Sygn. akt: KIO 901/23
WYROK
z dnia 17 kwietnia 2023 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Justyna Tomkowska
Protokolant:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2023 roku w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prez
esa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 marca 2023 roku przez wykonawców wspólnie
ubiegaj
ących się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie: 1. „IZAN +”
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie; 2. Naprzód Service spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 3. Naprzód Hospital spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 4. Naprzód Marketing spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi (Odwołujący)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Wojewódzki Szpital Zespolony
im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie
z siedzibą w Koninie
orzeka:
Oddala odwołanie;
kosztami postępowania obciąża Odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających
s
ię o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie: 1. „IZAN +” spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie; 2. Naprzód Service spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 3. Naprzód Hospital spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 4. Naprzód Marketing spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi, w następujący sposób:
a)
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnastu tysięcy
złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie: 1. „IZAN +” spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie; 2. Naprzód Service spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 3. Naprzód Hospital spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 4. Naprzód Marketing spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi tytułem wpisu od odwołania
Stoso
wnie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(tekst
jednolity
Dz.U.2022
r.,
poz.
ze
zmianami)
na
niniejszy
wyrok
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajow
ej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………………
Sygn. akt KIO 901/23
UZASADNIENIE
Zamawiający: Wojewódzki Szpital Zespolony im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie
z siedzibą w Koninie prowadzi postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego o wartości
zamówienia przekraczającej progi unijne pn. „Kompleksowe usługi w zakresie sprzątania
i dezynfekcji pomieszczeń Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego
w Koninie”. Postępowanie ogłoszono w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej
w dniu 24 maja 2022 roku pod numerem: 2022/S 100-277302.
Dnia 30 marca 2023 roku, do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w Warszawie, na
podstawie art. 505 ust. 1 w zw. z art.
513 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1710 ze zm. - zwanej dalej „ustawą Pzp”) odwołanie
złożyli wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie:
1. „IZAN +” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie; 2. Naprzód Service
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 3. Naprzód Hospital spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi; 4. Naprzód Marketing spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi (dalej jako „ Odwołujący” lub „konsorcjum IZAN”).
O
dwołanie złożono na niezgodną z przepisami ustawy czynność Zamawiającego,
w zakresie pakietu nr 1 i 2
– tj. odrzucenie ofert Odwołującego w obu tych pakietach i wybór ofert
Impel Facility Services sp. z o.o. i Hospital Service sp. z o.o.
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie:
art. 226 ust. 1 pkt 8) P.z.p. w zw. z art. 224 ust. 6 P.z.p. poprzez odrzucenie ofert
Odwołującego w pakietach nr 1 i 2 z powodu nieprzedstawienia przez Odwołującego dowodów na
to, że zaoferowana cena jest realna i że uwzględnia ryzyko niedokonania waloryzacji
wyna
grodzenia z powodu wzrostu płacy minimalnej w 2023 r.;
ewentualnie art. 224 ust. 1 P.z.p. po
przez zaniechanie wezwania Odwołującego do
dalszych wyjaśnień w zakresie ceny
art. 239 ust. 1 P.z.p. poprzez wybór ofert Impel Facility Services sp. z o.o. i Hospital Service
sp. z o.o. jako najkorzystniejszych
– w pakietach nr 1 i 2, w sytuacji, gdy jako ofertę
najkorzystniejszą Zamawiający winien wybrać oferty Odwołującego.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru ofert najkorzystniejszych – w pakietach nr 1 i 2;
unieważnienie czynności odrzucenia ofert Odwołującego – w pakietach nr 1 i 2;
dokonanie ponownego badania i oceny ofert
– w pakietach nr 1 i 2;
Odwołujący oświadczył, że posiada interes faktyczny i prawny we wniesieniu odwołania,
bowiem gdyby oferty Odwołującego nie zostały odrzucone (w pakietach nr 1 i 2), to zostałyby
ocenione jako najkorzystniejsze.
O
dwołanie zostało złożone w terminie, tj. z zachowaniem 10-dniowego terminu, liczonego
od dnia 20 mar
ca 2023 roku, tj. dnia dowiedzenia się o czynności Zamawiającego. Kopia
odwołania została prawidłowo przekazana Zamawiającemu, Odwołujący uiścił wpis w wymaganej
wysokości na rachunek UZP.
W
uzasadnieniu zarzutów odwołania podniesiono, że w dniu 24 maja 2022 roku
Zamawiający wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia. Zamówienie miało być udzielone na
okres 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Zamówienie zostało podzielone na części:
pakiet nr 1
– kompleksowe utrzymanie czystości w pomieszczeniach Wojewódzkiego
Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie przy ul. Kard. S.
Wyszyńskiego 1
wraz z dystrybucją posiłków i myciem naczyń, transportem wewnętrznym pacjentów, transportem
zwłok;
pakiet nr 2
– kompleksowe utrzymanie czystości w pomieszczeniach Wojewódzkiego
Szpitala Zespolonego im. dr. Romana Ostrzyckiego w Koninie przy ul. Szpitalnej 45 wraz
z dystrybucją posiłków i myciem naczyń, transportem wewnętrznym pacjentów, transportem zwłok.
Termin składania ofert mijał w dniu 7 września 2022 roku.
W pakiecie nr 1 oferty złożyli:
Odwołujący – o wartości 3.016.418,52 zł brutto;
konsorcjum firm: Impel System sp. z o.o., Impel Facility Services sp. z o.o., Ars Medica
sp. z o.o., Hospital Services sp. z o.o. (obecnie konsorcjum
to jest w składzie: Impel Facility
Services sp. z o.o. i Hospital Service sp. z o.o.) -
o wartości 3.244.498,08 zł brutto;
konsorcjum firm: Ever Medical Care sp. z o.o., Ever Cleaning sp. z o.o. -
o wartości
3.605.450,08 z
ł brutto.
W pakiecie nr 2
oferty złożyli:
Odwołujący – o wartości 5.282.559,96 zł brutto;
konsorcjum firm: Impel System sp. z o.o., Impel Facility Services sp. z o.o., Ars Medica sp.
z o.o., Hospital Services sp. z o.o. (obecnie konsorcjum to j
est w składzie: Impel Facility Services
sp. z o.o. i Hospital Service sp. z o.o.) -
o wartości 5.914.778,98 zł brutto;
konsorcjum firm: Ever Medical Care sp. z o.o., Ever Cleaning sp. z o.o. -
o wartości
6.927.258,46 zł brutto.
Kwota przeznaczona na sfinansowanie z
amówienia, ogłoszona przez Zamawiającego,
wynosi: 1) w pakiecie nr 1
– 3.363.104,72 zł brutto; 2) w pakiecie nr 2 – 5.953.099,44 zł brutto.
W dniu 29 września 2022 roku Zamawiający zawiadomił o wyborze ofert Odwołującego
w obu pakietach.
Odwołanie wniósł wykonawca: konsorcjum Impel.
