KIO 3527/22 WYROK dnia 17 stycznia 2023 r.

Sygn. akt:  

KIO 3527/22 

WYROK

z dnia 17 stycznia 2023 r.

Krajowa Izba Odwoławcza   –   w składzie: 

Przewodniczący:   Rafał Malinowski 

Protokolant:   

Klaudia Kwadrans 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  13  stycznia  2023  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesione

go  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  30  grudnia  2022  r.  przez 

wykonawcę  ZEC  Service  Sp.  z  o.  o.  z  siedzibą  we  Wrocławiu,  w postępowaniu 

prowadzonym przez zamawi

ającego Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A. 

przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: 

- O. A.

, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą ESOX O. A., 

- M. P.

, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „ESOX” M. P., 

- E. P.

, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą E. P. PHU „ESOX” 

działających  jako  wspólnicy  spółki  cywilnej  pod  nazwą  Przedsiębiorstwo  Handlowo  - 

Usługowe ESOX O. A., E. P., M. P. spółka cywilna z siedzibą w Zielonej Górze 

orzeka: 

1.  Uwz

ględnia  odwołanie  w  zakresie  zarzutu  naruszenia  art.  224  ust.  1  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych  i  nakazuje  zamawiającemu  unieważnienie  czynności  wyboru 

oferty 

najkorzystniejszej  oraz  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  ofert,  a  w  jej 

ramach  wezwanie  wy

konawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia 

działających  jako  wspólnicy  spółki  cywilnej  pod  nazwą  Przedsiębiorstwo  Handlowo-

Usługowe  ESOX  O.  A.,  E.  A.,  M.  P.  spółka  cywilna  z  siedzibą  w  Zielonej  Górze  do 

złożenia  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów,  w  zakresie  wyliczenia  istotnych  części 
składowych ceny oferty w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. 

Oddala odwołanie w pozostałym zakresie. 

Kosztami postępowania odwoławczego obciąża w 5/6 odwołującego ZEC Service Sp. z 

o.  o.  z  siedzibą  we  Wrocławiu  oraz  w  1/6  zamawiającego  Elektrociepłownia  „Zielona 

Góra” S.A. i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 

gr 

(słownie:  dwadzieścia  tysięcy  złotych,  zero  groszy)  uiszczoną  przez  odwołującego 

tytu

łem wpisu od odwołania. 

Zasądza  od  zamawiającego  Elektrociepłownia  „Zielona  Góra”  S.A.  na  rzecz 

odwołującego  ZEC  Service  Sp.  z  o.  o.  z  siedzibą  we Wrocławiu  kwotę 3 334  zł  00  gr 

(słownie:  trzy  tysiące  trzysta  trzydzieści  cztery  złote,  zero  groszy)  z  tytułu 

proporcjonalnego  rozdzielenia  kwoty  wpisu  od  odwołania  uiszczonej  przez 

odwołującego. 

W pozostałym zakresie znosi koszty między stronami. 

Stosownie do  art.  579 ust.  1 i  art.  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia 11  września 2019  r.  Prawo 

z

amówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14 

dni  od  dnia  jego doręczenia  -  przysługuje  skarga za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

…………………… 

Sygn. akt:  

KIO 3527/22 

Uzasadnienie 

PGE Energia Ciepła S. A. prowadzi na rzecz Elektrociepłowni „Zielona Góra” S. A., zwanej 

dalej jako: „Zamawiający” postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie 

przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., 

poz.  1710),  da

lej  jako:  „ustawa  PZP”,  którego  przedmiotem  jest  wykonywanie  robót 

budowlanych  w  zakresie  budowy  sieci  i  przyłączy  cieplnych  w  ramach  Nowych  Przyłączeń 

do miejskiej sieci ciepłowniczej w Zielonej Górze. 

Wartość  zamówienia  przekracza  progi  unijne,  o  których  mowa  w  przepisach  wydanych  na 

podstawie art. 3 ust. 3 ustawy PZP. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 

dnia 7 września 2022 r. pod numerem 2022/S 172-488447. 

W  dniu  30  grudnia  2022  r.  do  Prezesa  Krajowej  I

zby  Odwoławczej  wpłynęło  odwołanie 

wykonawcy 

ZEC Service Sp. z o. o. z siedzibą we Wrocławiu, dalej jako: „Przystępujący”, w 

którym zarzucił on Zamawiającemu naruszenie: 

1.  art.  226  ust.  1  pkt  8  ustawy  PZP 

w  związku  z  art.  224  ust.  1  ustawy  PZP  poprzez 

zaniec

hanie  odrzucenia  oferty  Przedsiębiorstwa  Handlowo-Usługowego  ESOX  spółka 

cywilna  O.  A.,  E.  P.,  M.  P. 

(dalej:  „Wykonawcy  ESOX”),  pomimo  że  istotne  elementy 

części  składowych  zaoferowanej  przez  Wykonawcę  ESOX  ceny  są  rażąco  niskie  w 

stosunku do przedmiotu zamówienia, ewentualnie 

2.  art. 224 ust. 1 ustawy PZP 

w związku z art. 224 ust. 6 ustawy PZP poprzez zaniechanie 

wezwania  ESOX  do  złożenia  wyjaśnień  w  przedmiocie  rażąco  niskiej  ceny  co  do 

istotnych  element

ów  części  składowych  zaoferowanej  przez  niego  ceny  (zarzut 

ewentualny); 

3.  art.  226  ust.  1  pkt  7  ustawy  PZP  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Wykonawcy 

ESOX, pomimo że oferta została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji 

w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; 

4.  art.  224  ust.  1  pkt  3  ustawy  PZP  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Wykonawcy 

ESOX,  pomimo  że  cena  oferty  jest  niezgodna  z  przepisami  ustawy,  co  powoduje 

niezgodność oferty w ustawą; 

5.  art.  224  ust.  1  pkt  10  ustawy  PZP  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Wykonawcy 

ESOX,  pomimo  że  cena  oferty  zwiera  błędy  w  obliczaniu  ceny  (kosztu)  w  odniesieniu 

do stawki za roboczogodzinę; 

6.  art.  16  ustawy  PZP  poprzez  zaniechanie  przygotowania  i  przeprowadzenia 

postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w  sposób  zapewniający 

zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. 

W  związku  z  postawionymi  zarzutami  Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i 

nakazanie  Zamawiającemu  odrzucenia  oferty  wykonawcy  ESOX,  ewentualnie  nakazanie 

Zamawiającemu  unieważnienia  czynności  badania  i  oceny  ofert  oraz  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej oraz 

nakazanie Zamawiającemu wezwania Wykonawcy ESOX do złożenia 

wyjaśnień rażąco niskiej ceny. 

Stanowisko Odwołującego: 

Argumentując  postawione  zarzuty  Odwołujący  wskazywał  przede  wszystkim,  że  części 

składowe wyceny wskazane w ofercie Wykonawcy ESOX w sposób bezsporny i niebudzący 

wątpliwości  wskazują,  iż  ceny  te  noszą  znamiona  ceny  rażąco  niskiej.  Odwołujący  zwrócił 

uwagę,  że  stawką  podstawową  za  wykonanie  przedmiotowego  zamówienia  jest  stawka 
godzinowa  za roboczogodzinę  prac  objętych  przedmiotem  zamówienia.  Wykonawca  ESOX 

określił  tę  stawkę  na  poziomie  14,90  zł  netto.  Już  powyższa  kwestia  powinna  wzbudzić 

wątpliwości  Zamawiającego,  gdyż  jest  ona  niższa  niż  minimalna  stawka  godzinowa 

określona przepisami prawa powszechnie obowiązującego, tj. ustawy z dnia 10 października 

2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pr

acę  (t.j.  Dz.U.  z  2020  r.  poz.  2207)  („ustawa  o 

minimalnym  wynagrodzeniu”)  i  wydanym  na  jej  podstawie  akcie  wykonawczym,  tj. 

rozporządzeniu  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2021  r.  w  sprawie  wysokości 

minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2022 

r. (Dz.U. poz. 1690) („rozporządzenie na 2022 r.”). 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  zgodnie  z  ww.  przepisami  minimalna  stawka  godzinowa  w 

2022  r.  wynosi  19,70  zł,  z  kolei  w  roku  2023  będzie  ona  wynosić  22,80  zł  od  stycznia  do 

k

ońca czerwca oraz 23,50 zł od lipca 2023 r. Powyższe świadczy zdaniem Odwołującego, że 

oferowana  przez  Wykonawcę  ESOX  stawka  za  roboczogodzinę  netto  jest  niższa  niż 

minimalna  stawka  godzinowa.  Trzeba  wziąć  pod  uwagę,  że  realizacja  Umowy  będzie  się 

odbywać w roku 2023 i następnych, a zatem w chwili składania ofert powyższe przepisy były 

znane  lub  powinny  być  znane  Wykonawcy  ESOX,  będą  też  miały  zastosowanie  do 

wynagradzania pracowników wykonawcy. 

