Sygn. akt: KIO 163/24
WYROK
z dnia 8 lutego 2024 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Justyna Tomkowska
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2024 roku w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 stycznia 2024 roku
przez wykonawc
ę REMOST Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Dębicy (Odwołujący)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Powiat Brzozowski,
reprezentowany przez Zarząd Powiatu w Brzozowie
przy udziale wykonawców zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego:
po stronie Odwołującego:
Wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum (1) Wolmost
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Rzeszowie (Lider),
(2) Mostostal Kielce S
półka Akcyjna z siedzibą w Kielcach (Partner);
po stronie Zamawiającego:
Sarinż Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w części i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej
, a także nakazuje Zamawiającemu powtórzenie czynności
badania i oceny ofert, w tym wezwanie
Przystępującego Sarinż do uzupełnienia Wykazu
osób w zakresie osoby wskazanej na stanowisko kierownika budowy;
W pozostałym zakresie odwołanie oddala
kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Powiat Brzozowski,
reprezentowany przez Zarząd Powiatu w Brzozowie i Odwołującego - REMOST Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Dębicy w następujący sposób:
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 20 000 zł 00 gr (słownie: dwudziestu
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - REMOST Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Dębicy tytułem wpisu od odwołania, a
także kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzech tysięcy sześciuset złotych zero groszy)
poniesioną przez Odwołującego REMOST Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Dębicy tytułem wynagrodzenia pełnomocnika;
zasądza od Zamawiającego – Powiatu Brzozowskiego, reprezentowanego przez
Zarząd Powiatu w Brzozowie na rzecz Odwołującego - REMOST Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Dębicy kwotę 11 800 zł 00 gr (słownie: jedenastu tysięcy
ośmiuset złotych 00/100 groszy) stanowiącą część uzasadnionych kosztów Strony
poniesionych
tytułem wpisu oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
……………………………
Sygn. akt KIO 163/24
UZASADNIENIE
Zamawiający: Powiat Brzozowski, reprezentowany przez Zarząd Powiatu
w Brzozowie prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Budowa
mostu w ciągu drogi powiatowej wraz z drogami dojazdowymi łączącymi Niewistkę
z Jabłonicą Ruską”, ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE
w dniu 16 sierpnia 2023 r. pod nr. 2023/S 156-497818.
W dniu 15 stycznia 2024 roku do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w Warszawie,
na podstawie
art. 513 pkt. 1 i 2 w zw. z art. 505 ust. 1 ustawy z dnia 19 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych (tj. Dz.U. Z 2023 r., poz. 1605 ze zmianami, dalej jako „PZP”)
odwołanie złożył w przedmiotowym postępowaniu Wykonawca REMOST Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Dębicy (dalej jako „Odwołujący”).
O
dwołanie złożono wobec czynności i zaniechań Zamawiającego polegających na:
zaniechania odrzucenia oferty Sarinż Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Warszawie (dalej jako „Sarinż”);
zaniechania wezwania Sarinż do udzielenia wyjaśnień co do treści dokumentów
potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności
technicznej lub zawodowej w odniesieniu do wymaganego doświadczenia;
zaniechanie wezwania Sarinż do uzupełnienia Wykazu osób w zakresie osoby
posiadającej wymagane doświadczenie na stanowisku kierownika budowy;
wyboru oferty Sarinż jako najkorzystniejszej spośród ofert złożonych w postępowaniu
oraz zaniechania wyboru oferty Odwołującego.
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) PZP poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Sarinż jako
oferty złożonej przez wykonawcę niespełniającego warunków udziału w postępowaniu
w sytuacji, gdy:
a.
żadne z zamówień wskazanych przez tego wykonawcę nie potwierdza spełniania
warunku udziału w zakresie zdolności technicznych lub zawodowych dotyczących
doświadczenia w realizacji robót budowlanych określonych w Rozdziale XIII pkt 1 ppkt 4 lit.
a) SWZ;
b.
Sarinż był już wzywany w trybie art. 128 ust. 1 PZP do uzupełnienia dokumentów
podmiotowych w celu wykazania spełniania warunku, zatem kolejne wezwanie w tym
przedmiocie byłoby niedopuszczalne;
ewentualnie,
lecz jedynie w przypadku nieuwzględnienia przez Izbę zarzutu z pkt 1) lub 2)
również naruszenie:
art. 128 ust. 1 PZP poprzez zaniechanie wezwania Sarinż do uzupełnienia Wykazu
osób poprzez wskazanie osoby posiadającej wymagane doświadczenie na stanowisku
kierownika budowy w sytuacji, gdy wskazany przez wykonawcę Pan K. K. nie posiadał
deklarowanego doświadczenia, bowiem nie pełnił funkcji kierownika robót mostowych w
pełnym okresie realizacji obiektu wskazanego w wykazie;
art. 128 u
st. 4 PZP poprzez zaniechanie wezwania Sarinż do udzielenia wyjaśnień
w zakresie rzeczywistego zakresu prac zrealizowanych przez podmiot trzeci, tj. Wysowa
Mosty sp. z o.o. potwierdzonych referencjami wystawionymi przez PORR S.A. i PORR Bau
GmbH oraz Strabag sp. z o.o. w sytuacji, gdy treść tych referencji nie potwierdzała
jednoznacznie, że podmiot trzeci samodzielnie wybudował wskazane w referencjach obiekty
mostowe, a jedynie wskazywał, że brał udział w realizacji niektórych prac związanych z ich
budową;
art. 128 ust. 4 PZP poprzez zaniechanie wezwania Sarinż do wyjaśnień w zakresie
podziału obowiązków pomiędzy tym wykonawcą, a drugim członkiem konsorcjum (INTOP
Warszawa sp. z o.o.) w ramach realizacji prac na rzecz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
oraz prac rzeczywiście wykonanych przez Sarinż w ramach realizacji tego zamówienia.
Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu
w trybie art. 554 ust. 3 pkt 1 lit. a) i b) PZP:
unieważnienie oceny ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej;
odrzucenie oferty Sarinż;
dokonanie ponownej oceny ofert z pominięciem oferty Sarinż; ewentualnie, lecz
jedynie w przypadku nieuwzględnienia przez Izbę żądania z pkt. 2 powyżej, również
o nakazanie Zamawiającemu:
wezwania Sarinż do uzupełnienia Wykazu osób poprzez wskazanie na stanowisku
kierownika budowy osoby posiadającej doświadczenie XIII pkt 1 ppkt 4 lit. a) SWZ;
wezwania Sarinż do udzielenia wyjaśnień w zakresie szczegółowego zakresu prac
wykonanych przez Wysowa Mosty sp. z o.o. na rzecz PORR S.A. i PORR Bau GmbH oraz
Strabag sp. z o.o., których dotyczą referencje uzupełnione w dniu 16 grudnia 2023 r.,
jak i podziału obowiązków pomiędzy tym wykonawcą, a (INTOP Warszawa sp. z o.o.
w ramach realizacji prac na rzecz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz prac rzeczywiście
wykonanych przez Sarinż w ramach realizacji tego zamówienia.
Oferta Odwołującego została sklasyfikowana na drugim miejscu w rankingu ofert,
podczas gdy w przypadku odrzucenia oferty Sarinż powinna zostać wybrana jako
najkorzystniejsza. Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia odwołania
w rozumieniu art. 501 ust. 1 PZP, gdyż ma interes w uzyskaniu zamówienia udzielanego
w ramach p
ostępowania i może ponieść szkodę w wyniku naruszenia opisanych przepisów
PZP w konsekwencji niezawarcia umowy z Zamawiającym.
Informacja o wyborze oferty Sarinż została przekazana przez Zamawiającego w dniu
4 stycznia 2024 r. Tym samym odwołanie zostało wniesione w ustawowym terminie
określonym w art. 515 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 509 ust. 2 PZP. Kopia odwołania została
prawidłowo przekazana Zamawiającemu a Odwołujący uiścił wpis w wymaganej wysokości
na rachunek UZP.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania Odwołujący podał, że przedmiotem zamówienia
jest budowa nowego mostu przez rzekę San oraz odcinka drogi powiatowej wraz z budową
umocnień brzegów rzeki.
W Rozdziale XIII pkt 1 ppkt 4 lit. a) SWZ sformułowano następujący warunek udziału
w
zakresie zdolności technicznych lub zawodowych wymaganych od wykonawców:
„Zamawiający wymaga, aby Wykonawca wykazał się doświadczeniem w wykonaniu
(zakończeniu) w okresie ostatnich 7 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, co najmniej jednego zadania,
obejmującego swym zakresem roboty budowlane polegające na budowie, odbudowie,
rozbudowie lub przebudowie stałego obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), o klasie
nośności A zgodnie z PN-85/S-10030 Obiekty mostowe. Obciążenia, lub klasie nośności
i zgodnie z PN-EN 1991-
2007 Eurokod1: Oddziaływanie na konstrukcje; Część 2:
Obciążenia ruchome mostów, oraz co najmniej jednego zadania, obejmującego swym
zakresem roboty budowlane polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie lub
przebudowie stałego obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu) o przynajmniej jednym
przęśle, którego rozpiętość wynosi min. 50 m.
Uwaga:
− za zadanie zakończone uznaje się takie, dla którego wystawiono Świadectwo
przejęcia, Protokół końcowego odbioru lub inny, równoważny dokument, potwierdzający
odbiór ich przez Inwestora;
− Zamawiający dopuszcza możliwość wykazania się w/w doświadczeniem
uzyskanym podczas realizacji kontraktów w systemie „zaprojektuj i wybuduj”;
− w przypadku doświadczenia zdobytego poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej,
zadanie powinno obejmować budowę, odbudowę, rozbudowę lub przebudowę stałego
obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), o parametrach równoważnych z w/w;
− poprzez użyte powyżej sformułowania: «budowa», «odbudowa», «rozbudowa»,
«przebudowa», «obiekt mostowy», Zamawiający rozumie definicje zgodne z określonymi
w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)
oraz ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U z 2023 r. poz. 645
z późn. zm.).”
− Powyższe warunki (dotyczące klasy nośności i rozpiętości przęsła) mogą być
spełnione w ramach realizacji jednego zadania (obiektu) lub dwóch różnych zadań
(obiektów)” (dalej jako „Warunek”).
W celu potwierdzenia spełniania Warunku Sarinż powołał się na doświadczenie
podmiotu trzeciego, tj. Warszawskiego Przedsiębiorstwa Mostowego Mosty Sp. z o.o.
Budownictwo Sp.k., w realizacji prac związanych z przystosowaniem Mostu Łazienkowego
do obsługi ruchu rowerowego (dalej jako „Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego”).
Zamawiający w dniu 8 listopada 2023 r. wezwał wykonawcę do udzielenia wyjaśnień
odnośnie charakteru tego zamówienia, zaś na podstawie udzielonych wyjaśnień
Zamawiający uznał, że zadanie to nie potwierdza spełniania warunku i w rezultacie w dniu 22
listopada 2023 r. za najkorzystniejszą uznano ofertę Odwołującego, natomiast oferta Sarinż
została odrzucona na podstawie art. 226 ust. 2 pkt 2 lit. b) PZP.
