KIO 3202/23 WYROK dnia 16 listopada 2023 r.

Sygn. akt: KIO 3202/23  

WYROK 

z dnia 16 listopada  2023 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Andrzej Niwicki 

Członkowie:   

Katarzyna Odrzywolska 

Anna Osiecka-Baran 

Protokolant:            

Mikołaj Kraska 

po  rozpatrzeniu  na  rozprawie  w  dniu    13  listopada  2023  r.  w  Warszawie 

odwołania 

wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  26  października  2023  r.  przez 

wykonawcę  DXC  Technology  Polska  Sp.  z  o.o.,  ul.  Prosta  67,  00-838  Warszawa  w 

postępowaniu prowadzonym przez Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, al. 

Jana Pawła II 70, 00-175 Warszawa 

przy  udziale  wykonawcy  ASSECO  Poland  S.A.,  ul.  Olchowa  14,  35-

322  Rzeszów 

zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego 

orzeka: 

1.  oddala 

odwołanie. 

kosztami postępowania obciąża wykonawcę DXC Technology Polska Sp. z o.o. z 

siedzibą  w  Warszawie i  zalicza w  poczet  kosztów  postępowania odwoławczego kwotę 

15  000  zł  00  gr  (słownie:  piętnaści  tysięcy  złotych  zero  groszy),  uiszczoną  przez  DXC 

Technology Polska Sp. z o.o. 

z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania. 

zasądza od DXC Technology Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na rzecz    

Agencja  Restrukturyzacji  i  Modernizacji  Rolnitwa  z  siedzibą  w  Warszawie  kwotę 

600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem uzasadnionych 

kosztów reprezentacji strony.    

Stosownie  do  art.  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  -  Prawo  zamówień 

publicznych  (Dz.  U.  z  2023  r.,  poz.  1605 ze  zm.) na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  14  dni  od 

dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

………………………………  

……………………………… 

………………………………. 

Sygn. akt: KIO 3202/23  

Uzasadnienie 

Zamawiający:    Agencja  Restrukturyzacji  i  Modernizacji  Rolnictwa  w  Warszawie  prowadzi 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  z  wolnej  ręki  pn.:  ”Zakup  usługi 

utrzymania  i  rozwoju  aplikacji  ZSZiK,  IACS  plus,  GIS,  SIZ,  PZSiP  plus,  PA,  eWniosekplus, 

eWoP  oraz  IRZplus  (numer  postępowania:  DPiZP.2615.1.2023),  ogłoszenie  o  udzieleniu 

zamówienia opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 27 września 2023 r., nr 

2023/S 186-

582893 („Postępowanie”).   

Odwołujący  DXC  Technology  Polska  sp.  z  o.o.    z/s  w  Warszawie    wniósł  dnia  26 

października  2023  r.  odwołanie  wobec  czynności  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rolnictwa  („Zamawiający”,  „ARiMR”)  polegającej  na  udzieleniu  wykonawcy  Asseco  Poland 

S.A. (Asseco) zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki w sytuacji, gdy nie 

zostały spełnione ustawowe przesłanki do udzielenia zamówienia w tym trybie.  

Odwołujący zarzuca Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy Pzp:   

Art. 214 ust. 1 pkt 5 przez:  

(a) 

nieprawidłowe zastosowanie przez Zamawiającego trybu zamówienia z wolnej ręki w 

sytuacji,  w  której  nie  zaistniały  ustawowe  przesłanki  do  stosowania  tego  trybu,  a  zatem 

Zamawiający udzielił zamówienia w sposób sprzeczny z ustawą Pzp;  

(b) 

udzielenie  zamówienia  w  trybie  zamówienia  z  wolnej  ręki  wykraczając  poza 

niezbędny i konieczny zakres takiego zamówienia,  

Art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 17 ust. 2 przez naruszenie Zamawiającego zasady uczciwej 

konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców  i  udzielenie  zamówienia  wykonawcy 

wybranemu niezgodnie z przepisami.  

II. Z uwagi na powyższe, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz o:  

(a) 

unieważnienie umowy zawartej z Asseco, ewentualnie o unieważnienie tej umowy w 

zakresie, jaki nie był niezbędny i konieczny do natychmiastowego wykonania;  

(b) 

stwierdzenie  naruszenia  prawa  przez  Zamawiającego  w  zakresie  opisanym  w 

zarzutach i uzasadnieniu;  

(c) 

na  podstawie  art.  554  ust  3  ustawy  Pzp  nałożenie  na  Zamawiającego  kary 

finansowej.  

Niektóre  informacje  zawarte  w  załącznikach  do  odwołania  mają  charakter  poufny,  a 

Zamawiający i Odwołujący zobowiązani są zachowania ich w tajemnicy, co wynika z pkt 16.1 

umowy zawartej między nimi ( załącznik nr 5 do odwołania).   

Załączniki obejmujące informacje poufne są oznaczone jako tajemnica przedsiębiorstwa.  

Odwołujący  profesjonalnie  zajmuje  się  świadczeniem  usług  informatycznych,  w  tym  usług 

utrzymania  systemów  informatycznych  oraz  ich  modyfikacji  i  byłby  zainteresowany 

złożeniem oferty w ewentualnym postępowaniu ogłoszonym w celu zawarcia umowy o treści, 

jaką ARiMR zawarł z Asseco.   

B

ył  wykonawcą  wykonującym  poprzednią  umowę  dotyczącą  tego  samego  systemu 

informatycznego,  która  została  rozwiązana  przez  ARiMR  w  sposób  nieskuteczny  i  bez 

podstawy prawnej. Z 

rozwiązaniem umowy Zamawiający zawarł tego samego dnia umowę z 

Asseco.  

29  listopada  2022  r.  Zamawiający  zawarł  z  Odwołującym  umowę  nr  83/DI/2022/2610 

(„Umowa”) po przeprowadzeniu przetargu nieograniczonego.  

Umowa dotyczyła świadczenia kilku rodzajów usług:  

(a) 

usług  utrzymania  systemu  informatycznego  Zamawiającego  składającego  się  z 

aplikacji  ZSZiK,  IACS  plus,  GIS,  SIZ,  PZSiP  plus,  PA,  eWniosekplus,  eWoP  oraz  IRZplus, 

określanych  w  Umowie  jako  Grupa  Usług  Zapewnienia  Jakości  (G2)  i  Grupa  Usług 

Administracji Systemem (G3),  

(b) 

usług  rozwoju  ww.  systemu  informatycznego  polegających  na  opracowywaniu  i 

wdrażaniu  modyfikacji  lub  nowych  funkcjonalności  tego  systemu  (określanych  w  Umowie 

jako Grupa Usług Rozwoju (G4),  

(c) 

innych  usług  tj.  Usługi  Zleceń  Operacyjnych,  Okresu  Przejściowego  oraz  usługi 

związane z Przekazaniem Usług.  

Zamawiający  jest  odpowiedzialny  za  wdrażanie programów  współfinansowanych  z  budżetu 

UE 

oraz środków krajowych. Realizacja wspierana jest przez systemy informatyczne.   

Kluczowym  i  najbardziej  rozbudowanym  systemem  informatycznym  Agencji  jest  System 

Informatyczny Agencji  („SIA”),  na  który  składają  się  aplikacje  ZSZiK,  IACS  plus,  GIS,  SIZ, 

PZSiP  plus,  PA,  eWniosekplus,  eWoP  oraz  IRZplus.  System  służy  do  obsługi  procesu 

rozpatrywania  wniosków  o  przyznanie  płatności  dla  producentów  rolnych,  zgodnie  z 

zasadami  Unii  Europejskiej  w  ramach  Wspólnej  Polityki  Rolnej  i    na  podstawie  krajowego 

prawa.   

SI

A  wymaga  dostosowywania w  ramach  każdej z  corocznych  akcji  wypłat  dla  producentów 

rolnych, które Zamawiający określa jako Kampanie.  

Pod  koniec  roku  2022  Zamawiający  przygotowywał  się  do  zadania  wprowadzenia  istotnej 

modyfikacji  do  SIA  dla  dostosowania  go  do  obsługi  płatności  z  Europejskiego  Funduszu 

Rolniczego  Gwarancji  oraz  Europejskiego  Funduszu  Rolnego  na  rzecz  Rozwoju Obszarów 

Wiejskich  w  nowej  perspektywie  2023-

2027,  co  wymagało  znacznych  zmian  w  systemie. 

Modyfikacje potrzebne do wypłat w 2023 r. Zamawiający określał jako Kampania 2023.  

W  tym  czasie  nadal  trwało  postępowanie  w  celu  zawarcia  nowej  umowy  (ostatecznie 

zawartej  z  DXC)  oraz 

obowiązywała  jeszcze  umowa  z  analogicznym  zakresem  usług  z  18 

czerwca 2019 r. na okres 47 miesięcy, z Asseco Poland S.A. (41/Dl/2019/2610). Umowa ta 

obowiązywała do 28 kwietnia 2023 r.    

P

rzez  początkowy  okres,  Okres  Przejściowy,  jednocześnie  świadczone  były  usługi  przez 

dotychczasowego wykonawcę (czyli Asseco).   

W  ten  sposób  Zamawiający  chciał  zapewnić  sobie  możliwość  korzystania  z  usług Asseco  i 

równoległego  przygotowywania  się  przez  DXC  do  świadczenia  tych  usług  po  zakończeniu 

Okresu Przejściowego, który rozpoczyna się z podpisaniem Umowy i kończy się z upływem 

5  miesięcy  od  dnia  zawarcia,  po  5 miesiącach DXC  rozpoczyna  świadczenie  usług,  w  tym 

usługi modyfikacji SIA.  

Zamawiający  zawarł  Umowę  z  DXC  za  zgodą  KIO  z  25  listopada  2022  r.,  KIO/W  38/22  o 

uchyleniu  zakazu  zawarcia  po  uznaniu

, że Zamawiający wykazał, że brak zawarcia umowy 

na  tym  etapie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  skutkować  może  brakiem  realnej 

możliwości  uniknięcia  przez  Zamawiającego  opóźnienia  w  realizacji  płatności  na  rzecz 

producentów  rolnych,  co  z  kolei  skutkować  będzie  odmową  refundacji  Rzeczpospolitej 

Polskiej przez Komisję Europejską kwoty stanowiącej równowartość nawet ok 21 mld zł. KIO 

uznało  także,  że  jedynie  w  przypadku  pilnego  zawarcia  umowy  zagwarantowana  będzie 

tożsamość  wykonawcy  utrzymującego,  certyfikującego  i  modyfikującego  system 

informatyczny  i  będzie  to  skutkowało  realną  możliwością  dostosowania  tego  systemu  do 

wymagań  określonych  Kampanią  2023.  Brak  zawarcia  umowy  skutkować  może  bowiem 

brakiem  realnej  możliwości  uniknięcia  przez  Zamawiającego  opóźnienia  w  realizacji 

płatności,  co  z  kolei  skutkować  będzie  odmową  refundacji  Rzeczpospolitej  Polskiej  przez 

Komisję Europejską kwoty stanowiącej równowartość nawet do ok 21 mld zł.  

Okres  Przejściowy  trwał  do  29  kwietnia  2023  r.    Od  30  kwietnia  Odwołujący  rozpoczął 

świadczenie usług z Umowy w pełnym zakresie.  

25  sierpnia  2023  r.  Zamawiający  przesłał  Odwołującemu  oświadczenie  o  wypowiedzeniu 

Umowy, odstąpieniu od Zamówień P002 i P005 (dotyczących modyfikacji systemu SIA) oraz 

wypowiedzeniu  Zamówienia  ZO006.  Jednocześnie  uniemożliwił  wykonywanie  Umowy 

Odwołującego odcinając dostęp do środowisk informatycznych ARiMR.  

Pkt  14  Umowy  zawierał  obszerny  katalog  podstaw  do  wypowiedzenia  Umowy  w  razie  jej 

nienależytego wykonywania. Mimo tego, Zamawiający oparł oświadczenia o art. 746 § 1 oraz 

art. 635 kc o umowie zlecenia i umowie o dzieło, pomijając całkowicie podstawy umowne.   

Ponieważ  oświadczenia  Zamawiającego  o  rozwiązaniu  Umowy  (w  tym  zamówień  i  zleceń) 

zostały  doręczone  z  naruszeniem  procedury  przewidzianej  Umową,  a  wskazane  w  nich 

powody  rozwiązania  były  pozorne  i  nieprawdziwe,  Odwołujący  5  września  2023  r.  wezwał 

Zamawiającego do wznowienia wykonywania obowiązków i umożliwienia świadczenia usług.   

Ostatecznie,  po  opublikowaniu  przez  Zamawiającego  27  września  2023  r.  w  DUUE 

ogłoszenia o udzieleniu Asseco Poland S.A. z wolnej ręki zamówienia obejmującego usługi, 

które były objęte zakresem Umowy, oraz otrzymaniem oświadczenia Zamawiającego, że nie 

zamierza  wykonać  obowiązków  z  Umowy,  2.10.2023  r.  DXC  odstąpiło  od  Umowy  z  winy 

ARiMR.      

II.  

Uzasadnienie prawne   

Zamawiający  wskazał  art.  214  ust.  1  pkt  5  Pzp  jako  podstawę  prawną  udzielonego 

zamówienia  z  wolnej  ręki.  Przepis  stanowi  transpozycję  art.  32.2.c  obecnej  dyrektywy 

zamówieniowej. Art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp: „1. Zamawiający może udzielić zamówienia 

z wolnej ręki, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności: 5) ze względu 

na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której 

nie  mógł  on  przewidzieć,  wymagane  jest  natychmiastowe  wykonanie  zamówienia,  a  nie 

można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia;”  

Art.  32.2.c  dyrektywy  zamówieniowej  2014/24/UE:  Procedurę  negocjacyjną  bez  uprzedniej 

publikacji  można  stosować  do  zamówień  w  każdym  z  następujących  przypadków:  c)  w 

zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne, jeżeli – ze względu na wystąpienie wyjątkowo 

pilnej konieczności spowodowanej wydarzeniami, których instytucja zamawiająca nie mogła 

przewidzieć  –  terminy  przewidziane  dla  procedury  otwartej  lub  procedury  ograniczonej  lub 

procedury  konkurencyjnej  z  negocjacjami  nie  mogą  być  dotrzymane.  Okoliczności 

przywoływane w  celu uzasadnienia wyjątkowo pilnej  konieczności  nie  mogą  być  w  żadnym 

wypadku przypisane instytucji zamawiającej.  

O

rzecznictwo  TSUE,  KIO  oraz  sądów  powszechnych  dotyczące  tego  zagadnienia  i 

wydawane na przestrzeni ostatnich 30 lat, zachowuje 

aktualność.  

U

dzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki  na  tej  podstawie  wymaga  łącznego  spełnienia  pięciu 

przesłanek: 1) wystąpiła  wyjątkowa  sytuacja;  2)  sytuacja ta  nie  wynika  z  przyczyn  leżących 

po  stronie  zamawiającego;  3)  zamawiający  nie  mógł  przewidzieć  wystąpienia  takiej 

wyjątkowej sytuacji; 4) wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia;  5 nie można 

zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.  

P

rzesłanki muszą zostać spełnione kumulatywnie, a pomiędzy nimi musi zachodzić związek 

przyczynowo skutkowy oraz czasowy. Wskazano orzecznictwo. 

Ciężar  wykazania,  że  przesłanki  zastosowania  trybu  z  wolnej  ręki  zostały  spełnione, 

spoczywa na zamawiającym, który wywodzi z tego skutki prawne.   

W  ocenie  Odwołującego  żadna  ze  wskazanych  przesłanek  zastosowania  trybu  nie  została 

wykazana,  a  Zamawiający  nie wykazał  związku pomiędzy  przesłankami zastosowania tego 

nadzwyczajnego trybu udzielania zamówień publicznych.  

Przy 

interpretacji  i  stosowania  przepisów  ustawy  pzp,  ww.  lista  pięciu  przesłanek 

wskazanych w art. 214 ust. 1 pkt 5 Pzp powinna zostać uzupełniona o przesłankę, że zakres 

zamówienia z wolnej ręki nie powinien wykraczać poza to, co jest niezbędne.  

Niezależnie  od  niedochowania  przesłanek  Odwołujący  zarzuca  zawarcie  umowy  z  Asseco 

poza absolutnie niezbędny i konieczny zakres.  

Zamawiający nie wykazał, że powodem udzielenia zamówienia była wyjątkowa sytuacja.  

Z  orzecznictwa  wynika,  że  „wyjątkowa  sytuacja”  to  zjawisko  losowe  i  niezależne  od 

Zamawiającego,  takie jak  klęski  żywiołowe,  katastrofy,  awarie,  wypadki,  a  zatem  zdarzenie 

obiektywnie  nieprzewidywalne.    Co  więcej,  jest  to  sytuacja,  której  nie  tylko  nie  dało  się 

przewidzieć,  ale  też  nie  dało  się  uniknąć.  Wyjątkowość  sytuacji  jest  związana  z  dużą 

rzadkością występowania określonego zjawiska. (tak orzecznictwo).  

Zamawiający  nie  wykazał  w  uzasadnieniu  zawartym  w  ogłoszeniu  o  zamówieniu,  że 

udzielenie  zamówienia  było  następstwem  wystąpienia  zjawisk  nadzwyczajnych  i 

niemożliwych  do  przewidzenia,  bowiem  za  taką  sytuację  nie  można  uznać  rozwiązania 

umowy z DXC z powodu opóźnień w realizacji Umowy.   

Rozwiązanie  umowy,  zwłaszcza  bez  wcześniejszego  uprzedzenia  wykonawcy  o  tym,  że 

istnieją jakiekolwiek przesłanki, jest okolicznością, którą Zamawiający powinien przewidzieć.   

Także  konieczność  wprowadzenia  modyfikacji  do  systemu  informatycznego  w  związku  ze 

zmianami  prawa 

–  na  co  powołuje  się  Zamawiający  -  nie  jest  okolicznością  wyjątkową  i 

nieprzewidywalną.  Sąd Apelacyjny  w  innej  sprawie  dotyczącej ARiMR  uznał,  że  w  sytuacji 

konieczności modyfikacji systemu SIA “dla realizacji należących do ustawowych kompetencji 

zamawiającego  zadań  związanych  z  udzielaniem  dopłat  do  kredytów  preferencyjnych  dla 

rolników  w  zakresie  nowych  kredytów,  ale  również  dla  utrzymania  ciągłości  działań 

odnoszących się do kredytów już udzielonych, jak również zmiany przepisów, które wymogły 

dokonanie modyfikacji zmian systemu” “przepis art. 67 ust. 1 pkt 3 poprzedniej ustawy Pzp [ 

aktualnie  art.214  ust.  1  pkt  5  ustawy  Pzp]  znajduje  zastosowanie  jedynie  w  sytuacji,  gdy 

zamawiający  w  wyniku  wyjątkowego,  nieprzewidywalnego  zdarzenia  zmuszony  jest  do 

natychmiastowej  reakcji,  niezbędnej  do  ograniczenia  bezpośrednich  skutków  takiego 

zdarzenia,  np.  usunięcie  bezpośredniego  zagrożenia  dla  zdrowia  lub  życia  czy 

zabezpieczenie  majątku  przed  poniesieniem  szkody  o  znacznych  rozmiarach.  Muszą  to 

zatem  być  sytuacje  wykraczające  poza  normalne  warunki  życia  gospodarczego  i 

społecznego. 

(tak: A. Bazan J.E. Nowicki „Prawo zamówień publicznych. Komentarz”). Przykładem takiej 

sytuacji w odniesieniu do przedmiotowego zamówienia mogłaby być np. klęska żywiołowa, w 

następstwie  której  zaistniała  konieczność  zmian  w  udzielaniu  dopłat  do  kredytów 

preferencyjnych  dla  dotkniętych  nią  rolników  i  przetwórców  rolnych.  Zmiany  prawa  nie 

mieszczą się w tej kategorii, nie są okolicznością, której co do zasady zamawiający nie może 

przewidzieć.” (wyrok SA w Warszawie z 21 stycznia 2015 r., I ACa 1201/14).  

Zamawiający  przeprowadzał  coroczne  kampanie  związane  z  wypłatą  środków  i zaliczek na 

rzecz rolników, a w związku z tym był odpowiedzialny za wdrożenie wszelkich koniecznych 

istotnych  modyfikacji  swojego  systemu  informatycznego.    M

ógł  przewidzieć  (i  przewidywał) 

możliwość  wystąpienia  koniecznych  zmian  w  SIA  oraz  w  harmonogramie  usług 

realizowanych  początkowo  przez  Asseco,  a  następnie  przez  DXC.  Sytuacja  ta  nie  była 

wyjątkowa i nieprzewidywalna.  

Sytuacja, w której doszło do zamówienia z wolnej ręki, wynika z przyczyn leżących po stronie 

Zamawiającego.  Wg  dyrektywy  zamówieniowej  „Okoliczności  przywoływane  w  celu 

uzasadnienia  wyjątkowo  pilnej  konieczności  nie  mogą  być  w  żadnym  wypadku  przypisane 

instytucji zamawiającej.” (tu orzecznictwo TSUE) 

Wyjątkowa  sytuacja  niewynikająca  z  przyczyn  leżących  po  stronie  zamawiającego  to 

przesłanka  o  charakterze  obiektywnym,  co  oznacza,  że  okoliczności  uzasadniające  jej 

wystąpienie muszą wynikać z przyczyn niezawinionych, niezależnych od zamawiającego, a 

zatem  powyższe  zdarzenia  nie  mogą  być  spowodowane  przez  działania  bądź  zaniechania 

zamawiającego .  

Wypowiedzenie  Umowy  z  Odwołującym,  stanowiące,  według  ARiMR,  sytuację  wyjątkową, 

powinno  zatem  jednoznacznie  wynikać  z  przyczyn  leżących  po  stronie  wykonawcy  DXC. 

Okoliczności  uzasadniające  wypowiedzenie  Umowy  powinny  być  niezależne  od  ARiMR  i 

przez  ARiMR  niezawinione.    A  contrario,  Zamawiający  powinien  wykazać,  że  rozwiązanie 

Umowy wynikało wyłącznie z działań lub zaniechań DXC lub innych osób trzecich.  W ocenie 

Odwołującego  i  wbrew  twierdzeniom  ARiMR,  powody  rozwiązania  Umowy  były  skutkiem 

okoliczności,  za  które  to  ARiMR  ponosi  odpowiedzialność.  W  konsekwencji  Odwołujący 

odmówił uznania oświadczenia ARiMR za ważne.   

Podstawowym  powodem  rozwiązania  Umowy  wskazanym  przez  ARiMR  było  rzekome 

nieterminowe  i  nieefektywne  usuwanie  błędów  przez  Odwołującego  w  Systemie 

Informatycznym  Agencji  oraz  nieterminowa  realizacja  prac  nad  zleconymi  przez 

Zamawiającego modyfikacjami SIA.  

Odwołujący  rzetelnie  realizował  usługi  utrzymania  oraz  zlecone  mu  przez  Zamawiającego 

modyfikacje, 

mimo,  że  Zamawiający  już  od  momentu  zawarcia  umowy  nie  realizował 

prawidłowo swoich obowiązków, wskutek czego Odwołujący musiał nieustannie modyfikować 

sposób realizacji prac i zwiększyć nakłady konieczne dla prawidłowej realizacji Umowy.  

Odwołujący przedstawia przykładowe istotne uchybienia Zamawiającego w realizacji Umowy, 

które były bezpośrednim powodem powstania trudności w realizacji Umowy po stronie DXC i 

które podważają stanowisko Zamawiającego, że rozwiązanie Umowy przez niego wynikło z 

przyczyn  nieleżących  po  jego  stronie.  W  chwili  zakończenia  Okresu  Przejściowego, 

Odwołujący  dostarczył ARiMR  listę  zgłoszeń,  w  tym  wad  SIA,  nieusuniętych  przez Asseco 

jako podmiot odpowiedzialny za ich rozwiązywanie na podstawie gwarancji. Lista liczyła 1174 

pozycji. Nieusunięcie ich miało istotny wpływ na wykonywanie Umowy przez Odwołującego.  

Dowód:  Pisma  z  27  oraz  28  kwietnia  2023  r.  z  załącznikami  -  lista  zgłoszeń  i  wad 

nieusuniętych przez Asseco.   

ARiMR nie wyegzekwował od Asseco usunięcia tych wad w okresie gwarancyjnym, a system 

nie pracował właściwie z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi ARiMR.  

Dowód: Pisma Odwołującego z 2 sierpnia 2023 r., 16 sierpnia 2023 r. oraz 18 sierpnia 2023 

r.   

Powyższe uchybienia nie wyczerpują listy uchybień i są przywołane tylko dla wykazania, że 

nie  została  spełniona  przesłanka  braku  odpowiedzialności  Zamawiającego  za  powstanie 

sytuacji, w której udzielił zamówienia z wolnej ręki, skoro bezpośrednio zawinił.  

Kwestia  bezprawnego  rozwiązania  Umowy  przez  Zamawiającego  nie  jest  natomiast  i  nie 

może być przedmiotem rozstrzygnięcia KIO.   

Zamawiający mógł  przewidzieć wystąpienie sytuacji,  w  której  dokonał  zamówienia z  wolnej 

ręki.  

Rozwiązanie umowy nie jest okolicznością, której nie można przewidzieć. Wynika to m.in. z 

wyroku  KIO  2454/21,  potwierdzonego  przez  SO  w  wyroku  z  24  marca  2022  r.,  XXIII  Zs 

Co  prawda,  ocena  czy  mamy  do  czynienia  z  nieprzewidywalnością  sytuacji,  powinna  być 

dokonywana  każdorazowo  z  uwzględnieniem  okoliczności  konkretnej  sprawy,  niemniej 

jednak rozwiązanie umowy (niezależnie od okoliczności, w jakich do niego doszło) do takich 

okoliczności  nie  należy.  Gdy  istnieje  spór  pomiędzy  stronami  umowy  sytuacja,  w  której 

dochodzi ostatecznie do rozwiązania umowy, jest jak najbardziej przewidywalna, a na pewno 

nie powinna być zaskoczeniem.”   

Zamawiający  nie  wykazał  w  uzasadnieniu  zastosowania  trybu  z  wolnej  ręki,  że  nie  był  w 

stanie przewidzieć zaistniałej sytuacji, w tym problemów z opóźnieniem w realizacji Umowy.   

