Sygn. akt KIO 193/23 KIO 238/23 KIO 252/23
WYROK
z dnia 10 lutego 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Danuta Dziubińska
Członkowie:
Joanna Gawdzik-Zawalska
Monika Kawa-
Ogorzałek
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
9 lutego 2023 r. odwołań wniesionych do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniach:
A. 23 stycznia 2023
r. przez wykonawcę Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego
Spółka Akcyjna z siedzibą w Biłgoraju, ul. Kościuszki 65, 23-400 Biłgoraj (KIO 193/23)
B. 26 stycznia 2023
r. przez wykonawcę Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z
siedzibą w Warszawie, ul. Grzybowska 53/57, 00-844 Warszawa (KIO 238/23)
C. 27 stycznia 2023
r. przez wykonawcę Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z
siedzibą w Warszawie, ul. Grzybowska 53/57, 00-844 Warszawa (KIO 252/23)
w postępowaniu prowadzonym przez Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, Aleje
Jerozolimskie 7, 00-955 Warszawa
przy udziale wykonawcy Lubelska Fundacja Rozwoju
, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego w
sprawie o sygn. akt: KIO 252/23
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w sprawie sygn. akt KIO 193/23 i nakazuje zamawiającemu
dokonanie:
unieważnienia czynności unieważnienia postępowania,
unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego: Biłgorajska Agencja
Rozwoju Regionalnego Spółka Akcyjna z siedzibą w Biłgoraju,
powtórzenia czynności oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego;
Oddala odwołania w sprawach sygn. akt: KIO 238/23 i KIO 252/23;
Kosztami postępowania w sprawie KIO 193/23 obciąża zamawiającego: Bank
Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie na rzecz
Biłgorajskiej Agencji Rozwoju Regionalnego Spółka Akcyjna z siedzibą w
Biłgoraju kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych
zero groszy)
tytułem zwrotu uiszczonego przez odwołującego wpisu i
wynagrodzenia
pełnomocnika strony wysokości 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy);
Kosztami postępowania w sprawach sygn. akt KIO 238/23 i KIO 252/23 obciąża
odwołującego: Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30 000 zł 00 gr
(słownie: trzydzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisów od odwołań,
zasądza od Banku Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie na rzecz Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie
kwotę
00 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy dwieście złotych zero groszy) tytułem
wynagrod
zenia pełnomocnika strony wysokości po 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) w każdej ze spraw.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 193/2 KIO 238/23 KIO 252/23
U z a s a d n i e n i e
Bank Gospodarstwa Krajowego (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego na
podstawie ustawy z 11 września 2019 roku - Prawo zamówień
publicznych dalej: „ustawa Pzp” postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.:
„Wybór przez BGK Pośredników finansowych na potrzeby realizacji instrumentu finansowego
Pożyczka Płynnościowa POIR” – numer referencyjny: DZZK/35/DIF/2022. Zamówienie
zostało podzielone na 16 części. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 23 września 2022 r. numer ogłoszenia: 2022/S
13 stycznia 2023 r.
Zamawiający poinformował wykonawców o unieważnieniu
postępowania w części nr 3, obejmującej województwo lubelskie – świadczenie na rzecz
BGK usług polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 25
000 000,00 zł i odrzuceniu oferty złożonej przez Biłgorajską Agencję Rozwoju Regionalnego
S.A. z siedzibą w Biłgoraju (dalej: „Odwołujący BARR S.A.”), który wniósł odwołanie wobec
tych czynności (sygn. akt KIO 193/23).
16 stycznia 2023 r. Zamaw
iający poinformował wykonawców o wyborze
najkorzystniejszej oferty w części nr 15, obejmującej województwo mazowieckie –
świadczenie na rzecz BGK usług polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem
finansowym w kwocie 40 000 000,00 zł i odrzuceniu oferty złożonej przez Bank Polska Kasa
Opieki Spółka Akcyjna (dalej: „Odwołujący Bank PKO S.A.”), który wniósł odwołanie wobec
tych czynności (sygn. akt KIO 238/23).
18 stycznia 2023 r. Zamawiający poinformował wykonawców o wyborze
najkorzystni
ejszej oferty w części nr 7, obejmującej województwo wielkopolskie –
świadczenie na rzecz BGK usług polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem
finansowym w kwocie 40 000 000,00 zł i odrzuceniu oferty złożonej przez Bank Polska Kasa
Opieki Spółka Akcyjna (dalej: „Odwołujący Bank PKO S.A.”), który wniósł odwołanie wobec
tych czynności (sygn. akt KIO 252/23).
Sygn. akt KIO 193/243
W części nr 3, Odwołujący BARR S.A. zarzucił Zamawiającemu naruszenie
przepisów:
1) art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 ustawy Pzp poprzez
wadliwą ocenę jego wyjaśnień w zakresie wyliczenia ceny oferty i w konsekwencji błędne
uznanie, że oferta ta podlega odrzuceniu jako zawierająca rażąco niską cenę, mimo że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, w wyniku czego doszło do zaniechania
przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający
zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z
zasadami proporcjonalności i przejrzystości;
2) art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 ustawy Pzp poprzez przedstawienie
uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty Odwołującego BARR S.A. w
sposób niepełny, niejasny i budzący wątpliwości interpretacyjne, a w konsekwencji
pr
owadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców i naruszający
zasadę przejrzystości oraz proporcjonalności;
art. 255 pkt 2 ustawy Pzp poprzez unieważnienie postępowania z uwagi na fakt, że
wszystkie złożone oferty podlegały odrzuceniu, w sytuacji, gdy oferta Odwołującego nie
podlegała odrzuceniu, a tym samym nie było podstaw do unieważnienia postępowania.
Odwołujący BARR S.A. wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu: unieważnienia czynności unieważnienia postępowania, unieważnienia
czynności odrzucenia jego oferty, dokonanie ponownej czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej z uwzględnieniem jego oferty.
W uzasadnieniu
Odwołujący BARR S.A. wskazał m.in., że przedmiotem zamówienia
są zlecone przez BGK usługi polegające na wdrożeniu i zarządzaniu Instrumentem
Finansowym Pożyczka Płynnościowa POIR, skierowanego na wsparcie przedsiębiorstw
dotkniętych sytuacją gospodarczą związaną z pandemią COVID-19 lub rosyjską agresją
wobec Ukrainy, do którego BGK wniesie wkład finansowy ze środków Funduszu
Pożyczkowego Wsparcia Płynności MŚP POIR (FPWP POIR), z którego udzielane będą
Jednostkowe Pożyczki oraz który będzie podlegał zwrotowi do BGK na warunkach
określonych w Umowie Operacyjnej. Wkład finansowy ze środków Funduszu Funduszy
przypisany do każdej części stanowi odrębną część zamówienia, tj.: Część 3 - obejmująca
województwo lubelskie – świadczenie na rzecz BGK usług polegających na wdrożeniu i
zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 25 000 000,00 zł. Zadanie będące
przedmiotem zamówienia może być świadczone w odniesieniu do przedsięwzięć w zakresie
przedstawionym w „Metryce Instrumentu Finansowego Pożyczka Płynnościowa POIR”,
realizowanych przez Ostatecznych Odbiorców. BGK w ramach każdej Umowy Operacyjnej
ma
wnosić w transzach wkład finansowy z Funduszu Funduszy do Instrumentu Finansowego
Pożyczka Płynnościowa POIR. Wykonawca ma wnieść wkład własny w sytuacji, gdy
zadeklaro
wał jego wniesienie w swojej ofercie. Szczegółowe zasady przekazywania wkładu
finansowego z Funduszu Funduszy w formie transz zostały określone w PPU.
Przez Wykonawcę (Pośrednika Finansowego) rozumiano podmiot, o którym mowa w
art. 38(5) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17
grudnia 2013 r. spełniający wymogi określone w art. 7 Rozporządzenia Delegowanego
Komisji nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r. (dalej
„Rozporządzenie Delegowane”) oraz inne
kryteria wskazane w SWZ,
wybranego przez Zamawiającego do realizacji zadania wdrożenia
i zarządzania Instrumentem Finansowym, polegającej w szczególności na udzielaniu
Jednostkowych Pożyczek. BGK powierzono rolę podmiotu wdrażającego Instrumenty
Finansowe w formule Funduszu Funduszy.
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z 2 września 2022 r. w zakresie części 3
zamówienia oferty złożyli:
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Biłgoraju - Wynagrodzenie
wynikające z części podstawowej zamówienia (WPODST.) - 450 000,00 PLN;
Wynagrodzenie wynikające z Prawa Opcji (WOPCJA) - 450 000,00PLN; Łączne
wynagrodzenie dla danej części wynosi: 900 000,00; Oczekiwana stawka [p]
wynagrodzenia dla Zamówienia wynosi: 1,8 %;
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego "OIC Poland" z
siedzibą w Lublinie oraz Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości w Suwałkach z siedzibą
w Suwałkach - Wynagrodzenie wynikające z części podstawowej zamówienia
(WPODST.) -
362 500,00 PLN Wynagrodzenie wynikające z Prawa Opcji (WOPCJA) -
362 500,00 PLN;
Łączne wynagrodzenie dla danej części wynosi: 725 000,00;
Oczekiwana stawka [p] wynagrodzenia dla Zamówienia wynosi: 1,45 %
Odwołujący oraz Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. w ramach konsorcjum,
złożyli również ofertę w zakresie części 13 - obejmującej województwo świętokrzyskie –
świadczenie na rzecz BGK usług polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem
finansowym w kwocie 20 000 000,00 zł. Część 3 i część 13 dotyczyły pożyczek o takich
samych parametrach.
W dniu 25 października 2022 r. Zamawiający podał kwotę, jaką
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia tj. 44 322 000,00 zł, w tym:
Nr części
Podstawowa wartość
zamówienia
Wartość prawa
Opcji
Całkowita wartość
zamówienia
1 335 000,00 zł
1 335 000,00 zł
2 670 000,00 zł
1 068 000,00 zł
1 068 000,00 zł
2 136 000,00 zł
W piśmie z 16 listopada 2022 r. Odwołujący BARR S.A. przedłożył Wyjaśnienia. Tego
samego dnia przedłożone zostały wyjaśnienia zarówno w zakresie części 3 jak i części 13.
W dniu 14 grudnia 2022 r. Zamawiający wezwał Odwołującego BARR S.A. do przedłożenia
dokumentów na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie
c
zęści 13. Dnia 5 stycznia 2023 r. Zamawiający wybrał ofertę Konsorcjum BARR S.A. i ARR
„MARR” S.A. jako najkorzystniejszą w zakresie części 13. W dniu 13 stycznia 2023 r.
Konsorcjum otrzymało od Zamawiającego projekt umowy do weryfikacji i odesłania uwag do
17 stycznia 2023 r. Jednocześnie, tego samego dnia Zamawiający poinformował o
unieważnieniu postępowania w zakresie części 3 i odrzuceniu złożonych ofert. Zamawiający,
na podstawie dyspozycji art. 255 pkt 2 ustawy Pzp, uniewa
żnił postępowanie o udzielenie
zamówienia, z uwagi na to, że wszystkie złożone oferty podlegały odrzuceniu. Zamawiający
wskazał, iż po dokonaniu oceny wyjaśnień Odwołującego BARR S.A. stwierdził, że
Wykonawca nie wskazał podstawy wynagrodzenia pracowników w kalkulacjach, a jedynie
dodatek do wynagrodzenia. W ocenie Zamawiającego Wykonawca powinien uwzględnić
podstawę wynagrodzenia poszczególnych pracowników, a następnie, jeśli dodatek
występuje – to zsumować dodatek z podstawą wynagrodzenia. W związku z tym
Zamawiający stwierdził, że Wykonawca nie wykazał istotnych kosztów potrzebnych do
realizacji zamówienia. Ponadto, w ocenie Zamawiającego w przedłożonych wyjaśnieniach
wskazany przez Wykonawcę poziom inflacji w latach 2026-2029 był mało realny. Obserwując
sytuację makroekonomiczną, biorąc pod uwagę opinie ekspertów, a przede wszystkim
prognozy Narodowego Banku Polskiego (w tym cel inflacyjny NBP na poziomie 2,5%),
Zamawiający ma podstawę do stwierdzenia, że przyjęty przez Wykonawcę poziom wzrostu
został zaniżony. Wykonawca w 2026 r. wskazał inflację średnio na poziomie 2%, a następnie
zmniejszył w stosunku rok do roku o 0,5%. Zdaniem Zamawiającego, ważny jest fakt, że
cena zadeklarowana przez Wykonawcę jest istotnie niższa niż przeszłe stawki referencyjne,
t
j. stawki deklarowane przez Wykonawców w postępowaniach z ostatnich lat w zakresie
analogicznego produktu i rynku. Do tego Wykonawca zaproponował ją w sytuacji
sprzyjającej wzrostowi nakładów pracy lub kosztów wykonawców. Z jednej strony
Zamawiający w przedmiotowym zamówieniu zmodyfikował specyfikę produktu (m.in. nowe
przeznaczenie pożyczki i podstawy udzielania pomocy, zróżnicowanie warunków rozliczenia
i kontroli pożyczek), a z drugiej – wysokiej inflacji, którą doświadczają wszystkie podmioty
gospodarcze.
Biorąc pod uwagę wszystkie ww. zastrzeżenia, w tym ewentualną korektę
kosztów o podstawę wynagrodzenia personelu, niskie prognozy inflacji oraz skrajnie niską
stawkę wynagrodzenia oferty, w opinii Zamawiającego istnieje wysokie ryzyko, że
wynagrodzenie
w wysokości zaproponowanej przez Wykonawcę nie pozwoli na prawidłowe i
terminowe wywiązanie się ze wszystkich obowiązków nałożonych umową operacyjną, a tym
samym nie daje Zamawiającemu gwarancji należytego wykonania zamówienia. W związku z
powyższym, Zamawiający na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z 224 ust. 6 ustawy Pzp
odrzucił ofertę Wykonawcy BARR S.A. wraz z jednoczesnym unieważnieniem postępowania.
W uzasadnieniu zarzutu dot
yczącego wadliwej oceny wyjaśnień oraz odrzucenia
o
ferty jako zawierającej rażąco niską cenę, Odwołujący BARR S.A. m.in. wskazał, że
Zamawiający bez głębszej analizy - o czym świadczy lakoniczne uzasadnienie faktyczne
odrzucenia oferty i unieważnienia postępowania w zakresie części 3 - przyjął, iż
wynagrodzenie w wysokości zaproponowanej przez Odwołującego nie pozwoli na
prawidłowe i terminowe wywiązanie się ze wszystkich obowiązków nałożonych umową
operacyjną, a tym samym nie daje Zamawiającemu gwarancji należytego wykonania
zamówienia. Powyższe stanowisko Zamawiającego zostało oparte na błędnej oraz
całkowicie arbitralnej analizie wyjaśnień ceny oferty. Ponadto Zamawiający całkowicie
odmiennie ocenił analogiczne wyjaśnienia złożone przez Odwołującego dla część 13
zamówienia, uznając, że wykazują one brak rażąco niskiej ceny w ofercie.