Odrzucenie oferty zostało zaskarżone przez Sarinż, który żądał uwzględnienia
zadania
jako doświadczenia potwierdzającego spełnianie warunku lub ewentualnie
nakazanie Zamawiającemu wezwania do uzupełnienia dokumentów podmiotowych
w odpowiednim zakresie. Postępowanie w tej sprawie (sygn. akt: KIO 3638/23) zostało
umorzone, bowiem Zamawiający w dniu 11 grudnia 2023 r. unieważnił czynność odrzucenia
oferty Sarinż i wezwał tego wykonawcę na podstawie art. 128 ust. 1 PZP do uzupełnienia
złożonej oferty w zakresie Wykazu robót budowlanych poprzez wskazanie innego
doświadczenia potwierdzającego spełnianie warunku.
W odpowiedzi Sarinż przedstawił Wykaz robót budowlanych uzupełniony
o doświadczenie własne oraz innego podmiotu trzeciego, tj. Wysowa Mosty sp. z o.o.
(dalej jako „Wysowa”). Na podstawie uzupełnionych dokumentów Zamawiający uznał,
że wykonawca spełnia warunek i w dniu 4 stycznia br. ogłosił wybór jego oferty.
Ponadto w dniu 22 grudnia 2023 r. Sarinż złożył odwołanie na wezwanie do
uzupełnienia dokumentów podmiotowych. Postępowanie odwoławcze toczyło się pod sygn.
akt KIO 3848/23, przy czym zgodnie z zawiadomieniem Izby termin rozprawy wyznaczony na
dzień 10 stycznia 2024 r. został zniesiony, zaś Izba ma w tej sprawie wydać postanowienie
na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron. Według wiedzy Odwołującego do dnia złożenia
odwołania nie podjęto dalszych czynności w tej sprawie.
Budowa obiektu mostowego w ramach zamówienia na budowę obwodnicy Nowego
Miasta Lubawskiego
Z uzupełnionych przez Sarinż referencji wynika, że Wysowa działał jako
podwykonawca konsorcjum PORR S.A. i PORR Bau GmbH przy realizacji zamówienia pn.
„Budowa obwodnicy Nowego Miasta Lubawskiego w ciągu drogi krajowej nr 15”. Treść tych
referencji wskazuje, że podwykonawca zrealizował „wszystkie roboty budowlane wynikające
z Umowy wraz z pracami towarzyszącymi niezbędnymi do prawidłowego wykonania
przedmiotu zamówienia”, po czym określono termin realizacji tych prac oraz parametry
techniczne realizowanego obiektu. W referencjach wskazano również, że wartość prac
objętych umową podwykonawczą wynosiła 5.088.978,40 zł netto, podczas gdy całkowita
wartość robót mostowych na realizowanym obiekcie wynosiła 15.123.092,00 zł netto.
Przedmiotem umowy podwykonawczej między Wysowa a PORR była „Kompleksowa
obsługa ciesielsko-zbrojarska obiektów mostowych na budowie obwodnicy Nowego Miasta
Lubawskiego, na zasadach i w zakresie określonym w załączniku nr 1 do niniejszego
Zlecenia, Protokole Negocjacji z dnia 20.12.2019 r. i dokumentami kontraktowymi w nim
wymienionymi” Ponadto zakres prac Wysowa obejmował głównie roboty żelbetowe
(zbrojenie i deskowanie). Z powyższym koresponduje określona w referencjach różnica
między wartością umowy podwykonawczej (ok. 5,1 mln zł netto) a wartością wszystkich prac
mostowych na tym obiekcie (ok. 15,1 mln zł netto).
Podsumowując, w ocenie Odwołującego podmiot trzeci Wysowa wykonała zatem
jedynie część prac związanych z budową mostu, która w ujęciu rzeczowym dotyczyła jedynie
prac żelbetowych, a w ujęciu kwotowym stanowiła zaledwie 33% kosztów wykonania całego
obiektu. Niewątpliwie zatem to doświadczenie nie może potwierdzać spełniania warunku,
tj. budowy obiektu mostowego, a jedynie potwierdza wykonanie części robót w ramach
realizacji tego obiektu.
Znamienne jest, że również Sarinż w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia
dokumentów nie potwierdził kategorycznie, że Wysowa wybudowała obiekt mostowy, lecz
jedynie zachowawczo stwierdził: „Doświadczenie Spółki WYSOWA obejmuje realizację robót
budowlanych polegających na wykonaniu prac związanych z: (…) 2) budową obiektu
mostowego (most) MS-
1 o rozpiętości teoretycznej przęseł 43,0+3x60,0+42,5 oraz klasie
nośności A (wg PN-85/S-10030) realizowanych na ramach kontraktu: «Budowa obwodnicy
Nowego Miasta Lubawskiego w ciągu drogi krajowej nr 15».”, co zdaje się wskazywać,
że sam wykonawca nie miał przekonania, że doświadczenie to w sposób jednoznaczny
potwierdza spełnianie warunku.
Omawiane referencje
zdaniem Odwołującego w żadnym wypadku nie mogły zostać
pozytywnie ocenione przez Zamawiającego. Treść referencji nie dawała bowiem podstaw do
przyjęcia, że Wysowa samodzielnie zrealizowała wskazany w nich obiekt mostowy. Nawet
jednak gdyby uznać, że pomimo tak specyficznego brzmienia referencji mogą one
potwierdzać wykonanie mostu przez Wysowa, to Zamawiający powinien był wezwać Sarinż
do udzielenia wyjaśnień, czego również zaniechał.
W
ykazanie spełniania warunku udziału w postępowaniu jest obowiązkiem
wykonawcy. Wobec takiej treści referencji Sarinż powinien był zadbać o przedłożenie innych
dokumentów, z których wynikałoby, że zakres umowy podwykonawczej obejmował budowę
mostu czy wiaduktu przez Wysowa, a nie jedynie realizację niesprecyzowanych „prac
związanych z budową obiektów mostowych”.
Budowa obiektu mostowego ramach zamówienia na budowę zachodniej obwodnicy
Grodziska Mazowieckiego
Z kolejnych uzupełnionych przez Sarinż referencji wynika, że Wysowa działał jako
podwykonawca STRABAG sp. z o.o. przy realizacji zamówienia pn. „Budowa zachodniej
obwodnicy Grodziska Mazowieckiego w ciągu drogi wojewódzkiej nr 579 odcinek od km
2+209,60 do km 9+560,51”. Również i te referencje należy uznać za niewystarczające,
bowiem stwierdzają jedynie, że Wysowa „w okresie od III.2021 do IX.2020 wykonała prace
związane z budową obiektów mostowych: WD-1, MD-2 i WD-3” o wartości 5.168.880,41 zł
netto
”
W referencjach wskazano, że prace odbywały się pod ruchem kolejowym, podano
parametry techniczne tych obiektów oraz ilości wykorzystanego betonu i stali zbrojeniowej do
budowy każdego z nich. Natomiast w żaden sposób nie wynika z nich, aby Wysowa
samodzielnie zrealizowała wskazane tam obiekty mostowe.
Również w tym przypadku Sarinż zajął zachowawcze stanowisko wskazując
w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia dokumentów, że „Doświadczenie Spółki
WYSOWA obejmuje realizację robót budowlanych polegających na wykonaniu prac
związanych z: 1) budową obiektu mostowego (wiadukt) WD-3 o rozpiętości teoretycznej
przęseł 40,0+52,0+52,0+40,0=184,00 m oraz klasie nośności A (wg PN-85/S-10030)
realizowanych w ramach kontraktu «Budowa zachodniej obwodnicy Grodziska
Mazowieckiego w ciągu drogi wojewódzkiej nr 579 odcinek od km 2+209,60 do km
9+560,51»”.
W istocie treść referencji – a szczególnie nawiązanie do ilości zużytego betonu
i zbrojenia
– może wskazywać, że Wysowa odpowiadała głównie za realizację robót
żelbetowych związane z budową tych obiektów. Ponadto jak wynika z umowy
podwykonawczej, poza jej zakresem były m. in. obsługa geodezyjna, badania laboratoryjne,
usunięcie wszystkich kolizji sieci, wykonanie dróg dojazdowych do obiektu, przygotowanie
platformy roboczej pod dźwigi do montażu konstrukcji, wykonanie posadowienia pośredniego
obiektu, wykonanie prac ziemnych i zabezpieczenia wykopów, wykonanie kolektora
odwodnienia, barier mostowych, dostarczenie wszystkich głównych materiałów (Wysowa
w swoim zakresie miała tylko materiały pomocnicze) czy ułożenie nawierzchni. Sama
wartość prac zrealizowana przez Wysową stanowiła zaś ok. 30% wszystkich prac
związanych z wykonaniem obiektów wskazanych w referencjach. Zakres prac
zrealizowanych przez podmiot trzeci niewątpliwie nie jest jednak równoważy budowie obiektu
mostowego i w żadnym wypadku nie potwierdza spełniania Warunku.
Zamawiający nie mógł uznać tych referencji za potwierdzających spełnianie warunku,
a co najmniej powinien był wezwać Sarinż do odpowiednich wyjaśnień, czego zaniechał.
Również Sarinż nie wykazał się należytą starannością i nie zadbał o przedłożenie innych
dokumentów, z których wynikałoby, że zakres umowy podwykonawczej obejmował budowę
mostu czy wiaduktu przez Wysowa, a nie jedynie realizację niesprecyzowanych „prac
związanych z budową obiektów mostowych”.
Wzmocnienie poprzecznic kratownicy wiaduktu na LK4
Oprócz doświadczenia Wysowy Sarinż powołał się także na własną realizację
zamówienia pn. „Zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych wzmocnienia poprzecznic
kratownicy wiaduktu w km 214,863 w torze nr 1 linii nr 4 Grodzisk Mazowiecki
– Zawiercie”
w ramach projektu pn. „Modernizacja linii kolejowej nr4 – Centralna Magistrala Kolejowa etap
II” (dalej jako „Wzmocnienie kratownicy”), na potwierdzenie czego przedłożył wystawione
przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. referencje.
Z ich treści wynika, że Sarinż wspólnie z innym członkiem konsorcjum (INTOP
Warszawa sp. z o.o.) wspólnie wykonali prace projektowe, a także prace rozbiórkowe oraz
montaż nowych poprzecznic, wykonanie dodatkowych konstrukcji, nowej żelbetowej płyty
pomostowej, dylatacji, izolacji oraz montażu odwodnienia płyty, a także wykonanie
nawierzchni kolejowej. W piśmie z dnia 16 grudnia 2023 r. Sarinż przedstawił szerszy opis
tego zadania wskazując, że rzekomo stanowił przebudowę wiaduktu w rozumieniu art. 3 pkt
7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.
– Prawo budowlane (dalej jako „PrBud”).
Zakres prac objętych tym zamówieniem nie potwierdza jednak spełnienia warunku.
Z przedstawionych referencji w żaden sposób wynika, że opisany w nich zakres robót
stanowił budowę, odbudowę, rozbudowę lub przebudowę stałego obiektu mostowego.
Wyjaśnienia zawarte w piśmie Sarinż budzą istotne wątpliwości, szczególnie,
że wykonawca skoncentrował się na opisie niektórych wymagań tego zamówienia w celu
wykazania, że stanowiło ono przebudowę w rozumieniu PrBud, ale nie jednocześnie nie
przedstawił chociażby pozwolenia na budowę. Wydaje się prawdopodobne, że nie zostało
ono wydane dlatego, że realizacja tych prac odbywała się na podstawie zgłoszenia jako
remo
nt obiektu mostowego, na co wskazuje chociażby pkt. 5 OPZ dla tego zadania,
w którym opisano wymagane do sporządzenia dokumenty. Nie wymieniono tam projektu
budowlanego i konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie projekt
wykonawczy i projekty technologiczne.