Zamawiający wiedział co najmniej w listopadzie 2022 r., że projekt przygotowania modyfikacji 

systemu  SIA  na  potrzeby  Kampanii  2023  ma  14-

to  tygodniowe  opóźnienie,  a  podjęcia  się 

jego wykonania w  terminie 7 miesięcy (do  maja  2023  r.  –  pierwotny  koniec obowiązywania 

umowy z Asseco) nie chce się podjąć nawet Asseco, mimo, że Asseco znało system SIA.  

We  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  przez  Zamawiającego  umowy  z  Odwołującym  w 

trakcie  postępowania  odwoławczego  ARiMR  przedstawił  aktualną  na  tamten  moment 

sytuację  dotyczącą  realizacji  niezbędnych  modyfikacji  dla  Kampanii  2023  oraz  przedstawił 

skalę opóźnień w implementacji niezbędnych modyfikacji.  

W  ramach  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  Zamawiający  opisał  podstawowe 

powody swojego wniosku, na które składały się:  

wyczerpanie budżetu na usługi modyfikowania systemu;  

oświadczenie Asseco z 4 listopada 2022 r., że Asseco nie jest w stanie zrealizować 

kluczowych  modyfikacji  potrzebnych  do  realizacji  Kampanii  2023  przed  zakończeniem 

umowy tj. do dnia 18 maja 2023 r.;  

realne  zagrożenie,  że  nieuchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  skutkować  będzie 

niewdrożeniem  modyfikacji  systemu  informatycznego  w  terminach  umożliwiających 

dochowanie obowiązków związanych z wypłatą płatności na rzecz producentów rolnych.  

Zamawiający wskazał również we wniosku, że w przypadku skrócenia okresu przejściowego 

i wypowiedzenia przez Zamawiającego dotychczasowej umowy z Asseco:  

„Zamawiający będzie miał realną możliwość zapewnienia realizacji niezbędnych modyfikacji 

Systemu Informatycznego, ewentualnie zminimalizowania skutków opóźnień w ich realizacji.”  

„W przypadku zaś nie skrócenia ww. okresu przejściowego i rozpoczęcia świadczenia usług 

przez wykonawcę dopiero po jego upływie, negatywne skutki dla interesu publicznego będą 

mogły  zostać  ograniczone,  w  szczególności  wobec  konstrukcji  kaskadowego  przyrostu 

pomniejszenia  wydatków,  powiązanego  z  długością  okresu  opóźnienia  w  realizacji  danego 

zadania, o której to konstrukcji mowa niżej.”  

Wzmianka  na  temat  „konstrukcji  kaskadowego  przyrostu  pomniejszenia  wydatków"  odnosi 

się do przepisów unijnych, z których wynika, że sankcje dla państwa polskiego związane z 

obniżeniem wartości dotacji unijnych, a tym samym płatności na rzecz producentów rolnych, 

są  uruchamiane  dopiero  wówczas,  gdy  wydatki  dokonane  przez  Zamawiającego  po 

ostatecznym  terminie  30  czerwca  2024  r.  przekroczą  określony  próg  ich  łącznej  wartości  i 

zależą od łącznej wartości niewypłaconych kwot.  

Zamawiający  wiedział  co  najmniej  już  w  listopadzie  2022  r.,  że  wykonanie  modyfikacji  w 

terminie 7 miesięcy (listopad 2022 – maj 2023) jest – zdaniem Asseco - niemożliwe.   

W

iedział  także,  że  możliwe  jest  dotrzymanie  terminów  realizacji  modyfikacji  systemu  lub 

wystąpienie niewielkich opóźnień, tylko w razie skrócenia okresu przejściowego.  

P

rzewidywał  także,  że  w  razie  nie  skrócenia  okresu  przejściowego,  DXC  jako  nowy 

wykonawca nie wykona w terminie modyfikacji, jednak negatywne skutki takiego opóźnienia 

dla interesu publicznego będą ograniczone.  

Z

atem  wprost  przewidywał,  że  Odwołujący,  który  miał  zacząć  świadczyć  usługi  w  zakresie 

modyfikacji po zakończeniu okresu przejściowego, trwającego do 29 kwietnia 2023 r., może 

mieć  trudności  w  wykonaniu  modyfikacji  w  sposób  umożliwiający  rozpoczęcie  płatności  16 

października 2023 r. (czyli w okresie zaledwie 4,5 miesięcy).  

Zamawiający  jedynie  szczątkowo  wspierał  Odwołującego  w  realizacji  Umowy,  przez 

wyrażenie  zgody  na  okresowe  zawieszenie  SLA  w  odniesieniu  do  usług  wsparcia.  W 

pozostałym zakresie nie wywiązywał się z szeregu obowiązków umownych po swojej stronie, 

doprowadzając tym samym do niezawinionych opóźnień po stronie Odwołującego.  

Zamawiającemu  można  zarzucić  zarówno  brak  należytej  staranności  jak  i  złą  wolę  w 

stosunku  do  Odwołującego,  który  jako  jedyny  poniósł  konsekwencję  dalszych  opóźnień, 

które  rozpoczęły  się  już,  zanim  Odwołujący  podpisał  umowę  z  Zamawiającym.  To 

Zamawiający  niespodziewanie  złożył  oświadczenie  o  rozwiązaniu  Umowy  nie  podjąwszy 

nawet próby rozmowy na temat działań naprawczych.  

Za taki stan rzeczy i brak odpowiednich działań w odpowiednim czasie w sytuacji pojawienia 

się niezawinionych przez DXC opóźnień, odpowiedzialność ponosi Zamawiający.   

Powyższe wskazuje, że Zamawiający przewidywał wystąpienie opóźnień w realizacji Umowy 

i był świadomy tego, że Odwołujący może mieć problemy w realizacji Umowy; przewidywał 

wprost  wystąpienie  takiej  sytuacji,  o  czym  świadczy  treść  wniosku  o  uchylenie  zakazu 

zawarcia umowy z DXC.  

N

ie  została  spełniona  przesłanka  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki  w  postaci  tego,  że 

Zamawiający nie mógł przewidzieć sytuacji, w której dokonał zamówienia z wolnej ręki.  

Nie było wymagane natychmiastowe wykonanie zamówienia przez Zamawiającego  

Określenie „natychmiast” wskazuje na maksymalny priorytet i wymaganą szybkość działania 

jeszcze  większą  niż  w  trybie  pilnym.  ARiMR  nie  wykazał,  że  zamówienie,  które  udzielił 

Asseco,  musi  być  wykonane  natychmiast,  a  brak  tego  zamówienia  może  stanowić  istotne 

zagrożenie np. dla zdrowia lub życia.   

W  treści  rozwiązania  umowy  z  DXC  dwukrotnie  powołał  się  na  „pilność”  realizacji  zadań 

statutowych,  m.in.  zagrożeniem  nierozliczenia  dotacji.  Takie  zagrożenie  jest  zazwyczaj 

podstawą  skrócenia  terminów  w  konkurencyjnych  trybach.  Uzyskuje  się  to  dzięki 

zamówieniom  „pilnym”  i  zastosowaniu  skróconych  terminów  na  składanie  ofert,  zaś  tryb 

zamówienia  z  wolnej  ręki  przewidziany  jest  jedynie  w  sytuacji,  kiedy  nie  jest  możliwe 

zastosowanie 

żadnego innego trybu.  

Z  przesłanki  natychmiastowości  wynika  także,  że  zamówienie  może  być  udzielone  tylko  w 

takim zakresie, w jakim wymagane jest natychmiastowe jego wykonanie.  

W Okresie Przejściowym Zamawiający oraz DXC rozważali zawarcie aneksu nr 2 do Umowy, 

którego celem było przyspieszenie realizacji modyfikacji niezbędnych do dokonania płatności 

w ramach Kampanii 2023. Projekt aneksu był analizowany i negocjowany przez obie Strony. 

Pomimo tego Zamawiający zdecydował o jego niepodpisaniu.  

Zamawiający  miał  pełną  świadomość  pilności  prac  związanych  z  realizacją  niezbędnych 

modyfikacji,  w  tym  tych,  które  były,  według  ARiMR,  bezpośrednią  przyczyną  udzielenia 

zamówienia  z  wolnej  ręki  na  rzecz  Asseco.  Zamawiający  mógł  zatem  przewidzieć 

konieczność natychmiastowego udzielenia zamówienia zdecydowanie wcześniej niż w dacie 

wypowiedzenia  Umowy.  Zamawiający,  przez  swoje  własne  zaniechanie,  doprowadził  do 

sytuacji, w której uznał za konieczne udzielenie zamówienia z wolnej ręki.   

Dowód:  Korespondencja  mailowa  pomiędzy  Zamawiającym  a  DXC  od  lutego  do  kwietnia 

2023 r. wraz z projektem aneksu nr 2 do Umowy.   

Zamawiający  w  protokole  wskazał  jako  powód  natychmiastowego  udzielenia  zamówienia 

domniemany obowiązek rozpoczęcia wypłat dla rolników od 16 października 2023 r.    

ARiMR  wskazała  w  protokole,  że  „terminy  realizacji  płatności  (końcowych  i  zaliczkowych) 

zostały określone w art. 44 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)  

2021/2116 z 2 grudnia 2021 r.” („Rozporządzenie 2021/2116”) .  

W ocenie ARiMR z przepisów, że „płatności powinny być zrealizowane dnia 16 października 

2023 r., tj. za niecałe dwa miesiące”.  

Wniosek taki jest nielogiczny i nieuzasadniony treścią przepisów.   

Wypłata  zaliczek  na  rzecz  polskich  rolników  wynika  z  art.  44  ust.  2  lit.  b)  Rozporządzenia 

że  zaliczki  mogą  być  wypłacane  przed  1  grudnia.  Ustawodawca  unijny  nie 

wskazuje  pierwszego  możliwego  terminu  dokonania  tzw.  płatności  zaliczkowych  z  tytułu 

interwencji oraz środków, o których mowa w art. 65 ust. 2 Rozporządzenia 2022/127.   

Zgodnie  z  art.  44  ust.  2  Rozporządzenia  2021/2116  państwa  członkowskie  mogą  (ale  nie 

mają takiego obowiązku prawnego) wypłacać zaliczki zgodnie z powyższymi terminami.  

Sankcja  w  postaci  zmniejszania  dostępnych  środków  występuje  tylko  w  razie 

nieprzestrzegania terminów dokonywania wydatków, a nie zaliczek na te wydatki.  

Zgodnie z art. 5 ust. 2 Rozporządzenia 2021/2116:   

„2.  W  przypadku  gdy  wydatki  Europejskiego  Funduszu  Rolniczego  Gwarancji  (EFRG)  na 

podstawie  art.  5  ust.  2  lub  wydatki  Europejskiego  Funduszu  Rolnego  na  rzecz  Rozwoju 

Obszarów Wiejskich (EFRROW) na podstawie art. 6 na interwencje, o których mowa w art. 

65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, dokonane po terminie określonym w prawie Unii, 

są  równe  progowi  5  %  lub  mniej  wydatków  dokonanych  przed  upływem  terminów 

odpowiednio  dla  EFRG  i  EFRROW,  nie  dokonuje  się  zmniejszenia  płatności  miesięcznych 

ani okresowych.”  

Przepis  ten  następnie  określa  szczegółowe  zasady  pomniejszania  wydatków  w  razie 

dokonania wcześniejszych wydatków po terminie wynikającym z prawa Unii.  

Z  przytoczonych  przepisów  wynika  jednoznacznie,  że  skutki  finansowe  w  postaci  odmowy 

refundacji  Polsce  przez  Komisję  Europejską  dokonanych  wydatków  mogą  zaistnieć  tylko  w 

przypadku przekroczenia terminu płatności interwencji i środków określonego w art. 44 ust. 2 

Rozporządzenia 2021/2116, tj. 30 czerwca 2024 r.   

Ustawodawca  unijny  nie  wskazuje  w  przepisach,  że  niewypłacenie  zaliczek  w 

najwcześniejszym możliwym terminie skutkuje sankcją w postaci utraty tych środków.   

Z przepisu ni

e wynika także obowiązek wypłaty zaliczek w dniu 16 października 2023 r.    

W

e  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  z  DXC,  Zamawiający  napisał:  „W 

przypadku  zaś  nie  skrócenia  ww.  okresu  przejściowego  i  rozpoczęcia  świadczenia  usług 

przez wykonawcę dopiero po jego upływie, negatywne skutki dla interesu publicznego będą 

mogły  zostać  ograniczone,  w  szczególności  wobec  konstrukcji  kaskadowego  przyrostu 

pomniejszenia  wydatków,  powiązanego  z  długością  okresu  opóźnienia  w  realizacji  danego 

zadania, o której to konstrukcji mowa niżej.”  

Zamawiający doskonale wiedział, że ani on jako agencja państwowa ani państwo polskie nie 

poniosą negatywnych konsekwencji w razie niewypłacenia zaliczek przed 1 grudnia 2023 r. 

oraz,  że  wypłata  zaliczek  przed  1  grudnia  jest  prawem,  a  nie  obowiązkiem  państwa 

członkowskiego Unii. Mimo tego świadomie oświadczył nieprawdę w uzasadnieniu udzielenia 

zamówienia  z  wolnej  ręki  (a  wcześniej  ukrył  takie  stanowisko  w  uzasadnieniu  wniosku  o 

uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  z  DXC)  twierdząc,  że  z  przepisów  unijnych  wynika 

obowiązek wypłaty zaliczek począwszy od 16 października br.  

W zakresie ryzyka utraty dotacji jako przesłanki zastosowania trybu z wolnej ręki wypowiadał 

się WSA  który stwierdził, że ryzyko utraty środków przyznawanych w szczególności w formie 

dotacji nie mogło stanowić podstawy udzielenia zamówienia z wolnej ręki z zastosowaniem 

art.  67  ust.  1  pkt  3  ustawy  PZP.  W  ocenie WSA,  długotrwałe  starania  o  przyznanie  dotacji 

powodowały,  że  zamawiający  powinien  mieć  świadomość  możliwości  opóźnień  w  realizacji 

budowy nie mając wiedzy o tym czy i kiedy dotacja będzie przyznana. Podobna teza wynika 

z  orzeczeń  GKO  (orzeczenie  z  13  października  2008  r.,  DF/GKO-4900/46/4445/08/1811, 

orzeczenie GKO z 1 września 2011 r., BDF1/4900/38/44/11/1403).  

Zamawiający  mógł  zachować  terminy  określone  dla  innych  trybów  udzielenia  zamówienia 

publicznego.  

Zamawiający  w  uzasadnieniu  zastosowania  trybu  z  wolnej  ręki  powołał  się  na  wyrok  KIO 

394/19  z  29  kwietnia  2019  r.  dotyczący  odwołania  Comarch  S.A.  na  udzielenie  przez  ZUS 

zamówienia z wolnej ręki na rzecz Asseco. Jak się wydaje, Zamawiający zaczerpnął z tego 

wyroku inspirację nie tylko w zakresie poszukiwania podstaw zastosowania trybu wolnej ręki, 

ale  także  w  zakresie  poprzedzającego  zamówienie  postępowania  wobec  wykonawcy.  W 

sprawie tej ZUS wypowiedział częściowo umowę z Comarch S.A., a następnie udzielił na tę 

część zamówienia z wolnej ręki na rzecz Asseco.   

Stan  faktyczny,  który  był  podstawą  wydania  wyroku  w  sprawie  ZUS,  różnił  się  jednak 

znacząco od stanu faktycznego w ramach niniejszej sprawy.  

ZUS  z  wyprzedzeniem  zakomunikował  Comarch  S.A.  zamiar  rozwiązania  umowy,  zaś 

Comarch  nie oponował, że jest  winien  takiego  stanu rzeczy.  W  przypadku umowy  zawartej 

przez  ZUS  z  Comarch  S.A.,  ZUS  nie  składał  oświadczeń,  że  jest  świadomy  opóźnień  w 

realizacji  swojego  modyfikacji  systemu  informatycznego  oraz  tego,  że  dotychczasowy 

wykonawca  uznał  okres  6,5  miesięcy  za  krótki  na  realizacji  takich  modyfikacji.  ZUS  nie 

twierdził  także,  że  bez  skrócenia  okresu  przejściowego  nie  będzie  możliwe  wykonanie 

modyfikacji systemu w określonym terminie.  

Skoro  ARiMR  wiedział  w  listopadzie  2022  r.,  że  jest  ryzyko  niedotrzymania  terminu 

wdrożenia  modyfikacji  potrzebnych  do  realizacji  Kampanii  2023,  to  już  wtedy  powinien 

zbadać, czy są dostępne inne możliwości udzielenia zamówienia np. bardziej konkurencyjne 

tryby udzielenia zamówienia.  

Zamawiający  dysponował  wieloma  rozwiązaniami,  mógł  ogłosić  jeszcze  w  2022  r.  przetarg 

nieograniczony w celu zawarcia umowy ramowej z wykonawcami zdolnymi do wykonywania 

określonych  modyfikacji  Systemu,  a  także  jego  utrzymania  przez  określony  czas;  mógłby 

wówczas zawierać umowy wykonawcze w sytuacjach przejściowych i kryzysowych.   

Umowa  ramowa  pozwoliłaby  na  szybką  reakcję  zgodną  z  przepisami  Pzp  oraz 

zabezpieczyłaby ciągłość wykonywania usługi.   

Ponadto,  jeżeli  w  sprawie  zachodziła  pilna  potrzeba  udzielenia  zamówienia,  Zamawiający 

mógł  skrócić  terminy  składania  ofert  w  przypadku  trybów  podstawowych.  Skrócenie  było 

możliwe  z  35  dni  do  15  dni  w  przypadku  przetargu  nieograniczonego.  Podobnie  jest  w 

przetargu ograniczonym. 

Zamawiający mógł także użyć trybu negocjacji bez ogłoszenia, również skracając terminy.   

Wreszcie  mógł  określić,  które  części  umowy  są  pilne  do  wykonania  i  zastosować  do  ich 

zamówienia tryb negocjacji bez ogłoszenia lub z wolnej ręki. Z uzasadnienia wyboru trybu z 

wolnej ręki wynika, że pilne były jedynie modyfikacje systemu potrzebne do przeprowadzenia 

wypłat w ramach Kampanii 2023.   

Z ostrożności Odwołujący wskazuje, że Zamawiający mógł ewentualnie udzielić zamówienia 

w pilnym trybie na te świadczenia, które były niezbędne i konieczne do wypłat dla rolników w 

terminie  do  30  czerwca  2024  r.,  a  w  pozostałym  zakresie  pozostawić  wykonywanie  usług 

utrzymania przez Odwołującego, a następnie ogłosić kolejny przetarg.  

Zakres  udzielonego  zamówienia  z  wolnej  ręki  wykraczał  poza  to,  co  było  niezbędne  w 

powstałej sytuacji faktycznej  

Z  art.  32  ust.  2  pkt  c  dyrektywy  zamówieniowej  wynika,  że  procedurę  negocjacyjną  bez 

uprzedniej  publikacji  (czyli  m.in.  przewidziany  w  ustawie  Pzp  tryb  z  wolnej  ręki)  można 

stosować  do  zamówień  publicznych  ze  względu  na  wystąpienie  “wyjątkowo  pilnej 

konieczności  spowodowanej  wydarzeniami,  których  instytucja  zamawiająca  nie  mogła 

przewidzieć”, tylko „w zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne”.  

ARiMR w uzasadnieniu wyboru trybu z wolnej ręki podnosi wyłącznie argumenty związane z 

Kampanią 2023, czyli z koniecznością przygotowania modyfikacji systemu informatycznego 

do  realizacji  wypłat  w  2023  r.  W  uzasadnieniu  brak  argumentów  dotyczących  świadczenia 

innych usług przewidzianych umową z DXC.   

Umowa  zaś  przewidywała,  że  DXC  będzie  świadczyć  dwie  podstawowe  usługi  –  usługę 

utrzymania systemów oraz usługę przygotowywania i wdrażania modyfikacji systemu.   

Skoro  w  opinii  Zamawiającego  wystąpiła  potrzeba  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki,  to 

zakres takiego zamówienia powinien być ograniczony do tego, co było absolutnie konieczne i 

niezbędne  do  naprawienia  sytuacji.  Jeśli  dostrzegał  problem  w  przygotowaniu  na  czas 

modyfikacji systemu koniecznej do dokonania wypłat w Kampanii 2023, powinien był udzielić 

zamówienia  z  wolnej  ręki  na  przygotowanie  takiej  modyfikacji,  pozostawiając  świadczenie 

usługi utrzymania w rękach dotychczasowego wykonawcy, czyli DXC.   

Także  okres  obowiązywania  umowy  z  Asseco  po  udzieleniu  zamówienia  z  wolnej  ręki 

powinien być ograniczony do niezbędnego minimum. Pomimo tego, zawarł z Asseco umowę, 

na  podstawie  której  usługi  będą  świadczone  przez  18  miesięcy.  Jest  to  okres  znacznie 

przekraczający czas niezbędny do wprowadzenia ewentualnych modyfikacji potrzebnych do 

30 czerwca 2024 r.  

Umowa z Asseco przewiduje także, że strony mają dowolną możliwość wydłużenia terminu 

obowiązywania  umowy  lub  zmiany  jej  zakresu  (pkt  19.2.8  umowy).  Pozwala  to  na 

niekontrolowane wydłużanie trwania umowy. Postanowienie jest nieprecyzyjne, niejasne i nie 

określa warunków i zakresu wprowadzenia takich zmian.  

Zamawiający nie ma nawet obowiązku ani interesu, żeby takie postępowanie przeprowadzić 

i zakończyć w trybie pilnym, ponieważ zawarta z wolnej ręki umowa z Asseco zabezpiecza 

jego interesy na kilka lat. Dowód: Umowa między ARiMR a Asseco nr z 25 sierpnia 2023 r.   

Zamawiający twierdzi, że udzielenie zamówienia Asseco w trybie z wolnej ręki na dokonanie 

modyfikacji  w  ramach  Kampanii  2023,  przy  jednoczesnym  kontynuowaniu  umowy  z  DXC  w 

ramach  usług  utrzymaniowych,  nie  było  możliwe  ze  względu  na  obowiązujący  w  umowie z 

DXC tzw. okres certyfikacji.  

Certyfikacja  to  prawo  DXC  do  sprawdzenia  każdej  modyfikacji,  która  nie  została 

przygotowana  przez  DXC,  zanim  zacznie  wobec  niej  świadczyć  usługę  utrzymania.  Okres 

certyfikacji zależał od stopnia skomplikowania modyfikacji. Zakładając, że modyfikacja, którą 

zleciłby  Zamawiający  z  wolnej  ręki  była  maksymalnie  złożona,  DXC  miałby  do  40  dni 

roboczych  na  certyfikację.  W  praktyce,  że  gdyby  modyfikacja  trafiłaby  do  certyfikacji  21 

sierpnia,  certyfikacja  zostałaby  zakończona  16  października,  a  DXC  objąłby  tę  modyfikację 

usługami serwisowymi.  

Skoro  Zamawiający  udzielił  Asseco  zamówienia  z  wolnej  ręki  25  sierpnia  2023  r.  i  w 

pozostałym  do  16  października  czasie  52  dni  Asseco  przygotował  modyfikację,  to  gdyby 

Zamawiający udzielił zamówienia Asseco 4 lipca, to po 52 dniach tj. 21 sierpnia, trafiłaby ona 

do certyfikacji, która zakończyłaby się najpóźniej 16 października.  

Ta hipotetyczna kalkulacja wskazuje, że skoro Zamawiający wiedział od początku Umowy o 

możliwości powstania opóźnienia w przygotowaniu modyfikacji SIA i uznawał tę modyfikację 

za  kluczową,  to  –  zakładając  również  hipotetycznie  spełnienie  pozostałych  przesłanek 

ustawowych 

– mógł dokonać zamówienia z wolnej ręki tylko na tę modyfikację.   

U

zasadniony  jest  zarzut,  że całość  zamówienia została udzielona Asseco niezgodnie z  art. 

214  ust.  1  pkt  5  Pzp,  a  w  razie  nieuwzględnienia  tego  zarzutu  co  do  całości  zamówienia,  

uzasadniony  jest  zarzut,  że  umowa  z  Asseco  została  zawarta  niezgodnie  co  najmniej  w 

zakresie, który nie był niezbędny i konieczny do natychmiastowego wykonania.  

Zarzut z art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 17 ust. 2 ustawy Pzp  

Procedura z wolnej ręki jest najmniej konkurencyjna ze wszystkich procedur w ustawie Pzp, 

dlatego przesłanki tego trybu należy interpretować ściśle.   

Jeżeli  okaże  się,  że  ARiMR  nie  spełnił  łącznie  wszystkich  przesłanek  zastosowania  tego 

trybu, to tym samym naruszył art. 16 ust. 1 i 17 ust. 2 ustawy Pzp.   

Biorąc  zatem  pod  uwagę  przedstawione  wyżej  argumenty,  odwołujący  wniósł  o 

uwzględnienie odwołania.   

Załączono dokumenty powołane w piśmie, w części zastrzeżone.     

Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania w całości,  

dopuszczenie  i  przeprowadzenie  szeregu 

dowodów  w  celu  wykazania  faktów  szczegółowo 

opisanych w piśmie. 

U

zasadniając  stanowisko  w  zakresie  podniesionych  zarzutów  zamawiający  wskazał,  co 

następuje.  

Z

daniem Odwołującego nie zostały spełnione przesłanki do udzielenia zamówienia w trybie z 

wolnej  ręki  i  zarzucił  on  naruszenie  przepisów  art.  214  ust.  1  pkt  5  PZP  przez  (i) 

nieprawidłowe  zastosowanie  trybu  w  sytuacji,  gdy  nie  zaistniały  przesłanki  ustawowe  do 

zastosowania  tego  trybu  a  zatem 

–  zdaniem  Odwołującego  –  Zamawiający  udzielił 

zamówienia  w  sposób  sprzeczny  z  PZP,  oraz  udzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki 

wykraczając  poza  niezbędny  i  konieczny  zakres  takiego  zamówieni;  a  także  przez 

naruszenie  zasady  z 

art.  16  ust.  1  pkt  1  i  art.  17  ust.  2  PZP  i  udzielenie  zamówienia 

wykonawcy niezgodnie z przepisami.  