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 października 2022 r. Zamawiający wskazał, że: „Cena
oferty Konsorcjum Naprz
ód nie nosi znamion ceny rażąco niskiej w stosunku do przedmiotu
zamówienia ani też nie budzi wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia. Zamawiający nie znalazł i nie
znajduje po
dstaw do stwierdzenia, że cena ta nie pokrywa minimalnych kosztów niezbędnych do
wykonania zamówienia. Podkreślić należy, że nie jest prawdą, by Wykonawcy byli zobligowani do
skalkulowania w cenie oferty wzrostu wynagrodzeń w roku 2023. Sam Odwołujący wskazał
w odwołaniu, że oferta Konsorcjum Naprzód została złożona przed opublikowaniem
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego
wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. Skoro to
rozporządzenie nie obowiązywało w dniu składania ofert, to Wykonawcy nie byli zobowiązani do
je
go uwzględnienia przy kalkulacji ceny oferty. Ponadto, mimo że treść projektowanych
postanowień umowy nie zawierała klauzul waloryzacyjnych, Zamawiający, udzielając wyjaśnień
w odpowiedzi na pytania zadane przez wykonawców w trakcie postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, pismem z dnia 8 lipca 2022 r. Poinformował wykonawców, że dopuszcza
waloryzację. Mianowicie na pytanie nr 16 o treści: „Jakie stawki wynagrodzeń należy przyjąć do
kalkulacji kosztów usługi, jeżeli na dzień składania ofert obowiązująca stawka wynagrodzenia przy
zatrudnieniu na umowę o pracę wynosi 3.010,00 zł brutto, zaś nie znane są stawki na 2023 rok.
Czy Zamawiający udzieli waloryzacji w 2023 roku potencjalnemu Wykonawcy, który skalkuluje
wartość postępowania wg obowiązujących stawek?” Zamawiający odpowiedział: „Zamawiający
oczekuje złożenia oferty aktualnej na dzień jej złożenia, ewentualną waloryzację stawek
Zamawiający może rozważyć w oparciu o obowiązujące przepisy w tym zakresie.” Dowód:
Odpowiedź na pytania w sprawie SWZ – nr 2 z dnia 8 lipca 2022 r. WSZ-EP-12/947/2022
Zatem Konsorcjum Naprzód nie musiało przewidzieć w swojej ofercie wzrostu wynagrodzeń dla
pracowników od stycznia 2023 r. i od lipca 2023 r., jakie ustalił ww. Rozporządzeniem
ustawodawca. Nie musiał tego również robić Odwołujący. Mając powyższe na uwadze, wyliczenia
przedstawione przez Odwołującego w zakresie kosztów wynagrodzeń pracowników
uwzględniające wysokość minimalnych wynagrodzeń przewidzianą na 2023 r., należy uznać za
irrelewantne dla wyniku.”
Wyrokiem z dnia 19
października 2022 roku, sygn. akt KIO 2648/22, Krajowa Izba
Odwoławcza nakazała Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
w zakresie obu pakietów, powtórzenie czynności badania i oceny ofert w zakresie tych pakietów,
w tym wezwanie konsorcjum IZAN w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
do złożenia wyjaśnień,
w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu.
W dniu 3 listopada 2022 roku Zamawiający unieważnił czynność wyboru oferty
najkorzystniejszej w zakresie obu paki
etów oraz wezwał Odwołującego do udzielenia
szczegółowych wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, w zakresie wyliczenia ceny oraz jej istotnych
części składowych w zakresie Pakietu nr 1 i 2.
Zama
wiający zwrócił się „o udzielenie wyczerpujących wyjaśnień dotyczących elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym poprzez złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie:
zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług;
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
oryginalności usług oferowanych przez wykonawcę;
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ust
alonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych
właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej;
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.”
Ponadto Zamawiający żądał wyjaśnienia:
„- czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości skalkulowali Państwo ryzyko niedokonania przez
Zamawia
jącego waloryzacji wynagrodzenia,
jaką stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę przyjęli Państwo przy szacowaniu
kosztów osobowych realizacji usługi w 2023 r.,
jak Państwo skalkulowali koszty osobowe, biorąc pod uwagę spodziewany wzrost
minimalnego
wynagrodzenia za pracę w 2023 r. i ryzyko niedokonania przez Zamawiającego
waloryzacji wynagrodzenia.”
W dniu 9 listopada 2022 roku Odwołujący złożył Zamawiającemu wyjaśnienia. W dniu 25
listopada 2022 roku Zamawiający ponownie wybrał oferty Odwołującego – w obu pakietach.
Zamawiający uznał za prawidłowe wyjaśnienia Odwołującego. Odwołanie na decyzję
Zamawiającego wniósł wykonawca konsorcjum Impel zarzucając Zamawiającemu nieprawidłowe
utajnienie wyjaśnień Odwołującego oraz zaniechanie odrzucenia oferty Odwołującego, pomimo że
Odwołujący nie udzielił wyjaśnień i złożył dowodów, które uzasadniają zaoferowane przez niego
ceny i podane koszty, a nadto założona przez Odwołującego oferta zawiera rażąco niską cenę
i koszt w stosunku do przedmiotu zam
ówienia.
Wyr
okiem z dnia 20 grudnia, sygn. akt KIO 3227/22, Izba uwzględniła odwołanie w zakresie
utajnienia wyjaśnień Odwołującego i nakazała ich odtajnienie. Izba nie rozpoznała odwołania
w zakresie ceny rażąco niskiej.
W dniu 19 stycznia 2023 roku Zam
awiający unieważnił wybór oferty najkorzystniejszej.
W dniu 20 marca 2023 roku Zamawiający odrzucił oferty Odwołującego i wybrał oferty
wykonawcy konsorcjum Impel
. Zamawiający uznał, że „Konsorcjum Naprzód nie udzieliło
odpowiedzi
na pytania dotyczące skalkulowania ryzyka niedokonania przez Zamawiającego
waloryzacji wynagrodzenia.”
Odwołujący podkreślał, że wyjaśnił – odpowiadając na pytania zadane przez
Zamawiającego – że skalkulował ofertę zgodnie z wytycznymi Zamawiającego podanymi w SWZ
i w odpowiedziach na pytani
a, w tym odpowiedzią na pytanie nr 16 z dnia 08.07.2022 r., tj.:
„Pytanie 16. Jakie stawki wynagrodzeń należy przyjąć do kalkulacji kosztów usługi, jeżeli na dzień
składania ofert obowiązująca stawka wynagrodzenia przy zatrudnieniu na Umowę o Pracę wynosi
3010,00 zł brutto, zaś nie znane są stawki na 2023 rok. Czy Zamawiający udzieli waloryzacji
w 2023 roku p
otencjalnemu Wykonawcy, który skalkuluje wartość postępowania wg
obowiązujących stawek?
Odpowiedź Zamawiającego: Zamawiający oczekuje złożenia oferty aktualnej na dzień jej złożenia,
ewentualną waloryzację stawek Zamawiający może rozważyć w oparciu o obowiązujące przepisy
w tym zakresie.
W zwi
ązku z powyższym Wykonawca przyjął przy szacowaniu kosztów osobowych wynagrodzenie
minimalne aktualne na dz
ień składania ofert.”
Jednocześnie Odwołujący do wyjaśnień załączył kalkulację kosztów realizacji usługi w obu
pakietach. Z kalkulacji wynika, że Odwołujący – pomimo iż skalkulował wartość wynagrodzeń
według stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w chwili składania ofert –
przewidział rezerwę na nieprzewidziane wydatki i odpowiednio wysoki zysk – pozwalające
sfinansować dodatkowe koszty związane ze wzrostem wysokości minimalnego wynagrodzenia za
prac
ę w razie odmowy zmiany przez Zamawiającego wysokości wynagrodzenia wykonawcy.
I tak: 1) w pakiecie nr 1
– rezerwa na nieprzewidziane wydatki wynosiła miesięcznie 10.000,00 zł
netto a
założony zysk 4.906,16 zł netto; łącznie w okresie realizacji zamówienia to 178.873,92 zł
netto;
2) w pakiecie nr 2
– rezerwa na nieprzewidziane koszty wynosiła miesięcznie 25.000,00 zł netto a
założony zysk 20.291,93 zł netto; łącznie w okresie realizacji zamówienia to 543.503,16 zł netto.