Odwołujący dodał, że nie można ponadto zapominać, że do stawki godzinowej określonej w 

rozporządzeniu na 2022 r., jak i rozporządzeniu na 2023 r. należy doliczyć dodatkowo koszty 

pracodawcy  (tj.  płatne  przez  pracodawcę  obowiązkowe  składki)  oraz  przedstawił  na  tę 

okoliczność  odpowiednie  wyliczenia,  z  których  wynikało,  że  w  2022  r.  całkowity  koszt 

pracodawcy  w  przypadku  zatrudnienia  w  oparciu  o  stosunek  pracy  wynosi  3 

626,46  zł. 

Przyjmując,  że  średnia  liczba  godzin w  miesiącu  wynosi  152  (3010/152=19,80  zł),  a zatem 

kwota  zbliżona  do  minimalnej  stawki  godzinowej,  minimalna  roboczogodzina  kosztowała 

będzie pracodawcę 23,85 zł. 

W  2023  r. 

całkowity  koszt  pracodawcy  będzie  wynosił  4  204,75  zł.  Przy  średniej  liczbie 

roboczogodzin  w  miesiącu  równej  152  stawka  godzinowa  wynosić  będzie  27,66  zł. 

Natomiast od lipca 2023 r. będzie to 28,53 zł. Wszystkie te kwoty są wyższe od przyjętego 

przez Wykon

awcę ESOX wynagrodzenia za roboczogodzinę netto. 

Odwołujący  wskazał  również,  że  wykonawca  przewidział  zysk  na  poziomie  18%,  zaś 

wynagrodzenie  netto  za  roboczogodzinę  z  uwzględnieniem  kosztów  pośrednich  i  zysku  na 

poziomie  27,30  zł  netto  (tj.  kwota  bez  VAT).  Tym  samym,  obliczając  kwotę  bez  zysku  (tj. 

koszt  roboczogodziny  i  koszty  pośrednie),  otrzymamy  kwotę  23,08  zł  netto.  Kwota  ta  jest 

niższa  nie  tylko  od  kosztów  roboczogodziny  pracodawcy  w  2023  r.,  które  wynoszą 

odpowiednio  27,66  w  pierwszym  i  28,53  zł  w  drugim  półroczu,  ale  także  od  kosztów 

roboczogodziny w 2022 r., oscylujących na poziomie 23,85 zł. 

Odwołujący  podkreślił,  że  w  stawce  27,23  powinny  być  uwzględnione  nie  tylko  koszty 

pracowni

cze (omówione wyżej), zysk określony przez Wykonawcę ESOX na poziomie 18%, 

ale także wszelkie koszty pośrednie (określone na poziomie odpowiednio 54,9% oraz 80%), 

które  wiążą  się  z  realizacją  umowy.  Wszystkie  powyższe  wyliczenia  wskazują  zatem 

jednoznaczni

e,  że  wynagrodzenie  za  roboczogodzinę  nie  uwzględnia  stawki  minimalnej 

wynagrodzenia  pracownika,  a  zatem  jest  niezgodne  z  przepisami  prawa  powszechnie 

obowiązującego. Oznacza to, że oferta Wykonawcy ESOX powinna być już z tego powodu 

odrzucona jako niezgod

na z ustawą. 

Odwołujący zwrócił również uwagę na następujące kwestie: 

w stawce godzinowej powinno być także uwzględnione ryzyko braku waloryzacji minimalnej 

stawki godzinowej w odniesieniu do osób niezatrudnionych w oparciu o umowę o pracę (§ 4 

pkt 4.8.2 wzoru umowy), 

zgodnie  z  punktem  4.4  SWZ  „4.4.  Zamawiający  wymaga  zatrudnienia  przez  Wykonawcę 

lub Podwykonawcę na podstawie umowy o pracę osób wykonujących czynności wskazane w 

pkt 2.1 OPZ 

– Załącznika nr 1 do SWZ w rozumieniu art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 

1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1320 z późn. zm.)”, 

zgodnie  z  wytycznymi  kosztorysowania  w  skład  ceny  robocizny  wchodzą  następujące 

składniki  kosztów  pracy  robotników  zatrudnionych  bezpośrednio  przy  wykonywaniu  robót 

budowlanych:  wy

nagrodzenie  zasadnicze,  premie  regulaminowe,  dodatkowe  składniki 

wy

nagrodzenia, inne świadczenia związane z pracą, obligatoryjne obciążenia płac, odpisy na 

zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, mieszkaniowy itp., 

w cenach jednostkowych uwzględnia się kosztorysową cenę pracy jednostki sprzętowej lub 

transportowej  wraz 

z  kosztami  obsługi  etatowej  oraz  kosztami  jednorazowymi, 

uwzględniającymi  koszty  przewozu  sprzętu  lub  środków  transportu  z  bazy  na  budowę  i  z 

powrotem, montaż i demontaż na miejscu pracy albo przezbrojenie. 

Powyższe  okoliczności,  zdaniem  Odwołującego,  świadczą  o  tym,  że  stawka  na  poziomie 

14,90  zł  nie  może  uwzględniać  ww.  kosztów,  a  zatem  jest  stawką  nierealną,  nierynkową  i 

niezgodną z ustawą. 

Odwołujący  dodał,  że  jako  uzasadnienie  rażąco  niskiej  ceny  przyjętej  przez  wykonawcę 

stawki  za  roboczogodzinę  należy  także  zauważyć,  że  są  one  istotnie  niższe  od  stawek 

przyjętych w biuletynie cen robót Sekocenbud dla III kwartału 2022 r., gdzie określono je na 

wyższym poziomie (stawki III kwartał 2022 r dla Zielonej Góry – miejsca wykonywania prac) 

dla  robót  podobnych  do  objętych  przedmiotowym  zamówieniem.  Stawki  ukazane  w  tabeli 

przedstawionej przez odwołującego wahają się od 21,50 do 55,20. 

Wobec  powyższego,  w  razie  nieuwzględnienia  zarzutu  nr  1,  konieczne  jest  uzyskanie 

stosowanych  wyjaśnień  mających  na  celu  przede  wszystkim  ustalenie,  czy  Wykonawca 

ESOX wykona należycie przedmiotowe zamówienie. 

W zakresie pozostałych zarzutów Odwołujący wskazywał, co następuje: 

Zarzut  naruszenia  art.  226  ust.  1  pkt  7  ustawy  Pzp  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty 

Wykonawcy  ESOX,  p

omimo  że  oferta  została  złożona  w  warunkach  czynu  nieuczciwej 

konkurencji  w  rozumieniu  ustawy  z  dnia  16  kwietnia  1993  r.  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji: 

Odwołujący  zauważył,  że  jako  czyn  nieuczciwej  konkurencji  uznać  należy 

praktykę  manipulowania  ceną  oferty,  np.  poprzez  określanie  cen  jednostkowych  w  taki 

sposób,  że  część  cen  określana  jest  na  poziomie  rażąco  niskim,  w  oderwaniu  od 

rzeczywistych  kosztów  i  nakładów  związanych  z  realizacją  zamówienia,  a  część  jest  bez 

uzasadnienia  zawyżona,  by  rekompensować  zaniżenie  innych  cen,  przy  czym  celem 

dokonywania  takiej  operacji  jest  zamierzona  optymalizacja  dokonanych  wycen. 

