Sygn. akt: KIO 3248/23
WYROK
z dnia 14 listopada 2023 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Justyna Tomkowska
Protokolant:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2023 roku w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej w dniu 30 października 2023 roku
przez wykonawc
ę Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA Spółka Akcyjna
z siedzibą we Wrocławiu (Odwołujący)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Gminę Skoki z siedzibą
w Skokach
przy udziale wykonawcy
P.P.H.U. WPÓLNOTA Spółka cywilna A. M., M.J. z siedzibą w
Skokach,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego
orzeka:
1. U
względnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu uznanie za bezskuteczne zastrzeżenia
jako tajemnicy przed
siębiorstwa informacji znajdujących się ofercie P.P.H.U. WPÓLNOTA
Spółka
cywilna
A.
M.,
M.
J.
z
siedzibą
w
Skokach,
w
załączniku do formularza ofertowego zawierającego wykaz instalacji;
kosztami postępowania obciąża Zamawiającego – Gminę Skoki z siedzibą w Skokach,
w następujący sposób:
a)
zalicza w poczet ko
sztów postępowania kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnastu
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - Wrocławskie
Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu tytułem
wpisu od
odwołania,
b)
zasądza od Zamawiającego – Gminy Skoki z siedzibą w Skokach na rzecz
Odwołującego - Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania ALBA Spółka
A
kcyjna z siedzibą we Wrocławiu kwotę 19 451 zł 00 gr (słownie: dziewiętnastu tysięcy
czterystu pięćdziesięciu jeden złotych 00/100 groszy) stanowiącą uzasadnione koszty
Strony
poniesione tytułem wpisu, wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów dojazdu.
Stosown
ie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz.U.2023 r., poz. 1605 ze zmianami) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………………
Sygn. akt KIO 3248/23
UZASADNIENIE
Zamawiający: Gmina Skoki z siedziba w Skokach, prowadzi postępowanie
o ud
zielenie zamówienia publicznego pn. „Odbiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Skoki”. Ogłoszenie o zamówieniu
opublikowane
zostało w Dz. Urz. UE w dniu 11.09.2023 r. pod numerem 2023/S
Dnia
30 października 2023 roku, do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w Warszawie, na podstawie art.
. 505 ust. 1 i art. 513 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 11 września
2019 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm., dalej: „ustawa
Pzp
”) odwołanie złożył wykonawca Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA
S
półka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu (dalej jako „Odwołujący”).
O
dwołanie złożono wobec zaniechania odtajnienia (udostępnienia) wykazu instalacji
złożonego wraz z ofertą nieskutecznie zastrzeżonego jako tajemnica przedsiębiorstwa przez
wyko
nawcę PPHU „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J.
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 74 ust. 1 i 2. oraz
art. 18 ust. 1-3 w zw. z art. 16 ustawy Pzp. i art. 11 ust. 2 u.z.n.k. poprzez zaniechanie
odtajnienia i udostępnienia Odwołującemu wykazu instalacji złożonego wraz z ofertą przez
wykonawcę PPHU „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J.i zastrzeżonego nieskutecznie jako
tajemnica przedsiębiorstwa, gdyż wykonawca nie wykazał spełnienia przez zastrzegane
informacje przesłanek umożliwiających uznanie ich za tajemnicę przedsiębiorstwa
Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu
dokonania odtajnienia i udostępnienia Odwołującemu wykazu instalacji złożonego wraz
z ofertą przez wykonawcę PPHU „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J..
Zgodnie z art. 515 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp,
w przypadku zamówień, których wartość
jest równa albo przekracza progi unijne, odwołanie wnosi się w terminie 10 dni od dnia
przekazania informacji o czynności Zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia,
jeżeli informacja została przekazana przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.
W
postępowaniu Zamawiający udostępnił Odwołującemu ofertę wykonawcy PPHU
„Wspólnota” s.c. A.M.& M. J. w dniu 19 października 2023 r. za pośrednictwem środków
komunikacji elektronicznej. Wśród dokumentów udostępnionych brak było wykazu instalacji,
do których wykonawca będzie przekazywał odpady do zagospodarowania. Załączona była
jednak klauzula tajemnicy przedsiębiorstwa zastrzegająca wykaz instalacji jako tajemnicę
przedsiębiorstwa. Oznacza to, że w dniu 19 października 2023 r. Zamawiający pozytywnie
zweryfikował skuteczność zastrzeżenia wykazu instalacji stanowiącego załącznik do
formularza ofertowego jak
o tajemnicy przedsiębiorstwa i od tego dnia należy liczyć upływ
terminu do zaskarżenia czynności odwołaniem. Termin do wniesienia odwołania został
zachowany.
Kopia odwołania została prawidłowo przekazana Zamawiającemu a Odwołujący
uiścił wpis w wymaganej wysokości na rachunek UZP.
Odwołującemu przysługuje prawo do wniesienia odwołania, gdyż ma interes
w uzyskaniu
zamówienia i może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy. Odwołujący złożył ofertę w postępowaniu. Zamawiający nie dokonał
jeszcze wyboru oferty najkorzystniejszej. Działania Zamawiającego, który w sposób
uchybiający przepisom ustawy zaniechał udostępnienia wykazu instalacji złożonego wraz z
ofertą przez wykonawcę PPHU „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J. uniemożliwią Odwołującemu
weryfikację prawidłowości oferty tego wykonawcy, a tym samym prawidłowości działań
Zamawiającego w zakresie badania i oceny ofert.
Zaniechanie odtajnienia może mieć istotny wpływ na wynik postępowania,
w szcz
ególności w zakresie weryfikacji zgodności treści oferty z dokumentami zamówienia.
Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia i może ponieść szkodę w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy w postaci utraty możliwości uzyskania
zamówienia, a tym samym zysku z tytułu jego wykonania.
W
uzasadnieniu zarzutów odwołania podniesiono, że termin składania ofert
w prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniu upłynął w dniu 17 października 2023 r.
W postępowaniu na część I zamówienia - oferty złożyło trzech wykonawców:
PPHU „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J. z ceną 4.029.408,00 zł
FBSerwis S.A. z ceną 4.548.810,96 zł
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA S.A. z ceną 4.363.134,64 zł.
Odwołujący zwrócił się do Zamawiającego z wnioskiem o udostępnienie treści ofert.
W dniu 19 października 2023 r. Zamawiający udostępnił Odwołującemu dokumenty
składające się na ofertę poszczególnych wykonawców. W przypadku oferty wykonawcy
PPHU WSPÓLNOTA Zamawiający nie udostępnił Odwołującemu wykazu instalacji, do
których wykonawca będzie przekazywał odpady do zagospodarowania. Do oferty załączona
była klauzula tajemnicy przedsiębiorstwa PPHU WSPÓLNOTA.
Brak udostępnienia wykazu instalacji oznacza, że w dniu 19 października 2023 r.
Zamawiający pozytywnie zweryfikował skuteczność zastrzeżenia wykazu instalacji
stanowiącego załącznik do formularza ofertowego wykonawcy PPHU WSPÓLNOTA.
Powyższe działanie Zamawiającego stanowi uchybienie przepisom ustawy, gdyż wykonawca
PPHU WS
PÓLNOTA nie wykazał spełnienia przez zastrzeżone informacje przesłanek
umożliwiających uznanie ich za tajemnicę przedsiębiorstwa.