Zatem,
pomimo iż Zamawiający wskazał, że udzieli waloryzacji, Odwołujący skalkulował ryzyko
niedokonania w całości waloryzacji wynagrodzenia przez Zamawiającego.
Z powyższego wynika, że Odwołujący w sposób wyczerpujący odpowiedział na pytanie
Zamawiającego. Nie jest słuszne stanowisko Zamawiającego, że Konsorcjum IZAN nie udzieliło
odpowiedzi na pytania dotyczące skalkulowania ryzyka niedokonania przez Zamawiającego
waloryzacji wynagrodzenia.
Jednocześnie uwzględnianie w kalkulacji ryzyka zmiany wysokości wynagrodzenia
minimalnego za prac
ę, nie jest obowiązkiem bezwzględnym. Wykonawcy nie mają obowiązku
w całości uwzględniać każdego ryzyka zmiany kosztów, jakie może wystąpić w toku realizacji
zamówienia. Nie każde ryzyko się zmaterializuje, a nawet jeśli, to nie w pełnej wysokości.
Uwzględnianie w cenie każdego ryzyka zmian kosztów powodowałoby, że cena będzie radykalnie
zawyżona.
Ponadto
obok ryzyka zmiany wysokości kosztów (w tym przypadku wysokości minimalnego
wynagrodzenia za pracę), istnieją również szanse. Jedną z takich szans, którą Odwołujący brał
pod uwa
gę na etapie składania oferty, był wzrost wysokości dofinansowania do wynagrodzeń osób
z orzeczeniem o niepełnosprawności. W dniu 19 lipca 2022 roku Rada Ministrów przyjęła projekt
nowelizacji ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 1997
r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zgodnie z którym zmianie ulec miały kwoty dofinansowań
w ten sposób, że:
a)
1.950 zł – w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
b)
1.200 zł – w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
c)
450 zł – w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Projekt przewiduje zwiększenie wysokości kwot miesięcznego dofinansowania do wysokości:
a)
2.400 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia
n
iepełnosprawności,
b)
1.350 z
ł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności,
c)
500 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia
niepełnosprawności.
(www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-rehabilitacji-
zawodowej-ispolecznej-oraz-zatrudnianiu-osob-niepelnosprawnych ).
M
imo iż Odwołujący takich kwot nie uwzględnił, to przy tworzeniu kalkulacji ofertowej, wziął pod
uwagę szansę zrealizowania tego projektu. W dniu 25 stycznia 2023 roku projekt wszedł w życie,
zmieniając art. 26a ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Odwołujący dodatkowo wskazał, że kalkulacja zawiera rzetelnie ustalone kwoty
w poszczególnych pozycjach kosztowych. Omyłka Odwołującego dotyczy jedynie liczby
pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności, do których wynagrodzeń Odwołujący uzyskuje
dofinansowani
e z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych:
w pakiecie nr 1
– zamiast 4 osób z orzeczeniem o lekkim specjalnym stopniu
niepełnosprawności (art. 26a ust. 1 pkt 3 i ust. 1b pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) Odwołujący
zamierzał wskazać 8 osób;
w pakiecie nr 2
– zamiast 33 osób z orzeczeniem o lekkim specjalnym stopniu
niepełnosprawności (art. 26a ust. 1 pkt 3 i ust. 1b pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabili
tacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) Odwołujący
zamierzał wskazać 66 osób.
W związku z rozbieżnością pomiędzy podaną liczbą osób z odpowiednim orzeczeniem,
a wskazaną kwotą dofinansowania, istniała podstawa do tego, aby wezwać Odwołującego do
wyjaśnienia omyłki, która wydaje się oczywista. Wszystkie kwoty wskazane w obu kalkulacjach
sumują się do cen zaoferowanych w poszczególnych pakietach. Zatem nieprawidłowe jest
stanowisko Za
mawiającego, że należy uznać, iż kwota ewentualnego dofinansowania wynosiłaby
odpowiednio 4.200,00 zł (pakiet nr 1) i 34.650,00 zł (pakiet nr 2). Zamawiający nie był uprawniony
do korygowania wskazanej przez Odwołującego kwoty dofinansowania, a jedynie do wyjaśnienia
liczby o
sób z orzeczeniem o niepełnosprawności przewidzianej przez Odwołującego. Podkreślenia
wyma
ga, że liczba osób z orzeczeniem o niepełnosprawności po korekcie mieścił się w liczbie
osób wymaganych przez Zamawiającego do wykonania usługi w poszczególnych pakietach.
Odwołujący przedstawił także dowody na możliwość uzyskiwania dofinansowania do
wyna
grodzeń pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności. Odwołujący przedstawili decyzje
o przyznaniu Naprzód Service sp. z o.o. i Naprzód Hospital sp. z o.o. statusu zakładu pracy
chronionej. Posiadanie przez te spółki szczególnego statusu – statusu zakładu pracy chronionej –
stanowi wystarczający dowód na możliwość korzystania z pomocy publicznej. Dofinansowanie do
wynagrodzeń pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje każdemu
pracodawcy, który zatrudnia pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności. Status zakładu
pracy chronionej przyznaje się tylko takim pracodawcom, którzy spełniają przesłanki określone
w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 19
97 r. o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:
„1. Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy,
zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy
i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres
co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli:
1) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi:
a)
co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone
do
znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo
b)
co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo
zaliczonych do zn
acznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 2) obiekty
i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:
a)
odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,
b)
uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk
pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania
dostępności do nich, a także
jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi
rehabilitacyjne;
wy
stąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy
chronionej.”
Przedkładając decyzje o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej, Odwołujący wykazał
Zamawiającemu, że utrzymują wysoki, określony w przepisie, wskaźnik zatrudnienia osób
niepełnosprawnych. Tym samym nie powinna budzić wątpliwości, że Odwołujący zatrudnia osoby
z orzeczeni
em o niepełnosprawności i uzyskuje dofinansowanie do wynagrodzeń tych osób.
W przypadku wątpliwości co do wielkości uzyskiwanego przez Odwołującego
dofinansowania
, Zamawiający miał możliwość skorzystać z publicznego rejestru prowadzonego
przez Prezesa Urz
ędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na stronie internetowej:
https://sudop.uokik.gov.pl/ i s
prawdzić, jakiej wysokości dofinansowania do wynagrodzeń osób
z orze
czeniem o niepełnosprawności otrzymał Odwołujący.
Z
Rejestru wynika, że w okresie ostatniego roku przed dniem składania ofert:
Naprzód Hospital sp. z o.o. - uzyskał co miesiąc dofinansowanie w wysokości nie mniejszej
niż 600.000,00 zł;
Naprzód Service sp. z o.o. - uzyskał co miesiąc dofinansowanie w wysokości nie mniejszej
niż 1.100.000,00 zł;
„IZAN +” sp. z o.o. - uzyskał co miesiąc dofinansowanie w wysokości nie mniejszej niż
60.000,00 z
ł;
Naprzód Marketing sp. z o.o. - uzyskał co miesiąc dofinansowanie w wysokości nie
mniejszej niż 20.000,00 zł.
(wydruki pobrane z https://sudop.uokik.gov.pl/ - w dniu 23.03.2023)
Nie powinna zatem budzić jakichkolwiek wątpliwości Zamawiającego, że Odwołujący zatrudnia
osoby z orzeczeniem
o niepełnosprawności i uzyskuje dofinansowanie do ich wynagrodzeń i te
właśnie osoby wyznaczone były i nadal są do realizacji przedmiotowego zamówienia.