„Optymalizacja”  ta  z  reguły  dokonywana  jest  w  celu  uzyskania  przewagi  nad  innymi 

wykonawcami  w  przyjętych  przez  zamawiającego  kryteriach  oceny  ofert,  zawyżenia 

ostatecznego  wynagrodzenia  przysługującego  wykonawcom  lub  otrzymania  części 

wynagrodzenia  za  wykonanie  zamówienia  na  wcześniejszym  etapie  realizacji  umowy. 

Zdaniem  O

dwołującego  Wykonawca  ESOX  zaniżył  ceny  jednostkowe,  o  których  mowa 

powyżej,  w  sposób  nieuprawniony,  co  z  kolei  wskazuje,  że  oferta  została  złożona  w 

warunkach czynu nieuczciwej konkurencji. Wykonawca ESOX zaoferował ceny jednostkowe 

w oderwaniu od rzeczyw

istych kosztów i nakładów związanych z realizacją zamówienia. 

Zarzut  naruszenia  art.  224  ust.  1  pkt  3  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Wykonawcy 

ESOX,  pomimo  że  cena  oferty  jest  niezgodna  z  przepisami  ustawy,  co  powoduje 

niezgodność  oferty  w  ustawą:  Zdaniem Odwołującego  niezgodności  z ustawą w  przypadku 

tej 

oferty  można  dopatrzeć  na  dwóch  płaszczyznach.  Jak  już  wyżej  omówiono,  stawka  za 

roboczogodzinę netto jest niższa niż stawki określone w rozporządzeniu na 2022 r., jak i w 

rozporządzeniu na 2023 r. Istotne jest zatem, że niezgodność z ustawą występuje na gruncie 

niezgodności z art. 224 ust. 3 pkt 4 ustawy PZP w zakresie, w jakim zawiera właśnie stawkę 

niższą niż określona w rozporządzeniu na 2022 r., jak i w rozporządzeniu na 2023 r. 

Zarzut naruszenia art. 224 ust. 1 pkt 10 poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy 

ESOX,  pomimo  że  cena  oferty  zwiera  błędy  w  obliczaniu  ceny  (kosztu)  w  odniesieniu  do 

stawki  za  roboczogodzinę:  Zaoferowanie  przez  Wykonawcę  ESOX  stawki  roboczogodziny 

netto  na  poziomi

e  14,90  zł,  tj.  poniżej  minimalnej  stawki  za  roboczogodzinę  i  minimalnego 

wynagrodzenia za pracę, stanowi także błąd w obliczaniu ceny i z tego względu oferta tego 

wykonawcy  powinna  być  odrzucona.  Doktryna  wskazuje,  że  błędy  w  obliczeniu  ceny 

charakteryzuj

ą się tym, że nie można ich poprawić. Ingerencja bowiem w ofertę Wykonawcy 

ESOX co do cen jednostkowych za roboczogodzinę stanowiłoby nieuprawnioną ingerencję w 

cenę oferty, a nawet prowadzeniem nieuprawnionych negocjacji co do ceny jednostkowej. 

Powyżej  opisane  okoliczności  powinny  zdaniem  Odwołującego  skutkować  uwzględnieniem 

odwołania. 

Dodatkowe stanowisko Odwołujący wyraził w piśmie procesowym z dnia 13 stycznia 2023 r. 

Stanowisko Zamawiającego: 

Stanowisko w sprawie zajął również Zamawiający przedstawiając odpowiedź na odwołanie i 

wnosząc o jego oddalenie. 

Zam

awiający  podkreślił,  iż  żadna  z  części  składowych  oferty  Wykonawcy  ESOX  nie  budzi 

wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z 

wymaganiami  określonymi  przez  Zamawiającego  w  dokumentach  zamówienia  za 

zaoferowaną cenę. 

Jak 

kontynuował,  na  etapie  przygotowania  postępowania  przetargowego  zostało 

przeprowadzone  szacowanie  wartości  zamówienia  w  oparciu  o  ceny/stawki  zawarte  w 

aktualnie obowiązującej umowie nr 3310088512 zawartej w dniu 21.06.2021 r. z Wykonawcą 

ESOX,  przy  c

zym Zamawiający powiększył wartość szacowania  o 20% z uwagi na obecną 

sytuację na rynku usług/robót budowlanych. 

Jednocześnie Zamawiający podkreślił, iż prace wykonywane na podstawie ww. umowy były i 

są  realizowane  należycie,  zgodnie  z  wymaganiami  umowy  i  przepisów  powszechnie 

obowiązujących,  w  tym  nie  zaistniały  przesłanki  uprawniające  do  naliczenia  Wykonawcy 

jakichkolwiek kar umownych. 

Zamawiający  wskazał  również  na  inne  umowy,  które  realizowane  były  na  jego  rzecz  przez 

wykonawcę ESOX. Z analizy przedstawionych danych jasno wynika, że Wykonawca ESOX, 

uwzględniając  zmieniające  się  uwarunkowania  gospodarcze  i  koszty  prac,  sukcesywnie  z 

każdą  kolejną  ofertą  składaną  w  postępowaniach  o  tożsamym  przedmiocie  zamówienia, 

zwiększa oferowane przez siebie stawki. Tym samym, Zamawiający nie powziął wątpliwości 

co  do  zasadności  przyjętej  przez  Przystępującego  „stawki  podstawowej  R”  na  poziomie 

14,90  zł,  ponieważ,  jak  to  zostało  wskazane  wyżej,  jest  to  stawka  wyższa  niż  stawka 

wynikająca z poprzednich umów obejmujących analogiczny zakres prac realizowanych przez 

Wykonawcę ESOX. W stosunku do aktualnie obowiązującej umowy, zawartej na lata 2021-

2024, tzw. „stawka podstawowa R” wykonywania prac zaoferowana przez Wykonawcę Esox 

w przedmiotowym Postępowaniu jest wyższa o ok. 17%. 

Zamawiający dodał, iż wziął pod uwagę przy analizowaniu ofert złożonych w postępowaniu, 

wyjątkowo  korzystne  warunki  realizacji  prac,  którymi  dysponuje  Wykonawca.  Należy 

podkreślić, że ESOX jest firmą lokalną, która posiada własny park maszynowy oraz zaplecze 

techniczne  zlokalizowane  w  bliskiej  odległości  od  miejsca  robót  objętych  przedmiotem 

zamówienia, co przekłada się na możliwość oferowania konkurencyjnych cen i stawek. Jest 

dla  Zamawiającego  oczywiste,  że  na  oferowane  przez  Przystępującego  stawki  wpływa 

możliwość znacznego ograniczenia kosztów z uwagi na lokalizację prowadzonej przez niego 

działalności.  Brak  konieczności  przemieszczania  się  pracowników  ESOXA,  zmniejszone 

koszty  mobilizacji  z

ałogi,  zapewnienia  bazy  noclegowej  oraz  wyżywienia  (lub  zwiększenia 

stawki  żywieniowej  pracownikom)  obiektywnie  są  czynnikami  umożliwiającymi  znaczną 

oszczędność kosztów realizacji umowy. 

Wobec  powyższego,  zdaniem  Zamawiającego,  nie  ulega  wątpliwości,  że  każdy  z 

Wykonawców  biorących  udział  w  postępowaniu,  pomimo  funkcjonowania  w  podobnym 

środowisku,  ma  inne  podejście  do  ustalenia  ceny  świadczenia  oferowanych  usług. 

Dodatkowo każdy z Wykonawców prowadzi indywidualną politykę kadrowo-płacową, koszty 

prowadzen

ia działalności w każdym przypadku również są indywidualne. O oferowanej cenie 

decydują  w  znacznej  mierze  czynniki  obiektywne,  niezależne  od  Zamawiającego,  mające 

związek  z  przedmiotowym  zamówieniem,  takie  jak:  dogodne  dla  wykonawcy  miejsce 

realizacji  świadczenia  robót,  znajomość  miejsca  realizacji  robót  czy  znajomość  innych 

uczestników  procesu  budowlanego (w  tym  instytucji,  urzędów  itd.).  Ponadto  należy zwrócić 

uwagę na formę prowadzenia działalności przez Wykonawcę ESOX, tj. jako spółka cywilna, 

co wiąże się z minimalizowaniem kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. 