Odwołujący BARR S.A. wskazał, że złożył wyjaśnienia dotyczące wyliczenia ceny
zarówno dla części 3 jak i części 13 zamówienia. Ich treść była analogiczna dla obydwu
zakresów - różniły się jedynie tym, że te sformułowane dla części 13 rozszerzono o członka
konsorcjum, co wyraźnie zostało ujęte w założeniach i obliczeniach. Zakładany zysk również
został skalkulowany na podobnym poziomie, tj. w części 3 na poziomie 71 000,00 zł a w
części 13 na poziomie 74 000,00 zł. Obydwie części zamówienia są porównywalne, część 3
zamówienia dotyczy zarządzania portfelem wielkości 25 000 000,00 zł wkładu Funduszu
Funduszy, natomiast część 13 portfelem o wielkości 20 000 000,00 zł wkładu Funduszu
Fundus
zy, obydwie części dotyczą sprzedaży pożyczek o takich samych parametrach.
Wyjaśnienia ceny Odwołującego dla obu wskazaniach części opisują kalkulacje oparte na
tych samych zasadach i założeniach, przez to w niektórych miejscach są wręcz identyczne.
Mimo t
o, Zamawiający przyjął dla nich skrajnie różną ocenę. Nie wyjaśniono przy tym,
dlaczego w części 13 zamówienia cena została uznana za skalkulowaną prawidłowo (oferta
konsorcjum, którego członkiem był Odwołujący została wybrana jako najkorzystniejsza)
natomiast w c
zęści 3 przeciwnie. Przedmiot zamówienia dla obu części obejmował ten sam
produkt różniący się jedynie wielkością wkładu środków publicznych. Już sama ta
okoliczność wskazuje na nierzetelność Zamawiającego w ocenie wyjaśnień Odwołującego
złożonych dla części 3 zamówienia, a proces badania ceny oferty wymaga od
Zamawiającego racjonalnej analizy samej ceny oferty, ale również wyjaśnień dotyczących jej
wyliczenia, tylko bowiem przy takiej analizie można ocenić, czy za podaną w ofercie cenę
można zrealizować przedmiot zamówienia zgodnie z wymaganiami zmawiającego i należytą
starannością. Zamawiający nie dokonał racjonalnej i wszechstronnej oceny dwóch
analogicznych wyjaśnień, gdyż za każdym razem doszedł do całkowicie różnych wniosków.
Zdaniem
Odwołującego ww. zastrzeżenia Zamawiającego do jego kalkulacji ceny
oferty
nie znajdują odzwierciedlenia w złożonych wyjaśnieniach, zarzuty sformułowane przez
Zamawiającego względem wyliczenia ceny oferty Odwołującego są gołosłowne, lakoniczne i
wydają się być jedynie budowaniem argumentacji pod z góry ustaloną tezę. Zgodnie z
wezwaniem Zamawiającego, wykonawca miał udowodnić, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu, w związku z czym miał wyjaśnić m.in. zgodność z przepisami
dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa
od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na
podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych
właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie; zgodność z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w
miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Ponadto przy kalkulacji ceny miał
uwzględnić m.in. wynagrodzenia pracowników – z podaniem zaangażowania godzinowego
(miesięcznie) każdego pracownika w realizację zamówienia. Natomiast w ocenie
Zamawiającego sformułowanej po ocenie wyjaśnień, wykonawca powinien uwzględnić
podstawę wynagrodzenia poszczególnych pracowników, a następnie, jeśli dodatek
występuje - to zsumować dodatek z podstawą wynagrodzenia. W związku z tym
Zamawiający stwierdził, że Wykonawca nie wykazał istotnych kosztów potrzebnych do
realizacji zamówienia.
Odwołujący zaznaczył, że szczegółowe wyjaśnienie kalkulacji
poziomu wynagrodzeń zawarto w złożonych wraz z wyjaśnieniami ceny Założeniach w
wierszu poziom
wynagrodzeń, natomiast w dalszej części Założeń szczegółowo określono
poziom czasowy zaangażowania każdego stanowiska pracy w realizację umowy –
zaangażowanie godzinowe i miesięczne. Koszty pracy określono na zasadzie iloczynu liczby
godzin koniecznych do zrealizowania umowy w ramach każdego stanowiska i przyjętej
stawki godzinowej.
W przypadku kosztów wynagrodzeń uwzględniono ich zwiększenie o
poziom inflacji (choć realnie wynagrodzenia nigdy nie rosną proporcjonalnie do wzrostu
inflacji),
z wyjątkiem roku 2023, ponieważ w przypadku kierownika projektu i komisji
kwalifik
acyjnej nie nastąpi w tym roku wzrost wynagrodzeń, a koszty wynagrodzeń
pozostałego personelu przyjęto już na poziomie ustalonym w roku 2023 dla minimalnego
wynagrodzenia za pracę. Inflację w przypadku kosztów wynagrodzeń uwzględniono więc od
roku 2024. W
Założeniach Odwołujący wyraźnie wskazał, iż dla każdego ze stanowisk pracy
przewidzianych do realizacji projektu (za wyjątkiem kierownika projektu) przyjęto dodatek do
wynagrodzenia na poziomie minimalnej stawki godzinowej. Nie obliczono wynagrodzenia na
z
asadach powyższego dodatku dla kierownika projektu, ponieważ zatrudniony jest on na
podstawie kontraktu menedżerskiego. Odwołujący szczegółowo opisał w jaki sposób obliczył
zaangażowanie czasowe poszczególnych specjalistów mających brać udział w realizacji
zamówienia. Przywołując przykładowo fragment dokumentu Założenia odnoszący się do
Specjalisty do spraw kontroli.
Zdaniem Odwołującego BARR S.A. w wyjaśnieniach
udowodniono, że przyjęta stawka godzinowa jest zgodna z przepisami i nie jest niższa od
minimal
nego wynagrodzenia. Ponadto stawka godzinowa wyliczona została jako stawka
brutto wraz z kosztami pracodawcy, więc ujmuje w sobie wszelkie koszty z tym związane.
Cena oferty w zakresie kosztów wynagrodzenia pracowników nie może być uznana za
rażąco niską, gdyż zakłada wynagrodzenie godzinowe zgodne z przepisami dotyczącymi
minimalnego wynagrodzenia za pracę i realnymi kosztami wykonawcy. Stawka jest wyższa
zarówno od przeliczonego na pojedynczą godzinę minimalnego miesięcznego
wynagrodzenie za pracę, jak również od minimalnej stawki godzinowej. Jednocześnie
zaangażowanie czasowe pracowników opracowano rzetelnie i szczegółowo, działając na
podstawie bogatych doświadczeń Odwołującego. Tym samym zaoferowana cena w
odniesieniu do wynagrodzenia pracowników nie jest nierealistyczna czy niewiarygodna,
wręcz przeciwnie jest uzasadniona i poparta odpowiednimi kalkulacjami. Całkowicie
niezrozumiałym jest, dlaczego Zamawiający uznał, że dodatek do wynagrodzenia dotyczący
realizacji tej konkretnej umowy nie stanowi wynag
rodzenia. Tak sformułowany zarzut
Zamawiającego stanowi wyraźny przejaw błędnej i nierzetelnej oceny przekazanych
wyjaśnień ceny oferty. Pracownik zaangażowany w realizację umowy otrzyma dodatek do
wynagrodzenia w wysokości łącznej szacowanej w wyjaśnieniach (stawka miesięczna będzie
średnią łącznego dodatku i liczby godzin planowanych do przepracowania w ramach
zamówienia). Pracodawca może przyznać pracownikowi dodatek celowy w związku z
konkretnym zadaniem. Wówczas kosztem dla pracodawcy koniecznym do poniesienia w
celu realizacji danego zadania będzie koszt równy temu dodatkowi do wynagrodzenia. Dany
pracownik otrzymuje podstawę wynagrodzenia w związku z realizacją innych obowiązków,
natomiast w związku z oceną wniosków pożyczkowych w ramach umowy operacyjnej,
stanowiącej przedmiot przetargu, otrzyma dodatek do wynagrodzenia. W takim wypadku
kosztem koniecznym do poniesienia w celu realizacji tej umowy będzie wyłącznie ten
dodatek celowy.
Zamawiający nie określił jakie ma być minimalne zaangażowanie
godzinowe personelu wykonawcy przy realizacji przedmiotu zamówienia, w § 20 ust. 17 pkt 2
Projektowanych Postanowień Umowy wskazano jedynie, że obowiązkiem wykonawcy jest
zapewnienia przy realizacji Umowy uczestnictwa osób wskazanych w Ofercie. Przyjmując
tok rozumowania Zamawiającego, w przypadku pracownika X, którego podstawa miesięczna
wynagrodzenia wynosi przykładowo 5000 zł brutto, należałoby doliczyć dodatek do
wynagrodzenia, tytułem przykładu, 300 zł brutto i łączną kwotę wynagrodzenia w wysokości
5300 zł brutto podzielić przez liczbę godzin planowanych do wykonania w ramach tej umowy.
Zauważyć jednak należy, że wówczas, do kosztów wykonania tej umowy doliczany jest koszt
wynagrodzenia, który w ogóle nie wiąże się z realizacją przedmiotowej umowy. Taka
kalkulacja byłaby więc nierzetelna i nie odpowiadała realnym kosztom ponoszonym przez
wykonawcę w celu wykonania zamówienia. Zdaniem Odwołującego, istotnym kosztem jest
dodatek do wynagrodzenia, który stanowi dodatek celowy w związku z realizacją wyłącznie
tej umowy. Podstawa wynagrodzenia, która dotyczy realizacji innych obowiązków – nie
związanych z realizacji tej umowy – nie ma znaczenia dla ceny oferty w postępowaniu.
Odwołujący wskazał, że wyjaśnienia ceny złożone Zamawiającemu, wraz z załącznikami w
postaci pism pn. Obliczenia oraz Założenia, w pełni uzasadniają cenę podaną w ofercie. Są
jednocześnie szczegółowe, wyczerpujące i zawierają wszystkie elementy, które zostały
wskazane w wezwaniu Zamawiającego. Całkowicie niezrozumiałym jest, w jaki sposób
Zamawiający uznał, że Odwołujący nie wykazał istotnych kosztów potrzebnych do realizacji
zamówienia w zakresie wynagrodzenia pracowników. Jeżeli po złożeniu precyzyjnych
wyjaśnień Zamawiający miał wątpliwość co do ujęcia w kalkulacji wszystkich kosztów
związanych z koniecznością zapewnienia personelu do realizacji umowy (co jednak nie
powinno nastąpić z uwagi na wszechstronność wyjaśnień), to powinien był wezwać
Odwołującego do dalszych wyjaśnień w tym zakresie. W wyjaśnieniach dotyczących rażąco
niskiej ceny dla części 13 Odwołujący również przyjął do wyceny dodatek do wynagrodzenia
i posłużył się identycznymi założeniami. Natomiast w tym przypadku Zamawiający nie miał
wątpliwości co do ich poprawności, czego efektem był wybór oferty Konsorcjum, w skład
którego wchodzi Odwołujący BARR S.A.
Następnie Odwołujący BARR S.A. wskazał, że Zamawiający w dokumentacji
postępowania w ogóle nie określił żadnych wytycznych co do wskaźników inflacji, które
wykonawca konstruując ofertę winien uwzględnić. Należy domniemywać, że pozostawił
wykonawcy w tym zakresie względną dowolność ograniczoną obiektywnymi czynnikami czy
też prognozami. Odwołujący przyjął prognozę inflacji na poziomie odpowiadającym
najnowszym prognozom Narodowego Banku Polskiego. Twierdzenia
Zamawiającego, co do
opinii ekspertów i prognoz Narodowego Banku Polskiego są gołosłowne i niepoparte
żadnymi konkretnymi dowodami. Zgodnie z bieżącą projekcją inflacji i PKB opublikowaną 14
listopada 2022 r. przez Narodowy Bank Polski inflacja ma osiągnąć następujący poziom:
– 13,1%; 2024 – 5,9%; 2025 – 3,5%. Projekcje NBP dotyczą trzech kolejnych lat. NBP
nie podaje projekcji na późniejsze lata, dlatego też poziom inflacji w kolejnych latach został
przyjęty przez Odwołującego przy uwzględnieniu tendencji spadkowej, ukazanej w projekcji.
Skoro według prognoz NBP spadek inflacji pomiędzy 2024 a 2025 rokiem wyniesie 2,4%, to
założony przez Odwołującego pomiędzy rokiem 2025 a 2026 spadek nie wydaje się
nadmierny. Ponadto pomiędzy kolejnymi latami Odwołujący przewidywał spadek już
mniejszy. Projekcj
e zawsze obarczone są pewnym marginesem błędu, przez to nawet
prognozy przygotowane przez Narodowy Bank Polski zakładają pewne przedziały przy
określonym stopniu prawdopodobieństwa. Zgodnie bowiem z listopadową projekcją,
przygotowaną przy założeniu niezmienionych stóp procentowych i uwzględniającą dane
dostępne do 21 października br., inflacja znajdzie się z 50-procentowym
prawdopodobieństwem w przedziale 14,4–14,5% w 2022 r. (wobec 13,2-15,4% w projekcji z
lipca 2022 r.), 11,1
– 15,3% w 2023 r. (9,8-15,1%) oraz 4,1 – 7,6% w 2024 r. (2,2-6,0%) oraz
– 4,9% w 2025 r. (Dowody: Wydruk ze strony internetowej NBP-Projekcje inflacji i PKB–
listopad 2022; Raport NBP o inflacji z listopada 2022 r.).
Mając na uwadze powyższe,
całkowicie niezasadnym jest obarczać wykonawcy obowiązkiem dokonania bezbłędnej
prognozy wskaźnika inflacji, który dodatkowo miałby być zgodny z nieujawnionymi w SWZ i
nieupublicznionymi przewidywaniami Zamawiającego. Takie oczekiwanie Zamawiającego
całkowicie wypaczałoby regulację art. 99 ust. 1 i 2 ustawy Pzp. To na Zamawiającym ciąży
obowiązek jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który pozwala
wykonawcy prawidłowo wycenić przyszłe świadczenie. W sytuacji, w której Zamawiający nie
przewidział w SWZ żadnych założeń co do wskaźników inflacji, nie może on na etapie
badania realności ceny negować kalkulacji opartej, w zakresie inflacji, na prognozach
Narodowego Banku Polskiego.
Zamawiający powołuje się na opinie ekspertów (bez
jakiejkolwiek ich identyfikacji), twierdzących, że inflacja będzie wyższa, niż ta zakładana.
P
oglądy dotyczące poziomu inflacji w przyszłych latach są podzielone, nie można bowiem
jednoznacznie przewidzieć sytuacji gospodarczej w przyszłości. Według prognozy Agencji
Moody’s - jednej z największych agencji ratingowych pod koniec 2023 r. inflacja CPI w
Polsce będzie wynosić 9,5 %. Z kolei według Agencji ratingowej Fitch główny wskaźnik
inflacji osiągnie szczyt na poziomie około 21 % na początku 2023 r. i obniży się do około 13
% z końcem roku.