Zdaniem Odwołującego nie można zgodzić się ze stanowiskiem Zamawiającego,
że „Wykonawca nie udowodnił możliwości obniżenia kosztów zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, ponieważ nie wykazał, że zatrudniona przez niego osoba niepełnosprawna z
przyznanym dodatkiem do wynagrodzenia zostanie skierowana do realizacji tego konkretnego
zamówienia. Wykonawca nie wykazał, że dysponuje określonym zespołem osób
niepełnosprawnych
z przyznanymi dofinansowaniami, które będą realizować to konkretne zamówienie.”
N
ie można także się zgodzić z Zamawiającym, że „Konsorcjum Naprzód nie przedstawiło
dowodów na to, że zaoferowana cena jest realna i że uwzględnia ryzyko niedokonania waloryzacji
wynagrodzenia z powodu wzrostu płacy minimalnej w 2023 r.”
W
orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej przyjmuje się, iż: „Nie jest tak, że każda
okoliczność podnoszona w wyjaśnieniach musi zostać poparta konkretnymi dowodami. Istotnym
jest aby wyjaśnienia były na tyle szczegółowe i spójne aby potwierdzały, że zaoferowanie ceny na
danym poziomie było realne. W ocenie Izby, oświadczenie [...] w zakresie planowanych osób do
realizacji zamówienia i wymiaru ich czasu pracy było wystarczającym dowodem dla stwierdzenia
prawidłowości wyliczenia ceny i uznania wyjaśnień za wiarygodne.” (tak Krajowa Izba Odwoławcza
w wyroku z dnia 9 lutego 2023 r., KIO 266/23).
Ponadto
Zamawiający nie wymagał przedłożenia dowodów na potwierdzenie konkretnych,
oznaczonych okoliczności. Zamawiający wskazał w wezwaniu że „Konsorcjum Naprzód powinno
przesłać wszelkie informacje oraz dowody, które uzna za istotne, na temat sposobu obliczenia
ceny zamówienia”. Zamawiający nie określił zatem, jaki poziom szczegółowości będzie wymagany
do uzasadniania kosztów osobowych wykonania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący przedłożył zatem dokumenty, które Odwołujący uznaje za konieczne w celu
wykazania obniżenia kosztów realizacji zamówienia:
decyzje o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej – w celu wykazania możliwości
uzyskania dofinansowania do wynag
rodzeń pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności;
oświadczenia dostawcy o stosowanych rabatach – w celu wykazania obniżenia kosztów
zakupu środków niezbędnych do realizacji zamówienia.
Z uwagi na brak wątpliwości Zamawiającego dotyczących innych pozycji kosztowych, nie
istniała potrzeba przedstawiania innych dowodów. Wyjaśnienia Odwołującego stanowiły
adekwatną odpowiedź na wezwanie Zamawiającego. Jak wskazuje się w orzecznictwie
„wyjaśnienia złożone przez wykonawcę w odpowiedzi na wezwanie w trybie art. 90 ust. 1 Pzp
(obecnie art. 224 ust. 1 P
zp) należy każdorazowo oceniać w kontekście treści wezwania.
W praktyce często się zdarza, że zamawiający wzywa wykonawcę, stosując formułę zawartą w
treści przepisu art. 90 ust. 1 pzp (obecnie art. 224 ust. 1 pzp), pozostawiając w ten sposób
wykonawcy swobodę co do zakresu składanych wyjaśnień. W takim przypadku zamawiający nie
mo
że wyciągać negatywnych konsekwencji wobec wykonawcy z powodu zakresu złożonych
wyjaśnień, tj. np. z powodu braku uszczegółowienia pewnych konkretnych kwestii, co do których
zamawiający nie postawił szczegółowych pytań bądź wymagań w treści wezwania skierowanego
do teg
o wykonawcy.” (tak wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 26 stycznia 2015 r., KIO 2735/14;
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 września 2022 r. KIO 2227/22).
Jeśli wyjaśnienia Odwołującego wzbudziły określone nowe, szczegółowe wątpliwości,
Zamawiający winien wezwać do dalszych wyjaśnień, a nie odrzucać ofertę Odwołującego (tak
wyroki
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 23 czerwca 2015 r., KIO 1143/15 i z dnia 18 lutego 2016
r., KIO 150/16). Ogólne wezwanie Zamawiającego, bez konkretyzacji elementów kosztotwórczych
mających wpływ na cenę i udzielenie przez Odwołującego adekwatnych do tego wezwania
wyjaśnień, otwiera do dalszych ewentualnych dociekań co do tego, czy cena jest rażąco niska
(tak
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 15 marca 2023 r., KIO 545/23).
W przypadku skierowania do wykonawcy og
ólnego wezwania, powielające zapisy
przepisów ustawy Pzp, Zamawiający winien kalkulację przyjąć i uznać za rzetelną lub mając
wątpliwości co do realności zadeklarowanych przez Odwołującego wartości, powinien wezwać go
do szczegółowego ich wyjaśnienia, czego nie uczynił. W takim przypadku, w okolicznościach
zaistnienia dalszych wątpliwości w spornym zakresie, sytuacja ta powinna stanowić dla
Zamawiającego asumpt do zbadania wszelkich wątków cenowych poprzez skierowanie nowego
wezwania precyzującego oczekiwanie Zamawiającego, co do wyliczenia ich składników poprzez
żądanie wskazania szczegółowych elementów kosztowych i ich wartości składających się na cenę.
Co więcej, Zamawiający jest zobowiązany szczególnie ostrożnie badać wyjaśnienia
wykonawcy, bowiem sformali
zowane podejście do oceny dowodów może skutkować odrzuceniem
oferty wykonawcy, który zadeklarował bardzo korzystną ceną.
Wobec powyższego, za nieprawidłowy należy w ocenie Odwołującego uznać wybór oferty
konsorcjum Impel.
Po przeprowadzeniu rozprawy z
udziałem Stron postępowania odwoławczego,
na podstawie zgrom
adzonego w sprawie materiału dowodowego oraz oświadczeń, a także
stanowisk Stron
postępowania, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwo
łania, odwołanie nie zawierało braków formalnych i mogło zostać rozpoznane merytorycznie.
Izba ustali
ła, że Wykonawca wnoszący odwołanie wykazał interes w korzystaniu ze
środków ochrony prawnej. Wykonawca jest podmiotem, który złożył ofertę w postępowaniu
i
jest
zainteresowany
uzyskaniem
zamówienia.
Odrzucenie
oferty
Odwołującego
i w konsekwencji wy
bór jako najkorzystniejszej oferty innego Wykonawcy uniemożliwia
Odwołującemu uzyskanie zamówienia, godzi w interesy ekonomiczne Odwołującego i naraża go
na szkod
ę w postaci uzyskania zamówienia.
Do postępowania odwoławczego nie złożono przystąpienia po żadnej ze Stron.
Zamaw
iający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wnosił o jego oddalenie
w całości. Zamawiający podtrzymał argumentację przedstawioną w informacji o wynikach
postępowania.
Na podstawie przesłanej przez Zamawiającego dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, Izba ustaliła że Odwołujący w odwołaniu wiernie przytoczył treść
otrzymane
go wezwania do złożenia wyjaśnień w przedmiocie ceny.
