KIO 500/23 WYROK dnia 10 marca 2023 r.

Sygn. akt KIO 500/23 

WYROK 

z dnia 10 marca 2023 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący:      Rafał Malinowski 

Protokolant:   

Rafał Komoń 

po rozpoznaniu na rozprawie dnia 8 marca 2023 r. w Warszawie odwołania wniesionego do 

Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  dnia  23  lutego  2023  r.  przez  wykonawców  wspólnie 

ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum w składzie: Zakład Sprzątania Wnętrz 

J.  J.  MOP83  Sp.  z  o.o.,  DGP  Clean  Partner  Sp.  z  o.o.,  4  OP  Sp.  z  o.o.,  CTG  Sp.  z  o.o.  z 

siedzibą  lidera  w  Gronowie,  w  postępowaniu  prowadzonym  przez  41  Bazę  Lotnictwa 

Szkolnego z siedzibą w Dęblinie 

przy  udziale  wykonawcy  Ever  Cleaning  Sp.  z  o.o

.  z  siedzibą  w  Warszawie,  zgłaszającego 

przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego 

orzeka: 

Uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  Zamawiającemu  w  zakresie  zadania  I 

unieważnienie  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  powtórzenie  czynności 

badania  i  oceny  ofert,  a  w  jej  ramach  odrzucenie  oferty  wykonawcy  Ever  Cleaning 

Sp.  z o.o. z 

siedzibą w Warszawie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 

ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych. 

Kosztami  postępowania  odwoławczego  obciąża  przystępującego  Ever  Cleaning 

Sp. z 

o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  i  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania 

odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr  (słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych,  zero 

groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania. 

Zasądza  od  przystępującego  Ever  Cleaning  Sp. z o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  na 

rzecz 

odwołującego Konsorcjum w składzie: Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. MOP83 

Sp. z o.o., DGP Clean Partner Sp. z o.o., 4 OP Sp. z o.o., CTG S

p. z o.o. z siedzibą 

lidera  w  Gronowie 

kwotę  18 600  zł  00  gr  (słownie:  osiemnaście  tysięcy  sześćset 

złotych,  zero  groszy)  stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione 

przez 

odwołującego z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo 

zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok  - w terminie 14 

dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej 

Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

……………………… 

Sygn. akt KIO 500/23 

Uzasadnienie 

41  Baza 

Lotnictwa  Szkolnego  z  siedzibą  w  Dęblinie,  dalej  jako:  „Zamawiający”,  prowadzi 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 11 

września  2019  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2022  r.,  poz.  1710),  dalej  jako: 

„ustawa  PZP”,  którego  przedmiotem  jest  świadczenie  usług  kompleksowego  utrzymania 

czystości  w  budynkach  oraz  na  terenach  zewnętrznych  znajdujących  się  w  kompleksach 

wojskowych administrowanych przez 41. Bazę Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie z podziałem 

na dwa zadania 

(części zamówienia). 

Wartość  szacunkowa  zamówienia  jest  równa  lub  przekracza  progi  unijne  określone  w 

przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy PZP. 

Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane zostało w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 

dnia 7 grudnia 2022 r. pod numerem 2022/S 236-681392. 

W  dniu  23  lutego  2023  r.  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  wpłynęło  odwołanie 

wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, tj. Konsorcjum w składzie: 

Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. MOP83 Sp. z o.o., DGP Clean Partner Sp. z o.o., 4 OP Sp. z 

o.o.,  CTG  S

p.  z  o.o.  z  siedzibą  lidera  w  Gronowie,  dalej  jako:  „Odwołujący”,  wobec 

zaniechania czynności  odrzucenia oferty  wykonawcy  Ever  Cleaning  Sp. z o.o.  z  siedzibą  w 

Warszawie z powodu rażąco niskiej ceny jego oferty. 

Kwestionując ww. zaniechanie Zamawiającego, Odwołujący zarzucił mu naruszenie: 

1.  art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP w zw. z art. 224 ust. 5 i ust. 6 ustawy PZP, w zw. z 

art. 224 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art. 239 ustawy PZP w zw. art. 16 ustawy PZP w 

zw. z art. 17 ustawy PZP poprzez: 

a. 

błędnej  ocenie  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  złożonych  przez  Wykonawcę  i 

błędnym uznaniu, iż: przedłożone wyjaśnienia spełniają wymagania określone 

w  ustawie  Pzp  oraz  odpowiadają  na  konkretne  i  precyzyjnie  wątpliwości 

Zamawiającego  wyrażone  w  wezwaniu  do  wyjaśnień  z  dnia  10  stycznia 

2023r.,  a  w  konsekwencji  zaniechanie  odrzucenia  oferty  złożonej  przez 

Wykonawc

ę  w  sytuacji,  gdy  złożone  wyjaśnienia  są  wybiórcze, 

niewystarczające,  nierzetelne,  co  więcej  zawarte  w  nich  treści  wprost 

wskazują na okoliczność zaoferowania przez Wykonawcę rażąco niskiej ceny 

w szczególności poprzez nieuwzględnienie wszystkich kosztów związanych z 

wyceną  wymagań  określonych  w  SWZ  i  załącznikach,  przewidują 

niedoszacowanie  ceny  oferty  i  jej  części  składowych  m.in.  z  uwagi  na 

nieujęcie  w  cenie  oferty:  (1)  wszystkich  kosztów  pracy  (kosztów 

pracowniczych m.in. takich jak szkolenia, prania 

odzieży, wody do picia, itd. – 

szczegółowo  wskazane  w  uzasadnieniu  zarzutu)  bądź  przyjęcie  ich  na  zbyt 

niskim poziomie (m.in. 

niedoszacowanie spowodowane założeniem, iż osoby 

z  orzeczonym  stopniem  niepełnosprawności  będą  pracowały  w  większym 

dobowym 

wymiarze  niż  przewidują  to  przepisy  prawa  tj.  w  wymiarze  8h 

zamiast  7  h  na  dobę),  brak  wyliczenia  kosztów  zastępstw  urlopowo  - 

chorobowych 

pracowników (w tym informacji w jakiej formie prawnej będą te 

zastępstwa 

realizowane), 

konieczności 

zapewnienia 

minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę,  (2)  kosztów  zakupu  i  transportu  sprzętu  i 

wyposażenia  niezbędnego  do  świadczenia  przedmiotu  usługi  innego  niż 

drobny  sprzęt  i  drobny  sprzęt  gospodarczy,  (3)  pozostałych  kosztów 

amortyzacji  od  części  sprzętu,  (4)  kosztów  dostawy  drobnego  sprzętu 

gospodarczego,  (5)  kwotowego  oraz  procentowego  poziomu  ryzyka,  (6) 

wszystkich kosztów zakupu i dostawy środków czystości i higienicznych (brak 

ujęcia kosztów papieru toaletowego typu JUMBO czy ręczników papierowych 

ZZ  typu  JUMBO),  z  uwagi  na  brak  informacji  o  formie  zatrudnienia  i 

założeniach  zatrudnienia  (m.in.  stawce  godzinowej,  wymiarze  dobowego 

czasu pracy, naliczonych składkach) osoby pełniącej nadzór oraz elektryka; 

ponadto  wyjaśnienia  nie  zawierają  dowodów  potwierdzających  twierdzenia 

zawarte w ich treści, a tym samym Wykonawca nie wykazał, że jego oferta nie 

zawiera rażąco niskiej ceny, w szczególności nie przedstawił dowodów, iż jest 

uprawniony  do  otrzymania  dofinansowania  z 

PFRON,  nie  wykazał,  że  do 

realizacji zamówienia jest w stanie skierować osoby (w liczbie odpowiadającej 

połowie wymaganego personelu) posiadających orzeczony konkretny stopień 

niepełnosprawności,  nie  przedstawił  dowodów,  iż  pracownicy  posiadający 

orzeczony stopień niepełnosprawności mogą pracować w wymiarze 8 godzin, 

nie  przedstawił  dowodów  potwierdzających  dokonaną  amortyzację,  nie 

przedstawił  dowodu  potwierdzającego  posiadanie  całości  urządzeń  i  sprzętu 

niezbędnego  do  realizacji  zamówienia  –  przewidziano  tylko  kwoty  na  zakup 

drobnego  sprzętu  oraz  zakup  sprzętu  drobnego  gospodarskiego;  nie 

odpowiedział na jednoznacznie wyartykułowanie w treści wezwania z dnia 10 

stycznia  2023  r.  zapytanie 

zamawiającego  w  zakresie  kosztów  pracy, 

zgodności  oferty  z  przepisami  dotyczącymi  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę czy też przepisami prawa pracy i zabezpieczeń społecznych – tytułem 

przykładu  nie  podał  założeń  o  formie  zatrudnienia  elektryka  czy  osoby 

pełniącej  nadzór,  formy  prawnej  zastępstw  co  całkowicie  uniemożliwia 

Zamawiającemu  weryfikację  poprawności  kwot  wskazanych  w  tabelach 

wyjaśnień ceny, jak i realności założenia realizacji umowy przy założonej ilości 

osób;  co  więcej  zawarte  w  wyjaśnieniach  treści  wprost  wskazują  na 

okoliczność zaoferowania przez Wykonawcę rażąco niskiej ceny. 

b.  zaniechanie  odrzucenia  of

erty  złożonej  przez  Wykonawcę  w  sytuacji,  gdy 

Wykonawca  nie 

skalkulował  pełnego  zakresu  przedmiotu  zamówienia  i  nie 

jest  on  w  stanie  wykonać  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami 

określonymi  przez  Zamawiającego,  w  szczególności  z  uwagi  na:  zakres 

prz

edmiotu  zamówienia  –  powierzchnie  i  rodzaj  czynności  do  wykonania 

zgodnie z 

OPZ, konieczność zapewnienia pracownikom praw pracowniczych, 

uwzględnienia  wynikających  z  SWZ  kosztów  pracowniczych  i  innych 

elementarnych  składników  ceny.  Wykonawca  miał  obowiązek  zapewnić 

odpowiednią  ilość  osób,  materiałów,  sprzętu,  zapewniającą  kompleksowe, 

należyte  i  staranne  wykonanie  usługi,  zapewnić  zgodną  z  prawem  utylizację 

odpadów a w ofercie Zamawiający otrzymał wycenę która nie uwzględnia tych 

wymogów, Wykonawca nie ujął  m.in.  (1)  wszystkich kosztów  pracy (kosztów 

pracowniczych m.in. takich jak szkolenia, pranie odzieży, wody do picia itd. - 

szczegółowo  wskazane  w  uzasadnieniu  zarzutu)  bądź  przyjęcie  ich  na  zbyt 

niskim poziomie (m.in. niedoszacowanie spowodowane założeniem, iż osoby 

z  orzeczonym 

stopniem  niepełnosprawności  będą  pracowały  w  większym 

dobowym  wymiarze  niż  przewidują  to  przepisy  prawa  tj.  w  wymiarze  8h 

zamiast  7h  na  dobę),  brak  wyliczenia  kosztów  zastępstw  urlopowo  - 

chorobowych pracowników (w tym informacji w jakiej formie prawnej będą te 
zastępstwa 