Mając  powyższe  na  względzie,  stawki  oferowane  przez  ESOX,  w  ocenie  Zamawiającego 

zostały  ustalone  na  adekwatnym  dla  przedmiotu  zamówienia  poziomie  i  znajdują 

uzasadnienie m.in. w lokalne

j działalności firmy i wieloletnim doświadczeniu w realizacji prac 

na rzecz Zamawiającego. Nadto, mając na uwadze fakt, że zakres prac, o wykonanie których 

ubiega  się  Przystępujący  nie  odbiega  od  zakresu  prac  realizowanych  na  podstawie  umów 

zawartych w prz

eszłości — za niższe stawki, Zamawiający bez cienia wątpliwości przyjął, że 

Wykonawca jest w stanie wykonać przedmiot zamówienia zgodnie z warunkami określonymi 

w dokumentach zamówienia w oparciu o stawki wskazane w ofercie. 

Zamawiający wyjaśnił również, że: 

Stawka  podstawowa  R  [zł/rbg]  —  stanowi  jeden  ze  składników  kalkulacyjnych  ceny 

kosztorysowej,  stawka,  do  kosztorysowania  danej  roboty,  która  będzie  przyjmowana  na 

etapie  realizacji  umowy  (stawka  ta  nie  jest  minimalną  stawką  godzinową  określoną 

przepisam

i prawa powszechnie obowiązującego, tj. ustawy z dnia 10 października 2002 r. o 

minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  (tj.  DZ.U.  z  2022  r.  poz.  2207)  i  wydanym  na  jej 

podstawie akcie wykonawczym, tj. rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 

r.  w  sprawie  minimalnego  wynagrodzenia  za  p

racę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki 

godzinowej w 2022 r. (Dz.U. 2021, poz. 1690). Stawka ta na żadnym etapie postępowania i 

w  żadnym  dokumencie nie została  określona przez Zamawiającego jako minimalna  stawka 

godzinowa 

w rozumieniu ww. przepisów, nie zostało również nigdzie przez Zamawiającego 

wskazane,  że  stawka  ta  powinna  zawierać  w  sobie  wszystkie  koszty  związane  z 

zatrudnianiem  pracowników,  a  żaden  z  wykonawców  nie  składał  wniosku  o  wyjaśnienie 

treści SWZ w tym zakresie. 

Koszty pośrednie Kp od R - stanowi jeden ze składników kalkulacyjnych ceny kosztorysowej, 

wartość % do kosztorysowania danej roboty, która będzie przyjmowana na etapie realizacji 

umowy (Zamawiający żądał wskazania tej wartości na etapie postępowania w celu uniknięcia 

jej  zawyżania  na  etapie  kosztorysowania  na  etapie  realizacji  umowy).  Zamawiający  nie 

precyzował,  co  w  jego  ocenie  wykonawcy  powinni  uwzględniać  w  kosztach  pośrednich,  a 

żaden z wykonawców nie składał wniosku o wyjaśnienie treści SWZ w tym zakresie. 

Koszty pośrednie Kp od S - stanowi jeden ze składników kalkulacyjnych ceny kosztorysowej, 

wartość % do kosztorysowania danej roboty, która będzie przyjmowana na etapie realizacji 

umowy (Zamawiający żądał wskazania tej wartości na etapie postępowania w celu uniknięcia 

jej  zawyżania  na  etapie  kosztorysowania  na  etapie  realizacji  umowy).  Zamawiający  nie 

precyzował, co w jego ocenie wykonawcy powinni uwzględniać w kosztach pośrednich. 

Stawka  końcowa  =  BAZA  —  pozycja  określona  przez  Zamawiającego  w  Formularzu 

Cenowym,  wyliczona  na  etap

ie  składania  ofert  przez  wykonawcę,  która  służy 

Zamawiającemu  do  określenia  wysokości  wynagrodzenia,  wyliczona  na  podstawie  stawki 

podstawowej R [zł/rbg], kosztów pośrednich Kp od R i Zysku Z. 

Zamawiający  podkreślił,  iż  w  żaden  sposób  nie  narzucał  Wykonawcom  sposobu  ustalenia 

stawek  kosztorysowych  określonych  w  pierwszej  tabeli  Formularza  Cenowego  i  nie 

wskazywał, co powinno się w nich znajdować.

Jednocześnie, w związku z wyżej określonym 

mechanizmem  działania  tabeli  cenowych,  Zamawiający  zweryfikował,  że  kwota  określona 

jako  „stawka  końcowa  =  BAZA”  jest  kwotą  przewyższającą  minimalne  godzinowe 

wynagrodzenie  ustalone  na  podstawie  ww.  przepisów,  a  więc  nie  istniały  jakiekolwiek 

podstawy do wzywania Wykonawcy do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny. 

W  związku  z  powyższym,  zdaniem  Zamawiającego,  odwołanie  nie  zasługuje  na 

uwzględnienie. 

Stanowisko Przystępującego: 

Stanowisko  w  sprawie  zajęli  również  wykonawcy  wspólnie  ubiegający  się  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  działający  jako  wspólnicy  spółki  cywilnej  pod  nazwą 

Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe ESOX O. A., E. P., M. P. spółka cywilna z siedzibą 

w  Zielonej  Górze,  zgłaszający  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

Zam

awiającego, dalej jako: „Przystępujący”. 

Przystępujący  wniósł  o  oddalenie  odwołania  oraz  przedstawił  argumentację  na  odparcie 

zarzutów  Odwołującego.  Zdaniem  Przystępującego  złożona  przez  niego  oferta  nie  spełnia 

przesłanek  koniecznych  do  uznania,  że  zaoferowana  przez  Wykonawcę  cena  realizacji 

przedmiotu  zamówienia  jest  rażąco  niska,  ani  też,  że  cena  któregokolwiek  z  elementów 

części  składowych  oferty  jest  rażąco  niska.  Skoro  Zamawiający  nie  powziął  wątpliwości  co 

do ceny zaoferowanej przez Wykonawcę na zrealizowanie przedmiotu zamówienia nie miał 

obowiązku  dokonywania  jej  badania  pod  kątem  weryfikacji,  czy  jest  ona  rażąco  niska,  tym 

bardziej,  że  nie  zostały  spełnione  ustawowe  przesłanki  obligatoryjnego  badania  rażąco 

niskiej ceny przewidziane w art. 224 ust 2 PZP. 

Przystępujący  podkreślił,  iż  z  porównania  wartości  ofert  złożonych  przez  Przystępującego  i 
Odwołującego wynika, że różnica wynikająca ze średniej arytmetycznej tych ofert to 20,25% 

nie  został  zatem  przekroczony  próg  obligujący Zamawiającego  do  badania  rażąco  niskiej 

ceny. Jak konty

nuował, dokonał on prawidłowej i zgodnej z przepisami kalkulacji ceny stawki 

godzinowej,  umieszczonej  w  pozycji  pierwszej  formularza  cenowego  w  kwocie  14,90  netto 

bez narzutów wykazanych w dalszych punktach formularza. 

Ja

k dodał Przystępujący analiza kalendarza dni i godzin roboczych prowadzi do konkluzji, że 

średnia liczba godzin roboczych w roku 2022 to 168 miesięcznie – co stanowi istotną różnicę 

wobec 151 godzin wskazanych przez Odwołującego. Wykonując zatem oczywiste działanie 

matematyczne  polegające  na  obliczeniu  ilorazu  kwoty  3010  zł  (minimalne  wynagrodzenie 

zagwarantowane  ustawowo)  i  168  (średnia  liczba  roboczogodzin  w  miesiącu)  otrzymamy 

kwotę  17,92  zł  przy  czym  jest  to  kwota  BRUTTO.  Powyższe  prowadzi  do  konkluzji,  że 

Odwołujący  nie  tylko  błędnie  wskazał  na  liczbę  roboczogodzin  w  miesiącu,  ale  następnie 

porównał kwoty netto i brutto – co z oczywistych względów jest nieprawidłowe. Kwota netto 

obliczona  od  17,92  zł  to  14,07  zł  –  a  zatem  kwota  oferowana  przez  Przystępującego  w 

postępowaniu  (14,90  zł)  jako  stawka  roboczogodziny  nie  jest  stawką  określoną  w 

sprzeczności z przepisami prawa. 