N
a gruncie zamówień publicznych obowiązuje zasada jawności postępowania, która
je
st jedną z naczelnych przesłanek każdego prowadzonego postępowania, zaś każdy
wyjątek od niej powinien być interpretowany w sposób ścisły oraz winien zostać należycie
uzasadniony. Respektowanie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez Zamawiającego
winno być przedmiotem wnikliwej oceny zmierzającej do ustalenia, czy rzeczywiście mamy
do czynienia z informacjami spełniającymi wszystkie przesłanki ujęte w treści art. 11 ust. 2
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (u.z.n.k.) i czy
działanie wykonawcy zastrzegającego informacje nie jest podyktowane tylko i wyłącznie
zamiarem utrudni
enia podmiotom konkurencyjnym weryfikacji prawidłowości działań
podmiotu zamawiającego.
W
ocenie Odwołującego wykonawca WSPÓLNOTA nie wykazał wszystkich
przesłanek określonych w art. 18 ust. 3 ustawie Pzp, gdyż nie wykazał:
czy zastrzegane informacje posiadają cechy informacji technicznej,
technologicznej,
organizacyjnej przedsiębiorstwa oraz czy posiadają wartość gospodarczą;
czy zastrzegane informacje nie są powszechnie znane osobom zwykle
zajmującym się tym rodzajem informacji bądź nie są łatwo dostępne dla takich osób;
czy wykonawca podjął przy zachowaniu należytej staranności działań w celu
utrzymania zastrzeganych
informacji w poufności.
Przedłożona w postępowaniu klauzula tajemnicy przedsiębiorstwa jest lakoniczna
i nie może być uznana za skuteczne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Definicja
tajemnicy p
rzedsiębiorstwa została zawarta w art. 11 ust. 2 u.z.n.k., zgodnie z którym przez
tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne,
organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które
jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie
znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne
dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął,
przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich poufności.
Klauzula tajemnicy nie odpowiada wymaganiom ustawy. Zawiera ona jedynie
ogólnikowe stwierdzenia. Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy Pzp nie ujawnia się informacji
stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert składania ofert lub
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być one
udostępnione oraz wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Z literalnego brzm
ienia przepisu wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że zastrzeżenie
tajemnicy pr
zedsiębiorstwa musi nastąpić jednocześnie z wykazaniem, że zastrzeżone
informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Brak wykazania, że zastrzeżone informacje
stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa powoduje, że zastrzeżenie jest bezskuteczne,
a informacje powinny zostać ujawnione przez Zamawiającego. Przepis art. 18 ust. 3 ustawy
Pzp
wymaga wykazania przez wykonawcę, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa, a nie jedynie zastrzeżenia ich poufności.
W wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 września 2016 r., sygn. akt KIO
1743/16 wskazano:
„jak wynika z powołanego przepisu (tj. art. 8 ust. 3 ustawy Pzp) na
wykonawcę nałożono obowiązek wykazania Zamawiającemu przesłanek zastrzeżenia
informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa. W konsekwencji rolą Zamawiającego w toku
badania ofert/wniosków jest ustalenie, czy wykonawca temu obowiązkowi sprostał
udow
adniając, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Zdaniem
Iz
by sformułowanie użyte przez ustawodawcę, w którym akcentuje się obowiązek
„wykazania” oznacza coś więcej aniżeli wyjaśnienie (uzasadnienie) przyczyn co do objęcia
tajemnicą
przedsiębiorstwa.”
Podobne
stanowisko
Krajowa
Izba
Odwoławcza
zaprezentowała w wyroku z dnia 4 lutego 2016 r., sygn. akt KIO 84/16 w którym wskazano:
„Wykazanie przez wykonawcę, że zastrzegane informacje posiadają walor tajemnicy
przedsiębiorstwa, powinno polegać na złożeniu dowodów mających postać (…) np. wyciągu
z umów z kontrahentami zawierających postanowienia o zachowaniu określonych
okoliczności w poufności”. Za wykazanie nie może być uznane ogólne uzasadnienie,
sprowadzające się de facto do przytoczenia jedynie elementów definicji legalnej tajemnicy,
czy gołosłowne zapewnienie, że zastrzegana informacja ma walor tajemnicy
p
rzedsiębiorstwa (zob. wyrok KIO z dnia 1 kwietnia 2021 r., sygn. akt KIO 500/21).
Wykonawca
WSPÓLNOTA w ogóle nie uzasadnił dokonanego zastrzeżenia wykazu
instalacji.
Już sama treść klauzuli tajemnicy przedsiębiorstwa złożona przez tego wykonawcę
nie koreluje z treścią złożonych w postępowaniu dokumentów, w szczególności z treścią
oferty. W
klauzuli tajemnicy wskazano, że zastrzegana jest treść wykazu instalacji
stanowiącego załącznik do formularza ofertowego, natomiast w pkt 7) formularza ofertowego
wyko
nawca WSPÓLNOTA zaniechał oznaczenia rodzaju (nazwy) informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa, wskazując jedynie, że zastrzega strony w ofercie od 3 do 4,
które to poza tabelą z wskazaniem instalacji zawierają również inne treści, np. część cen
ofertowych, które to podlegać utajnieniu nie mogą. Już ten fakt świadczy o braku należytej
staranności wykonawcy. Ochronie podlegają bowiem konkretne informacje a nie treść
poszczególnych stron złożonej oferty.
Wykonawca WSPÓLNOTA nie wyjaśnił, na czym miałaby polegać wartość
gospodarcza zastrzeżonych przez niego informacji ani tej wartości gospodarczej nie
wykazał. Jak się podkreśla w orzecznictwie, tajemnica przedsiębiorstwa musi przedstawiać
pewną wartość gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna.
W
sprawie wykonawca nie wyjaśnił Zamawiającemu, nie mówiąc już o wykazaniu tego
jakimikolwiek dowodami, w czym należy upatrywać wartości gospodarczej tego, że
zastrzeżone informacje pozostaną niejawne. Zgodnie z orzecznictwem KIO wymóg
posiadania przez informację wartości gospodarczej postrzegać należy jako dodatkowy
element konstytutywny tajemnicy
przedsiębiorstwa (np. wyrok KIO z dnia 17 maja 2017 r.
sygn. akt KIO 864/17 i KIO 872/17).
Powyższy element musi zostać wykazany celem skutecznego zastrzeżenia jawności
danych informacji, tymczasem wykonawca wskaz
ał jedynie gołosłownie, że zastrzegane
informacje mają istotną wartość gospodarczą, bez rzeczywistego wykazania tej wartości.
Nadmienić trzeba, że wartość gospodarcza nie może się sprowadzać do samego
subiektywnego przekonania przedsiębiorcy o wartości posiadanej przez niego informacji.
Jak wskazała KIO w uchwale z dnia 12 lutego 2020 r. (KIO/KU 5/20) dla owego
„wykazania” nie wystarczą same deklaracje. Wykonawca winien nie tylko wyjaśnić, ale także
udowodnić ziszczenie się poszczególnych przesłanek warunkujących uznanie danej
informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa. „Wykazanie”, o którym mowa w art. 8 ust. 3 ustawy
Pzp
oznacza udowodnienie. Pod pojęciem „wykazania” należy rozumieć nie tylko złożenie
oświadczenia, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, ale również
przedstawienie stosow
nych dowodów na jego potwierdzenie. Tego wykonawca
WSPÓLNOTA zaniechał.