Odwołujący złożył następujące wyjaśnienia:
1. Dla
pakietu 1 wskazano, że przedmiot zamówienia został wyceniony zgodnie ze
Specyfikacją Warunków Zamówienia i załącznikami do niej. Wykonawca potwierdził,
że zaproponowana w ofercie cena jest realna i została skalkulowana rzetelnie.
2. Wykonawca
zapewnił, że zrealizuje przedmiot zamówienia zgodnie z wymaganiami
określonymi przez Zamawiającego i wynikającymi z odrębnych przepisów.
3. Wykonawca
wskazał, że przewidział wszystkie okoliczności, które mogą wpłynąć na
cenę przedmiotu zamówienia, w tym uwzględnił wszelkie koszty, jakie poniesie Wykonawca
z tytułu należytej i zgodnej z obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu zamówienia,
kompletnego z punktu widzenia celu, jakiemu ma służyć. Podane koszty uwzględniają koszty
wszelkich
obciążeń publicznoprawnych.
4. Kalkulacja ceny ofertowej uwzględnia m.in.:
a) Zarządzanie procesem świadczenia usług,
b) Korzystne warunki dostaw i usług wynikające z wieloletniej współpracy z dostawcami,
c) Wypracowane przez lata doświadczeń rozwiązania techniczne,
d) Przepisy dotyczące kosztów pracy tj. Ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (dz.U. z 2018r. poz.2177 oraz z 2019 r. poz. 1564) oraz inne przepisy
właściwe dla realizowanego zamówienia.
e) W kosztach me
diów, materiałów i innych usług uwzględnione zostały koszty związane
z przepisów z zakresu ochrony środowiska,
f) Pomoc publiczną związaną z dofinansowaniem do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych, zgodnie z art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r.
poz. 426, 568, 875, z 2021 r. poz. 159, z późn. zm.).
Zgodnie z powyższymi przepisami wykonawca otrzymuje comiesięczne dofinansowanie do
wynagrodzenia pracownika: o
1950 zł – gdy pracownik ma orzeczony znaczny stopień
niepełnosprawności, o 3150 zł – gdy pracownik ma orzeczony znaczny stopień
niepełnosprawności,
•
o
2100 zł – gdy pracownik ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności,
•
o
1050 zł – gdy pracownik ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności
•
o
1200 zł – gdy pracownik ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności,
•
o
450 zł – gdy pracownik ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności.
•
g) Zgodność z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego.
Jeśli u danego pracownika orzeczono tzw. schorzenie specjalne, czyli chorobę psychiczną,
upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe, epilepsję lub wadę wzroku w stopniu
znacznym i umiarkowanym -
wówczas maksymalne stawki dofinansowania wynoszą:
•
o
3150 zł – gdy pracownik ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności,
•
o
2100 zł – gdy pracownik ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności,
•
o
1050 zł – gdy pracownik ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności
•
g) Zgodność z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego.
5. Wśród podmiotów ubiegających się wspólnie o udzielenie zamówienia występują
podmioty, posiadające status zakładu pracy chronionej, prowadząc działalność polegającą na
rehabilitacji zdrowotnej, społecznej oraz zawodowej (rehabilitacja poprzez pracę) zatrudnionych
osób niepełnosprawnych. – na potwierdzenie powyższego załączono, jako dowody, zaświadczenia
o statucie zakładu pracy chronionej. Wykonawca wskazał, że dysponuje pracownikami
niepełnosprawnymi i uwzględnił w kalkulacji koszty zatrudnienia związane z dodatkowymi
usprawnieniami pracowniczymi osób niepełnosprawnych zgodnie z obowiązującymi przepisami
prawa.
6. Spółki tworzące konsorcjum są doświadczonymi podmiotami działającymi na rynku
medycznym (zarówno polskim, europejskim i światowym) od lat, osiągając na wielu rynkach
pozycję lidera. Wykonawca świadczy usługi podobne do usług objętych przedmiotem zamówienia
i usługi te nie odbiegają standardami, wymaganiami od oczekiwań Zamawiającego opisanych
w SWZ, dodatkow
o nie budzą żadnych zastrzeżeń ze strony klientów. Ponadto Wykonawca, który
działa w oparciu o obowiązujące normy europejskie, uzyskał certyfikaty potwierdzające,
iż wdrożony system zapewnienia jakości, zarządzanie środowiskowe i zarządzanie energią są na
wzorowym poziomie.
7. Wykonawca jako usługobiorca działający w skali międzynarodowej korzysta z zawartych
umów na dostawy sprzętu, profesjonalnych środków chemicznych, dezynfekcyjnych, korzysta
z ba
rdzo wysokich rabatów handlowych. Wszyscy pracownicy przed przystąpieniem do pracy
przechodzą szkolenia ze stosowanych technologii, dzięki czemu wydajność pracy i czasu jest
zmaksymalizowana.
8. Wykonawca należy do grupy kapitałowej Rekeep Polska S.A., która jest wiodącym
dostawcą rozwiązań z obszaru Facility Management, opieki zdrowotnej, cateringu oraz transportu
medycznego. Izan + Sp. z o.o. zalicza się o jednej z czołowych w Polsce spółek komercyjnych
świadczących usługi sprzątania dla odbiorców zewnętrznych publicznych. Przynależności do grupy
kapitałowej Rekeep Polska S.A. umożliwia korzystanie z autorskich rozwiązań logistycznych,
stanowiących majątek przedsiębiorstwa, rozwiązania techniczne, np. specjalne systemy do
bieżącego monitorowania norm zużycia paliwa, oraz posiadanie wielu oddziałów w całym kraju
pozwala na efektowną obsługę wielu podmiotów, z zachowaniem odpowiednich standardów
w zakresie świadczenia usług sprzątania.
9. Wykonawca nie musi zatrudniać dodatkowych technologów, księgowych, kadry,
specjalistów ds. jakości, ponieważ aktualni pracownicy administracyjni grupy są w stanie wykonać
je w ramach swoich dotychczasowych obowiązków. Wynagrodzenia pracowników Wykonawcy są
na odpowiednim, realnym poziomie i nie odbiegają od tych rynkowych.
10. Wykonawca jako usługobiorca działający w skali krajowej i centralnej korzysta
z zawartych
umów na dostawy profesjonalnych środków chemicznych, co umożliwia korzystanie
z bardzo wysokich rabatów handlowych. Rabaty handlowe umożliwiają uzyskanie rabatów od
naszych centralnych dostawców na poziomie 25-31% - na dowód załączono przykładowe
oświadczenie dostawcy w zakresie uzyskiwanych rabatów.
11. Sposób przygotowania oferty jest zgodny z procedurami i standardami stosowanymi
u Wykonawcy oraz z wymagani
ami określonymi w dokumentach zamówienia. Wykonawca
po
twierdza, że będzie w stanie zrealizować przedmiotowe zamówienie.
Ponadto:
Wykonawca wskaz
ał, iż skalkulował ofertę zgodnie z wytycznymi Zamawiającego podanymi
w SWZ i w odpowiedziach na pytania, w
tym odpowiedzią na pytanie 16 z dnia 08.07.2022 r.
(pismo numer WSZ-EP-12/947/2022) tj.:
Pytanie 16. Jakie stawki wynagrodzeń należy przyjąć do kalkulacji kosztów usługi, jeżeli na
dzień składania ofert obowiązująca stawka wynagrodzenia przy zatrudnieniu na Umowę o Pracę
wynosi 3010,00 zł brutto, zaś nie znane są stawki na 2023 rok. Czy Zamawiający udzieli
waloryzacji w 2023 roku potencjalnemu Wykonawcy, który skalkuluje wartość postępowania wg
obowiązujących stawek?