Nie wiadomo jakimi
prognozami NBP kierował się Zamawiający,
jednakże w zakresie Inflacji CPI w „Prognozach makro ekonomicznych profesjonalnych
prognostów” nr 3/2022
- Wyniki Ankiety Makroekonomicznej
NBP Runda: wrzesień
2022 r wskazano: W 2024 r. inflacja CPI z bardzo
dużym prawdopodobieństwem (84%)
pozostanie
powyżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego NBP (3,5%). Tym niemniej,
prognoza centralna i 50-
procentowy przedział prawdopodobieństwa pokazują znaczny
spadek inflacji w 2024 r. w porównaniu z latami 2022-2023. Typowe scenariusze dla inflacji
w 2024
r. sugerują, że powinna się ona zawierać w przedziale 4,6-9,7%, przy prognozie
centralnej
równej 6,6%. Z kolei w opinii ekspertów AM NBP, zawartej w Prognozach
makroekonomicznych profesjonalnych prognostów - Wyniki Ankiety Makroekonomicznej
NBP Runda: grudzień 2022 r. jednoznacznie wskazano, iż w 2024 nastąpi znaczny spadek
inflacji w porównaniu z latami 2022-2023. Typowe scenariusze dla inflacji w 2024 r. sugerują,
że powinna się ona zawierać w przedziale 4,9%-9,2%, przy prognozie centralnej równej
6,8%. Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych w sto szesnastym kwartalnym raporcie
oceniającym stan koniunktury gospodarczej w Polsce (III kwartał 2022 r.) oraz prognozach
na lata 2022-
2023 wskazał, iż „W 2023 roku tempo wzrostu cen konsumpcyjnych będzie
nieco
niższe, nadal jednak znacznie powyżej poziomu celu inflacyjnego NBP: inflacja
średnioroczna wyniesie 14,1proc., a grudniowa może obniżyć się do 8,0 proc.” (Dowody:
Prognozy makroekonomiczne profesjonalnych
prognostów” nr3 /2022 - Wyniki Ankiety
Makroekonomicznej NBP Runda:
wrzesień 2022 r; Prognozy makroekonomiczne
profesjonalnych
prognostów – Wyniki Ankiety Makroekonomicznej NBP Runda: grudzień
2022 r.
Wobec powyższego, nawet przy założeniu, że Zamawiający rzeczywiście analizował
jakiekolwiek statystyki, z pewnością nie były to aktualne statystyki NBP. Wszystkie powyższe
informacje budują przekonanie, że prognoza Odwołującego nie jest nierealistyczna. Należy
jednak podkreślić, że opinie ekspertów to głównie przewidywania. Ostatnie lata doskonale
pokazały jak szybko mogą zmienić się uwarunkowania ekonomiczne. Większość ekspertów
zakładała 20% poziom informacji jeszcze na koniec 2022 roku, a ponad 20% na początku
tego roku. Inflacja w
grudniu natomiast wyniosła 16,6% i miała tendencję spadkową. Dlatego
też próba uwzględnienia długoterminowych wahań inflacji, jakiej zapewne oczekiwał
Zamawiający, jest niemalże niemożliwa. Odwołujący dołożył wszelkich starań, by przyjąć jak
najbardziej re
alne poziomy inflacji, dlatego też w swoich kalkulacjach uwzględnił obiektywne i
oficjalne prognozy.
Odwołujący BARR S.A. wskazał, że biorąc pod uwagę brak możliwości przewidzenia
sytuacji gospodarczej w nadchodzących latach, celem dostosowania wynagrodzenia
wykonawcy do ewentualnych przyszłych wzrostów lub spadków wskaźnika inflacji służy
odpowiednia klauzula waloryzacyjna zawarta w
§ 23 Projektowanych Postanowieniach
Umowy. To właśnie ten mechanizm ma na celu urealnienie cen w toku trwania umowy.
Waloryza
cja wynagrodzenia, o której mowa w art. 439 ustawy Pzp ma na celu
zrównoważenie stron umowy o zamówienie publiczne. Klauzule określone w ww. przepisie
umożliwiają przywrócenie stanu równowagi ekonomicznej stron umowy zachwianej
określonymi zdarzeniami, które mogą mieć miejsce w trakcie jej realizacji. Waloryzacja to
mająca umocowanie w art. 358
§ 1 k.c. zasada prawna, która określa, że w razie zmiany siły
nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, wierzyciel powinien otrzymać
równowartość ekonomiczną (wyższą lub niższą) wierzytelności z chwili jej powstania. To rolą
waloryzacji umownej wskazanej w art. 439 Pzp jest urealnienie wynagrodzenia wykonawcy w
przypadku zmiany cen materiałów lub kosztów. Odwołujący dochował wszelkich starań, żeby
określić prognozowany stopień inflacji na poziomie odpowiadającym najnowszym
ekspertyzom i badaniom rynkowym. W takiej sytuacji całkowicie nieuzasadnionym jest
wymagać od wykonawcy, żeby ten bezbłędnie określił wskaźniki makroekonomiczne na
przyszłość, taki imperatyw zdecydowanie wykracza poza stopień należytej staranności
wymaganej od wykonawcy. Zachowaniem należytej staranności przez Odwołującego było
oparcie się na prognozach Narodowego Banku Polskiego, które to wskazują na inflacje na
poziomie odpowiadającym wartością określonym w kalkulacji ceny oferty Odwołującego. W
niniejszym przypadku próba uwzględnienia wahań inflacji i jej wpływu na cenę oferty w tak
dalekiej perspektywie, niewątpliwe wykraczałaby poza podwyższoną staranność
przedsiębiorcy.
W dalszej
kolejności Odwołujący BARR S.A., powołując się na przywołane
orzecznictwo,
podał, że badanie wyjaśnień ceny oferty powinno uwzględniać specyfikę
danego postępowania i nie abstrahować od indywidualnych uwarunkowań. Zamawiający
powołuje się na przeszłe stawki z postępowań w ostatnich latach, zupełnie pomijając fakt, że
każde postępowanie powinno oceniane być indywidualnie. Zamawiający w żaden sposób nie
udowodnił, że zaproponowana cena jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do
cen rynk
owych Za kuriozalną należy uznać próbę porównania ceny oferty Odwołującego z
cenami postępowań z ubiegłych lat. Jak powszechnie wiadomo sytuacja na rynku jest
dynamiczna. Ponadto, nie można wykluczyć, że oferty, do których rzekomo Zamawiający
porównywał ofertę Odwołującego, nie były zawyżone. Co więcej, nawet sam Zamawiający
mógł nienależycie oszacować wartość przedmiotu zamówienia. Niezależnie od powyższego,
Odwołujący przeanalizował szczegółowo podobne postępowania i stwierdził, że stawka jaką
zaoferował w swojej ofercie wynosząca 1,80 % nie odbiega od stawek rynkowych. Odnosząc
się do poprzednich postępowań na wybór Pośredników w zakresie wdrażania pożyczek
płynnościowych (a więc analogiczny produkt i rynek) w przypadku województwa lubelskiego
ceny podane
w ofertach kształtowały się następująco: 3,0% opłaty za zarządzanie, 3,2%
opłaty za zarządzanie (pozostałe były wyższe). Niemniej jednak stawki ofertowe
zaoferowane w tym przetargu wynikają z tendencji rynkowych, które w oparciu o informacje z
otwarcia of
ert z ww. postępowań można było zauważyć w ostatnich przetargach, i tak w
przypadku postępowania pn.:
a)
„Wybór Pośredników Finansowych w celu wdrażania Instrumentu Finansowego
Pożyczka dla MŚP w ramach Funduszu Funduszy Województwa Świętokrzyskiego”
(otwarcie ofert 30 listopada 2022) -
Oferowana były m.in. stawka 1,90%;
b)
„Wybór przez BGK Pośredników finansowych na potrzeby realizacji instrumentu-
finansowego
Pożyczka Płynnościowa POIR” (przedmiotowy przetarg) (otwarcie ofert 24
października2022) - oferowane były m.in. następujące stawki: 2%, 1,8%, 1,45%, 1,79%,
c)
„Wybór przez BGK Pośredników Finansowych na potrzeby realizacji instrumentu
finansowego
„Pożyczka Standardowa - Innowacyjna” w ramach Funduszu Funduszy
Województwa Podkarpackiego (otwarcie ofert 8 sierpnia 2022) - Oferowane były m.in.
następujące stawki: 2,5%, 2,01%, 2,0%, 1,89%;
d)
„Wybór Pośredników Finansowych w celu wdrażania Instrumentów Finansowych
„Pożyczka mała” i „Pożyczka duża” w ramach Funduszu Funduszy Województwa
Lubelskiego (otwarcie ofert 5 maja 2022) oferowane były m.in. następujące stawki:
Odwołujący zaznaczył, że postępowania z lit. c) oraz d) dotyczyły wyboru Pośredników
Finansowych w celu wdrażania innego instrumentu finansowego, produktu nie
analogicznego, lecz trudniejszego do sprzedaży biorąc pod uwagę wysoką stopę
oprocentowania pożyczek na dzień wyboru Pośredników przez BGK i przeznaczenie
pożyczek – (pożyczki inwestycyjne a nie płynnościowe). W przypadku tych pożyczek bardzo
istotne
jest to, że zazwyczaj wymagany jest wkład własny Pośrednika, w wysokości co
najmniej 5% wartości wkładu Funduszu Funduszy, przez co z jednej strony do ceny
należałoby uwzględnić straty na kapitale w przypadku, kiedy stopa oprocentowania wkładu
własnego do pożyczek będzie niższa niż oprocentowanie lokat bankowych i szkodowość na
kapitale własnym, co dodatkowo powinno podnosić zaoferowaną cenę przez wykonawców.
BGK- co wynika z informacji z otwarcia ofert -
wybierał następujące oferty:
c) Wybór przez BGK Pośredników Finansowych na potrzeby realizacji instrumentu
finansowego
„Pożyczka Standardowa - Innowacyjna” w ramach Funduszu Funduszy
Województwa Podkarpackiego.” Wybrane oferty:
w części II – Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości – stawka
wynagrodzenia
– 2,0%, wynagrodzenie kwotowe – 220 000,00 zł bez prawa opcji,
wartość koszyka (pożyczek do sprzedania) – 11 000 000,00 zł – przy założeniu, że
koszyk byłby o wartości 25 000 000,00 zł wynagrodzenie wynosiłoby 500 000,00 zł i
byłoby jedynie o 50 000,00 zł wyższe niż cena zaoferowana przez nas – min. 5% wkładu
własnego. Ponadto umowa operacyjna nie zawiera klauzul waloryzacyjnych.
w części III – Lubelska Fundacja Rozwoju - stawka wynagrodzenia – 1,89%,
wynagrodzenie kwotowe
– 226 800,00 zł bez prawa opcji, wartość koszyka (pożyczek do
sprzedania)
– 12 000 000,00 zł – przy założeniu, że koszyk byłby o wartości 25 000
000,00 zł wynagrodzenie wynosiłoby 472 500,00 zł i byłoby jedynie o 25 200,00 zł
wyższe niż cena zaoferowana przez nas – min. 5% wkładu własnego. Ponadto umowa
operacyjna nie zawiera klauzul waloryzacyjnych.
w części IV - Lubelska Fundacja Rozwoju - stawka wynagrodzenia – 1,89%,
wynagrodzenie kwotowe
– 245 700,00 zł bez prawa opcji, wartość koszyka (pożyczek do
sprzedania)
– 13 000 000,00 zł – przy założeniu, że koszyk byłby o wartości 25 000
000,00 zł wynagrodzenie wynosiłoby 472 500,00 zł i byłoby jedynie o 25 200,00 zł
wyższe niż cena zaoferowana przez nas – min. 5% wkładu własnego. Ponadto umowa
operacyjna nie zawiera klauzul waloryzacyjnych.
d)
„Wybór Pośredników Finansowych w celu wdrażania Instrumentów Finansowych
„Pożyczka mała” i „Pożyczka duża” w ramach Funduszu Funduszy Województwa
Lubelskiego” Wybrane oferty:
w części II – BARR S.A. – stawka wynagrodzenia – 2,09%, wynagrodzenie kwotowe –
292 600,00 zł bez prawa opcji, wartość koszyka (pożyczek do sprzedania) – 14 000
000,00 zł – przy założeniu, że koszyk byłby o wartości 25 000 000,00 zł wynagrodzenie
wynosiłoby 522 500,00 zł i byłoby jedynie o 72 500,00 zł wyższe niż cena zaoferowana
przez Odwołującego, przy czym wkład własny wynosił tutaj 10%, natomiast skalkulowany
zysk na zamówieniu jedynie 25,7 tys. zł. Ponadto umowa operacyjna nie zawiera klauzul
waloryzacyjnych.
Zdaniem
Odwołującego biorąc pod uwagę stawki wynagrodzenia wskazane w
ofertach wybieranych przez Zamawiającego w ww. postępowaniach, stawka nie może zostać
uznana za zaniżoną bądź nierynkową. Okolicznością notoryjną jest to, że na cenę oferty ma
wpływ cały szereg okoliczności i czynników indywidualnie dotyczących każdego
przedsiębiorcy. Zestawienie wartości stanowiących różnicę w zaoferowanych cenach, czy
przełożenie różnic cenowych na wartości procentowe, nie może stanowić jednoznacznego
dowodu, że cena jednego przedsiębiorcy jest nierealna, a każda wyższa cena jest ceną
rynkową. Różne podmioty, o odmiennej historii na rynku, różnej wiarygodności finansowej,
różnych relacjach handlowych, właściwym dla siebie potencjale technicznym i zawodowym
oraz własnym know-how, są w stanie zaoferować różne ceny ofertowe, co nie świadczy o
rażąco niskiej cenie, a o prawidłowym działaniu konkurencyjnej gospodarki.
Charakterystyczne i dedykowane okoliczności dotyczące realizacji przedmiotu zamówienia
są zindywidualizowane dla każdego wykonawcy. Nie ma bowiem jednego uniwersalnego
wzorca czy to w zakresie kalkulacji ceny ofertowej czy też w zakresie treści składanych
wyjaśnień. Właśnie tego typu odrębności powodują odmienność cen. Również dostępność
do różnych elementów wpływających na realizację zamówienia, właściwych każdemu
przedsiębiorcy oddzielnie, stanowią o konkurencyjności na rynku. Wyjaśniając indywidualne
okoliczności dotyczące ceny oferty Odwołującego, Zamawiający pominął zupełnie fakt, iż
Odwołujący posiada siedzibę na terenie województwa lubelskiego (a zatem tam, gdzie ma
być realizowany przedmiot zamówienia), co bez wątpienia wpływa na zmniejszenie kosztów.
Uszło uwadze również to, że w przypadku Części 3 Odwołujący złożył ofertę samodzielnie, a
więc koszty realizacji inwestycji będą stosunkowo mniejsze niż w przypadku realizacji tej
samej inwestycji w ramach konsorcjum. N
awet przy przyjęciu, że cena oferty nie odpowiada
wiedzy Zamawiającego o cenie usługi proponowanej przez inne podmioty (co jak wskazano
na przykładach innych postępowań nie znajduje potwierdzenia) ocena ceny oferty
wykonawcy oraz wyjaśnień ceny powinna być indywidualna i nie może opierać się na
kosztach, które Zamawiający ponosił w związku z świadczeniem usługi przez innego
wykonawcę.