Odwołujący podnosił, że Wykonawca WSPÓLNOTA nie tylko nie wykazał wartości
gospodarczej zastrzeganych informacji, ale
także nie odniósł się do jakichkolwiek działań,
jakie podjął w celu utrzymania zastrzeganych informacji w poufności. Wykonawca
WSPÓLNOTA nie udowodnił podjęcia przy zachowaniu należytej staranności działań w celu
utrzymania zastrzeganych danych w poufności. Wykonawca ten nie przedstawił także
żadnych dowodów potwierdzających, że zastosował jakiekolwiek środki w celu ochrony
utajnianych przez siebi
e informacji, np. nie dołączył kopii umów z kontrahentami
zawierających klauzule poufności. Warto przywołać treść wyroku Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 28 stycznia 2021
r., KIO 3483/20, w którym Izba stwierdziła, że „W art. 8 ust. 3 p.z.p.
ustawodawca wyraźnie uzależnił zaniechanie ujawnienia określonych informacji od tego, czy
wykonawca
„wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa".
U
stawodawca posłużył się w tym zakresie sformułowaniem "wykazał", co z całą pewnością
nie oznacza wyłącznie "oświadczenia", czy "deklarowania", ale stanowi znacznie silniejszy
wymóg "udowodnienia". Tym samym, aby zastrzeżone przez wykonawcę informacje mogły
zostać nieujawnione, wykonawca musi najpierw "wykazać", czyli udowodnić, że w stosunku
do tych informacji ziściły się wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 11 ust. 2 u.z.n.k.
Zamawiający jest zatem zobowiązany do dokonania – w świetle art. 11 ust. 2 u.z.n.k. - oceny
przedstawionego przez wykonawcę uzasadnienia zastrzeżenia informacji i w zależności od
wyniku tej oceny, podejmuje decyzję o ujawnieniu bądź nieujawnieniu zastrzeżonych
informacji. (…) Same oświadczenia, czy deklaracje wykonawcy, nie stanowią wykazania, że
w stosunku do określonych informacji rzeczywiście została zachowana poufność.
W szczególności dowodem zachowania poufności nie mogą być oświadczenia spółek
wchodzących w skład konsorcjum i grupy kapitałowej, gdyż mają one walor jedynie
o
świadczeń własnych wykonawcy. Tym samym nie są wiarygodnym dowodem na to, że
zastrzeżone informacje faktycznie są utrzymywane w poufności.”
Odwołujący wskazał ponadto, że co do zasady nie mogą być utajnianie informacje
o charakterze jednorazowym.
Wykonawca WSPÓLNOTA, składając ofertę w listopadzie
2022 r. nie dokonał zastrzeżenia wykazu instalacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa.
Ciężar wykazania, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa
spoczywa na wykonawcy, który takiego zastrzeżenia dokonuje. Dopóki wykonawca nie
podejmie odpowiednich działań służących zapewnieniu zachowania informacji w poufności,
a następnie nie wykaże, że działania takie zostały przez niego podjęte, nie jest spełniony
konieczny warunek do przyjęcia, że stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykonawca
WSPÓLNOTA tego ciężaru nie udźwignął. W klauzuli tajemnicy nie podano, dlaczego
informa
cja o instalacjach, do których wykonawca WSPÓLNOTA zamierza przekazywać
odpady nie może być podana do wiadomości publicznej.
Obowiązkowi wykonawcy wykazania, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa odpowiada obowiązek Zamawiającego rzetelnego przeanalizowania
takiego zastrzeżenia informacji, a w razie stwierdzenia, iż nie spełnia wymogów w tym
zakresie, Zamawiający jest obowiązany odtajnić te informacje. Warto przytoczyć także
fragment
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 26 marca 2021 r. sygn. akt KIO 320/21
„Nawet w sytuacji, gdy określone informacje ze swej istoty czy charakteru mogą faktycznie
posiadać pewną wartość gospodarczą, to nie uprawnia to ani Izby, ani zamawiającego do
utajnienia tych informacji, w sytuacji gdy wyk
onawca nie wywiązał się z obowiązku
wykazania poufnego charakteru danych informacji. To wykonawca jest dysponentem tych
informacji i to na nim spoczywa ciężar wykazania konieczności udzielenia im ochrony.
Zaniechanie udostępnienia konkurencyjnym wykonawcom informacji, co do których nie
wyk
azano, aby posiadały jakąkolwiek wartość gospodarczą, nie sprzyja ani transparentności
postępowania, ani zachowaniu zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców.”
Odwołujący zwrócił również uwagę na okoliczność przytoczoną w wyroku Krajowej
Izby Odwoławczej z dnia 13 grudnia 2021 r., sygn. akt KIO 3497/21: „Nie jest też rolą
zamawiającego ocena, czy określone informacje mogą potencjalnie stanowić tajemnicę
przedsiębiorstwa. Zadaniem zamawiającego jest natomiast zbadanie, czy wykonawca
nale
życie uzasadnił zastrzeżenie informacji, gdyż to jakość tego uzasadnienia decyduje
o tym, czy w jawnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego określone
informacje mogą pozostać niejawne” (tak też: Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia
4 października 2021 r., sygn. akt: KIO 2551/21 oraz KIO 2573/21).
Zamawiający nie udostępniając wykazu instalacji naruszył podstawową zasadę
Prawa zamówień publicznych, tj. zasadę jawności postępowania. Zastrzeganie jako
tajemnicy przedsiębiorstwa informacji stanowiących dokumentację składaną w postępowaniu
o udzielenie zamówienia stanowi wyjątek od tej zasady, a zatem przesłanki umożliwiające
zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa powinny być interpretowane ściśle. Utrzymywanie
przez Zamawiającego takiego utajnienia, z jednej strony stanowi rażące naruszenie nie tylko
art. 18 ust. 1-3 ustawy Pzp
, z drugiej zaś, zasady równego traktowania wykonawców
i poszanowania zasad uczciwej konkurencji. W konsekwencji tego rodzaju zaniechania
uzasadniają także zarzut naruszenia art. 16 pkt 1 ustawy Pzp poprzez przeprowadzenie
postępowania w sposób niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców.
Zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien odtajnić (ujawnić) wszystkie
informacje składające się na ofertę P.P.H.U. „Wspólnota” s.c. A. M. & M. J., gdyż
Wykonawca ten
nie wywiązał się z obowiązku jednoczesnego wykazania, że zastrzegane
informacje faktycznie stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Ograniczenie zasady jawności
ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa ma charakter wyjątku od zasady i w związku z
tym
nie
może
być
wykładane
rozszerzająco
(wyrok KIO z dnia 15 października 2019 r. sygn. akt KIO 1933/19). Skuteczność zastrzeżenia
informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa wymaga nie tylko uzasadnienia, ale także
niebudzącego wątpliwości wykazania, że zastrzeżona informacja jest w swej istocie
tajemnicą przedsiębiorstwa.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udzi
ałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz
oświadczeń, a także stanowisk Stron i Uczestnika postępowania, Krajowa Izba
O
dwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, odwołanie nie zawierało braków formalnych i mogło zostać rozpoznane
merytorycznie.
