Sygn. akt: KIO 3324/23
WYROK
z dnia 23 listopada 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Monika Szymanowska
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada
2023 r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 listopada 2023 r. przez
odwołującego PreZero Service Wschód Sp. z o.o. w Radomiu w postępowaniu
prowadzonym przez zamawiającego Gminę Tarczyn przy udziale wykonawcy „Jarper”
Sp. z o.o. w Kolonii Warszawskiej
przystępującego do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego
orzeka:
umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów naruszenia: art. 226 ust.
pkt 2 lit. b p.z.p. (częściowo zarzut nr 1), art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art.
109 u
st. 1 pkt 8 p.z.p. (częściowo zarzut nr 2) i art. 239 ust. 1 i 2 w zw. z art. 16 pkt
1 p.z.p. (zarzut nr 3),
częściowo uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu:
unieważnienie wyboru oferty najkorzystniejszej,
odrzucenie oferty wykonawcy
„Jarper” Sp. z o.o. w Kolonii Warszawskiej,
ponieważ wykonawca nie złożył podmiotowych środków dowodowych
potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu z rozdziału
7 pkt 7.8. ppkt 4 lit. a SWZ (art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c p.z.p.),
powtórzenie badania i oceny ofert,
w pozostałym zakresie oddala odwołanie,
kosztami postępowania odwoławczego w części 1/2 obciąża odwołującego PreZero
Service Wschód Sp. z o.o. w Radomiu oraz w części 1/2 obciąża zamawiającego
Gminę Tarczyn i:
zalicza na poczet kosztów postępowania kwotę 15 000,00 zł (piętnaście
tysięcy złotych) uiszczoną przez odwołującego PreZero Service Wschód
Sp. z o.o. w Radomiu
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od zamawiającego Gminy Tarczyn na rzecz odwołującego PreZero
Service Wschód Sp. z o.o. w Radomiu kwotę 9 300,00 zł (dziewięć tysięcy
trzysta złotych) tytułem zwrotu części kosztów postępowania odwoławczego.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605) na niniejszy wyrok – w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
U z a s a d n i e n i e
wyroku z dnia 23 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt: KIO 3324/23
Zamawiający – Gmina Tarczyn ul. J. Stępkowskiego 17, 05-555 Tarczyn, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Odbiór i zagospodarowanie
odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych w latach 2024 i 2025”, o ogłoszeniu
o
zamówieniu publicznym opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu
09.08.2023 r. pod nr 2023/S 152-483832, prowadzone
przez zamawiającego, dalej zwane
„postępowaniem”.
Postępowanie na usługę, o wartości powyżej kwoty określonej w przepisach
wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2019. Prawo zamówień
publicznych ((Dz. U. z 2023 r. poz. 1605)
dalej zwanej „p.z.p.”), jest prowadzone przez
zamawiającego w trybie przetargu nieograniczonego.
W dniu 6 listopada 2023 r.
odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego
w
postępowaniu wniósł wykonawca PreZero Service Wschód Sp. z o.o. ul. Wrocławska 3,
26-600 Radom (dalej zwany
„odwołującym”). We wniesionym środku zaskarżenia odwołujący
postawił zamawiającemu zarzut naruszenia (pisownia oryginalna):
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) i c) ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 Pzp poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty Jarper, gdyż została złożona przez wykonawcę, który
nie spełnia warunków udziału w Postępowaniu oraz który nie złożył podmiotowych
środków
dowodowych
potwierdzających
spełnianie
warunków
udziału
w
postępowaniu i co narusza zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców,
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8) i pkt 10) Pzp poprzez
zaniechanie jego zastosowania i zaniechanie odrzucenia oferty Jarper, w sytuacji gdy
Jarper w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji dotyczących warunków udziału
w postępowaniu, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenia zamówienia publicznego, względnie
który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
z ostrożności,
art. 239 ust. 1 i ust. 2 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 Pzp poprzez niewłaściwą ocenę oferty
Jarper i Odwołującego w świetle obowiązujących w Postępowaniu kryteriów oceny
ofert, w szczególności na skutek przyznania firmie Jarper błędnej (zawyżonej) liczby
punktów w kryterium „czas rozpatrzenia reklamacji przez wykonawcę”,
a w
konsekwencji błędnej (zawyżonej) łącznej liczby punktów w ramach oceny
końcowej oferty, co miało wpływ na wynik Postępowania, gdyż spowodowało wybór
jako najkorzystniejszej oferty Jarper, która nie jest najkorzystniejsza na podstawie
kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia, a tym samym
naruszenie zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru
oferty wykonawc
y „Jarper” Sp. z o.o. w Kolonii Warszawskiej (dalej zwanego także jako
„Jarper”) jako najkorzystniejszej w postępowaniu, powtórzenie czynności badania i oceny
ofert, a w jej wyniku odrzucenie oferty Jarper, względnie nakazanie zamawiającemu
powtórzenia czynności badania i oceny ofert, a w jej wyniku obniżenie oceny punktowej
przyznanej ofercie Jarper w kryterium „czas rozpatrzenia reklamacji przez wykonawcę”
punktów (zamiast 30 punktów), a w konsekwencji obniżenie oceny oferty Jarper na
podstawie wszystkich kryteriów oceny ofert do łącznej liczby 85 punktów (zamiast
punktów).
W uzasadnieni
u środka zaskarżenia odwołujący wskazał co następuje. Przedmiotem
zamówienia jest odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych z nieruchomości
zamieszkałych w latach 2024 i 2025 w Gminie Tarczyn. W postępowaniu złożono dwie oferty
o
dwołującego oraz wykonawcy Jarper. W dniu 25 października 2023 r. zamawiający
poinformował wykonawców o wyborze jako najkorzystniejszej oferty Jarper, czynność ta
narusza ustawę p.z.p., co zdaniem odwołującego uzasadniają następujące okoliczności.
Zamawiający w postępowaniu postawił warunek udziału dotyczący zdolności
zawodowej: „Wykonawca ma wykazać się należytym wykonaniem (w ciągu ostatnich 5 lat
przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy –
w tym okresie) 2 usług, polegających na odbiorze odpadów komunalnych z min. 2000
nieruchomości (zabudowa jednorodzinna i wielorodzinna) przez okres co najmniej 6 miesięcy
(z każdej nieruchomości) – osobno każda z usług. Zamawiający blok mieszkalny
wielorodzinny rozumie jako jedną nieruchomość.” Na potwierdzenie warunku, zamawiający
wymagał złożenia na wezwanie: „wykazu usług wykonanych, a w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych również wykonywanych, w okresie ostatnich 5 lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie,
wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których
usługi zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy te usługi zostały wykonane lub są
wykonywane wykonane należycie – załącznik nr 8 do swz. Dowodami potwierdzającymi
należyte wykonanie usług są:
referencje bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego usługi były
wykonywane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są wykonywane, z tym że
w odniesieniu do nadal wykonywanych dostaw lub usług okresowych lub ciągłych dokumenty
powinny być wydane nie wcześniej niż na 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert,
oświadczenie Wykonawcy - jeżeli z uzasadnionych przyczyn o obiektywnym charakterze
Wykonawca nie jest w stanie uzyskać dokumentów, o których mowa powyżej.”