realizowane), 

konieczności 

zapewnienia 

minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę,  (2)  kosztów  zakupu  i  transportu  sprzętu  i 

wyposażenia  niezbędnego  do  świadczenia  przedmiotu  usługi  innego  niż 

drobny  sprzęt  i  drobny  sprzęt  gospodarczy,  (3)  pozostałych  kosztów 

amortyzacji 

od  części  sprzętu,  (4)  kosztów  dostawy  drobnego  sprzętu 

gospodarczego,  (5)  kwotowego  oraz  procentowego  poziomu  ryzyka,  (6) 

wszystkich kosztów zakupu i dostawy środków czystości i higienicznych (brak 

ujęcia kosztów papieru toaletowego typu JUMBO czy ręczników papierowych 

„ZZ”  typu  JUMBO),  z  uwagi  na  brak  informacji  o  formie  zatrudnienia  i 

założeniach  zatrudnienia  (m.in.  stawce  godzinowej,  wymiarze  dobowego 

czasu  pracy,  naliczonych  składkach)  osoby  pełniącej  nadzór  oraz  elektryka, 

nie wskazał ilości i rodzaju sprzętu przeznaczonego do realizacji zamówienia; 

ponadto 

Wykonawca 

nie 

wykazał 

i 

nie 

przedstawił 

dowodów 

potwierdzających,  iż  w  ogóle  posiada  całość  sprzętu,  nie  przedstawił 

dowodów potwierdzających dokonanie amortyzacji, nie przedstawił dowodów 

na  możliwość  uzyskania  dofinasowania  w  związku  z  zatrudnieniem  osób  z 

orzeczonym stopniem niepełnosprawności , jak i możliwość pracy tych osób w 

dobowym wymiarze 8h. 

Wykonawca nie kalkulował w ramach  podanych cen za usługę wszelkich kosztów realizacji 

danej 

pozycji objętej wyceną w formularzu ofertowym 

a w konsekwencji: 

−  zaniechanie  odrzucenia  oferty  złożonej  przez  Wykonawcę  mimo,  iż  oferta  ta  zawiera 

rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia w szczególności zawiera cenę nie 

uwzględniającą  wszystkich  części  składowych  ceny;  mimo,  iż  Wykonawca  nie  udźwignął 

ciążącego na nim ciężaru wykazania i udowodnienia, iż cena oferty nie jest rażąco niska w 

szczególności wykazania, iż zawiera wszystkie części składowe ceny, 

−  wybór  oferty Wykonawcy  mimo,  iż  oferta  ta zawierała rażąco niską cenę,  w  stosunku do 

przedmiotu  zamówienia;  mimo,  iż  Wykonawca  nie  udźwignął  ciążącego  na  nim  ciężaru 

wykazania 

i  udowodnienia,  iż  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  Zamawiający  tym 

samym  wbrew  dyspozycji  art.  224  ust.  6  Pzp  jedynie  formalnie  dopełnił  procedury 

wyjaśniającej,  nie  przeprowadzając  pogłębionej  merytorycznej  analizy  wyjaśnień  złożonych 

przez 

Wykonawcę,  mimo  iż  Wykonawca  nie  udźwignął  spoczywającego  na  nim  ciężaru 

dowodu, a tym 

samym nie wzruszył domniemania, że cena oferty jest rażąco niska, 

−  przeprowadzenie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  z  naruszeniem 

zasady 

uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców,  co  przejawiało  się  jak 

opisano 

powyżej. 

W  związku  z  postawionymi  zarzutami  Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  w 

całości,  nakazanie  Zamawiającemu  unieważnienia  czynności  polegającej  na  ocenie  ofert  i 

wyborze 

jako 

najkorzystniejszej  oferty  złożonej  przez  Wykonawcę,  nakazanie 

Zamawiającemu  dokonania  ponownego  badania  i  oceny  ofert,  a  w  tym:  odrzucenie  oferty 

Wykonawcy, 

wybór jako najkorzystniejszej oferty Odwołującego. 

Stanowisko Odwołującego: 

Argumentując postawione zarzuty, Odwołujący wskazywał, co następuje: 

Zdaniem  Odwołującego  Zestawienie  treści  postanowień  SWZ  z  treścią  przedłożonej  przez 

Wykonawcę  oferty  w  szczególności  z  treścią  wyjaśnień  złożonych  w  toku  postępowania 

prowadzi do wniosku, iż oferta złożona przez Wykonawcę zawiera rażąco niską cenę, przede 

wszystkim  zaś  Wykonawcy  nie  udało  się  skutecznie  wzruszyć  domniemania,  iż  cena  jest 

rażąco niska. 

W  następnej  kolejności  Odwołujący  zwrócił  uwagę  na  treść  wezwania  Zamawiającego  do 

złożenia wyjaśnień ceny, która była bardzo szczegółowa. Zamawiający precyzyjnie wskazał 

jakie określenia i wyliczenia (dla każdego pracownika) powinny zawierać koszty pracy które 

mają zostać ujęte w wyjaśnieniach ceny zawierających kalkulację ceny. Podobnie uczynił w 

przypadku  umów  zlecenia  gdzie  oczekiwał  określenia  i  wyliczenia  oddzielnie  dla  osoby 

pełniejącej nadzór oraz dla elektryka poszczególnych elementów. 

Zamawiający  precyzyjnie  pokazuje  jak  oczekuje  prezentacji  określeń  i  wyliczeń  z  tytułu 

umów  zlecenia  dla  osób  zastępujących.  Ponadto  wskazuje  precyzyjnie  i  konkretnie  jakie 

koszty  poza  kosztami  pracy  powinny 

zostać  ujęte  w  prezentowanej  kalkulacji  ceny  oferty. 

Zamawiający  wskazuje  iż,  „Wzywa  do  złożenia  wyjaśnień  oraz  przedłożenia  dowodów 

uwzględniających  powyższe elementy  będące  częścią  składową ceny  oferty”.  Zamawiający 

kończy  wezwanie  ponownie  wskazując  na  konieczność  przedłożenia  wyjaśnień  oraz 

dowodów.  Informacja  o  konieczności  przedłożenia  dowodów  zostaje  podkreślona  przez 

Zamawiającego. 

Zdaniem  Odwołującego,  Zamawiający  wprost  wskazał,  iż  w  szczególności  interesują  go 

wyjaśnienia  obrazujące  zgodność  ceny  i  kosztu  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy, 

których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego 

wynagrodzenia  z  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej  jak  i  zgodności  z  przepisami  z 

zakresu prawa pracy i zabezpieczeń społecznych. W treści wezwania Zamawiający wyraźnie 

akcentował,  iż  oczekuje  złożenia  wyjaśnień  wraz  z  przedstawieniem  dowodów.  Powyższe 

przesądza,  iż  wezwanie  Zamawiającego  miało  charakter  konkretny  i  precyzyjny,  a 

Wykonawca 

zobligowany  był  w  sposób  jednoznaczny  pokazać  owe  pozycje  kosztowe, 

zawrzeć konkretne określenia i wyliczenia, a następnie podeprzeć je stosownymi dowodami. 

Jak kontynuował Odwołujący, porównując treść wezwania Zamawiającego oraz odpowiedzi 

udzielonej  przez  Wykonawcę  należy  podnieść,  iż  Wykonawca  nie  przedstawił  wyjaśnień  w 

zakresie  wymaganym  przez  Zamawiającego.  Dodatkowo  nie  polemizował  on  z  treścią 

wezwania  za  pomocą  ewentualnych  środków  ochrony  prawnej.  Wobec  treści  wezwania  – 

brak  szcz

egółowych  założeń  oraz  wyliczeń  brak  uwzględnienia  odpowiedzi  na  wszystkie 

pytania  zamawiającego  należy  kwalifikować  jako  nieprzedstawienie  wyjaśnień  w  zakresie 

wymaganym  przez  Zamawiającego.  W  ten  sam  sposób  należy  ocenić  nieprzedstawienie 

dowodów  do  wyjaśnień  w  szczególności  potwierdzających  znajdowanie  się  w  szczególnie 

uprzywilejowanej sytuacji Wykonawcy wobec innych wykonawców funkcjonujących na rynku. 

Następnie  Odwołujący  zwrócił  uwagę  na  poszczególne  elementy,  których  wyjaśnienia 

wymagał  Zamawiający,  a  które  nie  znalazły  się  w  treści  wyjaśnień  wykonawcy.  Zawarte  w 

wyjaśnieniach  ceny  z  dnia  18  stycznia  2023  r.  informacje  nie  stanowią  odpowiedzi  na 

wyraźne  zapytania  zamawiającego,  nie  przedstawiają  żadnych  szczegółowych  określeń, 

wyliczeń oraz założeń, tym samym czynią niemożliwym do weryfikacji przez Zamawiającego 

oraz  KIO 

poprawności  założonych  w  tym  zakresie  poziomu  kosztów  i  kwot  na  ich 

zaspokojenie  z  punktu 

widzenia  przepisów  prawa  pracy  i  zabezpieczeń  społecznych, 

uregulowań  odnoszących  się  do  kosztów  pracy  które  zakładają  iż  wartość  kosztów  pracy 

ujętych  w  ofercie  nie  może  być  niższa  niż  minimalne  wynagrodzenie  za  prace  i  minimalna 

stawka godzinowa. 

Odwołujący  wskazywał,  że  w  wyjaśnieniach  nie  zostały  uwzględnione  poszczególne 

elementy, na które zwrócił uwagę na str. 9 odwołania (szczegółowe wyliczenie lit. a-m). 

W

ykonawca  w  wyjaśnieniach  wskazał,  iż  nadzór  będzie  pełnił  dedykowany  Kierownik 

Obiektu  podając  jednocześnie  jedynie,  że koszt  kierownika  wynosi  7691,04  zł  miesięcznie. 

Zamawiający  na  podstawie  wyjaśnień  złożonych  przez  Wykonawcę  nie  wie  na  podstawie 

jakiego 

stosunku  prawnego  będzie  odbywać  się  współpraca  między  Wykonawcą  a 

koordynatorem  w 

szczególności  czy  będzie  to  umowa  o  prace  czy  umowa  zlecenie?  jakie 

koszty będzie ponosił w związku z jego zatrudnienie a nawet w jakim wymiarze czasu pracy 

koordynator  będzie  sprawował  nadzór  nad  obiektem.  Analogiczna  sytuacja  ma  miejsce  w 

przypadku elektryka. 