Zamawiający  stwierdza,  że  miał  uzasadnione  podstawy  do  rozwiązania  z  Odwołującym 

wcześniejszej  umowy  o  zamówienie  publiczne  z  przyczyn  leżących  po  stronie  wykonawcy. 

Nawet  jeżeli  nie  istniałaby  podstawa  do  udzielenia  zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki,  a 

Zamawiający  prowadziłby  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  w  trybie  konkurencyjnym 

to  Zamawiający  nie  udzieliłby  DXC  zamówienia,  gdyż  Odwołujący  zostałby  z  takiego 

postępowania  wykluczony  na  podstawie  art.  109  ust.  1  pkt  7)  PZP,  analogicznie  jak  w 

postępowaniu  na  „Utrzymanie  i  rozwój  systemu  informatycznego  OFSA”,  nr  ref: 

DPiZP.2610.1.2022 [Zał 3 – informacja o odrzuceniu oferty DXC w postępowaniu na OFSA 

wraz z załącznikami].  

Zamawiający  w  konkurencyjnym  trybie  postępowania  musiałby  zastosować  przesłankę 

wykluczenia  w  celu  zabezpieczenia  się  przed  ponownym  udzieleniem  zamówienia 

wykonawcy, który wykazał, że nie jest w stanie należycie zrealizować umowę (zamówienie w 

przedmiocie  utrzymania  i  rozwoju  aplikacji  ZSZiK,  IACS  plus,  GIS,  SIZ,  PZSiP  plus,  PA, 

eWniosekplus,  eWoP  oraz  IRZplus).  W  Załączniku  nr  4  do  odpowiedzi  znajduje  się 

uzasadnienie  podstaw  wykluczenia  DXC  ze  względu  na  niezrealizowanie  umowy  nr 

83/DI/2022/2610  zawartej  w  dniu  29  listopada  2022  r.  pomiędzy  DXC  a  Zamawiającym  ( 

„Umowa nr 83”) oraz spełnienie przesłanek, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7) PZP.  

Mając  na  uwadze  powyższe,  DXC  nie  posiada  interesu  we  wniesieniu  Odwołania,  gdyż 

uwzględnienie  odwołania  nie  zmieniłoby  sytuacji  ekonomicznej  DXC  a  w  konsekwencji  nie 

mógłby  ponieść  szkody  w  wyniku  potencjalnego  uznania,  że  doszło  do  naruszenia 

przepisów.  

STAN FAKTYCZNY 

– ISTOTA SPRAWY  

Zamawiający  udzielił  wykonawcy  Asseco  Poland  S.A.  („Asseco”,  „Przystępujący”) 

zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki  na  podstawie  art.  214  ust.  1  pkt  5  PZP.  Podstawą 

udzielenia zamówienia w  tym  trybie  był fakt  wystąpienia wyjątkowej sytuacji  polegającej  na 

wystąpieniu  okoliczności,  które  zmusiły  Zamawiającego  do  wypowiedzenia  przez 

Zamawiającego  od  Umowy  nr  83  oraz  odstąpienia  od  zamówień  udzielonych  w  oparciu  o 

Umowę  nr  83,  będących  w  trakcie  realizacji,  a  w  konsekwencji  konieczność  zapewnienia 

ciągłości świadczenia usług utrzymania i rozwoju Systemu Informatycznego Agencji ( „SIA”), 

na  który  składa  się  szereg  aplikacji,  w  tym  kluczowy  system  służący  do  obsługi  procesu 

rozpatrywania wniosków o przyznanie płatności dla producentów rolnych, czyli IACSplus.  

Zamawiający  zawarł  z  Odwołującym  Umowę  nr  83  po  przeprowadzeniu  postępowania  w 

trybie konkurencyjnym („Zakup usługi utrzymania i rozwoju aplikacji ZSZiK, IACS plus, GIS, 

SIZ,  PZSiP  plus,  PA,  eWniosekplus,  eWoP  oraz  IRZplus”      Ogłoszenie  o  udzieleniu 

zamówienia z dnia 23 grudnia 2022 r. numer: 2022/S 248715775 [Zał nr 2]  

Zamawiający  zweryfikował  Odwołującego  od  strony  podmiotowej  uznając  za  wykonawcę 

posiadającego zarówno doświadczenie dające rękojmię należytej realizacji zamówienia, jak i 

posiadającego  odpowiednie  zasoby  osobowe  umożliwiające  realizację  Umowy  nr  83  na 

oczekiwanym poziomie, to jest z zachowaniem terminów oraz wymaganych poziomów SLA.   

Odwołujący  składając  ofertę  oraz  zawierając  Umowę  nr  83  zobowiązał  się  do  realizacji 

Umowy w pełnym zakresie, w terminach w niej określonych. Znał, jako profesjonalista także 

kalendarz  wypłat  środków  i  miał  świadomość  jak  kluczowe  jest  dochowanie  terminów 

związanych z płatnościami.  

Pomimo  wcześniejszej  weryfikacji  doświadczenia  i  zasobów  Odwołującego,  podczas 

realizacji  Umowy  nr  83  okazało  się,  że  Odwołujący  tak  dalece  nienależycie  realizował 

Umowę, że materializowało się bardzo wysokie ryzyko braku możliwości wykonywania zadań 

statutowych Zamawiającego. W konsekwencji Zamawiający zmuszony był w dniu 25 sierpnia 

2023 r. do rozwiązania Umowy nr 83 oraz Zleceń i Zamówień. oświadczenie ARiMR z dnia 

25 sierpnia 2023 r. o wypowiedzeniu Umowy (w aktach sprawy 

– załączone do Odwołania);  

oświadczenie ARiMR  z  dnia  25  sierpnia  2023  r.  o  odstąpieniu  od  Zamówień  P002  i  P005 

oraz wypowiedzenie zlecenia ZO006 (w aktach sprawy 

– załączone do Odwołania).  

Zamawiający  rozwiązał  Umowę  nr  83  w  całości  ze  skutkiem  natychmiastowym  z  uwagi  na 

wystąpienie:  (i) ważnych powodów, o których mowa w art. 746 § 1 kodeksu cywilnego w zw. 

z art. 750 kc

, za których wystąpienie odpowiedzialność ponosi DXC oraz (ii) istotnej zmiany 

okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie 

można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, o której mowa w art. 456 ust. 1 pkt 1) PZP 

za wystąpienie, której odpowiedzialność ponosi DXC.  

Ważnymi powodami, będącymi podstawą rozwiązania Umowy nr 83, były w szczególności:  

nieterminowe  i  nieefektywne  usuwanie  błędów  przez  DXC  w  systemie  SIA,  które  nie 

odpowiadało warunkom określonym w Umowie nr 83 (w pkt 5.6.1. w zw. z pkt 2.2. Załącznika 

nr 11 do Umowy nr 83, pkt 4.2. Umowy nr 83) jak również standardowi wyznaczonemu w art. 

355  §  2  KC,  co  wprost  przekładało  się  na  utrudnianie  Zamawiającemu  prowadzenia 

działalności  statutowej  w  zakresie  m.in.  braku  możliwości  komunikowania  się  przez 

beneficjentów  z  Zamawiającym  przy  wykonywaniu  obowiązków  beneficjentów  obarczonych 

karami,  przekazywania  przez  Zamawiającego  nieaktualnych  danych  zawartych  w  SIA  do 

Głównego Urzędu Statystycznego.   

zaniechanie  składania  lub  nieterminowe  reakcje  ze  strony  DXC  na  składane  przez 

Zamawiającego  Zapotrzebowania  na  Modyfikacje  [tzw.  ZnM],  przez  składanie 

Szczegółowego Opisu Wymagań ( „SOW”) przez DXC (niezgodnie z pkt 2.4. Załącznika nr 

4a do Umowy nr 83), a następnie obstrukcyjne ich procedowanie przez DXC, co skutkowało 

niewywiązywaniem  się  przez  DXC  ze  zobowiązania  w  zakresie  poprawy  jakości  i 

efektywności  funkcjonowania  SIA  (pkt  5.1.1.  Umowy  nr  83:  „W  okresie  obowiązywania 

Umowy  Wykonawca  będzie  świadczyć  Usługi  w  celu  poprawy  jakości,  efektywności  i 

niezawodności  funkcjonowania  Systemu  Informatycznego.  W  wyniku  świadczonych  przez 

Wykonawcę  Usług  System  Informatyczny  powinien  nadążać  za  wszystkimi  potrzebami 

biznesowymi  oraz  organizacyjnymi  Zamawiającego,  za  zmieniającym  się  prawem 

stanowionym  przez  polskiego  oraz  unijnego  prawodawcę,  jak  również  za  rozwojem 

technologicznym  systemów  podobnej  klasy  na  świecie”)  oraz  nienadążaniem  z  terminową 

implementacją niezwykle ważnych modyfikacji systemu, mających na celu realizację potrzeb 

związanych  z  obowiązkami  płatniczymi  Zamawiającego  (punkt  5  Umowy  w  zw.  z 

Załącznikiem  Nr  4,  nr  4a  do  Umowy  nr  83),  co  stanowiło  bardzo  poważne  zagrożenie 

możliwości  wykonywania  podstawowych  zadań  statutowych  Zamawiającego.  Powyższe 

powodowało  brak  aktualizowania  przez  DXC  SIA  do  aktualnych  i  przyszłych  potrzeb 

biznesowych  Zamawiającego,  czyli  niewywiązywanie  się  z  podstawowego  obowiązku 

Umowy 83;   

-  przygotowywanie  przez  DXC  dokumentacji  SOW  i  Analitycznego  Opisu  Modyfikacji  ( 

„AOM”)  oraz  rozwiązań informatycznych,  które  były  w  przeważającej  większości  obarczone 

wadami  istotnymi  oraz  ogólną  rażąco  niską  jakością.  Jedynie  jako  przykład  nienależytej 

realizacji  Umowy  nr  83  w  tym  zakresie  Zamawiający  wskazuje,  że  do Analitycznego  Opisu 

Modyfikacji  dla  Propozycji  002,  zgłoszonych  zostało  aż  157  uwag,  co  więcej,  DXC 

dwukrotnie  przekazało  do  opiniowania  materiał  w  postaci  uniemożliwiającej  pełną 

weryfikację.  

brak realizacji przez DXC umownych obowiązków informacyjnych określonych w Umowie nr 

83  (m.in.  w  punkcie 5.5.9.),  co przekładało się na ograniczenie możliwości  Zamawiającego 

wykonywania bieżącej analizy realizacji Umowy przez DXC na poziomie oczekiwanym przez 

Zamawiającego oraz konieczności prowadzenia przez Zamawiającego dodatkowych analiz;   

spowodowanie przez DXC wystąpienia incydentu bezpieczeństwa w rozumieniu § 2 ust. 1 

pkt  4) 

–  6)  Regulaminu  Zarządzania  Incydentami  (Zał  nr  8  do  Polityki  bezpieczeństwa 

informacji  w  ARiMR  stanowiącej  zał  do  Zarządzenia  Prezesa ARiMR  nr  78/2019  z  dnia  3 

czerwca  2019  r.  w  sprawie  wprowadzenia  Polityki  bezpieczeństwa  informacji  w  Agencji 

Restrukturyzacji  i  Modernizacji  Rolnictwa z  późn.  zm.)  przez  umożliwienie  automatycznego 

logowania użytkowników aplikacji IACSplus na profil użytkownika technicznego, co narażało 

ARiMR  na  możliwość  wprowadzania  nieautoryzowanych  zmian  do  SIA  bez  możliwości 

identyfikacji  użytkownika  (należy  podkreślić,  że  spowodowanie  incydentu  bezpieczeństwa, 

zgodnie  z  pkt  14.2.13  Umowy  nr  83,  mogło  stanowić  samodzielną  podstawę  do 

wypowiedzenia Umowy w całości);  

utrata przez Zamawiającego zaufania do DXC (samej organizacji oraz jej personelu), jako 

podmiotu  zdolnego  i  kompetentnego  „na  poziomie  najwyższej  profesjonalnej  staranności 

właściwej  dla  czołowych  przedsiębiorców  w  branży  IT”  (pkt  4.2.  Umowy)  –  do  należytego  i 

terminowego  wykonywania  Umowy.  DXC  nie  dawało  gwarancji  należytego  wykonania 

Umowy  w  nienaruszalnych  dla  Zamawiającego  terminach,  które  były  stale  komunikowanie 

DXC  przez  Zamawiającego  w  trakcie  realizacji,  tj.  w  przedstawianych  harmonogramach. 

DXC 

zdawało  sobie  sprawę  z  wagi  terminów  realizacji.  Zamawiający  jest  podmiotem 

zobowiązanym  do  wypłat  środków  z  różnych  funduszy.  DXC  znało  kalendarze  wypłat 

środków,  a  mimo  to  proponowało  (pierwszy  raz  już  w  maju  2023  r.)  harmonogram  prac 

uniemożliwiający  składanie  wniosków  przez  beneficjentów  i  wypłaty  środków  w  terminach. 

Zamawiający  wskazuje  także  na  brak  możliwości  zachowania  terminów  dla  wdrożenia 

Modyfikacji,  głównie  w  związku  z  faktem,  że  testy  przekazywanych  przez  DXC  Propozycji 

kończyły  się  wynikiem  negatywnym  (z  licznymi  błędami).  Przykładowo  Zamawiający 

wskazuje błędy  w  testach istotnej funkcjonalności  z  zakresu Sprint  3,  która była niezbędna 

do kontroli obsługi raportów. Błąd polegał na braku  aktualizacji stanu raportu po kontroli, co 

miało  bezpośredni  wpływ  na  blokady  naliczania  płatności.  Tym  samym  wdrożenie 

funkcjonalności  Sprint  3  z  błędem,  stwarzało  zagrożenie,  że  po  jego  zaimplementowaniu 

obsługa  raportów  z  kontroli  zostanie  zatrzymana.  Ponadto,  negatywnym  wynikiem  testów 

zakończyła  się  także  weryfikacja  Propozycji  P002.  Zgodnie  z  harmonogramem  realizacji 

Propozycji  P002  na  dzień  23.08.2023  r.  zaplanowane  zostało  zakończenie  testów 

akceptacyjnych.  W  dniu  23.08.2023  r.  testy  zostały  zakończone  z  wynikiem  negatywnym, 

bowiem stwierdzono 397 błędów, w tym aż 381 krytycznych.   

Utrata  zaufania  wynikała  także  z  tego,  że  Wykonawca  w  nierzetelny  sposób  komunikował 

stan realizacji prac. W dniu 17.08.2023 DXC przekazało do Propozycji P002 Raport z Testów 

Wewnętrznych, w którym na 110 Przypadków Testowych wskazało zaledwie 20 Przypadków 

Testowych z wynikiem pozytywnym. W dniu 18.08.2023 Zamawiający dokonał weryfikacji 20 

Przypadków Testowych na środowisku odbiorowym ARIMR (SP04), dla których Wykonawca 

wskazał wynik pozytywny. Na 20 Przypadków Testowych na środowisku odbiorowym ARiMR 

(SP04)  - 

16  Przypadków  Testowych  uzyskało  wynik  negatywny.  Chcąc  zweryfikować  te 

przypadki  testowe  na  środowisku  Wykonawcy  zaplanowano  wizytację  celem  ich 

sprawdzenia.  W  dniu  18.08.2023  Zamawiający  podczas  wizytacji  w  siedzibie  DXC 

zweryfikował,  na  udostępnionym  przez  DXC  środowisku  developerskim  DEV3  Przypadki 

Testowe  ujęte  w  raporcie  jako  pozytywne.  Została  przeprowadzana  przez  Wykonawcę  pod 

nadzorem ARiMR  weryfikacja  następujących  przypadków  testowych:  PT-02,  PT-15,  PT-38, 

PT-69,  PT-79,  PT-

86.  Dla  żadnego  z  powyższych  nie  udało  się  potwierdzić  kryteriów 

poprawności.  Oznacza  to,  że  Wykonawca  DXC  świadomie  wskazywał  pozytywne  wyniki 

testów  wewnętrznych  dla  przypadków,  które  w  istocie  nie  przeszły  testów  z  wynikiem 

pozytywnym.   

Utrata  zaufania  do  DXC  jako  podmiotu  zdolnego  i  kompetentnego  wynikała  także  ze 

sposobu realizacji przez DXC Analitycznych Opisów Modyfikacji.  

DXC  dostarczało także  dokumentację  i  rozwiązania  informatyczne  o rażąco  niskiej  jakości. 

Zamawiający  wielokrotnie  zidentyfikował  przypadki  przesyłania  przez  DXC  dokumentacji 

niekompletnej,  przesyłanej  tylko  w  celu  formalnego  zachowania  umownych  terminów  jej 

przekazania,  podczas  gdy  z  powodu  niskiej  jakości,  dokumentacja  ta  z  punktu  widzenia 

Zamawiającego  była  nieprzydatna.  Kluczowym  problemem  dotyczącej  niskiej  jakości 

rozwiązania  informatycznego  była  niedostępność  IRZPlus  dla  użytkowników  w  wyniku 

pojawienia  się  licznych  błędów.  Błędy  krytyczne  występowały  także  na  środowisku 

produkcyjnym  IACSplus 

–  np.  na  całym  terytorium  Polski  występował  błąd  dotyczący 

dołączania  rolników  do  polecenia  np.  SIAD-12476,  SIAD-12478,  SIAD-12443,  SIAD-11521, 

SIAD-11474,  problem  z  tworzeniem  polecenia  dla  gospodarstwa  rozproszonego  np.  SIAD-

11342, brak poprawnych wyników w module AMS np. SIAD12287.  

DXC  nie  realizowało  umownych  zobowiązań  informacyjnych;  obowiązek  prowadzenia 

aktualnego rejestru zawierającego ryzyka związane z wykonywaniem Umowy, który powinien 

zostać udostępniony Zamawiającemu (pkt. 5.5.9. Umowy). Do dnia złożenia oświadczenia o 

rozwiązaniu Umowy  nr 83  Zamawiający  nie otrzymał  od  DXC  żadnego dostępu  do rejestru 

ryzyk, przez co był zmuszony samodzielnie identyfikować potencjalne ryzyka.  

Niezależnie  od  opisanych  powyżej  przesłanek  wypowiedzenia  Umowy,  Zamawiający 

wskazuje  także,  że  wystąpiła  również  przesłanka  odstąpienia  od  umowy,  o  której  mowa  w 

art. 456 ust. 1 pkt 1) PZP, tj. istotna zmiana okoliczności powodująca, że wykonanie Umowy 

nr  83  nie  leży  w  interesie  publicznym,  czego  nie  można  było  przewidzieć  w  chwili  jej 

zawarcia.  Przedmiotową  zmianę  okoliczności  stanowił  fakt,  że  DXC  nie  było  w  stanie 

należycie  realizować  Umowy  nr  83,  z  uwagi  na  przedłużający  się  stan  nienależytej  i 

nieterminowej  realizacji  obowiązków  DXC.  Niezdolność  do  realizacji  Umowy  nr  83 

uniemożliwiała  Zamawiającemu  realizację  płatności,  a  konkretnie  obsłużenie  wypłat  dla 

ponad 1,2 mln beneficjentów na kwotę około 21 mld PLN.  

Mając  na  uwadze  powyższe,  Zamawiający  zmuszony  był  do  rozwiązania  Umowy  nr  83 

pomimo,  że  zawarł  ją  w  trybie  konkurencyjnym,  weryfikując  wcześniej  Odwołującego. 

Zamawiający  podejmował  próby zmobilizowania  Odwołującego  do  realizacji  Umowy,  biorąc 

udział  w  Komitetach  Sterujących  i  spotkaniach,  na  których  starał  się  wspierać  DXC  w 

zidentyfikowaniu problemów Odwołującego z realizacją Umowy nr 83 oraz wspierał DXC w 

szukaniu  rozwiązań,  mimo,  że  to  Odwołujący  jest  profesjonalistą  i  podmiotem 

zobowiązanym.  Zamawiający  już  w  Okresie  Przejściowym  wykazywał  się  proaktywną 

postawą,  starając  się  zapewnić  należyte  współdziałanie.  Przykładem  jest  pismo 

Zamawiającego  z  dnia  1  lutego  2023  r.,  w  którym  Zamawiający  zwrócił  się  do  DXC  o 

przekazanie  (i)  informacji  jakich  tematów  szkoleń  dla  swoich  pracowników  oczekuje,  (ii) 

informacji  w  jakim  zakresie  DXC  potrzebuje  wsparcia  w  zakresie  już  przekazanych 

Modyfikacji,  Poprawek oraz dokumentacji  oraz (iii)  pytań  związanych  z  SIA  i  świadczeniem 

Usług.   

Kolejnym przykładem daleko posuniętej woli współpracy i wsparcia dla Wykonawcy był fakt, 

iż  w  trakcie  realizacji  Umowy  Zamawiający  wielokrotnie  na  wniosek  DXC  zawieszał  SLA 

(Service  Level  Agreement 

–  czyli  wymagane  umową  parametry  świadczonych  usług),  co 

wedle deklaracji  DXC  miało umożliwić  DXC  skierowanie większej  liczby personelu DXC  do 

pracy  nad  Modyfikacjami.  Decyzje  o  zawieszeniu  SLA  były  podejmowane  na  Komitetach 

Sterujących  w  dniach  27  kwietnia  2023  r.,  23  maja  2023  r.  i  15  czerwca  2023  r.  SLA  było 

zawieszane  nawet  pomimo,  że DXC  odmawiało naprawy  większości  błędów,  powołując się 

na  to,  że  ich  usunięcie  jest  rzekomo  obowiązkiem  Asseco  w  ramach  zobowiązań 

gwarancyjnych.  

Zamawiający stwierdza tu jedynie, że oczekiwanie usunięcia błędów przez 

Asseco, wbrew twierdzeniom Odwołującego, nie zwalniało go z obowiązku realizacji usług.  

Zamawiający  podczas  całego  okresu  realizacji  Umowy  podejmował  także  inne  działania, 

mające na celu wsparcie DXC w wykonaniu Umowy nr 83. Przykładami tych działań są:  

akceptacja  podziału  poszczególnych  ZnM-ów  na  części  a  wniosek  DXC,  co  miało  ułatwić 

prace DXC [ustalenie ze spotkania statusowym w dniu 9 maja 2023 r.];  

zgoda na pracę w godzinach nadliczbowych przez pracowników Zamawiającego, co miało 

przyśpieszyć  proces  uzgodnień  i  akceptacji  przez  Zamawiającego  [ustalenie  z  Komitetu 

Sterującego z dnia 15 czerwca 2023 r.];  

-  zgoda  na  zastosowanie  tzw.  metodyki  zwinnej  przy  trzech  pierwszych  Zleceniach 

Operacyjnych,  co  oznaczało  brak  obowiązku  przekazania  kompletnej  Dokumentacji, 

wymaganej zgodnie z postanowieniami Umowy nr 83 [Komitet Sterujący z 12 lipca 2023 r.];  

zgoda  na  obsługę  IRZ  w  ZSZiK  przez  3  m-  w  oparciu  o  Zlecenia  Operacyjne  – 

uproszczenie procedur miało przyśpieszyć prace DXC [spotkanie statusowe z 13 lipca 2023 

r.];  

doprowadzenie  przez  Zamawiającego  do  podjęcia  przez  organy  nadzorujące 

Zamawiającego  decyzji  o  braku  wypłat  zaliczek  dla  ONW,  PRŚ,  RE  i  ekoschematów,  co 

znacząco  zmniejszyło  zakres  prac  do  wykonania  przez  DXC  w  porównaniu  z  poprzednimi 

Kampaniami [informacja z Komitetu Sterującego z dnia 27 lipca 2023 r.];  

rezygnacja z części wymagań Zamawiającego wobec Modyfikacji [ Komitet Sterujący z dnia 

27 lipca 2023 r.];  

realizacja  zaliczek  OB  przez  inny  system,  obsługiwany  przez  innego  wykonawcę 

[informacja z Komitetu Sterującego z dnia 27 lipca 2023 r.];  

zgoda na kolejne zmiany terminu przedłożenia przez DXC harmonogramu prac związanych 

z Kampanią 2023 [np. Komitet Sterujący z dnia 27 lipca 2023 r.];  

udział  Zamawiającego  w  testach  wewnętrznych  DXC  zamiast  przeprowadzania  testów 

akceptacyjnych przez Zamawiającego. Udział w testach wewnętrznych nie jest standardową 

praktyką  i  był  działaniem  Zamawiającego  ukierunkowanym  na  przyśpieszenie  wdrożenia 

Modyfikacji [ustalenie z Komitetu Sterującego z dnia 27 lipca 2023 r.];  

przygotowanie  przez  Zamawiającego  harmonogramu  dla  poszczególnych  Propozycji,  co 

oznaczało  wykonanie  przez  Zamawiającego  zobowiązań  DXC  [informacja  z  Komitetu 

Sterującego  z  8  sierpnia  2023  r.];Jednakże,  nawet  mimo  wyżej  opisanych  działań 

Zamawiającego,  istotnie  wykraczających  poza zwykły  zakres  należytego współdziałania, ze 

względu  na    rażące  naruszanie  Umowy  nr  83  przez  DXC  i  w  efekcie  zagrożenie  wypłat 

środków dla beneficjentów, Zamawiający nie miał wyjścia i musiał rozwiązać Umowę nr 83 a 

następnie,  w  celu  zachowania  ciągłości  świadczenia  usług  utrzymania  oraz rozwoju  SIA,  a 

więc  de  facto  zabezpieczenia  realizacji  swoich  celów  statutowych  oraz  zleconych, 

Zamawiający musiał udzielić zamówienia w jedynym możliwym trybie, jedynemu wykonawcy, 

który  zapewniał  utrzymanie  ciągłości  świadczenia  usług  i  doprowadzenie  do  terminowej 

wypłaty środków (m. in. ze względu na to, że Asseco realizowało zamówienie przed DXC).   

Odwołujący  przytacza  przepisy  ustawy  PZP  oraz  dyrektywy  klasycznej,  wskazując,  że  w 

przedmiotowym  stanie faktycznym  nie  wystąpiły  przesłanki  udzielenia  zamówienia  z  wolnej 

ręki. Wg zamawiającego ocena dokonana przez Odwołującego jest wadliwa.    