W ocenie składu orzekającego Izby Odwołujący wykazał, że posiada interes
w
korzystaniu ze środków ochrony prawnej kwalifikowany możliwością poniesienia szkody.
Do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego zgłoszenie przystąpienia
złożył wykonawca P.P.H.U. WPÓLNOTA Spółka cywilna A. M., M. J. z siedzibą w Skokach.
Izba uznała skuteczność zgłoszenia i dopuściła wykonawcę jako Przystępującego po stronie
Zamawiającego.
Przystępujący wnosił o oddalenie odwołania w całości.
Odnosząc się do powyższych zarzutów Przystępujący zauważył, że tajemnicą
przedsiębiorstwa jest wszystko to, co z perspektywy prowadzonej działalności może
stanowić o jakiejś przewadze konkurencyjnej nad innymi uczestnikami. Zgodnie z zapisem
art. 11 ust. 2 u.z.n.k. przez
tajemnicę przedsiębiorcy, w tym również w kontekście ustawy –
Pzp,
rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub
inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym
zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym
się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do
korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej
staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
W orzecznictwie podkreśla się, że „przyjęcie wartości gospodarczej informacji oraz
charakteru technicznego, technologicznego lub organizacyjnego przedsiębiorstwa należy
interpretować bardzo szeroko. Mogą to być informacje stanowiące know-how
przedsiębiorstwa, w tym wiedza techniczna z danej dziedziny, umiejętność wykonania lub
wyprodukowania danej rzeczy, patenty obejmujące wynalazki, metody działalności, jak
również inne informacje, co do których przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania ich
poufności.” (wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 stycznia 2021 r., sygn. VI SA/Wa 1347/20).
Jest to więc pojęcie szerokie. W jego zakres, oprócz tych wskazanych przez sąd, wchodzą
także informacje o powiązaniach biznesowych (kontrahenci), potencjale firmy (informacje
o współpracownikach, wyposażeniu, maszynach) itp. pod warunkiem jednakże, że “nie są
powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji”.
Sądy w swoich wyrokach zwracają uwagę, że informacja stanowiąca tajemnicę
przedsi
ębiorstwa z natury rzeczy musi być znana, choć bardzo ograniczonemu kręgowi
odbiorców. Na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy: materialny
(np. szczegółowy opis sposobu wykonania usługi, jej koszt) oraz formalny – wola utajnienia
danych informacji.
„Przesłanka formalna wyraża się w zamanifestowaniu woli konkretnego
przedsiębiorcy utajnienia określonych informacji” (wyrok NSA z 22.09.2016 r., I OSK 413/15,
LEX nr 2167325).
„Przesłanka formalna jest spełniona wówczas, gdy zostanie wykazane, że
przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania poufności tych informacji
(brak ujawnienia). Nie wystarczy samo przekonanie podmiotu dysponującego informacją
o działalności przedsiębiorcy, że posiadane przez niego dane mają charakter poufny.
Pou
fność danych musi być wyraźnie lub w sposób dorozumiany zamanifestowana przez
samego przedsiębiorcę. To on powinien podjąć w stosunku do danych informacji niezbędne
działania w celu zachowania ich poufności, ponieważ to na nim spoczywa w razie sporu
ciężar wykazania, że określone dane stanowiły tajemnicę przedsiębiorcy” (wyrok WSA
w Opolu z dnia 31.07.2018 r., II SA/Op 257/18, LEX nr 2547607). Aby dana informacja
podlegała ochronie, czyli stanowiła tajemnicę przedsiębiorstwa, musi spełniać warunki:
poufności, braku ujawnienia, zabezpieczenia informacji.
Z kolei
"przesłanka materialna polega na tym, że informacje objęte tajemnicą
przedsiębiorcy powinny stanowić informacje, których ujawnienie mogłoby mieć wpływ na
jego sytuację ekonomiczną” (wyrok NSA z 22.09.2016 r., I OSK 413/15). „Na tajemnicę
przedsiębiorstwa składają się takie informacje należące do tego podmiotu, których
przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie albo nabycie od osoby nieuprawnionej zagraża
lub narusza interes przedsiębiorcy” (wyrok NSA z 11.01.2018 r., I OSK 549/16, LEX nr
Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane jedynie określonemu kręgowi
osób i związane są z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął
on wystar
czające środki ochrony w celu zachowania ich w poufności (nie jest wymagana
przesłanka gospodarczej wartości informacji jak przy tajemnicy przedsiębiorstwa). Informacja
staje się “tajemnicą”, kiedy przedsiębiorca przejawi wolę zachowania jej jako niepoznawalnej
dla osób trzecich. Nie traci natomiast swojego charakteru przez to, że wie o niej pewne
ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy przedsiębiorstwa)
(Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 18 marca 2020 r., sygn. IV SA/Po 4/20.)
Kolejnym
warunkiem uznania, iż mamy do czynienia z tajemnicą przedsiębiorstwa
jest podjęcie przez przedsiębiorcę czynności mających na celu utrzymanie w tajemnicy takiej
informacji. Przywołana wyżej ustawa nie określa jakie to mają być konkretnie czynności.
Sposobów i środków ochrony każdej informacji jest wiele. W interesie każdego
przedsiębiorcy leży stosowanie jak najbardziej efektywnych środków tej ochrony.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 22 stycznia 2020r., sygn.
akt II SA/Wa 1544/1
9 wskazał, że „każdy sposób działania, który wskazuje, że określone
informacje są traktowane jako poufne, będzie stanowić realizację zalecenia ustawowego. […]
ustawowe wymaganie podjęcia niezbędnych działań spełni także podjęcie pewnych
czynności konkludentnych, jak np. dopuszczenie do informacji jedynie określonego kręgu
pracowników, choć należy mieć również na uwadze – w odniesieniu do informacji
dotyczących treści umów zawieranych przez przedsiębiorców – zastrzeżone przez strony
danej umowy warunki w zakresie poufności określonych postanowień umownych.”
Jednym ze środków ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jest skorzystanie przez
wykonawcę z możliwości zastrzeżenia przekazywanych zamawiającemu informacji.
Możliwość taką daje art. 18 ust. 3 ustawy Pzp wskazując jednocześnie wymogi jakim
sprostać musi Wykonawca oraz ograniczenia zakresu zastrzeganych informacji. Ustawa nie
ogranicza możliwości zastrzeżenia informacji wyłącznie do informacji podanych w ofercie.
Zastrzec można także informacje przekazywane po złożeniu samej ofert. Nie budzi
wątpliwości fakt, że wykonawca zobowiązany jest wykazać, że zastrzegane informacje
stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa oraz dokonać zastrzeżenia tych informacji. Należy tego
dokonać wraz z przekazaniem informacji. Zastrzeżenie nie może obejmować informacji
o nazwie wykonawcy, jego danych rejestrowych oraz o cenach (lub kosztach) zawartych
w ofercie.
Sama ustawa Pzp
nie zawiera definicji pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa, a jedynie
reguluje kwestie proceduralne
– w jaki sposób dokonać zastrzeżenia oraz jakich informacji
w specyficznych realiach postępowania o udzielenie zamówienia, zastrzec nie można.