Wykonawca nie przedstawił również wyliczeń kosztów pracowniczych w odniesieniu do osób 

zastępujących.  Wykonawca  w  wyjaśnieniach  z  dnia  18  stycznia  2023  r.  wskazał,  iż  łączny 

koszt  zatrudnienia jednego  pełnosprawnego  pracownika  (  wynagrodzenie  zasadnicze  3490 

zł  +  koszt  ZUS  pracodawcy  20,01%)  wynosi  4188,35zł  a  wraz  z  rezerwą  chorobowo-

urlopową  4619,15  zł.  Wobec  powyższego  wartość  kosztowa  na  rezerwę  urlopowo-

chorobową  to  koszt  430,80  zł.  W  tym  miejscu  nadmienić  należy,  iż  Wykonawca  w 

wyjaśnieniach ceny nie wskazał jaką formę przyjmie stosunek prawny w oparciu o który będą 

odbywały  się  zastępstwa  z  tytułu  absencji  urlopowej  oraz  chorobowej.  Już  sama  ta 

okoliczność  powoduje,  iż  wyjaśnienia  pozostają  w  sprzeczności  z  wezwaniem  z  dnia  10 

stycznia  2023  r.  i  nie  przedstawiają  danych  jakie  oczekiwał  Zamawiający  aby  móc 

zweryfikować poprawność założeń Wykonawcy oraz ich zgodność z przepisami prawa pracy 

i zabezpieczenia społecznego. 

Odwołujący  zwrócił  również  uwagę  na  okoliczności  związane  z  zatrudnianiem  osób 

niepełnosprawnych.  Wykonawca  zadeklarował,  iż  będzie  to  25  osób  ze  stopniem 

umiarkowanym  ze 

schorzeniem  szczególnym  zatrudnionych  na  1/1  etatu.  Jeżeli  osoby 

niepełnosprawne według założeń kalkulacyjnych mają być zatrudnione w wymiarze 8 godzin 

na dobę konieczne jest przedstawienie zgody lekarza. Konieczne jest również wykazanie, iż 

Wykonawca 

dysponuje  takimi  osobami  na  potrzeby  realizacji  zamówienia.  Nie  można  za 

wykazaną  uznać  również  okoliczności  związanej  z  dofinansowaniem  PFRON,  gdyż 

wykonawca wskazał, że dofinansowanie to otrzyma, a nie że już nim dysponuje. Odwołujący 

powołał się w tym względzie na opinię Prezesa UZP pn. „Badanie rażąco niskiej ceny oferty 

po nowelizacji”. 

Odwołujący dodał, że każda z osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności wypracuje 

średnio o 21 godzin mniej w miesiącu niż pełny wymiar czasu pracy (21 dni roboczych x 1 

godzina). 

Wobec 

powyższego 

niedoszacowanie 

z 

tytułu 

zatrudnienia 

osób 

niepełnosprawnych wynosi 21 godzin * 25 osób = 525 godzin w miesiącu tj. 3,125 etatu (525 

/168  godzin  średnio  w  miesiącu).  Biorąc  pod  uwagę  wyłącznie  koszt  wynagrodzenia 

pracow

ników  i  obowiązkowych  składek  ZUS  pracodawcy  zgodnie  z  wyjaśnieniami 

Wykonawcy  niedoszacowanie  to  wynosi  4188,35  zł  *3,125  etatu  =  13088,59  zł.  Należy 

pamiętać  o  pozostałych  kosztach  związanych  z  zatrudnieniem  w/w  pracowników  tj.  m.in. 

koszt  rezerwy  urlopowo 

–  chorobowej  (10,32%  tj.  432,24 zł),  koszt  odzieży roboczej,  koszt 

badań, szkoleń, ekwiwalent za pranie odpisy na ZFŚS itp. Biorąc pod uwagę wszelkie koszty 

związane  z  zatrudnieniem  koszt  średniomiesięczny  1  etatu  to  ok.  4700,00  zł  co  daje 

niedoszacowanie 14687,50 

zł (4700*3,125). 

W  wyjaśnieniach  ceny  brak  jest  wyspecyfikowania  sprzętu  i  urządzeń  w  zakresie  ilości  i 

rodzaju  jaki 

zamierza  przeznaczyć  do  realizacji  zamówienia.  Oczywistym  jest,  iż  nie  jest 

możliwa  realizacja  usługi  bez  użycia  żadnego  sprzętu  i  urządzeń.  W  treści  wezwania  do 

wyjaśnień  Zamawiający  oczekiwał  przedstawienia  kosztów  zakupu  sprzętu  i  urządzeń, 

kosztów transportu i utrzymania owego sprzętu. 

Osobną pozycję kosztową w wezwaniu stanowiły koszty zakupu i dostawy drobnego sprzętu 

gospodarczego.  Tymczasem  Wykonawca  wskazał,  iż  na  amortyzacje  sprzętu  przeznaczył 

średniomiesięcznie  4823,96  zł  doprecyzowując,  iż  kwota  ta  stanowi  kwotę  zabezpieczenia 

na  zakup 

drobnego  sprzętu  (2200,96  zł)  oraz  serwis  i  naprawę  maszyn  (2623,00  zł). 

Jedno

cześnie wskazuje, iż obecnie świadczy usługę na obiekcie Zamawiającego w związku 

z  tym  część  sprzętu  została  już  zamortyzowana  w  ramach  poprzedniego  kontraktu. 

Wykonawca  nie  pokazał  jakim  sprzętem  i  urządzeniami  dysponuje,  nie  przedstawił  w  tym 

względzie  żadnych  dowodów,  które  miałyby  potwierdzać,  iż  posiada  sprzęt  i  urządzenia 

niezbędne  do  realizacji  usługi.  Nie  przedstawił  również  dowodów,  iż  część  z  posiadanego 

rzekomo  sprzętu  z  przeznaczeniem  na  realizację  przedmiotu  zamówienia  została  już 

zamortyzowana 

i  nie  trzeba  przewidywać  w  tym  zakresie  kwot  amortyzacji.  Sprzęt  i 

urządzenia  w  cenie  oferty  zajmuje  po  kosztach  zatrudnienia  pracowników  istotną  pozycję 

kosztową,  wartość  inwestycji  na  zakup  sprzętu  i  urządzeń  niezbędnych  do  realizacji 

zamówienia wynosi 230 000 zł netto. Reasumując powyższe z wyjaśnień nie wynika wprost 

czy Wykonawca posiada jakikolwiek sprzęt i urządzenia (inny niż drobny sprzęt oraz drobny 

sprzęt gospodarski który zamierza zakupić), czy będzie go zakupywał. 

Wykonawca  nie ujął  w wyjaśnieniach  ceny  określenia kwotowo  i  procentowo założonego  w 

ofercie 

poziomu  ryzyka,  nie  przedstawił  w  tym  zakresie  również  jako  alternatywy  żadnego 

dokumentu z 

którego owe informacje można by wyprowadzić. 

Zdaniem Odwołującego powyższe okoliczności powinny zatem prowadzić do uwzględnienia 

wniesionego odwołania. 

Stanowisko Zamawiającego: 

Pismem z dnia 2 marca 2023 r. odpowiedź na odwołanie wniósł Zamawiający, uwzględniając 

w całości zarzuty odwołania oraz przedstawiając stosowną argumentację. 

Zdaniem Zamawiającego wyjaśnienia złożone przez Ever Cleaning Sp. z o. o. nie zawierają 

dowodów  potwierdzających  twierdzenia  zawarte  w  treści  samych  wyjaśnień.  Wykonawca 

Ever  Cleaning  Sp.  z  o.  o.  nie  przedstawił  między  innymi:  dowodów,  iż  jest  uprawniony  do 

otrzymania dofinansowania z PFRON, nie wykazał, że do realizacji zamówienia jest w stanie 

skierować  osoby  (w  liczbie  odpowiadającej  połowie)  posiadających  orzeczony  konkretny 

stopień  niepełnosprawności,  nie  przedstawił  dowodów,  że  pracownicy  posiadający 

orzeczony stopień niepełnosprawności mogą pracować w wymiarze 8 godzin, nie przedstawił 

dowodów 

potwierdzających 

dokonaną 

amortyzację, 

nie 

przedstawił 

dowodu 

po

twierdzającego  posiadanie  całości  urządzeń  i  sprzętu  niezbędnego  do  realizacji 

zamówienia  –  przewidziano  jedynie  kwoty  na  zakup  drobnego  sprzętu  oraz  zakup  sprzętu 

drobnego gospodarskiego. Ponadto wykonawca Ever Cleaning Sp. z o. o. nie odpowiedział 

w  udzielonych  wyjaśnieniach  na  wyartykułowane  w  treści  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień 

(wezwanie zamawi

ającego z dnia 10 stycznia 2023r.) pytania dotyczące ponoszonych przez 

wykonawcę  kosztów  pracy,  zgodności  oferty  z  przepisami  dotyczącymi  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  czy  też  przepisami  prawa  pracy  i  ubezpieczeń  społecznych  –  nie 

podał między innymi założeń o formie zatrudnienia elektryka czy osoby pełniącej nadzór. 

Stanowisko Przystępującego: 

P

ismem z dnia 6 marca 2023 r. Przystępujący wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia przez 

Zamawiającego zarzutów odwołania w całości. 

Przystępujący  następnie  zajął  stanowisko w  sprawie,  wnosząc  dnia 7 marca  2023 r.  pismo 

procesowe. Zdaniem Przystępującego odwołanie zasługiwało na oddalenie. 

Jak  wskazywał,  Odwołujący  kładzie  bezzasadnie  nacisk  wyłącznie  na  aspekty  formalne 

odpowiedzi  Przystępującego  sugerując  bezzasadnie  brak  uwzględnienia  w  wyjaśnieniach 

istotnych 

elementów  cenotwórczych,  czy  też  rzekomo  zbyt  skąpy  materiał  dowodowy  i 

twierdząc, że taki stan rzeczy dyskwalifikować powinien ofertę Przystępującego. Brak jednak 

w  treści  odwołania  realnej  polemiki  z  treścią  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  próby 

zakwestionowania  rzetelności  kalkulacji,  wysokości  przyjętych  kosztów  czy  prawdziwości 

dowodów. 

Jak kontynuował Przystępujący – koszty pracy uwzględniono w na drugiej stronie wyjaśnień 

poprzez 

szczegółową  kalkulację  wynagrodzenia  dla  każdego  z  pracowników.  Odwołujący 

wskazuje  przy  tym 

gołosłownie,  że  koszty  te  ujęto  na  zbyt  niskim  poziomie  naruszając 

przepisy prawa o minimalnym 

wynagrodzeniu. Na czym owo naruszenie miałoby polegać, w 

jakim przypadku i o ile wskazane koszty 

miałyby być zaniżone – tego z odwołania nie sposób 

się dowiedzieć. 