Zamawiający  postanowił  udzielić  Asseco  zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki,  ponieważ  ze 

względu  na  wyjątkową  sytuację  był  to  jedyny  tryb,  w  jakim  był  w  stanie  zapewnić  ciągłość 

utrzymania  SIA,  a  także  ciągłość  świadczenia  usług  rozwoju  umożliwiających  wypłatę 

środków  beneficjentom.  Zostały  spełnione  wszystkie  przesłanki  zastosowania  trybu 

udzielenia zamówienia z wolnej ręki, to jest:   

Wystąpiła  wyjątkowa  sytuacja.  Sytuacją  tą  była  konieczność  rozwiązania  przez 

Zamawiającego Umowy nr 83 oraz odstąpienia od Zleceń będących w toku, których DXC  

nie  było  w  stanie  zrealizować  w  terminie.  Nie  jest  prawdą,  że  wyjątkowa  sytuacja,  o  której 

mowa  w  art.  214  ust.  1  pkt  5  PZP,  może  być  jedynie  zdarzeniem  o  charakterze  klęski 

żywiołowej  czy  innych  przejawów  działania  tzw.  siły  wyższej.  Wyjątkowość  sytuacji  należy 

oceniać  uwzględniając  jej  okoliczności.  W  omawianym  przypadku  Zamawiający  nie  ma 

wątpliwości,  że  sytuacja  ma  charakter  wyjątkowym  ponieważ:  (a)  zaszła  konieczność 

wypowiedzenia  w  trybie  natychmiastowym  umowy  w  przedmiocie  utrzymania  i  rozwoju 

krytycznego  systemu ARiMR,  (b)  wykonawca,  z  którym  zawarto  umowę  potwierdził  w  toku 

postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, że będzie w stanie ją realizować, a brak 

jego zdolności do wykonania umowy ujawniony w trakcie realizacji zamówienia, jest sytuacją 

nadzwyczajną, (c) w praktyce Zamawiającego taki przypadek nigdy dotychczas nie wystąpił. 

Pomimo różnej skali problemów występujących przy okazji przejmowania obsługi systemów 

informatycznych  Zamawiającego,  Zamawiający  nigdy  dotychczas  nie  został  postawiony  w 

sytuacji, w której wykonawca nie zapewnia realizacji podstawowych zadań ARiMR i stanowi 

zagrożenie, a nie wsparcie dla funkcjonowania ARiMR.   

Okoliczności  stanowiące  podstawę  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki    nie  wynikały  z 

przyczyn  leżących  po  stronie  Zamawiającego.  Zamawiający  wykazał  daleko  idącą  wolę 

współpracy z Wykonawcą DXC, czego przejawem były kolejne ustępstwa, zgoda na niższy 

standard  obsługi  oraz  istotnie  wyższe,  niż  zakładane,  zaangażowanie  własnych  zasobów 

ARiMR do realizacji zamówienia przy współpracy z DXC. Nie jest też prawdą, że po stronie 

Zamawiającego  wystąpiły  uchybienia,  na  które  wskazuje  Odwołujący,  polegające  w 

szczeg

ólności na nieusuwaniu wad SIA przez Asseco, czyli przez podmiot, który utrzymywał 

ten  system  przed  zawarciem  Umowy  nr  83.  Zamawiający  podkreśla,  że  nie  istniała 

jakakolwiek kontraktowa podstawa do tego, by Wykonawca DXC mógł uzależnić świadczenie 

Usług  Zapewnienia  Jakości  dla  SIA  od  realizacji  przez  Zamawiającego  uprawnień 

gwarancyjnych  w  stosunku  do  poprzedniego  wykonawcy.  O

koliczności,  które  doprowadziły 

Zamawiającego do podjęcia decyzji w sprawie rozwiązania Umowy nr 83, były niezależne od 

Zamawiającego, ponieważ były spowodowane wyłącznie przez Wykonawcę DXC.   

Zamawiający  nie  mógł  wcześniej  przewidzieć  wystąpienia  okoliczności  uzasadniających 

udzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki.  Jest  oczywiste,  że  umowę  w  sprawie  zamówienia 

publicznego  zawiera  się  z  zamiarem  jej  zrealizowania,  a  jej  zawarcie  poprzedzone  jest 

weryfikacją  zdolności  do  tej  realizacji.  Zamawiający  potwierdza,  że  problemy  realizacyjne 

różnej skali mogą wystąpić i często w praktyce występują, zwłaszcza w tak skomplikowanych 

projektach.  Tym,  czego  Zamawiający  nie  mógł  jednak  przewidzieć,  była  skala  zaniedbań, 

obstrukcji i niezdolności do wykonania zamówienia przez DXC, która – gdyby Zamawiający 

nie  podjął  radykalnej  decyzji  o  wypowiedzeniu  umowy  –  doprowadziłaby  do  pozbawienia 

ARiMR  zdolności  do  realizacji  jej  celów.  Jest  to  pierwszy  taki  przypadek  w  praktyce 

Zamawiającego.    

Wymagane  było  natychmiastowe  wykonanie  zamówienia.  Zamawiający  podjął  decyzję  o 

rozwiązaniu Umowy w momencie, w którym stało się oczywiste, że DXC nie będzie w stanie 

zrealizować swoich zadań, czego skutkiem będzie m.in. brak możliwości wypłat od dnia 16 

października  2023  r.  W  ocenie  Zamawiającego,  wcześniejsza  decyzja  w  tym  przedmiocie 

mogłaby  zostać  skutecznie  zakwestionowana  przez  Odwołującego,  który  mógłby  twierdzić, 

że  pomimo  przejściowych  problemów  realizacyjnych,  będzie  jednak  w  stanie  wykonać 

niezbędne  modyfikacje,  usuwać  na  bieżąco  błędy  systemu  i  świadczyć  pozostałe  usługi 

objęte  umową.    W  związku  z  powyższym,  chcąc  doprowadzić  do  przejęcia  utrzymania  i 

rozwoju przez  inny  podmiot  oraz chcąc zapewnić,  by podmiot  ten  wykonał  modyfikacje,  do 

wykonania  których  nie  był  zdolny  Wykonawca  DXC,  Zamawiający  zmuszony  był  do 

udzielenia zamówienia natychmiast.   

Nie  było  możliwe  dochowanie  terminów  określonych  dla  innych  trybów  udzielenia 

zamówienia. Jak wskazuje praktyka Zamawiającego, przeciętny czas trwania postępowania 

konkurencyjnego na świadczenie usług utrzymania i rozwoju SIA, to około 1 rok. Wynika to 

zarówno  ze  skali  oraz  złożoności  zamówienia,  jak  i  z  ponadprzeciętnego  zaangażowania 

wykonawców  w  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  SIA  jest  jednym  z 

największych  w  Polsce systemów  informatycznych,  a  kwoty  przeznaczane  na  jego  obsługę 

są  bardzo  atrakcyjne  dla  rynku.  Maksymalne  wynagrodzenie  przewidziane  Umową  nr  83 

wynosiło 100 057 303,49 zł. netto, a w wypadku skorzystania z prawa opcji, 170 350 498,11 

zł.  netto.  To  powoduje,  że  determinacja  wykonawców  uczestniczących  w  przetargach  na 

świadczenie  usług  utrzymania  i  rozwoju  SIA  jest  bardzo  duża,  co  skutkuje  zwiększoną 

aktywnością  przy  korzystaniu  ze  środków  ochrony  prawnej  i  przedłuża  czas  postępowań. 

Jakikolwiek  tryb  inny,  niż  z  wolnej  ręki,  nawet  z  ograniczoną  konkurencyjnością,  jak 

negocjac

je bez ogłoszenia, otwierałby nie tylko konieczność znaczniejszego zaangażowania 

Zamawiającego w przygotowanie postępowania i wykonania większej liczby czynności, lecz 

także możliwość wnoszenia przez konkurentów środków ochrony prawnej zmierzających do 

polepszenia  ich  pozycji.  P

ierwszym  zainteresowanym  byłoby  samo  DXC,  które  mogłoby  w 

ten  sposób  opóźnić  lub  uniemożliwić  zawarcie  umowy  z  innym  wykonawcą.  Opóźnianie 

zawarcia  umowy  obsługi  SIA  i  wprowadzanie  modyfikacji  zapewniających  realizację 

Kampanii  2023,  nawet  tylko  przez  okres  kilku  miesięcy,  nie  było  akceptowalne  z  punktu 

widzenia  Zamawiającego  i  interesu  publicznego.  Problemy  z  funkcjonowaniem  SIA  miałyby 

b

ezpośrednie  przełożenie  na  pogorszenie  sytuacji  majątkowej  około  1,2  mln  obywateli  i 

wpływałyby  na  możliwość  korzystania  przez  użytkowników  z  innych  funkcjonalności  SIA 

niezbędnych w prowadzeniu gospodarstw rolnych.  

Odwołujący wskazuje, że udzielenie zamówienia w trybie z wolnej ręki powinno ograniczać 

się jedynie do tego, co niezbędne w związku z wyjątkową i nieprzewidzianą sytuacją.  

Zamawiający wskazuje, że pełen zakres umowy zawartej z Asseco był niezbędny i nie było 

możliwe  wyodrębnienie  konkretnych  świadczeń,  które  mogłyby  być  przedmiotem  umowy 

zawartej w wyniku przeprowadzenia postępowania w trybie konkurencyjnym.   

Zamawiający  nie  posiada  zasobów  (kompetencji)  aby  samodzielnie  przejąć  utrzymanie  lub 

rozwój którejkolwiek aplikacji składającej się na SIA ani którejkolwiek z grupy usług. Nie jest 

możliwa  przerwa  w  świadczeniu  usług  na  czas  przeprowadzenia  postępowania  w  trybie 

konkurencyjnym. Ponadto, nie jest faktycznie możliwa sytuacja, w której aplikacje lub usługi 

byłyby świadczone równolegle przez różnych wykonawców. Część procesów musi wydarzyć 

się jednocześnie, aplikacje się „zazębiają”, nie da się także podzielić na części np. kampanii. 

W  praktyce  wygląda  to  tak,  że  prace  są  często  prowadzone  równolegle,  przykładowo: 

podczas  realizacji  jednego  modułu  rozpoczynają  się  pracę  nad  kolejnym,  a  w  przypadku, 

gdyby  każdy  z  tych  modułów  był  realizowany  przez  inny  podmiot,  to  nie  byłaby  możliwa 

równoczesna  praca,  ze  względu  m.in.  na  to,  że  Zamawiający  nie  posiadałby  jeszcze  praw 

ani  dokumentacji  do  dokończonego  modułu,  przez  co  kolejny  moduł  nie  mógłby  być 

realizowany.  Aplikacje  działające  w  SIA  są  ze  sobą  zintegrowane,  interfejsy  tych  aplikacji 

muszą  być  jednocześnie  do  siebie  dostosowywane.  Dodatkową  kwestią  byłoby  ustalenie 

który wykonawca za co odpowiada w sytuacji, gdy prace się łączą i nie wiadomo by było kto 

odpowiada za naprawę konkretnego błędu (gdzie jest źródło błędu). Zamawiający ogłaszając 

postępowanie,  którego  wynikiem  było  zawarcie  Umowy  nr  83,  nie  podzielił  zamówienia  na 

części (i nikt też nie zaskarżył braku podziału na części), uzasadniając swoją decyzję tym, że 

„wprowadzenie  podziału  zamówienia  na  części  spowodowałoby  nadmierne  trudności 

techniczne  przy realizacji  umowy  i  w  efekcie mogłoby  stanowić  zagrożenie dla zachowania 

ciągłości realizacji głównego procesu biznesowego tj. obsługi wniosku o przyznanie płatności 

w  ramach  systemów  wsparcia  bezpośredniego  w  kampanii  2023  oraz  kolejnych”. 

Zamawiający wskazał  także,  że  „w  przypadku  realizacji  przedmiotu  zamówienia w  podziale 

na części, realnym problemem staje się rozproszenie odpowiedzialności za jakość systemu 

informatycznego  oraz  należyta  staranność  usług,  a  także  przenoszenie  odpowiedzialności 

pomiędzy  wykonawcami  poszczególnych  części.  Podział  zamówienia  na  części 

doprowadziłby do znaczącego wydłużenia czasu implementacji wymagań Zamawiającego z 

uwagi  na  konieczność certyfikacji  oprogramowania dostarczonego przez  wykonawcę usługi 

modyfikacji  przed  jego  osadzeniem  w  środowisku  produkcyjnym  wykonywanej  przez 

wykonawcę  utrzymującego  SIA,  co  w  świetle  krótkich  terminów  wejścia  w  życie  przepisów 

prawnych  (legislacji  krajowej  jak  i  unijnej)  spowodowałoby  ryzyka  opóźnień  we  wdrażaniu 

instrumentów  WPR  oraz  naprawie  błędów  produkcyjnych,  co  w  dłuższej  perspektywie 

mogłoby  doprowadzić  do  obniżenia  sprawności  obsługi  procesów  biznesowych  ARiMR.”. 

Zgodnie  z  pkt  7.7  Umowy,  „z  chwilą  przekazania  do  odbioru  utworu  będącego  programem 

komputerowym Wykonawca każdorazowo przekaże Zamawiającemu kody źródłowe, skrypty 

konfiguracyjne,  skrypty  budujące  oraz  skrypty  automatyzujące  proces  instalacji 

wytworzonego  oprogramowania.”  Oznacza  to,  że  przy  różnych  wykonawca  nie  byłoby 

możliwe prowadzenie prac równolegle (drugi wykonawca musiałby czekać na kody źródłowe 

i prawa autorskie).  

Nie  jest  możliwe  także  wydzielenie  samej  Kampanii  2023  tak  jak  sugeruje  Odwołujący. 

Kampania 2023 jest jednym z elementów, który musi współdziałać z innymi aplikacjami. Co 

istotne, na Kampanię 2023 składa się szereg czynności, nie tylko sam fakt wypłaty zaliczek. 

Nie jest to kwestia wyłącznie zbudowania modyfikacji, która zadziała w dniu 16 października 

2023. W ramach Kampanii 2023:   

Zamawiający musiał umożliwić nabór wniosków ( zostało wykonane jeszcze przez Asseco);  

Zamawiający wykonywał kontrolę kompletności wniosków (ta funkcjonalność także została 

zapewniona jeszcze przez Asseco);  

kolejnym  krokiem  są  kontrole  administracyjne  wniosków,  po  których  dochodzi  do 

zatwierdzenia wniosków. Na tym etapie odpowiedzialność przejęło DXC i już wtedy zaczęły 

pojawiać się problemy;  

po zatwierdzeniu wniosków dochodzi do naliczania płatności zaliczkowych  i końcowych.   

Z powyższego wynika, że nie wystarczy samo uruchomienie modyfikacji do 16.10.2023 r.,  a 

także,  że  wyłącznie  Asseco  byłoby  w  stanie  dokończyć  modyfikację  w  taki  sposób,  aby 

faktycznie możliwe było dokończenie procesu terminowymi wypłatami.  

Umowa składa się ze świadczeń obejmujących usługi utrzymania i rozwoju SIA, a SIA składa 

się z różnych aplikacji, tj.: ZSZiK, IACS plus, GIS, SIZ, PZSiP plus, PA, eWniosekplus, eWoP 

oraz  IRZplus.  Usługi  zostały  podzielone  na  „Grupy  Usług”  i  łącznie  mają  na  celu 

zabezpieczenie  realizacji  statutowych  i  zleconych  zadań  Zamawiającego.  Zamawiający  nie 

może pozwolić sobie na rezygnację z ciągłości świadczenia którejkolwiek z Grup Usług ani z 

któregokolwiek z systemów w ramach SIA, a biorąc pod uwagę czas trwania postępowania o 

zamówienie  publiczne  w  trybie  konkurencyjnym  (od  kilku  miesięcy  do  ponad  roku), 

nieobjęcie  któregokolwiek  z  systemów  Zamawiającego  mogłoby  spowodować  paraliż 

działania.   

Zamawiający  nie  mógł  pozostawić  żadnej  z  aplikacji  wchodzących  w  skład  SIA  bez 

utrzymania  na  czas  przeprowadzenia  i  rozstrzygnięcia  postępowania  w  trybie 

konkurencyjnym.  Poniżej  Zamawiający  wskazuje  przykładowe  konsekwencje  sytuacji,  w 

której  poszczególne  aplikacje  nie  byłyby  utrzymywane  i  wystąpiłyby  błędy  wstrzymujące 

działanie aplikacji.  

Zgodnie  z  preambułą,  zarówno  do  Umowy  nr  83  jak  i  umowy,  która  została  zawarta  z 

Asseco, „Prawidłowe funkcjonowanie Systemu Informatycznego jest kluczowe z perspektywy 

możliwości  realizacji  celów  statutowych  Zamawiającego  i  jest  istotne  dla  skutecznego 

realizowania  polityki  rolnej  w  Rzeczpospolitej  Polskiej”.  Dalej  wskazano,  że  „Intencją  Stron 

jest,  aby  Wykonawca  z chwilą rozpoczęcia świadczenia Usług  przejął  odpowiedzialność  za 

prawidłowe działanie Systemu Informatycznego i jakość Dokumentacji, niezależnie od faktu, 

czy poszczególne elementy SI lub Dokumentacji zostały wytworzone przez Wykonawcę, czy 

przez któregokolwiek z jego poprzedników”. Już sama preambuła wskazuje, że kluczowe jest 

objęcie usługami systemu jako  całości,  w tym  wzięcie przez  wykonawcę  odpowiedzialności 

za całość systemu.  

Zamawiający nie może zrezygnować ze świadczenia żadnej z usług wskazanych w Umowie 

nr 83 (i czekać na rozstrzygnięcie postępowania w trybie konkurencyjnym).  

Zamawiający wskazuje konkretne przykłady konsekwencji przerwy w świadczeniu usług.    

Usługa G2U1 jest kluczową usługą utrzymaniową, szczegółowo opisaną w Załączniku 

nr  2A  do  Umowy  nr  83,  polegającą  na  naprawie  błędów  produkcyjnych  (czyli  naprawie 

aplikacji,  z  których  Zamawiający  lub  beneficjenci  już  korzystają).  Nie  wszystkie  błędy 

możliwe są do wykrycia w trakcie  

testów  akceptacyjnych  oprogramowania  w  środowisku  testowym,  nawet  jeśli  zawiera  ono 

kopię danych produkcyjnych. Przy dużej liczbie wniosków, wnioskowań o płatności, nie jest 

możliwe w trakcie testów pełne przetestowanie oprogramowania. Cześć błędów ujawnia się 

w  warunkach  produkcyjnej  eksploatacji  na  infrastrukturze  produkcyjnej.  W  związku  z 

powyższym,  w  trakcie  eksploatacji  produkcyjnej  mogą  ujawnić  się  błędy  krytyczne  bądź 

awarie systemu.   

Powyższe  może  skutkować  tym,  że  w  trakcie  składania  wniosków  przez  internet 

przez rolników, brak naprawy błędów Aplikacji eWniosekPlus uniemożliwi rolnikom składanie 

wniosków  obszarowych  przy  zachowaniu  ustawowego  terminu,  co  skutkować  będzie 

wykluczeniem  rolnika  z  dopłat  bądź  nałożeniem  sankcji.  Przedłużająca  się  naprawa 

masowych  błędów,  które  dotyczyć  będzie  dużej  grupy  rolników  może  wywołać  ogromne 

niezadowolenie społeczne i spowodować utratę środków a nawet utratę płynność finansowej 

rolników.  

Innym  przykładem  jest  eksploatacja  Aplikacji  IRZPlus.  Brak  naprawy  błędów  w 

Aplikacji  IRZPlus,  które  uniemożliwiają  wprowadzanie  wniosków  zwierzęcych  przez 

posiadaczy zwierząt, może spowodować, że niemożliwe będzie ustalenie aktualnego statusu 

epizootycznego  czy  aktualnego  miejsca  przebywania  zwierząt  co  skutkować  może 

rozprzestrzenianiem się chorób zwierzęcych.  

Kolejnym  przykładem  jest  eksploatacja  Aplikacji  IACSPlus,  wykorzystywanej  do 

Kontroli    Administracyjnych  wniosków  oraz  Naliczania  płatności.  Skutkiem  wystąpienia 

błędów  krytycznych,  Awarii  mogą  być  opóźnienia  w  przeprowadzaniu  Kontroli 

Administracyjnych przez Biura Powiatowe, co wygeneruje opóźnienia w naliczaniu płatności, 

czego  konsekwencją  będzie  niewypłacenie  środków  w  terminach  unijnych,  co  może 

skutkować zmniejszeniem puli dopłat przekazywanych przez Komisję Europejską.  

Odnoszą  się  do  Usług  Modyfikacji  (G4U1),  która  jest  szczegółowo  opisana  w 

Załączniku nr 4 i 4A do Umowy nr 83, należy wskazać, że odpowiada ona za dostosowanie 

systemu  SIA  do  zmian  prawnych  zachodzących  w  otoczeniu  prawnym  SIA.  Brak 

dostosowania  systemu  SIA  do  wymagań  legislacyjnych  danej  kampanii  wniosków 

obszarowych  m.in.  implementacji  nowego  wzoru  wniosku,  obowiązujących  reguł  Kontroli 

Administracyjnych,  kontroli  na  miejscu,  stawek  płatności,  uniemożliwi  Rolnikom  składanie 

wniosków, a Agencji wypełnienie statutowych zadań czyli realizacji dopłat bezpośrednich.  

Nie  jest  także  możliwa  rezygnacja  na  czas  przeprowadzenia  postępowania  w  trybie 

konkurencyjnym z Usług Administracji (G3), która jest szczegółowo opisana w Załączniku nr 

3 i  3A  do  Umowy  nr  83,  gdyż ta grupa odpowiada  za nadawanie uprawnień  użytkownikom 

systemu  SIA.  W  przypadku  fluktuacji  pracowników,  może  okazać  się  krytyczna  w  sytuacji 

braku  osób  o  odpowiednich  uprawnieniach  w  danej  jednostce  terenowej  do  wykonywania 

określonych, niezbędnych czynności w procesie obsługi wniosków.  

Podsumowując,  procedowanie  procesu  rozwojowego  poszczególnych  modułów  SIA 

wynika z terminów biznesowych i zobowiązania ARiMR do realizacji określonych czynności 

w  datach  narzuconych  przepisami  prawa  unijnego  oraz  krajowego,  np.  kontrola 

administracyjna i wypłata zaliczek, w ramach których prace muszą być zakończone w takim 

terminie,  aby  możliwa  była  wypłata  zaliczek  od  dnia  16  października  2023  r.,  realizacja 

kontroli  na  miejscu  w  mechanizmach  podlegających  wsparciu  do  dnia  31  grudnia  2023. 

Procesy anali

zy i wytwarzania oprogramowania, jak i pozostałe kroki odbioru modułu (testy, 

wdrożenie)  odbywają  się  kaskadowo,  a  poszczególne  etapy  na  siebie  zachodzą,  np.  trwa 

analiza  i  tworzenie  AOM  dla  jednego  z  modułów  a  jednocześnie  prowadzone  są  testy 

akceptacyjne  innego  modułu.  Powyższe  determinuje  konieczność  skupienia  procesu 

modyfikacji oprogramowania w jednych rękach w trakcie trwania kampanii obsługi wniosków 

danego  roku,  w  szczególności  w  roku  2023  gdzie  DXC  rozpoczął  realizację  w  część 

związanej z kontrolą administracyjną. Udzielenie zamówienia z wolnej ręki tylko co do części 

świadczeń wynikających z kolejnych etapów procesu biznesowego, które powinny wydarzyć 

się w pierwszej kolejności tj. kontrola administracyjna i naliczenie zaliczek, a pozostawienie 

pozostałego  zakresu  funkcjonalnego  do  zlecenia  w  ramach  oddzielnego  zamówienia 

publicznego  w  trybie  konkurencyjnym  spowodowałoby  brak  możliwości  wywiązania  się 

ARiMR z pozostałej części zobowiązań składających się na zwieńczenie całego procesu tj. 

przeprowadzenie kontroli na miejscu, uwzględnienie jej wyników w kontroli administracyjnej, 

wydanie  decyzji  i  naliczenie  płatności  końcowych.  Wykonawcy  realizujący  oddzielnie 

poszczególne moduły systemu nawzajem by się opóźniali lub blokowali ze względu na fakt, 

iż  kod  źródłowy  budowany  we  wcześniejszym  etapie  musi  być  wykorzystany  w  budowie 

kolejnych funkcjonalności SIA dla kolejnych modułów. Mogłoby też dojść do sytuacji w której 

wykonawcy  przerzucaliby  się  odpowiedzialnością  za  błędy  w  kodzie,  które  (jeśli  uznać,  iż 

rzeczywiście  wystąpiły  a  nie  są  odmienna  formą  zakodowania  tego  samego  efektu 

oczekiwanego  przez  Zamawiającego),  nie  byłyby  poprawiane  przez  wykonawcę 

realizującego kolejny moduł, a byłyby cofane do poprawy przez wykonawcę, który ten moduł 

wytworzył. Powyższe znów wpływałoby na czasochłonność procesu, a tym samym na brak 

możliwości wywiązania się przez Zamawiającego z ciążących na nim zobowiązań.  

Podkreślenia  wymaga  również  fakt,  iż  proces  certyfikacji  oprogramowania 

wytworzonego  przez  jednego  wykonawcę  a  koniecznego  do  wdrożenia  (w  ramach  usług 

utrzymania)  przez  innego  wykonawcę  jest  procesem  czasochłonnym,  a  nie,  jak  wskazuje 

Odwołujący,  procesem  technicznym  zachodzącym  bez  przeszkód.  DXC  pozostawiło 

oprogramowanie  z  błędami,  których  nie  było  w  stanie  poprawiać  na  bieżąco.  Część 

przygotowanych  poprawek  niwelowało  jedynie  skutek  błędu,  nie  eliminując  przyczyny,  co  z 

każdą  kolejna  poprawką  zmuszało  Zamawiającego  do  jeszcze  bardziej  asekuracyjnego 

podejścia do ich wdrażania.  