Wątpliwości Odwołującego wydają się tym bardziej uzasadnione, że Sarinż nie złożył
omawianych referencji w odpowiedzi na pierwsze wezwania Zamawiającego, skoro uważał
je za spełniające wymagania je za spełniające warunek.
Z pisma wykonawcy nie wynika również, jaki był podział obowiązków pomiędzy
członkami konsorcjum przy realizacji tego zamówienia, a w szczególności jaki zakres został
wykonany przez Sarinż, a jaki przez drugiego członka konsorcjum, tj. INTOP Warszawa
sp. z o.o. (dalej jako „INTOP”). W piśmie skoncentrowano się jedynie na opisie przedmiotu
zamówienia, jednak w żaden sposób nie da się z niego wywieźć, że to Sarinż – a nie drugi
konsorcjant
– zrealizował te prace.
Z
godnie z ugruntowanym orzecznictwem Izby to „na wykonawcy spoczywa
obowiązek wykazania usług, które są własnym doświadczeniem oferenta nabytym przez
samodzielne ich realizowanie, a także wskazanie jakie czynności były wykonywane przez
niego w ramach pracy konsorcjum” . Jest bowiem niesporne, że „Wykonawca nabywa realne
doświadczenie nie przez sam fakt bycia członkiem grupy wykonawców i bez względu na to,
jaki miał w tę grupę wkład, lecz wyłącznie poprzez bezpośredni udział w realizacji
przynajmniej jednej z części zamówienia, do którego całościowego wykonania zobowiązana
jest ta grupa wykonawców. Wykonawca nie może polegać, do celów wymaganego przez
instytucję zamawiającą doświadczenia, na realizacji świadczeń przez innych członków grupy
wykonawców, w których realizacji faktycznie i konkretnie nie brał udziału” .
Skoro zatem Sarinż nie wyjaśnił, które z prac w zakresie Wzmocnienia kratownicy
wykonał samodzielnie, to Zamawiający – uznając, że to doświadczenie co do zasady
potwierdza spełnianie warunku – powinien był go wezwać do udzielenia niezbędnych
wyjaśnień w celu ustalenia, że prace te w istocie były wykonane przez tego wykonawcę.
INTOP jest podmiotem specjalizującym się w tego rodzaju przedsięwzięciach, a zatem
dalece wątpliwe jest, aby jego zaangażowanie było ograniczone do, np. spraw formalnych,
niezwiązanych bezpośrednio z pracami budowlanymi.
Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego
Zamawiający nie uwzględnił pierwotnie wskazanego przez Sarinż doświadczenia
podmiotu trzeciego, tj. Warszawskiego Przedsiębiorstwa Mostowego Mosty Sp. z o.o.
Budownictwo Sp. k. (dalej jako „WPM Mosty”), w realizacji prac związanych
z przystosowaniem Mostu Łazienkowego do obsługi ruchu rowerowego poprzez budowę
kładek pieszo-rowerowych wykonanych na rzecz Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie
(dalej jako „ZDM Warszawa”), wobec czego wezwał Sarinż do uzupełnienia dokumentów
potwierdzających spełnianie warunku.
Na tę czynność Sarinż w dniu 22 grudnia 2023 r. złożył odwołanie, w którym
podważał zasadność wezwania oraz negatywną ocenę doświadczenia dotyczącego
Przystosowania Mostu Łazienkowskiego w kontekście warunku. W konsekwencji w drodze
tego odwołania ocenie Krajowej Izby Odwoławczej została poddana kwestia spełniania
w
arunku na podstawie zasobów WPM Mosty. Pierwotnie Izba zamierzała rozstrzygnąć
sprawę merytorycznie i w tym celu wyznaczony został termin rozprawy na dzień 10 stycznia
br. Jednakże po złożeniu odpowiedzi przez Zamawiającego, w którym wniósł o odrzucenie
odwołania jako dotyczącego czynności wykonanej zgodnie z żądaniem zawartym we
wcześniejszym odwołaniu (zob. pkt 1.4 – 1.5 powyżej) oraz poinformował o już dokonanym
wyborze Sarinż, Izba zdecydowała się odwołać termin rozprawy i wydać postanowienie na
posiedzeniu niejawnym.
Nie przesądzając możliwego rozstrzygnięcia tej sprawy pozostaje stwierdzić,
że konsekwencją świadomego działania Sarinż było „wyodrębnienie” oceny spełniania
w
arunku przez WPM Mosty w oparciu o Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego do
osobnego postępowania odwoławczego. Wykonawca bowiem wyraźnie domagał się, aby
Izba wypowiedziała się merytorycznie w tej kwestii jeszcze zanim oficjalnym wyborem oferty
najkorzystniejszej w p
ostępowaniu. W rezultacie Odwołujący uważa, że niedopuszczalne jest
rozstrzyganie o tym samym zagadnieniu (ocena doświadczenia WPM Mosty) w tym
postępowaniu odwoławczym, skoro stanowi ono przedmiot już innego postępowania
odwoławczego z wyłącznej inicjatywy Sarinż.
Mimo to
z ostrożności Odwołujący podnosił, że już to pierwotnie wskazane
doświadczenie niewątpliwie nie było wystarczające do uznania warunku za spełniony przez
Sarinż. Gdyby podsumować treść warunku, to należało uznać, że dotyczył on doświadczenia
w realizacji prac polegających na:
budowie, odbudowie, rozbudowie lub przebudowie mostu lub wiaduktu;
o przynajmniej jednym przęśle, którego rozpiętość wynosi min. 50 m; oraz
o klasie nośności A.
Tymczasem istotą zamówienia zrealizowanego przez WPM Mosty było wyłącznie
dobudowanie kładek pieszo-rowerowych do już istniejącego obiektu mostowego bez istotnej
ingerencji w jego konstrukcję. Budowa ścieżki pieszo-rowerowej wymagała przykręcenia
wsporników do uprzednio przygotowanych elementów, co Odwołujący zilustrował
następującymi
fotografiami:
Źródło:
https://zdm.waw.pl/dzialania/projekty-
miedzynarodowe/zintegrowane-inwestycje-terytorialne/
przystosowanie-mostu-
lazienkowskiego-do-obslugi-ruchu-rowerowego/
Dlatego nie bez przyczyny w referencjach dotyczących tego zadania wskazano,
że jego przedmiotem było zaprojektowanie i budowa kładek pieszo-rowerowych, natomiast
w żaden sposób nie wynikało z niego, że zadanie to obejmowało rozbudowę Mostu
Łazienkowskiego. Również treść programu funkcjonalnoużytkowego dla tego zamówienia
(dalej jako „PFU”) nie wskazywała, że zakres prac obejmuje rozbudowę samego mostu.
Także SWZ, jak i jego pozostałe załączniki, nie definiowały zakresu prac objętych tym
zadaniem jako „przebudowy Mostu Łazienkowskiego”, lecz wyłącznie jako wybudowanie
kładek pieszo-rowerowych (określanych też – z perspektywy celu inwestycji – właśnie jako
„przystosowanie Mostu Łazienkowskiego do obsługi ruchu rowerowego”).
Zresztą w pkt. 2.2 Koncepcji budowy kładek rowerowych (załącznik do SWZ
w przetargu na Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego) następująco opisano konstrukcję
ścieżki: „Budowa ścieżki rowerowej została przewidziana na etapie prac projektowych
odbudowy mostu. Na długości przęseł stalowych zaprojektowano węzły do podwieszenia
wsporników kładki. Konstrukcja mostu jest wzmocniona i przystosowana do wykonania pod
wspornikiem płyty konstrukcji kładki”. Most Łazienkowski uległ częściowemu uszkodzeniu
wskutek pożaru w 2015 r. Jego kompleksowy remont kosztował ok 104,4 mln zł i obejmował
m. in. przygotowanie mostu pod montaż kładek pieszo-rowerowych w przyszłości
(pkt. 6 Koncepcji remontu Mostu Łazienkowskiego: „Wymiana przęseł stalowych pozwoli na
przyszłą lokalizację w przestrzeni mostu ścieżek rowerowych (…)”
Sarinż w odpowiedzi z dnia 16 grudnia 2023 r. na wezwanie do uzupełnienia
referencji
podtrzymał stanowisko, że również Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego
spełnia warunek i zwrócił uwagę na zawarte w nim odesłanie do przepisów Prawa
budowlanego.
Jednakże w tej ustawie nie zawarto definicji „rozbudowy”, bowiem jest ona jedynie
elementem definicji „budowy” (art. 3 pkt 6 PrBud). Natomiast w orzecznictwie można spotkać
wiele interpretacji, z których dominować wydaje się następująca: „rozbudowa związana jest
zatem ze zmianą charakterystycznych parametrów obiektu, takich jak: kubatura,
powierzchnia zabudowy, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji, która jednak nie
prowadzi do powstania żadnego nowego obiektu, lecz do modyfikacji obiektu wcześniej
istniejącego” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2018 r., II GSK
Z
arówno przywołany wyrok, jak i orzecznictwo sądów administracyjnych cytowane
w odwołaniu dotyczy wyłącznie interpretacji przepisów PrBud (w praktyce: ustalenia, czy
dane prace stanowią budowę, a tym samym wymagane jest uzyskanie pozwolenia na
budowę). Natomiast w tej sprawie konieczne jest szersze spojrzenie: nie tylko na samą
definicję rozbudowy na gruncie PrBud, ale też cel, w jaki formułuje się warunki udziału
w postępowaniu. Przedmiotem udzielanego zamówienia jest budowa całkowicie nowego
obiektu mostowego. Do zrealizowania tego zamówienia wystarczające mogą być również
kompetencje pozyskane w rezultacie rozbudowy takiego obiektu, ale
– jakkolwiek pojęcie
rozbudowy jest nieostre
– to jednak należy rozróżnić przebudowę polegającą na,
np. poszerzeniu konstrukcji mostu od podwieszenia kładek pieszo-rowerowych.
Natomiast trafnie wskazuje się w orzecznictwie:
„znaczenie warunków udziału, które stanowią element treści oświadczenia woli
Zamawiającego adresowanego do wykonawców, w tym przypadku niewątpliwie
profesjonalistów (…) nawet w sytuacji, gdy okazuje się, że warunek udziału mógłby zostać
sformułowany bardziej dobitnie, w lepszy sposób oddając intencje zamawiającego
(co nie miało miejsca w tej sprawie), nie zwalnia to wykonawcy z podjęcia starań, aby -
kierując się choćby regułami wykładni oświadczeń woli wynikającymi z Kodeksu cywilnego -
odczytać wolę zamawiającego na podstawie wszechstronnego rozważenia okoliczności,
przede wszystkim treści ogłoszenia o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków
zamówienia.”
„Zgodnie z art. 112 ust. 1 pzp, warunek ma być proporcjonalny i umożliwiający ocenę
zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia. Wykładnia następuje zatem
zawsze w sposób uwzględniający przedmiot zamówienia.”