Co  do  kwestii  kosztów  zakupu  i  transportu  sprzętu  i  wyposażenia  niezbędnego  do 

świadczenia  przedmiotu  usługi  innego  niż  drobny  sprzęt  i  drobny  sprzęt  gospodarczy  oraz 

pozos

tałych  kosztów  amortyzacji  od  części  sprzętu  (pkt  2  i  3  powyżej),  Przystępujących 

wyjaśnił  przedmiotowy  obszar  na  stronie 3 pkt III  złożonych  w  przetargu  wyjaśnień.  Koszty 

sprzętu gospodarczego (pkt 4 powyżej) skalkulowano i wyjaśniono z kolei na stronie 4 pkt V 

wyjaśnień  RNC  oraz  w  obszernych  dowodach  nr  1  i  nr  2  załączonych  do  wyjaśnień. 

Zakładany  poziom  ryzyka  kontraktowego  (pkt  5  powyżej)  wskazano  natomiast  na  stronie  4 

pkt VII 

wyjaśnień. 

Z  kolei  o  kosztach  zakupu  środków  czystości  i  higienicznych  Przystępujący  zaświadczył  w 

załączonych do wyjaśnień dowodach. 

Jak wskazywał Przystępujący, Odwołujący stara się w treści odwołania przeforsować błędne 

stanowisko,  jakoby  każdy  pojedynczy  wątek  kosztowy  wyjaśnień  wymagał  poparcia 

konkretnym  dowodem.  Jest  to  pod

ejście  absurdalne,  promujące  formalizm  ponad  miarę  w 

oderwaniu  od  celu  postępowania  i  nie  znajdujące  poparcia  ani  w  przepisach  prawa,  ani  w 

orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej. 

Po  pierwsze,  kluczowym  kosztem  w  usługach  sprzątania  są  koszty  pracownicze. 

Powszechną praktyką w tym zakresie jest zatrudnienie personelu sprzątającego w oparciu o 

minimalne  wynagrodzenie 

ustawowe.  Zasady zatrudnienia,  wszelkie składki  pracownicze w 

tym  zakresie  wynikają  z  przepisów  powszechnie  obowiązującego  prawa.  Nie  jest  zatem 

zasadne  prezentowanie  przez  Przystępującego  we  wspomnianej  kwestii  jakichkolwiek 

dowodów.  Po  drugie,  o  kształcie  materiału  dowodowego  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny 

decyduje  każdorazowo  charakter  przedmiotu  zamówienia.  Przy  zamówieniach 

nieskomplikowany

ch,  takich  jak  np.  usługi  utrzymania  czystości  należy  zachować  zasadę 

proporcjonalności  i  wymagać  poziomu  dowodzenia  adekwatnego  do  rodzaju  zamawianych 

usług. 

Jak dodał Przystępujący, Odwołujący poza wskazaniem rzekomych braków w wyjaśnieniach 

ceny  Przystępującego  nie podejmuje  jakiejkolwiek merytorycznej  polemiki  z  ich  treścią.  Nie 

wskazuje  na  nierealność  założeń,  nie  kwestionuje  przyjętych  cen  i  kosztów,  nie  prezentuje 

choćby  odrobiny  argumentacji  mającej  dowieść  kwestii  kluczowej  dla  uwzględnienia 

odwołania, tj. faktu, że realizacja zamówienia na zaproponowanych warunkach finansowych 

jest niemożliwa. Tymczasem, wykazanie, że Zamawiający popełnił błąd w ocenie wyjaśnień 

takiej polemiki właśnie wymaga. 

Warto przy tym zaznaczyć, że nawet jeśli hipotetycznie uznać, że Przystępujący pominął w 

swoich 

wyjaśnieniach pewne elementy cenotwórcze (czemu Przystępujący przeczy), to sam 

ten  fakt  nie  może  automatycznie  skutkować  przyjęciem,  że  mamy  do  czynienia  z  rażąco 

niską ceną. Można  byłoby tak  wnioskować  dopiero  wówczas,  gdy  gdyby  owe  braki  były  na 

tyle  duże,  że  istotnie  skutkują  niemożliwością  realizacji  zamówienia  w  zaoferowanej  cenie. 

Nieujęcie w wyjaśnieniach kosztów mniej wartościowych może co najwyżej rzutować np. na 

zmniejszenie  zysku  wykonawcy.  N

iemniej,  rolą  KIO  nie  jest  ocena  trafności  decyzji 

biznesowych oferentów, a ocena czy zaoferowana cena jest rażąco niska. I to w tym właśnie 

obszarze stosowne argumenty powinien podnieść Odwołujący, czego jednak zabrakło w jego 

odwołaniu. 

W 

niniejszej  sprawie  mamy  do  czynienia  z  dość  ogólnym  wezwaniem  Przystępującego  do 

wyjaśnień zaoferowanej ceny (pomimo jego względnej obszerności). Owszem, Zamawiający 

szczegółowo  wskazuje  np.  że  w  przypadku  wyjaśniania  kosztów  pracowniczych  należy 

zobrazowa

ć ich składowe celem oceny zgodności z prawem, niemniej w treści wezwania nie 

pojawiają  się  jakieś  konkretne  wątpliwości,  wskazówki  co  do  obszarów  wymagających 

szczególnego  komentarza  czy  przedłożenia  konkretnych  dowodów.  W  ślad  za  takim 

wezwaniem, Przystępujący złożył konkretne i spójne wyjaśnienia – tak, by wykazać realność 

zaoferowanej ceny. Poparł swoje wyjaśnienia dowodami wskazując np. na ceny nabywanych 

środków  czystości.  Zastosował  taki  poziom  szczegółowości,  który  w  świetle  wezwania 

wydawał  się  wystarczający.  Jak  wskazano  w  Komentarzu  do  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych  pod  red.  Prezesa 

UZP,  Zamawiający,  żądając  wyjaśnień,  zobowiązany  jest 

ponadto  wskazać,  dlaczego  dana  cena  (koszt)  oferty  wydaje  mu  się  rażąco  niska,  a  jeżeli 

wątpliwości  dotyczą  składowych  ceny  lub  kosztu,  powinien  wskazać  te  składowe,  których 

wycena  budzi  jego  wątpliwości.  Wykonawca  nie  może  się  domyślać,  które  aspekty  jego 

oferty budzą wątpliwości zamawiającego. 

Trudno zatem w opisywanym stanie rzeczy stawiać Przystępującemu zarzut – tak jak czyni 

to  Odwołujący  –  że  niektóre  aspekty  zamówienia  nie  zostały  w  wyjaśnieniach  dodatkowo 

pogłębione.  Zarzut  taki  mógłby  być  zasadny,  gdyby  sam  Zamawiający  wymagał  tego 

konkretnie w treści wezwania. 

Oczekiwania  Odwołującego  wobec  poziomu  wyjaśnień  ceny  Odwołującego  są  zatem 

nadmierne i nie 

znajdują żadnego uzasadnienia w świetle prawa. 

Nie  bez  znaczenia  w  omawianym  wątku  jest  także  czas,  jaki  Przystępujący  otrzymał  na 

złożenie  wyjaśnień.  Początkowo,  było  to  zaledwie  3  dni  (!).  Dopiero  wskutek  interwencji 

Przystępującego w postaci stosownego wniosku, termin też wydłużono do 5 dni. Przy czym 

Zamawiający  zaznaczył,  że  wydłużając  ww.  termin  dokonuje  swego  rodzaju  ukłonu  w 

stosunku  do  wykonawcy,  bowiem  oczekuje  w  wyjaśnieniach  „zwykłej”  kalkulacji  kosztów 

pracowniczych, co wydaje się nieskomplikowane i zdaniem Zamawiającego nie może być w 

strukturach wykonawcy czasochłonne. 

P

rzystępujący  z  ostrożności  procesowej  odniósł  się  również  polemicznie  także  do 

poszczególnych wątków kosztowych poruszonych w Odwołaniu. 

Po  przeprowadzeniu  rozprawy  z  udziałem  stron  i  uczestników  postępowania,  na 

podstawie  zgromadzonego  w  sprawie  materiału  dowodowego,  Krajowa  Izba 

Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje: 

Izba stwierdziła istnienie przesłanek materialnoprawnych do wniesienia odwołania, o których 

mowa  w  art.  505  ust.  1  ustawy  PZP.  Ponadto  Izba  nie  stwierdziła  istnienia  przesłanek  do 

odrzucenia odwołania, o których mowa w art. 528 ustawy PZP. 

Izba  postanowiła  dopuścić  do  udziału  w  postępowaniu  odwoławczym  po  stronie 

Zamawiającego  wykonawcę  Ever  Cleaning  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie.  Wszystkie 

wymogi  formalne  związane  ze  zgłoszonym  przystąpieniem  zostały  spełnione,  a  zatem 

należało uznać je za skuteczne. 

W  odpowiedzi  na  odwołanie  z  dnia  2  marca  2023  r.  Zamawiający  uwzględnił  w  całości 

zarzuty  odwołania.  Wobec  powyższego  uwzględnienia  Przystępujący  wniósł  sprzeciw.  Nie 

było zatem podstaw do umorzenia postępowania odwoławczego. Zgodnie bowiem z art. 523 

ust.  3  ustawy  PZP    j

eżeli  uczestnik  postępowania  odwoławczego,  który  przystąpił  do 

postępowania  po  stronie  zamawiającego,  wniesie  sprzeciw  wobec  uwzględnienia  zarzutów 

przedstawionych  w  odwołaniu  w  całości  albo  w  części,  gdy  odwołujący  nie  wycofa 

pozostałych zarzutów odwołania, Izba rozpoznaje odwołanie. 

Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, 

tj.  w  szczególności  dokumentację  przedmiotowego  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego,  której  treść  była  kluczowa  dla  rozstrzygnięcia  sprawy.  Dodatkowo  w  ramach 

postępowania odwoławczego składane były następujące dowody: 

Dowody Odwołującego: 

a.  wydruk 

ze strony pfron.org.pl na okoliczność wysokości dofinansowania PFRON. 

Dowody Przystępującego: 

a. 

wyniki  badań  wody  przeznaczonej  do  spożycia  przez  ludzi  z  sieci  wodociągowej  w 

Dęblinie (listopad 2022 r.) 

b. 

wykaz  sprzętu  dedykowanego  do  realizacji  usługi  na  rzecz  Zamawiającego  wraz  z 

informacją o amortyzacji 

Izba uznała przedłożone dowody za nieprzydatne do wydania rozstrzygnięcia. Zdaniem Izby 

charakter  rozpa

trywanej  sprawy  i  postawione  zarzuty  sprowadzają  się  do  weryfikacji 

dokumentacji  postępowania,  tj.  w  szczególności  wezwania  Zamawiającego  do  złożenia 

wyjaśnień ceny oraz odpowiedzi wykonawcy wezwanego do złożenia tychże wyjaśnień. Już 

na  podstawie  tych  dok

umentów  można  ocenić  czy  wykonawca  wezwany  do  złożenia 

wyjaśnień  obalił  ciążące  na  nim  domniemanie  rażąco  niskiej  ceny,  a  tym  samym  czy 

Zamawiający prawidłowo ocenił przedłożone wyjaśnienia. 

Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy: 

Zamawiający  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  którego 

przedmiotem  jest  świadczenie  usług  kompleksowego  utrzymania  czystości  w  budynkach 

oraz  na  terenach  zewnętrznych  znajdujących  się  w  kompleksach  wojskowych 

administrowanych  przez  41.  Bazę  Lotnictwa  Szkolnego  w  Dęblinie  z  podziałem  na  dwa 

zadania (części zamówienia). 

Zgodnie  z  rozdziałem  XVII  SWZ,  jedynym  kryterium  oceny  ofert  w  postępowaniu  jest  cena 

oferty brutto. 

Do momentu upływu terminu składania ofert w postępowaniu złożone zostały 4 oferty, w tym 

oferta  Odwołującego  i  Przystępującego.  Odwołujący  zaoferował  realizację  przedmiotu 

zamówienia  za  cenę  305.796,00  zł  -  miesięczne  wynagrodzenie  ryczałtowe  netto 

9,08 zł brutto). Przystępujący zaoferował realizację przedmiotu zamówienia za cenę 

265.398,00 zł – miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe netto (326.439,54 zł brutto). 

Pismem  z 

dnia  10  stycznia  2023  r.  Zamawiający  wezwał  Przystępującego  do  udzielenia 

wyjaśnień  w  tym  złożenia  dowodów  w  zakresie  wliczenia  zaoferowanej  ceny  w  zakresie 

Zadania 1. Zamawiający podniósł, iż powodem wezwania jest fakt, iż cena całkowita oferty 

jest niższa o co najmniej 30 % od wartości zamówienia powiększonej o podatek od towarów i 

us

ług ustalonej przed wszczęciem postępowania. 

Zamawiający  wskazał,  że  zgodnie  z  treścią  SWZ  wymaga  w  całym  okresie  realizacji 

przedmiotu  zamówienia  zatrudnienia  na  podstawie  stosunku  pracy  przez  Wykonawcę  lub 

Podwykonawcę osób wykonujących czynności określone w szczegółowym opisie przedmiotu 

zamówienia  dla  poszczególnych  części  zamówienia,  których  wykonanie  polega  na 

wykonaniu pracy, tj. dla zadania I 

minimum 50 osób w przeliczeniu na pełen etat. 

Jak  dalej  wskazał  w  treści  wezwania  Zamawiający:  „Tym  samym,  cena  oferty  musi 

bezwzględnie uwzględniać kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wszelkie koszty 

utrzymania  pracownika  zatrudnionego  na  umowę  o  pracę  tj.  koszt  składek  ZUS  płaconych 

przez pracodawcę, koszt ewentualnego urlopu, koszt ewentualnego zastępstwa pracownika 

w trakcie urlopu lub zwolnienia chorobowego, itp. 

Mając  na  uwadze  powyższe  Zamawiający  zwraca  się  o  złożenie  wyjaśnień  oraz 

przedstawienie dowodów  dotyczących sposobu  ustalenia miesięcznej  kalkulacji  cenowej,  w 

której uwzględnione będą także co najmniej poniższe koszty (jeśli zostały ujęte w kalkulacji 

miesięcznej ceny ofertowej): 

koszt zatrudnienia minimum 50 osób świadczących usługi utrzymania porządku i czystości 

w  budynkach  (koszty  pracy  wskazane  przez  Wykonawcę  muszą  odnosić  się  do  formy 

zatrudnienia  pracowników,  wymiaru  czasu  ich  pracy,  zastępstw  pracowniczych,  innych 

kosztów  związanych  z  zatrudnieniem  pracowników).  Zamawiający  prosi  o  przedstawienie 

kalkulacji  kosztów  zatrudnienia  minimalnej  liczby  osób  50  pracowników  (zgodnie  z 

wy

tycznymi określonymi w Szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia); 

Ponadto,  w  odniesieniu  do  osób  zatrudnionych  w  innej  formie  niż  umową  o  pracę 

(pracownik nadzoru, elektryk) - 

koszty pracy przyjęte do ustalenia ceny oferty nie mogą być 

niższe  niż  minimalna  stawka  godzinowa  obowiązująca  od  01.01.2023  r.  tj.  22,80  zł.  Tym 

samym w cenie oferty muszą być uwzględnione również przedmiotowe wymogi.” 

„Zamawiający  informuje,  że  koszty  pracy  w  przypadku  umów  o  pracę  powinny  zawierać 

określenie  i  wyliczenie  (dla  każdego  pracownika):  (1)  kosztów  dojazdu/  zakwaterowania 

pracowników  oddelegowanych  do  wykonywania  usług  poza  miejscem  zamieszkania,  (2) 

określenie  wysokości  wynagrodzenia  zasadniczego  brutto  dla  każdego  pracownika,  (3) 

określenie wysokości ekwiwalentów za niewykorzystany urlop, (4) wysokości dopłat (premie, 

wynagrodzenie za  pracę  w  godzinach  nadliczbowych,  dodatek stażowy, dodatek  funkcyjny, 

dodatek za pracę w warunkach szkodliwych itp.), (5) wysokości potrąceń dobrowolnych, na 

które  pracownik  złożył  pisemną  zgodę.  Do  takich  potrąceń  należą  np.  składki  na 

ubezpieczenie  grupowe,  składki  na  związki  zawodowe,  kluby  sportowe,  wpłaty  do  kasy 

zapomogowo-

pożyczkowej itp., (6) wysokości innych świadczeń związanych z zatrudnieniem 

pracowników  tj.:  kosztów  badań  lekarskich  wstępnych  i  okresowych,  (7)  kosztów  badań 

sanitarno- 

epidemiologicznych,  (8)  kosztów  zapewnienia  wody  zdatnej  do  picia  lub  innych 

napojów,  (9)  kosztów  zakupu  odzieży  ochronnej  /  roboczej,  (10)  koszt  zakupu 

identyfikatorów,  (11)  kosztów  prania  odzieży  ochronnej  /  roboczej,  (12)  kosztów  szkolenia 

bhp,  (13)  kosztów  odbycia  przeszkolenia  z  zakresu  ochrony  informacji  niejawnych,  (14) 

określenie wysokości (procentowej i kwotowej) narzutów na wynagrodzenia, (15) składki na 

ubezpieczenia  emerytalne,  (16) 

składki  na  ubezpieczenia  rentowe,  (17)  składki  na 

ubezpieczenia  chorobowe,  (18)  składki  na  ubezpieczenia  zdrowotne,  (19)  składki  na 

Fundusz Pracy, (20)  składki  na  Fundusz Gwarantowanych Świadczeń  Pracowniczych,  (21) 

ilość  osób  zwolnionych  z  Funduszu  Pracy,  (22)  wysokość  składki  oraz  ilość  osób  objętych 

składką  na  PPK,  (23)  inne  potrącenia  obowiązkowe  wynikające  z  tytułów  egzekucyjnych  i 

wykonawczych), (24) określenie wysokości odpisów związanych z naliczeniem zakładowego 

funduszu  świadczeń  socjalnych,  (25)  określenie  wysokości  kosztów  obsługi  rozliczeń 

związanych  z  Państwowym  i  ewentualnie  Zakładowym  Funduszem  Rehabilitacji  Osób 

Niepełnosprawnych, (26) określenie wysokości kosztów obsługi rozliczeń z tytułu refundacji 

kosztów  organizacji  miejsc  pracy  oraz  wypłacanych  wynagrodzeń  ze  środków  urzędów 

pracy,  (27)  określenie  kosztów  PPK  –  wysokość  składki  oraz  liczba  osób  objęta  PPK,  (28) 

określenie  wysokości  kosztów  utrzymania  działów  zajmujących  się  obsługą  spraw 

pracowniczych, jeśli zostały ujęte w kalkulacji miesięcznej ceny ryczałtowej przedstawionej w 

formularzu  ofertowym,  (29)  określenie  wysokości  koszty  przygotowania  dokumentacji 

dotyczących  zatrudnienia,  jeśli  zostały  ujęte  w  kalkulacji  miesięcznej  ceny  ryczałtowej 

przedstawionej  w  formularzu  ofertowym,  (

30)  określenie  wysokości  kosztów  prowadzenia 

archiwum  akt  pracowniczych,  jeśli  zostały  ujęte  w  kalkulacji  miesięcznej  ceny  ryczałtowej 

przedstawionej w formularzu ofertowym, (31) określenie kosztów przeprowadzonych szkoleń 

HACCP i szkoleń stanowiskowych z procedur mycia i dezynfekcji – dla co najmniej 10 osób 

świadczących usługę sprzątania w budynkach zbiorowego żywienia.” 

Jak  dalej  wskazywał  w  treści  wezwania  Zamawiający,  „w  przypadku  umów  zlecenia 

określenie  i  wyliczenie,  oddzielnie  dla  osoby  pełniącej  nadzór  oraz  dla  oddzielnie  dla 

elektryka:  (1)  wysokości  stawki  godzinowej,  (2)  dobowego  czasu  pracy,  (3)  wysokości 

(procentowej  i  kwotowej)  narzutów  na  wynagrodzenia,  (4)  składki  na  ubezpieczenia 

emerytalne, (5) składki na ubezpieczenia rentowe, (6) składki na ubezpieczenia chorobowe, 

(7)  składki  na  ubezpieczenia  zdrowotne,  (8)  składki  na  Fundusz  Pracy,  (9)  składki  na 

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.” 

„W  przypadku  umów  zlecenia  dla  osób  zastępujących  określenie  i  wyliczenie:  (1) 

przewidywanej  l

iczby  osób  zastępujących,  (2)  określenie  okresu  zastępstwa,  (3)  określenie 

wysokości  stawki  godzinowej,  (4)  dobowego  czasu  pracy,  (5)  określenie  wysokości 

(procentowej  i  kwotowej)  narzutów  na  wynagrodzenia,  (6)  składki  na  ubezpieczenia 

emerytalne, (7) składki na ubezpieczenia rentowe, (8) składki na ubezpieczenia chorobowe, 

(9)  składki  na  ubezpieczenia  zdrowotne,  (10)  składki  na  Fundusz  Pracy,  (11)  składki  na 

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.” 