W toku postępowania zamawiający wezwał wykonawcę Jarper do złożenia
podmiotowych środków dowodowych, w tym do złożenia wykazu usług wraz z dowodami
potwierdzającymi ich należyte wykonanie. W dniu 10 października 2023 r. Jarper przedłożył
podmiotowe środki dowodowe, w tym wykaz usług, w którym wyszczególnił trzy usługi
referencyjne tj. usługę na rzecz Gminy Grodzisk Mazowiecki, usługę na rzecz Gminy
Lesznowola oraz usługę na rzecz Podkowy Leśnej. W kolumnie numer 6 wykazu, w której
należało podać „Zakres wykonanych usług, w tym ilość nieruchomości z których odbierano
odpady”, Jarper wskazał każdorazowo liczbę ludności zamiast nieruchomości, z których
odbierano odpady.
W
dniu 11 października 2023 r. zamawiający wezwał wykonawcę Jarper, na
podstawie art. 128 ust. 1 p.z.p.,
do uzupełnienia wykazu usług w zakresie ilości
nieruchomości, z których były odbierane odpady. Szczególne wątpliwości co do spełniania
warunku udziału wzbudziła u zamawiającego usługa wykonana dla Podkowy Leśnej, co
zamawiający zasygnalizował w treści wezwania. W odpowiedzi Jarper uzupełnił wykaz usług,
w którym przedstawił dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Wprawdzie wykonawca
w
uzupełnionym wykazie wpisał w kolumnie nr 6 liczbę nieruchomości, jednakże
szczegółowa analiza tego dokumentu prowadzi do wniosku, że podane wartości nie są
prawdziwe.
W uzupełnionym wykazie Jarper wpisał bowiem w kolumnie 6 wartość 3687
nieruchomości, podczas gdy faktyczna liczba nieruchomości, z których były odbierane
odpady z Miasta Podkowa Leśna wynosi mniej niż 2000, a zatem poniżej wymogu zawartego
w treści warunku udziału. W powszechnie dostępnych danych pochodzących z Miasta
Podkowa Leśna czytamy, że liczba budynków jednorodzinnych (gospodarstw domowych),
z
której są odbierane odpady w Podkowie Leśnej aktualnie wynosi 1 318, a liczba budynków
wielolokalowych komunalnych wynosi 5, co daje łącznie 1323 nieruchomości. W poprzednim
roku liczba ta wynosiła 1377 + 5 co daje 1382 nieruchomości. Dane te są ogólnodostępne,
a
w szczególności taką liczbę nieruchomości potwierdza opis przedmiotu zamówienia na
usługę realizowaną przez Jarper na rzecz Miasta - Gród Podkowa Leśna.
W
odniesieniu do usługi realizowanej na rzecz Gminy Grodzisk Mazowiecki,
w
uzupełnionym wykazie Jarper podał ilość nieruchomości wynoszącą 50 557. Tymczasem
jak wynika z przedłożonych referencji wystawionych przez gminę, nie jest to wartość
odnosząca się do nieruchomości, lecz jest to liczba mieszkańców Gminy Grodzisk
Mazowiecki na dzień 31.12.2022 r. Wykonawca Jarper nie uczynił zatem zadość wezwaniu
z
amawiającego i nie podał liczby nieruchomości, z których były odbierane odpady. Tym
samym nie potwierdził spełniania warunku udziału w postępowaniu, zgodnie z którym
w
ramach danej usługi należało wykazać się odbieraniem odpadów z co najmniej
nieruchomości.
Odwołujący dodał, że liczba nieruchomości - 50 557 wydaje się nierealna dla Gminy
Grodzisk Mazowiecki. Jest to wartość, która przewyższa liczbę mieszkańców podaną
w wykazie za rok 2021 tj. 49
043. Nie sposób uznać, że w Gminie Grodzisk Mazowiecki jest
więcej nieruchomości niż mieszkańców, wówczas bowiem na jednego mieszkańca
przypadałaby średnio więcej niż jedna nieruchomość, co prowadziłoby do kuriozalnych
wniosków, iż w Grodzisku Mazowieckim rodziny mieszkają osobno, a zabudowa jest
wyłącznie jednorodzinna. Faktem powszechnie znanym i nie wymagającym dowodu jest, że
w Grodzisku przeważa zabudowa wielorodzinna, a zgodnie z treścią warunku jeden blok jest
uznawany za jedną nieruchomość. Liczba nieruchomości jest oderwana od rzeczywistości
Wykonawca
Jarper nie potwierdził zatem spełniania warunku udziału
w
postępowaniu, gdyż nie wykazał się co najmniej dwiema usługami odbioru
i
zagospodarowania odpadów od co najmniej 2000 nieruchomości. Mając na uwadze fakt, iż
z
amawiający wystosował już do wykonawcy wezwanie do uzupełnienia wykazu usług oraz
fakt, iż dokumenty przedstawione przez Jarper nie potwierdzają spełniania warunku oferta
Jarper powinna zostać odrzucona zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 li. b i c p.z.p.
W ocenie o
dwołującego ziściły się również przesłanki do odrzucenia oferty Jarper na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8 i pkt 10 p.z.p.
, gdyż
wykonawca w
wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że spełnia warunki udziału
w
postępowaniu, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenia zamówienia publicznego. Względnie Jarper,
w
wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa, przedstawił informacje wprowadzające w błąd, co
mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia publicznego. Wykonawca Jarper, podając nieprawdziwe informacje
dotyczące liczby nieruchomości, z których były odbierane odpady, bezwzględnie nie wpisał
się w wymagany miernik należytej staranności. Jarper ewidentnie podał informacje
wprowadzające w błąd, co do faktycznej liczby nieruchomości, z których były odbierane
odpady z Gminy Grodzisk Mazowiecki oraz z Miasta Podkowa Leśna. Jak już wskazano
powyżej, zadeklarowane dane są nierealne i nie odzwierciedlają faktycznego stanu rzeczy.
Jarper,
pomimo skierowanego do niego wezwania do uzupełnienia wykazu usług i zwrócenia
uwagi przez zamawiającego co do tego, że brakuje w nim informacji o liczbie nieruchomości,
powinien zachować szczególną staranność przy ich przedstawianiu. Można zatem sądzić, że
wykonawca
podał ww. liczby w wyniku zamierzonego działania, względnie co najmniej
w
wyniku rażącego niedbalstwa. Wystarczyło bowiem porównać treść referencji z treścią
wykazu, aby zobaczyć, iż podane dane w zakresie Gminy Grodzisk Mazowiecki nie dotyczą
liczby nieruchomości, lecz liczby mieszkańców.
