
otu wadium w przypadkach w nich określonych jest zamawiający. Zgodnie z art. 98 ust. 6
ustawy Pzp, podmiotem uprawnionym do zatrzymania wadium w przypadkach w nim
określonych także jest zamawiający.
Zarówno zatem z istoty wadium (zabezpieczenie oferty w postępowaniu prowadzonym
przez określonego zamawiającego), jak i z literalnego brzmienia art. 98 ustawy Pzp wynika,
że wyłącznie uprawnionym do wykonywania uprawnień z wadium jest zamawiający –
w
przedmiotowym postępowaniu – Powiatowy Zarząd Dróg w Starogardzie Gdańskim.
Tym samym, w ocenie Izby
należało uznać, że oznaczenie w gwarancji wadialnej
przedłożonej przez odwołującego jako beneficjenta „Powiatowego Zarządu Dróg
w Starogardzie Gdańskim”, tj. zamawiającego, jest prawidłowe i nie wywołuje negatywnych
skutków prawnych, w tym odrzucenia oferty odwołującego.
Stanowisko powyższe potwierdza również dowód zgłoszony przez odwołującego,
tj. oświadczenie wystawcy gwarancji (Gwaranta), który jednoznacznie potwierdził, iż „(…)
w przedmiotowej sprawie gwarant zobowiązany byłby wypłacić kwotę świadczenia
z gwarancji na rachunek wskazany przez Powiatowy Zarząd Dróg lub Powiat Starogardzki”.
Zdaniem Izby, za pra
widłowe należy przyjąć stanowisko, że omyłka w określeniu
beneficjenta gwarancji stanowi podstawę do odrzucenia oferty jedynie wówczas, gdy
podmiot,
który powinien być wskazany prawidłowo jako beneficjent, nie będzie miał
rzeczywistej prawnej możliwości zaspokojenia się z wystawionej gwarancji. Jak zasadnie
wskazała Izba „(…) oznaczenie jako beneficjenta gwarancji Stołeczny Zarząd Rozbudowy
Miasta, czyli jednostkę budżetowa Miasta (...) prowadząca przedmiotowe postępowanie
zamiast samego (...), nie prowadzi
do „nieważności" gwarancji bankowej czy niemożliwości
zaspokojenia się zamawiającego z tak wystawionej gwarancji, a tym samym nie jest możliwe
uznanie wadium za niewniesione i wykluczenie ww. Konsorcjum (...) wskazanie jako
beneficjenta gwarancji bankowej
podmiotu nie posiadającego osobowości prawnej, ale
posiadającego samodzielność organizacyjną i finansową pozwalającą przyjmować środki
pieniężne, nie powoduje, iż gwarancja nie będzie mogła zostać zrealizowana, a gwarant
będzie mógł się skutecznie na tej podstawie uchylić od odpowiedzialności z jej tytułu” - wyrok
KIO z 6 sierpnia 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 968/09, KIO/UZP 976/09.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach po
stępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 575
ustawy Pzp
oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz.
U. poz. 2437).
Przewodniczący:
…………………………