Zdaniem  Przystępującego  istotne  z  punktu  widzenia  przeprowadzania  takiej  kalkulacji  jest 

także  i  to,  że  Przystępujący  działa  na  swoim  ryku  lokalnym  w  miejscu  prowadzenia 

działalności  gospodarczej,  roboty  będzie  wykonywał  przy  pomocy  zatrudnionych 

pracowników ( nie zaś podwykonawców), którym nie musi zapewniać dojazdów, ani zaplecza 

socjalnego  (noclegów,  posiłków),bowiem  są  to  osoby  zamieszkałe  na  ternie  miejsca 

wykonywania 

prac  objętych postępowaniem.  Wykonawca skalkulował  wszystkie dodatkowe 

koszty  wymagane  do  prawidłowej  kalkulacji  ceny.  Wykonawca  wskazuje,  że  w  formularzu 

cenowym  znajdują  się  pozycje  takie  jak:  koszty  pośrednie  od  roboczogodziny  (54,9%), 

koszty pośrednie użycia sprzętu (80%), przewidziano także zysk na poziomie 18%. Istotnie 

Wykonawca  nie  dokonał  kalkulacji  zatrudnienia  pracowników  zamiejscowych  –  bo  takich 

pracowników  nie  zatrudnia  i  nie  planuje  zatrudniać.  Wykonawca  dysponuje  długoletnim, 

stabilnym zesp

ołem zatrudnionych na umowę o prace osób. 

Przystępujący zwrócił również uwagę, że: 

wbrew  twierdzeniom  Odwołującego  w  projekcie  umowy  znajdują  się  postanowienia 

waloryzacyjne 

jeśli  zmianie  ulegnie  minimalne  wynagrodzenie  za  pracę  lub  wysokość 

minimalnej stawki godzinowej, 

mając  na  uwadze  wcześniejszą  współpracę  z  Zamawiającym  ma  już  przygotowany  park 

maszynowy, 

a  także  wykwalifikowanych  pracowników  do  realizacji  zadań  zlecanych  do 

realizacji przedmiotu zamówienia opisanego w przedmiotowym zamówieniu, 

na każdą cenę ma wpływ cały szereg okoliczności i czynników indywidualnie dotyczących 

każdego przedsiębiorcy, przywołując jednocześnie fragment uzasadnienia wyroku KIO z dnia 

24 lutego 2022 r., KIO 207/22, 

dokonał  kalkulacji  ceny  w  sposób  prawidłowy  z  uwzględnieniem  zasad  prowadzenia 

działalności gospodarczej, tj. z założeniem prawidłowego zrealizowania umowy zgodnego z 

oczekiwaniami Zamawiającego i uzyskania zysku, 

nie  ma  obowiązku  posługiwania  się  SECOCENBUDEM  przy  kalkulacji  swoich  robót. 

Publikacj

a ta ma charakter wyłącznie pomocniczy. 

Dodatkowe stanowisko Przystępujący wyraził również w trakcie rozprawy. 

Po  przeprowadzeniu  posiedzenia  i 

rozprawy  z  udziałem  stron  i  uczestników 

postępowania,  na  podstawie  zgromadzonego  w  sprawie  materiału  dowodowego, 

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje: 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących  odrzuceniem 

odwołania na podstawie art. 528 ustawy PZP. Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada 

interes w

e wniesieniu odwołania wynikający z art. 505 ustawy PZP. 

Izba  postanowiła  dopuścić  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego 

wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,  tj. O. A. - prowadzącego 

działalność  gospodarczą  pod  firmą  ESOX  O.  A.,  M.  P.  -  prowadzący  działalność 

gospodarczą pod firmą „ESOX” M. P. oraz E. P.- prowadzący działalność gospodarczą pod 

firmą  E.  P.  PHU  „ESOX”,  działających  jako  wspólnicy  spółki  cywilnej  pod  nazwą 

Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe ESOX O. A., E. P., M. P. spółka cywilna z siedzibą 

w  Zielonej  Górze.  Wszystkie  warunki  formalne  związane  ze  zgłoszonym  przystąpieniem 

zostały spełnione, a zatem należało uznać je za skuteczne. 

Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, 

tj. przed

e wszystkim w oparciu o dokumentację przedmiotowego postępowania, której treść 

była kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.  

Ponadto 

w ramach postępowania odwoławczego złożone zostały następujące dowody: 

Zamawiającego: 

a. 

Wyciąg  z  umowy  nr  3310088512  pn.  „UMOWA  SUKCESYWNA  dotycząca 

wykonywania robót budowlanych w zakresie budowy sieci i przyłączy cieplnych 

w ramach Nowych Przyłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej na terenie miasta 

Zielona Góra”, 

b. 

Wyciąg  z  umowy  nr  C18Z170031  na  „Wykonywanie  robót  budowlanych  w 

z

akresie  budowy  sieci  i  przyłączy  cieplnych  w  ramach  Nowych  Przyłączeń  do 

miejskiej sieci ciepłowniczej”, 

c. 

Wyciąg z umowy nr S18Z170001 na wykonywanie robót budowlanych w ramach 

budowy/rozbudowy  oraz  modernizacji  węzłów  ciepłowniczych  wraz  z  ich 

infrastruktu

rą oraz ich dostawą dla Elektrociepłowni „Zielona Góra” S.A. 

d. 

Wyciąg z umowy nr 3310090169 na usługi w ramach montażu, demontażu oraz 

modernizacji  węzłów  ciepłowniczych  wraz  z  infrastrukturą  na  terenie  Zielonej 

Góry, 

e. 

Wyciąg z umowy nr C18Z170030 na wykonywanie robót budowlanych w ramach 

utrzymania (awarie, usterki, remont bieżący/remont planowy) oraz modernizacja 

sieci ciepłowniczych na obiektach i instalacjach należących do Elektrociepłowni 

„Zielona Góra” S.A. 

f. 

Wyciąg z umowy nr 3310075589 na wykonywanie robót budowlanych w ramach 

utrzymania i modernizacji istniejących sieci ciepłowniczych wraz z infrastrukturą 

na terenie Zielonej Góry, 

g. 

Wyciąg z umowy nr 3310086995 na wykonywanie robót budowlanych w ramach 

utrzymania (awarie, usterki, remont bieżący/remont planowy) oraz modernizacja 

sieci ciepłowniczych na obiektach i instalacjach należących do Elektrociepłowni 

„Zielona Góra” S.A. na terenie miasta Zielona Góra 

h.  Referencje wykonawcy ESOX 

Przystępującego: 

a.  Wydruk  ze  strony  internetowej  https://kalendarz.livecity.pl/czas-pracy/2022 

wskazującego  na  ilość  dni  i  godzin  roboczych  w  poszczególnych  miesiącach 

roku 2022 

b.  Wydruk  ze  strony  internetowej  https://kalendarz.livecity.pl/czas-pracy/2023 

wskazującego  na  ilość  dni  o  godzin  roboczych  w  poszczególnych  miesiącach 

roku 2023 

Wydając  rozstrzygnięcie  Izba  oparła  się  jednak  tylko  na  niektórych  dowodach,  co  znajdzie 

wyraz w 

treści uzasadnienia. 

Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy: 

Zamawiający  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  którego 

przedmiotem  jest  w

ykonywanie  robót  budowlanych  w  zakresie  budowy  sieci  i  przyłączy 

cieplnych w ramach 

Nowych Przyłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej w Zielonej Górze. 

Do  dnia  upływu  terminu  składania  ofert,  tj.  20  października  2022  r.  godz.  13:00,  w 

postępowaniu  wpłynęły  2  oferty,  tj.  oferta  Odwołującego  oraz  Przystępującego,  opiewające 

odpowiednio na kwoty 36 112 

922,34 zł brutto oraz  23 952 337,23 zł brutto. 

Zgodnie  z  punktem  20.3.2  SWZ 

oferta  powinna  zawierać  m.  in.  formularz  cenowy,  którego 

wzór  stanowi  załącznik  nr  7  do  SWZ,  w  postaci  elektronicznej,  opatrzony  kwalifikowanym 

podpisem elektronicznym. 