Po wezwaniu zamawiającego, wykonawca Jarper zamiast podać rzeczywistą i realną
liczbę nieruchomości, po prostu ponownie podał liczbę mieszkańców, z tą różnicą iż
przedstawił tę wartość za rok 2022 (w pierwotnym wykazie wskazano liczbę mieszkańców za
rok 2021), co potwierdza uzupełniona przez wykonawcę referencja z Grodziska
Mazowieckiego z dnia 12.10.2023 r. N
ie sposób także uznać, iż Jarper realizując usługę na
rzecz Podkowy Leśnej nie wiedział z ilu nieruchomości odbierał odpady i że wskazane przez
niego liczby są nieprawdziwe, tym bardziej że zamawiający już w wezwaniu zwrócił uwagę,
że liczba mieszkańców to zupełnie co innego niż liczba nieruchomości. Tymczasem Jarper
nie podał faktycznej liczby dotyczącej nieruchomości, lecz znowu przepisał z referencji
wartość właściwą dla danych dotyczących mieszkańców (referencja z dnia 12.10.2023 r.
z Miasta-G
ród Podkowa Leśna). Taki sposób przedstawienia informacji bez wątpienia
wpisuje się w przesłankę niedbalstwa (nawet rażącego), a już na pewno można mówić w tej
sytuacji o
lekkomyślności lub niedbalstwie, o których mowa w przepisie art. 109 ust. 1 pkt
10 p.z.p
. Od podmiotu będącego przedsiębiorcą na rynku odpadów oczekuje się
szczególnej, należytej staranności przy przedstawianiu tego rodzaju danych. Jarper jest
profesjonalnym podmiotem, który nie po raz pierwszy bierze udział w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia publicznego, tym bardziej zatem od takiego podmiotu oczekuje się
staranności przy przedstawianiu tego rodzaju danych.
Jednocześnie powyższe informacje miały lub mogły mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego. Po pierwsze, dotyczą one wskaźnika istotnego
w
kontekście oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności
zawodowej. Po drugie, zwrócić należy uwagę, iż zamawiającego interesowało
w
szczególności zamówienie realizowane na rzecz Podkowy Leśnej, a które od samego
początku budziło wątpliwości zamawiającego. Gdyby te dane nie były istotne dla
zamawiającego, to zamawiający nie podkreślałby w treści wezwania, że jego obiekcje
wzbudz
a przede wszystkim ta usługa. Wprawdzie wykonawca przedstawił w swoim wykazie
trzy usługi referencyjne, niemniej jeżeli dwie poprzednie spełniałyby warunki udziału, to
zamawiający nie byłby aż tak zainteresowany referencją na rzecz Podkowy Leśnej. Jak
wskazuje się w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, z ww. podstawy wykluczeniu
podlega się za podanie wprowadzających w błąd informacji, które nie musiały faktycznie
wpłynąć na działania zamawiającego, gdyż wystarczy, że mogły one mieć potencjalny wpływ
na decyzje podejmowane przez zamawiającego w prowadzonym przez niego postępowaniu
niezależnie od stanu wiedzy, czy też zachowania, tak wyrok Izby z 27 stycznia 2023 r.
o
sygn. akt KIO 84/23. Oferta wykonawcy Jarper powinna zatem zostać odrzucona jako
złożona przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu z postępowania.
Z
amawiający naruszył także art. 239 ust. 1 i ust. w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p. poprzez
niewłaściwą ocenę oferty Jarper i odwołującego w świetle obowiązujących kryteriów oceny
ofert. Zamawiający przyznał bowiem wykonawcy Jarper błędną (zawyżoną) liczbę punktów
w
kryterium „czas rozpatrzenia reklamacji przez wykonawcę”. Wykonawca w ofercie
zadeklarował „4 godz.” nie wpisując przy tym przyimka „do”, 4 godziny nie mieszczą się zaś
w przedziale „do 4 godzin”, gdyż „do 4 godzin”, to nie to samo co 4 godziny. Do 4 godzin
oznacza, że rozpatrzenie reklamacji musi nastąpić w czasie krótszym niż 4 godziny, tym
samym Jarper powinien otrzymać punkty z przedziału do 12 godz., a ocena jego oferty
powinna zostać obniżona o 15 punktów, co miało wpływ na wynik postępowania, ponieważ
spowodowało wybór jako oferty Jarper, która nie jest najkorzystniejsza na podstawie
kryteriów oceny ofert określonych w dokumentacji postępowania.
Działając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający wnosi o oddalenie odwołania
w całości, zgodnie z uzasadnieniem wskazanym w jego piśmie procesowym.
Wobec spełnienia wymagań art. 525 ust. 1-3 p.z.p. Izba dopuściła do udziału
w
postępowaniu odwoławczym wykonawcę „Jarper” Sp. z o.o. Al. Krakowska 108a, Kolonia
Warszawska, 05-
552 Wólka Kosowska (dalej zwanego „przystępującym”), który zgłosił
przystąpienie po stronie zamawiającego. Przystępujący przedstawił swoje stanowisko
procesowe w formie pisemnej.
Krajowa Izba Odwoławcza – po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po
zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, stanowiskiem przystępującego, dodatkowym stanowiskiem
procesowym odwołującego, konfrontując je z zebranym w sprawie materiałem
procesowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz po wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk złożonych ustnie do
protokołu w toku rozprawy – ustaliła i zważyła, co następuje:
Skład orzekający stwierdził, że odwołanie dotyczy materii określonej w art. 513 p.z.p.
i podlega rozpoznaniu zgodnie z art. 517 p.z.p.,
zaś odwołujący wykazał, że posiada
legitymację materialną do wniesienia środka zaskarżenia zgodnie z przesłankami art.
505 ust. 1 p.z.p.
Izba stwierdziła również, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
określonych w art. 528 p.z.p., których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania
i
odstąpieniem od badania meritum sprawy.
Ponadto, oświadczeniem zawartym w stanowisku procesowym z dnia 20 listopada
2023 r. odwołujący wycofał zarzuty naruszenia: art. 239 ust. 1 i 2 w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p.
(zarzut nr 3), art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8 p.z.p. (częściowo zarzut nr
2) i art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b p.z.p.
(częściowo zarzut nr 1), co znalazło odzwierciedlenie
w pkt 1 tenoru sentencji wyroku. Podtrzymano zarzuty naruszenia
przez zamawiającego art.
226 ust. 1 pkt 2 lit. c w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p. i naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw.
z art. 109 ust. 1 pkt 10 p.z.p.