Konsekwencjami braku wywiązania się ze zobowiązań ciążących na  Zamawiającym 

jako Agencji  Płatniczej  byłyby miedzy  innymi:  (i) brak  wywiązania się z  wypłaty  zaliczek  na 

rzecz  beneficjentów,  wskazanych  przez  władze  krajowe  i  notyfikowane  do  KE,  (ii)  brak 

terminowego  wykonania  kontroli  na  miejscu  umożliwiającej  wykorzystanie  jej  wyników  w 

procesie  KA  służącej  naliczeniu  płatności  końcowych,  (iii)  możliwe  niedochowanie  terminu 

realizacji  płatności  końcowych  na  rzecz  beneficjentów  w  skali  uprawniającej  KE  do 

wyłączenia z finansowania określonej puli środków dla Polski w ramach systemów wsparcia 

bezpośredniego, (iv) utrata wiarygodności Agencji Płatniczej dla sektora rolnego i wizerunku 

ARiMR.  

Tym  samym  Zamawiający  nie  mógł  udzielić  zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki  w 

węższym zakresie,  pozostawiając część Grup  Usług  lub  część systemów  bez  wsparcia lub 

rozwoju, między innymi ze względu na to, że aplikacje działające w ramach SIA ściśle są ze 

sobą  powiązane  i  zintegrowane,  Zamawiający  nie  posiada  kompetencji  ani  zasobów  aby 

samemu świadczyć usługi wsparcia lub rozwoju. Ze względu na konieczność realizacji celów 

Zamawiającego, nie było możliwości przerwy w świadczeniu usług rozwoju.   

Odwołujący  twierdzi,  że  Zamawiający  nie  wykazał,  że  powodem  udzielenia  zamówienia  w 

trybie  z  wolnej  ręki  była  wyjątkowa  sytuacja.  Odwołujący  przytacza  orzeczenia,  które  za 

przykład wyjątkowej sytuacji wskazują zjawiska losowe takie jak klęski żywiołowe, katastrofy, 

awarie czy wypadki. Jednocześnie w żadnym z tych orzeczeń Krajowa Izba Odwoławcza nie 

stwierdziła, że konieczność rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy 

nie może stanowić sytuacji wyjątkowej o której mowa w art. 214 ust. 1 pkt 5) PZP.  

Zamawiający  wskazuje  przykładowe  orzeczenia,  które  potwierdzają,  że  za  „wyjątkową 

sytuację” nie uznaje się wyłącznie zdarzeń związanych ze zjawiskami pogodowymi, awariami 

lub wypadkami, ale także konieczność rozwiązania umowy może być okolicznością uznaną 

za „wyjątkową sytuację” w rozumieniu art. 214 ust. 1 pkt 5) PZP (wcześniej: art. 67 ust. 1 pkt 

3), gdyż żadnej Zamawiający nie zawiera umowy z założeniem, że będzie ją rozwiązywał. 

Odwołujący twierdzi, że Zamawiający przewidywał możliwość wystąpienia zmian w SIA oraz 

w harmonogramie usług realizowanych początkowo przez Asseco  a następnie przez DXC, 

wobec czego był świadomy czasu niezbędnego do zrealizowania usług objętych umową. Jak 

już wskazano, na wypłatę środków  w związku z Kampanią 2023 składało się kilka etapów.   

Zarówno  Zamawiający  jak  i  DXC  znali  kalendarz  płatności  i  obie  strony  były  świadome  jak 

ważne  jest  dochowanie  terminów.  Zamawiający  zawierając  Umowę  nr  83  nie  mógł  mieć 

świadomości,  że  DXC,  będący  profesjonalistą,  będzie  aż  w  tak  znacznym  stopniu 

nienależycie  realizował  Umowę,  że  zagrożone  będą  wypłaty  środków  dla  beneficjentów. 

Odwołujący    w  argumentacji  pomija  kluczową  kwestię  –nie  wskazuje  jakie  środki  powinien 

przedsięwziąć  jego  zdaniem  Zamawiający  w  celu  zabezpieczenia  realizacji  swoich 

statutowych  i  zleconych  zadań,  gdyż  powierzenie  wykonania  jednej  modyfikacji Asseco  nie 

było możliwe ze względu na to, że Zamawiający (i) nie zakładał, że DXC nie będzie w stanie 

wykonać modyfikacji, (ii) nie jest możliwe wydzielenie części świadczeń z umowy dla innego 

podmiotu, co wykazan

o wyżej.  

Zamawiający podkreśla, że wyjątkowość sytuacji, w której zmuszony był do wypowiedzenia 

Umowy,  potwierdzona  jest  faktem,  iż  do  zdarzenia  takiego  doszło  pierwszy  raz  w  praktyce 

Zamawiającego, pomimo dołożenia wszelkich starań w celu realizacji umowy z wykonawcą.  

Sytuacja,  w  której  doszło  do  udzielenia  zamówienia  wynika  –  zdaniem  odwołującego  –  z 

przyczyn leżących po stronie zamawiającego 

Odwołujący twierdzi, że rzetelnie realizował usługi i zlecone modyfikacje, a to Zamawiający 

nie  realizował  prawidłowo  i  terminowo  swoich  obowiązków  umownych.  Powyższe  wg 

Odwołującego  prowadzi  do  konkluzji,  że  przyczyny  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki 

leżały po stronie Zamawiającego.  

Jako 

przykład uchybień Zamawiającego, Odwołujący wskazuje listę zgłoszeń wad, które nie 

zostały usunięte przez Asseco (poprzednika DXC) na podstawie udzielonej Zamawiającemu 

gwarancji.  Jak  wskazuje  Odwołujący,  dostarczył  on  Zamawiającemu  listę  zgłoszeń,  w  tym 

wad SIA, nieusuniętych przez Asseco jako podmiot odpowiedzialny za ich rozwiązywanie na 

podstawie  gwarancji  udzielonej  Zamawiającemu.  Lista  ta  miała  1174  pozycje  i  że 

"nieusunięcie tych  wad miało istotny  wpływ  na wykonywanie Umowy  przez Odwołującego”. 

Teza  ta  jednak 

wręcz  potwierdza,  że  do  rozwiązania  Umowy  doszło  z  przyczyn  po  stronie 

Odwołującego.  Osłużenie  wspomnianych  1174  zgłoszeń  było  kontraktowym  obowiązkiem 

Odwołującego  i  z  żadnego  postanowienia  Umowy  nr  83  nie  wynika,  by  Odwołujący  miał 

prawo  do  domagania  się  zastąpienia  jego  świadczeń,  świadczeniami  gwarancyjnymi 

poprzednika

.  Nie  jest  w  szczególności  podstawą  do  takich  roszczeń,  wskazywany  przez 

Odwołującego  ust.  6.14  Umowy  nr  83.:  „Wykonawca  w  trakcie  Okresu  Przejściowego  jest 

zobowiązany  do  weryfikacji,  czy  przejmowany  przez  niego  System  Informatyczny  nie 

posiada Wad  i  czy  poprzedni  wykonawca  przekazał  Wykonawcy  wszelkie  informacje,  które 

będą  potrzebne  do  należytego  świadczenia  Usług.  Jeżeli  Wykonawca  stwierdza  istnienie 

Wady  lub  brak  informacji,  które  są  potrzebne  do  należytego  świadczenia  Usług,  to  jest 

zobowiązany,  aby  w  trakcie  Okresu  Przejściowego  zgłosić  taki  brak  Zamawiającemu  oraz 

żądać  usunięcia  Wady  lub  dostarczenia  informacji  potrzebnych  do  należytego  świadczenia 

Usług  od  poprzedniego  wykonawcy.  W  przypadku  nieusunięcia  Wad  zgłoszonych  przez 

Wykonawcę  do  końca  Okresu  Przejściowego,  Strony  uzgodnią  termin  usunięcia  tych  Wad 

przez  Wykonawcę,  nie  dłuższy  niż  3  miesiące  od  dnia  rozpoczęcia  świadczenia  Usług.  W 

tym  okresie  Wykonawca  będzie  zwolniony  z  SLA  w  zakresie  Wad  opisanych  w  zdaniu 

poprzednim. Usunięcie Wad odbywać będzie się w ramach wynagrodzenia przewidzianego 

dla Usługi Usuwania Wad.”    

Z zacytowanego postanowienia Umowy nr 83 wynika więc, że:  

(a) 

Wykonawca (DXC) ma obowiązek w Okresie Przejściowym zgłaszać Zamawiającemu 

Wady, w celu przekazania ich poprzedniemu wykonawcy (Asseco),   

(b) 

Jeżeli zgłoszone przez DXC Wady nie zostaną usunięte przez Asseco, Zamawiający i 

DXC  powinni  uzgodnić  termin  ich  usunięcia  przez  DXC,  przy  czym  termin  ten  w  każdym 

przypadku nie może być dłuższy, niż 3 miesiące,  

(c) 

Przez  uzgodniony  okres  (nie  dłuższy,  niż  3  miesiące),  DXC  jest  zwolnione  z  SLA  w 

zakresie Wad zgłoszonych do końca Okresu Przejściowego,  

(d) 

Wady powinny być usunięte przez DXC, w ramach wynagrodzenia należnego DXC z 

tytułu świadczenia Usługi Usuwania Wad.   

N

ie można z omawianego postanowienia ust. 6.14 Umowy nr 83 wyciągać wniosku, że brak 

usunięcia  wszystkich  zgłoszonych  Wad  przez  Asseco,  stanowił  naruszenie  jakichkolwiek 

zobowiązań Zamawiającego i mógł stanowić uzasadnienie niewykonywania świadczeń przez 

DXC.  Przeciwnie 

–postanowienie  wprost  przewiduje,  że  w  razie  nieusunięcia  Wad  przez 

Asseco,  to  DXC  jest  zobowiązane  do  ich  usunięcia,  w  terminie  nieprzekraczającym  3 

miesięcy.   

Odwołujący był w pełni świadom faktu, iż istotą zamówienia na utrzymanie i rozwój SIA, jest 

świadczenie usług dla systemu, który przez kilka lat był utrzymywany i modyfikowany przez 

innego  wykonawcę.  Odwołujący  sam  był  w  sytuacji  podmiotu  przekazującego  SIA  do 

utrzymania kolejnemu wykonawcy i realia związane z realizacją tego rodzaju zamówienia są 

mu znane z dokumentów zamówienia (postanowień umowy), ale także z wieloletniej praktyki.  

Zamawiający  zwraca  także  uwagę  na  fakt,  iż  istotna  część  spośród  1147  zgłoszeń 

dokonanych przez DXC w Okresie Przejściowym, nie powinna była zostać zakwalifikowana 

jako „Wada” w rozumieniu Umowy nr 83, co dodatkowo przeczy tezie o złym stanie systemu 

przejętego  do  utrzymania  przez  DXC.  Podstawowym  obowiązkiem  kontraktowym 

Odwołującego, było usuwanie wad SIA, niezależnie od tego, czy w systemie tym zostałoby 

stwierdzonych  1147  wad,  kilka  wad,  czy  kilka  tysięcy.  Zamawiający  wskazuje  poniżej 

postanowienia Umowy nr 83, które potwierdzają tę tezę.   

Od  chwili  rozpoczęcia  świadczenia  Usług  DXC  przyjęło  odpowiedzialność  za  utrzymanie  i 

rozwój SIA. Takie zobowiązanie wynika z samej preambuły Umowy nr 83: „1.9. Intencją Stron 

jest,  aby  Wykonawca  z chwilą rozpoczęcia świadczenia Usług  przejął  odpowiedzialność  za 

prawidłowe działanie Systemu Informatycznego i jakość Dokumentacji, niezależnie od faktu, 

czy poszczególne elementy SI lub Dokumentacji zostały wytworzone przez Wykonawcę, czy 

przez któregokolwiek z jego poprzedników”.  

Przedmiotem Umowy było w szczególności świadczenie usług usuwania wad, niezależnie od 

tego, czy wady te mogły zostać usunięte również w innym reżimie. Zakres usług wykonawcy 

opisany został w ust. 3.2. Umowy nr 83 i jest wśród nich w szczególności Usługa Usuwania 

Wad  (pkt  3.2.2.1.).  Usługa ta  należy  do  grupy  Usług  Zapewnienia Jakości  (G2)  i  zgodnie z 

ust.  8.5.  Umowy  nr  83,  wynagrodzenie  z  tytułu  świadczenia  m.in.  tej  usługi  jest  płatne  w 

formie ryczałtu miesięcznego. Już sformułowanie oczekiwania, by Wady usuwane były przez 

innego  wykonawcę,  jest  kuriozalne,  natomiast  czynienie  Zamawiającemu  zarzutu,  iż 

nieusunięcie  tych  wad  obciąża  Zamawiającego  i  doprowadziło  do  rozwiązania  Umowy  z 

przyczyn  leżących  po  stronie  Zamawiającego,  jest  przejawem  niezrozumienia  roli  i  zadań 

wykonawcy  Umowy.  Zamawiający  po  to  zawarł  z  wybranym  wykonawcą  umowę 

kompleksowej 

obsługi  (utrzymanie  i  rozwój)  systemu  SIA,  aby  wykonawca,  na  określonych 

umową  zasadach,  obsługiwał  wszelkie  problemy  stwierdzone  w  systemie.  Umowa  nie 

rozdziela  stwierdzanych  wad  na  takie,  które  powstały  wskutek  błędów  poprzedniego 

wykonawcy i takie, które powstały wskutek błędów obecnego. Odwołujący składając ofertę w 

postępowaniu przed zawarciem Umowy nr 83 zdawał sobie sprawę z tego, że właśnie w taki 

sposób będą kształtowały się jego obowiązki.   

Niezależnie  od  powyższego  Umowa  nr  83  została  wypowiedziana  na  kilku  podstawach, 

których nie można powiązać z usuwaniem przez Asseco wad  w ramach gwarancji.  

Zamawiający  wspierał  DXC  w  realizacji  Umowy  nr  83  współdziałając  w  szerokim  zakresie. 

Potwierdzeniem  powyższego  są  notatki  z  Komitetów  Sterujących;  Zamawiający  próbował 

zidentyfikować problemy  i  proponował  ich rozwiązanie pomimo  tego,  że  to Odwołujący jest 

profesjonalistą.  Zamawiający  zgadzał  się  na  cotygodniowe  spotkania  statusowe  i  prosił  o 

przedstawianie  przez  DXC  aktualnych  harmonogramów.  Ponadto  wystosował  do  DXC 

szereg pism, w których wzywał do należytej realizacji Umowy, co zostało wskazano wyżej.  

Odwołujący  wskazuje,  że  Zamawiający  wiedział  już  w  listopadzie  2022  r.,  że  projekt 

przygotowania modyfikacji SIA na potrzeby Kampanii 2023 ma opóźnienie i że nie chce się 

podjąć  jej  wykonania  nawet  Asseco,  które  bardzo  dobrze  znało  SIA.  Argumentacja  jest 

nietrafiona,  gdyż  DXC  zobowiązało  się  (znając  kalendarz  Kampanii  2023)  zrealizować 

Umowę w pełnym zakresie, a jednocześnie wskazuje, że Asseco oświadczyło, że nie wykona 

modyfikacji  do  dnia  18  maja  2023  r.,  a  nie,  że  nie  jest  w  stanie  wykonać  modyfikacji  w 

terminie umożliwiającym kontrolę wniosków i terminową wypłatę środków.  

Zamawiający wskazuje na proces wypłat związany z Kampanią 2023:  

system  informatyczny  musiał  umożliwiać  nabór  wniosków  (co  zostało  wykonane  jeszcze 

przez Asseco);  

następnie  system  musiał  umożliwiać  wykonanie  kontroli  kompletności  wniosków  (ta 

funkcjonalność także została zapewniona jeszcze przez Asseco);  

system musiał następnie umożliwiać przeprowadzenie kontroli administracyjnej wniosków, po 

których dochodzi do zatwierdzenia wniosków. Na tym etapie odpowiedzialność przejęło DXC, 

jako nowy wykonawca;  

dopiero  po  zatwierdzeniu  wniosków  dochodzi  do  naliczania  płatności  zaliczkowych  i 

końcowych.   

Ponadto z czasem 

– wykonawca Asseco dokończył modyfikację i umożliwił wypłaty zaliczek, 

natomiast  DXC  nie  był  w  stanie  zrealizować  wcześniejszych  kroków  (to  jest  problemy 

pojawiły  się  już  w  momencie  kontroli  administracyjnej).  Nie  sposób  uznać,  że  takiego 

nienależytego  działania  ze  strony  profesjonalnego  wykonawcy  Zamawiający  mógł  się 

spodziewać, a tym bardziej z wyprzedzeniem przewiedzieć.  

Zamawiający  nie  twierdził,  że  istnieje  zagrożenia  dla  zdrowia  lub  życia  i  nie  ma  też  takiej 

przesłanki  w  przepisach.  Podkreślał  natomiast,  że  musi  zostać  zachowania  ciągłość 

świadczenia  usług  utrzymania  i  rozwoju,  a  każde  postępowania  będzie  wiązało  się  z 

przerwaniem ciągłości świadczenia usług.   

Żaden z podanych przez Odwołującego przykładów z orzecznictwa nie dotyczy konieczności 

zachowania  ciągłości  świadczenia  usług  ani  tak  newralgicznego  systemu  informatycznego 

jak system SIA, stanowiący podstawę wykonywania zadań statutowych Zamawiającego.  

O

głoszenie  postępowania  wiąże  się  nie  tylko  z  publikacją  ogłoszenia,  ale  także  musi  być 

poprzedzone  przygotowaniem,  w  szczególności  po  nienależytym  wykonaniu  Umowy    nr  83 

przez  DXC,  Zamawiający  musi  zmienić  podejście  do  weryfikacji  kompetencji  i  zasobów 

wykonawców, żeby uniknąć analogicznej sytuacji w przyszłości.    

Poprzednie postępowania na utrzymanie i rozwój SIA trwały ponad rok:   

postępowanie w latach 2015/2016:– Przetarg ograniczony – ok. 12 miesięcy:  

postępowanie w latach: 2018/2019– przetarg nieograniczony –  ok.13 miesięcy  

w  latach:  2021/2022:  -    przetarg  nieograniczony 

–    ok.  15  m-cy  –  zawarcie  umowy: 

Zamawiającego nie wiążą wyłącznie przepisy prawa unijnego, ale także zobowiązany jest do 

dochowania  terminów,    jakie  nakłada  na  niego  polski  ustawodawca.  Zgodnie  z  §3  ust.  2 

Rozporządzenia Ministra Rolnictwa  i Rozwoju Wsi z dnia 13 października 2023 r. w sprawie 

wypłaty  zaliczek  za  2023  r.  z  tytułu  niektórych  rodzajów  pomocy  w  ramach  Planu 

Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na  lata 2023–2027 zaliczki wypłaca się od dnia 

16 października 2023 r. Oznacza to, że Zamawiający  ma być gotowy do wypłat i faktycznie 

ma obowiązek rozpocząć wypłacanie zaliczek dnia  16 października 2023 r.  

Dodatkowo  Zamawiający  wskazuje,  że  od  co  najmniej  8  lat  (tj.  od  2015  r.),  na  podstawie 

ustawy z dnia 

5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego 

(Dz. U. z 2022 r. poz. 1775 ze 

zm.) oraz rozporządzeń Ministra Rolnictwa, zaliczki na poczet 

co  

wskazuje na cykliczność w terminie rozpoczęcia wypłat, DXC jako profesjonalny podmiot 

z branży, posiadający doświadczenie i zasoby musiał znać ów termin.   

W 

ramach Kampanii 2023 Zamawiający ma do rozpoznania ponad 1.200.000 wniosków co 

oznacza,  że  nawet  biorąc  pod  uwagę  datę  1.12.2023  r.,  mógłby  nie  zdążyć  rozliczyć 

wszystkich  zaliczek.  Co  ważne,  brak  wydania  w  terminie  decyzji  o  wypłacie  wiąże  się  z 

koniecznością  dodatkowych  czynności;  informacje  do  beneficjentów  o  nowym  terminie 

wydania  decyzji  z  uzasadnieniem 

przyczyny zwłoki. W przypadku nienależytego wykonania 

modyfikacji  przez  DXC,  Zamawiający  nie  miałby  możliwości  wskazania  potencjalnego 

nowego  terminu    wydania  decyzji,  gdyż  DXC  w  ogóle  nie  dawało  gwarancji  wykonania 

modyfikacji.  

P

rzeprowadzenie  postępowania  w  innym  trybie  nie  umożliwiłoby  zachowania  ciągłości 

świadczenia usług. Odnosząc się do propozycji umowy ramowej na modyfikację, aktualność 

w tym zakresie Zamawiający wskazuje, że nie jest możliwa realizacja Umowy przez różnych 

wykonawców  równocześnie  ze  względu  na  ścisłą  współpracę  pomiędzy  aplikacjami  oraz 

równoległe  prowadzenie  prac.    Każdy  z  konkurencyjnych  trybów  wiązałby  się  z  przerwą, 

podczas której system SIA nie byłby utrzymywany i rozwijany. Mogłoby dojść do sytuacji, w 

której  przestałby  działać  system  (konkretna  aplikacja),  lub  doszłoby  do  naruszenia 

bezpieczeństwa systemu. Sama liczba błędów pokazuje jak istotne jest zachowanie ciągłości 

utrzymania systemu a Zamawiający nie posiada własnych możliwości utrzymania systemu.  

Zamawiający  nie  mógł  wydzielić  żadnego  ze  świadczeń  do  odrębnego  postępowania  i 

pozostawić np. część SIA bez utrzymania lub rozwoju. Udzielił Asseco  zamówienia w trybie 

z wolnej ręki w niezbędnym zakresie.  Również w preambule Umowy z Asseco wskazano (w 

pkt  1.5),  że  „Celem  niniejszej  Umowy  jest  zapewnienie  Zamawiającemu  przez  Wykonawcę 

ciągłego,  bezawaryjnego  i  sprawnego  korzystania  z  Systemu  Informatycznego  przez 

Zamawiającego  oraz  beneficjentów  działalności  Zamawiającego  (m.in.  rolnicy,  mieszkańcy 

wsi,  Ośrodki  Doradztwa  Rolniczego  itp.).  Celem  Umowy  jest    ułatwienie  i  optymalizacja 

korzystania  z  Systemu  Informatycznego  przez  Zamawiającego  oraz  beneficjentów 

działalności Zamawiającego”.  

Tym  samym  konieczność  zapewnienia  „ciągłego”  działania  systemu  została  wprost 

wskazana w preambułach (zarówno Umowy nr 83 jak i Umowy zawartej z Asseco).  

Zamawiający zawierając umowę z DXC nie zakładał, że Odwołujący jej nie zrealizuje, w tym 

że  nie  będzie  w  stanie  przygotować  i  wdrożyć  modyfikacji  umożliwiających  realizację 

Kampanii  2023,  wobec czego  błędne  są    rozważania  Odwołującego,  że  już  4  lipca  2023  r. 

Zamawiający mógł udzielić zamówienia Asseco.   

Jak

o  że  zostały  spełnione  przesłanki  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki,  nie  doszło  do 

naruszenia  zasady  uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców  ani  wyboru 

wykonawcy  niezgodnie  z  ustawą.  Zamawiający  zastosował  tryb  zamówienia  z  wolnej  ręki, 

ponieważ nie miał możliwości zastosowania konkurencyjnego trybu postępowania.  

Zamawiający  podnosi,  że  nawet,  gdyby  twierdzenia  o  braku  przesłanek  udzielenia 

zamówienia  z  wolnej  ręki  były  uzasadnione,  to  żądanie  unieważnienia  zawartej  z  Asseco 

umowy  w  całości  lub  w  części,  nie  powinno  zostać  uwzględnione,  a  Izba  powinna  orzec 

zgodnie z art. 554 ust. 3 pkt 2c PZP. Utrzymanie tej umowy w mocy leży w ważnym interesie 

publicznym,  jakim  jest  zapewnienie  realizacji  przez  Zamawiającego  jego  zadań  agencji 

płatniczej. Skutkiem unieważnienia umowy byłoby wstrzymanie możliwości wprowadzania do 

SIA  modyfikacji  umożliwiających  obsługę  nowych  zadań  płatniczych  oraz  zakłócenie  lub 

wstrzymanie  zadań  realizowanych  na  bieżąco.  Wynika  to  z  faktu,  iż  po  ewentualnym 

unieważnieniu umowy Zamawiający utraciłby możliwość przywrócenia funkcjonowania SIA w 

razie jego awarii oraz utraciłby możliwość wprowadzenia takich modyfikacji, które zapewnią 

obsłużenie  zadań  w  zmieniającym  się  otoczeniu  prawnym.  Stan  taki  oznaczałby  de  facto 

wstrzymanie realizacji wypłat przez Agencję do czasu rozpoczęcia świadczenia usług przez 

wykonawcę  wybranego  po  przeprowadzeniu  postępowania,  czyli  –  jak  wynika  z 

dotychczasowych doświadczeń Zamawiającego – nawet do 1,5 roku.   

B

rak  utrzymania  i  modyfikacji  aplikacji  wchodzących  w  SIA  może  skutkować  wykluczeniem 

rolnika  z  dopłat,  nałożeniem  sankcji  a  także  spowodować  utratę  płynności  finansowej 

gospodarstw.  S

kutki  unieważnienia  umowy  miałyby  konsekwencje  nie  tylko  wobec 

Zamawiającego  ale  przede  wszystkim  byłyby  odczuwalne  u  rolników  i  w  indywidualnych 

gospodarstwach.  N

ależy  dodatkowo  wskazać  na  to,  że  brak  świadczenia  usług  może 

skutkować  także:  brakiem  możliwości  wprowadzania  nowych  warstw  przestrzennych  do 

aplikacji  PZSIPplus  oraz  cyklicznej  aktualizacji  danych  referencyjnych  stanowiących  punkt 

wyjścia  do  kontroli  administracyjnej  wniosków,  co  uniemożliwiłoby  poprawną  weryfikację 

deklaracji  rolników  i  ich  uprawnień  do  poszczególnego  rodzaju  płatności.  Brak  usług 

utrzymania  tej  aplikacji,  a  zatem  wgrywania  nowych  funkcjonalności/poprawek  lub  nawet 

zapewnienia  jej  dostępności,  w  określonym  czasie,  jak  dla  każdej  aplikacji  informatycznej, 

powoduje  brak  w  pewnym  momencie  możliwości  jej  produkcyjnego  wykorzystania  bez 

generowania dalszych błędów.   