W podsumowaniu Odwołujący BARR S.A. stwierdził, że Zamawiający odrzucił jego
ofertę mimo, iż złożone przez niego wyjaśnienia w pełni uzasadniały z czego wynikają
konkretne koszty i zysk oraz stanowiły potwierdzenie, że zaoferowana cena jest ceną
rynkową, oszacowaną z należytą starannością. Wyjaśnienia Odwołującego były konkretne,
jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia oraz uwzględniały wszelkie
informacje, jakich żądał Zamawiający. Jeżeli Zamawiający miał wątpliwości w kwestii
złożonych wyjaśnień, mógł ponownie zwrócić się do Odwołującego o udzielenie kolejnych
wyjaśnień.
W uzasadnieniu zarzutu dot
yczącego niejasnego i lakonicznego uzasadnienia
faktycznego oraz prawnego odrzucenia oferty oraz nieuzasadnionego unieważnienia
p
ostępowania Odwołujący BARR S.A. podał, że wypełnianie obowiązków informacyjnych
przez zamawiającego jest jedną z najistotniejszych gwarancji transparentności
postępowania, a także równego traktowania wykonawców. W niniejszym przypadku, mimo
obszernych wyjaśnień i kalkulacji przedłożonych przez Odwołującego, Zamawiający w
niezwykle krótki, zwięzły sposób przedstawił argumenty rzekomo przemawiające za
odrzuceniem oferty. Już nawet sam fakt, że Zamawiający w ogóle nie odnosi się do
wyjaśnień świadczy o tym, iż nie znalazł rzetelnych podstaw do stwierdzenia rażąco niskiej
ceny. Swój wywód skoncentrował głównie w oparciu o prognozy inflacji, której oddziaływanie
na realizację zamówienia Odwołujący winien uwzględnić w wynagrodzeniu, mimo, iż nie
zawarto takiego obowiązku w dokumentacji postępowania. W ocenie Odwołującego
Zamawiający wymaga od wykonawcy uwzględnienia ryzyka, które nie sposób oszacować.
Za prawdziwością tego twierdzenia przemawia fakt, iż nawet Zamawiający w swoim
uzasadnieniu nie był w stanie podać jakichkolwiek konkretnych danych, wskaźników etc. Co
więcej, powołuje się na prognozy NBP, które nijak mają się do rzeczywistych prognoz
zawartych w raportach oraz uwzględnionych w obliczeniach Odwołującego. Zdaniem
Odwołującego BARR S.A. Zamawiający bezzasadnie założył „ewentualną korektę kosztów o
podstawę wynagrodzenia personelu”. Konieczność jej dokonania nie została bowiem poparta
żadnymi konkretnymi wyliczeniami, które mogłyby obalić w jakikolwiek sposób szczegółowe
rachunki wynagrodzeń przedstawione w wyjaśnieniach. Skrajnym przejawem irracjonalności
odrzucenia oferty Odwołującego jest oparcie decyzji Zamawiającego na jego własnej opinii a
nie rzetelnych podstawach. Zamawiający nie stwierdził jednoznacznie, że cena jest rażąco
niska,
lecz posłużył się sformułowaniem „istnieje wysokie ryzyko”, a zatem nie miał żadnej
pewności, co do właściwości podjętej czynności. Jak natomiast wskazuje się w
orzecznictwie, Zamawiający musi mieć pewność, że za cenę zaoferowaną przez Wykonawcę
danego zamówienia nie da się prawidłowo wykonać lub musi ustalić, że skalkulowany koszt
nie umożliwia pokrycia wydatków związanych z wykonaniem jakiegoś elementu zamówienia
w sposób prawidłowy.
W
ocenie Odwołującego, Zamawiający nie wywiązał się z obowiązku wynikającego z
art. 253 ust 1 pkt 2 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 ustawy
Pzp, bowiem udostępnione
przez niego uzasadnianie odrzucenia oferty sformułowane zostało w sposób niepełny,
ni
ejasny, budzący wątpliwości interpretacyjne oraz nielogiczny. To zaś skutkowało
prowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Celem
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest dokonanie wyboru oferty
wykonawcy, z którym zostanie zawarta umowa w sprawie zamówienia publicznego, lub - w
przypadku trybu zamówienia z wolnej ręki - wynegocjowania postanowień takiej umowy.
Bezpodstawne unieważnienie postępowania stanowi wypaczenie podstawowych zasad
obowiązujących na gruncie Prawa zamówień publicznych oraz może skutkować
naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Obowiązkiem Zamawiającego jest
prowadzenie postępowania o udzielnie zmówienia publicznego z poszanowaniem zasad
zamówień publicznych oraz w zgodzie z obowiązkami nałożonymi na niego przez ustawę.
Ponadto, Wykonawcy biorący udział w postępowaniu, mają prawo oczekiwać, że złożone w
postępowaniu oferty zostaną ocenione zgodnie z wymaganiami Zamawiającego wskazanymi
w dokumentacji postępowania, z poszanowaniem wymogów stawianych przez powszechnie
obowiązujące przepisy prawa, zaś Zamawiający wykona ciążące na nim ustawowe
obowiązki, rzetelnego zbadania złożonych ofert, gwarantując tym samym zabezpieczenie
interesów uczestników procesu udzielania zamówień publicznych. Ponadto, zasada równego
traktowania wykonawców wskazuje na obowiązek jednakowego traktowania wykonawców,
bez ulg i przywilejów, zaś zasada zachowania uczciwej konkurencji związana jest z
obowi
ązkami, jakie ustawodawca nakłada na Zamawiającego, w czasie przygotowania i
przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia, w tym dokonania starannej oceny
złożonych ofert. Właściwa ocena wyjaśnień złożonych przez niego powinna skutkować
wyborem jeg
o oferty jako najkorzystniejszej. Zamawiający jednak podjął decyzję o jej
odrzuceniu, uzasadniając swoje działanie bezpodstawnymi okolicznościami, nie podając
jakichkolwiek danych, które mogłyby świadczyć o nierealności, nierynkowości
zaproponowanej ceny.
Działania Zamawiającego pozbawione są racjonalności bowiem
zróżnicował sytuację niejako tego samego podmiotu - pomimo przedłożenia niemalże tych
samych wyjaśnień oferta Odwołującego i jego konsorcjanta została uznana za
najkorzystniejsza w części 13 postępowania natomiast oferta Odwołującego w części 3
została odrzucona. Tym samym, w jednym postępowaniu Zamawiający uznał, że np.
wskaźnik inflacji prawidłowo skalkulowano, w drugim natomiast stwierdził, że został
zaniżony, mimo, iż był oszacowany identycznie. Podobnie oceniono kwestię wynagrodzeń.
Odrzucenie oferty drugiego Wykonawcy oraz błędna ocena wyjaśnień Odwołującego i
odrzucenie również jego oferty skutkowało bezpodstawnym unieważnieniem postępowania w
zakresie c
zęści 3. W przetargu nieograniczonym, postępowanie podlega unieważnieniu
dopiero wtedy, gdy nie złożono żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu. W niniejszym
przypadku, oferta Odwołującego nie zasługiwała na odrzucenie.
Z zarzutami omawianymi wcześniej koresponduje zarzut naruszenia art. 16 pkt 1, 2 i
3 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie
wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości, co polegało na
pominięciu wiarygodnych wyjaśnień jakie zostały złożone przez Odwołującego oraz
sformułowaniu uzasadnienia odrzucenia oferty w taki sposób, by znacząco utrudnić lub też
uniemożliwić wykonawcy obronę swoich praw. Skoro Zamawiający żądał złożenia wyjaśnień
dotyczących konkretnych aspektów, odrzucając ofertę winien odnieść się szczegółowo do
uzyskanych informacji i wskazać obiektywne podstawy swojej decyzji a nie opierać ją
wyłącznie o swoją własną ocenę i potencjalnym, nieuzasadnionym ryzyku. W świetle wyżej
opisanego stanu faktycznego oraz argumentacji prawnej podanej dla uzasadnienia zarzutów,
odwołanie jest w pełni uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie w całości.
Do odwołania zostały załączone: Informacje z otwarcia ofert oraz informacje o
wynikach
postępowań; Wydruk ze strony internetowej NBP - Projekcje inflacji PKB–listopad
2022; Raport NBP o inflacji z listopada 2022 r.; Prognozy makroekonomiczne
profesjonalnych
prognostów” nr 3 / 2022 - Wyniki Ankiety Makroekonomicznej NBP Runda:
wrzesień 2022 r.; Prognozy makroekonomiczne profesjonalnych prognostów – Wyniki
Ankiety Makroekonomicznej NBP Runda:
grudzień 2022 r.
W pisemnej
odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wniósł o jego oddalenie.
W uzasadnieniu swojego stanowiska Zamawiający wskazał m.in., że podtrzymuje
swoje stanowisko wyrażone w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego BARR S.A. jako
oferty zawierającej rażąco niską cenę, uznając, że przedstawione przez wykonawcę
wyjaśnienia ceny jednoznacznie wskazują na zaoferowanie ceny rażąco niskiej w tym
postępowaniu, a opublikowana przez Zamawiającego informacja o odrzuceniu oferty zawiera
wszystkie elementy wymagane prawem t
zn. zarówno uzasadnienie faktyczne i prawne, a
także w sposób konkretny, precyzyjny i jednoznaczny wskazuje na podstawy uznania
zaoferowania przez Odwołującego rażąco niskiej ceny. Jednocześnie Zamawiający podał
m.in. sposób rozumienia przez niego podstawy wynagrodzenia wskazując, że chodzi o część
etatu, proporcjonalną do zaangażowania danego pracownika w realizację zamówienia oraz
przedstawił symulację wysokości kosztów realizacji przedmiotowego zamówienia przy
założeniu liczby i wartości pożyczek spójnych z danymi historycznymi Wykonawcy w
odniesieniu do maksymalnej kwoty pożyczek przewidzianej dla przedmiotowego zamówienia
(założenia w tabeli 2 oraz wyniki wariant 2 w tabeli 3) oraz dodatkową symulację z
uwzględnieniem trzech wariantów – tabela nr 4.
Do pisma z
ałączono Fundusze Pożyczkowe w Polsce, Raport za 2021 Polskiego
Związku Funduszy Pożyczkowych
Sygn. akt KIO 238/23 i KIO 252/23
Z uwagi na zbieżność zarzutów przedstawionych przez Odwołującego PKO S.A. w
odwołaniach złożonych w części 15 (sygn. akt KIO 238/23) i w części 7 (sygn. akt 252/23)
następuje ich wspólne przedstawienie i rozstrzygnięcie.
Odwołujący PKO S.A. zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów:
1) art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego z uwagi na to, że rzekomo zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia pomimo tego, że złożone przez Odwołującego w dniu 15
listopada 2022 r. wyjaśnienia uzasadniają zaoferowaną w Postępowaniu cenę oraz
potwierdzają możliwość wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
określonymi w dokumentach zamówienia, ewentualnie art. 224 ust. 1 w zw. z art. 224
ust. 2 i 4 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania Odwołującego do dalszych
wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny w sytuacji, gdy udzielone przez Odwołującego
wyjaśnienia zrodziły dalsze, niewyrażone w pierwotnym wezwaniu, wątpliwości w
zakresie zaoferowanej ceny oraz możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia;
2) art. 239 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez wybór oferty wykonawcy Polska Fundacja
Przedsiębiorczości jako oferty najkorzystniejszych dla części 15 i oferty wykonawcy
Lubelska Fundacja Rozwoju
dla części 7, podczas gdy zgodnie z kryteriami oceny ofert
obowi
ązującymi w postępowaniu za najkorzystniejszą powinna zostać uznana
niepodlegająca odrzuceniu oferta złożona przez Odwołującego;
3) art. 16 pkt 1-3 ustawy Pzp poprzez prowadzenie p
ostępowania w sposób naruszający
zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców – w związku z
naruszeniem ww. przepisów ustawy Pzp.
Wskazując na powyższe zarzuty, Odwołujący PKO S.A. wniósł o merytoryczne
rozpatrzenie odwołań oraz uwzględnienie ich w całości, jak również nakazanie
Zamawiającemu w częściach 7 i 15:
unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
3) przeprowadzenie ponownego badania i oceny ofert,
wybór oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej dla części, ewentualnie
w przypadku nieuwzględnienia zarzutu nr 1 – wezwanie Odwołującego do dalszych
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny oferty.
W uzasadnieniu Odwołujący PKO S.A. (dalej również: „Pekao”) wskazał, że w części
7 i części 15, na które złożył oferty wkład finansowy ze środków Funduszu Funduszy
przypisany do każdej części stanowiący odrębną część zamówienia, wynosi: Część 7 –
obejmująca województwo mazowieckie – świadczenie na rzecz BGK usług polegających na
wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 40 000 000,00 zł; Część 15 –
obejmująca województwo wielkopolskie – świadczenie na rzecz BGK usług polegających na
wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 40 000 000,00 zł. Zadanie
będące przedmiotem zamówienia może być świadczone w odniesieniu do przedsięwzięć w
zakresie przedstawionym w „Metryce Instrumentu Finansowego Pożyczka Płynnościowa
POIR”, realizowanych przez Ostatecznych Odbiorców. BGK w ramach każdej Umowy
Operacyjnej będzie wnosił w transzach wkład finansowy z Funduszu do Instrumentu
Finansowego Pożyczka Płynnościowa POIR. Wykonawca wnosi wkład własny w sytuacji,
gdy zadeklaruje jego wniesienie w swojej ofercie. Odwołujący w obu częściach, na które
złożył oferty nie zaoferował wniesienia wkładu własnego (co stanowiło dodatkowo
punktowane kryterium oceny ofert).
Pismem z dnia 9 listopada 2022 r. Zamawiający wezwał Odwołującego PKO S.A. do
wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny (dalej jako: „Wezwanie”). Pismem z dnia 15
listopada 2022 r. Odwołujący odpowiedział na wezwanie Zamawiającego, udzielając
stosownych wyjaśnień i załączając odpowiednie wyliczenia (dalej jako: „Wyjaśnienia RNC”).
Pismem z dnia 16 stycznia 2023 r. Zamawiający poinformował o wynikach postępowania dla
cz
ęści 15, wskazując tym samym na wybór oferty najkorzystniejszej wykonawcy i odrzucenie
oferty Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp.
Odwołujący stwierdził, że okoliczności, które Zamawiający winien był wziąć pod
uwagę przy ocenie złożonych przez Pekao wyjaśnień ceny oferty – a które mając na uwadze
treść uzasadnienia odrzucenia oferty w ocenie Odwołującego, zostały całkowicie pominięte.