Skład orzekający ustalił, że stan faktyczny nie był między stronami sporny i został
w
sposób prawidłowy, mający odzwierciedlenie w materiale procesowym, przedstawiony
przez odwołującego. Strony różniły się natomiast oceną prawną zaistniałych okoliczności
faktycznych sprowadzając oś sporu do weryfikacji przez Izbę czy nie doszło w postępowaniu
do naruszenia:
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p. poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty przystępującego, gdyż została złożona przez wykonawcę, który nie złożył
podmiotowych środków dowodowych potwierdzających spełnienie warunków udziału
w postępowaniu, co narusza zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wy
konawców,
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10 p.z.p. poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty przystępującego w sytuacji, gdy przystępujący w wyniku
lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd, co
mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego
w
postępowaniu;
Skład orzekający dokonał oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie mając na
uwadze art. 554 ust. 1 pkt 1 p.z.p., który stanowi, że Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli
stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na
wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Uwzględniając zgromadzony materiał
procesowy, po dokonaniu ustaleń na podstawie dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w szczególności w oparciu o postanowienia ogłoszenia
o
zamówieniu, SWZ, korespondencję prowadzoną w toku postępowania, dowody złożone
przez strony i uczestnika postępowania odwoławczego, mając na względzie zakres sprawy
zakreślony przez okoliczności podniesione w odwołaniu, Izba stwierdziła, że rozpoznawane
odwołanie zasługuje na częściowe uwzględnienie w zakresie zarzutu nr 1 z petitum
odwołania, co skutkowało nakazaniem zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, odrzucenia oferty
przystępującego i powrót do etapu badania
i oceny ofert. Natomiast nieudowodniony
zarzut nr 2 został przez skład orzekający oddalony.
W przedmiocie
zarzutu naruszenia przez zamawiającego art. 226 ust. 1 pkt 2 lit.
c w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p.
(częściowo podtrzymany zarzut nr 1) poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty przystępującego, gdyż została złożona przez wykonawcę, który nie złożył
podmiotowych środków dowodowych potwierdzających spełnienie warunków udziału
w
postępowaniu, co narusza zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców, Izba stwierdziła jak niżej.
Zgodnie z rozdziałem 7 pt. podstawy wykluczenia, warunki udziału w postępowaniu
oraz wykaz podmiotowych środków dowodowych, pkt 7.8. ppkt 4 lit. a SWZ wykonawca miał
legitymować się „należytym wykonaniem (w ciągu ostatnich 5 lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie) 2 usług,
polegających na odbiorze odpadów komunalnych z min. 2000 nieruchomości (zabudowa
jednorodzinna i wielorodzinna) przez okres co najmniej 6 miesięcy (z każdej nieruchomości)
– osobno każda z usług.”. Na potwierdzenie spełniania powyższego warunku zamawiający
żądał złożenia wykazu wykonanych usług (wypełniony załącznik nr 8 do SWZ) wraz
z
dowodami potwierdzającymi ich należyte wykonanie (referencje bądź inne dokumenty
wystawione przez podmiot, na rzecz którego usługi są/były wykonywane lub oświadczenie
wykonawcy
– jeżeli z uzasadnionych przyczyn o obiektywnym charakterze wykonawca nie
jest w stanie uzyskać ww. dokumentów).
W odpowiedzi na wezwanie zamawiającego z dnia 28 września 2023 r., w trybie art.
126 ust. 1 p.z.p., przystępujący złożył m.in. wykaz wykonanych usług z trzema pozycjami
(poz. 1 usługa na rzecz Gminy Grodzisk Mazowiecki, poz. 2 usługa na rzecz Gminy
Lesznowola, poz. 3 usługa na rzecz Miasta-Gród Podkowa Leśna), gdzie dla każdej z usług,
zamiast wymaganych przez zamawiającego ilości nieruchomości, w kolumnie 6 wykazu
wpisano liczbę mieszkańców (liczbę ludności). Z wykazem przedłożono referencje, w których
zamawiający, na rzecz których usługi były wykonywane, także nie podali liczby
nieruchomości, a podano m.in. liczbę mieszkańców.
W dniu 11 października 2023 r., działając na podstawie art. 128 ust. 1 p.z.p.,
zamawiający wezwał przystępującego do „złożenia wykazu usług uzupełnionego o ilość
nieruchomości, z których Wykonawca odbierał odpady w przypadku z każdej wymienionych
w wykazie usług.” Zamawiający w wezwaniu zaznaczył także, iż wykonawca, na dowód
spełniania warunku udziału w postępowaniu (pkt 7.8 ppkt 4 lit a SWZ, który zacytowano) miał
przedłożyć wykaz usług, gdzie należało wskazać zakres wykonanych usług, w tym ilość
nieruchomości, z których odbierano odpady, zaś w wykazie, przesłanym w dniu
października 2023 r., przystępujący zamiast ilości nieruchomości wskazał liczbę ludności,
dla której wykonywał usługę na dany dzień.
W odpowiedzi na powyższe, przystępujący przedstawił drugi wykaz usług z dnia
października 2023 r., gdzie oprócz „liczby ludności/liczby mieszkańców” podano „liczbę
nieruchomości”. Względem pierwszego wykazu przystępujący dopisał: dla poz. 1 „liczba
nieruchomości - 50.557”, dla poz. 2 „ilość nieruchomości - 9.182”, dla poz. 3 „liczba
nieruchomości - 3.687”. Złożono także dodatkowe dokumenty referencji, gdzie zamawiający
z poz. 1 Miasto i Gmina Grodzisk Mazowiecki poda
ł m.in. liczbę mieszkańców
50.557 (referencje z dnia
12.10.2023 r.), zamawiający z poz. 2 Gmina Lesznowola wskazał
m.in. liczbę mieszkańców i liczbę nieruchomości 9.182 (poświadczenie należytego
wykonania usługi z dnia 12.10.2023 r.), zamawiający z poz. 3 Miasto-Gród Podkowa Leśna
podał m.in. liczbę mieszkańców 3.687 (referencje z dnia 12.10.2023 r.).
Nie było spornym, że usługa z poz. 2 (Gmina Lesznowola) spełnia wymagania
zamawiającego, w wykazie usług właściwie podano liczbę nieruchomości, co należycie
potwierdzono referencjami. Nie było także spornym, że dla usługi z poz. 3 wykazu usług
(Miasto-
Gród Podkowa Leśna) wadliwie podano liczbę nieruchomości (3.687), która zgodnie
z referencjami od
zamawiającego, na rzecz którego była wykonywana, jest liczbą
mieszkańców (3.687), nie było także spornym, że usługa ta nie spełnia wymagań
określonych w warunku udziału w postępowaniu. Decydująca zatem dla spełnienia wymagań
SWZ,
w zakresie legitymowania się doświadczeniem w wykonaniu dwóch usług
polegających na odbiorze odpadów komunalnych z min. 2000 nieruchomości, była ocena
usługi z poz. 1 wykazu usług (Miasto i Gmina Grodzisk Mazowiecki), którą zdaniem
odwołującego zamawiający przeprowadził nieprawidłowo.
Odwołujący podnosił, że w postępowaniu zamawiający naruszył art. 226 ust. 1 pkt
2 lit. c w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p.,
ponieważ nie dysponował właściwymi, potwierdzającymi
wymagania SWZ podmiotowymi środkami dowodowymi dla usługi z poz. 1 wykazu,
pochodzącymi od przystępującego. W ocenie odwołującego zamawiający zastąpił
wykonawcę i sam ustalił informacje, które przystępujący powinien podać w wykazie usług
(liczbę nieruchomości, z której odbierano odpady), a podana przez przystępującego
w
uzupełnionym wykazie „liczba nieruchomości” (50.557) jest wadliwa, ponieważ ponownie
podano liczb
ę mieszkańców. Zatem zamawiający w toku badania i oceny ofert nie uzyskał od
przystępującego dokumentów, które potwierdzają postawiony warunek.