W przypadku zadania referencyjnego
WPM Mosty jedynie dobudował kładki do
istniejącej konstrukcji, co jednak nie wymagało takich samych kompetencji z branży
mostowej, jak w przypadku przebudowy samego mostu. Wykonawca nie musiał analizować
konstrukcji Mostu Łazienkowskiego i jego parametrów tak szczegółowo, jak w przypadku
przebudowy samego mostu. Nie bagatelizując skomplikowania prac związanych z budową
kładki wypada stwierdzić, że wystarczające było poleganie jedynie na niektórych z tych
parametrów, aby zaprojektować i wykonać samo podwieszenie kładek, jednak bez istotnej
ingerencji w konstrukcję mostu.
T
rafnym przykładem byłby przetarg o udzielenie zamówienia na budowę masztów
radiowych. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem
„roboty budowlane polegające na
wymianie i montażu nowych anten na istniejącym maszcie są rozbudową. Rozbudowa
istniejącej stacji bazowej telefonii komórkowej, polegająca na wymianie niektórych jej
elementów, które nie są identyczne z dotychczasowymi i mogą np. wytwarzać
promieniowanie o dużo większej mocy - stanowi nowe przedsięwzięcie, nie ma przy tym
znaczenia, że nowe anteny umieszczone są na istniejącym już maszcie”
(wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 września 2017 r. VII
SA/Wa 2259/16). Zatem podmiot, który jedynie zainstalował na już istniejącym maszcie
dodatkowe anteny
, powinien być uznany za wykonawcę przebudowy całego masztu –
niewątpliwie na gruncie PrBud takie twierdzenie będzie prawidłowe. Ale już na gruncie art.
112 ust. 1 PZP wniosek, że wykonawca realizując taki rodzaj przebudowy uzyskał
doświadczenie wymagane na budowę radiowego byłoby co najmniej dyskusyjne.
W przypadku z
amówień na budowę nowych inwestycji zamawiający powszechnie
dopuszczają powołanie się również na doświadczenie w przebudowie podobnych obiektów,
natomiast próby zawężania warunku do doświadczenia wyłącznie w budowie (w wąskim
rozumieniu, tj. „od zera”) są kwestionowane przez wykonawców, ale i Izbę. Zatem gdyby
w
arunek był ograniczony wyłącznie do doświadczenia w budowie nowego mostu,
to Zamawiający spotkałby się z zarzutem sformułowania warunku niezasadnie
ograniczającego konkurencję – w szczególności biorąc pod uwagę częste realizacje
w których pod nazwą przebudowa lub rozbudowa kryje się de facto budowa obiektu od
podstaw lub przy zachowaniu niewielkiej części obiektu istniejącego (np. podpór).
W omawianym przypadku Zamawiający, w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu
konkurencyjności postępowania, dopuścił doświadczenie obejmujące wyłącznie przebudowę
istniejącego mostu, co jednak nie oznacza, że taki warunek może być interpretowany
sprzecznie z jego celem i umożliwiać wybór oferty wykonawcy, który jedynie dobudował
kładki do istniejącego obiektu, lecz nie realizował prac projektowych i budowlanych
związanych z ingerencją w samą konstrukcję mostu.
Jednocześnie zamawiający formułując warunki udziału w postępowaniu nie są
w stanie antycypować wszelkich możliwych sposobów, w jaki wykonawcy będą próbowali
„ominąć” treść wymogu poprzez powoływanie się na doświadczenie tylko pozornie zbieżne z
brzmieniem i celem danego warunku. Zamawiający mogą albo ograniczyć zakres
wymaganego doświadczenia (w tym przypadku – np. wyłącznie do budowy obiektu
mostowego), co zawsze ograniczy konkurencyjność postępowania, albo wpaść w kazuistykę
poprzez bardzo szczegółowe opisywanie warunku, co w praktyce nieraz tylko kolejne
potęguje wątpliwości.
Dlatego oceniając doświadczenie, takie jak obecnie analizowane, konieczne jest
celowościowe spojrzenie na art. 112 ust. 1 PZP i przyjęcie perspektywy takiej, jak m. in.
w wyroku Izby z 18 października 2021 r., KIO 27872//21: „Jednak poza tytułem decyzji,
w którym rzeczywiście użyto słów "rozbudowa" i "przebudowa", z jej treści nie wynika taki
zakres (zakres ten jest tożsamy z tym wynikającym z pism ZDiUM przywołanych wyżej).
W ocenie Izby dla prawidłowej oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu
decydujące znaczenie powinien mieć zakres wykonanych prac, a nie tytuł decyzji, na
podstawie której prace te zostały wykonane. Jest bezsporne, że wykonane przez
Odwołującego prace polegały na wyznaczeniu tras rowerowych i budowie ciągu pieszo
rowerowego. Taki zakres prac wynika z przedstawionych przez Strony dowodów. Sporne jest
natomiast między Stronami i Przystępującym, czy można uznać takie prace za rozbudowę
drogi. Gdyby przyznać rację Odwołującemu należało by uznać, że wykonawca legitymujący
się doświadczeniem w budowie ciągu pieszo - rowerowego/tras rowerowych spełnia warunek
polegający na budowie lub rozbudowie drogi klasy Z lub wyżej, a tym samym posiada
dostateczne doświadczenie w celu budowy takiej drogi. W ocenie Izby taki wniosek jest zbyt
daleko idący oraz przeczy zdrowemu rozsądkowi”.
Dlatego też Odwołujący uważa, że omawiane doświadczenie nie było wystarczające
dla uznania w
arunku za spełnionego. Natomiast jeszcze bardziej jednoznaczne są kwestie
dotyczące rozpiętości przęseł kładki rowerowej czy jej nośności.
Z dokumentacji b
udowy kładek wynika, że przęsła miały długość do 7,5 m. Oznacza
to, że sama kładka miała zdecydowanie mniejszą rozpiętość przęseł i to w dodatku
całkowicie niepowiązaną z rozpiętością przęseł Mostu Łazienkowskiego. Konstrukcja kładki,
w żaden sposób nie była uwarunkowana rozpiętością czy liczbą przęseł tego mostu.
Jak wyjaśnił ZDM Warszawa: „montaż kolejnych segmentów kładki odbywa się
według ściśle określonej kolejności. Na początku każdy kolejny element konstrukcji
ustawiany jest na platformie roboczej, w określonej pozycji. Kolejny krok to przemieszczenie
elementu w miejsce, gdzie zostanie wbudowany, jego opuszczenie oraz przykręcenie do
wcześniej wykonanych wsporników. Potem następuje ustawienie segmentu w odpowiedniej
pozycji i wykonanie spoiny montażowej, łączącej nowy element z tymi już wcześniej
zmontowanymi. Czynności te są powtarzane przy kolejnych segmentach”. Proces montażu
poszczególnych segmentów został przedstawiony również na filmie dostępnym pod
adresem: https://www.youtube.com/watch?v=8CX-
kt9uj6E, natomiast poniższe zdjęcia
ilustrują konstrukcję kładek, jej przęsła i sposób montażu do przęseł Mostu Łazienkowskiego.
Warunek wymagał również prac budowlanych dotyczących mostu „o klasie nośności
A zgodnie z PN-85/S-
10030 Obiekty mostowe. Obciążenia, lub klasie nośności I zgodnie
z PN-EN 1991-
2007 Eurokod1: Oddziaływanie na konstrukcje; Część 2: Obciążenia ruchome
mostów”. Wymogów tych nie spełniała kładka pieszo-rowerowa, bowiem minimalny parametr
techniczny w zakresie nośności określono w pkt 1.2.1.5 PFU następująco: „Obciążenie
użytkowe: tłumem 5 kN/m2, sprawdzenie na pojazd serwisowy o masie 3,5t”. Natomiast to
na etapie remontu Mostu Łazienkowskiego przewidziano konieczność montażu kładek i to
wówczas dokonano niezbędnych obliczeń w celu przeprowadzenia odbudowy mostu.
Oznacza to, że wykonane kładki pieszo-rowerowe posiadają nośność zdecydowanie
mniejszą od określonej w warunku. Jednocześnie WPM Mosty nie musiał dokonywać
jakichkolwiek ingerencji w konstrukcję samego mostu w związku ze zmianą jego minimalnej
nośności po wybudowaniu kładek. Powyższe musiał uwzględnić w niezbędnym zakresie
wykonawca remontu mostu, natomiast WPM Mosty wykonał jedynie projekt kładek oraz ich
montaż przy uwzględnieniu już istniejących parametrów tego obiektu.
Z przyczyn Przystosowanie Mostu Łazienkowskiego nie można traktować jako
„rozbudowy” Mostu Łazienkowskiego w rozumieniu warunku i tym samym uznać,
że doświadczenie podmiotu trzeciego było wystarczające dla oceny warunku za spełniony.
Budowa mostu przez rzekę Wieprz
Sarinż w pierwotnie złożonym wykazie powołał się na doświadczenie w realizacji
zadania pn. „Budowa mostu przez rz. Wieprz w ciągu drogi krajowej nr 74
w m. Szczebrzeszyn”. Referencje te nie budzą wątpliwości, bowiem – w przeciwieństwie do
wszystkich pozostałych składanych przez tego wykonawcę – jednoznacznie potwierdzają
realizację nowego obiektu mostowego. Ponieważ jednak dotyczą obiektu o rozpiętości
teoretycznej przęsła wynoszącej 38,50 m (a nie wymaganych 50 m) zatem nie są one
wystarczające do uznania warunku za spełniony.
Natomiast wobec braku innych prawidłowych referencji Zamawiający powinien był
uznać, że Sarinż nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu i na tej
podstawie jego oferta powinna zostać odrzucona.
Niewystarczające doświadczenie osoby wskazanej na stanowisku kierownika budowy
Niezależnie od kwestii doświadczenia Sarinż czy udostępniających mu zasoby
podmiotów trzecich Sarinż wprowadził w błąd Zamawiającego co doświadczenia osoby
wskazanej
na
stanowisku
kierownika
budowy,
tj.
Pana
K.
K.
który
w rzeczywistości nie posiada doświadczenia zadeklarowanego przez wykonawcę w Wykazie
osób.
Zgodnie z Rozdziałem XIII pkt 4 lit. b) w celu wykazania warunku udziału
w p
ostępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej wykonawca powinien
wskazać na stanowisku kierownika budowy:
„1 osoba posiadająca następujące, minimalne kwalifikacje zawodowe, uprawnienia
i doświadczenie, tj.:
•
uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w specjalności
inżynieryjnej mostowej – bez ograniczeń;
•
doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika budowy lub Kierownika robót
mostowych podczas realizacji min. 1 kompleksowego zadania (od rozpoczęcia do
zakończenia robót budowlanych) obejmującego swym zakresem roboty budowlane
polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie lub przebudowie stałego obiektu
mostowego (mostu lub wiaduktu), zaprojektowanego na obciążenia klasy A zgodnie z PN-
85/S-
10030 Obiekty mostowe. Obciążenia, lub klasy I zgodnie z PN-EN 1991-2007
Eurokod1: Oddziaływanie na konstrukcje; Część 2: Obciążenia ruchome mostów,
o przynajmniej jednym przęśle, którego rozpiętość wynosi min. 50 m.”