Natomiast  brak  modyfikacji  modułu  IACSplus  wspierającego  proces  kontroli  na  miejscu  dla 

działań  pomocowych  o  masowym  charakterze,  generującym  konieczność  przygotowania  i 

walidacji  dokumentacji  kontrolnej  dla  średniorocznie  80.000  beneficjentów,  w  okresie 

wdrażania nowych form płatności  na rzecz  beneficjentów,  uniemożliwiłby ARiMR  skuteczne 

wywiązanie  się  z  umów  cywilno-prawnych  zawartych  z  innymi  wykonawcami  realizującymi 

czynności kontrolne w terenie. Brak możliwości wprowadzenia wyników z kontroli na miejscu 

do  systemu  uniemożliwiłby  ich  wykorzystanie  w  procesie  kontroli  administracyjnej  a  tym 

samym  skutkowałby  brakiem  bądź  nieprawidłową  wypłatą  środków  na  rzecz  beneficjentów 

podlegających  procesowi  kontroli  na  miejscu.  Brak  usług  utrzymania  IACSplus,  a  zatem 

wgrywania  nowych  funkcjonalności/poprawek  lub  nawet  zapewnienia  jej  dostępności,  w 

określonym  czasie,  jak  dla  każdej  aplikacji  informatycznej,  powoduje  brak  w  pewnym 

momencie możliwości jej produkcyjnego wykorzystania bez generowania dalszych błędów.   

Mając  na  uwadze  argumentację,  Zamawiający  wskazuje,  że  udzielenie  zamówienia  z 

wolnej ręki było w pełni uzasadnione i dopuszczalne przepisami. W konsekwencji odwołanie 

nie  zasługuje  na  uwzględnienie.  Zamawiający  nie  naruszył  żadnego  z  przepisów. 

Zamawiający przedstawił argumentację i wykazał, że zostały spełnione wszystkie przesłanki 

warunkujące  możliwość zastosowania trybu zamówienia z  wolnej  ręki  w opisanym  powyżej 

stanie  faktycznym.  Czynność  Zamawiającego,  należy  zatem  uznać  za  prawidłową  i 

uzasadnioną  merytorycznie,  a  jednocześnie  za  działanie,  które  zagwarantowało 

zabezpieczenie  ważnego  interesu  publicznego.  Tym  samym  nie  jest  uzasadnione  także 

żądanie nałożenia na Zamawiającego kary finansowej.  

Przystępujący  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego:  Asseco 

Poland S.A. 

wniósł o oddalenie odwołania. 

Odnosząc  się  do    kwestionowanej  przez  Odwołującego  skuteczności  oświadczeń 

Zamawiającego  z  25  sierpnia  2023  r.  wskazał,  że  w  przypadku  odwołań  obejmujących 

czynności  zastosowania  trybu  zamówienia  z  wolnej  ręki  KIO  bada  kwestię  zaistnienia  lub 

braku zaistnienia przesłanek określonych w Ustawie dla danego trybu. W szczególności nie 

ocenia  zaistnienia  stanu  faktycznego,  który  był  przyczyną  zastosowania  danego  trybu. 

Kwestia orzekania, czy oświadczenia Zamawiającego z 25.08.23 r. są skuteczne należy do 

wyłącznej kompetencji sądów powszechnych, w wyniku realizacji powództwa o ustalenie. 

KIO 2488/18: „Fakt odstąpienia od umowy jest faktem, nie podlega badaniu Izby zasadność 

odstąpienia  od  umowy  przez  Zamawiającego  może  podlegać  ocenie  w  zupełnie  innym 

postępowaniu, tym samym Izba pominęła wszystkie przedstawione dowody wnioskowane na 

okoliczność  stwierdzenia  zasadności  bądź  braku  podstaw  do  odstąpienia  od  umowy”,  oraz 

KIO  394/10:  Odwołujący  -  wbrew  powtarzanemu  w  toku  postępowania  odwoławczego 

twierdzeniu  o  niepodważaniu  w  postępowaniu  odwoławczym  przed  Izbą  zasadności 

czynności  częściowego  odstąpienia  od  Umowy  i  częściowego  wypowiedzenia  Umowy,  w 

istocie  zasadność  tych  czynności  kwestionuje  -  kwestionując  ich  podstawy  faktyczne. 

Jednakże powyższe, jak słusznie przyznaje sam Odwołujący i co podziela skład orzekający 

Izby,  winno  mieć miejsce  w  innym  postępowaniu  i  przed  innym  organem,  a  do  zamknięcia 

rozprawy w niniejszej sprawie nie nastąpiło.  

Zdaniem Asseco należy pominąć w całości wszelką argumentację Odwołania, która dotyczy 

rozwiązania  Umowy  ARiMR  -  DXC,  a  Odwołanie  rozpatrywać  wyłącznie  w  zakresie 

zaistnienia przesłanek art. 214 ust. 1 pkt 5 Ustawy PZP.   

Przystępujący wskazuje, że Odwołujący pominął szereg okoliczności faktycznych, a niektóre 

aspekty stanu faktycznego przedstawił niezgodnie rzeczywistością.  

Przedstawił   chronologię postępowania o udzielenie zamówienia publicznego tj. ogłoszenie  

30  listopada  2021, 

/…/  złożenie  3  ofert  w  dniu  15  czerwca  2022  roku,  /…/  wybór  w  dniu 

8.11.2022 r. oferty DXC jako najkorzystniejszej, 25 listopada 2022 roku postanowienie KIO o 

uchyleniu zakazu zawarcia umowy, 29 listopada 2022 r. zawarcie umowa z DXC. 

Przypomniano  wyrok  z  24  kwietnia  2023  r.  KIO  3061/22  dot.  wadliwych 

czynności  badania 

ofert w postępowaniu. W okresie 29 listopada 2022 – 29 kwietnia 2023 trwał 5- miesięczny 

Okres  przejściowy.  Zamawiający  częściowo  zwolnił  DXC  z  obowiązku  dochowania  SLA 

(Service Level Agreement)  w okresie do 1 lipca 2023 roku.   

W  dniu  25  sierpnia  2023  roku  Zamawiający  poinformował  Asseco,  iż  rozwiązał  Umowę 

ARiMR- 

DXC,  zaprosił  Asseco  do  negocjacji  umowy  w  trybie  zamówienia  z  wolnej  ręki  a 

następnie zawarta została umowa (dalej „Umowa ARiMR - Asseco”).   

W związku z pilną potrzebą świadczenia usług Umowa ARiMR – Asseco została zawarta w 

dniu otrzymania zaproszenia do zawarcia umowy. Pilna potrzeba zawarcia umowy wynikała 

zarówno z faktu, iż System SIA nie może pozostawać bez aktywnej usługi utrzymania oraz 

wobec bardzo pilnej konieczności wdrożenia modyfikacji w zakresie:  

a) 

przeprowadzenia  niezbędnych  Kontroli  Administracyjnych  dla  ok.  1,2  mln  wniosków 

beneficjentów,  realizacji  funkcjonalności  umożliwiających  opublikowanie  przez  Prezesa 

ARiMR  do  dnia  02.10.2023  r.  list  rankingowych  (zgodnie  z  §  13  ust.  4  rozp.  Ministra 

Rolnictwa i RW 

z 17 kwietnia 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego 

trybu  przyznania  i  wypłaty  pomocy  finansowej  w  ramach  wsparcia  inwestycji  leśnych  lub 

zadrzewieniowych 

/…/ w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 

2023-2027 (Dz. U. poz. 737)),   

b) 

naliczania  płatności  i  generowania  zleceń  zaliczkowych  od  16.10.2023  r.  (do  dnia 

07.11.2023 r. dzięki przedmiotowej modyfikacji systemu informatycznego wypłacone zostało 

5 mld zł na konta beneficjentów).  

–. Wskazać należy, że zawarcie Umowy ARiMR – Asseco było możliwe w dniu 25.08.2023r. 

dzięki temu, że umowa ta została zawarta na warunkach obowiązujących w Postępowaniu I, 

tj. wynagrodzenie Asseco jest zgodne z wynagrodzeniem w ofercie złożonej w Postępowaniu 

I, zaś w samej umowie wprowadzono nieliczne zmiany, wynikające jedynie ze zmiany stanu 

faktycznego,  np.  wprowadzenie  postanowienia  o  rozwiązaniu  umowy  w  przypadku 

ostatecznego  i  prawomocnego  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  postępowaniu 

prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego.   

Odwołujący, który aktywnie uczestniczył w ustaleniu treści umowy – nie  może następczo, w 

niniejszym  postępowaniu,  budować  zarzutów,  których  stan  faktyczny  oparty  jest  brzmieniu 

SWZ,  który  został  zarówno  przez  DXC  zaaprobowany,  jak  i  powstał  przy  aktywnym 

uczestnictwie DXC. Tymczasem jako tego typu spóźnione zarzuty na brzmienie SWZ należy 

zakwalifikować zarzuty w zakresie:  

a. 

Obowiązku wszystkich wad zidentyfikowanych w Okresie Przejściowym;  

b. 

Obowiązku  wykonania  modyfikacji  systemu  SIA,  których  konieczność  wdrożenia 

wynika z Kampanii 2023;  

c. 

Obowiązku dochowania SLA niezależnie od liczby wad systemu zidentyfikowanych w 

Okresie Przejściowym.  

  O

kres  przejściowy  to  instytucja  zastrzegana  na  korzyść  nowego  wykonawcy,  który 

zapoznaje  się  z  systemem,  którego  utrzymanie  i  rozwój  ma  przejąć  od  dotychczasowego 

wykonawcy.  W  zależności  od  przyjętego  rozwiązania  –  w  Okresie  Przejściowym  nowy 

wykonawca  w  ogóle  nie  świadczy  usług,  a  jedynie  zapoznaje  się  z  systemem,  albo  też  – 

świadczy usługi, ale np. ma obniżone SLA (terminy usuwania błędów, itp.).   

W  Agencji  RiMR 

umowy  dotyczące  dużych  systemów  informatycznych  zawierają  Okres 

Przejściowy; gdy w 2019 roku Asseco przejmowało utrzymanie systemu SIA od DXC – Okres 

Przejściowy też trwał 5 miesięcy.   

W 

odwołaniu Okres Przejściowy przedstawiono jako rozwiązanie wyjątkowe czy nietypowe: 

Zamiarem  Zamawiającego  było  zawarcie  umowy  z  nowym  wykonawcą  (czyli  DXC)  w  taki 

sposób,  aby  przez  początkowy  okres,  jednocześnie  świadczone  były  usługi  przez 

dotychczasowego wykonawcę (czyli Asseco).   

Dodać  też  należy,  że  Umowa  ARiMR  –  DXC  przewidywała  możliwość  skrócenia  Okresu 

Przejściowego, z czego jednak DXC nie skorzystało. Brak skrócenia Okresu Przejściowego 

jest dla Asseco zaskakujący –DXC jest twórcą wielu aplikacji systemu SIA i Odwołujący zna 

sam system SIA  jak i wcześniej świadczył usługi utrzymania i rozwoju systemu SIA.   

Wniosek  Zamawiającego  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  –  pozyskanie  przez  DXC 

wiedzy  co  do  nieprzekraczalnych  terminów  realizacji  Modyfikacji.  Odwołujący  wielokrotnie 

powołuje się na pismo Zamawiającego z 21.11 2022r. „Wniosek o uchylenie zakazu zawarcia 

umowy”.  DXC  wybiórczo  sposób  omawia  ten  dokument  i  całkowicie  pomija  oświadczenia, 

jakie były następczo podstawą zawarcia umowy ARiMR – DXC.  

Jako  podstawę  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  Zamawiający  wskazał  3 

przyczyny,  szczegółowo  je  uzasadniając:  Wyczerpanie  się  budżetu  realizowanej  w 

listopadzie 2022 roku umowy z Asseco 

/…/ Realizacja Modyfikacji wskazanych we wniosku 

wykracza  poza  okres  obowiązywania  umowy  z  Asseco  /…/:  Brak  wykonania  modyfikacji 

wpłynie  na  uruchomienie  wypłat  zaliczek  dla  uprawnionych  oraz  może  skutkować 

negatywnymi skutkami finansowymi dla ARiMR 

/…/.  

Podkreślić  należy,  że  DXC  znał  uzasadnienie  wniosku  i  nigdy  nie  kwestionował  żadnego  z 

twierdzeń  zawartych  we  wniosku.  Należy  przyjąć,  że  w  listopadzie  2022  r  zgadzał  się  z 

treścią.  

O

becnie, w odwołaniu krytykuje sam wniosek, jak i jego autora, ARiMR.  

DXC jako podstawowy zarzut odwołania podnosi, że do rozwiązania Umowy ARiMR – DXC 

doszło z winy Zamawiającego, zatem tryb wolnej ręki nie może zostać zastosowany.  

Postanowienie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25.11.2022 roku, KIO/W 38/22 o uchyleniu 

zakazu  zawarcia  umowy  -  z

daniem Asseco elementy,  które  wg Izby,  uzasadniały  uchylenie 

zakazu  zawarcia  umowy,  mają  pełne  zastosowanie  do  oceny  przesłanek  zawarcia  przez 

Zamawiającego  przedmiotowego  zamówienia  z  wolnej  ręki.  Mowa  tutaj  o  tożsamości 

wykonawcy  utrzymującego,  certyfikującego  i  modyfikującego  system,  uniknięcia  przez 

Zamawiającego opóźnienia w realizacji płatności.   

DXC w przypadku Umowy ARiMR - 

DXC w pełni zgadza się z argumentacją Izby, jednakże 

te same kwestie kluczowe 

– pomija przy analizie zawierania umowy z wolnej ręki.  

Asseco stanowczo przeczy, jakoby oświadczyło w pismach z 4 listopada 2022r., że „nie jest 

w stanie zrealizować kluczowych modyfikacji potrzebnych do realizacji Kampanii 2023 przed 

zakończeniem  umowy  tj.  do  dnia  18  maja  2023  r.”  Oświadczenia  Asseco  dotyczyły 

konkretnego  stanu  faktycznego,  tj.  z  jednej  strony  braku  środków  w  umowie  na 

sfinansowanie  realizacji  modyfikacji,  z  drugiej  zaś  –  zaangażowania  zespołu  Asseco  w 

realizację innych modyfikacji, zleconych wcześniej zgłoszonych przez Zamawiającego w dniu 

14.10.2022  r.  Asseco  wyraźnie  wskazało,  że  zakres  Zapotrzebowań  na  Modyfikacje 

uniemożliwia  przekazanie  oprogramowania  przed  zakończeniem  obowiązywania  umowy,  tj. 

do 18.05.2023 

r. Asseco nigdzie nie wskazywało, że wykonanie modyfikacji zajmie ponad 7 

miesięcy.   

Asseco  realizowało  wówczas  szereg  zleconych  wcześniej  modyfikacji,  zaś  przedmiotowe 

Zapotrzebowania na Modyfikację obejmowały wykonanie znacznej części Kampanii 2023 – a 

nie tylko modyfikacji w zakresie kontroli niezbędnej do późniejszej  wypłaty zaliczek.   

Asseco  - 

odpowiadając  na  zgłoszonych  przez  Zamawiającego  5  Zapotrzebowań  na 

Modyfikacje,  których  planowany  przez  Zamawiającego  termin  wdrożenia  przypadał  po 

okresie zakończenia umowy - nie mógł potwierdzić możliwości ich wykonania, bo ich terminy 

realizacji i wdrożeń wykraczały poza termin obowiązywania umowy!  

A  ponadto  umowa  nie  gwarantowała  środków  na  ich  realizację,    na  podstawie  umowy 

wiążącej  Asseco  i  Zamawiającego  w  listopadzie  2022  r.  nie  istniała  możliwość  wykonania 

modyfikacji, o które pytał Zamawiający. Aby Asseco mogło zrealizować te Zapotrzebowania 

na  Modyfikacje  konieczne  byłoby  aneksowanie  umowy,  poprzez  zwiększenie  jej  budżetu  i 

wydłużenie okresu realizacji – na co z kolei Zamawiający nie wyrażał zgody.   

Gdyby zespół wykonawczy nie miał żadnych innych zadań i otrzymał zlecenie przygotowania 

jednej/kilku  modyfikacji,  to  skupiając  się  tylko  na  nich,  zrealizowałby  je  w  krótszym  czasie. 

Przypomnijmy,  że  właśnie  w  takiej  sytuacji  znalazł  się  Odwołujący  na  początku  Umowy 

ARiMR 

– DXC: nie miał żadnych innych, równolegle prowadzonych prac.  

Ten  sam  powód  –  brak  innych  realizowanych  prac  i  skupienie  się  na  zleconych 

modyfikacjach  - 

pozwoliło  Asseco  zrealizowanie  po  zawarciu  Umowy  ARiMR  -  Asseco 

oczekiwanych  przez  Zamawiającego  Modyfikacji  pozwalających  na    przygotowanie ARIMR 

do wypłaty Zaliczek.   

Asseco dwie 

przedmiotowe modyfikacje, konieczne do wypłaty zaliczek (Kontrola i Zaliczki) 

wykonał w 1,5 miesiąca, zaś DXC (pomimo iż rozpoczął prace nad nimi jeszcze w Okresie 

Przejściowy, nie był w stanie wykonać ich w 5 miesięcy (kwiecień – sierpień 2023).   

 Asseco wskazuje 

na treść oświadczeń, jaki DXC złożył w Umowie ARiMR – DXC:  

Preambuła  pkt  1.8:  Intencją  Stron  jest,  aby  Wykonawca  w  trakcie  Okresu  Przejściowego 

współpracował  z  wykonawcą,  który  bezpośrednio  przed  Wykonawcą  zajmował  się 

utrzymaniem  Systemu  Informatycznego,  aby  uzyskać  niezbędne  informacje  o  Systemie 

Informatycznym, które będą mu potrzebne do prawidłowego świadczenia Usług określonych 

w Umowie;  

Preambuła  pkt  1.9:  Intencją  Stron  jest,  aby  Wykonawca  z  chwilą  rozpoczęcia  świadczenia 

Usług  przejął  odpowiedzialność  za prawidłowe działanie Systemu Informatycznego  i  jakość 

Dokumentacji, niezależnie od faktu, czy poszczególne elementy SI lub Dokumentacji zostały 

wytworzone przez Wykonawcę, czy przez któregokolwiek z jego poprzedników;  

Preambuła pkt 1.11: Wykonawca zapewnia, że aby osiągnąć cel Umowy podejmie wszelkie 

niezbędne  czynności,  a  w  szczególności  te,  które  zostały  wprost  wskazane  w  Umowie. 

Wykonawca  będzie  wykonywał  Usługi  w  sposób  umożliwiający  sprawowanie  przez 

Zamawiającego  pełnej  kontroli  nad  świadczeniem  Usług  oraz  nad  Systemem 

Informatycznym;  

Pkt  4  „Wymagania  dotyczące  wykonania  Umowy”  ppkt  4.1.:  Wykonawca  zapewnia 

Zamawiającego,  że:  dysponuje  niezbędną  wiedzą,  doświadczeniem  i  profesjonalnymi 

kwalifikacjami, a także potencjałem ekonomicznym i technicznym oraz osobami zdolnymi do 

wykonania  Umowy,  znajduje  się  w  sytuacji  finansowej  zapewniającej  wykonanie    Umowy,  

potwierdzonej  złożeniem  zabezpieczenia  należytego  wykonania  Umowy,  zapoznał  się  z 

aktualną  Dokumentacją,  kodami  źródłowymi,  skryptami  konfiguracyjnymi  Systemu 

Informatycznego  i  na  ich  podstawie  jest  w  stanie  świadczyć    wszystkie    Usługi  zgodnie  z 

przewidzianym w Umowie zakresem i SLA.  

Tym  samym  DXC  w  listopadzie  2022  roku  musiało  uważać,  że  posiada  już  wiedzę, 

doświadczenie  i  kwalifikacje  oraz  potencjał  niezbędne  do  realizacji  Umowy  oraz,  że 

zapoznało się z Dokumentacją systemu SIA i na jej podstawie jest w stanie świadczyć usługi 

zgodnie  z  wymaganiami  umowy 

–  w  przeciwnym  przypadku  należałoby  uznać,  że  złożyło 

oświadczenie  nieprawdziwe/fałszywe.  Co  więcej  –  DXC  zawierając  umowę  znało  terminy 

wykonania  poszczególnych  modyfikacji,  gdyż  Zamawiający  wskazał  na  te  terminy  we 

wniosku o uchylenie zakazu zawarcia umowy.   

DXC  wielokrotnie  powołuje  się  na  kwestię  przekazania  w  Okresie  Przejściowym  do 

Zamawiającego  1174  zgłoszeń  nieusuniętych  przez  Asseco,  co  w  konsekwencji  –  wg 

Odwołującego – miało doprowadzić do tego, że DXC nie mogło realizować Umowy.   

Asseco zaprzecza 

temu, że w systemie SIA zaistniało 1174 błędów.   

Asseco  w  okresie  gwarancji  obsługiwało  wszystkie  zgłoszone  przez  Zamawiającego  błędy 

(było  ich  mniej  niż  300).  Wszystkie  błędy,  które  podlegały  usunięciu  w  ramach  gwarancji, 

zostały usunięte w terminach określonych dla zgłoszeń gwarancyjnych.   

 Co  istotniejsze 

–  obowiązek  usunięcia  wszystkich  błędów  zgłoszonych  w  Okresie 

przejściowym,  z  chwilą  zakończenia  Okresu  przejściowego  ciążył  na  DXC.  Obowiązek  ten 

wynika  wprost  z  pkt  6.15  Umowy.  T

o  na  Odwołującym  ciążył  obowiązek  usunięcia  wad 

zgłoszonych  w  Okresie  Przejściowym;  jedyna  różnica  w  stosunku  do  innych  obowiązków 

umownych, to 

w tym zakresie DXC nie był zobowiązany dochować terminów SLA.   

DXC  miało  po  prostu  obowiązek  usunąć  wszystkie  wady  systemu,  jakie  zidentyfikuje  w 

Okresie Przejściowym. Wynika to z samego brzmienia Umowy, jak i z wykładni historycznej, 

tj.  wynikającej  z  analizy  zarzutów  podnoszonych  w  tym  zakresie,  jak  i  oświadczeń 

składanych w toku postępowań odwoławczych na brzmienie SWZ.  

Kwestia rzekomych 1174 wad systemu SIA 

– na koniec Okresu Przejściowego  

Odwołujący wielokrotnie powołuje listę wad systemu SIA, jaką dostarczył do Zamawiającego 

przed zakończeniem Okresu Przejściowego. Stan faktyczny jest taki, że w dniu 27 kwietnia 

2022 roku DXC złożyło Zamawiającemu pismo wraz z 2 załącznikami. W piśmie wskazano: 

„zgłaszamy Wady oraz braki w Dokumentacji Systemu Informatycznego przejmowanego od 

dotychczasowego wykonawcy usług”, a dalej odwołano się do załączników:  

Szczegółowe  informacje  odnośnie  do  Wad  wykrytych  w  przejmowanym  Systemie 

Informatycznym:    znajdują  się  w  Załączniku  nr  1  do  pisma  (plik  Excel):  „Załącznik  nr  1 

Zidentyfikowane Wady SIA_24.04.2023r.”   

Załącznik 1 obejmuje 177 stron i ok.  1600 pozycji ze zgłoszeniami – cały problem w tym, że 

nie jest to żadna lista Wad systemu SIA, a jest to po prostu zrzut informacji znajdujących się 

systemie  JIRA.  System  JIRA  to  system,  w  którym  dokonywana  jest  obsługa  zgłoszeń, 

dokonywanych przez osoby uprawnione w toku realizacji umowy.  

M

ylnym  jest  posługiwanie  się  przez  DXC  pojęciem  “Wada”,  gdyż  Załącznik  1  zawiera 

„zgłoszenia”.  Zgłoszenie  i  Wada  to  2  różne  pojęcia  –  np.  ta  sama  wada  (błąd)  może  być 

zgłoszona  do  systemu  JIRA  przez  wiele  różnych  osób.  Co  więcej  Zgłoszenie  może  mieć 

różny status – może być rozwiązane, może być niezasadne, itp.   

Z

atem posłużenie się przez DXC tak dużą wartością – liczbą 1174 rzekomych Wad (choć są 

to Zgłoszenia) miało na celu jedynie „stworzenie wrażenia”, miało dać Izbie przeświadczenie, 

że przejmowany system był pełen wad. Co więcej – DXC doskonale zdawał sobie sprawę z 

manipulacji, jakiej się dopuszcza – świadomie i celowo podając Zgłoszenia z systemu JIRA, 

jako Wady systemu.  Istotne jest też, że DXC wskazuje na 1174 „Wady”, zaś załącznik ma 

ok. 1600 pozycji 

– zatem nie wiadomo, co z załącznika jest wg DXC jest „wadą” a co nie jest.   

Przedstawiono 

schemat  obsługi  Zgłoszeń  wprowadzonych  do  systemu  JIRA  ARIMR  o 

różnym statusie.  

Jedyne  zgłoszenia,  za  realizację  których  odpowiadało  Asseco,  to  zgłoszenia  ze  statusem 

„realizowane”  i  „ponownie  otwarte”.  Zgłoszeń  takich,    które  w  dniu  27.04.2023r.  były 

przypisane  Asseco,  jest  621.  Z

atem  System  SIA  wcale  nie  miał  1174  wad  –  a  jedynie  w 

systemie  JIRA  zarejestrowanych  było  1174  (lub  ok.  1600)  Zgłoszeń.  DXC  dopuściło  się 

manipulacji  i  starało  się  wywieść  z  tego  wniosek,  że  liczba  „wad”  uniemożliwiła  wykonanie 

umowy przez DXC. 

DXC wielokrotnie podnosi, że skoro nie wyraziło zgody na skrócenie Okresu Przejściowego i 

trwał on do 29.04.2023r., to nie jest możliwe, aby w okresie 30 kwietnia – 25 sierpnia 2023 r. 

mogła wykonać modyfikacje umożliwiające wypłatę zaliczek w październiku 2023 roku (nota 

bene 

–  Asseco  wykonało  te  2  modyfikacje  w  1,5  miesiąca).  DXC  twierdzi  bowiem,  że 

realizację prac nad modyfikacjami rozpoczął po zakończeniu Okresu Przejściowego.  