Okoliczność, że podana w wykazie wartość 50.557 jest liczbą mieszkańców, a nie jak
w nim wskazano „liczba nieruchomości – 50.557”, nie była sporna. Strony zgadzały się, że
doszło do omyłki i zamiast liczby nieruchomości, w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia
dokumentów, ponownie wskazano liczbę mieszkańców. Zamawiający i przystępujący
podnosili, że dla tej liczby mieszkańców liczba nieruchomości wynosi ponad 5000 (tak też
wyciąg z SWZ dot. tej usługi przedstawiony na rozprawie przez zamawiającego), więc
warunek został spełniony.
Zamawiający podkreślał, że zdawał sobie sprawę, że przystępujący ponownie
wskazał liczbę mieszkańców zamiast liczby nieruchomości. Dane te bowiem wyraźnie
widniały w referencjach załączonych do zaktualizowanego wykazu. Zamawiający ocenił
usługę wykonywaną dla Gminy Grodzisk Mazowiecki jako spełniającą wymagany warunek
udziału w postępowaniu, ponieważ jest ona gminą miejsko-wiejską, w skład której wchodzi
miasto Grodzisk Mazowiecki oraz 35 wsi. Zamawiający uznał, że przy liczbie ludności
osób, zakładając że jedynie 25% mieszkańców mieszka w domach jednorodzinnych
w
ramach czteroosobowych gospodarstw domowych, liczba nieruchomości wynosi wówczas
ok. 3150. Prawidłowość toku rozumowania zamawiającego potwierdza także Uchwała nr
692/2014 Rady Miejskiej w Grodzisku Mazowieckim z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie
przyjęcia „Strategii rozwoju gminy Grodzisk Mazowiecki na lata 2014-2024”, zgodnie z którą
„W 2012 r. liczba przyłączy kanalizacyjnych prowadzących do budynków mieszkalnych
wyniosła 4.510.” Zdaniem zamawiającego oznacza, to że już w 2014 r. liczba nieruchomości
na terenie G
miny Grodzisk Mazowiecki przekroczyła 2000. Biorąc pod uwagę powyższe
zamawiający uznał, że usługa wykonywana dla Gminy Grodzisk Mazowiecki spełnia
postawiony
warunek udziału w postępowaniu (vide str. 3-4 odpowiedzi na odwołanie).
Mając na uwadze ustalony stan rzeczy Izba stwierdziła, że omawiany zarzut
zasługuje na uwzględnienie, ponieważ wybierając ofertę przystępującego, pomimo
wyraźnego wezwania do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych (z powodu
złożenia wykazu usług bez istotnej dla oceny spełniania warunku z rozdziału 7 pkt 7.8. ppkt
4 lit. a SWZ
informacji dotyczącej liczby nieruchomości), przystępujący ponownie przedstawił
nieprawidłowy wykaz, w którym zamiast liczby nieruchomości ponownie wskazano liczbę
mieszkańców. Zgodnie z wiążącym brzmieniem SWZ liczba mieszkańców jest dla warunku
udziału w postępowaniu irrelewantna, nie jest to informacja wymagana przez
zamawiającego. Na obecnym etapie nie można odstąpić od brzmienia dokumentacji
postępowania i uznać, że chociaż zamawiający postawił wymaganie dotyczące liczby
nieruchomości, można zaakceptować także inne dane (liczbę mieszkańców), z których
zamawiający może sam wywieść niezbędne informacje i znaleźć je poza dokumentami
złożonymi przez wykonawcę. To wykonawca jest zobowiązany wykazać zamawiającemu, że
spełnia postawione w SWZ warunki udziału w postępowaniu i odbywa się to poprzez
składane dokumenty podmiotowe – tu wykaz usług, których należyte wykonanie powinny
potwierdzać złożone referencje – jeżeli zaś wykonawca ponownie przedkłada
uzupełnione/poprawione dokumenty, z których nadał nie wynika spełnianie warunków
udziału w przetargu, zamawiający nie może zastąpić przystępującego i sam ustalić
informacje
, których wymagał od wszystkich wykonawców, a których od jednego z nich nie
otrzymał, pomimo wyraźnego wezwania do uzupełnienia w tym zakresie.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c p.z.p. zamawiający zobowiązany jest odrzucić
ofertę w przypadku, kiedy wykonawca „nie złożył w przewidzianym terminie oświadczenia,
o
którym mowa w art. 125 p.z.p., lub podmiotowego środka dowodowego, potwierdzających
brak podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu,
przedmiotowego środka dowodowego lub innych dokumentów lub oświadczeń.”. W hipotezie
tej normy mieszczą się przypadki niezłożenia wymaganych dokumentów we wskazanym
przez zamawiającego terminie, a także sytuacje, kiedy wykonawca składa dokumenty,
jednakże nie wynika z nich, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału
w
postępowaniu, czy że jego oferta jest zgodna z warunkami zamówienia. Norma ta jest
skorelowana z art. 128 ust. 1 p.z.p., zgodnie z
którym „jeżeli wykonawca nie złożył
oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1, podmiotowych środków dowodowych, innych
dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu lub są one niekompletne lub
zawierają błędy, zamawiający wzywa wykonawcę odpowiednio do ich złożenia, poprawienia
lub uzupełnienia w wyznaczonym terminie (…)”.
W przypadku wady
złożonych przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów,
zamawiający
ma
obowiązek
wezwania
wykonawcy
do
ich
odpowiednio
uzupełnienia/poprawienia. Kiedy wykonawca, pomimo klarownie wskazanego braku
w wezwaniu
zamawiającego (w trybie art. 128 ust. 1 p.z.p.), ponownie składa wadliwe
oświadczenia i dokumenty, z których w dalszym ciągu nie wynika, że tu – wykonawca
spełnia warunek udziału w postępowaniu, ustawodawca przewidział obowiązek odrzucenia
takiej oferty z powodu niezłożenia podmiotowych środków dowodowych potwierdzających
spełnianie warunku. Innymi słowy, należy przez to rozumieć takie uzupełnienie lub
poprawienie złożonych uprzednio wykazu usług i referencji, które są nadal niewystarczające
do uznania, że wykonawca spełnia warunek udziału w przetargu, tj. w dalszym ciągu nie
mogą stanowić podstawy do pozytywnego zweryfikowania informacji określonych
w warunku.
Art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c p.z.p.
nakazujący odrzucenie oferty – w przypadku
niezłożenia właściwych dokumentów potwierdzających spełnianie warunku udziału
w
postępowaniu – stanowi o negatywnych konsekwencjach dla wykonawcy, który nie
skorzysta z jednokrotnej szansy na uzupełnienie stwierdzonego przez zamawiającego braku
i w odpowiedzi na wezwanie z art. 128 ust. 1
p.z.p. nie naprawi błędów w swoich
dokumentach.