Sarinż do pełnienia tej funkcji wyznaczył Pana K. K., który zgodnie z przedstawionym
pr
zez wykonawcę opisem posiadał wymagane doświadczenie w związku z pełnieniem funkcji
kierownika robót mostowych zadania inwestycyjnego: „Budowa Drogi Ekspresowej S7
Lubień – Rabka odc. III” w odniesieniu do obiektu nr 21w ciągu S7
o długości 2 x 992,0m - dwunastoprzęsłowy o długościach przęseł: 56,0m+4 x 70,0m+90,0+
2 x 140,0m + 90,0m + 2 x 70,0m +56,0m i klasie nośności A realizowanego na rzecz
Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
W
edług informacji udzielonych Odwołującemu przez GDDKiA:
„- Pan Krzysztof Klimkiewicz sprawował obowiązki Kierownika robót mostowych obiektu nr 21
w okresie: od 04.06.2018 (zgłoszenie do WINB) do 05.02.2019 (zakończenie pełnienia
funkcji kierownika wg wpisu w Dzienniku budowy)
Data rozpoczęcia i zakończenia robót budowlanych obiektu nr 21: 31.03.2016 - 28.09.2019
r.”
Powyższe oznacza, że sam obiekt mostowy był realizowany przez niespełna 40
miesięcy, podczas gdy Pan K. K. pełnił funkcję kierownika robót mostowych zaledwie przez
okres 8 miesięcy. Jednocześnie Sarinż nie wskazał innego doświadczenia tej osoby, które
mogłoby potwierdzić spełnianie warunku w zakresie dysponowania kierownikiem budowy.
Ponieważ wykonawca dotychczas nie był wzywany do uzupełnienia Wykazu osób
w omawianym zakresie, zatem odrzucenie oferty byłoby z tej przyczyny byłoby
przedwczesne, natomiast nie budzi wątpliwości Odwołującego konieczność wskazania przez
Sarinż innej osoby, która będzie pełniła funkcję kierownika budowy i jednocześnie posiadała
wymagane przez Zamawiającego doświadczenie.
Wobec powyższego Odwołujący wnosił jak we wstępie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestników postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz
oświadczeń, a także stanowisk Stron i Uczestników postępowania, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, odwołanie nie zawierało braków formalnych i mogło zostać rozpoznane
merytorycznie.
Izba ustaliła, że Wykonawca wnoszący odwołanie wykazał interes w korzystaniu ze
środków ochrony prawnej.
Do postępowania odwoławczego zgłoszono następujące przystąpienia:
po stronie Odwołującego:
wykonawcy w
spólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
(1) Wolmost Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Rzeszowie (Lider),
(2) Mostostal Kielce Spółka Akcyjna z siedzibą w Kielcach (Partner);
po stronie Zamawiającego:
Sarinż Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (dalej jako
„Przystępujący” lub „Sarinż”).
Izba potwierdziła spełnienie warunków formalnych i dopuściła wykonawców jako
Przystępujących.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wnosił o jego
oddalenie w całości.
W dniu 22 listopada 2023 r. Zamawiający dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej
złożonej przez Wykonawcę „REMOST” Sp. z o.o. z siedzibą w Dębicy, o czym poinformował
wszystkich Wykonawców, którzy złożyli oferty w postępowaniu. Jednocześnie Zamawiający
przekazał Wykonawcom uzasadnienie odrzucenia oferty Wykonawcy „SARINŻ” Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie.
Na powyższe, w dniu 4 grudnia 2023 r. „SARINŻ” Sp. z o.o. wniosła odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (sygn. akt: KIO 3638/23).
W dniu 11 grudnia 2023 r. Zamawiający po uwzględnieniu zarzutów przytoczonych
przez „SARINŻ” Sp. z o.o. w odwołaniu dokonał n/w czynności, tj.:
1) Unieważnił czynność wyboru oferty najkorzystniejszej, tj. oferty Wykonawcy „REMOST”
Sp. z o.o. z siedzibą w Dębicy;
2) Unieważnił czynność odrzucenia oferty Wykonawcy „SARINŻ” Sp. z o.o. o czym
poinformował wszystkich Wykonawców, oraz;
3) Wezwał „SARINŻ” Sp. z o.o. na podst. art. 128 ust. 1 w związku z art. 122 ustawy Pzp. do
uzupełnienia podmiotowego środka dowodowego w postaci wykazu robót, z uwagi na to, iż
wykazana pierwotnie w wykazie robót inwestycja pn.: „Przystosowanie Mostu Łazienkowego
do obsługi ruchu rowerowego zrealizowana przez podmiot udostępniający doświadczenie,
tj.: Warszawskiego Przedsiębiorstwa Mostowego Mosty Sp. z o.o. Budownictwo
Sp. k. z siedzibą w Warszawie, nie potwierdzała spełnienia wymaganego w SWZ warunku
udziału w postępowaniu w zakresie posiadanego doświadczenia Wykonawcy.
Krajowa Izba Odwoławcza z uwagi na unieważnienie przez Zamawiającego
zaskarżonych czynności, postanowieniem z dnia 12 grudnia 2023 r. (sygn. akt: KIO
3638/23), umorzyła postępowanie odwoławcze.
W dniu 16 grudnia 2023 r. „SARINŻ” Sp. z o.o. w odpowiedzi na wezwanie
Zamawiającego przekazał Zamawiającemu uzupełniony wykaz robót zawierający dodatkowe
zadania (inwestycje), których realizacja potwierdza spełnianie wymaganych warunków
udziału w postępowaniu.
W dniu 20 grudnia 2023 r. Zamawiający po uwzględnieniu uzupełnionego przez
„SARINŻ” Sp. z o.o. wykazu robót, dokonał ponownej oceny złożonych ofert, w wyniku której,
na podst. przyjętych kryteriów oceny ofert, oferta „SARINŻ” Sp. z o.o. uzyskała najwyższą
ilość punktów, o czym Zamawiający w tym samym dniu poinformował również „SARINŻ” Sp.
z o.o.
W dniu 21 grudnia 2023 r. „SARINŻ” Sp. z o.o. wniosła odwołanie do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej (sygn. akt: KIO 3848/23), zarzucając Zamawiającemu
naruszenie przepisu art. 128 ust. 1 ustawy Pzp., poprzez niezasadne jego zastosowanie,
i wezwanie go do uzupełnienia wykazu robót budowlanych.
W dniu 4 stycznia 2024 r. Zamawiający po dokonaniu powtórzonych czynności
badania i oceny ofert, jako najkorzystniejszą, wybrał ofertę„ SARINŻ” Sp. z o.o., o czym
w tym samym dniu poinformował wszystkich Wykonawców.
Krajowa Izba Odwoławcza postanowieniem z dnia 10 stycznia 2024 r, Sygn. akt KIO
3848/23 umorzyła postępowanie odwoławcze na podst. art. 568 pkt. 2 ustawy Pzp.
Zamawiający w przedmiotowej sprawie nie wszczął względem Wykonawcy „SARINŻ”
procedury przewidzianej w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp., gdyż stał na stanowisku,
iż Wykonawca ten potwierdził spełnienie warunków udziału w postępowaniu w odniesieniu
do wymaganego doświadczenia, poprzez złożone w tym zakresie właściwe podmiotowe
środki dowodowe, tj.:
1) Wykaz robót budowlanych z dnia 31.10.2023 r., i uzupełniony wykaz robót z dnia
16.12.2023 r.;
2) Dokumenty potwierdzające należyte wykonanie robót, tj.: referencje wystawione
odpowiednio dla:
a) Wykonawcy „SARINŻ” przez GDDKiA O/Lublin oraz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.;
b) podmiotu „WYSOWA Mosty” Sp. z o.o. przez „STRABAG” Sp. z o.o., oraz Konsorcjum
„PORR” S.A. i „PORR” Bau GmbH 9 .
Warunek udziału w postępowaniu w odniesieniu do doświadczenia Wykonawcy
w zakresie wymaganej nośności obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), tj. klasy nośności
A (wg PN-85/S-
10030) został spełniony przez Wykonawcę „SARINŻ” poprzez wykazanie się
doświadczeniem własnym przy realizacji zadania pn.: „Budowa mostu przez rzekę Wieprz
w ciągu drogi krajowej nr 74 w m. Szczebrzeszyn” wykonanego na rzecz GDDKiA Oddział
w Lublinie (poz. nr 4 wykazu robót). Podmiotowe środki dowodowe złożone przez
Wykonawcę na tę okoliczność wskazują, że zakres rzeczowy robót wykonanych w ramach
zadania obejmował budowę obiektu mostowego (mostu) o wymaganej przez Zamawiającego
klasie nośności, w tym przypadku klasy obciążenia „A”. Należyte wykonanie tych robót
potwierdzają referencje wystawione w dniu 30.07.2021 r. przez inwestora zadania,
tj. GDDKiA O/Lublin.
Warunek udziału w postępowaniu w odniesieniu do doświadczenia Wykonawcy
w zakresie wymaganej długości przęsła obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), tj. przęsła
o rozpiętości min. 50 m, został spełniony przez Wykonawcę „SARINŻ”, poprzez wykazanie
się zarówno doświadczeniem własnym, jak i doświadczeniem podmiotu, na którego
zasobach polega na podst. złożonego zobowiązania, i tak:
Doświadczenie
własne
SARINŻ
wykazane
poprzez
realizację
zadania
pn.: „Zaprojektowanie i wykonanie robót budowalnych wzmocnienia poprzecznic kratownicy
wiaduktu w km 214,863 w torze nr 1 linii nr 4 Grodzisk Mazowiecki
– Zawiercie” w ramach
projektu pn. „Modernizacja linii kolejowej nr 4 – Centralna Magistrala Kolejowa etap II”
wykonanego na rzecz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (poz. nr 5 wykazu robót).
Podmiotowe środki dowodowe złożone przez Wykonawcę na tę okoliczność wskazują, że
zakres rzeczowy robót wykonanych w ramach zadania obejmował przebudowę obiektu
mostowego (wiaduktu) o wymaganej przez Zamawiającego długości przęsła, w tym
przypadku przęsła wiaduktu o długości teoretycznej przęsła 94,41 m. Należyte wykonanie
tych robót potwierdzają referencje wystawione w dniu 14.08.2019 r. przez inwestora tego
zadania, tj. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
W rezultacie wykonanych robót doszło do zmiany parametrów technicznych
i użytkowych obiektu, a o tym, że roboty te miały charakter „przebudowy” stanowi chociażby
Opinia techniczna wydana przez Fundację Nauk dla Budownictwa z lipca 2018 r.
przedłożona przez Wykonawcę wraz z wykazem robót, w której czytamy: „Koncepcja
przebudowy pomostu przypomina jego pierwotną konstrukcję (…)”. Rozstrzygnięcie co do
wątpliwości dotyczących podziału obowiązków pomiędzy członkami konsorcjum realizującym
przedmiotowe zadanie znajduje się w treści referencji wydanych przez PKP Polskie Linie
Kolejowe S.A., w których czytamy: „Firma SARINŻ” Sp. z o.o. wykonała wszystkie
powierzone prace zgodnie z dokumentacją i ustaleniami. Potwierdzamy, iż roboty były
prowadzone fachowo, zgodnie ze sztuką budowlaną oraz terminowo. (…)”
Doświadczenie podmiotu „WYSOWA Mosty” Sp. z o.o., na którego zasobach Wykonawca
SARINŻ polega wykazane poprzez realizację zadań pn.:
1) „Budowa zachodniej obwodnicy Grodziska Mazowieckiego w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 579 odcinek od km 2+209,60 do km 9+560,51” zadanie wykonane na rzecz
Firmy „STRABAG” Sp. z o.o.. (poz. nr 2 wykazu robót).