Po pierwsze, jak zostało to szeroko opisane w załączonym do oferty Biznes Planie
(Załącznik nr 4 do SWZ (Załącznik nr 1 do umowy)) (dalej jako: „Biznes Plan”) – Odwołujący
jest bankiem utworzonym na czas nieokreślony jako spółka akcyjna działająca na podstawie
Statutu, Ustawy Kodeksu spółek handlowych i innych przepisów prawnych obowiązujących
w Rzeczypospolitej Polskiej i jest upoważniony do prowadzenia operacji bankowych, w
oparciu o fundusze powierzone bankowi. Wysokość kapitału zakładowego i kapitału
wpłaconego Spółki wynosi 262 470 034 zł. Odwołujący w Biznes Planie wskazał również na
szeroki zakres prowadzonej działalności bankowej i posiadane kompetencje. Nie bez
znaczenia pozostaje również aktualna struktura organizacyjna Pekao, która składa się z
Centrali i oddziałów (w tym 30 Centrów Korporacyjnych i 60 Centrów Biznesowych
dedykowanych MSP oraz ponad 800 oddziałów detalicznych). Powszechną wiedzę stanowi
również fakt, że od wielu lat Pekao utrzymuje pozycję drugiego (po PKO BP) największego
banku w Polsce, zatrudniającego kilkanaście tysięcy osób (na koniec 2021 liczba
pracowników przekraczała 13 000 osób). Powyższe informacje, zarówno w zakresie w jakim
wynikały z oferty Odwołującego, Wyjaśnień RNC oraz z powszechnie znanych faktów dot.
skali działalności banku Pekao – prowadzą do wniosku, że niemożliwe jest porównywanie
sytuacji i oferujących wyższe wynagrodzenie w ujęciu procentowym. Pomioty konkurujące z
PKO S.A.
o udzielenie zamówienia, działają w niedającej się porównać niższej skali – co
znajduje odzwierciedlenie w zakresie oferowanych usług, poziomie zysków, poziomie
zatrudnienia, zakresie terytorialnym działania, a przede wszystkim w faktycznych
możliwościach organizacyjnych. Dla Odwołującego świadczenie usług w ramach ww. części
zamówienia sprowadza się do uruchomienia w ramach swojego portfolio oferowanych usług
bankowych dodatkowej usługi, analogicznej, do wskazanych w Załączniku nr 6a do SWZ
sześciu usług, które Odwołujący świadczył na rzecz BGK w latach 2020-2022.
Doświadczenie zdobyte we współpracy z BGK (w skład, którego wchodziło m. in. stworzenie
narzędzi do obsługi projektów Zamawiającego, które z perspektywy aktualnego
p
ostępowania nie wymagają żadnych dodatkowych nakładów pracy) pozwoliło precyzyjnie
oszacować oferowaną w niniejszym postępowaniu marżę, która bezwzględnie zapewni
należyte zrealizowanie Zamówienia. Zdobyte doświadczenie dało możliwość rzetelnej i
precyzyjnej wyceny z minimalnym marginesem błędu.
Zamawiający pomija również fakt, że wszystkie dotychczasowe projekty realizowane
na rzecz BGK zostały wykonane należycie. W ocenie Odwołującego PKO S.A. wyższe oferty
konkurencyjnych wykonawców – pomimo nieporównywalnie mniejszych zasobów
organizacyjnych
– wynikały również ze względu na mniejsze doświadczenie w realizacji
analogicznych projektów, a tym samym wykonawcy ci zmuszeni byli uwzględnić w ofercie
większy margines ryzyka. Krajowa Izba Odwoławcza w zbliżonym stanie faktycznym sprawy
wskazała „że wieloletnie doświadczenie w realizacji podobnych usług, w tym u tego samego
Zamawiającego, ma takie znaczenie, że Wykonawca wykorzystując nabytą wiedzę potrafi
precyzyjnie wyszacować faktyczne koszty wykonania zamówienia. W złożonych
wyjaśnieniach Przystępujący przywołał umowy realizowane na rzecz Zamawiającego.
Postępowanie odwoławcze także wykazało, że Przystępujący od lat realizuje analogiczne
usługi dla Zamawiającego, dlatego też logicznym jest, że Wykonawca posiada niezbędną
wiedzę odnośnie kosztów związanych z personelem, sprzętem, koniecznymi materiałami, a
także kosztami pośrednimi i logistycznymi wykonania usługi. Wobec powyższego, zdaniem
Odwołującego, nieuprawniona jest obawa Zamawiającego wyrażona w uzasadnieniu
odrzucenia oferty odnosząca się do stawek deklarowanych przez różnych wykonawców w
postępowaniach z ostatnich lat, a dotyczących analogicznego produktu i rynku. Znając
realne koszty realizacji z
amówienia, poparte doświadczeniem z realizacji tożsamych
zamówień na rzecz BGK mógł wyliczyć realną stawkę wynagrodzenia, uwzględniającą i
odnoszącą się również, jak podnosi Zamawiający, do „sytuacji sprzyjającej wzrostowi
nakładów pracy lub kosztów wykonawców”, w tym inflacji.
W kontekście udzielonych Wyjaśnień RNC i faktycznych kosztów związanych z
realizacj
ą zamówienia w istocie nie spowoduje ponoszenia żadnych dodatkowych kosztów
przez Pekao związanych z jego obsługą. Wszystkie bowiem świadczenia realizowane są w
zakresie i granicach bieżącej działalności banku oraz kompetencji zatrudnionych w nim osób
(brak konieczności zatrudniania dedykowanego personelu ani zlecania usług na zewnątrz).
F
akt uzyskania zamówienia czy też brak jego uzyskania nie wpływa na koszty stałe
ponoszone przez bank z tytułu bieżącej działalności operacyjnej. Powyższe oznacza przy
skali prowadzonego biznesu,
koszty, które winien był przedstawić w Wyjaśnieniach są
kosztami w zdecydowanej większości niedającymi się wyliczyć – a praktyce działalności
banku kosztami pomijalnymi. Uwaga ta dotyczy zarówno kosztów osobowych, jak i kosztów
związanych z działaniami marketingowymi. Przykładowo w sytuacji, w której wykonanie
zamówienia wymaga powierzenia osobie zatrudnionej na stałe w banku kolejnej czynności,
rodzajowo identycznej, jak inne czynności wykonywane przez tą osobę w ramach stosunku
pracy, niezwykle trudno jest przyporządkować do realizacji tej czynności jakikolwiek koszt. W
zależności od sprawności danej osoby czy rodzaju spraw obsługiwanych danego dnia,
wykonanie danego zadania może zająć różną ilość czasu. Równocześnie, wynagrodzenie tej
osoby nie jest w żaden sposób zależne od liczby czy rodzaju prowadzonych spraw. Nie
sposób więc powiedzieć, czy i jaki procent wynagrodzenia pracownika banku, powinien być
przypisany do realizowanych przez niego czynności, jako ich koszt. Nadto Pekao wprost i w
sposób wyczerpujący odniosło się do wszystkich elementów wskazanych przez
Zamawiającego w Wezwaniu. Systematyka odpowiedzi udzielanych przez Odwołującego
literalnie odnosiła się do punktów zawartych w Wezwaniu. Jeżeli natomiast na gruncie
udzielonych Wyjaśnień, które zakresowo odzwierciedlały treść Wezwania, Zamawiający
powziął dodatkowe wątpliwości, niewynikające bezpośrednio z pierwszego Wezwania, był
zobowiązany do wezwania Pekao do udzielenia dodatkowych wyjaśnień – czego w
p
ostępowaniu zaniechał.
Odwołujący PKO S.A. wskazał, że w uzasadnieniu odrzucenia jego oferty
Zamawiający wskazał w pierwszej kolejności, że Odwołujący przedstawił w Wyjaśnieniach
RNC kalkulację kosztów osobowych według stawek bliskich minimalnego wynagrodzenia, co
w ocenie Zamawiającego jest mało prawdopodobne biorąc pod uwagę̨ poziom kompetencji
jakich Zamawiający wymaga od Wykonawcy – przez co Odwołujący zdaniem
Zamawiającego nie gwarantuje należytego wykonania Zamówienia. Zdaniem Odwołującego
miernikiem rękojmi należytego wykonania zamówienia nie powinna wyłącznie być stawka
godzinowa po
wołana w Wyjaśnieniach RNC, a doświadczenie, kompetencje i posiadane
zasoby oraz infrastruktura
– dopiero kompleksowa ocena wyjaśnień wykonawcy, jego
doświadczenia i potencjału powinna stanowić podstawę ocenę przez Zamawiającego
wystąpienia przesłanek z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp. Gwarancja należytego wykonania
z
amówienia przez tego wykonawcę nie pozostawia wątpliwości. Co istotne, takich
wątpliwości nie powinien mieć również sam Zamawiający, bowiem Pekao zrealizowało 6
analogicznych projektów na rzecz Zamawiającego w latach 2020-2022, co wynika wprost z
załączonego do oferty wykazu usług Odwołującego (Załącznik nr 6a do SWZ). Zamawiający
zatem błędnie wnioskuje, że stawki godzinowe wskazane w Wyjaśnieniach RNC podważają
zdolność Pekao do realizacji Zamówienia. Wszyscy pracownicy Odwołującego są zatrudnieni
na stawkach zgodnych z przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, czego
Zamawiający w żaden sposób nie kwestionuje. Przedmiot zamówienia wpisuje się w bieżącą
działalność operacyjną Pekao. Co więcej, Odwołujący realizując zamówienie korzystałby z
własnych zasobów, w tym, własnego personelu, który poza realizacją zamówienia pełniłby
również inne obowiązki związane z bieżącą pracą banku. Tym samym, wynagrodzenie osób
dedykowanych do realizacji Zamówienia stanowi koszt prowadzenia działalności
Odwołującego, a nie koszt realizacji zamówienia i nie zmieni się w przypadku jego
uzyskania. U
średniony wskaźnik produktywności pracownika zatrudnionego na pełny etat w
Pekao nie wynosi 100% czasu pracy. Uzyskanie z
amówienia i jego późniejsza obsługa nie
wpłynie na konieczność zwiększenia zatrudnienia Biorąc pod uwagę skalę działalności
Odwołującego oraz liczbę zatrudnionych osób, precyzyjne określenie kosztów osobowych w
związku z realizacją Zamówienia jest wprost niemożliwe. Niemniej jednak, aby uczynić
zadość Wezwaniu, Odwołujący wskazał stawki minimalne, potwierdzając przy tym zgodność
oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny
nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia
społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Natomiast,
gdyby Odwołujący miał wskazać koszty osobowe, które rzeczywiście poniesie w związku
realizacją Zamówienia, wskazałby wartość 0 zł. Mając jednak świadomość potencjalnego
zarzutu niezgodności wartości 0 zł z przepisami o minimalnym wynagrodzeniu oraz literalne
brzmienie Wezwania, Odwołujący powołał stawki minimalne oraz hipotetyczne, maksymalne
wartości w odniesieniu do zakładanej liczby godzin roboczych. Zamawiający w uzasadnieniu
odrzucenia zarzuca również, że Odwołujący PKO S.A. nie przedstawił wyjaśnień i kalkulacji
w zakresie ponoszenia kosztów ogólnych, podczas gdy odpowiedzi w tym zakresie udzielił –
zgodnej z pozostałą treścią Wyjaśnień, w tym w pkt 4) lit. d Wyjaśnień RNC. Całkowicie
nieuprawnione i niczym niepotwierdzone w tym wypadku jest twierdzenie Zamawiającego
jakoby „Zasoby nie uwzględnione przez Wykonawcę w kalkulacji byłyby wykorzystywane
również na potrzeby realizowanego zamówienia, a koszty które nie zostały uwzględnione w
kalkulacji, zwiększają faktyczne koszty realizacji zamówienia”. Zdaniem Odwołującego nie
jest również uprawnione twierdzenie, że Odwołujący w cenie oferty nie uwzględnił czasu na
przygotowanie i realizację działań zadeklarowanych w biznesplanie (success stories,
kampania outdoorowa). Zamawiający opiera się wyłącznie na własnych przypuszczeniach
podnosząc, że te elementy wiążą się dla Odwołującego z dodatkowymi kosztami. Po
pierwsze, Zamawiający nie wymagał w treści wezwania podania dokładnej kalkulacji dla tej
części Zamówienia, wymagał wyłącznie, aby wyjaśnienia były „spójne z informacjami
przedstawionymi w biznes plani
e” – i takie też zdaniem Odwołującego są Wyjaśnienia ceny
oferty. Po drugie, realizacja zamówienia w zakresie działań marketingowych, wymienionych
w pkt B.5. Biznes Planu, realizowana będzie przez wewnętrzny dział marketingu banku,
realizujący zlecone w tym zakresie zadania w ramach własnego, globalnego budżetu
marketingowego ustalonego na dany rok. Budżet ten w roku 2022 r. wyniósł ponad 100 mln
zł, a sam zespół liczył 55 specjalistów. Podobnie jak w wypadku personelu realizującego
obsługę wniosków i udzielanych kredytów, tak i zespół marketingowy jest kosztem własnym
Odwołującego, niedającym się wyliczyć z perspektywy zamówienia tak niewielkiego w skali
działalności banku i wewnętrznego budżetu banku na działalność marketingową. Wszelkie
ewentualne koszty
zewnętrzne są natomiast wliczone w budżet marketingowy, na podstawie
umów ramowych z podmiotami, z którymi Pekao stale współpracuje. Brak więc jest podstaw
do twierdzenia, jakoby istniało ryzyko związane z brakiem realizacji tych działań, na co
wskazuje Za
mawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty, szczególnie biorąc pod uwagę
dotychczasową działalność marketingową Odwołującego, która jest widoczna i powszechnie
znana na rynku.
Odwołujący PKO S.A. nie zgodził się również z twierdzeniem Zamawiającego jakoby
w swoich kalkulacjach dotyczących oceny wniosków uwzględnił wyłącznie pełną analizę
poprawnie złożonych wniosków o pożyczki, nie przewidział w wyjaśnieniach możliwości
wystąpienia sytuacji w których wnioski mogą być niekompletne lub w wyniku oceny mogą
ot
rzymać decyzję negatywną. W wyjaśnieniach (wiersz „Ocena merytoryczna wniosku
zgodnie z dostępnością̨ limitu i kolejnością̨ wpływu wniosków”) odniósł się również do
wniosków błędnych, bazując przy tym na doświadczeniach z wcześniejszych, analogicznych
proj
ektów, zgodnie z którymi najwięcej wniosków odrzucanych jest na etapie wstępnej
analizy zdolności kredytowej klienta. Jeżeli natomiast wyjaśnienia te okazały się dla
Zamawiającego niewystarczające, to i w tym wypadku mógł zwrócić się o dodatkowe
wyjaśnienia. Nadto, wbrew twierdzeniu Zamawiającego, jakoby Wykonawca nie uwzględnił
kosztów takich jak: „koszty dojazdu (paliwo, eksploatacja), ewentualne noclegi, diety dla
pracownika itp.”, wyjaśnienia w tym zakresie znalazły się w szczególności w wierszu
„Kontrola prawidłowości wydatkowania środków z pożyczki „na miejscu””. Realizacja
zamówienia w zakresie kontroli prawidłowości wydatkowania środków jest wpisana w zakres
kompetencji pracownika banku pracującego „w terenie”. Jak zostało to wskazane w
wyjaśnieniach, osoba taka posiada samochód służbowy, a co za tym idzie kartę paliwową –
wszystkie te koszty wliczane są do kosztów ogólnych banku, rozliczanych z dostawcami
paliwa i leasingodawcami zbiorczymi fakturami i nie jest możliwe w tym zakresie wyliczenie
koszt
u paliwa czy pojazdu i jego eksploatacji, jak tego oczekuje Zamawiający stricte w
zakresie realizacji przedmiotu Zamówienia. Nadto, z punktu widzenia ogólnopolskiej
działalności banku i setek placówek w całym kraju, uwzględnianie i wyliczanie na potrzeby
w
yjaśnień kosztów noclegów w wypadku Odwołującego nie znajduje całkowicie
uzasadnienia. Nawet gdyby Odwołujący wskazał wszystkie te szacunkowe koszty, jak
domaga się tego Zamawiającego (co analogicznie jak zaznaczał Odwołujący w kontekście
kosztów osobowych i marketingu, nie stanowi kosztu przypisanego do danego instrumentu
finansowego i zaliczane jest do kosztów ogólnych banku) byłoby to wyliczeniem całkowicie
pozornym.