Jednak 

w  trakcie  Okresu  Przejściowego  były  prowadzone  przez  DXC  i  ARiMR  prace 

analityczne  nad  wymaganiami  biznesowymi  przekazanymi  przez  ARiMR.  W  tym  czasie 

odbyło  się  ponad  30  spotkań  analitycznych  i  m.in.  został  na  roboczo  uzgodniony  SOW,  a 

aktualnie w opiniowaniu jest robocza wersja AOM dla 3 etapu obsługi wniosku o przyznanie 

płatności.  

DXC  od  początku  Okresu  Przejściowego  rozpoczął  prace  nad  modyfikacjami,  w  tym  nad 

modyfikacją  obejmującą  wniosek  o  przyznanie  płatności.  Tym  samym  –  nie  było  w  ogóle 

potrzebne  skrócenie  Okresu  Przejściowego,  aby  DXC  rozpoczął  prace  nad  modyfikacjami. 

Zatem wszystkie wywody o tym, że dochowanie terminów modyfikacji było możliwe tylko w 

przypadku skrócenia Okresu Przejściowego są niezasadne.  

Ad. Stanowisko odwołującego w zakresie przesłanek z art.  214 ust. 1 pkt 5 PZP  

U

dzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki  może  nastąpić  wyłącznie  w  zakresie  niezbędnym  i 

koniecznym. A

rgumentacja Odwołującego prowadzona jest z pominięciem stanu faktycznego 

sprawy. Zamawiający udzielił Asseco zamówienia właśnie wyłącznie w zakresie niezbędnym 

i  koniecznym 

–  tj.  do  czasu  zawarcia  umowy  z  wykonawcą  wybranym  w  trybie 

konkurencyjnym. Wynika to wprost z treści pkt 14.5 Umowy ARiMR Asseco. Reasumując – 

Odwołujący  nie  wykazał,  aby  zamówienie  z  wolnej  ręki  obejmowało  zakres  szerszy  niż 

„niezbędny i konieczny”.   

Zupełnie  niezrozumiałe  są  twierdzenia  Odwołującego,  że  Zamawiający  już  w  listopadzie 

2022 roku przewidywał opóźnienie w realizacji umowy.  Zamawiający nie zawierałby umowy 

o świadczenie niemożliwe, ale w listopadzie 2022 r. unieważniłby całe postępowanie.   

Po  drugie 

–  gdyby  opóźnienie  w  realizacji  umowy  było  oczywiste,  to  samo  DXC  nie 

zawarłoby  Umowy ARiMR  –  DXC,  bo  byłoby  to  z  jego  strony  działanie nieracjonalne.  Stan 

faktyczny w listopadzie 2022 roku był dokładanie przeciwny – DXC złożył oświadczenie, iż: 

dysponuje  niezbędną  wiedzą,  doświadczeniem  i  profesjonalnymi  kwalifikacjami,  a  także 

potencjałem  ekonomicznym  i  technicznym  oraz  osobami  zdolnymi  do  wykonania  Umowy. 

Gdyby  obecne  twierdzenia  odwołania  przyjąć  za  prawdziwe,  to  oznaczałoby  że  DXC  w 

listopadzie 2022 roku złożyło nieprawdziwe oświadczenia.   

D

ochowanie  terminów,  na  konieczność  dochowania  których  wskazywał  Zamawiający  w 

listopadzie  2022  roku  we  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy,  było  możliwe 

zarówno w listopadzie 2022 roku, jak i w sierpniu 2023 r. Asseco tych terminów dochowało.  

A zatem prawdą jest – jak wskazuje DXC: „Zamawiający był świadomy czasu niezbędnego 

do  zrealizowania  usług  obje  tych  Umową”.  Zamawiający  wiedział,  że  jest  możliwe 

dochowanie terminów, na które wskazywał od początku. A jedynie DXC nie gwarantowało w 

sierpniu  2023  roku  dochowania  tych  terminów.  Co  więcej  –  z  treści  odwołania  wynika,  że 

DXC  uważa,  że  dochowanie  tych  terminów  było  zarówno  niemożliwe,  jak  i  wręcz  zupełnie 

niepotrzebne.  Te  twierdzenia  Odwołującego  jedynie  potwierdzają  słuszność  decyzji 

Zamawiającego i udzielenie przedmiotowego zamówienia z wolnej ręki.   

Odwołujący  wskazuje  też,  że  „konieczność  wprowadzenia  modyfikacji  do  systemu 

informatycznego w związku ze zmianami prawa – na co powołuje się Zamawiający - nie jest 

okolicznością  wyjątkową  i  nieprzewidywalną”.  Odwołujący  nie  przedstawia  w  tym  zakresie 

żadnej argumentacji, a jedynie cytuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 stycznia 

2015  r.

,  I  ACa  1201/14.  W  sprawie  tej  rzeczywiście  Prezes  UZP  wniósł  powództwo  o 

stwierdzenie nieważności umowy z wolnej ręki zawartej przez Zamawiającego. Jednak Sąd I 

instancji,  jak  i  Sąd Apelacyjny  nie  uznały,  aby  umowa  podlegała  unieważnieniu.  Sądy  obu 

instancji  uznały,  że  Zamawiający,  właśnie  ze  względu  na  konieczność  dochowania  terminu 

dopłat  dla  rolników,  był  uprawniony  do  zastosowania  procedury  zamówienia  z  wolnej  ręki: 

Sąd Okręgowy słusznie zatem na podstawie analizy opinii biegłego doszedł do wniosku, że 

zachodzą  przesłanki  przewidziane  w  art.  67  ust.  1  pkt  1  lit.  a  pzp,  a  Sąd  Apelacyjny 

stanowisko  to  podziela.  Obiektywna  ocena  okoliczności  faktycznych  uzasadniających 

potrzebę  zawarcia  umowy  o  wprowadzenie  modyfikacji  do  systemu  informatycznego 

przemawia za wnioskiem, że jedynym wykonawcą, mogącym zminimalizować opóźnienia w 

ich  wdrożeniu  i  wykonać  zamówienie  w  sposób  nienaruszający  ciągłości  udzielania  przez 

zamawiającego dopłat do kredytów był (...) S.A. Pierwsze dopłaty za czerwiec 2009 r. miały 

być wypłacone w lipcu 2009r., co miało miejsce dzięki modyfikacji wdrożonej w dniu 10 lipca 

2009 r., a do października 2009 r. zostały wypłacone pozostałe. /…/ Celem przedmiotowego 

zamówienia  było  zachowanie  ciągłości  systemu  dopłat,  co  wymagało  niezwłocznego 

dostosowania  go  do  zmienionych  przepisów  prawa.  Nieosiągnięcie  tego  celu  godziłoby  w 

interesy  rolników  i  przedsiębiorców  rolnych  korzystających  z  pomocy  Państwa  w  spłacaniu 

kredytów, a więc było sprzeczne również z interesem publicznym.  

Nie  zostało  dowiedzione,  aby  pozwana  ARiMR  mogła  przewidzieć  tego  typu  zmiany 

legislacyjny w czasie, który umożliwiałby jej przeprowadzenie postępowania przetargowego i 

w  jego  wyniku  zawarcie  umowy,  której  realizacja  zapewniłaby  ciągłość  funkcjonowania 

systemu 

/…/.    Odwołujący  stara  się  wykazać  w  odwołaniu,  że  rozwiązanie  umowy  było 

skutkiem okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi Zamawiający, a nie DXC. Tego typu 

argumentacja nie ma żadnego znaczenia dla rozpoznania zarzutu naruszenia art. 214 ust. 1 

pkt  5  PZP.  Aby  ocenić  zasadność  argumentacji  Odwołującego  Krajowa  Izba  Odwoławcza 

musiałaby  de  facto  badać  zasadność  odstąpienia  od  umowy  przez  Zamawiającego. 

Tymczasem  organem  do  tego  powołanym  jest  wyłącznie  Sąd  Powszechny  –  jeśli  w  ogóle 

DXC zdecyduje się na wniesienie stosownego powództwa.  

Podkreślić należy, że czynność odstąpienia od umowy jest faktem i nie podlega ocenie Izby 

w  niniejszym  postępowaniu.  Co  więcej  –  późniejsze  odstąpienie  od  Umowy ARiMR  –  DXC 

przez Odwołującego tylko wzmacnia powyższą argumentację.   

S

am  Odwołujący  wskazuje:  Kwestia  bezprawnego  rozwiązania  Umowy  przez 

Zamawiającego  nie  jest  natomiast  i  nie  może  być  przedmiotem  rozstrzygnięcia  KIO.  A 

jednocześnie  stara  się  wykazać,  że  rozwiązanie  umowy  nastąpiło  z  przyczyn  leżących  po 

stronie  Zamawiającego.  Kwestia  tak  prowadzonej  argumentacji  była  już  przedmiotem 

orzekania KIO

, która w wyroku z KIO 394/19 wskazała: Odwołujący wielokrotnie podkreślał, 

iż wniesionym odwołaniem nie zostały objęte czynności częściowego odstąpienia od Umowy 

oraz częściowego wypowiedzenia Umowy. W ocenie Odwołującego w zakresie kompetencji 

Izby nie leży badanie skuteczności czy zasadności oświadczeń o odstąpieniu od umowy jak i 

oświadczeń  o  wypowiedzeniu  umowy.  Stanowisko  to  było  również  reprezentowane  przez 

stronę przeciwną, a także było wyrażane w orzecznictwie. Jak wskazała Izba w wyroku KIO 

2488/18  "odstąpienie  od  umowy  jest  faktem,  nie  podlega  badaniu  Izby  zasadność 

odstąpienia  od  umowy  przez  Zamawiającego  może  podlegać  ocenie  w  zupełnie  innym 

postępowaniu".  

Wobec  powyższego  –  nie  mają  znaczenia  dla  rozpoznania  odwołania  wskazywane  przez 

Odwołującego „przykładowe uchybienia po stronie Zamawiającego w realizacji Umowy”.   

Należy ponownie wskazać iż  zgodnie z brzmieniem pkt 6.14 i 6.15 Umowy ARiMR  – DXC 

(co  wykazano  powyżej),  to  Odwołujący  był  zobowiązany  usunąć  po  zakończeniu  Okresu 

Przejściowego wszystkie wady systemu SIA. DXC jest świadome tego obowiązku, a mimo to 

prowadzi argumentację odwołania całkowicie contra legem.  

Odnośnie  twierdzenie,  że  w  wyniku  nieusunięcia  tych  rzekomych  1174  wad  „system  nie 

pracował właściwie” – Asseco pragnie jedynie stwierdzić, że system SIA w okresie realizacji 

Umowy  ARiMR 

–  Asseco  działa  prawidłowo,  realizując  wszystkie  swoje  funkcje,  w  tym  – 

realizując  wypłaty  zaliczek  w  październiku  2023  roku.  Być  może  System  SIA  nie  działał 

prawidłowo  w  okresie  realizacji  Umowy  ARiMR  –  DXC  –  ale  odpowiedzialność  za  takie 

nieprawidłowe działanie w całości leży po stronie DXC.   

Zamawiający  nie  mógł  przewidzieć  wystąpienie  sytuacji,  w  której  dokonał  zamówienia  z 

wolnej  ręki.  Odwołujący  argumentację  w  tym  zakresie  rozpoczął  od  zdania:  „Rozwiązanie 

umowy nie jest okolicznością, której nie można przewidzieć.” 

Przystępujący  wskazuje,  że  stanowisko  odwołującego  „Rozwiązanie  umowy  nie  jest 

okolicznością, której nie można przewidzieć.” nie znajduje uzasadnienia w orzecznictwie.  

Zamawiający miał pełne prawo zakładać, że także DXC wykona modyfikacje w terminie.  

Jeśli  by  uznać  za  prawidłową  tę  argumentację  (czemu  Przystępujący  przeczy),  to  wskazać 

należy,  że  argumentację  podaną  przez  Zamawiającego  we  wniosku  o  uchylenie  zakazu 

zawarcia  umowy  należałoby  uznać  za  nieprawdziwą  i  wprowadzającą  w  błąd.  Zatem 

Postanowienie uchylające zakaz  zawarcia  umowy  obarczone  by było  wadą,  a cała Umowa 

ARiMR 

– DXC od samego początku nieważna.  

DXC  nie  może  obecnie  przedstawiać  argumentacji  odmiennej  od  wcześniejszej,  na 

podstawie której w ogóle została z DXC zawarta umowa. Izba w postanowieniu KIO/W 38/22 

wskazała:  Zamawiający  wykazał,  że  brak  zawarcia  umowy  na  tym  etapie  postępowania  o 

udzielnie  zamówienia,  skutkować  może  brakiem  realnej  możliwości  uniknięcia  przez 

Zamawiającego opóźnienia w realizacji płatności, /…/.  Niezależnie od powyższego wypłata 

zaliczek  w  w  październiku  każdego  roku,  to  praktyka  Państwa  Polskiego  od  2016  roku 

Odwołujący zdaje się oczekiwać, że wyłącznie z powodu tego, że nie był w stanie wykonać 

modyfikacji  Państwo  Polskie  zmieni  swoją  dotychczasową  praktykę,  a  tysiące  rolników  nie 

otrzyma zaliczek, których wypłata została już zapowiedziana.  

DXC miało świadomość terminów realizacji i ich skutków dla polityki Państwa – Zamawiający 

we  wniosku  o  uchylenie  zakazu  zawarcia  umowy  wskazał:  W  wyniku  opóźnień  w 

dostosowaniu  SIA

,  skutkującymi  brakiem  możliwości  wypłaty  zaliczek,  Rolnicy  utraciliby 

zdolność finansową do regulowania bieżących zobowiązań.  

Wobec  powyższego  zawarcie  umowy  z  Asseco  celem  utrzymania  ciągłości  świadczenia 

usług  utrzymania  Systemu  SIA  oraz  dostarczenia  modyfikacji  niezbędnych  do  wypłat  

zaliczek  nie  nosiło  cech  nadużycia  trybu,  zachodziła  konieczność  natychmiastowego 

wykonania usług.  

DXC  nie  wykazało,  jaki  inny  tryb  miał  zostać  zastosowany  przez  Zamawiającego,  który 

gwarantowałby  wypłatę  zaliczek  w  październiku  2023  roku.  Zaproponowało  jedynie  –  brak 

takich wypłat, i to nie tylko w październiku 2023 roku, ale nawet w ogóle brak wypłat w 2023 

roku.  Dla  DXC  ważniejszy  jest  bowiem  jego  własny  interes,  niż  interes  ponad  miliona 

beneficjentów, otrzymujących przedmiotowe zaliczki.  

  Ad  - 

Zamawiający  mógł  zachować  terminy  określone  dla  innych  trybów  udzielenia 

zamówienia  publicznego.  DXC  nie  wskazało  kiedy  i  w  jakim  trybie  Zamawiający  powinien 

wszcząć postępowanie, aby dochowany był termin realizacji modyfikacji (październik 2023r.) 

i 

nie  wykazało  możliwości  dochowania  terminów  w  innych  trybach.  Pierwszym  dniem,  w 

którym  Zamawiający  mógł  wszcząć  postępowanie  dotyczące  wykonania  modyfikacji  był  25 

sierpnia 2023 r. Odwołujący sam wskazuje, że najkrótszy termin składania ofert to 15 dni, a 

zatem  złożenie  ofert  mogłoby  najwcześniej  mieć  miejsce  11  września  2023  r. 

N

ajwcześniejszy  termin  zawarcia  umowy  na  modyfikację  to  6  października  2023  r. 

Tymczasem  wypłata  dopłat  na  podstawie  tej  modyfikacji  musiała  się  dokonać  do  16 

października  2023  roku.  Jest  zatem  oczywiste,  że  nie  można  było  dochować  trybu 

wskazanego przez DXC.  

Odwołujący wskazuje także, że Zamawiający w listopadzie 2022 roku mógł przewidzieć, że 

nie da się dochować terminów wykonania modyfikacji i wtedy rozpisać przetarg, np. w celu 

zawarcia umowy ramowej.  P

roblem w tym, że w listopadzie 2022 roku Zamawiający zawarł 

umowę z DXC, zaś DXC złożyło oświadczenia, że jest w stanie dochować terminów realizacji 

modyfikacji 

–  które  to  terminy  były  podstawą  uchylenia  zakazu  zawarcia  umowy.  DXC  nie 

wyjaśnia, jaki byłby cel zawierania umowy ramowej – skoro zawarto umowę z DXC.  

Istotną  kwestią  jest  tożsamość  wykonawcy,  który  będzie  świadczył  wszystkie  usługi  dla 

systemu SIA, tj. usługi utrzymania, certyfikacji i modyfikacji. Kwestia ta była już badana i KIO 

uznała,  że  zachowanie  tożsamości  jest  kluczowe  dla  realizacji  umowy,  dla  dochowania 

bardzo krótkich terminów modyfikacji systemu SIA. (Postanowienie KIO/W 38/22). 

O

becnie  Odwołujący  próbuje  zakwestionować  kwestię  tożsamości  wykonawcy  i  próbuje 

wywodzić,  że  zakres  usług  mógł  zostać  podzielony  –  np.  niektóre  modyfikacje  mógł 

wykonywać inny wykonawca niż DXC. Odwołujący „zapomina” o tym, że tylko dzięki powyżej 

omówionej tożsamości wykonawcy w ogóle zawarł Umowę ARiMR – DXC.  

Cała zatem argumentacja DXC pozostaje w sprzeczności ze stanem faktycznym z listopada 

2022  roku, 

któremu  wówczas  DXC  nie  przeczył,  a  wręcz  wykorzystał  ten  stan  i  zawarł 

Umowę ARiMR  –  DXC.  Tym  stanem  faktycznym  jest  konieczność  tożsamości  wykonawcy 

świadczącego usługi i niemożność zlecania poszczególnych modyfikacji innego wykonawcy.  

Odwołujący  podnosi,  że  na  podstawie  Umowie  ARiMR  –  Asseco  strony  mają  dowolną 

możliwość wydłużenia terminu obowiązywania umowy lub zmiany jej zakresu. 

Jest to twierdzenie sprzeczne z treścią pkt 19.2. Umowy.  

Zarzut z art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 17 ust. 2 ustawy Pzp jest pochodną zarzutu naruszenia art. 

214 ust. 1 pkt  5 PZP; 

Zamawiający spełnił łącznie wszystkie przesłanki zastosowania trybu 

zamówienia z wolnej ręki – także przedmiotowy zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.  

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  po  przeprowadzeniu  rozprawy,  na  podstawie 

zebranego materiału dowodowego, po zapoznaniu się z dokumentacją postępowania o 

udzielenie zamówienia  przekazaną  przez  zamawiającego,  po  zapoznaniu się  z treścią 

odwołania, 

odpowiedzią 

zamawiającego 

na 

nie, 

pismem 

procesowym 

przystępującego,  jak  też  po  wysłuchaniu  oświadczeń  stanowisk  stron  i  uczestnika 

postępowania,  złożonych  ustnie  do  protokołu  w  toku  rozprawy  ustaliła  i  zważyła,  co 

następuje. 

Izba 

ustaliła,  że  nie  zaszła  żadna  z  przesłanek,  o  których  stanowi  art.  528  ustawy  

Pzp, s

kutkujących odrzuceniem odwołania.  

Odwołujący  DXC Technology  Polska sp.  z  o.o.   z/s  w Warszawie    wniósł  odwołanie wobec 

czynności  Zamawiającego  polegającej  na  udzieleniu  wykonawcy  Asseco  Poland  S.A. 

zamówienia  publicznego  w  trybie  zamówienia  z  wolnej  ręki  w  sytuacji,  gdy  nie  zostały 

spełnione ustawowe przesłanki do udzielenia zamówienia w tym trybie.  

Zarzucił kluczowy postawiony zamawiającemu to naruszenie Art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp 

przez 

nieprawidłowe zastosowanie trybu, a zatem w sposób sprzeczny z ustawą Pzp.  

Ponadto  wskazał,  że  udzielenie  zamówienia  w  trybie  zamówienia  z  wolnej  ręki  nastąpiło 

wykraczając  poza  niezbędny  i  konieczny  zakres  takiego  zamówienia,  która  to  przesłanka 

wynika z orzecznictwa krajowego i unijnego.  

W konsekwencji powyższego zarzutu odwołujący wskazał na art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 17 ust. 

2    ustawy  pzp 

zarzucając  naruszenie  przez  zamawiającego  zasady  uczciwej  konkurencji  i 

równego  traktowania  wykonawców  przez  udzielenie  zamówienia  wykonawcy  wybranemu 

niezgodnie z przepisami.  

Stosownie  do  powyższego,  mając  na  względzie  przepis  art.  555  ustawy  pzp,  Izba 

rozpatruje sprawę w zakresie przywołanych zarzutów. Stwierdzenie to jest o tyle zasadne, iż 

odwołanie oparte jest na stanie faktycznym, w którym zaskarżona czynność zawarcia umowy 

o udzielenie zamówienia publicznego w trybie z wolnej ręki została poprzedzona czynnością  

zamawiającego w postaci odstąpienia przez niego od umowy na tożsamy rzeczowo zakres 

usług,  zawartej  z  odwołującym  („umowa  nr  83”  ).  Tym  niemniej  okoliczności  realizacji  tej 

umowy jako 

mogące pozostawać w związku przyczynowym z  oceną zaistnienia przesłanek 

zastosowania art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp, 

są znaczące, czego strony nie negują. 

Zawierając  dnia 25 sierpnia 2023 r. umowę z przystępującym zamawiający wskazał 

art.  214  ust.  1  pkt  5  ustawy  p

zp  jako  podstawę  prawną  udzielonego  zamówienia  z  wolnej 

ręki. Przepis stanowi, iż zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli zachodzi 

co  najmniej  jedna  z  nast

ępujących  okoliczności:  „5)  ze  względu  na  wyjątkową  sytuację 

niewynikającą  z  przyczyn  leżących  po  stronie  zamawiającego,  której  nie  mógł  on 

przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować 

terminów  określonych  dla  innych  trybów  udzielenia  zamówienia;”    Ponadto  odwołujący 

przywołał  art.  32.2.c  dyrektywy  zamówieniowej  2014/24/UE  wskazując,  że  procedurę 

negocjacyjną  bez  uprzedniej  publikacji  można  stosować  do  zamówień  w  każdym  z 

następujących przypadków: c) w zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne, jeżeli  – ze 

względu na wystąpienie wyjątkowo pilnej konieczności spowodowanej wydarzeniami, których 

instytucja zamawiająca nie mogła przewidzieć – terminy przewidziane dla procedury otwartej 

lub  procedury  ograniczonej  lub  procedury  konkurencyjnej  z  negocja

cjami  nie  mogą  być 

dotrzymane. Okoliczności przywoływane w celu uzasadnienia wyjątkowo pilnej konieczności 

nie  mogą  być  w  żadnym  wypadku  przypisane  instytucji  zamawiającej.  Jak  wynika  zatem  z 

przepisów udzielenie zamówienia z wolnej ręki na tej podstawie wymaga łącznego spełnienia 

pięciu przesłanek: 1)  wystąpiła  wyjątkowa  sytuacja;  2)  sytuacja  ta  nie  wynika  z  przyczyn 

leżących po stronie zamawiającego; 3) zamawiający nie mógł przewidzieć wystąpienia takiej 

wyjątkowej  sytuacji;  4)  wymagane  jest  natychmiastowe  wykonanie  zamówienia;    5)  nie 

można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.  

Wykazani

e  zajścia  przesłanek  spoczywa  na  zamawiającym,  który  wywodzi  z  tego  skutki 

prawne.   

W ocenie składu orzekającego dokonanej w wyniku szczegółowej analizy stanu faktycznego 

przedstawionego przez strony i uczestnika, 

okoliczności sprawy pozwalają na stwierdzenie, 

że  zamawiający  wykazał  zajście  wymaganych  prawem  przesłanek  do  zawarcia 

kwestionowanej umowy dnia 25 sierpnia 2023 r.  

Niewątpliwie istotnym zdarzeniem był fakt rozwiązania z Odwołującym wcześniejszej umowy 

o zamówienie publiczne z wykonawcą - odwołującym.  

Zamawiający udzielił wykonawcy Asseco Poland S.A. zamówienia w trybie z wolnej ręki na 

podstawie  art.  214  ust.  1  pkt  5  ustawy  pzp. 

Zamawiający  wypowiedział  odwołującemu 

umowę nr 83 oraz odstąpił od zamówień udzielonych w oparciu o tę Umowę nr 83, będących 

w  trakcie  realizacji, 

wskazując  na  konieczność  zapewnienia  ciągłości  świadczenia  usług 

utrzymania  i  rozwoju  Systemu  Informatycznego Agencji  („SIA”),  na  który  składa  się  szereg 

aplikacji,  w  tym  system  służący  do  obsługi  procesu  rozpatrywania  wniosków  o  przyznanie 

płatności dla producentów rolnych, czyli IACSplus. W toku realizacji tej umowy, zawartej dnia 

23  grudnia  2022  r.  po 

przeprowadzeniu  postępowania  w  trybie  konkurencyjnym  („Zakup 

usługi  utrzymania  i  rozwoju  aplikacji  ZSZiK,  IACS  plus,  GIS,  SIZ,  PZSiP  plus,  PA, 

eWniosekplus,  eWoP  oraz  IRZplus”)  zamawiający  pomimo  wcześniejszej  pozytywnej  

weryfikacji  doświadczenia  i  zasobów  odwołującego,  stwierdził,  że  odwołujący  tak  dalece 

nienależycie realizował Umowę, że zaistniało wysokie ryzyko braku możliwości wykonywania 

zadań  Zamawiającego.  Zamawiający  rozwiązał  Umowę  nr  83  w  całości  ze  skutkiem 

natychmiastowym z uwagi na wystąpienie:  (i) ważnych powodów, o których mowa w art. 746 

§  1  w  zw.  z  art.  750  kc,  za  których  wystąpienie  odpowiedzialność  ponosi  DXC  oraz  (ii) 

istotnej  zmiany  okoliczności  powodującej,  że  wykonanie  umowy  nie  leży  w  interesie 

publicznym,  czego  nie można było przewidzieć w  chwili  zawarcia  umowy,  o  której mowa w 

art. 456 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp 

za wystąpienie, której odpowiedzialność ponosi wykonawca. 