Przystępujący  wraz  z  oferta  złożył  wymagany  Formularz  Cenowy,  w  którym  wskazał 

następujące dane: 

Stawka 

podstawowa 

R  14,90 

[zł/rbg] 

Koszty  pośrednie  Kp  [%]  od 

R 

Koszty  pośrednie  Kp  [%]  od 

S 

Zysk Z [%] od 

(R+Kp (R)) + (S+Kp (S)) 

Stawka końcowa= BAZA 

Koszt zakupu Kz [%] 

Podstawą  dla  kalkulacji  ceny  oferty  Przystępującego  było  przemnożenie  stawki  27,23  z 

szacowaną  ilością  roboczogodzin  w  wysokości  693630,  co  dawało  kwotę  18.887.544,90 

netto (23.231.680,23 brutto). 

Do ceny oferty należało również doliczyć dodatkowe elementy 

zgodnie  z  tabelą  1.2  załącznika  nr  7  do  SWZ,  tj.  montaż  lokalizatora,  obsługa  geodezyjna 

oraz  dokumentacja  p

owykonawcza,  co  składało  się  na  całkowitą  cenę  oferty  w  wysokości 

zł brutto. 

Zgodnie  z  punktem  23.2  SWZ 

Cena  Oferty  uwzględnia  wszelkiego  rodzaju  opłaty  oraz 

podatki  oraz  wszystkie  koszty  związane  z  realizacją  Zamówienia,  transport,  ewentualne 

upusty i rabaty oraz pozostałe składniki cenotwórcze. Podana cena nie ulega zmianie przez 

okres realizacji (wykonania) Zamówienia, z zastrzeżeniem warunków wynikających z Umowy 

w sprawie zamówienia, której projekt stanowi Załącznik nr 2 do SWZ. 

Zgodnie  z 

§  4  punkt  4.1  załącznika  nr  2  do  SWZ  „Projekt  umowy”  ostateczna  wartość 

Wynag

rodzenia  Umownego  stanowić  będzie  sumę  wartości  wynagrodzeń  za  faktycznie 

zrealizowane  przez  Wykonawcę  i  odebrane  przez  Zamawiającego  Prace  w  okresie 

obowiązywania Umowy. 

Z kolei zgodnie z punktem 4.2 wzoru umowy 

„rozliczanie wykonanych Prac, realizowanych w 

ramach  Zamówień  w  ramach  Umowy  będzie  się  odbywało  na  podstawie  ryczałtu, 

kosztorysów  powykonawczych  Zamawiający  każdorazowo  w  Zamówieniu  określi  sposób 

rozliczenia  dla  poszcz

ególnych  inwestycji)  na  podstawie  i  z  zachowaniem  kolejności 

następujących cen i stawek: 

jednostkowych stawek ryczałtowych określonych w Katalogu Czynności, stanowiącym 

Załącznik nr 3 do Umowy; 

ilości  wykonanych  prac  i  stawek  kosztorysowych  określonych  w  Załączniku  nr  3  do 

Umowy  oraz  nakładów  pracochłonności  określonych  w  katalogach  KNR,  KNC  lub  innych 

katalogach norm pracy zaakceptowanych przez obie Strony w niniejszej Umowie; 

na  podstawie  wystawionych  Wykonawcy  faktur  VAT  za  części  zamienne  lub 

materiały, pod warunkiem, że przed realizacją dostawy lub  wykonaniem usługi Wykonawca 

przedłoży  Zamawiającemu  do  zatwierdzenia  cenniki  dostarczanych  materiałów  lub  części 

zamiennych,  a  przedstawione  ceny  będą  cenami  rynkowymi.  Do  powyższych  cen 

Wyk

onawca doliczy koszty zakupu w wysokości 5%.” 

Zgodnie  z  informacją  zawartą  we  wzorze  umowy,  Załącznik  nr  3  –  Katalog  czynności, 

zostanie opracowany na podstawie Formularza cenowego. 

Zgodnie z informacją z dnia 20 grudnia 2022 r., za najkorzystniejszą w postępowaniu uznano 

ofertę  Przystępującego,  przyznając  jej  100  punktów.  Na  drugim  miejscu  uplasowała  się 

oferta Odwołującego z punktacją na poziomie 66,33 pkt. 

Izba zważyła, co następuje: 

W  pierwszej  kolejności  Izba  pragnie  wskazać,  że  zarzut  zaniechania  odrzucenia  oferty 

Przystępującego  był  zarzutem  oczywiście  przedwczesnym.  Każdorazowo  bowiem  przed 

odrzuceniem  oferty  z  uwagi  na  rażąco  niską  cenę  zastosowanie  powinna  mieć  procedura 

wyjaśniająca, która w prowadzonym postępowaniu nie miała miejsca. Brak przeprowadzenia 

tej  procedury  wyklucza  również,  zdaniem  Izby,  możliwość  przesądzenia  o  zasadności 

pozostałych  postawionych  przez  odwołującego  zarzutów,  które  również  należy  uznać  za 

przedwczesne. 

Z tego względu na uwzględnienie zasługiwał jedynie zarzut naruszenia art. 224 ust. 1 ustawy 

PZP  poprzez  zaniechanie  wezwania  Pr

zystępującego  do  złożenia  wyjaśnień  ceny.  Dopiero 

złożenie  i  późniejsza  ocena  wyjaśnień  może  ewentualnie  stanowić  punkt  wyjścia  dla 

ustalenia  zasadności  pozostałych  zarzutów,  które  na  dzień  wyrokowania  są  zarzutami 

przedwczesnymi, a zatem zasługiwały na oddalenie. 

Odnosząc się zatem do zakresu uwzględnionego, Izba pragnie stwierdzić, co następuje: 

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na treść  art. 224 ust. 1 ustawy PZP, zgodnie z 

którym, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco 

niskie  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  lub  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do 

możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w 

dokument

ach  zamówienia  lub  wynikającymi  z  odrębnych  przepisów,  zamawiający  żąda  od 

wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub 

ich istotnych części składowych. 

Z powyższego wynika, że nie tylko cena całkowita oferty może podlegać badaniu pod kątem 

rażąco  niskiej  ceny,  ale również  jej  istotne części  składowe.  Przepis art. 224 ust.  1 ustawy 

PZP  determinuje  kryterium  badania  ceny  oferty  lub  jej  istotnej  części  składowej  pod  kątem 

rażąco  niskiego  charakteru,  którym  jest  przekonanie  Zamawiającego  co  do  tego,  że  dana 

cena  wydaję  się  być  rażąco  niska  lub  budzi  jego  wątpliwości  co  do  możliwości  wykonania 

przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia 

lub wynikającymi z odrębnych przepisów. 

W  zakres

ie  interpretacji  pojęcia  istotnej  części  składowej  Izba  w  pełni  podziela  stanowisko 

wyrażone  w  wyroku  Krajowej  Izby  Odwoławczej  z  dnia  18  stycznia  2019  r.,  w  którym 

wskazano,  że  istotnymi  są  te  elementy,  których  wartościowy  udział  w  przedmiocie 

zamówienia  jest  znaczny  lub  od  których  –  ze  względu  na  ich  merytoryczne  znaczenie  – 

zależy osiągnięcie zasadniczych celów, dla których zamówienie jest udzielane. Chodzi więc 

o  elementy  istotne  pod  względem  wartościowym  lub  merytorycznym,  mogące  zaważyć  na 

powodzeniu 

zamówienia jako całości (tak: wyrok z dnia 18 stycznia 2019 r., KIO 2678/18). 

W  niniejszej  sprawie  w  zasadzie  nie  ulega  wątpliwości,  że  elementy  kwestionowane  przez 

Odwołującego,  tj.  stawka  podstawowa  za  roboczogodzinę,  ma  charakter  istotnej  części 

składowej  ceny  oferty  Przystępującego.  Na  jej  podstawie  wyliczane  są  bowiem  pozostałe 

składniki  jak  koszty  pośrednie  oraz  zysk,  a  także  ostatecznie  stawka  końcowa,  która  jest 

podstawą dla kalkulacji całej ceny. 

Przechodząc zatem do pytania, czy w niniejszej sprawie Zamawiający powinien był powziąć 

wątpliwości  w  zakresie  zaoferowanej  przez  Przystępującego  stawki  podstawowej  za 

roboczogodzinę, zdaniem Izby odpowiedź jest twierdząca. 