Co do zasady,
to właśnie Wykonawca decyduje o tym, czy daną informację objąć
ochroną, czy też nie. Zamawiający nie jest władny arbitralnie stwierdzać, że określony rodzaj
informacji powinien być jawny, a inny nie. Wyjątkiem będą tutaj informacje, które są jawne
z mocy prawa, a więc te wymienione w art. 222 ust. 5 ustawy Pzp, wszelkie dane rejestrowe
oraz informacje o wcześniej wykonanych zamówieniach publicznych.
„Zamawiający nie jest jednak władny oceniać czy dana informacja może mieć wartość
gospodarczą dla wykonawcy czy nie. Badanie należy więc skoncentrować na tym, czy
wykonawca wywiązał się z obowiązków i skutecznie zastrzegł informację – czy wykazał,
iż jest to tajemnica przedsiębiorstwa” (KIO 1006/22, KIO 991/22). Przy badaniu skuteczności
zastrzeżenia Zamawiający musi uwzględniać indywidualne okoliczności konkretnego stanu
faktycznego.
Niewątpliwie obowiązek sporządzenia uzasadnienia zastrzeżenia informacji
spoczywa na Wykonawcy i to on musi wykazać, że dana informacja faktycznie jest tajemnicą
przedsiębiorstwa. Wykonawca powinien również przedstawić stosowne dowody na poparcie
swych twierdzeń. Zauważyć jednak należy, że dowody materialne nie mają jednak
pierwszorzędnego znaczenia i stanowią one wyłącznie uzupełnienie wyjaśnień poczynionych
w uzasadnieniu. W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że dowodem mogą być nie tylko
załączane dokumenty ale także szczegółowe opisy zawarte w treści uzasadnienia. „Trudno
bowiem oczekiwać od wykonawcy by w każdym przypadku wykazywania wartości
gospodarczej zastrzeganych informacji przedstawił dowody w formie fizycznej – czasami
uzyskanie pewnych korzyści lub zaoszczędzenie kosztów z powodu utajnienia określonych
in
formacji może mieć charakter potencjalny i przyszły, co jednak nie przesądza o braku
wartości gospodarczej takich informacji“. „Zamawiający nie był uprawniony do oceny czy
dane informacje faktycznie stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, a jedynie do tego, czy
wykonawca który tak twierdzi powyższe wykazał” (Wyrok KIO o z dnia 9 maja 2022 r.
w sprawie KIO 1006/22, KIO 991/22).
Zamawiający zobowiązany jest zatem do kompleksowej oceny złożonego przez
wykonawcę uzasadnienia zastrzeżenia informacji. Analiza powinna obejmować całość
wyjaśnień z uwzględnieniem ewentualnych załączonych do nich dokumentów, a ich brak nie
musi automatycznie oznaczać braku należytego staranności Wykonawcy. Należyte
sporządzenie uzasadnienia przez Wykonawcę jest jednym z przejawów należytej
staranności w ochronie informacji, która ma dla niego wartość. “[…] prowadzone przez
Zamawiającego badanie skuteczności zastrzeżenia określonych informacji powinno opierać
się wyłącznie na analizie zasadności i skuteczności wykazania, że dane informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa“ ( wyrok KIO z dnia 20 lipca 2021 r. w sprawie KIO 15306/21)
Przystępujący, w klauzuli tajemnicy przedsiębiorstwa z dnia 16 października 2023r.
zastrzegł jako tajemnicę przedsiębiorstwa wykaz instalacji stanowiący załącznik do
formularza ofertowego. Wykaz instalacji został zastrzeżony ze względu na jego wartość
gospodarczą, handlową oraz organizacyjną dla spółki. Informacje zawarte w tym wykazie nie
zostały podane do publicznej wiadomości. W organizacji Przystępującego informacje te są
ściśle poufne i znane wyłącznie ograniczonemu kręgowi osób. Dostęp do tych informacji
mają jedynie wspólnicy Przystępującego. Przystępujący jest spółką cywilną prowadzoną
wyłącznie przez dwóch wspólników. Wszystkie działania dotyczące spółki są podejmowane
przez obu wspólników. Każdy ze wspólników jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy
informacji, które mogłyby w jakikolwiek sposób narazić spółkę na straty, albo pozbawić ją
możliwości osiągnięcia zysku pozwalającego na prowadzenie dalszej działalności. Ponadto
każdy ze wspólników zobowiązany jest do zachowania poufności informacji dotyczących
spółki i jej funkcjonowania. Wspólników obowiązuje umowa o zachowaniu poufności, która
została zawarta w formie pisemnej. Od dnia 28 sierpnia 2022r. w spółce została wdrożona
polityka poufności. Wprowadzono w życie Regulamin w zakresie bezpieczeństwa i ochrony
informacji poufnych i tajemnicy przedsiębiorstwa obowiązujący w P.P.H.U. „Wspólnota”
Spółka cywilna, do którego załącznikami są: wzór umowy o zachowaniu poufności, wzór
zobowiązania pracownika do zachowania poufności oraz wzór umowy o zachowaniu
poufności zawieranej z potencjalnymi kontrahentami.
Z
godnie z obowiązującym regulaminem każdy z pracowników spółki został pisemnie
zobowiązany do zachowania poufności. Podpisane przez pracowników zobowiązania zostały
włączone do ich akt osobowych.
Przystępujący zauważył, że wstęp do pomieszczenia, w którym znajdują się
informacje poufne mają wyłącznie wspólnicy spółki. Żadna inna osoba, w tym również osoby
zatrudnione w spółce, nie mają kluczy do siedziby spółki. Wszelka dokumentacja i inne
nośniki informacji, które zawierają informacje poufne są odpowiednio zabezpieczone przed
dostępem osób nieuprawnionych. Dokumentacja jest przechowywana w szafce zamykanej
na klucz, a dostęp do niej mają wyłącznie wspólnicy spółki. Dane, które są przechowywane
w systemie teleinformatycz
nym są również odpowiednio zabezpieczone hasłem dostępu
znanym wyłącznie wspólnikom spółki. Tym samym, w ocenie spółki, podjęła ona i nadal
podejmuje niezbędne działania w celu zachowania danych informacji w poufności.
Zastrzeżony jako tajemnica przedsiębiorstwa wykaz instalacji jest zestawieniem
podmiotów współpracujących z Przystępującym, który został szczegółowo opracowany
wyłącznie na potrzeby postępowania. Wszelkie dane zawarte w tym wykazie zostały zebrane
w sposób przemyślany, funkcjonalny i stanowią zbiór informacji, który nie jest powszechnie
znany. Wprawdzie instalacje zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa są podmiotami
ogólnie dostępnymi i powszechnie świadczącymi usługi, jednakże nie pozbawia to ich, jako
zbioru, wartości gospodarczej i organizacyjnej, a przy ich szczegółowemu zestawieniu
niewątpliwie kwalifikuje je jako tajemnica przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów prawa.