Norma ta dotyczy zatem nie tylko sytuacji całkowitego braku złożenia
wymaganych
dokumentów
i
oświadczeń,
ale
także
przypadku,
kiedy
uzupełnione/poprawione dokumenty nie pozwalają na pozytywną kwalifikację podmiotową
wykonawcy,
co jest niezależne od faktycznej, materialnej sytuacji wykonawcy. Istotne dla
hipotezy tej normy jest to, czy wykonawca
właściwie uzupełnił/poprawił swoje oświadczenia
i
dokumenty, na kanwie których zamawiający bada i ocenia czy wykazano posiadanie
odpowiedniej zdolności podmiotowej.
Jak trafnie podkreśla się w doktrynie: „Ponieważ to wykonawca jest obowiązany
wykazać, że nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia z postępowania oraz że
spełnia warunki udziału w postępowaniu, niezłożenie oświadczenia o ich spełnianiu
(w
przypadku zamówień klasycznych i sektorowych powyżej progów UE będzie to
oświadczenie JEDZ) skutkuje odrzuceniem oferty dopiero po wykorzystaniu przepisu art.
128 ust. 1 p.z.p., tj. po wezwaniu
wykonawcy do uzupełnienia JEDZ. Upływ terminu na
uzupełnienie powoduje odrzucenie oferty, gdy JEDZ nie złożono lub nie usunięto zawartych
w nim braków lub błędów. (…) Analogiczne skutki jak niezłożenie oświadczenia (JEDZ)
wywołuje niezłożenie lub nieuzupełnienie lub uzupełnienie wadliwe podmiotowych środków
dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń.” (tak W. Dzierżanowski i in., Prawo
zamówień publicznych. Komentarz, WKP 2021, art. 226 odrzucenie oferty, pkt 5, LEX).
Ponadto, jak wskazano w wyroku Izby z dnia 17 marca 2022 r. sygn. akt: KIO 551/22,
578/22 „Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy PZP, Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
została złożona przez wykonawcę, który nie złożył w przewidzianym terminie oświadczenia,
o
którym mowa w art. 125 ust. 1, lub podmiotowego środka dowodowego, potwierdzających
brak podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu,
przedmiotowego środka dowodowego, lub innych dokumentów lub oświadczeń. Wskazać
przy tym należy, że sankcja odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie ww. przepisu może
nastąpić dopiero po skorzystaniu przez Zamawiającego z przepisu art. 128 ust. 1 ustawy
PZP. Przekładając zatem treść ww. przepisu na okoliczności stanu faktycznego niniejszej
sprawy,
Zamawiający byłby uprawiony do odrzucenia oferty wykonawcy na wskazanej
podstawie prawnej w razie,
gdyby w stosunku do uprzednio złożonych przez wykonawcę
podmiotowych środków dowodowych zastosował procedurę z art. 128 ust. 1 ustawy PZP.
Dopiero upływ terminu na złożenie podmiotowych środków dowodowych, ewentualnie ich
wadliwe uzupełnienie lub poprawienie (przez co należy rozumieć takie uzupełnienie lub
poprawienie złożonych uprzednio podmiotowych środków dowodowych, które wciąż jest
niewystarczające do uznania, że dany wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu)
mogłoby skutkować odrzuceniem oferty.”.
Warto dodać, że istotą rozpoznawanego zarzutu nie było to, czy przystępujący
faktycznie posiada odpowiednią zdolność zawodową, tj. czy usługa wykonywana na rzecz
Gminy Grodzisk Mazowiecki wpisuje się w wymóg realizacji usługi odbioru odpadów dla min.
nieruchomości, co zresztą nie było sporne (odwołujący wycofał zarzut w tym zakresie),
ale czy zamawiający miał uzasadnione podstawy, zawarte w dokumentach uzyskanych od
przystępującego, na zweryfikowanie i potwierdzenie spełnienia postawionego warunku.
Nie
stety dla omawianych przepisów – niezależnie czy uznaje się je za słuszne, czy nie –
materialna sytuacja wykonawcy,
dotycząca posiadanej zdolności zawodowej, jest nieistotna.
Jeżeli wykonawca nie jest w stanie, poprzez złożone w postępowaniu oświadczenia
i
dokumenty wykazać, że spełnia postawiony warunek, taką ofertę należy odrzucić.
W
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego udział biorą profesjonaliści,
przedsiębiorcy działający na rynku odbioru odpadów. Zachowanie wykonawcy jest oceniane
przez zawodowy
wzorzec należytej staranności, który uwzględnia zwiększone, czyli
surowsze wymagania, z uwagi na charakter podmiotu, którego profesjonalna, prowadzona
w
sposób ciągły działalność, oparta jest na szczególnych umiejętnościach (art. 355 § 2 k.c.
w zw. z art. 8 ust. 1 p.z.p.).
Co istotne, w ustalonym stanie rzeczy zamawiający zauważył
wadę pierwszego wykazu usług przystępującego i wezwał do jej poprawienia, jednoznacznie
wskazując w wezwaniu wystosowanym na podstawie art. 128 ust. 1 p.z.p., by przystępujący
uzupełnił wykaz o liczbę nieruchomości. Pomimo, że przystępujący uczestniczy w przetargu
o wartości ponad 12 milionów złotych, w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, ponownie
złożono wadliwy wykaz – bez właściwego wskazania liczby nieruchomości dla poz.
1 wykazu.
Osoba składająca dokumenty podmiotowe nie zweryfikowała należycie
podawanych danych i doszło do ponownego błędu, co skutkowało utratą jednorazowej
szansy na poprawienie
dokumentów.
O
dejście na tym etapie od reguł określonych w SWZ i przyjęcie od wykonawcy innych
informacji, niż wymagane w warunku, aby tylko ratować ofertę przystępującego, naruszałoby
zasady naczelne p.z.p.
– równego traktowania wykonawców i zachowania uczciwej
konkurencji (art. 16 pkt 1 p.z.p.).
Nie można po otwarciu ofert zmieniać wiążących wszystkich
wykonawców wymogów, tylko dlatego, że to tańszy wykonawca dwukrotnie podał
nieprawidłowe informacje, a zamawiający był w stanie sam poszukać odpowiednich danych
wyręczając wykonawcę w tym zakresie. Odwołujący trafnie zauważył, że postępowanie
o
udzielenie zamówienia publicznego jest sformalizowanym procesem, na podmioty w nim
uczestniczące ustawodawca nałożył liczne obowiązki, w tym konieczność wykazania
swojego właściwego statusu podmiotowego (spełnianie warunków udziału w postępowaniu
i brak podstaw do wykluczenia). O
mówione regulacje nie pozostawiają wątpliwości co do
tego, że skutkiem dwukrotnego złożenia przez wykonawcę nieprawidłowego podmiotowego
środka dowodowego jest sankcja odrzucenia jego oferty, więc zarzut naruszenia art. 226 ust.