Z tych względów zdaniem Odwołującego nie sposób zgodzić się z konkluzją
Zamawiającego, w myśl, której złożone wyjaśnienia nie uzasadniały podanej w ofercie ceny.
Jego zdaniem
w złożonych Wyjaśnieniach kompleksowo wskazał na wszystkie okoliczności
umożliwiające zaoferowanie ceny na poziomie 0,51%, potwierdził zgodność oferty z
przepisami z zak
resu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego oraz potwierdził
uwzględnienie w swojej ofercie wszystkich kosztów związanych z realizacją Zamówienia do
których odniósł się w Wezwaniu Zamawiający. Uwaga natomiast Zamawiającego, że poziom
cenowy zaoferowany p
rzez Pekao jest jednym z najniższych odnotowanych przez
Zamawiającego, zarówno w tym jak i innych prowadzonych postepowaniach w odniesieniu
do Pekao jest całkowicie nieadekwatna – wszystkie bowiem okoliczności i wyliczenia
wskazane w Wyjaśnieniach Odwołującego odnoszą się do sytuacji podmiotowej banku, jego
możliwości biznesowych i organizacyjnych – co nie daje się porównać z żadnym innym
podmiotem, który złożył ofertę w niniejszym postępowaniu. Wskazana w wyjaśnieniach oraz
niniejszym odwołaniu skala działalności Pekao jest także istotnym czynnikiem wpływającym
na brak uzasadnionych obaw o to, że Pekao nie wykona należycie przedmiotowego
zamówienia. Tak więc także z punktu widzenia zasadniczego uzasadnienia aksjologicznego
regulacji dotyczących rażąco niskiej ceny, jakim jest zabezpieczenie realności realizacji
zamówienia, brak jest podstaw do odrzucenia oferty Odwołującego.
Zamawiający w pisemnych odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie.
W uzasadnieniu pisma
Zamawiający w całości podtrzymał swoje stanowisko
wyrażone w informacji o odrzuceniu ofert Odwołującego z powodu zaoferowania rażąco
niskiej ceny. Przedstawion
e przez wykonawcę wyjaśnienia jednoznacznie jego zdaniem
wskazują na zaoferowanie ceny rażąco niskiej w tym postępowaniu. Opublikowana przez
Zamawiającego informacja o odrzuceniu oferty zawiera wszystkie elementy wymagane
prawem tzn. zarówno uzasadnienie faktyczne i prawne, a także w sposób konkretny,
precyzyjny i jednoznaczny wskazuje na podstawy uznania zaoferowania przez
Odwołującego rażąco niskiej ceny.
Według Zamawiający treść wniesionego odwołania sprowadza się do próby
wykazania, że Wykonawca nie jest w stanie, ze względu na rozmiar przedsiębiorstwa,
oszacować wysokości kosztów związanych z realizacją przedmiotu zamówienia. Jednakże,
przedmiotem odwołania nie jest wykazanie możliwości i kompetencji wykonawcy w zakresie
szacowania ponoszonych przez
niego kosztów. Odwołujący wniósł odwołanie na czynność
zamawiającego odrzucenia jego oferty z powodu zawarcia w niej rażąco niskiej ceny. W
konsekwencji Wykonawca powinien wykazać, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
lub kosztu.
Zamawiający podniósł, że kosztami związanymi z realizacją przedmiotu zamówienia,
są nie tylko koszty związane z utworzeniem nowych miejsc pracy czy nabyciem nowych
systemów informatycznych. Tymi kosztami są także koszty już posiadanych zasobów, które
zostaną skierowane do realizacji konkretnego zamówienia. Odwołujący przyznaje, że koszty
takie ponosi tylko nie potrafi przypisać ich do konkretnego zamówienia. Obowiązek
należytego, rzetelnego skalkulowania oznacza uwzględnienie wszystkich kosztów, jakie
poniesie wykonawca.
Za niedopuszczalne należy uznać pokrywanie niedoborów w cenie
ryczałtowej za jedną usługę nadwyżkami w obrębie ceny za drugą usługę (KIO 1123/17; KIO
216/14). W o
dwołaniu jak i w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny, Wykonawca potwierdził, że
zaoferowana ce
na nie pokrywa wszystkich ponoszonych przez Wykonawcę kosztów
związanych z realizacją zamówienia. W trakcie postępowania Wykonawca złożył określony
biznes plan, w którym zaoferował wykonanie konkretnych czynności. Jak zostało wskazane
w uzasadnieniu inform
acji o odrzuceniu oferty, cena zaproponowana przez Wykonawcę nie
pokrywa kosztów związanych z realizacją zamówienia wynikających ze złożonego biznes
planu. Co znamienne taką sytuację potwierdza Odwołujący, który nie twierdzi, że tych
kosztów nie ponosi.
Zamawiający stwierdził, że nie powziął żadnych dalszych wątpliwości co do treści
złożonych wyjaśnień. Sam Odwołujący w uzasadnieniu nie precyzuje jakie te wątpliwości
Zamawiający powziął i powinien skierować w związku z nimi kolejne wezwanie do wyjaśnień.
Złożone przez Wykonawcę wyjaśnienia są jednoznaczne. Precyzyjnie wskazują które
elementy zostały wycenione, a które nie i co składa się na cenę oferty. W złożonych
wyjaśnieniach zostały także podane konkretne liczby i przyjęte założenia. Jakiekolwiek
wezw
anie do dalszych wyjaśnień w zakresie objętym podstawą uznania ceny za rażąco
niską musiałoby prowadzić do zmiany złożonych wyjaśnień, co jest niedopuszczalne. Brak
umiejętności wyliczenia danych kosztów nie oznacza, że one nie są ponoszone, a co więcej
ni
e świadczy o tym, że zaoferowana cena nie zawiera ceny rażąco niskiej. Wręcz przeciwnie,
bezpośrednie przyznanie się Wykonawcy do braku wkalkulowania określonych kosztów w
cenę oferty, świadczy bezpośrednio o braku możliwości realizacji tego konkretnego
pr
zedmiotu zamówienia za cenę zawartą w ofercie.
Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania przekazanej przez
Zamawiającego, ww. dowody załączone do złożonych przez strony pism oraz dowody
złożone przez Odwołującego PKO S.A. na rozprawie.
Krajowa
Izba Odwoławcza rozpoznając odwołanie, uwzględniając dokumentację
postępowania oraz stanowiska Stron i Przystępującego, a także zgromadzone
dowody, ustaliła i zważyła co następuje:
Odwołania nie zawierają braków formalnych. Wpisy w prawidłowej wysokości zostały
wniesione w ustawowym terminie. N
ie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołań, o których mowa w art. 528 ustawy Pzp.
W ocenie Izby Odwołujący legitymują się uprawnieniem do skorzystania w
prz
edmiotowym postępowaniu ze środków ochrony prawnej. Zostały bowiem wypełnione
przesłanki, o których mowa w art. 505 ust. 1 Pzp.
Z zachowaniem wymogów ustawowych wykonawca Lubelska Fundacja Rozwoju
zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego w sprawie o
sygn. akt: KIO 252/23
stając się uczestnikiem postępowania.
Izba nie dopuściła do udziału w postępowaniu Polskiej Fundacji Ośrodków
Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland w Lublinie,
która zgłosiła przystąpienie
do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 193/23 po stronie Odwołującego BARR
S.A.
Zostało ustalone, że oferta złożona przez ww. Fundację została odrzucona przez
Zamawiającego. Czynność ta nie została przez niego zaskarżona w ustawowym terminie,
który upłynął przed zgłoszeniem przystąpienia. W związku z tym zgłoszenie przystąpienia
zostało dokonane przez podmiot, który utracił status wykonawcy w postępowaniu.
Tymczasem zgodnie z przepisem art. 525 ust. 1 ustaw
y Pzp uprawnienie zgłoszenia
przystąpienia do postępowania odwoławczego przysługuje wykonawcy.
Następnie Izba ustaliła, co następuje:
Stosownie do części III SWZ:
1. Przedmiotem zamówienia są zlecone przez BGK usługi polegające na wdrożeniu i
zarządzaniu Instrumentem Finansowym Pożyczka Płynnościowa POIR, skierowanego
na wsparcie przedsiębiorstw dotkniętych sytuacją gospodarczą związaną z pandemią
COVID-
19 lub rosyjską agresją wobec Ukrainy, do którego BGK wniesie wkład
finansowy ze środków Funduszu Pożyczkowego Wsparcia Płynności MŚP POIR
(FPWP POIR), z którego udzielane będą Jednostkowe Pożyczki oraz który będzie
podlegał zwrotowi do BGK na warunkach określonych w Umowie Operacyjnej.
2. Wkład finansowy ze środków Funduszu Funduszy przypisany do każdej części
stanowi odrębną część zamówienia, tj.:
(…)
Część 3 – obejmująca województwa lubelskie – świadczenie na rzecz BGK usług
polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 25 000
000,00 zł;
(…)
Część 7 – obejmująca województwo mazowieckie – świadczenie na rzecz BGK usług
polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie 40 000
000,00 zł;
(…)
Część 15 – obejmująca województwo wielkopolskie – świadczenie na rzecz BGK
usług polegających na wdrożeniu i zarządzaniu instrumentem finansowym w kwocie
40 000 000,00 zł;
(…)
3. Zadanie będące przedmiotem niniejszego zamówienia może być świadczone w
odniesieniu do przedsięwzięć w zakresie przedstawionym w „Metryce Instrumentu
Finansowego Pożyczka Płynnościowa POIR”, realizowanych przez Ostatecznych
Odbiorców.
4. BGK w ramach każdej Umowy Operacyjnej będzie wnosił w transzach wkład
finansowy z Funduszu Funduszy do Instrumentu Finansowego P
ożyczka
Płynnościowa POIR. Wykonawca wnosi wkład własny w sytuacji, gdy zadeklaruje jego
wniesienie w swojej ofercie. Szczegółowe zasady przekazywania wkładu finansowego
z Funduszu Funduszy w formie transz zostały określone w PPU.
5. Przez Wykonawcę (Pośrednika Finansowego) rozumie się podmiot, o którym mowa w
art. 38(5) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia
17 grudnia 2013 r. spełniający wymogi określone w art. 7 Rozporządzenia
Delegowanego Komisji nr 480/2014 z dnia 3 marca
2014 r. (dalej „Rozporządzenie
Delegowane”) oraz inne kryteria wskazane w SWZ, wybrany przez Zamawiającego do
realizacji zadania wdrożenia i zarządzania Instrumentem Finansowym, polegającej w
szczególności na udzielaniu Jednostkowych Pożyczek.
6. BGK powierzono rolę podmiotu wdrażającego Instrumenty Finansowe w formule
Funduszu Funduszy. Podstawą działania jest Umowa o Finansowaniu zawarta między
BGK a Skarbem Państwa - Ministrem Funduszy i Polityki Regionalnej, działającym
jako Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Inteligentny Rozwój 2014-
7. Parametry udzielanych przez wykonawcę Jednostkowych Pożyczek zostały określone
w „Metryce Instrumentu Finansowego Pożyczka Płynnościowa POIR” stanowiącej
załącznik nr 2 do Projektowanych Postanowień Umowy (PPU).
8. Kody CPV: 66000000-0 – usługi finansowe i ubezpieczeniowe.
9. Termin wykonania zamówienia – do 31 grudnia 2032 r., przy czym:
1) Udzielanie Jednostkowych Pożyczek nastąpi w okresie budowy portfela, zgodnie z
definicją w PPU, przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
2) Inne czynności, w szczególności: monitoring, kontrola, obsługa spłat pożyczek,
windykacja, przechowywanie dokumentów wykonywane będą do dnia spłaty ostatniej
udzielonej Jednostkowej Pożyczki, chyba że w zakresie poszczególnych czynności
wskazanych w Umowie Operacyjnej określono inne terminy.
Zgodnie z częścią IV SWZ:
1. W celu realizacji przedmiotu zamówienia, dokonano jego podziału na 16 części
odpowiadających wartości wkładów finansowych planowanych do wniesienia z
Funduszu Funduszy do Instrumentu Finansowego utworzonego przez Pośredników
Finansowych. Każdej części zamówienia przypisana została odpowiednia pula
środków stanowiących Wkład Funduszu Funduszy do Instrumentu Finansowego oraz
regionu, w ramach którego Pośrednik zobowiązany będzie do wdrożenia i zarządzania
Instrumentem Finansowym.
Jeden Wykonawca może ubiegać się o realizację
maksymalnie dwóch części Zamówienia. Zamawiający nie dopuszcza składania ofert
wariantowych.
2. Środki udostępniane przez BGK na realizację zamówienia wynoszą:
1) 415 000 000 zł w ramach podstawowej wartości alokacji,
2) w ramach prawa opcji - do 415 000 000 zł - dotyczy potencjalnych i dodatkowych
zwiększeń przewidzianych w PPU,
3) łącznie do 830 000 000 zł.
3. Zamawiający nie dopuszcza składania ofert wariantowych.
4. Zamawiający przewiduje potencjalną możliwość skorzystania z prawa opcji
obejmującego zlecenie usług w zakresie obsługi związanej z wkładem finansowym ze
środków Funduszu Funduszy – do kwoty 415 000 000 zł na całość zamówienia.
Zasady zastosowania Prawa Opcji zostały określone w PPU.
5. Zamawiający przewiduje wymaganie, o którym mowa w art. 95 ust. 1 ustawy Pzp, tj.
osoby wskazane w Ofercie
pełniące rolę specjalisty ds. projektów finansowanych ze
środków europejskich oraz specjalisty ds. analizy ryzyka kredytowego, zatrudnione
będą przez Pośrednika Finansowego na podstawie umowy o pracę. Szczegóły w
PPU.
6. Zamawiający nie przewiduje udzielania zamówień o których mowa w art. 214 ust. 1 pkt
7 ustawy Pzp.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie w sprawie KIO 193/23 podlega uwzględnieniu.
Odwołania w sprawach KIO 238/23 i 252/23 podlegają oddaleniu.
Stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 224 ust.6 ustawy Pzp O
drzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie,
lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub
kosztu.
Z ww. przepisów wynika, że ocena czy oferta zawiera rażąco niską cenę winna się
odnosić do przedmiotu zamówienia, który jest opisywany w dokumentach zamówienia. W
razie powzięcia w tym zakresie wątpliwości, zamawiający występuje do wykonawcy o
stosowne wyjaśnienia. W myśl bowiem przepisu art. 224 ust. 1 ustawy Pzp Jeżeli
zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w
stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy
wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych
części składowych. Przepis ten nie precyzuje okoliczności, które mogą powodować po
stronie zamawiającego wątpliwości, wskazuje natomiast na to, że w sytuacji, gdy takie
poweźmie, jest obowiązany zażądać od wykonawców wyjaśnień. Oznacza to, że
Zamawiający mając m.in. na uwadze dokonaną przez siebie analizę cen na rynku, własne
doświadczenie przy udzielaniu podobnych zamówień, ceny złożonych w postępowaniu ofert,
a przede wszystkim specyfikę zamówienia, dokonuje oceny pozyskanych ofert m.in. w
aspekcie możliwości należytego wykonania umowy za podane w nich ceny i - w razie
powzięcia w tym zakresie wątpliwości - występuje do wykonawców o wyjaśnienia tych cen.