Podmiotowe środki dowodowe złożone przez Wykonawcę na tę okoliczność
wskazują, że zakres rzeczowy robót wykonanych w ramach zadania obejmował m.in.
budowę stałego obiektu mostowego (wiaduktu „WD-3”) o wymaganej przez Zamawiającego
długości przęsła, w tym przypadku przęsła wiaduktu o rozpiętości teoretycznej przęseł
40,0m+52,0m+52,0m+40,0m. Należyte wykonanie tych robót potwierdzają referencje
wystawione przez Firmę „STRABAG” Sp. z o.o., w treści których czytamy m.in.: „Firma PRI
Wysowa Spółka z o.o. (obecnie „WYSOWA Mosty” Sp. z o.o.) posiada odpowiedni potencjał
techniczny oraz kadrowy, który umożliwił wykonanie zadania objętego umową osobiście,
z należytą profesjonalną starannością (...)”. Powyższe pozwala uznać, że udział podmiotu
„WYSOWA Mosty” Sp. z o.o. w realizacji przedmiotowego zadania jako podwykonawcy
realizującego chociażby część robót związanych z konstrukcją wiaduktu WD-3, nie pozbawia
go możliwości legitymowania się zdobytym doświadczeniem w tym zakresie. Doświadczenie
uzyskiwane przez podwykonawcę w związku z realizowanym zamówieniem, należy
traktować dwojako, tj.: zarówno jako doświadczenie własne generalnego Wykonawcy,
jak i doświadczenie własne podwykonawcy .
2) „Budowa obwodnicy Nowego Miasta Lubawskiego w ciągu drogi krajowej nr 15”
zadanie wykonane na rzecz konsorcjum Firm „PORR” S.A. i „PORR” Bau GmbH (poz. nr 3
wykazu robót).
Podmiotowe środki dowodowe złożone przez Wykonawcę na tę okoliczność
wskazują, że zakres rzeczowy robót wykonanych w ramach zadania obejmował budowę
stałego obiektu mostowego (mostu – obiekt „MS-1”) o wymaganej przez Zamawiającego
długości
przęsła,
w
tym
przypadku
przęsła mostu
o rozpiętości
przęseł
43,0m+3x60,0m+42,5m. Należyte wykonanie tych robót potwierdzają referencje wystawione
przez konsorcjum Firm „PORR” S.A. i „PORR” Bau GmbH. w treści, których czytamy m.in.:
„Poświadczamy, że wyżej opisane roboty budowlane (przyp. Obiekt MS-1) zostały wykonane
przez PRI Wysowa Spółka z o.o. (obecnie „WYSOWA Mosty” Sp. z o.o.) w sposób należyty
(…)”. Pozwala to uznać, że udział podmiotu „WYSOWA Mosty” Sp. z o.o. w realizacji
przedmiotowego zadania jako podwykonawcy, nie pozbawia go możliwości legitymowania
się zdobytym doświadczeniem w tym zakresie.
Zamawiający podkreślił, że dokumentem potwierdzającym zakres wykonanych robót
jest wykaz robót budowlanych, wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania
i podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, co wynika wprost z § 9 ust. 1 pkt
1 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie
podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2415). Wobec powyższego należy
uznać, że to nie referencje, których rolą jest jedynie poświadczenie należytego wykonania
zamówienia, ale wykaz robót budowlanych będący oświadczeniem Wykonawcy stanowi
potwierdzenie wykonanych zadań, a więc i posiadanego przez tego Wykonawcę
doświadczenia (tak wyrok z dnia 22 października 2018 r., KIO 2038/18).
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Krajowej Izby Odwoławczej, referencje
stanowią jedynie potwierdzenie należytego wykonania dostaw, usług lub robót budowlanych,
których rodzaj, przedmiot, wartość, daty i miejsce wykonania wykonawca podaje w wykazie
dostaw, usług lub robót budowlanych. Dlatego też oceniając rzeczywisty zakres robót
przedstawianych w wykazach, nie można opierać się wyłącznie na treści referencji czy
poświadczeń, gdyż ich rolę przy weryfikacji podmiotowych środków dowodowych, wyraźnie
określił ustawodawca.
Zamawiający dokonując oceny spełnienia przez Wykonawcę SARINŻ warunków
udziału w zakresie wymaganego doświadczenia Wykonawcy, opierał się w szczególności na
treści złożonego wykazu robót (tj.: oświadczenia Wykonawcy) oraz treści pisma Wykonawcy
z dnia 16.12.2023 r., w którym to szeroko opisał zakres przedstawionych w wykazie robót.
Zamawiający nie wszczął wobec Wykonawcy SARINŻ procedury wyjaśniającej przewidzianej
w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp., gdyż z informacje przedstawione zarówno w wykazie robót
budowlanych, jaki i piśmie z dnia 16.12.2023 r. potwierdzały, iż Wykonawca ten spełnia
warunki udziału w postępowaniu.
Procedurę wyjaśniającą w odniesieniu do podmiotowych środków dowodowych,
zgodnie z art. 128 ust. 4 ustawy Pzp z
amawiający może wszcząć, jeżeli ma on wątpliwości
co do treści przedkładanych przez Wykonawcę oświadczeń i dokumentów, w tym przypadku,
opierając się na przedłożonych przez Wykonawcę podmiotowych środkach dowodowych,
takich wątpliwości Zamawiający nie miał. Dlatego też nie sposób mówić o zaniechaniu przez
Zamawiającego czynności, co do której zobowiązany był na podstawie przepisów ustawy
Pzp.
Z
aniechania wezwania Wykonawcy SARINŻ do uzupełnienia wykazu osób w zakresie
osoby posiadającej wymagane doświadczenie na stanowisku kierownika budowy.
Zamawiający nie wszczął względem Wykonawcy procedury przewidzianej w art. 128
ust. 1 ustawy Pzp., gdyż stał na stanowisku, iż Wykonawca ten potwierdził spełnienie
warunków udziału w odniesieniu do wymaganego doświadczenia osoby przewidzianej na
stanowisko Kierownika budowy, poprzez złożone w tym zakresie właściwe podmiotowe
środki dowodowe, tj.: wykaz osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia
publicznego z dnia 31.10.2023 r.
Wykonawca w wykazie osób (poz. nr 1) na stanowisko Kierownika budowy wskazał
Pana Krzysztofa Klimkiewicza posiadającego wymagane uprawnienia budowlane oraz
zgodnie z wymogiem Zamawiającego opisał jego doświadczenie zawodowe, z treści którego
w sposób bezsporny wynikało, iż osoba ta pełniła funkcję Kierownika robót mostowych przy
realizacji obiektu nr 21 w ciągu budowanego odcinka drogi ekspresowej S7, od rozpoczęcia
do zakończenia robót na tym obiekcie. Zgodnie z zapisami SWZ, Zamawiający nie wymagał
od Wykonawców dodatkowych dokumentów – potwierdzających wskazane w wykazie osób
doświadczenie zawodowe osoby przewidzianej na stanowisko Kierownika budowy.
Zamawiający dokonując oceny spełnienia przez Wykonawcę warunku udziału
w postępowaniu w odniesieniu do osób skierowanych przez Wykonawcę do realizacji
zamówienia, opierał się wyłącznie na treści złożonego wykazu osób (oświadczenia
Wykonawcy). Zamawiający nie wszczął wobec Wykonawcy procedury uzupełniającej,
przewidzianej w art. 128 ust. 1 ustawy Pzp., gdyż informacje przedstawione w wykazie osób,
w sposób bezsporny potwierdzały, iż Wykonawca ten spełnia warunek udziału
w postępowaniu.
Procedurę uzupełniającą w odniesieniu do podmiotowych środków dowodowych,
zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy Pzp. z
amawiający wszczyna, jeżeli zachodzi którakolwiek
z okoliczności wymienionych w tym przepisie, tj.: Wykonawca nie złożył wykazu, jest on
niekompletny, lub zawiera on błędy. W omawianym przypadku, żadna z powyższych
okoliczności nie zaistniała, dlatego też nie sposób mówić o zaniechaniu przez
Zamawiającego czynności, co do której zobowiązany był na podstawie przepisów ustawy
Pzp.
Wykazanie spełnienia warunków udziału w postępowaniu następuje poprzez
przedłożenie zamawiającemu przez Wykonawcę właściwych w tym zakresie podmiotowych
środków dowodowych, i co do zasady jest to jedyna możliwość potwierdzenia spełnienia
warunków. W tym przypadku, niezasadnym byłoby uznanie, iż Zamawiający dokonując
wyboru oferty Wykonawcy SARINŻ nie dochował należytej staranności, zaniechując
wezwania Wykonawcy do udzielenia wyjaśnień co do treści złożonych podmiotowych
środków dowodowych czy ich uzupełnienia.
W związku z powyższym, Zamawiający wnosił jak na wstępie.
Przystępujący złożył pisemne stanowisko wraz z dodatkowym materiałem
dowodowym, wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Na podstawie dokumentacji postępowania Izba ustaliła, że w odwołaniu i pozostałych
pismach procesowych
wiernie przytoczono zapisy dokumentów z postępowania, nie
zachodzi potrzeba ich
ponownego przywoływania.
Biorąc pod uwagę poczynione ustalenia Izba uznała, że odwołanie w części
zasługiwało na uwzględnienie.
Z odpowiedzi na odwołanie złożonej przez Zamawiającego jednoznacznie nie wynika,
które z prac wymienionych w Wykazach robót Zamawiający uznał za potwierdzające
spełnienie warunku udziału w postępowaniu, wobec tego Izba odniesie się do wszystkich
zamówień referencyjnych, które zakwestionowano w odwołaniu.
W
arunek udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznych lub
zawodowych
brzmiał następująco:
„Zamawiający wymaga, aby Wykonawca wykazał się doświadczeniem w wykonaniu
(zakończeniu) w okresie ostatnich 7 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, co najmniej jednego zadania,
obejmującego swym zakresem roboty budowlane polegające na budowie, odbudowie,
rozbudowie lub przebudowie stałego obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), o klasie
nośności A zgodnie z PN-85/S-10030 Obiekty mostowe. Obciążenia, lub klasie nośności
i zgodnie z PN-EN 1991-
2007 Eurokod1: Oddziaływanie na konstrukcje; Część 2:
Obciążenia ruchome mostów, oraz co najmniej jednego zadania, obejmującego swym
zakresem roboty budowlane polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie lub
przebudowie stałego obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu) o przynajmniej jednym
przęśle, którego rozpiętość wynosi min. 50 m.
Uwaga:
za zadanie zakończone uznaje się takie, dla którego wystawiono Świadectwo
przejęcia, Protokół końcowego odbioru lub inny, równoważny dokument, potwierdzający
odbiór ich przez Inwestora;
Zamawiający dopuszcza możliwość wykazania się w/w doświadczeniem uzyskanym
podczas realizacji kontraktów w systemie „zaprojektuj i wybuduj”;
w przypadku doświadczenia zdobytego poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej,
zadanie powinno obejmować budowę, odbudowę, rozbudowę lub przebudowę stałego
obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu), o parametrach równoważnych z w/w;
poprzez użyte powyżej sformułowania: «budowa», «odbudowa», «rozbudowa»,
«przebudowa», «obiekt mostowy», Zamawiający rozumie definicje zgodne z określonymi
w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)
oraz ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U z 2023 r. poz. 645
z późn. zm.).”
Powyższe warunki (dotyczące klasy nośności i rozpiętości przęsła) mogą być
spełnione w ramach realizacji jednego zadania (obiektu) lub dwóch różnych zadań
(obiektów)”.