Odpowiedź Zamawiającego:
Zamawiający oczekuje złożenia oferty aktualnej na dzień jej złożenia, ewentualną
waloryzację stawek Zamawiający może rozważyć w oparciu o obowiązujące przepisy w tym
zakresie.
W związku z powyższym Wykonawca przyjął przy szacowaniu kosztów osobowych
wynagrodzenie mi
nimalne aktualne na dzień składania ofert.
Wykonawca przedstawi
ł szczegółową wycenę wszystkich elementów, które Wykonawca
planuje wykorzystać przy realizacji zamówienia zgodnie z załącznikiem nr 1A do wyjaśnień.
Dla pakietu 2
powtórzono argumentację i dołączono dodatkowo kalkulację w Załączniku 1B
do wyjaśnień.
Załączniki do wyjaśnień stanowiły także:
1. Certyfikaty ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001 ,
2. Potwierdzenie posiadania statusu zakładu pracy chronionej (Naprzód Hospital Sp. z o.o.,
Naprzód Service Sp. z o.o.),
4. Oświadczenie dostawcy w zakresie uzyskiwanych rabatów
Zamawiający poinformował o wynikach postępowania, gdzie za najkorzystniejszą została
uznana w obu pakietach oferta konsorcjum Impel oraz
wskazał, że odrzuca w obu pakietach ofertę
Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp. W
uzasadnieniu faktycznym Zamawiający podał, że pismem z dnia 3 listopada 2022 r. Zamawiający,
w wykonaniu wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej wydanego w dniu 19 października 2022 r.
w sprawie o sygnaturze akt KIO 2648/22, wez
wał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w trybie
art. 224 ust. 1 ustawy,
w tym do złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu.
Zważywszy, że zaoferowana przez Konsorcjum Naprzód cena w zakresie Pakietu nr 1
i Pakietu nr 2 wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, Zamawiający wezwał
Konsorcjum Naprzód do udzielenia szczegółowych wyjaśnień, w tym złożenia dowodów,
w zakresie wyliczenia ceny oraz jej istotnych części składowych w zakresie Pakietu nr 1 i nr 2.
W szczególności Zamawiający wezwał Konsorcjum Naprzód do udzielenia wyczerpujących
wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym przez
złożenie dowodów, w szczególności w zakresie:
1) zarządzenia procesem produkcji, świadczonych usług,
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług,
3) oryginalności usług oferowanych przez wykonawcę,
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej
stawki godzino
wej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2022 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi
związane jest realizowane zamówienie,
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej,
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie,
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
8) wy
pełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
Zamawiający w szczególności zwrócił się o wyjaśnienie:
czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości Konsorcjum Naprzód skalkulowało ryzyko
niedokonania przez Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia,
jaką stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę Konsorcjum Naprzód przyjęło przy
szacowaniu kosztów osobowych realizacji usługi w 2023 r.,
jak Konsorcjum Naprzód skalkulowało koszty osobowe, biorąc pod uwagę spodziewany
wzr
ost wynagrodzenia za pracę w 2023 r. i ryzyko niedokonania przez zamawiającego waloryzacji
wynagrodzenia.
Ponadto Zamawiający poprosił o wyjaśnienie czy przedmiot zamówienia został wyceniony
zgodnie ze specyfikacją warunków zamówienia i załącznikami do niej oraz o potwierdzenie,
że zaproponowana w ofercie cena jest realna.
Zamawiający poinformował Konsorcjum Naprzód, że:
ocena wyjaśnień, które złoży Konsorcjum Naprzód, będzie mieć na celu ustalenie czy
cena została skalkulowana rzetelnie i czy wykonawca będzie w stanie zrealizować przedmiotowe
zamówienie,
Konsorcjum Naprzód powinno wykazać, co spowodowało możliwość obniżenia ceny oraz
w jakim stopniu dzięki wskazanym czynnikom cena została obniżona,
przedstawione przez Konsorcjum Naprzód wyjaśnienia oraz dowody muszą być
merytoryczne, a wyk
onawca musi dostarczyć wystarczający materiał do sformułowania przez
Z
amawiającego oceny zaoferowanej w ofercie kwoty, za którą wykonawca ma zamiar wykonać
przedmiot zamówienia, dlatego Konsorcjum Naprzód powinno przesłać wszelkie informacje oraz
dowody, k
tóre uzna za istotne, na temat sposobu obliczenia ceny zamówienia, choćby
Zamawiający wyżej ich nie wymienił,
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy,
- zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Ustawy odrzuceniu, jako oferta
z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień
w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Za
mawiający wyznaczył Konsorcjum Naprzód termin na udzielenie wyjaśnień na dzień
9 listopada 2022 r.
Pismem z dnia 9 listopada 2022 r. Konsorcjum Naprzód udzieliło odpowiedzi na wezwanie
do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny.
Złożone przez Konsorcjum Naprzód wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają jednak
podanej w ofercie ceny.
Udzielone przez Konsorcjum Naprzód wyjaśnienia są nierzetelne, niekonkretne,
ogólnikowe, niewyczerpujące i niewystarczająco umotywowane, nie rozwiewają wątpliwości co do
zaoferowanej ceny. Ponadto Konsorcjum Naprzód nie przedstawiło dowodów, które
potwierdzałyby prawidłowość i zasadność zaoferowanej ceny.
W szczególności Konsorcjum Naprzód nie udzieliło odpowiedzi na pytania dotyczące
skalkulowania ryzyka niedokona
nia przez Zamawiającego waloryzacji wynagrodzenia.
Ponadto dokumenty
załączone przez Konsorcjum Naprzód nie uzasadniają zaoferowanej
ceny.
W szczególności dołączone certyfikaty nie odnoszą się do kosztów, ale do jakości
realizowanych usług, w związku z tym nie stanowią dowodu na obniżenie kosztu wykonania
zamówienia.
Z kole
i przedłożona decyzja o przyznaniu wykonawcy statusu zakładu pracy chronionej nie
potwierdza, że w tym postępowaniu Konsorcjum Naprzód miał prawo przyjąć do obliczenia ceny
niższe niż minimalne koszty wykonania zamówienia. Wykonawca nie udowodnił możliwości
obniżenia kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ponieważ nie wykazał, że zatrudniona
przez niego osoba niepełnosprawna z przyznanym dodatkiem do wynagrodzenia zostanie
skierowan
a do realizacji tego konkretnego zamówienia.
Wykonawca nie wykazał, że dysponuje określonym zespołem osób niepełnosprawnych
z przyznanymi dofinansowaniami, które będą realizować to konkretne zamówienie.