1 pkt 2 lit. c w zw. z art. 16 pkt 1 p.z.p.
musiał zostać przez skład orzekający uwzględniony.
W przedmiocie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt
10 p.z.p. poprzez zaniechanie odrzucenia oferty przystępującego w sytuacji, gdy
przystępujący w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu – częściowo podtrzymany zarzut nr 2 z petitum odwołania –
Izba wskazuje co następuje.
Do postawienia zamawiającemu skutecznego zarzutu zaniechania wykluczenia
wykonawcy z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10 p.z.p., konieczne jest
wykazanie spełnienia wszystkich przesłanek tej normy i udowodnienie, że doszło do
przedstawienia informacji wprowadzających w błąd, co spowodowane było lekkomyślnością
lub niedbalstwem wykonawcy, a błędne informacje mogły mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu, czemu obciążony ciężarem
dowodowym odwołujący nie podołał.
Przepisy eliminujące przedsiębiorcę z postępowania, jako normy zawierające
sankcje, nie mogą być poddawane wykładni rozszerzającej. Aby w zaistniałym stanie
faktycznym możliwe było zastosowanie art. 109 ust. 1 pkt 10 p.z.p. niezbędne jest
wykazanie, iż wadliwie podanie informacji dotyczących warunku udziału w postępowaniu
w
wykazie usług przystępującego skutkowałoby konkretną decyzją zamawiającego. W tym
przedmiocie odwołujący podnosił, że przystępujący, po wezwaniu zamawiającego do
uzupełnienia, nie podał faktycznej liczby nieruchomości, lecz znowu przepisał wartość
dotyczącą liczby mieszkańców (usługa z poz. 1 wykazu usług wykonywana na rzecz Miasta
i Gminy
Grodzisk Mazowiecki i poz. 3 wykazu usług wykonywana na rzecz Miasta-Grodu
Podkowy Leśnej), a informacje te miały lub mogły mieć wpływ na decyzje podejmowane
przez zamawiającego, ponieważ po pierwsze dotyczą wskaźnika istotnego w kontekście
oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu, po drugie zamawiającego
w
szczególności zainteresowało zamówienie z poz. 3 wykazu (Miasto-Gród Podkowa
Leśna), które od samego początku budziło wątpliwości zamawiającego - gdyby nie były one
istotne dla zamawiającego, to zamawiający nie podkreślałby w treści wezwania, że jego
obiekcje wzbudza przede wszystkim ta usługa. Zdaniem odwołującego informacje te nie
musiały faktycznie wpłynąć na działania zamawiającego, gdyż wystarczy, że mogły one mieć
potencjalny wpływ na jego decyzje, niezależnie od stanu wiedzy, czy zachowania
zamawiającego (tak str. 6 odwołania).
Izba podzieliła stanowisko zamawiającego, że usługa na rzecz Miasta-Grodu
Podkowy Leśnej, już na pierwszy rzut oka, nie potwierdza zdolności określonej w warunku,
stąd tez logicznym było, że zamawiający w toku badania i oceny dopytał na tę usługę, jako
o
usługę wprost budzącą jego uzasadnione wątpliwości w zakresie treści warunku udziału
w
postępowaniu. Zamawiający także jest profesjonalnym uczestnikiem rynku zamówień
publicznych i trudno uznać, że poprosił o uszczegółowienie dlatego, że mógł obiektywnie
uznawać usługę za spełniającą warunek. Jest wprost przeciwnie – za wiarygodne, logiczne
i
odpowiadające doświadczeniu życiowemu należy uznać stanowisko zamawiającego, że
zwrócił szczególną uwagę na rzeczoną usługę, bo jaskrawo widać, że nie potwierdza
warunku.
Co do zasady zamawiający nie zadają pytań, gdy uznają, że dana usługa
potwierdza ich wymagania, a
zadają je wtedy, kiedy mają wątpliwości w tym zakresie. Zatem
założenia odwołującego, jak miało przebiegać badanie i ocena ofert, stanowią jego
oderwane od ustalonego stanu rzeczy niepotwierdzone przypuszczenia. Ponadto, nie było
spornym, że przystępujący materialnie spełnia warunki udziału w przetargu, problemem
w
sprawie okazało się to, że przystępujący nie złożył właściwych dokumentów podmiotowych
ten fakt
potwierdzających. Odwołujący wycofał zarzuty dotyczące materialnego niespełnienia
warunku, pozostawiając zarzut wad formalnych dokumentów przystępującego, czyniąc
bezspornym, że przystępujący posiada wymaganą zdolność zawodową (spornym pozostało
czy właściwie ją zamawiającemu w postępowaniu wykazano).
P
rzesłanka istotnego, chociażby potencjalnego wpływu na decyzje zamawiającego
nie
została wykazana. Przesłanka ta może odnosić się do sytuacji, w których doszło do
faktycznego, materialnego wpływu wadliwie podanych przez wykonawcę informacji na
istotne decyzje zamawiającego, jak również, gdy wpływ ten mógł jedynie zaistnieć
potencjalnie. Tylko, że nie oznacza to, że wystarczy samo stwierdzanie, że jakaś informacja
mogłaby mieć hipotetyczne znaczenie dla jakiejś decyzji jednostki zamawiającej, przyjmując
niejako automatycznie
– co ferował odwołujący – że tak po prostu jest, skoro mieliśmy
nieścisłość w zakresie danych podawanych w zakresie warunku udziału w przetargu.
Odwołujący nie może ograniczyć się do wybranego oświadczenia będącego wykazem usług,
pominąć treści załączonych do wykazu referencji, i wyrwać to z kontekstu całej oceny
i
badania ofert, gdzie zamawiający dysponował nie jednym dokumentem wykazu,
a
kompletem dokumentów podmiotowych, które złożyły się na weryfikację ofert w przetargu.
W
odwołaniu wybrano jeden z elementów badania i oceny ofert, pominięto
niekorzystny
dla odwołującego fakt, że zamawiający doskonale zdawał sobie sprawę, że
usługa z poz. 3 dot. Miasta-Grodu Podkowy Leśnej nie spełnia warunku (niezależenie czy
w
wykazie usług podano liczbę nieruchomości czy mieszkańców, gdzie wadliwe podanie
w
wykazie usług liczby mieszkańców wynika wprost z referencji). A dla poz. 1 dot. Miasta
i Gminy Grodzisk Mazowiecki
wadliwie podano liczbę nieruchomości, po raz kolejny
wskazując – wbrew wezwaniu do uzupełnienia – liczbę mieszkańców (co także wynika
z
referencji, którymi dysponował zamawiający i danych powszechnie dostępnych, na które
zamawiający się powoływał). I hipotetyzowano, że w sumie zamawiający mógłby
potencjalnie w
postępowaniu podjąć inną decyzję – pomijając, że zamawiający dysponował
w toku badania i oceny ofert
referencjami, z którymi mógł skonfrontować omyłki z wykazu
usług przystępującego.