Do przyjęcia takiego zapatrywania skłoniły Izbę następujące okoliczności. 

Po  pierwsz

e,  w  odniesieniu  do  stanowiska  Przystępującego,  który  wskazał,  że  dokonał 

prawidłowej  i  zgodnej  z  przepisami  kalkulacji  ceny  stawki  godzinowej,  umieszczonej  w 

pozycji  pierwszej  formularza  cenowego  w  kwocie  14,90  netto  bez  narzutów  wykazanych  w 

dalszych  punktach  formularza

,  Izba  pragnie  stwierdzić,  co  następuje.  Przede  wszystkim 

wskazać  należy,  że  rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2021  r.  w  sprawie 

wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki 

godzinowej  w  2022  r. 

ustaliło  minimalne  wynagrodzenie  za  pracę  w  wysokości  3010  zł,  co 

dotyczy  osób  w  tzw.  zatrudnieniu  pracowniczym.  Z  kolei  minimalna  stawka  godzinowa  w 

wysokości 19,70 zł dotyczy pozostałych form zatrudnienia, np. umowy zlecenia. W następnej 

kolej

ności  należy  wskazać,  iż  są  to  kwoty  brutto.  Stawki  netto,  zarówno  w  przypadku 

wynagrodzenia  minimalnego,  jak  też  minimalnej  stawki  godzinowej,  będą  się  różnić,  w 

zależności  od  ulg  podatkowych,  zakresu  podlegania  ubezpieczeniom,  podleganiu  pod 

pracownicze plany ka

pitałowe czy np. wieku osoby zatrudnionej – zgodnie bowiem z art. 21 

ust.  1  pkt  148  ustawy  o  podatku  dochodowym  od  osób  fizycznych  (Dz.  U.  z  2022  r.  poz. 

2647) wolne od podatku dochodowego 

są np. przychody ze stosunku pracy lub określonego 

rodzaju 

umów  zlecenia  otrzymane  przez  podatnika  do  ukończenia  26.  roku  życia,  do 

wysokości  nieprzekraczającej  w  roku  podatkowym  kwoty  85  528  zł.  Nie  jest  więc  tak,  że 

można określić jedną stawkę netto jaka będzie przysługiwała danej osobie zatrudnionej, za 

każdym razem będzie to zależało od okoliczności. 

Również w  przypadku  wysokości minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę należy uwzględnić, 

że nie każdy musi być zatrudniony w pełnym wymiarze. W takim przypadku, jak wskazywał w 

piśmie procesowym Odwołujący, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie 

proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w 

danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na 

podstawie  ustawy  (art.  8  ust.  1  ustawy  o  minima

lnym  wynagrodzeniu  za  pracę  –  Dz.  U.  z 

2020 r. poz. 2207). 

Nieprawidłowym  jest  więc  podejście  Przystępującego,  który  w  stanowisku  procesowym 

dokonał  prostego  dzielenia  kwoty  3010  zł  (minimalne  wynagrodzenie  brutto  w  roku  2022) 

przez  średnią  liczbę  godzin  pracy  w  miesiącu  i  na  tej  podstawie  podnosił,  że  zaoferowana 

przez  niego  stawka  jest  wyższa  niż  minimalna  stawka  godzinowa  wynikająca  z  przepisów. 

Izba  w  tym  zakresie  przyjęła  argumentację  Odwołującego,  że  ustawowy  obowiązek 

zagwarantowania pracownikowi wyn

agrodzenia w wysokości minimalnego wynagrodzenia za 

pracę należy bowiem odnosić do każdego miesiąca z osobna, a nie średniej rocznej. Z kolei 

dla innych podstaw zatrudnienia znaczenie ma po prostu liczba przepracowanych godzin w 

miesiącu. 

Przechodząc  od  tych  ogólnych  rozważań  na  grunt  niniejszej  sprawy  wskazać  należy,  że  w 

formularzu  cenowym, 

wykonawcy  mieli  obowiązek  wskazać  m.  in.  stawkę  podstawową 

[zł/rbg]  oznaczoną  symbolem  R,  jak  również  koszty  pośrednie  od  tej  stawki.  Oprócz  tego 

n

ależało  wskazać  koszty  pośrednie  od  S,  co  jak  zostało  wyjaśnione  na  rozprawie  oznacza 

koszty pośrednie od sprzętu, a także zysk oraz stawkę końcową. 

Nie ulega przy tym wątpliwości, że skrót „zł/rbg” oznacza pewną wartość wyrażoną w walucie 

przyjętą  przez  danego  wykonawcę  za  świadczenie  jednej  roboczogodziny.  W  pozycji  tej 

należało więc wpisać stawkę przyjętą przez wykonawcę za świadczenie jednej godziny pracy 

polegającej  na  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Wynika  to  bezsprzecznie  z  brzmienia 

formularza  cenowego.  Z  kolei  na  wy

sokość tej stawki powinny mieć wpływ główne czynniki 

kosztotwórcze związane z realizacją zamówienia. Jednym z takim czynników bez wątpienia 

jest koszt wynagrodzenia osób, które czynności te będą realizować.  

Izba  w  tym  zakresie  nie  zgod

ziła  się  z  argumentacją  Zamawiającego  prezentowaną  w 

odpowiedzi na odwołanie, że stawka ta jest pewną wartością wyjściową, z której wylicza się 

finalnie  wszystkie  pozostałe  prace,  ale  w  zasadzie  Zamawiający  nigdzie  nie  wskazał,  że 

stawka  ta  powinna  zawiera

ć  w  sobie  wszystkie  koszty  związane  z  zatrudnianiem 

pracowników.  Owszem:  1)  na  jej  podstawie  wyliczane  są  pozostałe  stawki,  w  tym  stawka 

końcowa,  2)  stawka  ta  nie  musi  zawierać  wszystkich  kosztów  związanych  z  zatrudnianiem 

pracowników,  ale  nie  ulega  wątpliwości,  że  należało  w  niej  uwzględnić  m.  in.  stawkę  za 

godzinę  pracy  polegającej  na  realizacji  przedmiotu  zamówienia,  a  jednym  z  głównym 

czynników  wpływających  na  tę  stawkę  jest  koszt  wynagrodzenia  osób  wykonujących 

czynności w ramach realizacji zamówienia. 

Wynika  to  wprost  z  brzmienia  formularza  cenowego. 

Pozycja  ta  nie  dotyczy  więc 

jakichkolwiek kosztów, a jedynie kosztów za jedną roboczogodzinę. Z kolei z tymi kosztami 

związane  są  właśnie  wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  oraz  minimalnej 

stawki godzinowej

, obowiązek których przestrzegania wynika z powszechnie obowiązujących 

przepisów prawa. 

Zdaniem  Izby  nie  ulega  również  wątpliwości,  co  należy  rozumieć  przez  pozycję  kosztów 

pośrednich  od  ww.  stawki.  Kosztami  pośrednimi  od  kosztów  jednej  roboczogodziny  są 

koszty, kt

óre nie mogą być jednoznacznie wskazane jako bezpośrednio związane z kosztem 

jednej roboczogodziny

, ale które można określić jako poniesione w związku z tymi kosztami. 

Będą  to  więc  wszystkie  koszty  uboczne  dla  tejże  stawki  podstawowej  (przykładem  takiego 

k

osztu może być np. koszt zapewnienia odzieży roboczej pracownikom). 

Koszty  pośrednie  od  pracy  sprzętu  należy  rozumieć  w  ten  sam  sposób.  Będą  to  wszystkie 

koszty uboczne związane z pracą sprzętu (np. koszty napraw, konserwacji itp.). 

Wobec  powyższego,  zdaniem  Izby,  nieuprawnionym  jest  twierdzenie  Zamawiającego  i 

Przystępującego, że wykonawca składający ofertę mógł w zasadzie w każdej z ww.  pozycji 

skalkulować  koszty  dowolnej  kategorii,  a  zamawiający nie  precyzował  co  powinny  określać 

poszczególne  pozycje.  Treść  formularza  cenowego  jest  jasna  i  nie  pozostawia  w  tym 

zakresie 

żadnych wątpliwości. 