Za niesporny i nie kwestionowany w sprawie
uznać należało zakres, wartość
i charakter prac referencyjnych przedstawionych przez P
rzystępującego na potwierdzenie
spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie wymaganego doświadczenia
zawodowego. Sporną kwestią jest sam sposób rozumienia warunku udziału w postępowaniu
i jego interpretacja przedstawiona przez uczestników postępowania odwoławczego.
Strony prezentowały także odmienne stanowisko, które z prac referencyjnych potwierdzają
spełnianie warunku udziału w postępowaniu.
W ocenie Izby
Zamawiający w warunku wymagał wykazania się doświadczeniem
polegającym na wykonaniu co najmniej jednego zadania obejmującego swym zakresem
roboty budowlane polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie lub przebudowie stałego
obiektu mostowego (mostu lub wiaduktu
) o konkretnych parametrach określonych
warunkiem
przy czym zadanie to miało zostać zakończone (Zamawiający wyjaśnił, jakie
zadania traktował będzie jako zakończone), a także wskazano, że o rozumieniu użytych
w warunku sformułowań decydują definicje wynikające z ustawy Prawo budowlane.
Tym samym, wbrew twierdzeniom odwołania, Zamawiający nie utożsamiał spełnienia
warunku udziału rozumianego jako zakończenie wszystkich prac lub zrealizowanie
konkretnego rodzaju prac na obiekcie mostowym, czyli kompleksowe wykonanie obiektu
mostowego
. Innymi słowy, Zamawiający nie wymagał, by wykonawca legitymował się
doświadczeniem w znaczeniu wykonania rzeczowego kompletnego obiektu mostowego.
Za takim rozumieniem i wykładnią treści warunku przemawia doświadczenie życiowe i siatka
pojęć zastosowana w treści warunku. Gdyby przyjąć interpretację treści warunku
przedstawioną przez Odwołującego, to wydaje się, że żaden z podmiotów uczestniczących
w wykonawstwie
dla podobnego rodzaju robót budowlanych, nie mógłby się legitymować
żądanym doświadczeniem, zapewne także jako generalny wykonawca. Jak celnie zauważył
w piśmie procesowym Przystępujący, w takich rodzajach przedsięwzięć budowlanych często
występuje konieczność wykonania wyspecjalizowanych prac, do których sam generalny
wykonawca angażuje mniejsze podmioty – podwykonawców. Gdyby zastosować
interpretację z odwołania, nawet generalny wykonawca nie byłby podmiotem, który wykonał
wszystkie prace na obiekcie mostowym.
Co więcej Zamawiający dopuścił treścią warunku
także wykonanie przebudowy obiektu.
Nie przesądzając na razie, czy wszystkie wymienione w wykazach zadania
referencyjne potwierdzały spełnienie warunku udziału w postępowaniu, Izba wyraża ogólne
przekonanie, że Zamawiający wymagał wykazania się doświadczeniem, gdzie zakres
wykonanych rob
ót, jednoznacznie wyspecyfikowanych i odebranych stanowił element prac
„zakończonego” zadania obejmującego swym zakresem roboty budowlane polegające na
budowie, odbudowie, rozbudowie lub przebudowie stałego obiektu mostowego (mostu lub
wiaduktu)
. Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż wskazywane prace nie mogły mieć
nieistotnego charakteru, nie polegały na wykonaniu marginalnego zakresu rzeczowego.
Za przedstawioną przez Izbę wykładnią warunku przemawia orzecznictwo, tak Izby, jak
również sądów powszechnych (tak wyrok KIO z dnia 15 lutego 2023 roku, sygn. akt KIO
280/23 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 maja 2023 roku, sygn. akt
XXIII Zs 32/23). Z ostatniego z przywołanych orzeczeń wynika, że jeżeli warunek jest ogólnie
sformułowany, to wykonawca nie musi legitymować się doświadczeniem w realizacji całej
inwestycji i wystarczające jest, że wykazanie się pracami, które stanowią istotny i niezbędny
etap danej inwestycji.
Odnosząc się do poszczególnych zadań przedstawionych w wykazach przez
Przystępującego Sarinż:
Budowa obiektu mostowego w ramach zamówienia na budowę obwodnicy Nowego
Miasta Lubawskiego
W odwołaniu Odwołujący zarzucał, że podmiot udostępniający doświadczenie
w
ykonał jedynie część prac związanych z budową mostu, która w ujęciu rzeczowym
dotyczyła jedynie prac żelbetowych, a w ujęciu kwotowym stanowiła zaledwie 33% kosztów
wykonania całego obiektu.
Izba takiej interpretacji warunku udziału nie podziela. Warunek udziału nie referował
ani do określonego rodzaju prac, ani do procentowej wartości prac w stosunku do wykonania
całego obiektu.
Ponadto z przedstawionych przez Przystępującego dokumentów (referencje od
PORR oraz umowa podwykonawcza) niezbicie wynika jakiego rodzaju prace wykonywał
podmiot realizujący zadanie referencyjne. Wbrew twierdzeniom Odwołującego zakres prac
nie został ograniczony do wykonania obsługi ciesielsko-zbrojarskiej. Załącznik nr 1 do
umowy podwykonawczej precyzyjnie określa zakres rzeczowy wykonany przez podmiot
udostępniający zasoby. W ocenie Izby wykonane roboty, które stanowiły „zakończone
zadanie”, nie miały charakteru marginalnego. Złożone zaś referencje potwierdziły należyte
wykonanie zamówienia i realizację zgodnie z zasadami sztuki budowlanej.
Pozostałe parametry obiektu zostały także spełnione w zadaniu referencyjnym, obiekt
posiadał wymaganą warunkiem długość przęsła.
Budowa obiektu mostowego ramach zamówienia na budowę zachodniej obwodnicy
Grodziska Mazowieckiego
Z odwołania wynika, że Odwołujący mając na uwadze ilości zużytego betonu
i zbrojenia
– wywodził, że Wysowa odpowiadała głównie za realizację robót żelbetowych
związane z budową tych obiektów. Sama wartość prac zrealizowana przez Wysową
stanowiła zaś ok. 30% wszystkich prac obiektów wskazanych w referencjach.
Dostrzeżenia wymaga, iż wystawca referencji, Strabag, jako wyraził się, że Wysowa
„wykonała prace związane z budową obiektów mostowych”. Jak już zauważono,
Zamawiający w warunku nie określił ani konieczności wykonania wszystkich prac na
obiekcie, ani nie określił rzeczowo rodzaju prac, ani też nie wskazał ich procentowego
udziału w stosunku do wszystkich wykonywanych elementów. Poza tym Izbie trudno zgodzić
się ze stanowiskiem, że wykonanie praktycznie 1/3 prac na zadaniu nie oznacza nabycia
doświadczenia w realizacji zadania polegającego na budowie, odbudowie czy przebudowie
obiektu mostowego. W większości realizacji inwestycji o złożonym charakterze rzeczowym
raczej jest tak, że wiele podmiotów realizuje poszczególne rodzaje prac, a nie realizuje ich
jeden podmiot. Nawet jeżeli jeden podmiot jest generalnym wykonawcą i odpowiada wobec
zamawiających, to do wykonania poszczególnych rodzajów prac posługuje się podmiotami
będącymi podwykonawcami. Gdyby formalnie odczytywać zatem warunek udziału
w postępowaniu, jak próbuje to czynić Odwołujący, nawet taki generalny wykonawca, nie
mógłby legitymować się wymaganym doświadczeniem, bowiem nie wykonał on „wszystkich”
prac związanych w budową obiektu. Natomiast inną rolę przypisuje się formułowaniu
warunków udziału w postępowaniu, które wobec opisu przedmiotu zamówienia mają być
proporcjonalne i pozwolić na wybór wykonawcy, który dysponuje adekwatnym do zakresu
zamówienia doświadczeniem zawodowym. Zasadą podstawową w zamówieniach
publicznych jest ustalenie warunków udziału w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia, w sposób umożliwiający ocenę zdolności danego wykonawcy do należytego
wykonania zobowiązania umownego.
Wzmocnienie poprzecznic kratownicy wiaduktu na LK4
Sporne między Stronami było, czy dane zadanie referencyjne wypełnia przesłanki
uznania prac za przebudowę (Przystępujący) w rozumieniu ustawy Prawo budowlane czy
wypełnia definicję pojęcia remontu (Odwołujący) wynikającą z przywołanej ustawy.
Zgodnie z art. 3 pkt 7a ustawy z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
(t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682, 553, 967 ze zmianami) przez przebudow
ę należy rozumieć
wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów
użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem
charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość,
długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany
charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa
drogowego
. Natomiast z art. 3 pkt 8 ustawy wynika, że za remont uważa się wykonywanie
w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu
pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie
wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
Niewątpliwie Odwołujący udowodnił przez dokumenty złożone w toku rozprawy przed
Izbą, że dane zadanie realizowane było bez uzyskania pozwolenia na budowę, na podstawie
zgłoszenia do właściwych organów, czemu Przystępujący nie przeczył (strona 17 pisma
procesowego)
. Sam ten fakt nie świadczy jednak, że zadanie referencyjne nie
potwierdzałoby spełniania warunku udziału w postępowaniu. Z art. 29 ust. 3 pkt 1d ustawy
Prawo budowlane wynika choćby, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę,
natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych
polegających na: 1) przebudowie: d) dróg, torów kolejowych i urządzeń z nimi związanych,
torów tramwajowych i urządzeń z nimi związanych. Z przedstawionej Zamawiającemu
w wyniku uzupełnienia dokumentów Opinii technicznej wykonanej przez Fundację Nauka dla
Budownictwa
wynika, że w ramach zadania realizowana będzie przebudowa pomostu.
Zatem to nie formalny charakter decyzji właściwego organu decyduje, czy mamy do
czynienia z remontem, czy z przebudową. Dokonując analizy złożonych przez
Przystępującego Izbie i Zamawiającemu w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego dokumentów źródłowych Izba skłania się do uznania, że wykonywane prace
miały charakter przebudowy, co oznaczałoby, że mogły potwierdzać spełnianie warunku.
Jednakże z referencji wystawionych przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA wynika,
że zadanie to realizowane było w konsorcjum z firmą Intop. Treść referencji nie daje
odpowiedzi, jaki zakres realizowany był przez poszczególnych członków konsorcjum.
W ocenie Izby, gdyby zadanie to miało przesądzające znaczenie dla potwierdzenia przez
Przystępującego spełnienia warunku udziału w postępowaniu, kwestia ta wymagałaby ze
strony Zamawiającego dodatkowych wyjaśnień, co właściwie podkreślił Odwołujący. Z uwagi
jednak, ze Izba uznała, iż inne zadania wymienione w wykazie robót potwierdzają spełnianie
warunku udziału przez Sarinż, uwzględnienie tej części argumentacji odwołania pozostaje
bez wpływu na wynik postępowania.
Budowa mostu przez rzekę Wieprz
Argumentacja odwołania nie zasługiwała na uwzględnienie. Dostrzeżenia wymaga,
iż Zamawiający w treści warunku udziału w postępowaniu dopuścił spełnienie
poszczególnych wymagań przez jedno lub dwa zadania. W tym przypadku zadanie miało
potwierdzać wykonanie obiektu mostowego o wymaganej klasie nośności.