Jak  wskazał  zamawiający,  a  okoliczności  te  nie  zostały  skutecznie  zaprzeczone,  ważnymi 

powodami, będącymi podstawą rozwiązania Umowy nr 83, były w szczególności:  

„-  nieterminowe  i  nieefektywne  usuwanie  błędów  przez  DXC  w  systemie  SIA,  które  nie 

odpowiadało warunkom określonym w Umowie nr 83 (w pkt 5.6.1. w zw. z pkt 2.2. Załącznika 

nr 11 do Umowy nr 83, pkt 4.2. Umowy nr 83) jak również standardowi z art. 355 § 2 KC, co 

wprost  przekładało się na utrudnianie prowadzenia działalności  statutowej  w  zakresie m.in. 

braku  możliwości  komunikowania  się  przez  beneficjentów  z  Zamawiającym  przy 

wykonywaniu  obowiązków  beneficjentów  obarczonych  karami,  przekazywania  przez 

Zamawiającego  nieaktualnych  danych  zawartych  w  SIA  do  Głównego  Urzędu 

Statystycznego.   

zaniechanie  składania  lub  nieterminowe  reakcje  ze  strony  DXC  na  składane  przez 

Zamawiającego  Zapotrzebowania  na  Modyfikacje  [tzw.  ZnM],  przez  składanie 

Szczegółowego  Opisu  Wymagań  (dalej:  „SOW”)  przez  DXC  (niezgodnie  z  pkt  2.4. 

Załącznika nr 4a do Umowy nr 83), a następnie obstrukcyjne ich procedowanie przez DXC, 

co  skutkowało  niewywiązywaniem  się  przez  DXC  ze  zobowiązania  w  zakresie  poprawy 

jakości  i  efektywności  funkcjonowania  SIA  (pkt  5.1.1.  Umowy  nr  83:  „W  okresie 

obowiązywania  Umowy  Wykonawca  będzie  świadczyć  Usługi  w  celu  poprawy  jakości, 

efektywności  i  niezawodności  funkcjonowania  Systemu  Informatycznego.  W  wyniku 

świadczonych  przez  Wykonawcę  Usług  System  Informatyczny  powinien  nadążać  za 

wszystkimi potrzebami biznesowymi oraz organizacyjnymi Zamawiającego, za zmieniającym 

się  prawem  stanowionym  przez  polskiego  oraz  unijnego  prawodawcę,  jak  również  za 

rozwojem  technologicznym  systemów  podobnej  klasy  na  świecie”)  oraz  nienadążaniem  z 

terminową  implementacją  niezwykle  ważnych  modyfikacji  systemu,  mających  na  celu 

realizację potrzeb związanych z obowiązkami płatniczymi Zamawiającego (punkt 5 Umowy w 

zw. z Załącznikiem Nr 4, nr 4a do Umowy nr 83), co stanowiło bardzo poważne zagrożenie 

możliwości  wykonywania  podstawowych  zadań  statutowych  Zamawiającego.  Powyższe 

powodowało  brak  aktualizowania  przez  DXC  SIA  do  aktualnych  i  przyszłych  potrzeb 

biznesowych  Zamawiającego,  czyli  niewywiązywanie  się  z  podstawowego  obowiązku 

Umowy 83;   

-  przygotowywanie  przez  DXC  dokumentacji  SOW  i Analitycznego Opisu Modyfikacji (dalej: 

„AOM”)  oraz  rozwiązań informatycznych,  które  były  w  przeważającej  większości  obarczone 

wadami  istotnymi  oraz  ogólną  rażąco  niską  jakością.  Jedynie  jako  przykład  nienależytej 

realizacji  Umowy  nr  83  w  tym  zakresie  Zamawiający  wskazuje,  że  do Analitycznego  Opisu 

Modyfikacji  dla  Propozycji  002,  zgłoszonych  zostało  aż  157  uwag,  co  więcej,  DXC 

dwukrotnie  przekazało  do  opiniowania  materiał  w  postaci  uniemożliwiającej  pełną 

weryfikację.  

brak realizacji przez DXC umownych obowiązków informacyjnych określonych w Umowie nr 

83  (m.in.  w  punkcie 5.5.9.),  co przekładało się na ograniczenie możliwości  Zamawiającego 

wykonywania bieżącej analizy realizacji Umowy przez DXC na poziomie oczekiwanym przez 

Zamawiającego oraz konieczności prowadzenia przez Zamawiającego dodatkowych analiz;   

spowodowanie przez DXC wystąpienia incydentu bezpieczeństwa w rozumieniu § 2 ust. 1 

pkt  4) 

–  6)  Regulaminu  Zarządzania  Incydentami  (Zał  nr  8  do  Polityki  bezpieczeństwa 

informacji  w  ARiMR  stanowiącej  zał  do  Zarządzenia  Prezesa ARiMR  nr  78/2019  z  dnia  3 

czerwca  2019  r.  w  sprawie  wprowadzenia  Polityki  bezpieczeństwa  informacji  w  Agencji 

Restrukturyzacji  i  Modernizacji  Rolnictwa z  późn.  zm.)  przez  umożliwienie  automatycznego 

logowania użytkowników aplikacji IACSplus na profil użytkownika technicznego, co narażało 

ARiMR  na  możliwość  wprowadzania  nieautoryzowanych  zmian  do  SIA  bez  możliwości 

identyfikacji użytkownika;  

utrata przez Zamawiającego zaufania do DXC (samej organizacji oraz jej personelu), jako 

podmiotu  zdolnego  i  kompetentnego  „na  poziomie  najwyższej  profesjonalnej  staranności 

właściwej  dla  czołowych  przedsiębiorców  w  branży  IT”  (pkt  4.2.  Umowy)  –  do  należytego  i 

terminowego wykonywania Umowy. 

/…/”. 

Wskazane 

przykłady uzasadniają tezę, że DXC nie dawało gwarancji należytego wykonania 

Umowy w istotnych terminach znanych wykonawcy i komunikowanych w trakcie realizacji, w 

przedstawianych  harmonogramach. 

Znaczenie  i  waga  terminów  była  dla  stron  oczywista. 

DXC  znało  kalendarze  wypłat  środków  z  różnych  funduszy,  a  mimo  to  proponowało 

(pierwszy raz już w maju 2023 r.) harmonogram prac uniemożliwiający składanie wniosków 

przez beneficjentów i wypłaty środków w terminach. Znacząco negatywny był także fakt, że 

testy  przekazywanych  przez 

wykonawcę  Propozycji  kończyły  się  wynikiem  negatywnym  i 

były obarczone z licznymi błędami w istocie ukrywając braki. W efekcie zamawiający utracił 

zaufania  do  DXC  jako  podmiotu  zdolnego  i  kompetentnego.  Ponadto 

Zamawiający 

wielokrotnie  zidentyfikował  przypadki  przesyłania  przez  DXC  dokumentacji  niekompletnej, 

przesyłanej  tylko  w  celu  formalnego  zachowania  umownych  terminów  jej  przekazania, 

podczas  gdy  z  powodu  niskiej  jakości,  dokumentacja  ta  z  punktu  widzenia  Zamawiającego 

była nieprzydatna.  

Okoliczności  faktyczne  przedstawione  zostały  obszernie  przez  zamawiającego  jako 

przesłanki odstąpienia od umowy, w tym na podstawie art. 456 ust. 1 pkt 1) ustawy pzp, tj. 

istotna  zmiana  okoliczności  powodująca,  że  wykonanie  Umowy  nr  83  nie  leży  w  interesie 

publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia.  Przedmiotową zmianę 

okoliczności  stanowił  fakt,  że  DXC  nie  było  w  stanie  należycie  realizować  Umowy  nr  83,  z 

uwagi  na  przedłużający  się  stan  nienależytej  i  nieterminowej  realizacji  obowiązków  DXC. 

N

iezdolność do realizacji Umowy nr 83 uniemożliwiała Zamawiającemu realizację płatności, 

a konkretnie obsłużenie wypłat dla ponad 1,2 mln beneficjentów na kwotę około 21 mld PLN.  

Zamawiający  opisał  też  szczegółowo  czynności  na  rzecz  wspólnego  rozwiązywania 

bieżących problemów także w zakresie wykraczającym z jego strony poza obowiązki umowy; 

jednym z przykładów daleko posuniętej woli współpracy i wsparcia dla wykonawcy był fakt, iż 

w  trakcie  realizacji  Umowy  z

amawiający  wielokrotnie  na  wniosek  DXC  zawieszał  SLA 

(Service  Level  Agreement 

–  czyli  wymagane  umową  parametry  świadczonych  usług),  co 

miało  umożliwić  DXC  skierowanie  większej  liczby  personelu  DXC  do  pracy  nad 

Modyfikacjami.  Zamawiający  przypomniał  też,  że  oczekiwanie  usunięcia  błędów  przez 

Asseco, wbrew twierdzeniom o

dwołującego, nie zwalniało go z obowiązku realizacji usług.  

Zamawiający  podczas  całego  okresu  realizacji  Umowy  podejmował  także  inne  działania, 

mające na celu wsparcie DXC w wykonaniu Umowy nr 83.  

Opisane okoliczności, które doprowadziły do rozwiązania umowy pozwalają na stwierdzenie, 

że  w  tym    stanie  faktycznym  ze  względu  na  wyjątkową  sytuację  tryb  z  wolnej  ręki  był  to 

jedyny tryb, w jakim 

można było zapewnić ciągłość utrzymania systemu SIA, a także ciągłość 

świadczenia usług rozwoju umożliwiających wypłatę środków beneficjentom.  

Odnosząc  fakty  do  przesłanek  zastosowania  trybu  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki, 

nale

ży stwierdzić: 

Wystąpiła  wyjątkowa  sytuacja.  Sytuacją  tą  był  narastający  brak  realizacji  obowiązków 

umownych  przez  wykonawcę,  co  zmusiło  Zamawiającego  do  poszukiwania  rzetelnego 

wykonawcy wobec 

rozwiązania Umowy nr 83 oraz odstąpienia od Zleceń będących w toku, 

których DXC nie było w stanie zrealizować w terminie. Wyjątkowa sytuacja, o której mowa w 

art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp 

to nie wyłącznie zdarzeniem o charakterze klęski żywiołowej 

czy  innych  przejawów  działania  siły  wyższej.  Wyjątkowość  sytuacji  należy  oceniać 

uwzględniając jej  okoliczności.  W  omawianym  przypadku,  w  ocenie Izby,  że sytuacja  miała 

charakter  wyjątkowym  ponieważ  zamawiający  zobowiązany  do  realizacji  zadań  nie  miał 

podstaw  sądzić,  że  wybrany  profesjonalny  wykonawca  tak  dalece  nienależycie  będzie 

wykonywać  zadania,  że  niemożliwe  stanie  się  kontynuowanie  prac  w  obowiązujących 

terminach.  Niespodziewa

ne  istotne  i  narastające  uchybienia  po  stronie  stanowią  sytuację 

nadzwyczajną.  Z  wieloletniego  doświadczenia  zamawiającego  sytuacja  okazała  się 

nieprzewidywalna i negatywnie precedensowa. 

W kolejności stwierdzić należy, że okoliczności stanowiące podstawę udzielenia zamówienia 

z wolnej ręki  nie wynikały z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Mimo współpracy 

z  Wykonawcą  DXC,  czego  przejawem  były  kolejne  ustępstwa,  zgoda  na  niższy  standard 

obsługi oraz wyższe niż zakładane, zaangażowanie własnych zasobów ARiMR do realizacji 

zamówienia  przy  współpracy  z  DXC,  nie  odniosły  oczekiwanych  rezultatów.  Zarzuty 

odwołującego  co  do  uchybień  po  stronie  zamawiającego  są  w  ustalonym  stanie  rzeczy 

niezasadne,   

w  szczególności  nie  istniała  jakakolwiek  kontraktowa  podstawa  do  tego,  by 

w

ykonawca  DXC  mógł  był  uzależnić  świadczenie  usług  od  realizacji  przez  Zamawiającego 

uprawnień  gwarancyjnych  w  stosunku  do  poprzedniego  wykonawcy.  Okoliczności,  które 

doprowadziły zamawiającego do podjęcia decyzji w sprawie rozwiązania Umowy nr 83, były 

niezależne od zamawiającego, gdyż jak wynika z powyższego opisu, były skutkiem zdarzeń i 

zachowań wykonawcy odwołującego.   

Co  do  kolejnej  przesłanki,  Izba  podziela  stanowisko,  iż  zamawiający  nie  mógł  wcześniej 

przewidzieć wystąpienia okoliczności uzasadniających udzielenie zamówienia z wolnej ręki. 

Jest  oczywiste,  że  umowę  w  sprawie  zamówienia  publicznego  zawiera  się  z  zamiarem  jej 

zrealizowania,  a  jej  zawarcie  poprzedzone  by

ło    weryfikacją  zdolności  wykonawcy  do  tej 

realizacji. 

Naturalne  jest  przy  tym,  że  problemy  realizacyjne  różnej  skali  mogą  wystąpić  i 

często  w  praktyce  występują,  zwłaszcza  w  tak  skomplikowanych  projektach,  jak  przedmiot 

zamówienia.  Natomiast  tym,  czego  Zamawiający  nie  mógł  jednak  przewidzieć  mimo 

wieloletniego 

realizowania  swoich  zadań  w  analogicznych  okolicznościach,  była  skala 

zaniedbań,  obstrukcji  i  niezdolności  do  wykonania  zamówienia  przez  wykonawcę,  która  

narastała  i  gdyby  Zamawiający  nie  podjął  radykalnej  decyzji  o  konieczności  zmiany 

wykonawcy 

po uprzednim rozwiązaniu nienależycie wykonywanej umowy – doprowadziłaby 

do  pozbawienia  ARiMR  zdolności  do  realizacji  celów  i  zadań  publicznych  Agencji. 

Narastająca  skala  zaniedbań  i  zaległości  zagrażająca  uchybieniem  terminów  realizacji 

doprowadziła  do  sytuacji,  którą  potocznie  określić  by  można  przebraniem  miarki.  W 

konsekwencji  stało  się  jasne,  że  wymagane  było  natychmiastowe  wykonanie  zamówienia. 

Zamawiający podjął decyzję w momencie, w którym stało się oczywiste, że DXC nie będzie 

w stanie zrealizować swoich zadań, czego skutkiem będzie m.in. brak możliwości wypłat od 

dnia  16  października  2023  r.  Istotnie,    wcześniejsza  decyzja  w  tym  przedmiocie  mogłaby 

zostać  zakwestionowana  przez  Odwołującego,  który  mógłby  twierdzić,  że  pomimo 

przejściowych problemów, będzie jednak w stanie wykonać niezbędne modyfikacje, usuwać 

na  bieżąco  błędy  systemu  i  świadczyć  pozostałe  usługi  objęte  umową.    W  związku  z 

powyższym, chcąc doprowadzić do przejęcia utrzymania i rozwoju przez inny podmiot oraz 

chcąc zapewnić, by podmiot ten wykonał modyfikacje, do wykonania których nie był zdolny 

Wykonawca DXC, Zamawiający zmuszony był do udzielenia zamówienia natychmiast mając 

na  względzie  także  interes  setek  tysięcy  beneficjentów  zasadnie  oczekujących  realizacji 

należnych im świadczeń.   

Co  do  oceny,  czy 

było  możliwe  dochowanie  terminów  określonych  dla  innych  trybów 

udzielenia  zamówienia  w  szczególności  trybów  konkurencyjnych,  zasadne  jest  posłużenie 

się  praktyką  zamawiającego,  który  wykazał,  że  przeciętny  czas  trwania  postępowania 

konkurencyjnego na świadczenie usług utrzymania i rozwoju SIA, to około 1 roku. Wynika to 

zarówno  ze  skali  oraz  złożoności  zamówienia,  jak  i  z  ponadprzeciętnego  zaangażowania 

wykonawców  w  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  zainteresowanych 

uzyskaniem  zamówienia  o  znaczącej  skali  i  opłacalności.  Naturalne  jest  w  tych 

okolicznościach,  że  potencjalni  wykonawcy  ze  szczególną  aktywnością  konkurują  ze  sobą 

również  przy  korzystaniu  ze  środków  ochrony  prawnej,  co  przewidywalnie  i  oczywiście 

przedłuża czas postępowań. 

Uznaje się także za wykazane przez zamawiającego,  że pełen zakres umowy zawartej z z 

wolnej  ręki  był  niezbędny  i  nie  było  możliwe  wyodrębnienie  konkretnych  świadczeń,  które 

mogłyby  być  przedmiotem  umowy  zawartej  w  wyniku  przeprowadzenia  postępowania  w 

trybie  konkurencyjnym.    Praktycznie 

nie  jest  faktycznie  możliwa  i  realna  sytuacja,  w  której 

aplikacje  lub  usługi  byłyby  świadczone  równolegle  przez  różnych  wykonawców.  Część 

procesów toczy się jednocześnie, nie da się także podzielić na części np. kampanii. Prace są 

często prowadzone równolegle, gdyby na przykład  każdy z modułów był realizowany przez 

inny  podmiot,  to  nie  byłaby  możliwa  równoczesna  praca.  Zasadność  przyjęcia  tożsamości 

wykonawcy  dla  całości  zadania  została  w  istocie  rozstrzygnięta  przed  udzieleniem 

zamówienia  odwołującemu  w  ubiegłym  roku.    Zamawiający  ogłaszając  postępowanie, 

którego  wynikiem  było  zawarcie  Umowy  nr  83,  nie  podzielił  zamówienia  na  części 

uzasadniając  swoją  decyzję  tym,  że  „wprowadzenie  podziału  zamówienia  na  części 

spowodowałoby nadmierne trudności techniczne przy realizacji umowy i w efekcie mogłoby 

stanowić  zagrożenie  dla  zachowania  ciągłości  realizacji  głównego  procesu  biznesowego  tj. 

obsługi  wniosku  o  przyznanie  płatności  w  ramach  systemów  wsparcia  bezpośredniego  w 

kampanii  2023  oraz  kolejnych”.  Zamawiający  wskazał  także,  że  „w  przypadku  realizacji 

przedmiotu  zamówienia  w  podziale  na  części,  realnym  problemem  staje  się  rozproszenie 

odpowiedzialności  za  jakość  systemu  informatycznego  oraz  należyta  staranność  usług,  a 

także  przenoszenie  odpowiedzialności  pomiędzy  wykonawcami  poszczególnych  części. 

Podział  zamówienia  na  części  doprowadziłby  do  znaczącego  wydłużenia  czasu 

implementacji  wymagań  Zamawiającego  z  uwagi  na  konieczność  certyfikacji 

oprogramowania dostarczonego przez wykonawcę usługi modyfikacji przed jego osadzeniem 

w  środowisku  produkcyjnym  wykonywanej  przez  wykonawcę  utrzymującego  SIA,  co  w 

świetle  krótkich  terminów  wejścia  w  życie  przepisów  prawnych  (legislacji  krajowej  jak  i 

unijnej)  spowodowałoby  ryzyka  opóźnień  we  wdrażaniu  instrumentów  WPR  oraz  naprawie 

błędów  produkcyjnych,  co  w  dłuższej  perspektywie  mogłoby  doprowadzić  do  obniżenia 

sprawności obsługi procesów biznesowych ARiMR.”.  

Nie  jest  możliwe  także  wydzielenie  samej  Kampanii  2023  tak  jak  sugeruje  Odwołujący. 

Kampania 2023 jest jednym z elementów, który musi współdziałać z innymi aplikacjami. Co 

istotne, na Kampanię 2023 składa się szereg czynności, nie tylko sam fakt wypłaty zaliczek. 

Nie jest to kwestia wyłącznie zbudowania modyfikacji, która zadziała w dniu 16 października 

2023.  Umowa  składa  się  ze  świadczeń  obejmujących  usługi  utrzymania  i  rozwoju  SIA  z 

szeregiem  aplikacji,  a  u

sługi  łącznie  mają  na  celu  zabezpieczenie  realizacji  statutowych  i 

zleconych  zadań  Zamawiającego.  Znacząca  jest  konieczność  działania  wszystkich 

systemów. 

Zamawiający  nie  mógł  pozostawić  żadnej  z  aplikacji  wchodzących  w  skład  SIA  bez 

utrzymania  na  czas  przeprowadzenia  i  rozstrzygnięcia  postępowania  w  trybie 

konkurencyjnym.  

Zgodnie  z  preambułą,  zarówno  do  Umowy  nr  83  jak  i  umowy,  która  została  zawarta  z 

Asseco, „Prawidłowe funkcjonowanie Systemu Informatycznego jest kluczowe z perspektywy 

możliwości  realizacji  celów  statutowych  Zamawiającego  i  jest  istotne  dla  skutecznego 

realizowania  polityki  rolnej  w  Rzeczpospolitej  Polskiej”.  Dalej  w  preambule  wskazano,  że 

„Intencją  Stron  jest,  aby  Wykonawca  z  chwilą  rozpoczęcia  świadczenia  Usług  przejął 

odpowiedzialność za prawidłowe działanie Systemu Informatycznego i jakość Dokumentacji, 

niezależnie  od  faktu,  czy  poszczególne  elementy  SI  lub  Dokumentacji  zostały  wytworzone 

przez  Wykonawcę,  czy  przez  któregokolwiek  z  jego  poprzedników”.  Już  sama  preambuła 

wskazuje,  że  kluczowe  jest  objęcie  usługami  systemu  jako  całości,  w  tym  wzięcie  przez 

wykonawcę odpowiedzialności za całość systemu.  

Tym  samym  Zamawiający  nie  mógł  udzielić  zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki  w  węższym 

zakresie,  pozostawiając  część  systemów  do  obsługi  w  wyniku  rozstrzygnięcia  w  osobnych 

postępowaniach.  

Skład  orzekający  uznaje,  że  w  sprawie  wystąpiła  wyjątkowa  sytuacja  uzasadniająca 

udzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki.  Należy  zauważyć,  że  za  „wyjątkową  sytuację”  nie 

uznaje  się  wyłącznie  zdarzeń  związanych  ze  zjawiskami  pogodowymi,  awariami  lub 

wypadkami,  ale także  konieczność  rozwiązania umowy  może  być  okolicznością  uznaną  za 

„wyjątkową sytuację” w rozumieniu art. 214 ust. 1 pkt 5) PZP,  wszak żaden Zamawiający nie 

zawiera umowy z założeniem, że będzie ją rozwiązywał przed terminem umownym. Podzielić 

należy stanowisko, wyrażone także w przytaczanych przez zamawiającego orzeczeniach, że 

z

amawiający,  który  przeprowadził  wcześniej  postępowanie  konkurencyjne  i  udzielił 

zamówienia  publicznego  nie  mógł  wcześniej  przewidywać,  że  zaistnieją  przyczyny,  które 

będą  podstawą  do  odstąpienia  od  umowy.  Żaden  bowiem  zamawiający  nie  prowadzi 

postępowania o udzielnie zamówienia publicznego i nie zawiera umowy po to, aby od umowy 

odstąpić. Samo odstąpienie od umowy już jest wyjątkowe, odstąpienie od umowy następuje 

w określonych warunkach jak również związane są z tym odstąpieniem konkretne działania, 

skutki, które mogą być dotkliwe w przypadkach, gdy odstąpienie od umowy nie jest zasadne.   

Zarówno zamawiający jak i odwołujący znali kalendarz płatności i obie strony były świadome 

jak  ważne  jest  dochowanie  terminów.  Zamawiający  zawierając  Umowę  nr  83  nie  mógł 

przewidzieć,  że  DXC,  będący  profesjonalistą,  będzie  aż  w  tak  znacznym  stopniu 

nienależycie  realizował  Umowę,  że  w  efekcie  zagrożone  będą  wypłaty  środków  dla 

beneficjentów.  

Z  powyższego  wynika  także,  że  przeprowadzenie  postępowania  w  innym  trybie  nie 

umożliwiłoby  zachowania  ciągłości  świadczenia  usług  w  sytuacji,  w  której  znalazł  się 

zamawiający.  Kolejnym  wnioskiem  jest  stwierdzenie,  że  zamawiający  nie  mógł  wydzielić 

żadnego ze świadczeń do odrębnego postępowania. Udzielił Asseco  zamówienia w trybie z 

wolnej ręki w zakresie, który należy ocenić jako niezbędny.   

Jak

o  że  zostały  spełnione  przesłanki  udzielenia  zamówienia  z  wolnej  ręki,  nie  doszło  do 

naruszenia  zasady  uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców  ani  wyboru 

wykonawcy niezgodnie z ustawą, zatem zarzut naruszenia art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 17 ust. 2 

ustawy pzp jako 

postawiony w następstwie zarzutu podstawowego, jest niezasadny.  

Jakkolwiek Izba nie jest związana żądaniami, lecz zarzutami odwołania, wskazać należy że 

żądanie unieważnienia umowy nie jest uwzględnione. Utrzymanie tej umowy w mocy leży w 

ważnym  interesie  publicznym,  jakim  jest  zapewnienie  realizacji  przez  zamawiającego  jego 

zadań agencji obsługującej zadania na rzecz beneficjentów. 

Czynność  Zamawiającego,  należy  zatem  uznać  za  prawidłową  i  uzasadnioną,  a 

jednocześnie  za  działanie,  które  zagwarantowało  zabezpieczenie  ważnego  interesu 

publicznego.  W  konsekwencji  n

ie  jest  uzasadnione  także  żądanie  nałożenia  na 

Zamawiającego kary finansowej.  

Znaczącą  okolicznością  przeczącą  przy  tym  tezie  odwołania,  że    zamawiający  przewiduje 

realizację kwestionowanej umowy w nieznanym zakresie i okresie, jest fakt wszczęcia przez 

zamawiającego postępowania o udzielenie zamówienia na przedmiotowy zakres zamówienia 

w trybie podstawowym.  

Mając  na  uwadze  przedstawioną  powyżej  argumentację,  skład  orzekający  uznaje,  że 

udzielenie  zamówienia  z  wolnej  ręki  Asseco  było  uzasadnione  i  dopuszczalne  przepisami 

ustawy  pzp  wobec 

wykazania  zaistnienia  przesłanek  z  art.  214  ust.  1  pkt  5  ustawy  w 

ustalonym stanie faktycznym. 

W konsekwencji odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.  

W świetle dokonanych ustaleń orzeczono, jak w sentencji niniejszego wyroku. 

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 

575 ustawy 

z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 

1605  ze  zm.)    oraz 

rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w 

sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz 

wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437). 

Przewodniczący:  …………………….. 

…………………….. 

……………………..