Ponadto  w  kalkulacji  ceny  oferty  tj: 

miesięcznego wynagrodzenia ryczałtowego wykonawca 

powinien  uwzględnić:  (1)  koszt  przeprowadzonych  szkoleń  w  zakresie  ochrony  informacji 

niejawnych  dla  wszystkich  pracowników  Wykonawcy,  (2)  koszt  zakupu,  transportu  i 

utrzymania  (eksploatacji)  sprzętu  i  wyposażenia  niezbędnego  do  świadczenia 

przedmiotowych  usług  w  budynkach,  uwzględniając  zakres  wykonywanych  czynności  i  ich 

częstotliwość,  określonych  w  Szczegółowym  opisie  przedmiotu  zamówienia,  (3)  koszt 

zakupu szczotek do wc wraz z wolnostojącą podstawką w ilości określonej w Szczegółowym 

opisie przedmiotu zamówienia, (4) koszt zakupu i dostawy środków czystości i higienicznych 

o parametrach określonych w opisie przedmiotu zamówienia oraz w ilości wystarczającej na 

zapewnienie ciągłości usług, (5) koszty zakupu drobnego sprzętu gospodarczego oraz koszt 

ich  dostawy 

–  wartościowo,  w  ujęciu  miesięcznym  oraz  dla  całego  zamówienia  w  ramach 

danego  zadania,  (6)  koszty  zapewnienia  pracownikom  stosownie  do  pory  roku,  jednolitych 

ubrań  ochronnych  z  oznakami  przynależności  do  podmiotu  zatrudniającego  oraz 

identyfikatory  z  danymi  osobowymi  pracownika,  (7) 

koszty  związane  z  wykonaniem  usług 

określonych  w  Szczegółowym  opisie  przedmiotu  zamówienia  z  częstotliwością  co  najmniej 

raz  lub  dwa  razy  w  trakcie  trwania  umowy 

–  mycie  okien,  pranie  firan  i  zasłon,  pranie 

dywanów/  wykładzin  dywanowych,  mycie  opraw  oświetleniowych,  (8)  koszty  składowania  i 

wywozu  odpadów,  określonych w  Szczegółowym  opisie przedmiotu  zamówienia,  (9) koszty 

zawarcia  umowy  ubezpieczenia  od  odpowiedzialności  cywilnej  w  zakresie  prowadzonej 

działalności  gospodarczej  zawartej  na  warunkach  i  w  wysokości  określonej  w  umowie 

przyjęte  do  skalkulowania  miesięcznej  ceny  ryczałtowej  przedstawionej  w  formularzu 

ofertowym, (10) 

pomoc publiczną, która będzie miała wpływ na koszt realizacji zamówienia, 

np.  uzyskanie  dofinansowania  wynikającego  z  zatrudnienia  do  realizacji  zamówienia  osób 

niepełnosprawnych,  znajdowanie  się  w  wykazie  zakładów  pracy  chronionej  lub  zakładów 

aktywności zawodowej. 

oświadczenie określające kwotowo i procentowo założony w ofercie poziomu ryzyka i zysku 

lub przedstawienie dokumentów z polityki zakupowej danego wykonawcy, które ustalają tzw. 

narzuty,  marże,  wysokość  zysku  itp.  zatwierdzone  przez  odpowiednie  organy  wykonawcy, 

ujęty w kalkulacji miesięcznej ceny ryczałtowej przedstawionej w formularzu ofertowym. 

Jak kontynuował Zamawiający: 

„Mając  na  uwadze  powyższe,  zaoferowana  przez  wykonawcę  cena  (miesięczne 

wynagrodzenie  ryczałtowe  brutto)  wydaje  się  rażąco  niska  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia  i  budzi  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu 

zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez  zamawiającego.  Zamawiający 

wzywa  do  złożenia  wyjaśnień  oraz  przedłożenia  dowodów  uwzględniających  powyższe 

elementy będące częścią składową całkowitej ceny oferty. Przedłożone wyjaśnienia powinny 

dotyczyć  w  szczególności:  (1)  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których 

wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za 

pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  10 

października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  lub  przepisów  odrębnych 

właściwych  dla  spraw,  z  którymi  związane  jest  realizowane  zamówienie,  (2)  zgodności  z 

przepisami  z  zakres

u  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego,  obowiązującymi  w 

miejscu, w którym realizowane jest zamówienie, (3) zgodności z przepisami z zakresu prawa 

pracy i zabezpieczenia społecznego, które obowiązują w miejscu, gdzie wykonawca realizuje 

zamówienie, (4) zgodności z przepisami o ochronie środowiska, (5) czy wykonawca wypełnia 

obowiązki związane z powierzeniem części zamówienia podwykonawcy.” 

Zamawiający wyznaczył wykonawcy termin na złożenie wyjaśnień wraz z dowodami do dnia 

16.01.2023r.  do  godziny  10:00

.  W  dniu  11  stycznia  2023  r.  Przystępujący  wystąpił  do 

Zamawiającego  z  wnioskiem  o  wydłużenie  ww.  terminu  do  dnia  18.01.2023  r.  do  godz. 

10:00, na co Zamawiający wyraził zgodę. 

Pismem  z  dnia  18  stycznia  2023  r.  Przystępujący  przedłożył  Zamawiającemu  stosowne 

wyjaśnienia wraz z dowodami. 

Informacją  z  dnia  14  lutego  2023  r.  Zamawiający  dokonał  wyboru  oferty  najkorzystniejszej, 

którą  okazała  się  oferta  Przystępującego,  otrzymując  łącznie  100  punktów.  Na  drugim 

miejscu uplasowała się oferta Odwołującego z punktacją na poziomie 86,79 punktów. 

Izba zważyła, co następuje: 

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. 

W  pierwszej  kolejności  Izba  pragnie  zwrócić  uwagę  na  pewne  naczelne  zasady  dotyczące 

składania  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  oraz  ich  późniejszej  oceny  przez  instytucję 

zamawiającą. 

Po  pierwsze  wyjaśnienia  składanie  przez  wykonawców  powinny  być  wyczerpujące  i 

konkretne.  Ich  treść  powinna  wykazywać  możliwość  wykonania  zamówienia  na  warunkach 

określonych  w  SWZ  za cenę  wskazaną  w  ofercie.  A  contrario  –  wyjaśnienia  nie  mogą  być 

ogólne  i  lakoniczne.  Mnożenie  ogólników  o  wielkim  doświadczeniu  wykonawcy,  jego 

znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji kosztów, wdrożenia niezwykle nowoczesnych 

i energooszczędnych technologii, posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnym 

położeniu jego  bazy  czy  siedziby,  etc.  (...)  przeważnie nic  nie wnosi  do  sprawy  i  nie  niesie 

informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. 

Po drugie, 

treść wyjaśnień powinna pozwolić Zamawiającemu na ich zweryfikowanie i ocenę 

wiarygodności  twierdzeń  w  nich  zawartych.  Pamiętać  bowiem  należy,  że  obowiązek 

wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu  spoczywa  na  wykonawcy 

(art.  224  ust.  5  ustawy  PZP).  W  tym  celu,  co  do  zasady, 

do  wyjaśnień  powinny  zostać 

załączone  stosowne  dowody,  tak  by  Zamawiający  miał  możliwość  zweryfikowania  danych 

przedstawianych przez wykonawcę. 

Istotną  okolicznością  jest  również  to,  że  wyjaśnienia  mają  odpowiadać  treści  wezwania 

sformułowanego przez Zamawiającego. Ze względu na doniosłe skutki, jakie wywołać może 

procedura wyjaśniania rażąco niskiej ceny (odrzucenie oferty, następstwem czego jest brak 

możliwości  uzyskania  zamówienia  i  zysku  z  jego  realizacji)  wykonawca  nie  może  się 

domyślać podstaw skierowanego do niego wezwania. Przeciwnie - treść wezwania powinna 

wykonawcy pozwolić na dobór odpowiedniej argumentacji i dowodów, które łącznie pozwolą 

przekonać  zamawiającego  o  braku  podstaw  do  odrzucenia  oferty  z  uwagi  na  rażąco  niską 

cenę (tak: wyrok z dnia 17 marca 2021 r., KIO 520/21). 

W  związku  z  powyższym,  wyjaśnienia  wykonawcy  w  zakresie  ceny  winny  być  na  tyle 

konkretne  i  szczegółowe,  aby  na  ich  podstawie  zamawiający  był  w  stanie  dowiedzieć  się, 

jakie okoliczności  właściwe wzywanemu  do  wyjaśnień  wykonawcy, spowodowały  obniżenie 

ceny  jego  oferty  i  w  jaki  sposób  przekładają  się  one  na  poziom  kosztów,  czy  jakich 

oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać (tak: wyrok z dnia 16 marca 2021 r., KIO 

293/21).  Przy  czym  nie  można  wyciągać  negatywnych  konsekwencji  wobec  wykonawcy, 

który  zaniechał  wyjaśnienia  składników  ceny  w  określony  sposób,  w  sytuacji  gdy  treścią 

wezwania  Zamawiającego  nie  był  do  tego  zobowiązany.  Innymi  słowy,  wyjaśnienia  ceny 

wraz  z  dowodami  muszą  skłonić  Zamawiającego  do  przekonania,  że  generowane 

oszczędności  czy  też  szczególne  warunki  wpływające  na  obniżenie  ceny,  pozwalają  na 

zrealizowanie zamówienia za cenę wskazaną  w ofercie,  przy  czym  wykonawca nie musi  w 

szczegółach wyjaśniać każdej pozycji kosztowej, jeśli nie został do tego zobowiązany treścią 

wezwania. 

Przechodząc  od  powyższych  ogólnych  uwag  na  grunt  analizowanej  sprawy,  w  pierwszej 

kolejności należy zwrócić uwagę na treść wezwania skierowanego przez Zamawiającego do 

Odwołującego.  Zdaniem  Izby  miało  ono  charakter  szczegółowy.  Przede  wszystkim 

Zamawiający  wymagał  wyjaśnienia  dwóch  elementów,  tj.  kosztów  pracy  oraz  zgodności  z 

przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. Oprócz ww. Zamawiający 

chciał również uzyskać informację o zgodności z przepisami o ochronie środowiska oraz czy 

wykonawca  wypełnia  obowiązki  związane  z  powierzeniem  części  zamówienia 

podwykonawcy (koniec strony 4 i początek strony 5 wezwania). 

Niezależnie  jednak  od  ww.  elementów,  we  wcześniejszej  części  wezwania  Zamawiający  w 

szczeg

ółach  wskazał,  jakie  wg.  niego  elementy  składają  się  na  poszczególne  kategorie 

kosztowe  oraz  wymagał  od  wykonawcy  określenia  i  wyliczenia  dla  każdego  pracownika 

tychże  kosztów,  wskazując  jednocześnie  dla  jakich  kategorii  pracowników  pragnie  uzyskać 

ww.  wyl

iczenia,  tj.  dla  pracowników  z  umową  o pracę,  dla  pracowników  z  umową  zlecenia 

(oddzielnie  dla  osoby  pełniącej  nadzór  oraz  oddzielnie  dla  elektryka),  dla  pracowników  z 

umową  zlecenia  dla  osób  zastępujących.  Ponadto  Zamawiający  wskazał,  jakie  elementy 

powin

ny zostać ujęte w kalkulacji ceny oferty, tj. miesięcznego wynagrodzenia ryczałtowego 

oraz wymagał oświadczenia określającego kwotowo i procentowo założony w ofercie poziom 

ryzyka  i  zysku  lub  przedstawienie  dokumentów  z  polityki  zakupowej  danego  wykonawcy, 

które  ustalają  tzw.  narzuty,  marże,  wysokość  zysku  itp.,  zatwierdzone  przez  odpowiednie 

organy  wykonawcy,  ujętego  w  kalkulacji  miesięcznej  ceny  ryczałtowej  przedstawionej  w 

formularzu ofertowym. 