Zadanie Most Łazienkowski
Jak już Izba uznała w niniejszym uzasadnieniu Zamawiający dopuścił spełnienie
warunku udziału w postępowaniu przez możliwość wykonania robót budowlanych również
w zakresie rozbudowy, odbudowy i przebudowy istniejącego obiektu o parametrach
przedstawionych w warunku.
Izba także, że Przystępującym przyjmuje, że parametry
określone w warunku udziału miały być charakterystyczne dla stałego obiektu mostowego,
na którym wykonywano prace, nie zaś dla zadania, którym doświadczenie wykazuje dany
wykonawca. W przedmiotowym przypadku zdecydować należało, czy rozbudowa obiektu
o
kładki pieszo-rowerowe jest wystarczająca do potwierdzenia spełnienia warunku udziału
w postępowaniu. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie nie odniósł się do tego zadania
referencyjnego, co wskazywałoby, że nie brał go pod uwagę przy ocenie spełniania warunku
przez Przystępującego.
Jeżeli jednak Zamawiający dopuścił spełnianie warunku przez rozbudowę obiektu
mostowego, nie wyłączając z tego zakresu jakiegokolwiek robót i uznawał, że warunek
potwierdza wykonanie części prac na obiekcie (a nie całego obiektu), to w ocenie Izby
przyjąć należy, iż to zadanie referencyjne potwierdziłoby spełnienie warunku udziału.
Nie ma bowiem podstaw formalnych, by dane zadanie referencyjne uznać za różniące się
zakresem rzeczowym od choćby zadania Budowa obiektu mostowego ramach zamówienia
na budowę zachodniej obwodnicy Grodziska Mazowieckiego. W jednym i drugim przypadku
nie wykonano od podstaw stałego obiektu mostowego, a jedynie część prac w ramach
zaplanowanych robót dla tych obiektów. Z odpowiedzi na odwołanie wynika niezbicie,
że Zamawiający pozytywnie ocenił przywołane zadanie referencyjne. Skoro Zamawiający
w
treści warunku dopuścił również doświadczenie polegające na przebudowie stałego
obiektu mostowego,
to dobudowanie kładek pieszo rowerowych przy istniejącym obiekcie
taki wymóg spełnia. Zamawiający nie uszczegółowił warunku i nie ograniczył jego treści do
wykonania konkretnych robót budowlanych lub nie wyłączył konkretnych robót w treści
warunku.
Ocena, czy taki sposób ustalenia treści warunku, w sytuacji, gdy nie była ona na
wcześniejszych etapach postępowania o udzielenie zamówienia kwestionowana, pozostaje
na obecnym etapie postępowania odwoławczego poza Izbą.
Z formalnego punktu, biorąc pod uwagę stanowisko wyrażone w odpowiedzi na
odwołanie, gdzie Zamawiający zaaprobował jako spełniające wymogi warunki prace
polegające na wykonaniu pewnego rodzaju robót budowlanych na stałym obiekcie
mostowym,
nie jest możliwe zakwestionowanie poprawności wykazania spełnienia warunku
przez zadanie
dotyczące wykonania robót budowalnych na Moście Łazienkowskim. Izba
dostrzega jednak niebezpieczeństwo wyrażone w odwołaniu i na rozprawie, że przy
formułowaniu tak ogólnych warunków udziału może dojść do wyboru wykonawcy nie
posiadającego doświadczenia gwarantującego prawidłowe wykonanie robót budowlanych i
osiągnięcie celu zakładanego przez Zamawiającego. Tym niemniej, skoro Zamawiający
uznał, że warunek spełniają prace nie będące wykonaniem obiektu mostowego w całości, to
znaczy że warunek ten został zbudowany rozszerzająco i w taką rozszerzającą wykładnię
jego treści stosuje Zamawiający. To zaś oznacza, że wykazanie się doświadczeniem w
postaci przebudowy mostu polegającej na budowie kładek pieszo rowerowych potwierdza
spełnienie warunku.
Końcowo bowiem zmianie uległy parametry obiektu, zyskał on nowe funkcje,
dokonano zmiany konstrukcji zabudowy mostu. Izba podziela stanowisko Przystępującego,
że Zamawiający kształtując treść warunku rozszerzył katalog inwestycji pozwalających
spełnić oczekiwania Zamawiającego. Jeżeli intencje Zamawiającego były inne, to treść
warunku ich nie oddaje. Zamawiający nie dokonał bowiem w warunku jakiegokolwiek
wyłączenia, a zgodnie z przyjętą przez Izbę wykładnią treści warunku, za zadanie
zakończone należało uznawać prace wykonane przez danego wykonawcę. Ze złożonych
referencji wynika, że zrealizowane zadanie polegało na przystosowaniu obiektu do obsługi
ruchu rowerowego
, zostało zakończone, odebrane i wykonane należycie.
Dostrzeżenia wymaga także, iż za przedmiotową wykładnią treści warunku
przemawia użycie w nim siatki pojęciowej odnoszącej się do odbudowy czy przebudowy
obiektu. Jeżeli zatem zadanie polega na przebudowie obiektu, a za takie należałoby uznać
rozbudowanie danego obiektu mostowego o kładki pieszo-rowerowe, to inwestycja
wskazana przez Przystępującego potwierdza spełnienie warunku udziału.
Doświadczenie osoby wskazanej na stanowisku kierownika budowy – zarzut
zasługiwał na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią ustalonego w postępowaniu warunku wykonawca miał dysponować
osobą, która posiada doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika budowy lub Kierownika
robót mostowych podczas realizacji min. 1 kompleksowego zadania (od rozpoczęcia do
zakończenia robót budowlanych) obejmującego swym zakresem roboty budowlane
polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie lub przebudowie stałego obiektu
mostowego (mostu lub wiaduktu), zaprojektowanego na obciążenia klasy A zgodnie z PN-
85/S-
10030 Obiekty mostowe. Obciążenia, lub klasy I zgodnie z PN-EN 1991-2007
Eurokod1: Oddziaływanie na konstrukcje; Część 2: Obciążenia ruchome mostów,
o przynajmniej jednym przęśle, którego rozpiętość wynosi min. 50 m.”
Do pełnienia tej funkcji Przystępujący wymienił w Wykazie osób Pana K. K., który miał
pełnić tę funkcję na zadaniu inwestycyjnym „Budowa Drogi Ekspresowej S7 Lubień – Rabka
odc. III” – obiekt nr 21w ciągu S7 o długości 2 x 992,0m - dwunastoprzęsłowy o długościach
przęseł:
56,0m+4
x
70,0m+90,0+2
x
140,0m
90,0m
2 x70,0m +56,0m i klasie nośności A.
Odwołujący uzyskał od inwestora na danym zadaniu informacje, że których wynika,
że Pan K. K. sprawował obowiązki Kierownika robót mostowych obiektu nr 21 w okresie: od
04.06.2018 (zgłoszenie do WINB) do 05.02.2019 (zakończenie pełnienia funkcji kierownika
wg wpisu w Dzienniku budowy), -
Data rozpoczęcia i zakończenia robót budowlanych
obiektu nr 21: 31.03.2016 - 28.09.2019 r.
Błędnie wywodzi Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie, że nie był zobowiązany
do rozpoczęcia procedury wyjaśniającej wobec wybranego wykonawcy. Jeżeli Zamawiający
w wyniku weryfikacji przeprowadzonej przez innych wykonawców uzyskał informacje,
że dane przedstawione w wykazie nie potwierdzają rzeczywistości, miał obowiązek powstałe
wątpliwości wyjaśnić. Tak złożony wykaz osób uznać należało za błędny i nie potwierdzający
spełniania warunku udziału w postępowaniu.
Na marginesie tylko Izba pragnie podkreślić różnicę w treści formułowania
poszczególnych warunków udziału, gdzie w przypadku warunku dotyczącego doświadczenia
osób, Zamawiający wyraźnie zaznaczył, że wymaga posiadania doświadczenia w pełnieniu
określonej funkcji od rozpoczęcia do zakończenia robót budowlanych.
Przystępujący w piśmie procesowym przedstawiał korespondencję prowadzoną przez
Pana K.
, która wskazywałaby, że pełnił on wyznaczoną funkcję dłużej niż wynika
z pisma złożonego przez Odwołującego. Podnoszono także, że u zamawiającego, który
poświadczył pełnienie określonej funkcji przez daną osobę, istnieje rozbudowa struktura
organizacyjna i mogą występować trudności w weryfikacji poszczególnych danych.
W pierwszej kolejności dostrzeżenia wymaga, iż wyjaśnienia te powinny być złożone
Zamawiającemu. Izba rozstrzygając odwołanie dokonuje oceny zasadności zarzutów i żądań
a nie prowadzi postępowanie wyjaśniające celem ustalenia, czy dany wykonawca właściwie
potwierdził spełnienie warunków udziału. W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że osoba
wskazana w wykazie osób na dane stanowisko nie spełnia wymagań określonych warunkiem
udziału. Nie jest rolą Izby wnikać jakie są powody takiego stanu, jeśli Zamawiający
posiadanych danych nie zweryfikował w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Przystępujący nie był w tym zakresie wzywany przez Zamawiającego w trybie art. 128 ust. 1
ustawy Pzp, więc odrzucenie oferty byłoby przedwczesne. Nie budzi jednak wątpliwości Izby
okoliczność, że Zamawiający winien wezwać Przystępującego do uzupełnienia dokumentu
w postaci Wykazu osób. Zgodnie z żądaniem odwołania Izba nakazała w sentencji
orzeczenia unieważnienie wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania
i oceny ofert, w tym wezwanie
Przystępującego Sarinż do uzupełnienia Wykazu usług
w zakresie osoby wskazanej na stanowisko kierownika budowy.
Konkludując, zdaniem Izby odwołanie w części zasługiwało na uwzględnienie,
co odzwierciedla punkt 1
sentencji niniejszego orzeczenia. Pozostały zarzuty odwołania
okazały się niezasadne, co uwzględnia punkt 2 sentencji orzeczenia.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574
oraz art. 557 ustawy Pzp, a także w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 i 2 lit. b oraz
§ 7 ust. 2 pkt 1 i § 7 ust. 3 pkt 1 i 2 oraz ust. 6 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 30 grudnia 2020 roku w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz. U. z 2020r., poz. 2437 ze zmianami), orzekając w tym zakresie o obciążeniu kosztami
Zamawiającego w części 1/2 oraz Odwołującego w częściach 1/2 (2 zarzuty rozpoznawane
z odwołania, z czego jeden zarzut został uwzględniony, jeden zarzut odnoszący się do
doświadczenia zawodowego Przystępującego oddalono).
Na koszty postępowania składał się wpis od odwołania uiszczony przez
Odwołującego w kwocie 20 000 zł oraz koszty poniesione przez Odwołującego z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3 600,00 zł, ustalone na podstawie rachunku
złożonego do akt sprawy, co łącznie dawało kwotę 23 600,00 zł. Zamawiający wniosków
kosztowych nie składał.
Odwołujący poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości
600, 00 zł, tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 1/2 kwoty kosztów
rozliczonych w postępowaniu odwoławczym, czyli kwoty 11 800,00 zł. Zamawiający winien
natomiast ponieść koszty w wysokości 1/2 kwoty rozliczanej, czyli 11 800,00 zł. Należało
więc rozliczyć powyższą różnicę między Stronami.
Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 11 800,00 zł,
stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego
a kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Przewodnicząca:
…….................................