Zestawienie to zostało w całości opracowane i przygotowane przez wspólników
sp
ółki. Było tworzone wyłącznie na potrzeby danego zamówienia publicznego i jest znane
wyłącznie wspólnikom spółki. Jest ono wynikiem wielu rozmów i negocjacji prowadzonych
z podmiotami zarządzającymi daną instalacją. Co istotne rozmowy te i negocjacje były
prowadzone z zachowaniem ich poufności. Wszelkie podjęte ustalenia i uzgodnienia znane
są wyłącznie wspólnikom spółki i przedstawicielom podmiotów zarządzających daną
instalacją, ujętą w wykazie. Przedstawione przez podmioty zarządzające atrakcyjne oferty
nie są dostępne dla innych Wykonawców. Wspólnicy spółki zostali zobowiązani do
zachowania w tajemnicy ustalonych warunków współpracy z danymi partnerami
biznesowymi. Szcze
gółowy dobór partnerów biznesowych, weryfikacja ich pod katem
posiadania wymaganych prawem zezwoleń i nawiązywanie z nimi relacji gospodarczych było
możliwe dzięki zniesieniu przepisami prawa regionalizacji w zakresie gospodarki odpadami.
Zniesienie regionalizacj
i dało Przystępującemu do odwołania większą swobodę w doborze
instalacji, który jak podkreślamy był długofalowy, szczegółowo przemyślany i bardzo
czasochłonny.
Przygotowany na potrzeby
zamówienia publicznego wykaz instalacji ma dla spółki
mier
zalną i obiektywną wartość gospodarczą, w szczególności pod względem finansowym.
Taki dobór instalacji daje możliwość zaoferowania przez spółkę konkurencyjnych cen. Koszty
zagospodarowania odpadów mają istotny wpływ na oferowaną przez Wykonawcę
Zamawiającemu cenę, dlatego też dobór odpowiednich podmiotów zarządzających daną
instalacją decyduje o jego przewadze konkurencyjnej. Nawiązanie współpracy ze
wskazanymi w załączniku do formularza ofertowego partnerami biznesowymi da Spółce
skutek w postaci uzyskania szcz
ególnie atrakcyjnych ofert niedostępnych dla innych
wykonawców działających w tej samej branży.
I
nformacje zastrzeżone powyżej posiadają istotną wartość gospodarczą nie tylko dla
Przystępującego ale i jego konkurentów, w tym Odwołującego, a podanie ich do publicznej
wiadomości mogłoby zaszkodzić jego interesom. Pozyskanie przez konkurentów, w tym
Odwołującego, danych dotyczących instalacji może pozwolić na odtworzenie zastosowanego
przez Przystępującego mechanizmu kalkulacji ceny w przedmiotowym oraz w przyszłych
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, w których Przystępujący do
odwołania będzie uczestniczył. W konsekwencji może także doprowadzić do powstania po
stronie Przystępującego szkody związanej z utratą możliwości efektywnego konkurowania
z innymi podmiotami na rynku, co przez wzgląd na interes Przystępującego, jako
Wykonawcy zamówienia, jest niekorzystne.
Podanie do publicznej wiadomości wykazu instalacji może narazić Przystępującego
na odstąpienie od zawartych umów przez partnerów biznesowych tj. podmiotów
zarządzających daną instalacją, albo niedotrzymania przez nich warunków umowy,
co w konsekwencji może narazić Spółkę na straty. Stąd zastrzeżenie wykazu instalacji jako
tajemnicy przedsiębiorstwa.
W
ykaz instalacji, jako dokument zawierający informacje został już wielokrotnie
uznany przez Krajową Izbę Odwoławczą za tajemnicę przedsiębiorstwa, między innymi:
w wyroku z dnia 10 stycznia 2019r., sygn. akt KIO 2604/18, w wyroku z dnia 15 stycznia
2019r., sygn. akt 2668/18 oraz w wyroku z dnia 27 grudnia 2021r., sygn. akt 3596/21
tj. w postępowaniu z udziałem Odwołującego). W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej wykaz
instalacji spełnia przesłanki wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jako
tajemnica danego przedsiębiorstwa, która nie podlega ujawnieniu przez Zamawiającego.
Przystępujący stoi na stanowisku, iż Zamawiający w postępowaniu nie naruszył
przepisów ustawy. Zamawiający, działając na podstawie art.223 ust.1 ustawy Pzp, pismem
z dnia 25 października 2023r. zażądał od Przystępującego złożenia wyjaśnienia
i uzasadnienia treści oferty, w zakresie dotyczącym złożenia w klauzuli tajemnicy
przedsiębiorstwa zastrzeżenia, że wykaz instalacji, stanowiący załącznik do formularza
ofertowego, który został złożony wraz z ofertą w postępowaniu stanowi tajemnicę
przedsiębiorstwa Przystępującego. Termin na złożenie wyjaśnień został wyznaczony na
dzień 30 października 2023r. do godz.12.00.
Przystępujący, w wyznaczonym terminie, złożył stosowne wyjaśnienia i szczegółowo
uzasad
nił złożone zastrzeżenie. Jako uzupełnienie uzasadnienia przedłożono również
Zamawiającemu dowody w postaci: Regulaminu w zakresie bezpieczeństwa i ochrony
informacji poufnych i tajemnicy przedsiębiorstwa obowiązujący w P.P.H.U. „Wspólnota”
Spółka cywilna, kopii umowy o zachowaniu poufności zawartej w dniu 28 sierpnia 2022r.
pomiędzy wspólnikami, kopii zobowiązania pracownika do zachowania poufności oraz wzoru
umowy o zac
howaniu poufności zawieranej z potencjalnymi kontrahentami.
W
ocenie Przystępującego, Zamawiający ma podstawy do uznania, iż wykaz
in
stalacji, złożony wraz z ofertą, został skutecznie zastrzeżony jako tajemnica
przedsiębiorstwa i jako taki nie podlega odtajnieniu i udostępnieniu Odwołującemu.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wnosił o jego
oddalenie w całości. Podkreślał w szczególności, brak wykazania przez Odwołującego
wpływu na wynik postępowania w przypadku uwzględnienia odwołania.
Na podstawie dokumentacji przekazanej przez Zamawiaj
ącego Izba ustaliła,
że Przystępujący wraz z ofertą złożył oświadczenie pt. „klauzula tajemnicy przedsiębiorstwa”,
gdzie wskazał, że zastrzega jako tajemnicę przedsiębiorstwa wykaz instalacji stanowiący
załącznik do formularza ofertowego, złożonego wraz z ofertą w postępowaniu.
Wykonawca zaznaczył, że Wykaz instalacji stanowi tajemnicę Przystępującego
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji. Podmiot,
któremu wykaz instalacji został przekazany, zobowiązujemy do
nieujawniania go
pod żadnym warunkiem, bez uzyskania pisemnej zgody spółki, gdyż
stanowi on tajemnicę przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 11 ust. 2 u.z.n.k.
tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią informacje
techniczne, handlowe i organizacyjne przedsiębiorstwa, oraz wszystkie informacje
posiadające wartość gospodarczą, np.: wynegocjowanie odbioru i ceny za odbiór odpadu.
Wiedzę o nieujawnionych instalacjach w Spółce posiadają wyłącznie wspólnicy
przed
siębiorstwa i nie jest ona ujawniona innym pracownikom, tym bardziej nie może być
podana do wiadomości publicznej.
Zamawiający po otrzymaniu ofert wystosował do Przystępującego wezwanie do
wyjaśnienia treści oferty na podstawie art. 223 ust. 1 ustawy Pzp.
Treść oferty, która podlega wyjaśnieniu:
Zastrzeżenie jako tajemnica przedsiębiorstwa wykazu instalacji, w których nastąpi
zagospodarowanie odpadów komunalnych.