Wystosowanie przez zamawiającego wezwania do wyjaśnień ceny oferty wykonawcy
skutkuje powstaniem domniemania istnienia w tej ofercie
rażąco niskiej ceny, którego
obalenie obciąża wykonawcę, co wynika z art. 224 ust. 5ustawy Pzp, zgodnie z którym:
Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
W związku z tym, wyjaśnienia składane na takie wezwanie powinny uwzględniać
oczekiwania zamawiającego w nim wskazane. Powinny być konkretne, wyczerpujące i w
pełni uzasadniać podaną w ofercie cenę, nadto wykazywać, że jest możliwe wykonanie
przedmiotu zamówienia za zaoferowaną cenę bez ponoszenia na straty na tym zamówieniu.
Ze złożonych wyjaśnień powinno w szczególności wynikać, jakie koszty wykonawca
uwzględnił w kalkulacji ceny oferty oraz jakie okoliczności właściwe dla danego wykonawcy
umożliwiły obniżenie ceny jego oferty, jakie oszczędności mógł dzięki nim osiągnąć. Zgodnie
z ukształtowanym orzecznictwem za cenę rażąco niską uznaje się cenę, która jest
nierealistyczna, nierynkowa, nie pozwala na należyte wykonanie przedmiotu zamówienia,
cenę wskazującą na zamiar wykonania zamówienia poniżej kosztów realizacji przedmiotu
zamówienia.
R
ozstrzygając spór co do zaistnienia przesłanki odrzucenia oferty wykonawcy, o
której mowa w 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, Izba ocenia czynność zamawiającego,
polegającą na ocenie złożonych przez wykonawcę wyjaśnień. Każdy przypadek
rozpatrywany jest indywidualnie, przy czym zawsze punktem odniesienia do określenia
istnienia w ofercie rażąco niskiej ceny jest przedmiot zamówienia. Izba bierze pod uwagę w
szczególności treść wezwania do wyjaśnień ceny oferty, treść odpowiedzi wykonawcy oraz –
w razie odrzucenia przez zamawiającego oferty z uwagi na rażąco niską cenę - treść
uzasadnienia tej czynności. Izba nie uwzględnia dodatkowego uzasadnienia faktycznego
podstaw odrzucenia oferty podanego już na etapie postępowania odwoławczego.
Przechodząc od powyższych rozważań na grunt analizowanej sprawy wskazania
wymaga, że Zamawiający, działając na podstawie art. 224 ust. 1 w zw. z art. 224 ust. 2 i 4
ustawy Pzp
zażądał, aby Odwołujący BARR S.A. w części 3 oraz Odwołujący PKO S.A. w
częściach 7 i 15 przedstawili wyjaśnienia ceny ofert obejmujące w szczególności:
1) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
2) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej
stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października
02 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r.
poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane zamówienie;
3) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie
4) przedstawienie kalkulacji głównych składowych ceny:
a. wynagrodzenia pracowników – z podaniem zaangażowania godzinowego
(miesięcznie) każdego pracownika w realizację zamówienia,
b. koszty usług zlecanych (jeżeli dotyczy - np. windykacja, obsługa prawna),
c. koszty promocji pozyskania klienta,
d. koszty ogólne (np. energia, obsługa biura, media, systemy informatyczne, placówki,
licencje, transport, itp.)
e. koszt utraco
nych korzyści z tytułu zaangażowania wkładu własnego oraz ryzyka strat
na kapitale (jeżeli wykonawca wnosi wkład),
f. inne koszty (jeżeli dotyczy),
g. zysk;
Ponadto, Zamawiający wskazał, że oczekuje, że kalkulacja i wyjaśnienia Wykonawcy:
1) będą spójne z informacjami przedstawionymi w biznes planie,
2) będą uwzględniały specyfikę poszczególnych etapów realizacji Zamówienia, przede
wszystkim Okres Budowy Portfela i Okres Wygaszania Portfela,
3) będą uwzględniały aktualne na dzień składania oferty prognozy zmiany cen i kosztów w
okresie realizacji Zamówienia (inflację).
Odwołujący BARR S.A. w części 3 oraz PKO S.A. w częściach 7 i 15 złożyli
wyja
śnienia, zastrzegając je jako tajemnicę ich przedsiębiorstwa. Zamawiający utrzymał
poufność tych informacji.
W z
wiązku z tym uzasadnienie wyroku zostaje sporządzone z uwzględnieniem tej
okoliczności, z zastrzeżeniem informacji przedstawionych w odwołaniach oraz w części
jawnej rozprawy
przez samych wykonawców, a także zawartych przez Zamawiającego w
odpowiedziach na odwołania.
Sygn. akt KIO 193/23
W tej sprawie zwraca uwagę, że Zamawiający nie podniósł w uzasadnieniu czynności
odrzucenia oferty
, aby wyjaśnienia ceny złożone przez Odwołującego BARR S.A. były
niekompletne, aby nie odpowiadały jego żądaniom. Jak słusznie stwierdził Odwołujący
BARR S.A., złożył on wyjaśnienia ceny oferty odpowiadające wezwaniu wystosowanemu
przez Zamawiającego do ich złożenia. Wyjaśnił kalkulację elementów wskazanych przez
Zamawiającego w wezwaniu, w tym te wynikające z biznes planu, podał też założoną liczbę
wniosków do rozpatrzenia, której Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty nie
zakwestionował. Nie można zatem przyjąć, że podstawą odrzucenia oferty tego wykonawcy,
miałoby być nieudzielenie wymaganych wyjaśnień.
Rozstrzygnięcia zatem wymaga, czy Zamawiający zasadnie uznał, że wyjaśnienia nie
uzasadniają zaoferowanej przez Odwołującego BARR S.A. ceny.
Treść uzasadnienia czynności odrzucenia oferty złożonej Odwołującego wskazuje, że
Zamawiający uznał, że Wykonawca nie wykazał istotnych kosztów potrzebnych do realizacji
zamówienia, z uwagi na to, że wykonawca ten nie wskazał podstawy wynagrodzenia
pracown
ików, a jedynie dodatek do wynagrodzenia. Nie chodzi zatem o brak uwzględnienia
w ofercie Odwołującego BARR S.A., wynagrodzenia za pracę pracowników skierowanych
przez niego do realizacji zamówienia, lecz o to, w jaki sposób je skalkulował.
W ocenie Zamaw
iającego wykonawca powinien uwzględnić podstawę wynagrodzenia
poszczególnych pracowników, a następnie – jeśli dodatek występuje – zsumować dodatek z
podstawą wynagrodzenia. Zamawiający jednak nie uzasadnił swojego stanowiska w tym
zakresie, nie przedstawił argumentacji wskazującej jego zdaniem na to, że w okolicznościach
tego postępowania, przyjęta przez Odwołującego BARR S.A. forma kalkulacji wynagrodzenia
pracowników, oznacza np. naruszenie przepisów prawa, czy z innych względów jest
całkowicie nie do zaakceptowania. Zgodzić się należy z Odwołującym, że uzasadnienie
podane w tym zakresie przez Zamawiającego jest lakoniczne.
Nadto zauważenia wymaga, że uzasadnienie w tym zakresie może być różnie
interpretowane
. Odwołujący dał wyraz w odwołaniu, że zrozumiał treść uzasadnienia
odrzucenia jego oferty w ten sposób, iż zdaniem Zamawiającego powinien uwzględnić całą
podstawę wynagrodzenia danego pracownika, mimo, iż ten tylko w niewielkim zakresie byłby
zaangażowany do wykonania przedmiotowego zadania, a w pozostałym zakresie
realizowałby inne zadania. W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający tymczasem wskazał,
że chodziło mu o część etatu/podstawy wynagrodzenia, proporcjonalną do zaangażowania
danej osoby w zamówienie. Nie zostało to jednak przedstawione w uzasadnieniu, mimo, że
na Zamawiającym ciążył obowiązek pełnego uzasadnienia swojej decyzji odrzucenia oferty
wykonawcy, w tym
jasnego przedstawienia okoliczności faktycznych i ich analizy oraz
podania
powodów, które doprowadziły do określonych rozstrzygnięć w postępowaniu.
Zwraca przy tym uwagę, że Zamawiający nie zakwestionował przedstawionego przez
BARR S.A.
w wyjaśnianiach ceny zaangażowania godzinowego poszczególnych
pracowników w realizację zamówienia, nie podniósł, że czas ten jest niewystarczający dla
należytego wykonania zamówienia. Jak natomiast stwierdził na rozprawie Odwołujący suma
czasów pracy niezbędnych dla analityków, księgowych i innych osób niezbędnych do
realizacji programu nie wymaga utworzenia pełnego etatu w obrębie całego zadania. Nie
zostało także przez Zamawiającego podniesione, że wysokość wynagrodzenia godzinowego
przewidzianego przez BARR S.A., nie jest
zgodna z przepisami dotyczącymi minimalnego
wynagrodzenia za pracę i z minimalną stawką godzinową oraz z przepisami z zakresu prawa
pracy i zabezpieczenia społecznego, jak też, że nie obejmuje także kosztów pracodawcy.
W ocenie Izby,
zważywszy na brak zastrzeżeń Zamawiającego co do skalkulowanego
przez Odwołującego w ofercie czasu pracy pracowników, który jest stosunkowo niewielki w
relacji do podstawowego wymiaru czasu pracy,
wynikającego z przepisów z zakresu prawa,
jak też brak wykazania, aby Zamawiający wymagał zatrudnienia osób wyłącznie na potrzeby
realizacji tego zamówienia, wobec lakonicznego uzasadnienia decyzji o odrzuceniu oferty
złożonej przez Odwołującego należy uznać, że w okolicznościach analizowanej sprawy,
zastosowana przez
tego wykonawcę forma kalkulacji wynagrodzenia pracowników
zaangażowanych w wykonanie przedmiotu umowy, nie może być uznana za wystarczający
czynnik mający świadczyć o tym, że cena jego oferty jest nierealistyczna.
Jak wynika z prawidłowo przytoczonego powyżej w odwołaniu uzasadnienia
czynności odrzucenia oferty Odwołującego BARR S.A., drugą okolicznością, jaką podniósł
Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego, było to, że jego zdaniem
wykonawca ten
wskazał mało realny poziom inflacji w latach 2026 – 2029. W tym zakresie
Zamawiający ogólnikowo podał, że obserwacja sytuacji makroekonomicznej, opinie
ekspertów oraz prognozy Narodowego Banku Polskiego (w tym cel inflacyjny na poziomie
2,5 %) dają podstawę do stwierdzenia, że przyjęty przez Odwołującego poziom wzrostu
został zaniżony, podając wielkość założoną przez Odwołującego na 2026 r. i poziom jej
zmniejszania w dalszych okresach.
Zamawiający zakwestionował prognozę co do inflacji w odległym okresie, odnosząc
swoje twierdzenia nie tylko do nieujawnionych w SWZ
przewidywań w tym zakresie, ale też
nie wskazał przy tym jakie konkretnie opinie i których ekspertów ma na uwadze, jak też nie
wskazał konkretnych prognoz NBP, jakie wziął pod uwagę.
Jak natomi
ast wykazał Odwołujący BARR S.A. w powyżej przytoczonym odwołaniu, z
powołaniem się m.in. na wskazane w nim prognozy NBP, swoje założenia co do poziomu
inflacji przyjął w oparciu o stanowisko NBP w tym zakresie.
W ocenie Izby należy zgodzić się z Odwołującym BARR S.A., że w sytuacji, gdy
Zamawiający w dokumentach zamówienia nie określił, na potrzeby sporządzenia ofert,
poziomu zakładanej inflacji, pozostawiając w tej materii swobodę wykonawcom, trudno
uznać, że przyjęcie przez wykonawcę założeń co do poziomu inflacji z uwzględnieniem
prognoz NBP, stanowi podstawę do uznania, że jest to czynnik wpływający na decyzję o
odrzuceniu oferty wykonawcy z uwagi na jej rażąco niska cenę. Tym bardziej, że jak słusznie
zauważył Odwołujący BARR S.A. w odwołaniu, Zamawiający przewidział w umowie
waloryzację wynagrodzenia.
W związku z tym należy uznać, że również ten element kalkulacji ceny oferty,
złożonej przez Odwołującego BARR S.A. nie może być uznany za stanowiący podstawę do
stwierdzenia, że wyjaśnienia nie uzasadniają zaoferowanej przez niego ceny.
W ocenie Izby n
ie zostało wykazane, aby za cenę oferty tego wykonawcy nie było
możliwe należyte wykonanie zamówienia, a zatem aby była to cena nierealistyczna, nie
występująca na danym rynku. Podnoszona przez Zamawiającego argumentacja, iż cena ta
jest istotnie niższa niż wcześniejsze stawki deklarowane przez wykonawców w
postępowaniach z ostatnich trzech lat w zakresie analogicznego produktu i rynku, nie jest w
tym zakresie przekonującym argumentem.
Po
pierwsze, jak sam wskazał Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty
Odwołującego BARR S.A., w analizowanym postępowaniu zmodyfikował on specyfikę
produktu. Po drugie, jak wskazał na rozprawie Odwołujący, obserwuje on tendencję
spadkową stawek wynagrodzeń, a sam z uwagi na treść swojego statutu nie jest nastawiony
na maksymalizację zysku. Nadto, nie jest sporne, że w części 13, w której Odwołujący złożył
ofertę w ramach konsorcjum, Zamawiający uznał analogiczne, co do przyjętej metody
kalkulacji, wyjaśnienia za obalające domniemanie istnienia w tej ofercie rażąco niskiej ceny.
W związku z tym należy uznać, że podane przez Zamawiającego okoliczności, które
w jego ocenie zadecydowały o odrzuceniu oferty Odwołującego w części 3, nie pozwalają na
uznanie,
iż nie zostało obalone przez tego wykonawcę domniemanie istnienia w ofercie tego
wykonawcy
rażąco niskiej ceny. Analiza wyjaśnień prowadzi do wniosku, że zawierają one
wszystkie elementy kalkulacji ceny oferty, na które zwrócił uwagę Zamawiający w wezwaniu
oraz
uzasadniają podaną w ofercie cenę.
Ubocznie należy wskazać, że Zamawiający dopiero w odpowiedzi na odwołanie
odn
iósł się do liczby wniosków przyjętych przez Odwołującego BARR S.A. do kalkulacji ceny
oferty. Nie jest przy tym
sporne, że SWZ nie określa na potrzeby porównania ofert liczby
wniosków do rozpatrzenia przez wykonawcę. Niezależnie zatem od momentu podniesienia
tej okoliczności przez Zamawiającego, stwierdzenia wymaga, że dla zadania nr 3 budżet
wynosi 25 mln zł, a wysokość maksymalnej pożyczki wynosi 1,5 mln zł. W związku z tym,
brak
wykazania przez Zamawiającego, że w przedmiotowym postępowaniu, zważywszy na
jego charakterystykę, przyjęta przez Odwołującego liczba wniosków jest zaniżona, nie
pozwala na
stwierdzenie, że nie jest możliwe osiągnięcie przez tego wykonawcę zysku na
zamówieniu.