Zastosowanie art. 109 ust. 1 pkt 10
p.z.p. nie może sprowadzać się do znalezienia
jakiegokolwiek błędu wykonawcy i zostać oderwane od celów, którym miało służyć
wprowadzenie tej podstawy wykluczenia z
postępowania. Zgodnie z materiałem procesowym
zamawiający znał całokształt tych okoliczności i nie zdecydował się – ani w toku weryfikacji
ofert, ani po zakończeniu badania i oceny ofert, ani obecnie, na zmianę swojego
rozstrzygnięcia. Zamawiający dokonał wyboru oferty przystępującego wiedząc, że usługa
z poz. 3 wykazu dot.
Podkowy Leśnej nie wpisuje się w jego wymagania, a dla poz. 1 dot.
Grodziska Mazowieckiego nie podano liczby nieruchomości, a liczbę mieszkańców. Skoro
zamawiający posiadał taką wiedzę, to także stan błędu po jego stronie nie powstał i nie mógł
powstać. Odwołujący nie wykazał również, aby jakakolwiek istotna decyzja zamawiającego
związana z tymi informacjami, chociażby hipotetycznie, mogłaby być inna.
Natomiast w zakresie orzeczeń, do których odwołujący odnosił się w odwołaniu, skład
orzekający wskazuje, że z urzędu są mu znane cytowane przez odwołującego poglądy
judykatury
– tak orzecznictwo Izby, jak i sądów okręgowych w tym przedmiocie. Istotnie,
literalne odczytywanie pewnych ogólnych wniosków, funkcjonujących w obiegu z uwagi na
powszechność systemów informacji prawnej, pozwalałoby bez wnikliwej lektury wysnuć
z
tych poglądów dość ogólne tezy, których jednak nie można zastosować w każdym stanie
faktycznym. Omawiana podstawa do wyeliminowania
z postępowania doczekała się
w
orzecznictwie szerokiej dyskusji (w szczególności dotyczących informacji podawanych
w
kryteriach oceny ofert i potencjału podmiotowego wykonawcy), z której można wyciągnąć
pewne uniwersalne wnioski, co nie oznacza, że będą one adekwatne dla każdej sprawy.
Uwzględnienie zarzutu zaniechania wykluczenia z postępowania nie powinno
następować po bezrefleksyjnym uznaniu, że skoro wykonawca popełni jakikolwiek błąd, to
mając na uwadze abstrakcyjny, hipotetyczny wpływ na decyzje zamawiającego wykonawcę
należy wykluczyć. Działanie takie byłoby automatyzmem orzeczniczym i eliminowałoby
najbardziej istotny proces w stosowaniu prawa
– jego subsumpcję. To bowiem w toku
subsumpcji organ orzekający stosuje wyłożoną normę, aplikując ją do konkretnego stanu
faktycznego. Innymi słowy, podążając postulatami odwołującego, niezależnie od okoliczności
sprawy, jeżeli przedsiębiorca gdziekolwiek w dokumentach podmiotowych się pomyli, dojdzie
do jakiejkolwiek nieścisłości, to trzeba go wykluczyć, ponieważ błąd „potencjalnie” może
mieć wpływ na decyzję jednostki zamawiającej, ergo wykonawca mylić się nie może.
Odwołujący postuluje powrót do wręcz formułkowego sposobu oceniania ofert, kiedy
wystarczy „złapać” konkurencję na jakimkolwiek błędzie i w ten sposób wyeliminować
z przetargu
– ponieważ przedstawienie jakichkolwiek wadliwych informacji zasadniczo
kwalifikowałoby się do wykluczenia za wprowadzenie w błąd, bez względu na okoliczności
sprawy. Takie stanowisko jest nieprawidłowe na wielu płaszczyznach, a już szczególnie
jaskrawo jest to widoczne w
ramach ustalonego stanu rzeczy tego postępowania, gdzie
zamawiający doskonale zdawał sobie sprawę z wyżej opisanych nieprawidłowości w poz.
1 i poz. 3
wykazu usług.
Konkludując, skład orzekający stwierdził, że odwołujący nie wykazał, żeby
w
postępowaniu doszło do zaniechania wykluczenia przystępującego z postępowania, nie
udowodniono kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek art. 109 ust. 1 pkt 10 p.z.p.,
więc omawiany zarzut został oddalony. Pomijając już, że w ustalonym stanie rzeczy byłaby
to zbyt rażąca sankcja w stosunku do zaistniałych omyłek w jednym z dokumentów.
Ponadto,
Izba zaliczyła na poczet materiału dowodowego korespondencję
elektroniczną przedstawioną przez przystępującego, która okazała się nieprzydatna dla
ustalenia informacji istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, w szczególności, że rację ma
odwołujący, iż dokumenty referencji mają za zadanie potwierdzić należyte wykonanie usług
wskazanych w wykazie, a dane podane w warunku potwierdza
przede wszystkim treść
wymaganego
przez zamawiającego wykaz wykonanych usług i to wykonawca, jako podmiot
realizujący usługę odbioru odpadów, powinien mieć najlepszą wiedzą z których/ilu
nieruchomości je odbiera. Natomiast co do przedłożonego przez odwołującego dowodu
z
opisu przedmiotu zamówienia usługi odbierania i zagospodarowania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości, zamieszkałych na terenie Miasta Podkowa
Leśna, złożonego na potwierdzenie liczby nieruchomości, okoliczność ta nie była
okolicznością sporną.
Krajowa Izba Odwoławcza częściowo uwzględniła odwołanie, bowiem wykazano, że
w
przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza art. 554 ust. 1 pkt 1 p.z.p.
Stwierdzone naruszenie przepisów ustawy miało wpływ na nieprawidłowy wynik
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ wybrano ofertę
przystępującego, która powinna zostać odrzucona przez zamawiającego.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wydano na podstawie art. 575 p.z.p.
obciążając strony kosztami zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania
odwoławczego z uwzględnieniem § 7 ust. 5 w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. a i b rozporządzenia
z
dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Izba uwzględniła jeden zarzut i jeden oddaliła, zatem strony
odpowiadają za koszty postępowania odwoławczego po połowie. Na koszty złożył się
uiszczony przez odwołującego wpis (15.000,00 zł) i koszty strony w postaci wynagrodzenia
pełnomocnika odwołującego, zgodnie ze złożoną fakturą VAT, w kwocie zmniejszonej do
limitu wynikającego z § 5 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia (3.600,00 zł). Odwołujący wygrał
w
połowie, więc przysługuje mu od zamawiającego zwrot połowy kosztów wpisu i połowy
kosztów za zastępstwo procesowe, zaś tam, gdzie strony przegrały ponoszą koszty we
własnym zakresie. Izba zasądziła zatem na rzecz odwołującego kwotę 9.300,00 zł
stanowiącą należny zwrot części kosztów postępowania odwoławczego.
Przewodniczący:
…………………………