Wskazać również należy, iż pozbawionym sensu byłoby wyodrębnianie stawki podstawowej 

za roboczogodzinę, kosztów pośrednich oraz stawki końcowej, gdyby przyjąć argumentację 

Zamawiającego, że w zasadzie można w nich było ująć dowolne koszty. W takim wypadku 

zasadnym  byłoby  określenie  jedynie  stawki  końcowej,  bez  jej  rozbijania  na  poszczególne 

elementy  i  na  jej  podstawie  skalkulowanie  ceny  ofertowej.  Skoro  jednak  z  formularza 

cenowego wynikał  obowiązek  wskazania poszczególnych  kategorii  stawek, to obowiązkiem 

wykonawców  było  wskazywanie  w  poszczególnych  pozycjach  kosztów,  które  do  nich  się 

zaliczały.  

Powyższe  ma  tym  większe  znaczenie,  iż  zgodnie  z  punktem  4.2  umowy  rozliczanie 

wykonanych  prac  będzie  odbywało  się  m.  in.  1)  na  podstawie  jednostkowych  stawek 

ryczałtowych  określonych  w  Katalogu  Czynności,  stanowiącym  Załącznik  nr 3 do  Umowy 

oraz  2) 

ilości wykonanych prac i stawek kosztorysowych określonych w Załączniku nr 3 do 

Umowy oraz na podstawie 

nakładów pracochłonności określonych w katalogach KNR, KNC 

lub innych katalogach norm pracy zaakceptowanych przez obie Strony w niniejszej Umowie. 

Z kolei załącznik nr 3 do umowy, tj. Katalog Czynności  zostanie opracowany na podstawie 

Formularza  cenowego

.  Należy  z  tego  wywodzić,  że  poszczególne  wartości  wskazane  w 

formularzu  cenowym,  nie  tylko  stawka  końcowa,  będzie  miała  znaczenie  w  rozliczaniu 

poszczególnych  prac.  Tym  bardziej  więc  poszczególne  stawki  określone  w  formularzu 

cenowym 

powinny  odpowiadać  kategoriom  kosztów,  których  dane  pozycje  formularza 

dotyczą. 

Podsumowując  więc  tę  część  rozważań  wydaje  się,  że  treść  Formularza  Cenowego,  który 

stanowi  załącznik  nr  7  do  SWZ,  jasno  wskazywała  na  kategorie  kosztów  jakie  należy 

skalkulowa

ć w poszczególnych pozycjach. Tak więc stawka podstawowa dotyczyła kosztów 

jednej  roboczogodziny

.  Wszystkie  koszty  uboczne  dotyczące  stawki  podstawowej  powinny 

zostać ujęte w pozycji Kp od R, a koszty pośrednie pracy sprzętu w pozycji Kp od S.  

Izba  nie  wy

klucza, że z uwagi na to, że ww. kategorie kosztowe bardzo często są ze sobą 

powiązane,  mogą  między  nimi  następować  pewne  przesunięcia.  Natomiast  na  obecnym 

etapie,  uwzględniając  jedynie  treść  formularza  cenowego,  nie  wiadomo  w  jaki  sposób 

Przystępujący  dokonał  kalkulacji  ceny  swojej  oferty,  a  w  szczególności  nie  wiadomo  w  jaki 

sposób  skalkulował  koszty  pracy  i  czy  uwzględnił  w  ich  ramach  stawki  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  oraz  minimalne  stawki  godzinowe.  Wskazanie  stawki  za  jedną 

roboczogodzinę w wysokości 14,90 zł netto, biorąc pod uwagę argumentację znajdującą się 

w  odwołaniu,  budzi  poważne wątpliwości co  do prawidłowego skalkulowania istotnej  części 

składowej ceny oferty Przystępującego i kwestia ta powinna zostać wyjaśniona. 

Wątpliwości  jakie  powinien  był  powziąć  Zamawiający  w  zakresie  sposobu  skalkulowania 

kosztów pracy potwierdza punkt 23 odpowiedzi na odwołanie. Wskazuje w nim Zamawiający, 

że stawka podstawowa nie uwzględnia kosztów pośrednich, w których mogą znajdować się 

koszty związane z zatrudnieniem pracowników. Jak dalej zauważa, co do zasady w kosztach 

pośrednich  za  pracę  sprzętu  zawarte  są  koszty  m.  in.  pracy  jednostki  sprzętowej  wraz  z 

kosztami  obsługi  etatowej.  Z  przytoczonego  fragmentu  wynikałoby,  że  koszty  pracy  mogły 

zostać  skalkulowane  przez  Przystępującego  w  trzech  pozycjach,  jednak  nie  wiadomo 

ostatecznie w której i w jakiej wysokości. Nie można zatem na podstawie samego formularza 

cenowego  stwierdzić  czy  założenia  Przystępującego  uwzględniają  regulacje  dotyczące 

minimalnego  wynagrodzenia  oraz  minimalnej  stawki  godzinowej,  skoro  nawet  sam 

Zamawiający  nie  ma  pewności  co  do  tego,  w  jakiej  wysokości  koszty  te  zostały  przez 

Przystępującego ostatecznie skalkulowane. 

Wydaje  się  więc,  że  zasadnym  byłoby  wyjaśnienie  tej  kwestii  w  oparciu  o  art.  224  ust.  1 

ustawy PZP

, a zatem zarzut postawiony w odwołaniu należało uznać za trafiony. 

Podsumowując  zatem,  zdaniem  Izby,  poprzez  przedstawioną  w  odwołaniu  argumentację 

Odwołujący  wykazał,  że  istnieją  poważne  wątpliwości  w  zakresie  prawidłowego 

uwzg

lędnienia w ofercie Przystępującego kosztów pracy, w szczególności w zakresie stawki 

za roboczogodzinę i jej zgodności z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz 

minimalnej  stawki  godzinowej.  Powyższe  uzasadnione  jest  również  faktem,  iż  realizacja 

zamówienia będzie trwała 27 miesięcy, a więc w latach 2023 i kolejnych, gdzie koszty pracy 

ulegną  (lub  już  uległy)  zwiększeniu  w  porównaniu  z  2022  r.  Biorąc  pod  uwagę  datę 

wszczęcia  postępowania  oferenci  powinni  mieć  tę  okoliczność  na  uwadze.  Dlatego  też  w 

składanych  wyjaśnieniach  Przystępujący  powinien  wykazać,  w  jaki  sposób  w  ofercie 

skalkulował  koszty  pracy,  skonfrontować  wskazaną  przez  niego  stawkę  14,90  zł  netto  z 

poziomem stawek wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa i wskazać 

na 

ewentualne  przesunięcia  skalkulowanych  kosztów  pracy  w  ramach  innych  pozycji 

formularza cenowego. 

Na  marginesie  jedynie  Izba  pragnie  wskazać,  iż  pomimo  doświadczeń  zamawiającego  we 

współpracy z przystępującym, nie można uznać, ze w niniejszej sprawie nie zachodzą żadne 

wątpliwości  związane  z  wysokością  zaoferowanej  stawki.  Fakt  udanej  współpracy  z 

określonym  wykonawcą  może  być  okolicznością  przemawiającą  za  brakiem  skierowania 

wezwania do wyjaśnień, jednak w niniejszej sprawie nie powinien przesłaniać wątpliwości w 

zakresie zaoferowanych przez wykonawcę stawek, które zdaniem Izby zaistniały. 

W związku z powyższym, orzeczono jak w sentencji. 

O  kosztach  pos

tępowania  odwoławczego  orzeczono  stosownie  do  wyniku  sprawy  na 

podstawie  art.  575  ustawy  PZP  oraz  w  oparc

iu  o  §  7  ust.  2  pkt  1  i  ust.  3  rozporządzenia 

Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów 

kosztów  postępowania odwoławczego,  ich  rozliczania oraz  wysokości  i  sposobu pobierania 

wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). Odwołujący w treści odwołania postawił 6 

zarzutów,  z  których  jeden  okazał  się  zasadny.  W  związku  z  powyższym  należało  kwotę 

wpisu  rozdzielić  w  takim  samym  stosunku,  zasądzając  od  zamawiającego  na  rzecz 

odwołującego 1/6 jego wartości. 

Przewod

niczący: 

………………………..