Podsumowując  zatem  tę  część,  zdaniem  Izby  treść  wezwania  Zamawiającego  miała 

charakter  szczegółowy.  Zamawiający  precyzyjnie  wskazał,  wyjaśnienia  których  elementów 

oczekuje oraz jakie koszty, jego zdaniem, powinny zostać ujęte w ramach kalkulacji. Izba nie 

zgadza  się  z  twierdzeniem  Przystępującego,  że  wezwanie  było  jedynie  obszerne,  ale  nie 

wskazywało  w  szczegółach  co  powinno  zostać  było  wyjaśnione.  Przeczą  temu  wyrażenia 

użyte w treści wezwania jak np.: „koszty pracy w przypadku umów o pracę powinny zawierać 

określenie i wyliczenie (dla każdego pracownika)”, „w przypadku umów zlecenia określenie i 

wyliczenie,  oddzielnie  dla  osoby  pełniącej  nadzór  oraz  dla  oddzielnie  dla  elektryka”,  „czy 

wykonawca  wypełnia  obowiązki  związane  z  powierzeniem  części  zamówienia 

podwykonawcy

” itd. 

Wskazać należy, że pod względem szczegółowości, wezwanie Zamawiającego miało niemal 

charakter  niespotykany.  Zamawiający  dla  każdego  z  kosztów,  którego  wyjaśnienia 

oczekiwał, wskazał jakie elementy wg. niego powinny zostać w jego ramach uwzględnione, 

przedstawiając  wyliczenie  kilkudziesięciu  pozycji.  Już  to  powinno  stanowić  dla  wykonawcy 

wskazówkę, że do każdej z tych pozycji powinien się odnieść wskazując, w jakiej wysokości 

dany koszt skalkulowa

ł lub przedstawiając choćby krótkie uzasadnienie, dlaczego nie ponosi 

danego kosztu. 

W  tym  miejscu 

zasadnym jest  odniesienie się do  argumentacji  Przystępującego  dotyczącej 

m.  in.  terminu  na  złożenie  wyjaśnień.  Zdaniem  Izby  argumentacja  ta  jest  spóźniona.  Jeśli 

Przystępujący  nie  zgadzał  się  ze  zbyt  krótkim  terminem  wyznaczonym  mu  na  złożenie 

wyjaśnień (który to termin i tak został mu przedłużony) lub w jakimkolwiek innym względzie 

nie zgadzał się z treścią skierowanego wezwania, to powinien był w stosownym momencie 

zareagować,  składając  odwołanie  wobec  treści  wezwania  i  przedstawiając  argumentację, 

która znalazła się w części jego pisma procesowego oraz wybrzmiała na rozprawie. To samo 

dotyczy  argumentacji,  która  znalazła  się  na  str.  7  i  nast.  pisma  procesowego 

Przystępującego.  W  toku  postępowania  odwoławczego  Izba  rozstrzyga  o  prawidłowości 

czynności  Zamawiającego  polegającej  na  ocenie  przedłożonych  przez  Przystępującego 

wyjaśnień.  Zamawiający  nie  dysponował  informacjami,  na  które  w  treści  pisma  wskazywał 

Przystępujący  –  informacje  te  nie  podlegały  ocenie  Zamawiającego.  Gdyby  Przystępujący 

chciał by podlegały one ocenie, powinien je zawrzeć w treści wyjaśnień – czego nie zrobił. 

Obecnie  Izba  nie  może  wziąć  pod  uwagę  tej  części  argumentacji,  gdyż  doszłoby  do 

nieuprawionego  uzupełnienia  treści  wyjaśnień  złożonych  uprzednio,  co  nie  może  mieć 

miejsca na etapie 

postępowania odwoławczego. 

Skoro  zatem  treść  wezwania  miała  charakter  szczegółowy,  to  wyjaśnienia  wykonawcy 

powinny  odpowiadać  na  zasygnalizowane  wątpliwości  Zamawiającego.  Zdaniem  Izby  ich 

treść  nie  obalała  jednak  ciążącego  na  wykonawcy  domniemania  rażąco  niskiej  ceny  jego 

oferty, a to z następujących względów. 

Po  pierwsze  Izba  zgadza  się  z  Odwołującym,  że  Przystępujący  w  swoich  wyjaśnieniach 

zupełnie  pominął  część  z  elementów,  na  które  Zamawiający  zwracał  uwagę  w  treści 

wezwania  i  co  do  których  wymagał,  by  przedstawiane  kalkulacje  je  uwzględniały. 

Przystępujący  z  jednej  strony  wskazuje,  że  np.:  koszty  związane  z  uczestnictwem 

pracowników w PPK nie będą ponoszone z uwagi na brak chęci pracowników objęcia tymże 

programem  oraz,  że  koszty  dojazdów/zakwaterowania  nie  były  kalkulowane,  gdyż 

wykonawca zakłada, że do realizacji zamówienia skieruje osoby miejscowe. Z drugiej strony 

zupełnie pomija pozostałe pozycje, na które uwagę zwracał Zamawiający, nie odnosząc się 

do  nich  w  żaden  sposób.  Zamawiający  wyraźnie  w  treści  wezwania  wskazał,  że  kalkulacje 

dla  każdego  z  pracowników  powinny  zawierać  określenie  i  wyliczenie  konkretnych 

elementów.  Wydaje  się  więc,  że  odpowiedź  wykonawcy  powinna  do  każdego  z  nich  się 

odnieść wskazując czy koszty te zostały skalkulowane, a jeśli tak to w jakiej wysokości. To, 

że  indywidualne  okoliczności  dotyczące  konkretnego  wykonawcy  mogą  powodować,  że 

określone  koszty  w  ogóle  nie  są  ponoszone  jest  sytuacją  jak  najbardziej  możliwą  do 

zaistnienia.  Jednak  Zamawiający  wyraźnie  wymagał  od  wykonawcy  odniesienia  się  do 

poszczególnych składników kosztowych, czego Przystępujący zaniechał. 

Po  drugie,  Zamawiający  wyraźnie  wymagał  od  wykonawcy  określenia  i  wyliczenia  kosztów 

związanych  z  zaangażowaniem  w  realizację  przedmiotu  zamówienia  elektryka  oraz  osoby 

nadzorującej,  tj.  osób,  w  stosunku  do  których  Zamawiający  dopuścił  zatrudnienie  na  innej 

podstawie niż umowa o pracę. Wykonawca przedstawia kwoty dla ww. osób, jednak brakuje 

ich wyliczenia i przedstawienia Zamawiającemu, co stanowi podstawę dla przyjęcia takich, a 

nie innych kwot. Zamawiający wyraźnie wymagał również przedstawienia wyliczenia, czego 

wykonawca nie zrobił. Wbrew treści wezwania, w wyjaśnieniach nie znalazła się informacja o 

stawce  godzinowej  ww.  osób,  ich  dobowej  normie  czasu  pracy,  wysokości  narzutów  na 

wynagrodzenia czy też o wysokości poszczególnych składek. 

W  treści  odpowiedzi  w  ogóle  nie  znalazły  się  informacje  dotyczące  przewidywanej  liczby 

osób  zastępujących,  określenia  okresu  zastępstwa,  wysokości  stawki  godzinowej  itd. 

Przystępujący zupełnie pominął ten element, na który również Zamawiający zwracał uwagę 

w treści wezwania. 

W następnej kolejności wskazać należy, że Przystępujący w wyjaśnieniach powołuję się na 

możliwość  skierowania  do  realizacji  przedmiotu  zamówienia  25  osób  niepełnosprawnych 

oraz na dofinansowanie jakie otrzyma on w związku z zatrudnianiem tychże osób. Analizując 

treść przedłożonych wyjaśnień wydaje się, że jest to główna okoliczność, jaka spowodowała 

po  stronie  Przystępującego  możliwość  obniżenia  jego  ceny  ofertowej.  Podkreślić  jednak 

należy, że okoliczności tej w żaden sposób Przystępujący nie wykazuje. Zgodzić należy się z 

Odwołującym,  że  dysponowanie  liczbą  25  osób  z  orzeczonym  umiarkowanym  stopniem 

niepełnosprawności  ze  schorzeniem  szczególnym,  powinno  zostać  przez  Przystępującego 

choćby uprawdopodobnione. Jest to bowiem okoliczność pozwalająca na znaczne obniżenie 

ceny  ofertowej,  a  wydaje  się,  że  Przystępujący  nie  powinien  mieć  problemu  z 

przedstawieniem odpowiednich dowodów, jeśli faktycznie osobami takimi dysponuje. 

Zgodzić  należy  się  także  z  Odwołującym  w  kwestii  dofinansowania  przysługującego  w 

związku  z  zatrudnieniem  osób  niepełnosprawnych.  Samo  zadeklarowanie  otrzymania 

dofinansowania  w  żaden  sposób  nie  oznacza,  że  pomoc  publiczna  zostanie  faktycznie 

przyznana  wykonawcy  do  realizacji  niniejszego  zamówienia  dla  osób  wskazanych  do 

wykonania  ww.  usług.  Przystępujący  powołuje  się  na  zdarzenie  przyszłe  i  niepewne,  a 

którego  niezaistnienie  oznaczałoby  znaczne  podwyższenie  realnej  ceny  za  realizację 

przedmiotu  zamówienia  w  porównaniu  z  zadeklarowaną  ceną  ofertową  i  wyjaśnianą 

następnie w ramach procedury wyjaśnień rażąco niskiej ceny. 

Ponadto w treści wyjaśnień Przystępującego w ogóle nie znalazła się informacja o tym  czy 

wykonawca  wypełnia  obowiązki  związane  z  powierzeniem  części  zamówienia 

podwykonawcy. 

Zgodzić  należy  się  z  Przystępującym,  że  nie  każdy  pojedynczy  wątek  kosztowy  powinien 

zostać poparty dowodem. Celem procedury wyjaśnień ceny nie jest formalizm sam w sobie. 

Na  skutek  wyjaśnień  Zamawiający  powinien  uzyskać  od  wykonawcy  przekonującą 

informację, że będzie on w stanie zrealizować przedmiot zamówienia za cenę wskazaną w 

ofercie. 

Wyjaśnienia  powinny  zatem,  uwzględniając  oczywiście  treść  wezwania, 

koncentrować  się  na  najważniejszych  okolicznościach  wpływających  na  możliwość 

zaoferowana  ceny  na  takim,  a  nie  innym  poziomie. 