Niezależnie też Zamawiający podkreślił, że wyliczenia przedstawione w Załączniku nr 1A
i Załączniku nr 1B są nieprawidłowe. W Załączniku nr 1A Konsorcjum Naprzód podało, że przy
realizacji
zamówienia 4 etaty mają przypaść osobom zaliczonym do III grupy specjalnej
z dofinansowaniem w wysokości po 1.050,00 zł na każdy etat. Gdyby powyższe dane zostały
udowodnione, czego jednak wykonawca nie uczynił, to mogłyby one skutkować co najwyżej
możliwością obniżenia kosztów wynagrodzeń o iloczyn ww. liczby etatów i kwoty dofinansowania,
tj. łącznie o 4.200,00 zł. Tymczasem Konsorcjum Naprzód niezasadnie odjęło od sumy
wynagrodzeń z tytułu ww. dofinansowania kwotę dwukrotnie wyższą, tj. 8.400,00 zł. Podobnie
w Załączniku nr 1B Konsorcjum Naprzód podało, że przy realizacji zamówienia 33 etaty przypadną
osobom zaliczonym do III grupy specjalnej z dofi
nansowaniem w wysokości po 1.050,00 zł na
każdy etat. Gdyby powyższe dane zostały udowodnione, czego jednak wykonawca nie uczynił,
to mogłyby one skutkować co najwyżej możliwością obniżenia kosztów wynagrodzeń o iloczyn
lic
zby etatów i kwoty dofinansowania, tj. łącznie 34.650,00 zł. Tymczasem Konsorcjum Naprzód
niezasadnie
odjęło od sumowy wynagrodzeń z tytułu ww. dofinansowania kwotę dwukrotnie
wyższą, tj. 69.300,00 zł. Powyższe oznacza, że cena zaoferowana przez Konsorcjum Naprzód jest
zaniżona co najmniej o ww. kwoty. W rezultacie uwzględnienia przez Konsorcjum Naprzód
w obliczeniach niewłaściwych zawyżonych kwot dofinansowania kalkulacje przedstawione
w Załączniku nr 1A i Załączniku nr 1B nie mogą zostać uznane za prawidłowe i wyjaśniające cenę
zaoferowaną przez wykonawcę. Co istotne, nawet w sytuacji gdyby wykonawca wykazał
zasadność obniżenia kosztów wynagrodzeń o właściwe kwoty dofinansowania, wartości
zaoferowane przez Konsorcjum Naprzód wskazywałyby na niedoszacowanie wyceny, ponieważ
wyliczenia te nie zakładałyby jakiegokolwiek racjonalnego zysku, co prowadzi do wniosku,
że zaoferowana cena jest ceną nierealistyczną.
Zaistnienie po stronie wykonawcy obiektywnych czynników wpływających na obniżenie
ceny oferty powin
no być przez niego udowodnione. Udzielone wyjaśnienia mają potwierdzić,
że złożona oferta została przygotowana rzetelnie, a cena prawidłowo oszacowania.
Jeżeli wyjaśnienia nie są rzetelne, staranne, wyczerpujące, konkretne i przekonujące, nie mogą
zostać uznane za wystarczające dla obalenia domniemania rażąco niskiej ceny.
Konsorcjum Naprzód nie przedstawiło dowodów na to, że zaoferowana cena jest realna i że
uwzględnia ryzyko niedokonania waloryzacji wynagrodzenia z powodu wzrostu płacy minimalnej
w 2023 r.
Z powyższych powodów w ocenie Zamawiającego Konsorcjum Naprzód nie obaliło
domniemania zaoferowania ceny rażąco niskiej, co uzasadnia odrzucenie oferty Konsorcjum
Naprzód na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 Ustawy.
Bior
ąc powyższe ustalenia pod uwagę, Izba doszła do przekonania, że odwołanie w całości
podlegało oddaleniu.
Zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z
rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub
jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Analiza przepisów ustawy Pzp prowadzi do wniosku, że zamawiający może powziąć́
wątpliwości co do wystąpienia podejrzenia rażąco niskiej ceny nie tylko na podstawie całościowej
ceny oferty, ale
także analizując poszczególne, istotne części składowe, które wydają̨ się̨ rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia. Nie ulega wątpliwości, iż ciężar wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy, który otrzymał wezwanie do
złożenia wyjaśnień. Tym samym złożone przez wykonawcę wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub
kosztu, lub ich is
totnych części składowych, winny być konkretne, wyczerpujące i rozwiewające
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami okr
eślonymi w specyfikacji lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Wykonawca
zobow
iązany jest wyjaśnić w sposób szczegółowy i konkretny, że zaoferowana cena gwarantuje
należytą realizację całego zamówienia. To na wykonawcy ciąży obowiązek wykazania, jakie
obi
ektywne czynniki pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty oraz w jakim stopniu dzięki tym
czynnikom cena oferty została obniżona. Wyjaśnienia złożone przez wykonawcę powinny poparte
być stosownymi dowodami.
Co do zasady dopuszczalne jest
również ponowne wezwanie wykonawcy do złożenia
dodatkowych wyjaśnień, jeżeli w złożonych przez wykonawcę wyjaśnieniach powstają kolejne
kwestie, nowe wątpliwości, które wymagają doprecyzowania. W przedmiotowej sprawie, w ocenie
Izby, co słusznie podkreślono w odpowiedzi na odwołanie, taka konieczność nie zachodziła.
Wystos
owanie do Odwołującego kolejnego wezwania do wyjaśnień stanowiłoby dla Wykonawcy
drugą szansę na wyjaśnienie ceny, a nie byłoby podyktowane koniecznością wyjaśnienia przez
Zamawiającego dodatkowych kwestii, które przedstawione zostały w wyjaśnieniach.
To na wykonawcy spoczywał obowiązek wykazania poszczególnych przywołanych
w
wyjaśnieniach okoliczności, które wpłynąć mogły na obniżenie ceny.
P
rzenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Izby złożone przez
Odwołującego wyjaśnienia nie były wystarczające do oceny, czy cena jego oferty nie jest rażąco
niska.
Odwołujący nie przedstawił w ocenie Izby wystarczających dowodów, by uznać, że podane
w wyjaśnieniach okoliczności, mogły wpłynąć na wysokość ceny. Odwołujący jedynie lakonicznie
odn
iósł się do szczegółowego zapytania Zamawiającego w jaki sposób skalkulowano ryzyko
dotyczące podwyższenia płacy minimalnej w 2023 roku. Dostrzeżenia wymaga, iż wbrew
twierdzeniom odwołania, nie był to kluczowy powód odrzucenia oferty Odwołującego. Zamawiający
uważał, że oferta podlega odrzuceniu, ponieważ w wyjaśnieniach przywołano okoliczności, które
przez Odwołującego nie zostały wykazane. Sam zaś sposób kalkulacji związanej z podniesieniem
wynagrodzenia p
łacy minimalnej o tyle nie miał znaczenia decydującego.
Zapytanie
Zamawiającego o ryzyko kalkulacji było jednym z czynników, które mogły
obniżyć cenę. Jednocześnie nie wyczerpywało ono możliwości, które mógł przedstawić
i udowodnić wykonawca. Nie polegają zatem na prawdzie twierdzenia Odwołującego,
że Zamawiający pytał tylko o jedną kwestię, koncentrując się na wysokości płacy minimalnej.
Zamawiający jasno podał, że prosi o wyjaśnienie tej kwestii „w szczególności”, co oznacza,
że można i trzeba było podnieść także inne okoliczności, w zależności od indywidualnej sytuacji
danego wykonawcy. O
koliczności takie Odwołujący podał, ale ich nie wykazał.
W
yjaśniając kwestię oszacowania ryzyka Odwołujący przywołał jedynie odpowiedź na
pytanie udzieloną przez Zamawiającego i zaznaczył, że przyjął przy szacowaniu kosztów
osobowych wynagrodzenie mi
nimalne aktualne na dzień składania ofert. Podano również, że
ewentualne braki zostaną pokryte z rezerwy przewidzianej dla każdego z pakietów. W ocenie Izby,
za
Zamawiającym, takie stwierdzenie nie stanowi odpowiedzi na pytanie. Nie podano w jaki
sposób Wykonawca zabezpieczył się na wypadek podniesienia wysokości płacy minimalnej,
a tego dotyczyło pytanie Zamawiającego. Izba nie przeczy, że Wykonawca kalkuluje ofertę na
momen
t jej złożenia, biorąc pod uwagę dostępne wówczas dane. Sam jednak Odwołujący
wskazywał na rozprawie przed Izbą, że znane były wstępne progi, do których zamierzano
podnieść wynagrodzenie minimalne w 2023 roku. Okoliczności tych Wykonawca nie uwzględnił,
skoro oświadczył, że szacował wynagrodzenie na wysokość aktualną w momencie złożenia oferty.