Mając powyższe na uwadze, wskazaną przez Zamawiającego podstawę odrzucenia
oferty Odwołującego należy uznać za nieuzasadnioną.
W konsekwencji za uzasadniony należy uznać zarzut dotyczący unieważnienia
postępowania na podstawie art. 255 pkt 2 ustawy Pzp, który stanowi podstawę do
unieważnia postępowanie, jeżeli wszystkie złożone wnioski o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu albo oferty podlegają odrzuceniu.
W sytuacji, gdy za potwierdzony należy uznać zarzut bezzasadnego odrzucenia
oferty Odwołującego BARR S.A., nie występuje przypadek odrzucenia wszystkich złożonych
ofert
w części 3 postępowania, a zatem ww. przepis nie znajduje zastosowania.
Sygn. akt KIO 238/23 KIO 252/23
Treść uzasadnienia czynności odrzucenia oferty złożonej Odwołującego PKO S.A.
wskazuje, że Zamawiający uznał, że wykonawca ten nie uwzględnił wszystkich elementów
mających wpływ na cenę oferty, a tym samym złożone wyjaśnienia nie uzasadniają ceny
oferty.
W związku z tym istnieje ryzyko, że wynagrodzenie określone w ofercie nie pozwoli na
prawidłowe i terminowe wywiązanie się ze wszystkich obowiązków wynikających z umowy.
Zamawiający w szczególności wskazał, że w złożonych wyjaśnieniach Wykonawca
przedstawił kalkulację kosztów osobowych według stawek bliskich minimalnego
wynagrodzenia, co jest
mało prawdopodobne biorąc pod uwagę poziom kompetencji jakich
Zamawiający wymagał w zakresie personelu realizującego przedmiot zamówienia, a
Wykonawca
ma siedzibę w Warszawie, gdzie stawki dotyczące wynagrodzenia pracowników
znacznie odbiegają od minimalnego wynagrodzenia. Nadto nie przedstawił wyjaśnień i
kalkulacji w zakresie ponoszenia kosztów ogólnych, które byłyby wykorzystywane również na
potrzeby realizowanego zamówienia, a koszty które nie zostały uwzględnione w kalkulacji,
zwiększają faktyczne koszty realizacji zamówienia. Wykonawca w swoich wyjaśnieniach nie
uwzględnił czasu na przygotowanie i realizację działań zadeklarowanych w biznesplanie
(success stories, kampania outdoorowa). Z kolei w przypadku kampanii informacyjnej
Wykonawca nie uwzględnił w kalkulacji zasobów (technicznych, ludzkich) niezbędnych do jej
dystrybucji. Z
godnie z deklaracją PKO S.A. zawartą w Biznes Planie ma on zrealizować
następujące działania: kampania AdWords, kampania outdoorowa, ogłoszenie w
artykule/gazecie, promocja w social mediach. W ocenie Zamawiającego pierwsze trzy
działania wiążą się z dodatkowymi kosztami. Wykonawca nie uwzględnił w wyjaśnieniach, że
będzie ponosił koszty promocji i pozyskania klienta, co wiąże się z ryzykiem związanym z
brakiem realizacji tych działań. Wykonawca w swoich kalkulacjach dotyczących oceny
wniosków uwzględnił wyłącznie pełną analizę poprawnie złożonych wniosków o pożyczki, a
nie przewidział, że wnioski mogą być niekompletne lub w wyniku oceny mogą otrzymać
decyzję negatywną. W zakresie kontroli Wykonawca nie uwzględnił takich pozycji kosztów
jak: koszty dojazdu (paliwo, eksploatacja), ewentualnego noclegu, diety dla pracownika itp.
Ponadto, ważny w ocenie Zamawiającego jest fakt, że cena zadeklarowana przez
Wykonawcę jest istotnie niższa niż stawki deklarowane przez Wykonawców w
postępowaniach z ostatnich lat, a dotyczące analogicznego produktu i rynku. Jednocześnie
Wykonawca zaproponował ją w sytuacji sprzyjającej wzrostowi nakładów pracy lub kosztów
wykonawców. Z jednej strony Zamawiający w przedmiotowym zamówieniu zmodyfikował
specyf
ikę produktu (m.in. nowe przeznaczenie pożyczki i podstawy udzielania pomocy,
zróżnicowanie warunków rozliczenia i kontroli pożyczek), a z drugiej – wysokiej inflacji, której
doświadczają wszystkie podmioty gospodarcze.
W pierwszej kolejności zauważenia wymaga, że z treści złożonych przez
Odwołującego PKO S.A. wyjaśnień oraz odwołania wynika, że wykonawca ten stoi na
stanowisku, że z uwagi na skalę prowadzonej działalności nie był obowiązany skalkulować
odrębnie ofert w częściach 7 i 15 i uwzględnić w kalkulacji wszystkich kosztów związanych z
realizacją przedmiotowego zamówienia w tych częściach. Tymczasem zgodnie z zasadami
obowiązującymi na gruncie zamówień publicznych, wykonawcy są obowiązani konkurować w
postępowaniu z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji. W tym zakresie wskazania
wymaga, że Odwołujący PKO S.A. na rozprawie wskazał, że Zamawiający poprzez
dokonanie podziału zamówienia na 16 części i zastrzeżenie, że wykonawca może złożyć
oferty tylko w dwóch częściach, zapobiegł naruszeniu tych zasad w postępowaniu.
Odwołujący pomija jednak, że ocena ofert dokonywana jest w ramach poszczególnych
części, co oznacza, że zasada ta odnosi się do konkurowania także w ramach tych części.
Jakkolwiek w ocenie Izby efekt skali może w określonych sytuacjach uzasadniać
zmniejszenie kosztów związanych z realizacją zamówienia, to jednak nie zwalnia on z
rzetelnej kalkulacji ceny oferty
składanej w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, w
sposób pozwalający na stwierdzenie, że wykonawca nie będzie finansował
jego realizacji z innych źródeł. Tymczasem trudno nie zauważyć, że Odwołujący PKO S.A.,
powołując się na marginalną wielkość kosztów związanych z realizacją zamówienia w relacji
do
całego zakresu swojej działalności i związane z tym trudności z ich wyodrębnieniem,
zmierza do uchylenia się od obowiązku rzetelnego skalkulowania złożonych w postępowaniu
ofert
, do czego, tak jak każdy wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia
publ
icznego, jest zobowiązany.
W ocenie Izby analiza treści zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa
wyjaśnień ceny ofert złożonych przez Odwołującego PKO S.A. w częściach 7 i 15
potwierdza, że nie są one kompletne. Jakkolwiek można przyjąć, że formalnie odnoszą się
do elementów wskazanych przez Zamawiającego w wezwaniu, to jednak w szeregu
przypadków nie przedstawiają wymaganych informacji a jedynie wskazanie sugerujące, że
dana pozycja go nie dotyczy,
także w sytuacji, gdzie Zamawiający nie zastrzegł, że
wykonawca może ich nie wyjaśnić, jeżeli go nie dotyczą. Wykonawca wskazywał przy tym
ogólnikowo na powody, dla których ich nie skalkulował w ofertach. Tymczasem był
obowiązany je uwzględnić w cenie ofert, nawet jeśli byłyby to jednostkowo niewielkie
w
artości, czy wiązałoby się z pewnymi trudnościami. Okoliczności takie nie wyłączają
bowiem obowiązku prawidłowego skalkulowania ceny oferty. Dotyczy to np. wskazywanych
przez Zamawiającego kosztów ogólnych. Wbrew stanowisku zaprezentowanemu w
odwołaniu Odwołujący nie przedstawił kalkulacji w tym zakresie. Samo formalne
przytoczenie w pkt 4 lit. d wyjaśnień wymogu z wezwania Zamawiającego bez
przedstawienia poszczególnych informacji nie stanowi o wypełnieniu obowiązku wyjaśnienia
kalkulacji ceny.
Zauważenia przy tym wymaga, że Odwołujący PKO S.A. nie neguje powstania
określonych kosztów, np. systemu informatycznego, transportu, co do których na rozprawie
przyznał, że występują, stwierdzając, że np. dla usprawnienia pracy przy rozpatrywaniu
wniosków używa określonego narzędzia informatycznego, pomijając, że z jego
wykorzystaniem wiążą się określone koszty. Podobnie odnosząc się do kosztów transportu
przyznał, że część kontroli odbywa się w terenie. Jednak w kalkulacji ceny oferty nie
uwzględnił kosztów związanych z dojazdem. W ocenie Izby podawana w odwołaniu
okoliczność, iż pracownicy korzystają z samochodów służbowych i dysponują kartą paliwową
nie oznacza, że z ich wykorzystaniem nie wiążą się określone koszty. Na rozprawie
Odwołujący PKO S.A. przyznał, że nie uwzględnił w wyjaśnieniach ceny ogłoszeń w gazecie
czy w prasie,
zastrzegając jednocześnie, że jest to niewielka wartościowo pozycja, która nie
stanowi o rażąco niskiej cenie oferty. Jak natomiast powyżej zostało podniesione, oferty
składane w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego powinny zawierać cenę
skalkulowaną z uwzględnieniem wszystkich kosztów jakie się wiążą z wykonaniem przez
wykonawcę przedmiotu zamówienia, także wówczas, gdy zdaniem wykonawcy dana pozycja
nie przesądza o istnieniu rażąco niskiej.
To, że jednostkowe koszty przypisane do danego zamówienia byłyby niewielkie w
skali całej działalności wykonawcy, nie oznacza, że nie pozostają one w związku z jego
realizacją. Rolą wykonawcy wezwanego do wyjaśnień ceny jest wykazanie, że jest w stanie
za zaoferowaną cenę należycie wykonać zamówienie. W miejsce tego wykonawca nie może
wykazywać, że jest w stanie wykonać zamówienie, finansując jego wykonanie np. z innych
zleceń.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego PKO S.A. zawartym w odwołaniu, Zamawiający
nie był zobowiązany do wystąpienia do niego z kolejnym wezwaniem do wyjaśnień ceny
oferty. Skierowane do wykonawcy wezwanie było rzeczowe i jasno określało oczekiwania
Zamawiającego. Odwołujący PKO S.A. złożył niekompletne wyjaśnienia. W związku z tym
ewentualne ponowne wezwanie zmierzałoby nie tyle do wyjaśnienia już przedstawionych
treści, lecz do przedstawienia nowych, tym razem pełnych, wyjaśnień, co nie jest dozwolone.
Profesjonalny wykonawca biorący udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego winien dochować należytej staranności przy sporządzaniu wyjaśnień składanych
na wezwanie zamawiającego.
Zauważenia wymaga również, że na rozprawie Odwołujący PKO S.A. stwierdził, że
może być pewna niespójność w jego wyjaśnieniach dotycząca tego czy konkretne osoby
pracują za konkretne pieniądze przy realizacji zadań. W wyjaśnieniach przedstawił symulację
obejmującą hipotetyczną liczbę godzin przy założeniu, że pracę wykonują hipotetyczne
osoby zar
abiające minimalne wynagrodzenie. Nie jest to rzeczywisty opis jak będzie
realizowane przez niego zamówienie. W wyjaśnieniach wskazał, że wszystkie czynności są
wykonywane przez wszystkich pracowników banku. Nie jest natomiast sporne, że
Zamawiający wymagał, aby zamówienie było realizowane przez wskazanych specjalistów.
W związku z tym, w okolicznościach analizowanej sprawy należy uznać, że zaistniały
podstawy do odrzucenia ofert złożonych przez tego wykonawcę PKO S.A. w częściach 7 i
Rolą wykonawcy wezwanego do złożenia wyjaśnień ceny jego oferty jest obalenie
domniemania istnienia w jego
ofercie rażąco niskiej ceny. W związku z tym wyjaśnienia
powinny dać możliwość uznania, że wykonawca jest w stanie wykonać zamówienie za
oszacowaną przez siebie cenę, bez konieczności jego finansowania z innych źródeł. W
związku z tym wyjaśnienia nie mogą być pozorne, lecz powinny w pełni uwzględniać
elementy wskazane przez zamawiającego w wezwaniu do ich złożenia, winny być
wyczerpujące, konkretne i przekonujące. Nie chodzi zatem jedynie o formalny aspekt
udzielenia odpowiedzi i przedstawienie
ogólnikowych informacji, czy przytoczenie
oczekiwanego przez Zamawiającego elementu wyceny, bez jego wyjaśnienia co do sposoby
skalkulowania, lecz o rzeczywiste
wyjaśnienie kosztów elementów oferty, mających wpływ
na wysokość jej ceny.
Z przepisu art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
wynika, że podstawą do odrzucenia z uwagi na
rażąco niską cenę jest m.in. brak złożenia przez wezwanego wykonawcę wymaganych
wyjaśnień ceny, przy czym złożenie niepełnych, ogólnikowych wyjaśnień, nie pozwalających
na uznanie, że odpowiadają one wezwaniu do ich złożenia, jest uznawane za równoznaczne
z brakiem ich złożenia.
W związku z tym w ocenie Izby Zamawiający zasadnie uznał, że oferty Odwołującego
PKO S.A. złożone w częściach 7 i 15 podlegają odrzuceniu. W związku z tym oferty te nie
mogły zostać uznane za najkorzystniejsze w tych częściach postępowania.
Nie potwierdziły się zatem pozostałe zarzuty odwołań. Nie zostało bowiem wykazane,
aby na skutek odrzucenia ofert Odwołującego Zamawiający dokonał wyboru
najkorzystniejszej oferty w częściach 7 i 15 z naruszeniem przepisu art. 239 ustawy Pzp,
zgodnie z którym: 1. Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów
oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia. 2. Najkorzystniejsza oferta to oferta
przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą
cen
ą lub kosztem.
Nie zostało także wykazane, aby naruszył zasady określone w art. 16 ustawy Pzp.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp,
Izba uwzględnia odwołanie w
całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub
może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu lub
systemu kwalifikowania wykonawców.
W sprawie KIO 193/23 stwierdzono naruszenie
przepisów Pzp, mające wpływ na
wynik postępowania, co musiało skutkować uwzględnieniem odwołania.
W sprawach KIO 238/23 i KIO
252/23 nie stwierdzono naruszenia przepisów Pzp,
mającego wpływ na wynik postępowania, co musiało skutkować oddaleniem odwołań.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 553 zdanie pierwsze Pzp, orzeczono
jak w pkt 1 i 2 sentencji.
Zgodnie z art. 557 Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym postępowanie
odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego.
W sprawie KIO 193/23 Izba uwzględniła odwołanie. W związku z tym
o
dpowiedzialność za wynik postępowania ponosi Zamawiający. W sprawach KIO 238/23 i
KIO
252/23 Izba oddaliła odwołania. W związku z tym odpowiedzialność za wynik
postepowania odpowiedzialność ponosi Odwołujący PKO S.A.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku
postępowania - na podstawie art. 557 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 pkt
1 i 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………………….………..
Członkowie:
………………….………..
………………….………..