Biorąc  zatem  pod  uwagę  okoliczności 

niniejszej  sprawy,  tj

.  nacisk  treści  wezwania  Zamawiającego  na  wyjaśnienie  kosztów  pracy 

oraz  kluczowe  znaczenie  dla  wysokości  ceny  ofertowej  Przystępującego  jakie  ma 

skierowanie przez niego do realizacji przedmiotu zamówienia osób niepełnosprawnych oraz 

otrzymanie  z  tego  tytu

łu  dofinansowania,  okoliczność  ta  powinna  zostać  przez 

Przystępującego  wykazana.  Przystępujący  jednak  nie  załączył  do  wyjaśnień  żadnego 

dowodu, który odnosiłby się do skalkulowanych przez niego kosztów pracy. Zamawiający nie 

miał więc obiektywnej możliwości zweryfikowania prawdziwości twierdzeń Przystępującego. 

Nie  sposób  przy  tym  uznać,  że  Przystępujący  nie  miał  możliwości  wykazania  powyższych 

okoliczności albo, że uzyskanie odpowiedniego dowodu byłoby utrudnione w jakimś stopniu. 

Niewykazanie  ww.  okoliczn

ości  można  wytłumaczyć  tylko  i  wyłącznie  niedochowaniem 

należytej staranności przy formułowaniu treści wyjaśnień przez Przystępującego. 

Odnosząc się do argumentów Przystępującego, że w odwołaniu brak jest realnej polemiki z 

treścią  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  próby  zakwestionowania  rzetelności  kalkulacji, 

wysokości  przyjętych  kosztów  czy  prawdziwości  dowodów,  a  Odwołujący  skupia  się  tak 

naprawdę  na  aspektach  formalnych,  Izba  pragnie  zwrócić  uwagę  na  treść  art.  224  ust.  6 

ustawy  PZP.  Zgodnie  z  tym  przepisem  o

drzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub 

kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie, 

lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub 

kosztu. 

Z  powyższego  wynika,  że  odwołanie  może  zostać  również  uwzględnione  nie  tylko 

wtedy,  gdy  Odwołujący  wykazuje  nierzetelność  kalkulacji  czy  też  rażąco  niski  charakter 

zaoferowanej ceny lub jej istotnych części składowych. Za ofertę z rażąco niską ceną uznaje 

się  także  ofertę  wykonawcy,  który  w  odpowiedzi  na  wezwanie  do  złożenia  wyjaśnień 

przedkłada  je  w  taki  sposób,  że  nie  uzasadniają  one  podanej  w  ofercie  ceny  lub  kosztu. 

Kwestionowanie zatem wyjaśnień w sposób, jak zrobił to Odwołujący, stanowi swego rodzaju 

strategię procesową – jedną z dróg, jaką można obrać stawiając zarzut rażąco niskiej ceny 

oferty  konkurenta.  Odwołujący  nie  musiał  zatem  wykazywać,  że  kwota  X  jest 

niewystarczająca  dla  pokrycia  kosztów  Y.  Wystarczającym  jest  wykazywanie,  że  treść 

wyjaśnień nie uzasadnia podanej w ofercie ceny, czemu zdaniem Izby, Odwołujący podołał. 

Odnosząc się do kolejnych argumentów Przystępującego, Izba zgadza się ze stwierdzeniem, 

że  niejednokrotnie  przy  ocenie  wyjaśnień  ceny,  w  tym  załączanego  do  nich  materiału 

dowodowego, należy mieć na względzie poziom skomplikowania zamówienia. Powyższe nie 

oznacza  jednak,  jak  zdaje  się  myśleć  Przystępujący,  że  w  takiej  sytuacji  Zamawiający 

powinien  zaakceptować każde wyjaśnienia bez względu na  ich  zawartość.  Wciąż  do  takich 

wyjaśnień,  udzielanych  choćby  w  odpowiedzi  na  ogólne  wezwanie  Zamawiającego,  przy 

nieskomplikowanym  charakterze  zamówienia,  zastosowanie  mają  reguły  powołane  w 

pierwszej  części  uzasadnienia.  Wciąż  wykonawca  musi  także  obalić  ciążące  na  nim 

domniemanie  ceny  rażąco  niskiej  i  nie  można  zaakceptować  poglądu,  że  może  to  zrobić 

przedkładając  jakiekolwiek  wyjaśnienia  tylko  z  tego  powodu,  że  zamówienie  ma  charakter 

nieskomplikowany. 

Należy  podkreślić,  że  w  momencie  sformułowania  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  ceny, 

powstaje 

domniemanie  rażąco  niskiej  ceny  oferty  tego  wykonawcy,  a  jego  zadaniem  jest 

obalenie  tego  domniemania,  przy  uwzględnieniu  wątpliwości  zasygnalizowanych  przez 

zamawiającego.  To  na  wykonawcy  ciąży  obowiązek  przekonania  zamawiającego,  że 

zaoferowana przez nie

go cena jest wystarczająca dla zrealizowania przedmiotu zamówienia. 

Izba nie zgadza się ze stwierdzeniem, że w przypadku, gdy określone okoliczności, jak np. 

wymiar  składek  czy  wymiar  czasu  pracy  osób  niepełnosprawnych  wynikają  z  przepisów 

prawa, to wykona

wca nie ma obowiązku przedkładania na okoliczność ponoszenia kosztów 

w  takiej  właśnie  wysokości  żadnych  dowodów.  Powszechną  praktyką  jest,  że  wykonawcy 

dołączają jako dowody kopie umów o pracę czy też oświadczenia personelu o zobowiązaniu 

do  świadczenia  usług  po  określonych  stawkach  czy  też  w  określonym  wymiarze.  Bardzo 

często w ramach wnoszonych środków ochrony prawnej kwestionowane są także oferowane 

stawki,  jako  niespełniające  wymagań  wynikających  z  powszechnie  obowiązujących 

przepisów prawa. To, że pewne kategorie kosztów określone są z góry (np. rozporządzenie 

dotyczące  płacy  minimalnej),  nie  oznacza,  że  dany  oferent  skalkulował  te  koszty  w  takiej 

właśnie wysokości. Temu właśnie służą przepisy o odrzucaniu ofert z powodu rażąco niskiej 

ceny, by takich s

ytuacji unikać.  

Co  więcej  wskazać  należy,  że  w  niniejszej  sprawie  obowiązek  przedstawienia 

szczegółowych  wyliczeń  zwłaszcza  w  zakresie  kosztów  pracy  wynikał  z  treści  wezwania 

zamawiającego do wyjaśnień. Zauważyć należy, że w przepisach prawa i orzecznictwie, nie 

istnieje  ugruntowany,  ogólny  wzorzec  przygotowania  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny.  Nie 

oznacza  to  jednak  zupełnej  dowolności  w  przygotowaniu  wyjaśnień  po  stronie  wykonawcy. 

Udzielone  wyjaśnienia  powinny  być  spójne  i  przekonujące,  a  także  niepozostawiające 

wątpliwości  co  do  rzetelności  przygotowanej  wyceny.  W  niniejszej  sprawie,  zamawiający 

wystarczająco jasno i precyzyjnie wskazał, jakich wyjaśnień oczekuje.  Wielokrotnie również 

w treści wezwania podkreślał obowiązek przedłożenia dowodów. Stąd składane wyjaśnienia 

winny wskazywać i omawiać przynajmniej elementy, na które Zamawiający zwrócił uwagę w 

treści  wezwania.  Zamawiający  powinien  mieć  bowiem  możliwość  pełnej  weryfikacji 

złożonych  wyjaśnień.  Tymczasem  Przystępujący  zupełnie  zignorował  część  wezwania 

Zamawiającego  oraz  w  ogóle  nie  przedstawił  dowodów  na  poparcie  skalkulowanych  przez 

niego kosztów pracy. Nie zakwestionował też zasadności lub treści samego wezwania. Jeśli 

Przystępujący  nie  zgadzał  się  z  treścią  wezwania  powinien  był  je  zakwestionować  w 

odpowiednim 

terminie. 

W  konsekwencji,  podnoszenie  na  etapie  postępowania 

odwoławczego zarzutów w tym zakresie należy uznać nie tylko za bezzasadne, lecz również 

spóźnione. 

Dodać  również  należy,  że  zdaniem  Izby  skierowanie  ponownego  wezwania  w  niniejszej 

sprawie  jest  nieuzasadnione.  Izba  w  pełni  podziela  w  tym  zakresie  pogląd  prezentowany 

przez  Odwołującego,  że  ponowne  wezwanie  byłoby  możliwe  jedynie  w  sytuacji,  gdyby 

pierwotne wezwanie w wyczerpujący sposób odpowiadało na wezwanie Zamawiającego, ale 

z jakichś względów, wciąż miałby on pewne wątpliwości w sprawie. Ponowne wezwanie nie 

może jednak prowadzić do uzupełnienia informacji, których podania wykonawca zaniechał w 

odpowiedzi na pierwsze z nich, a taka właśnie sytuacja miałaby miejsce w niniejszej sprawie. 

Podsumowując,  zdaniem  Izby  wyjaśnienia  Przystępującego  opierały  się  na  deklaracjach 

niepopartych  dowodami,  nie  odpowiadały  w  pełni  na  wezwanie  Zamawiającego  i  w 

ostateczności  uniemożliwiały  Zamawiającemu  zweryfikowanie  prawdziwości  twierdzeń  w 

nich zawartych,  a  tym  samym  nie obalały  domniemania istnienia rażąco niskiej  ceny  oferty 

Przystępującego.  Z  tego  też  powodu oferta  Przystępującego  powinna zostać  odrzucona  na 

podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8  w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy PZP. Pamiętać bowiem należy, 

że zgodnie z treścią art. 224 ust. 6 ustawy PZP odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną 
lub  kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym 

terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie 

ceny lub kosztu. Taka też sytuacja, zdaniem Izby, miała miejsce w niniejszym postępowaniu. 

Izba w tym względzie podziela stanowisko wyrażone w wyroku SO w Warszawie z dnia 30 

września  2021  r.  XXIII  Zs  81/21,  że  wezwanie  do  wyjaśnienia  ceny  oferty  powoduje 

powstanie  po  stronie  wykonawcy  obowiązku  przedstawienia  rzetelnych,  wyczerpujących  i 

popartych  dowodami  wyjaśnień  co  do  sposobu  kalkulacji  ceny,  przyjętych  założeń, 

uwzględnionych  czynników  kosztotwórczych  i  innych  okoliczności  mających  wpływ  na 

wysokość  zaoferowanej  ceny.  Konsekwencją  złożenia  wyjaśnień,  które  nie  pozwalają 

stwierdzić, że zaoferowana cena jest realna, nie są wyczerpujące i poparte dowodami, jest 

obowiązek odrzucenia oferty. 

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  stosownie  do  wyniku  sprawy  na 

podstawie  art.  557  w  zw.  z  art.  575  ustawy  PZP  oraz  w  oparciu  o  §  7  ust.  1  pkt  2 

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych 

r

odzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania  oraz  wysokości  i  sposobu 

pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).   

Przewodniczący: 

………………………