Wykonawca miał przecież świadomość, że przedmiot zamówienia będzie realizowany w 2023 roku
a umowa nie zawiera klauzul waloryzacyjnych. Nie
zasługuje na podzielenie argumentacja,
z
godnie z którą różnica dla wynagrodzenia może być pokryta z przewidzianej rezerwy i zysku.
W ocenie Izb
y są twierdzenia powstałe na okoliczność niespodziewanego wezwania do wyjaśnień
i postępowania odwoławczego będącego skutkiem odrzucenia oferty Odwołującego. Dodatkowo
przewidziane dla rezerwy
kwoty nie są wystarczające do pokrycia powstałej różnicy, nawet jeżeli
za punkt wyjścia przyjmie się średnie wynagrodzenie w wysokości przewidywanej na moment
złożenia oferty, abstrahując od danych, które podstawił do wyliczeń Zamawiający w odpowiedzi na
odwołanie. Kierując się tylko średnią dla wynagrodzeń z momentu składania ofert, ani sama
rezerwa, ani rezerwa z zyskiem nie są wystarczające do pokrycia powstałej różnicy. Dotyczy to
w szczególności pakietu 1.
N
astępnie w wyjaśnieniach Odwołujący wskazywał na możliwość korzystania z pomocy
publicznej
, którą uzyskuje zatrudniając pracowników niepełnosprawnych. W zasadzie dla tych
kwestii
wyjaśnienia ograniczają się do przytoczenia przepisów prawa i wysokości refundacji, którą
można uzyskać. W ocenie Izby są to twierdzenia niewystarczające, by uznać złożone wyjaśnienia
za pełne i wyczerpujące. Odwołujący nie przedstawił ani w jaki sposób korzystał z tej pomocy
w przes
złości, na jaki jej poziom może liczyć obecnie. Wykaz pracowników z orzeczeniami
o stopniu ich niepełnosprawności Odwołujący złożył dopiero na rozprawie przed Izbą. Moment ten
należy uznać za spóźniony. Odwołujący w wyjaśnieniach nie podał jaką liczbą pracowników na
dany moment dysponuje,
co umożliwia mu przyjęcie założenia, że ową pomoc otrzyma.
S
amo złożenie decyzji o przyznaniu statutu zakładu pracy chronionej nie oznacza jeszcze,
że podmiot nadal będzie korzystał z pomocy publicznej i spełnia przesłanki do jej otrzymania.
Wbrew twierdzeniom o
dwołania nie chodziło o przedstawienie Zamawiającemu konkretnego
zespołu ale wykazanie chociażby, że dysponuje się zespołem o takich cechach, że możliwe jest
kalkulowanie ceny z ujęciem dofinansowania do wynagrodzeń dla zespołu na podawanym
poziomie. Tymczasem
Odwołujący przedstawił wraz z wyjaśnieniami jedynie decyzje określające
jego statut. Nie
jest obowiązkiem Zamawiającego poszukiwanie informacji, czy okoliczności, na
które powołuje się dany wykonawca rzeczywiście mają miejsce. To Odwołujący winien był
wykazać, że w przeszłości z takiej pomocy korzystał i nadal utrzymuje tak wysoki współczynnik
zatrudnienia nie
pełnosprawnych, iż przyznanie dofinansowania jest niemal pewne. Zamawiający
nie musi poszukiwa
ć informacji na bliżej nieokreślonych stronach internetowych, czy w rejestrach,
które nie muszą zawierać danych pewnych, a ich prowadzenie ma charakter informacyjny.
Skąd Zamawiający miałby pozyskać takie dane, by ocenić prawidłowość kalkulacji, Odwołujący nie
wyjaśnił.
Zu
pełnie niezrozumiałe są dla Izby zarzuty odwołania związane z możliwością poprawienia
w kal
kulacji złożonej do wyjaśnień błędów odnośnie do liczby pracowników przewidzianej
w
poszczególnych pakietach do realizacji przedmiotu zamówienia. Izba nie wie na jakiej podstawie
Zamaw
iający miał uznać, że to właśnie liczba pracowników jest błędna. Równie dobrze można
było przyjąć, że to suma za wynagrodzenie tych osób została obliczona błędnie albo została
podana z innym
poziomem dofinansowania lub też Odwołujący przyjął jeszcze inne założenia
kalkulacyjne. W
ocenie składu orzekającego Izby nie jest to nieścisłość złożonego oświadczenia
woli, którą można skorygować przy zastosowaniu regulacji ustawy Pzp. Nie jest rolą
Zamawiającego odgadywanie intencji Wykonawcy, dlaczego przyjął on do kalkulacji
dofinansowanie w wy
sokości dwukrotnie wyższej niż wskazuje liczba pracowników. Zdaniem Izby
Zamawiający nie mógł domniemywać, że to liczba pracowników jest podana w sposób
niepr
awidłowy. Dopytanie Odwołującego o tę kwestię, czyni natomiast omyłkę nieoczywistą.
Odwołujący, jako profesjonalista, powinien tak przedstawić kalkulację w poszczególnych
pakietach, by była ona jasna i czytelna, bez konieczności czynienia domniemań po stronie
Zamawiającego. Powtórne wezwanie do wyjaśnień jest możliwe, jeśli złożone wyjaśnienia rodzą
u Z
amawiającego kolejne wątpliwości, na przykład gdy treść wyjaśnień jest niejasna dla
Z
amawiającego i oczekuje on doprecyzowania niektórych zagadnień. W przedmiotowej sprawie,
w ocenie Izby, z
taką sytuacją nie mieliśmy do czynienia. Odwołujący przedstawił pewne założenia
ale
nie zdołał wiarygodnie i wyczerpująco wyjaśnić w jaki sposób wpłyną one na możliwość
obniżenia ceny oferty.
Reasumując, Izba uznała złożone w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
przez konsorcjum IZAN
wyjaśnienia nie były wyczerpujące i spójne, nie obrazowały
poszczególnych kosztów do poniesienia na wystarczającym poziomie, by zapewnić danemu
wykonawcy zysk na zadaniu. W ocenie Izby
Zamawiający w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego prawidłowo dokonał odrzucenia oferty Odwołującego. Wykonawca nie
ty
lko nie wykazał, ale również nie uzasadnił podanej w ofercie ceny i nie przedstawił
wystarczających dowodów na prawidłowość kalkulacji. Tym samym nie zasługiwał na
uwzględnienie zarzut naruszenia art. 239 ustawy Pzp. Zamawiający dokonał w ocenie Izby wyboru
oferty najkorzystniejszej
w sposób prawidłowy, przy zastosowaniu reguł i zasad wynikających
z ustawy Pzp.
Rea
sumując, Izba uznała, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, a w działaniach
Zamawiającego nie dopatrzyła się naruszenia zasad wynikających z ustawy Pzp.
Orzekając o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie na podstawie
a
rt. 574 oraz art. 575 ustawy Pzp, a także w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 i 2 lit. b oraz § 8 ust. 1
i ust
. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 roku w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości
i sposobu pobierania wpisu od o
dwołania (Dz. U. z 2020r., poz. 2437 ze zmianami), orzekając
w tym zakresie
o obciążeniu kosztami postępowania stronę przegrywającą, czyli Odwołującego.
Przewodniczący:
……………………………