Uzasadnienie wątpliwości Zamawiającego:
Zamawiający w trakcie oceny oferty powziął wątpliwości co do zasadności
i prawidłowości zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa.
W związku z powyższym Zamawiający prosi o wyjaśnienie / doszczegółowienie
podstaw utajnienia wykazu instalacji, w których nastąpi zagospodarowanie odpadów
komunalnych.
Pisemne wyjaśnienia należało złożyć w terminie do dnia 30.10.2023 r.
Przystępujący złożył rozszerzone uzasadnienie zastrzeżenia informacji jako tajemnica
przedsi
ębiorstwa, które odpowiada treści złożonego w postępowaniu odwoławczym
przystąpienia.
Zamawiający na wniosek Odwołującego udostępnił kopię oferty Przystępującego,
wskazując, że jej część, w odniesieniu do wykazu instalacji, stanowi tajemnicę
przeds
iębiorstwa.
Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę Izba uznała, że odwołanie w całości
zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 18 ust. 1-3 ustawy Pzp p
ostępowanie o udzielenie zamówienia jest
jawne, a z
amawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z postępowaniem
o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych w ustawie. Przy tym, zgodnie
z regulacją ust. 3 tego przepisu, nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1913, dalej jako
„UZNK”), jeżeli
wykonawca, wraz z przekazaniem takich informacji, za
strzegł, że nie mogą być one
udostępniane oraz wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Wykonawca nie może zastrzec informacji, o których mowa w art. 222 ust. 5 ustawy Pzp.
Z art. 18 ust. 3 ustawy Pzp wynika w
ięc, iż to na wykonawcę nałożono obowiązek wykazania
zamawiającemu przesłanek zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa, w tym
wykazania kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w art. 11 ust. 2
UZNK w odniesieniu do
określonych informacji.
Przywołany art. 11 ust. 2 UZNK definiuje tajemnicę przedsiębiorstwa jako informacje
techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające
wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich
elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem
informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania
z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania
w celu utrzymania ich w po
ufności.
Na
początku rozważań Izba zauważa, że badaniu podlega czynność Zamawiającego
polegająca na ocenie przedstawionego przez wykonawcę uzasadnienia zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa. Izba nie ocenia natomiast, czy zastrzeżone informacje
obiektywnie stanowią lub mogą stanowić informacje podlegające ochronie. Rozstrzygnięciem
Izby
objęta jest odpowiedź na pytanie, czy Zamawiający prawidłowo uznał, że wykonawca
w ustawowym terminie uza
sadnił w sposób wystarczający dokonane zastrzeżenie.
Po
dkreślenia wymaga, iż to jakość i staranność uzasadnienia zastrzeżenia decyduje,
czy w postępowaniu o udzielenie zamówienia, które co do zasady jest jawne, powstanie
zbi
ór elementów, który może być traktowany jako informacje niejawne. To uzasadnienie
zas
trzeżenia potwierdzać ma zasadność objęcia określonego zbioru informacji i uznania ich
za tajemnicę przedsiębiorstwa. Z uzasadnienia wynikać ma, czy spełnione zostały przesłanki
uznania danego rodzaju kategorii danych
za tajemnicę przedsiębiorstwa.
W
ocenie Izby Zamawiający niesłusznie uznał, że zastrzeżenie informacji
przedstawione przez
Przystępującego zasługuje na chronienie informacji jako tajemnica
przedsiębiorstwa. Zdaniem Izby Zamawiający błędnie ocenił, że złożone wraz z ofertą
uzasadnienie oznaczone jako
„klauzula tajemnica przedsiębiorstwa” spełnia cechy
świadczące o wykazaniu przesłanek określonych w przepisach ustaw UZNK i Pzp. Izba
uważa, iż Przystępujący nie wykazał i nie uzasadnił istnienia żadnej z przesłanek
wynikających z regulacji przywołanych przepisów, a istotnych z punktu możliwości
traktowania informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Dostrzeżenia wymaga, iż sformułowanie użyte przez ustawodawcę, w którym
akcentuje się obowiązek „wykazania” oznacza coś więcej aniżeli oświadczenia co do
przyczyn ob
jęcia informacji tajemnicą przedsiębiorstwa. Za wykazanie nie może być uznane
ogólne uzasadnienie, sprowadzające się de facto do przytoczenia jedynie elementów
definicji legalnej taj
emnicy przedsiębiorstwa, wynikającej z przepisu art. 11 ust. 2 UZNK czy
gołosłowne zapewnienie, że zastrzegana informacja ma walor tajemnicy przedsiębiorstwa,
a strony zobowiązały się do chronienia informacji.
Dla
rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy istotne jest również podkreślenie,
że ocenie Zamawiającego podlega uzasadnienie przedstawione wraz z przekazaniem takich
informacji, czyli w momencie
złożenia oferty. Owszem, Zamawiający może wezwać danego
wykona
wcę do złożenia dodatkowych wyjaśnień, także w przedmiocie objęcia informacji
zastrzeżeniem tajemnicy przedsiębiorstwa, ale wezwanie to winno odnosić się do elementów
ujętych w przedstawionym Zamawiającemu uzasadnieniu. Tymczasem w przedmiotowej
sprawie prze
dstawione uzasadnienie zastrzeżenia trudno uznać za zawierające jakąkolwiek
treść merytoryczną, wykazującą istnienie przesłanek, które zezwoliłyby na traktowanie
określonego zakresu informacji jako niejawne, posiadające dla danego wykonawcy wartość
gospodarcz
ą. Złożone wraz z ofertą uzasadnienie zastrzeżenia ogranicza się do
jednostronicowego tekstu, z
awierającego przytoczenie definicji pojęcia „tajemnica
przedsiębiorstwa”, oznaczenia, że za taką uważane są informacje dotyczące wykazu
instalacji oraz podani
e, że strony zobowiązały się do zachowania poufności tych informacji.
W ocenie Izby takie uzasadnienie
nie mogło wzbudzić wątpliwości Zamawiającego,
a wystosowanie
do Przystępującego dodatkowego wezwania umożliwiło mu w istotnie
naprawienie błędów popełnionych przy składaniu oferty. Dlatego też ocenie Izby, co celnie
pod
kreślano w odwołaniu, podlega pierwotna treść uzasadnienia zastrzeżenia informacji
złożona wraz z ofertą.
Kolejno
podkreślić, że aby wykazać skuteczność zastrzeżenia danych informacji,
wykonawca zobowiązany jest wykazać łącznie wystąpienie przesłanek definicji legalnej
tajemnicy przeds
iębiorstwa, o których mowa w art. 11 ust. 2 UZNK. Uzasadnienie
przedstawione przez Przystępującego wraz z ofertą nie wypełnia tego postulatu.
W
artość gospodarcza to wartość informacji w obrocie, pozwalająca wycenić
informację i ująć ją w postaci danych o wymiarze finansowym, co nie zawsze należy
utożsamiać z koniecznością podania określonej wartości liczbowej. Istotne jest,
by Wykonawca w uzasadnieniu
zastrzeżenia informacji wyjaśnił w jakich elementach
składanych zamawiającemu wyjaśnień ją upatruje, do jakich wymiernych elementów należy
t
ę wartość odnosić. Wartość ta winna mieć niewątpliwie wymiar obiektywny. Przejawem tej
wartości może być w konkretnej sytuacji także potencjalna szkoda, jaką wykonawca może
ponieść w razie, gdyby informacja została upowszechniona szerszemu gronu podmiotów.
Przystępujący nie wyjaśnił, na czym polega ani w jaki sposób wymierny na jego
pozycj
ę na danym rynku przekłada się wartość zastrzeżonej informacji. Wykonawca
powinien był wykazać, że zastrzegane informacje posiadają wartość gospodarczą, podczas
gdy w kilku zdaniach
o ogólnym charakterze odwołał się do wskazanego pojęcia. Natomiast
p
oglądy o konieczności realnego wykazania wartości gospodarczej zastrzeżonych informacji
wielokrotnie
wyrażała Izba m.in. w wyrokach KIO 1091/19, KIO 59/21, KIO 720/21.
Izba
uważa, że uzasadnienie zastrzeżenia informacji w elemencie odnoszącym się do
wartości gospodarczej tych informacji miało bardzo ogólny charakter, nie konkretyzowało
informacji na potrzeby prowadzonego post
ępowania o udzielenie zmówienia publicznego.
Przypomnieć należy, iż nie jest rolą Zamawiającego dochodzenie, które informacje z szeregu
przedstawionych
wykonawca uważa za przedstawiające rzeczywistą wartość gospodarczą
i jak należy identyfikować tę wartość. To na Wykonawcy spoczywał obowiązek, zgodnie
z którym miał On w uzasadnieniu zastrzeżenia dokonać wykazania przesłanek
umożliwiających z uznanie informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa, by Zamawiający bez
większych problemów mógł te dane zidentyfikować. Przy czym Izba zgadza się z tezami
wynikającymi ze stanowiska doktryny i orzecznictwa, że wykazanie przesłanki wartości
gospodarczej nie musi oznaczać podania konkretnej wartość. Może ono polegać na
rzeczowym uzasadnieniu,
złożeniu wyjaśnień, w zależności od charakteru informacji
bazowych.
Wartość tę można omówić i wykazać w odniesieniu do każdej z zastrzeganych
informacji. Takich ele
mentów uzasadnienie zastrzeżenia informacji złożone przez
Przystępującego nie zawiera. Przystępujący w uzasadnieniu posługuje się kategoriami
og
ólnymi, wyraża przeświadczenie, że zastrzeżone informacje posiadają jakąś wartość
gospodarczą.
Przystępujący enigmatycznie podaje, że ujawnienie tych informacji może zostać
ukierunkowane na zdobycie przewagi na ryn
ku zamówień publicznych w przyszłych
przetargach. Jest to tak
ogólne i pojemne stwierdzenie, że można je odnieść do wielu
a
spektów związanych ze złożeniem oferty w postępowaniu, co jeszcze nie oznacza, że taka
informacja prz
edstawia i stanowi wartość gospodarczą danego przedsiębiorstwa. Jak wynika
z wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2023 roku (sygn. akt XXIII
Zs 24/23)
„Warunkiem sine qua non uznania danej informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa
jest wykazania
, że informacja taka posiada realną wartość gospodarczą. Zamawiający
bowiem musi otrzymać odpowiedni zasób argumentacji tak, aby właściwie mógł ocenić ich
znaczenie ekonomiczne. Natomiast
nie jest istotne, czy omawiana wartość jest wysoka, czy
niska, ważne jest, aby ta wartość gospodarcza istniała i jako taka została wykazana w
odniesieniu do każdej zastrzeganej informacji”.
Dodatkowo
zauważyć należy, iż Przystępujący wskazał w wykazie instalacji dla
poszczególnych frakcji po kilka podmiotów, a więc z momentem składania ofert nie jest
wiadomym
, z którym z tych podmiotów Przystępującego zwiąże umowa. Tym samym dane
zawarte
w wykazie instalacji dotyczą planowanych miejsc, zatem nie oznacza to,
że rzeczywiście do tych konkretnych instalacji oraz podmiotów zbierających skierowane
zostaną odpady odebrane z konkretnej gminy. Z pewnością z wykazu instalacji nie można
odczytać i zidentyfikować stawek i rabatów, które Przystępujący wynegocjował z danymi
podmiotami. Takie
dane nie są zawarte w wykazie. Ponadto cena za zagospodarowanie
obejmuje także inne elementy kosztowe, np. marżę czy koszty ogólne. Wobec powyższego
wiedza o miejscu zagospodarowania
odpadów może być co najwyżej pomocna w ustaleniu
rzeteln
ości kalkulacji ceny jednostkowej, w szczególności w zakresie transportu, ponieważ
daje wiedzę o odległości, na jaką będą przewożone odpady.
Dalej, z
treści uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa jednoznacznie
wynika, że Przystępujący nie wykazał związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy
ujawieniem informacji zawartych w wykazie instalacji
z określoną, wymierną szkodą po jego
stronie.
Przystępujący nie wykazał również przesłanki, że zastrzeżone informacje nie są
powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są
łatwo dostępne dla takich osób, a podmiot zastrzegający podjął, przy zachowaniu należytej
staran
ności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Przystępujący dopiero w wyniku
złożenia dodatkowych wyjaśnień powołał się na funkcjonujące w spółce systemy
zabezpieczeń, podjęte środki ostrożności, prowadzenie negocjacji z podmiotami
prowadzącymi instalacje z zachowaniem zasady poufności. Elementów tych brakuje jednak
w
uzasadnieniu złożonym Zamawiającemu wraz z ofertą. Przystępujący ogólnikowo
p
rzedstawił takie twierdzenia, nie złożył jednak jakichkolwiek dowodów, z których wynikałoby
stanowisko drugiej strony uczestniczącej w negocjacjach. Nie można więc w obiektywny
sposób potwierdzić tez przedstawionych przez Przystępującego.
W ocenie Izby stanowisko
Przystępującego zostało oparte na bardzo ogólnych,
subiektywnych stwierdzeniach, bez wskazania
żadnych danych pozwalających na
obiek
tywne zweryfikowanie jego przypuszczeń. Uzasadnienie zastrzeżenia informacji
zawiera
hasłowe zapewnienia, których Zamawiający nie jest w stanie zweryfikować. Zdaniem
Izby samo uzasadnienie zastrzeżenia winno bowiem taką weryfikację umożliwiać.
K
ońcowo, Izba podkreśla, że nie podziela argumentacji Zamawiającego o braku
wpływu na wynik postępowania, który spowodować może nakazanie ujawnienia informacji
z oferty Przystępującego. Poza obowiązkiem wnikliwego zbadania poprawności oferty przez
Zamawiającego wziąć pod uwagę także należy umożliwienie weryfikacji poprawności treści
złożonych ofert przez innych wykonawców zainteresowanych wynikiem danego
postępowania.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Izba stwierdziła, że odwołanie zasługiwało
na uwzględnienie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na
podstawie art. 557, art. 574 oraz art. 575 ustawy Pzp,
a także w oparciu o przepisy § 7 ust. 1
pkt 1 w zw
. z § 5 pkt 1 i 2 lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz.
orzekając w tym zakresie o obciążeniu kosztami postępowania stronę przegrywającą,
czyli Zamawia
jącego.
Przewodniczący: