Sygn. akt: KIO 23/24
WYROK
Warszawa, dnia 25 stycznia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Danuta Dziubińska
Protokolant:
Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 2 stycznia 2024
r. przez wykonawcę RADFAR Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu, ul. Głogowska 31/33, 60-702 Poznań w
postępowaniu prowadzonym przez Miasto Stołeczne Warszawa, Plac Bankowy 3/5, 00-950
Warszawa, w imieniu
którego działa Zarząd Zieleni m.st. Warszawy, ul. Hoża 13a, 00-528
Warszawa
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego - wykonawcy Fagus Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, Aleja Krakowska 110/114, 00-971 Warszawa
orzeka:
1. u
względnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu w zakresie pierwszej części
zamówienia dokonanie unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty
oraz
czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz powtórzenia czynności badania
i oceny ofert;
2. kosztami
postępowania obciąża Miasto Stołeczne Warszawa, w imieniu którego
działa Zarząd Zieleni m.st. Warszawy i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
RADFAR
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu
tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 338 zł 00 gr (słownie: trzysta
trzydzieści osiem złotych zero groszy) tytułem dojazdu na posiedzenie i
rozprawę oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy)
tytułem wynagrodzenia pełnomocnika;
zasądza od Miasta Stołecznego Warszawa, w imieniu którego działa Zarząd
Zieleni m.st. Warszawy na rzecz
RADFAR Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu kwotę 18 938 zł 00 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy dziewięćset trzydzieści osiem złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez
Odwołującego.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca: …………………………
Sygn. akt: KIO 23/24
U z a s a d n i e n i e
Miasto Stołeczne Warszawa, w imieniu którego działa Zarząd Zieleni m.st. Warszawy
dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy z
11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: „Pzp” lub „ustawa Pzp”)
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Prace ogrodniczo - porządkowe na
terenie międzywala Wisły /554,47 ha/ w granicach m.st. Warszawy w ramach tzw. Służby
brzegowej”, numer referencyjny: 64/PN/2023 (dalej: „Postępowanie”). Zamówienie zostało
podzielone na części. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 1 września 2023 r. w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod numerem2023/S 168-529492.
Pismem z 20 grudnia 2023 r.
Zamawiający przekazał w zakresie pierwszej części
zamówienia informację o wyborze najkorzystniejszej oferty, złożonej przez wykonawcę
Fagus Sp. z o.o. oraz o odrzuceniu oferty wykonawcy RAFDAR Sp. z o.o. (dalej:
„Odwołujący”), który wniósł odwołanie wobec tych czynności, w którym zarzucił
Zamawiającemu naruszenie przepisów Pzp:
1) a
rt. 16 pkt 1 poprzez przeprowadzenie Postępowania, w sposób naruszający uczciwą
konkurencję oraz równe traktowanie wykonawców, poprzez nieuzasadnione odrzucenie
oferty Odwołującego, a w konsekwencji poprzez wybór oferty Fagus Sp. z o.o. jako
najkorzystniejszej, a w ślad za tym zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej, jak również poprzez zaniechanie przedstawienia Odwołującemu
pełnego uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia jego oferty z powodu rażąco
niskiej ceny;
2) a
rt. 18 ust. 1 poprzez zaniechanie przedstawienia pełnego uzasadnienia faktycznego i
prawnego odrzucenia oferty Odwołującego z powodu rażąco niskiej ceny;
3) a
rt. 253 ust. 1 pkt 2 poprzez zaniechanie przedstawienia Odwołującemu pełnego
uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty Odwołującego z powodu rażąco
niskiej ceny;
4) art. 224 ust. 5
poprzez odrzucenie oferty Odwołującego w sytuacji, gdy Odwołujący
wykazał, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny;
5) a
rt. 224 ust. 6 poprzez odrzucenie oferty Odwołującego, w sytuacji, gdy Odwołujący
wykazał, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny;
6) a
rt. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 poprzez odrzucenia oferty Odwołującego w
sytuacji,
gdy oferta ta nie zawiera rażąco niskiej ceny;
7) a
rt. 239 poprzez zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
W
skazując na powyższe zarzuty Odwołujący wniósł w zakresie pierwszej części
Postępowania o:
1) u
względnienie odwołania w całości;
2) u
nieważnienie czynności wyboru oferty Fagus sp. z o.o. jako najkorzystniejszej,
3) u
nieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
4) ponowne przeprowadzenie badania i oceny ofert.
W uzasadnieniu Odwołujący odniósł się do uzasadnienia czynności odrzucenia jego
oferty wskazał w zakresie argumentu Zamawiającego, dotyczącego podwykonawstwa
Odwołującego w ramach umowy ZZW/B/III/3/1/U-41/20/DW/PN, tj. że w okresie od 29
kwietnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., „bulwary były praktycznie wyłączone z użytkowania
ze względu na liczne ograniczenia dotyczące pandemii COVID–19”, a co za tym idzie, w
ocenie Zamawiającego, zakres prac ogrodniczo-porządkowych, realizowanych w tymże
czasie przez Odwołującego na terenie bulwarów wiślańskich, był niewspółmierny do zakresu
prac ogrodniczo-
porządkowych wchodzących w pierwszej części zamówienia objętego
przedmiotem Postępowania oraz, że Odwołujący nie prowadził prac na bulwarach
nadwiślańskich, w latach po pandemii, w ocenie Zamawiającego, znacząco wyższe były
ilości odpadów, ponadto większa była skala dewastacji oraz więcej było powierzchni do
czyszczenia. Odwołujący stwierdził, że w okresie od 29 kwietnia 2020 r. do dnia 31 grudnia
2020 r., realizował na rzecz Pana W. F., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
W. F.
Usługi Transportowe, Porządkowe, Ogrodnicze z siedzibą w Pułtusku, jako
podwykonawca, prace ogrodniczo-
porządkowe, na terenie bulwarów wiślanych, których
przedmiot (rodzaj i zakres) odpowiada pierwszej części zamówienia objętego przedmiotem
Postępowania. Powyższe zostało wykazane przez niego w ramach wyjaśnień z 20 listopada
2023 r., wraz z którymi przedłożył faktury VAT wystawione jako podwykonawcę Pana W. F. .
W
brew twierdzeniu Zamawiającego, bulwary nadwiślańskie, w okresie od dnia 20 kwietnia
2020 r. włącznie do dnia 31 grudnia 2020 r., były odwiedzane przez ponadprzeciętną liczbę
osób w celach rekreacyjnych, a to z uwagi, na fakt, że począwszy od dnia 20 kwietnia 2020 r.
przestał obowiązywać na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a wynikający pierwotnie z
dyspozycji § 17 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie
ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu
epidemii, zakaz korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów
zieleni, w szczególności: parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych,
zoologicznych, jordanowskich i zabytkowych, a także plaż. Okoliczność, że ponadprzeciętna
ilość osób zaczęła korzystać z bulwarów nadwiślańskich począwszy od dnia 20 kwietnia
2020 r., co jest faktem powszechnie znanym, była spowodowana tym, że przez okres prawie
trzech tygodni, tj. od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 19 kwi
etnia 2020 r. włącznie,
obowiązywał zakaz korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością
terenów zieleni, w tym również z bulwarów nadwiślańskich. Niezależnie od powyższego
Zamawiający nie udowodnił twierdzenia, że okresie od dnia 29 kwietnia 2020 r. do dnia 31
grudnia 2020 r., „bulwary były praktycznie wyłączone z użytkowania ze względu na liczne
ograniczenia dotyczące pandemii COVID–19”. W szczególności Zamawiający nie wskazał,
aby w całym tym okresie funkcjonowały regulacje (czy to w postaci aktów prawa
powszechnie obowiązującego, czy to w postaci aktów prawa miejscowego), wyłączające
możliwość korzystania z bulwarów nadwiślańskich w jakimkolwiek celu, w tym w celach
rekreacyjnych. Nadto
Zamawiający stwierdził też, że Odwołujący „nie prowadził prac na
bulwarach w latach po pandemii, gdzie z powodu dużo większej liczby użytkowników
bulwarów znacząco wyższe były ilości odpadów, ponadto większa była skala dewastacji oraz
więcej było powierzchni do czyszczenia. Jednakże Zamawiający nie wykazał jaki okres jest
przez niego
traktowany jako „lata po pandemii”, a w szczególności nie wykazał, kiedy miało
miejsce zakończenie pandemii. Ponadto teza Zamawiającego o tym, że w tym okresie
powstały znacząco wyższe ilości odpadów, jak również, że miała miejsce większa skala
dewastacji, oraz
że więcej było powierzchni do czyszczenia, pozostaje nieudowodniona. W
podsumowaniu tego zakresu
Odwołujący stwierdził, że w okresie od 29 kwietnia 2020 r. do
31 grudnia 2020 r. realizował, na terenie bulwarów nadwiślańskich, prace ogrodniczo-
porządkowe, a znaczny zakres tych prac był wywołany ponadprzeciętną ilością osób
korzystających w tym czasie z bulwarów nadwiślańskich w celach rekreacyjnych, po ustaniu
zakazu korzystania z tych bulwarów, który obowiązywał w okresie od 1 kwietnia 2020 r.
włącznie do 19 kwietnia 2020 r. włącznie.
W odniesieniu do argumentacji
dotyczącego kontenerów, Odwołujący podał, że
Z
amawiający stwierdził, że Odwołujący skalkulował, w złożonych wyjaśnieniach, koszt
odbioru, transportu i utylizacji śmieci, przyjmując przy tym średnią liczbę kontenerów na rok
288 sztuk, nie podając jaka ilość śmieci przypada na dany kontener w tonach lub metrach
sześciennych (zgodnie z wytycznymi Zamawiającego wynikającymi z postanowień
załącznika nr 1A do SWZ w pkt I podpunkt 14). Tymczasem treść dokumentu Odwołującego
oznaczonego jako „DOC-20231111-WA0004”, przedłożonego przez wraz z wyjaśnieniami z
listopada 2023 r., obejmuje ofertę Pana M. B., prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Progres M. B. z siedzibą w Sulejówku, skierowaną do Odwołującego, na odbiór
(wywóz), transport i utylizację odpadów komunalnych zmieszanych, której adresatem jest
Odwołujący. Z treści tego dokumentu wynika wprost, że koszt odbioru (wywozu), transportu i
utylizacji śmieci, z wykorzystaniem wskazanego tam kontenera typu KP-7, wynosi 800,00 zł
(słownie: osiemset złotych) netto, co po uwzględnieniu stawki podatku vat w wysokości 23%,
daje koszt w wysokości 984,00 zł. (słownie: dziewięćset osiemdziesiąt cztery złote) brutto.
Ponadto z treści tego dokumentu wynika wprost, że wskazany tam kontener typu KP-7,
wypełniony śmieciami, waży od 1,5 tony do 2 ton. Odwołujący, w swojej kalkulacji przyjął, że
zapewni odbiór (wywóz) i utylizację śmieci zebranych do 288 kontenerów typu KP-7.
Przyjmując, że każdy taki kontener, wypełniony śmieciami, waży średnio 1,75 tony, to daje to
wynik w postaci 504 ton i z tego
tytułu Odwołujący poniesie koszt 283.392,00 zł (słownie:
dwieście osiemdziesiąt trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote) brutto, który został
uwzględniony w cenie oferty Odwołującego.
Jeśli chodzi o koszty zużycia paliwa, Odwołujący podał, że Zamawiający twierdzi, że
z jego wiedzy i doświadczenia wynika, że Odwołujący, w treści swoich wyjaśnień z 20
listopada 2023 r., podał za niskie koszty zużycia paliwa takich urządzeń jak: ciągnik, myjka
ciśnieniowa, motokosy oraz odzieży roboczej, podczas, gdy w formularzu cenowym
Odwołującego (pn. Zakres prac i wykaz cen na okres od 1.12.2023 do 30.11. 2024 r. zawarte
są dwie pozycje dotyczące koszenia, tj. nr 31 - 15,82 ha, jest to 3 krotne koszenie i nr 32 -
1,46 ha, jest to 10 krotne koszenie. W odniesieniu do pozycji nr 31
Odwołujący podał, że z
jego d
oświadczenia branżowego i wiedzy, wynika, że przy użyciu jednego ciągnika i czterech
motokos jest w stanie dziennie skosić teren o powierzchni minimum 2 ha. W związku z
powyższym w przypadku konieczności skoszenia powierzchni 15,82 ha Odwołujący
zrealizuje tą usługę w ciągu 8 dni roboczych. Jedna motokosa spala na 1 godzinę pracy
około 0,5 l paliwa. W przypadku 8 godzin pracy (dzień roboczy) motokosy, jej zużycie paliwa
wyniesie 4 l, a w przypadku użycia 4 motokos zużycie paliwa, w ciągu 8 godzin pracy (dnia
roboczego), wyniesie 16 l. Z
użycie paliwa w 4 motokosach, w ciągu 8 dni roboczych ich
pracy (tj. każdego dnia roboczego po 8 godzin pracy każdej motokosy), wyniesie 128 l (na
jedno koszenie), co przemnożone przez 3 koszenia (zgodnie z pozycją nr 31 formularza
cenowego Odwołującego) wyniesie 384 l paliwa. Łączny zatem koszt zakupu 384 l paliwa
dla 4 motokos, za cenę wynoszącą 8,00 zł. brutto za litr (Odwołujący przyjął średnią cenę
paliwa z odpowiednią „górką”) wyniesie 3.072,00 zł. (słownie: trzy tysiące siedemdziesiąt
dwa złote) brutto. W odniesieniu do użycia małych ciągników, to Odwołujący dysponuje
małymi ciągnikami, spełniającymi wymagania Zamawiającego, o masie do 2,5 tony każdy.
Tego rodzaju ciągniki charakteryzują się odpowiednio niższym zużyciem paliwa. Z
doświadczenia branżowego Odwołującego i jego wiedzy, wynika, że tego rodzaju ciągnik, w
ciągu jednego dnia roboczego (tj. w ciągu 8 godzin pracy), spali 30 l paliwa. Odwołujący
założył zatem, że tego rodzaju ciągnik, pracując przez 8 dni, (po 8 godzin każdego dnia),
spali 240 l paliwa, co przy konieczności wykonania 3 koszeń daje 720 l zużytego paliwa.
Łączny zatem koszt zakupu paliwa, dla tego ciągnika, za cenę wynoszącą 8,00 zł. brutto za
litr (Odwołujący przyjął średnią cenę paliwa z odpowiednią „górką”), wyniesie 5.760,00 zł
(słownie: pięć tysięcy siedemset sześćdziesiąt złotych) brutto (na skutek omyłki rachunkowej
Odwołujący, w treści wyjaśnień z dnia 20 listopada 2023 r., wskazał kwotę 4.000,00 zł.
brutto).
W odniesieniu do pozycji nr 32 Odwołujący podał, że z jego doświadczenia
branżowego i wiedzy, wynika, że przy użyciu czterech motokos Odwołujący jest w stanie
dziennie (tj. w ciągu 8 godzin roboczych) skosić teren o powierzchni minimum 1,46 ha.
J
edna motokosa pali na 1 godzinę pracy około 0,5 l paliwa. W przypadku 8 godzin pracy
(dzień roboczy) tejże motokosy zużycie paliwa wyniesie 4 l, a w przypadku użycia 4 motokos
zużycie paliwa, w ciągu 8 godzin pracy (jednego dnia roboczego), wyniesie 16l, co
przemnożone przez 10 koszeń (zgodnie z pozycją nr 32 formularza cenowego
Odwołującego) wyniesie 160 l paliwa. Łączny zatem koszt zakupu 160 l paliwa dla 4
motokos, za cenę wynoszącą 8 zł. brutto za litr (Odwołujący przyjął średnią cenę paliwa z
odpowiednią „górką”) wyniesie 1.280,00 zł (słownie: tysiąc dwieście osiemdziesiąt złotych)
brutto. Z powyższego wynika zatem, że realny koszt zakupu paliwa dla motokos, na potrzeby
realizacji koszeń opisanych w pozycji nr 31 i 32 formularza cenowego Odwołującego (pn.
Zakres prac i wykaz cen na okres od 1.12.2023 do 30.11. 2024 r.), wyniesie 4.352,00 zł.
(słownie: cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt dwa złote 00/100). Natomiast Odwołujący
skalkulował te dwie pozycje, w kontekście motokos, z odpowiednią „górką”, tj. na kwotę
9.600,00 zł. (słownie: dziewięć tysięcy sześćset złotych 00/100) brutto, co Odwołujący
przedstawił w wyjaśnieniach z 20 listopada 2023 r. Jeżeli chodzi o koszt użycia ciągnika, to
w przypadku pozycji nr 32, ten koszt nie występuje, ponieważ Odwołujący przyjął, że
koszenie w ramach pozycji nr 32 zostanie zrealizowane bezpośrednio przez operatorów
motokos.
Następnie Odwołujący stwierdził, że argumentacja Zamawiającego, w zakresie w
jakim posługuje się w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego ogólnymi twierdzeniami,
a z których wynika jedynie, że w ocenie Zamawiającego, Odwołujący posłużył się jakoby
niejasną kalkulacją cenową, czy też, że Zamawiający nie jest w stanie sprawdzić czy w cenie
oferty Odwołującego zostały ujęte wszystkie istotne składniki cenotwórcze, oraz czy
zaoferowane przez Odwołującego wynagrodzenie pozwala na pokrycie kosztów realizacji
zamówienia, a tym samym czy gwarantuje jego rzetelne wykonanie, nie może stanowić
wiarygodnego uzasadnienia odrzucenia oferty Odwołującego jako rzekomo zawierającej
rażąco niską cenę. W ten sposób Zamawiający dopuścił się naruszenia dyspozycji art. 253
ust. 1 pkt 2 Pzp,
jak również dyspozycji art. 18 ust. 1 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp.
Tytułem uzupełnienia stanowiska, w kontekście prawidłowości wyliczenia ceny oferty,
a w szczególności w kontekście udowodnienia, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny,
Odwołujący wskazał, że w ramach postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, prowadzonego przez Zamawiającego, w trybie przetargu nieograniczonego, pn.
Prace ogrodniczo -
porządkowe na terenie międzywala Wisły /356,88 ha/ w granicach m.st.
Warszawy w ramach tzw. Służby Brzegowej (nr sprawy: 3/PN/2021, nr ogłoszenia o
zamówieniu: 2021/S 035-086666), Zamawiający dokonał ostatecznie wyboru oferty Pana W.
F.
, prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą W. F. Usługi Transportowe,
Porządkowe, Ogrodnicze z siedzibą w Pułtusku, jako najkorzystniejszej w zakresie pierwszej
części zamówienia, objętego przedmiotem tegoż postępowania. Przedmiot tegoż
postępowania, w zakresie jego pierwszej części, odpowiada pierwszej części zamówienia
objętego przedmiotem Postępowania. Pan W. F., w ramach ww. postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego (nr sprawy: 3/PN/2021, nr ogłoszenia o zamówieniu: 2021/S 035-
086666), w ramach pierwszej części zamówienia, objętego przedmiotem tegoż
postępowania, zaoferował: za prace przypadające w okresie od dnia 1 grudnia 2021 r. do
dnia 30 listopada 2022 r. cenę w wysokości 2.663.463,25 zł; za prace przypadające w
okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 30 listopada 2023 r. cenę w wysokości
2.638.419,46 zł. Tymczasem Odwołujący, za prace przypadające w okresie od dnia 1 grudnia
2023 do dnia 30 listopada 2024 r., zaoferował cenę w wysokości 2.483.607,57 zł. Jak zatem
wynika z powyższego cena oferty Odwołującego, w zakresie obejmującym analogiczny
okres, jak w przypadku prac ogrodniczo -
porządkowych objętych przedmiotem
postępowania 3/PN/2021 (nr ogłoszenia o zamówieniu 2021/S 035-086666), nie odbiega
istotnie od ceny oferty, która została ostatecznie wybrana jako najkorzystniejsza w tymże
postępowaniu. Powyższe świadczy o tym, że cena oferty Odwołującego jest realna, została
obliczona w sposób rzetelny i zawiera wszystkie elementy ceno i kosztotwórcze, a
jednocześnie gwarantuje realizacje przedmiotu zamówienia w sposób prawidłowy, z
uwzględnieniem zysku oczekiwanego przez Odwołującego.
Do pisma zostały załączone: Umowa podwykonawcza nr 1/2020 z dnia 29 kwietnia
2020 r. zawarta pomiędzy Odwołującym a Panem W. F.; Osiem potwierdzeń zapłaty faktur
VAT wystawionych przez Odwołującego jako podwykonawcę Pana W. F.; Ogłoszenie o
zamówieniu z 19 lutego 2021 r. nr 2021/S 035-086666; Specyfikacja warunków zamówienia
w postępowaniu nr 3/PN/2021; Kosztorys cenowy za 2021 r. w postępowaniu nr 3/PN/2021;
Kosztorys cenowy za 2022 r. w postępowaniu nr 3/PN/2021; Kosztorys cenowy za 2023 r. w
postępowaniu nr 3/PN/2021; Informacja z otwarcia w ofert w postępowaniu nr 3/PN/2021;
Formularz ofertowy Pana W. F.
złożony w w postępowaniu nr 3/PN/2021; Formularz cenowy
Pana W. F. za okres od dnia 1 grudnia 2021 r. do dnia 30 listopada 2022 r.; Formularz
cenowy Pana W. F. za okres od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 30 listopada 2023 r.;
I
nformacja o wyborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu nr 3/PN/2021.
Zamawiający w pisemnym stanowisku wniósł o oddalenie odwołania.
W uzasadnieniu swojego stanowiska
Zamawiający podał, że dokonał wyboru oferty
wykonawcy Fagus Sp. z o.o. jako najkorzystniejszej i
odrzucił trzy oferty, w tym ofertę
Odwołującego jako zawierającą rażąco niską cenę. Zamawiający podczas badania oferty
Odwołującego stwierdził, że cena jego oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości
średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, a także jest niższa o co najmniej 30%
od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług. Dlatego
wezwał Odwołującego do udzielenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, w tym
złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny oferty. W odpowiedzi na wezwanie
Odwołujący przysłał wyjaśnienia. Na wstępie zakwestionował ustalenia Zamawiającego
dotyczące rażąco niskiej ceny twierdząc cyt. „ponieważ oferty największych spośród
startujących w postępowaniu firm, były niewspółmiernie wysokie do tej samej średniej
arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, Zamawiający powinien je pominąć. Wtedy okaże
się, że średnia arytmetyczna pozostałych ofert, złożonych w postępowaniu to 8 838 023,44 zł
brutto.” Gdyby Zamawiający przyjął takie rozwiązanie, cena zaoferowana przez
Odwołującego nie byłaby rażąco niska. Według Zamawiającego rozumowania Odwołującego
nie sposób przyjąć, gdyż Zamawiający prawidłowo ustalił średnią ofert biorąc pod uwagę
wszystkie złożone oferty. Średnia ta wynosiła 11 686 054,92 zł, zaś 70% tej kwoty to 8 180
238,44 zł. Ponadto wartość szacunkowa ustalona przez Zamawiającego wynosi 12 240
206,94 zł, a 70% tej kwoty to 8 568 144,86 zł. Z przedstawionych wyliczeń wynika, że cena
zaoferowana przez Odwołującego w wynosząca 7 444 276,66 zł jest rażąco niska.
Zamawiający stwierdził, że wyjaśnienia złożone przez Odwołującego nie pozwoliły
Zamawiającemu na przyjęcie w sposób bezsprzeczny, że zaoferowana przez Odwołującego
cena jest realna, została wyliczona rzetelnie i uwzględnia wszystkie niezbędne składniki
cenotwórcze. To na Odwołującym spoczywał obowiązek przekonania Zamawiającego, że jest
w stanie rzetelnie wykonać przedmiot zamówienia mimo zaoferowania w postępowaniu
przetargowym rażąco niskiej ceny, czego nie dopełnił w wyjaśnieniach przesłanych na
wezwanie Zamawiającego. Zaniechanie to Odwołujący próbuje usunąć w odwołaniu, w
którym przedstawia wiele nowych argumentów, nie zawartych w wyjaśnieniach przekazanych
Zamawiającemu. Działanie takie nie może zostać uznane za prawidłowe bowiem Odwołujący
winien udowodnić swoje racje już na etapie składania wyjaśnień nie zaś dopiero w
odwołaniu. Odwołanie nie może stanowić „drugiej szansy” na wyjaśnienie ceny. Skoro
Zamawiający wyznaczył Odwołującemu termin na złożenie wyjaśnień i dowodów, to
Odwołujący nie może oczekiwać, że jakakolwiek nowa argumentacja, zawarta w odwołaniu
złożona po jego upływie będzie wzięta pod uwagę. Wykonawca udzielając wyjaśnień w
zakresie rażąco niskiej ceny, powinien mieć świadomość, że nie jest to tylko formalność,
którą należy załatwić przed wyborem najkorzystniejszej oferty. lm bardziej szczegółowe i
konkretne będą wyjaśnienia, tym większa szansa, że przekonają one Zamawiającego o
realności ceny. Zamawiający musi mieć podstawy, aby móc stwierdzić, że cena oferty jest
rażąco niska. Jeżeli wykonawca złożył szczegółowe i rzetelne wyjaśnienia, odpowiadające
wezwaniu zamawiającego, oraz poparte dowodami, to nie ma podstaw do ich
kwestionowania (wyrok Krajowej
Izby Odwoławczą z 1 lutego 2023 r. sygn. akt KIO 27/23).
C
iężar wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, spoczywa na
wykonawcy, który otrzymał wezwanie do złożenia wyjaśnień. Tym samym złożone przez
wykonawcę wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych, winny być konkretne i wyczerpujące. Powinny rozwiewać wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w SWZ lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Wykonawca
zobowiązany jest wyjaśnić w sposób szczegółowy i konkretny, że zaoferowana cena
gwarantuje należytą realizację całego zamówienia. To na wykonawcy ciąży obowiązek
wykazania:
jakie obiektywne czynniki pozwoliły mu obniżyć cenę oferty oraz w jakim stopniu
dzięki tym czynnikom cena oferty została obniżona. Wyjaśnienia złożone przez wykonawcę
powinny być poparte stosownymi dowodami. (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 17
kwietnia 2023 r.)
Wyjaśnienia Odwołującego były ogólnikowe i zawierały kluczowe błędy dla
rzetelnego oszacowania kwoty oferty.
l. Podwykonawstwo Odwołującego w ramach umowy ZZW/B/IlI/3/1/U-41/20/DW/PN
Odwołujący wyjaśnił, że przy kalkulowaniu ceny oparł się na doświadczeniu, kiedy to jako
podwykonawca odpowiedzialny był za wykonywanie 50% prac ogrodniczo-porządkowych w
ramach umowy zawartej 29 kwietnia 2020
r. a trwającej do 31 grudnia 2020 r., a więc
wykonywał umowę przez 8 miesięcy. Zamawiający uznał ten sposób kalkulacji ceny za
niewiarygodny, gdyż we wskazanym okresie miejsce, gdzie wykonywane były prace było
mniej
uczęszczane niż obecnie. Odwołujący nie wykonywał prac w późniejszym okresie,
kiedy większa była ilość odpadów do wywiezienia, więcej dewastacji następowało i więcej
było powierzchni do czyszczenia. Możliwe, że Odwołujący nie był w stanie tego ocenić,
ponieważ nie prowadził żadnych prac na terenie bulwarów przed 20 kwietnia 2020 r. Trudno
mu zatem porównać ilość osób korzystającą z bulwarów przed okresem pandemicznym i po
31 grudnia 2020
r. kiedy to, po 8 miesiącach zakończył pracę na bulwarach. Zgodnie z
danymi statystycznymi https://warsawtour.pl/raporty-i-badania/turystyka w roku 2020:
• spadła 0 67% w stosunku do 2019 (z 10 mln do 3,3 mln),
• w 2021 wzrosła o 51% w stosunku do 2020 r (z 3,3 mln do 5,0 mln),
• w 2022 wzrosłą o 78% w stosunku do 2021 (z 5,0 mln do 9,0 mln).
Prawdą jest, że w momencie rozpoczęcia prac przez Odwołującego na bulwarach nie istniały
już regulacje zakazujące wstępu, natomiast ze względu na wprowadzony uchwałą nr
XXVIII/833/2020 z 19 marca 2020
r. związany z pandemią zakaz picia alkoholu na bulwarach
i konieczność utrzymania odstępów między osobami oraz ograniczoną działalność żeglugi
pasażerskiej jest oczywistym, że ilość osób na bulwarach była zdecydowanie mniejsza niż
przed pandemią i niż ta, która odwiedza bulwary obecnie. Wynika to także z powszechnego
zjawiska jakim było unikanie przez gro osób miejsc publicznych z obawy przed zarażeniem
się wirusem SARS-CoV-2. Dla Zamawiającego, jako gospodarza tego terenu powyższe jest
wiedzą powszechną popartą również jego wiedzą i doświadczeniem. Faktury złożone przez
Odwołującego wraz z wyjaśnieniami wystawione przez niego jako podwykonawcę nie
stanowią dowodu na okoliczność, że Odwołujący prawidłowo skalkulował cenę oferty.
Stanowią jedynie dowód, że Odwołujący wykonywał w okresie od maja do grudnia 2020 r., a
więc zaledwie 8 miesięcy prace ogrodniczo-porządkowe na bulwarach. A ten czas w ocenie
Zamawiającego ze względów przedstawionych powyżej nie może być miarodajny dla
prawidłowej kalkulacji ceny ofertowej.
Il. Kontenery
Odwołujący wyjaśnił, że bazując na swoim doświadczeniu z wykonywania tego samego
zakresu obowiązków na obszarze wskazanym w niniejszym przetargu od mają do grudnia
r., jako podwykonawca założył ilość kontenerów KP-7, które będą potrzebne do
realizacji przedmiotowego zamówienia w ilości 288 sztuk, przyjmując koszt odbioru i
utylizacji śmieci w wysokości 984,00 zł za tonę, co dawało w każdym roku wykonywania
zamówienia kwotę 283 392,00 zł (288 szt. kontenerów x 984,00 zł za tonę). Kwotę tę podał
następnie Odwołujący w podsumowaniu wyjaśnień wskazując w każdym roku wykonywania
zamówienia koszt utylizacji śmieci w wysokości 283 392,00 zł wyliczony za 288 ton.
Zamawiający na podstawie tych wyjaśnień miał pewność, że zakładana przez niego wielkość
500 t odpadów rocznie wskazana w załączniku nr IA do SWZ w pkt 1 podpunkt 14 nie
została uwzględniona w cenie ofertowej Odwołującego. Oznacza to, że cena ofertowa w
zakresie ilości odpadów nie została przez Odwołującego skalkulowana prawidłowo. Nadto
załączona do wyjaśnień oferta cenowa na odbiór odpadów nie zawiera informacji jakiego
okresu dotyczy i czy w latach kolejnych będzie obowiązywać ta sama cena. Wykonawca nie
uwzględnił w swoich obliczeniach wzrostu cen w kolejnych latach realizacji zamówienia.
Dopiero w odwołaniu Odwołujący uzupełnił, że w swojej kalkulacji przyjął, że zapewni odbiór
(wywóz) i utylizację śmieci zebranych do 288 kontenerów typu KP-7 przyjmując, że każdy
taki kontener, wypełniony śmieciami waży średnio 1,75 tony, co daje wynik w postaci 504 ton.
Jednakże w ocenie Zamawiającego wyjaśnienia te należy uznać za spóźnione.
III. Koszty zużycia paliwa
Odwołujący w wyjaśnieniach podał liczbę posiadanych samochodów i urządzeń do
wykonania zamówienia. Ponadto poinformował, że ma zawartą umowę na najem placu na
swoją bazę w odległości od 12-15 km od miejsca, gdzie zamówienie ma być wykonywane i
zakłada, że 365 dni w roku będzie raz dziennie dojeżdżał do niej z bulwarów i wracał. Podał
także zakładaną cenę litra paliwa. Zamawiający uznał informacje podane w wyjaśnieniach
Odwołującego wraz z kosztami zakupu paliwa za zaniżone. Odwołujący nie uwzględnił
wzrostu kosztów utrzymania samochodów i urządzeń oraz ich ubezpieczenia w
poszczególnych latach wykonywania zamówienia. Następnie w odwołaniu Odwołujący
uzupełnił wyjaśnienia poprzez wskazanie jaki będzie koszt zużycia paliwa dla pozycji 31-
15,82 ha (3 krotne koszenie) i pozycji 32- 1,46ha (10 krotne koszenie). Kalkulacja
Odwołującego podana w wyjaśnieniach zakłada przejechanie w ciągu roku jednym
samochodem 11880 km (odległość od bazy do bulwarów to 12-15 km) co daje 32,5 km
dziennie -
15 km x 2 + 2,54 km po bulwarze. Każe to domniemywać, że Odwołujący założył
jednokrotny przejazd samochodem dziennie na odcinku baza-bulwar-baza (15 km x 2 x 365
dni) = 10950 km/rok + (2,54 x 365) 927 km = 11 877 km.
Z obliczeń Zamawiającego wynika,
że przejazd z bazy Odwołującego do krańca bulwaru to 14 km, czyli w obie strony 28 km (28
km x 365 dni = 10220 km).
W okresie od czerwca do września każdego roku wykonywania
zamówienia w piątki, soboty i niedziele jest dodatkowe, popołudniowe sprzątanie, które
wymaga dodatkowego przyjazdu na bulwary (28 km x 40 dni = dodatkowe 1120 km. Ponadto
wjazd na niektóre tereny objęte zamówieniem np. Skwer Kahla, Skwer Cubryny, Port
Czerniakowski wymaga dodatkowych przejazdów. Wiąże się to z kolejnymi kosztami nie
ujętymi w kalkulacji. Np. pojedynczy wjazd na Skwer Kahla i powrót na bulwar najkrótszą
drogą wiąże się z koniecznością przejechania 2,8 km. (2,8 km x 365 dni = dodatkowe 1022
km) + (2,8 km x 40 dni = dodatkowe 112 km).
Obsługa bulwarów oraz wykonanie wszystkich
prac będzie wymagała dodatkowych przejazdów pomiędzy bulwarem, a bazą oraz w obrębie
bulwaru (wywóz zebranych odpadów, pokosu, liści, gałęzi, dowiezienie sprzętu,
pracowników, materiałów tj. np. ziemia, kora, rośliny, woda do podlewania). Zakładając, że
tylko w sezonie na
jintensywniejszych prac między kwietniem, a październikiem będzie trzeba
zrobić 1 dodatkowy kurs dziennie liczba przejechanych kilometrów znacznie wzrasta (28 km
x 214 dni = dodatkowe 5992 km). Wiadomo jednak, że w okresie letnim, kiedy jest dużo
odpadów takich kursów trzeba wykonać więcej. +Sytuacja wygląda podobnie w okresie
intensywnych prac ogrodniczych, które generują duże ilości odpadów zielonych np. pielenie,
grabienie liści, trawy, przycinanie krzewów, wycinanie zarośli nadwodnych. Wywiezienie
urobk
u oznacza wykonanie wielu dodatkowych przejazdów. Poruszania się samochodem
wymaga także dowóz roślin, ziemi, kory czy wody do podlewania. Z uwagi na coraz
cieplejsze lata w okresie letnim rośliny wymagają częstego podlewania. Np. jednokrotne
podlanie drzew zgodnie z kosztorysem wymaga: 100 szt. x 50 1 wody = 5000 1. W zbiorniku
mieści się 1000 1. A więc jednokrotne podlanie wszystkich drzew będzie wymagało
dodatkowych 5 kursów po wodę. W 2023 r. wykonano 57 podlewań drzew, a w 2022 r. 43
(średnio 50 rocznie). Przy założeniu, że w najbliższych latach będzie podobnie: 50 x 5 x 28
km = dodatkowych 7000 km. Podlewania
wymagają także krzewy i byliny więc liczba
koniecznych przejazdów będzie znacznie większa. Wykonywanie różnych prac wymaga
także przejazdów w obrębie bulwaru (zbieranie zebranych odpadów, zamiatanie, grabienie,
koszenie, rozwożenie pracowników przydzielonych do poszczególnych zadań). Długość
bulwaru to ok 7,2 km. Zakładając, że w ramach wykonywanych prac wykonawca będzie
zmuszony jednokrotne przejechać bulwar w obie strony daje to dodatkowe 14,4 km, (14,4 x
365 = 5256 km
— 927 km = dodatkowe 4329 km). Liczba wszystkich dodatkowych
przejazdów jest niemożliwa do oszacowania. Kalkulacje Zamawiającego, które i tak wydają
się bardzo ostrożne wykazują, że koszty zużycia paliwa w ofercie Odwołującego są mocno
niedoszacowane.
Koszty zużycia paliwa bez podlewania (wykonawca może zdecydować się
na zakup wody z ujęcia na bulwarze) kształtują się następująco: 10220 + 1120 + 1022 +112
11877 = dodatkowe 10910 km. Zgodnie z założeniami przyjętymi w
kalkulacji Odwołującego oznacza to konieczność zakupu 1310,16 1 paliwa x 8 zł =
dodatkowe 10484,8 zł (koszty zakupu paliwa założone przez Odwołującego to 11404,8 zł).
Zgodnie z tym wyliczeniem koszt transportu obliczony dla 1 samochodu właściwie się
podwaja.
W przypadku założenia, że Odwołujący będzie dowoził wodę do podlewania koszty
zużycia paliwa wzrosną jeszcze bardziej: 10220 + 1120 + 1022 +112 +5992 + 7000 + 4329 =
28773 km -
11877 = 16896 km. Według kalkulacji Odwołującego oznacza to konieczność
zakupu 2027,52 1 paliwa x 8 zł = dodatkowe 16220,16 zł
W zakresie myjek
ciśnieniowych Zamawiający przedstawił szereg adresów stron
internetowych dotyczących ofert ich sprzedaży wraz z cenami i podstawowymi parametrami i
podał, ze wskazaniem na przykładowe myjki ciśnieniowe z podanym przez producenta
zużyciem paliwa w kg/h: kolejno 5,3 l: 7,1 l; 2,4 l; 5,6 l. wskazując: Średnia masa litra
benzyny jest równa 0,75 kg. Po przeliczeniu kg na I spalanie będzie wyglądać następująco:
5,3: 0,75 = 7,06 1 na h pracy; 7,1: 0,75 = 9,46 1/h; 2,4:0,75 = 3,2 1/h; 5,6: 075 = 7,46 1/h. W
swojej kalkulacji Odwołujący przyjął, że zużyje 360 1 na 960 rbh pracy dwóch myjek
ciśnieniowych (0,37 1 na 1 rbh). Przyjmując spalanie najmniejszego z przykładowych modeli,
czyli 3,2 1 /h x 960 rbh = 3072 l; 3072 l
x 8 zł = 24576 zł (założenie Odwołującego to 2880
zł). Niedoszacowanie kosztu paliwa wynosi: 24576 zł — 2880 = 21696 zł
W odniesieniu do kos spalinow
ych zamawiający stwierdził, że oparł się na testach
spalania wykonanych na dwóch modelach kos: kosa spalinowa NAC BP540-30B-V, https:
www.voutube.com/watch?v=4SGKXhmzcZ8 test wykazał spalanie 1,25 1/45 min pracy czyli
1,6 1/h oraz kosa spalinowa Stihl FS 130, https: www.voutube.com watch?v=oR432p2LWM
test wykazał spalanie 750 ml na 1 godzinę pracy. Zamawiający podał, że w swojej kalkulacji
Odwołujący przyjął, że zużyje 1200 1 na 1920 rbh pracy 4 kos spalinowych (0,625 1 na 1
rbh).
Przyjmując niższe spalanie 750 ml na 1 godzinę pracy koszt paliwa będzie wynosił:
1920 rbg x 0,75 1 = 1440 l, 1440 l
x 8 zł = 11520 zł (założenie Odwołującego to 9600 zł).
Niedoszacowanie kosztu paliwa wynosi: 11520 -
9600 = 1920 zł
W zakresie c
iągnika Zamawiający podał, że za przykładowe zużycie paliwa przyjął
ciągniki marki Kubota, która specjalizuje się w produkcji lekkich ciągników. Na stronie
https://www.farmer.pltechnika-rolnicza/maszvny-rolnicze/do-3-5-litra-on-nagodzine-pracv
35567.html można znaleźć informację producenta, że ciągniki tej marki są bardzo oszczędne
w zużyciu paliwa i palą ok 3,5 l /h pracy. Tymczasem Odwołujący przyjął w swojej kalkulacji
320 rbh przy zużyciu 500 l paliwa (1,56 1/h pracy), co da łączny koszt w wysokości 4000 zł.
Jeśli założyć, że zużycie paliwa będzie wynosiło 3,5 l to przy 320 rbh łączny koszt paliwa
wyniesie: 3,5 l x 320 rbh 1120 l; 1120 l x
8 zł = 8960 zł. Niedoszacowanie kosztu paliwa
wynosi: 8960
– 4000 = 4960 zł. Istotny jest fakt, że w odwołaniu z 2 stycznia pojawiają się
zupełnie inne dane dotyczące kosztów pracy ciągnika niż w wyjaśnieniu rażąco niskiej ceny
z 20 listopada.
W wyjaśnieniach z 20 listopada Odwołujący zakłada, że ciągnik będzie
pracował 320 rbg, zużyje 500 1 paliwa (1,56 1/h), którego koszt wyniesie 4000 zł.
Tymczasem w odwołaniu z 2 stycznia zakłada 3 koszenia w 8 dni przy i 8 godzinach pracy
dziennie co daje 192 rbg. Założone zużycie paliwa to 720 1 (3,75 1/h) po koszcie 5760 zł.
Powyższą rozbieżność Odwołujący tłumaczy omyłką rachunkową. Z uwagi na przyjęcie
zupełnie innych danych trudno to jednak uznać za omyłkę rachunkową. Nadto w ocenie
Zamawiającego wyjaśnienia te należy uznać za spóźnione.
Następnie odnosząc się do zarzutu ogólnikowości twierdzeń Zamawiającego,
Zamawiający podał, że w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego Zamawiający podał
podstawę prawną i wyjaśnił jakie z elementów oferty jego zdaniem nie zostały prawidłowo
skalkulowane (zaniżone) co doprowadziło w efekcie do uznania, że cena jest rażąco niska.
Na koniec Zamawiający wskazał, że Odwołujący jako argument przemawiający za
tym, że prawidłowo skalkulował cenę oferty powołał się także na cenę najkorzystniejszej
oferty w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego, w trybie przetargu
nieograniczonego,
pn.
Prace
ogrodniczo-
porządkowe
na
terenie
międzywała
Wisły/356,88ha/ w granicach m.st. Warszawy w ramach tzw. Służby brzegowej (nr sprawy:
3/PN/2021, nr ogłoszenia o zamówieniu:2021/S 035-086666). Zamawiający stwierdził, że
stanowczo odrzuca tą argumentację Odwołującego przede wszystkim dlatego, że cena
ofertowa Odwołującego za pierwszy rok wykonywania zamówienia jest o 154 811,9 zł niższa
od kwoty zaoferowanej w przetargu sprzed 3 lat.
W szacowaniu ceny ofertowej Odwołujący
nie uwzględnił ponadto inflacji o 263 841,94 zł. Po dodaniu różnicy jaka powstała pomiędzy
wartością umowy zawartej w postępowaniu nr 3/PN/2021 za 2021 r. oraz kosztów inflacji
jakie w niej doszły, niedoszacowanie ceny podanej przez Odwołującego wyniosło 418 653,84
zł/rok. Ponadto w szacowaniu wartości całego zamówienia Odwołujący nie uwzględnił
wzrostu kosztów poszczególnych jego składowych (poza pracowniczymi) w kolejnych latach.
Trzeba także wziąć pod uwagę, że w obecnym postępowaniu pozycja ryczałtowa jaką jest
miesięczna pielęgnacja bylin wzrosła w stosunku do postępowania 3/PN2021 z 1 758 m 2 w
2020 r. na 10
908 m2 czyli ponad sześciokrotnie. Pielęgnacja bylin jest czynnością bardzo
koszto i czasochłonną, co również będzie generowało dodatkowe koszty.
Do pisma została załączona umowa nr ZZW/B/III/3/1/U-82/21-23/DW/PN zawarta 31
sierpnia 2021 r. pomiędzy Miastem Stołecznym Warszawa a wykonawcą W. F. prowadzącym
działalność gospodarczą pod firmą F, W. Usługi Transportowe.
Z zachowaniem wymogów ustawowych wykonawca Fagus Sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie
(dalej: „Przystępujący”) zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego, stając się uczestnikiem postępowania. W pisemnym stanowisku
Przystępujący wniósł o oddalenie odwołania.
Izba dopuściła dowody załączone do złożonych w sprawie pism oraz zdjęcia złożone
przez Odwołującego.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając odwołanie, uwzględniając dokumentację
postępowania oraz stanowiska zaprezentowane w sprawie, a także zgromadzone
dowody, ustaliła i zważyła co następuje:
Odwołanie nie zawiera braków formalnych. Wpis w prawidłowej wysokości został
wniesiony w ustawowym terminie. N
ie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania, o których mowa w art. 528 ustawy Pzp.
W ocenie Izby Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do skorzystania w
przedmiotowym postępowaniu ze środków ochrony prawnej. Zostały bowiem wypełnione
przesłanki, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 224 ust. 5 Pzp:
Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
W myśl art. 224 ust. 6 Pzp: 6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie,
lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub
kosztu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Na wstępie wskazania wymaga, że ocena czy oferta zawiera rażąco niską cenę
winna się odnosić do przedmiotu zamówienia. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem za
cenę rażąco niską uznaje się cenę, która jest nierealistyczna, nierynkowa, nie pozwala na
należyte wykonanie przedmiotu zamówienia, cenę wskazującą na zamiar wykonania
zamówienia poniżej kosztów jego realizacji. Wystosowanie przez zamawiającego wezwania
do wyjaśnień ceny oferty wykonawcy skutkuje powstaniem domniemania istnienia w tej
ofercie rażąco niskiej ceny, którego obalenie obciąża wykonawcę. W związku z tym,
odpowiedź wykonawcy na takie wezwanie powinna zawierać w szczególności wyjaśnienia
wątpliwości zgłoszonych przez zamawiającego, powinna być rzeczowa, spójna, uzasadniać
podaną w ofercie cenę, wykazywać, że jest możliwe wykonanie przedmiotu zamówienia za
zaoferowaną cenę bez ponoszenia straty na tym zamówieniu.
R
ozstrzygając spór co do zaistnienia przesłanki odrzucenia oferty wykonawcy, o
której mowa w 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, Izba ocenia czynność zamawiającego, polegającą na
ocenie złożonych przez wykonawcę wyjaśnień ceny. Każdy przypadek rozpatrywany jest
indywidualnie, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy. Izba bierze pod uwagę w
szczególności treść wezwania do wyjaśnień ceny oferty, treść udzielonej przez wykonawcę
odpowiedzi oraz -
w przypadku odrzucenia oferty wykonawcy z uwagi na stwierdzenie, iż nie
obalił on domniemania istnienia w jego ofercie rażąco niskiej ceny - treści informacji
przekazanej przez zamawiającego.
Stosownie do art. 253 ust. 1 pkt 2 Pzp:
Niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej
oferty zamawiający informuje równocześnie wykonawców, którzy złożyli oferty, o
wykonawcach, których oferty zostały odrzucone, podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Art. 18 ust. 1 Pzp stanowi:
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest
jawne.
W myśl art. 16 pkt 1 Pzp: Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców
Z ww. przepisów wynika, że treść uzasadnienia odrzucenia oferty wykonawcy
powinna zawierać nie tylko wskazanie podstawy prawnej, ale też wyjaśnienie okoliczności
faktycznych
, które zdaniem zamawiającego wskazują na wypełnienie przesłanki odrzucenia
oferty. Pozostaje to
w związku z prawem wykonawców do korzystania ze środków ochrony
prawnej. Ocena
zarzutów odwołania dotyczących czynności odrzucenia oferty może być
dokonywana
w zakresie tych okoliczności, które zostały przedstawione przez zamawiającego
jako
te, które jego zdaniem uzasadniają odrzucenie oferty. Izba nie bierze pod uwagę
nowych okolic
zności faktycznych, wskazywanych jako uzasadnienie czynności odrzucenia
oferty wykonawcy, przedstawionych dopiero w post
ępowaniu odwoławczym.
Przechodząc od tych rozważań na grunt analizowanej sprawy zauważenia wymaga,
że zdaniem Odwołującego złożył on wyjaśnienia ceny odpowiadające na wezwanie
Zamawiającego. W związku z tym Zamawiający niezasadnie odrzucił jego ofertę, nie
przedstawi
ając przy tym pełnego uzasadnienia tej czynności.
Zdaniem Zamawiającego natomiast wyjaśnienia ceny złożone przez Odwołującego
są ogólnikowe i zawierają kluczowe błędy wskazujące na nierzetelne skalkulowanie ceny
oferty
, a zawiadomienie o odrzuceniu oferty tego wykonawcy zawiera wystarczające
uzasadnienie.
W ocenie Izby
w okolicznościach analizowanej sprawy należy podzielić stanowisko
Odwołującego.
Zamawiający skierował do Odwołującego wezwanie do złożenia wyjaśnień
zawierające wymóg podania określonych informacji w przedstawionym w wezwaniu układzie
tabelarycznym. Tabele
, z zaznaczeniem konieczności ich uzupełnienia w wyjaśnieniach,
dotyczą: kosztów zatrudnienia pracowników, dodatkowych kosztów pracowniczych, w tym
wody dla pracowników, ubrań, środków BHP, butów, kamizelek, rękawiczek, sprzętu
ręcznego, dowozu pracowników do miejsca wykonywania pracy; marki samochodu, modelu
maszyn i urządzeń niezbędnych do realizacji zamówienia i całkowitego zakupu paliwa,
kosztów utrzymania pojazdów oraz kosztów utylizacji odpadów komunalnych. Odwołujący w
odpowiedzi podał oczekiwane przez Zamawiającego informacje dotyczące: kosztów
zatrudnienia pracowników w rozbiciu na 3 lata, zakładając wzrost minimalnego
wynagrodzenia w latach 2025
– 2026 o 900 zł, podał dodatkowe koszty pracownicze
(corocznie), koszty zakupu paliwa
(corocznie), koszt utrzymania pojazdów (corocznie), koszt
odbioru i utylizacji śmieci (corocznie). Odwołujący przedstawił koszty na każdy z trzech
okresów, do wskazania których został wezwany, które jak stwierdził stanowią największy
koszt realizacji zamówienia, podał również swoje ceny ofertowe i przedstawił kwoty jakie
pozostają po odjęciu wyszczególnionych kosztów, które wynoszą za poszczególne okresy, tj.
– 30.11.2024 r. - 819 095,28 zł, 01.12.2024 – 30.11.2025 r. - 742 483,28 zł,
– 30.11.2026 r. - 679 826,12 zł. Zamawiający tymczasem w informacji o
odrzuceniu oferty Odwołującego stwierdza, że wyjaśnienia Odwołującego są ogólnikowe i
zawierają kluczowe dla rzetelnego oszacowania oferty błędy, nie podając przy tym na czym
one polegają. W szczególności zwraca uwagę, że Zamawiający nie podaje, że nie zawierają
one informacji, jakich oczekiwał w wezwaniu oraz jakie konkretnie błędy ma na uwadze, jak
one przekładają się na cenę oferty i dlaczego ich zaistnienie oznacza, że cena oferty tego
wykonawcy nie pozwala na wykonanie zamówienia bez ponoszenia na nim straty.
W
pierwszej kolejności Zamawiający podał w uzasadnieniu, iż doświadczenie
Odwołującego z okresu pandemii, kiedy to wykonywał jako podwykonawca 50% prac
ogrodniczo-
porządkowych na bulwarach w zakresie umowy zawartej 29.04.2020 r., trwającej
do 31.12. 2020 r., jest
niewspółmierne do obecnego zamówienia, ponieważ w tym okresie
bulwary były praktycznie wyłączone z użytkowania z uwagi na ograniczenia dotyczące
pandemii COVID-19
, stwierdzając, że dlatego taka kalkulacja kosztów jest nieprawidłowa i
jest dla nie do przyjęcia.
Trudno uznać stanowisko Zamawiającego w tym zakresie za uzasadnione.
Po pierwsze, w wezwaniu
do wyjaśnień ceny oferty Zamawiający zaznaczył: Brak
odniesienia się w wyjaśnieniach do powyżej wymienionych kwestii wiąże się z ryzykiem, że
Zamawiający uzna wyjaśnienia za iluzoryczne, czyli takie, które nie wyjaśniają elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny. Wskazuje to, że za elementy mające wpływ na
wysokość ceny Zamawiający uznawał, te na które wskazał w swoim wezwaniu, skierowanym
do Odwołującego. Odwołujący złożył wymagane wyjaśnienia według wskazania
Zamawiającego (z tym, że w tabeli dotyczącej odpadów komunalnych wskazał również liczbę
kontenerów), a także wskazał ujęte w cenie oferty pozostałe wartości, ponad koszty
wymagane do wyspecyfikowania zgodnie z wezwaniem
Zamawiającego. Skoro zatem
przedstawione w wezwaniu Zamawiającego oczekiwania co do rodzaju informacji były dla
niego wystarczające, to trudno przyjąć, że odpowiedź zawierająca m.in. wymagane przez
niego
informacje jest ogólnikowa.
Po drugie,
skoro Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego nie
stawia zarzutu, iż Odwołujący nie uwzględnił w swojej kalkulacji ceny oferty całego
przedmiotu zamówienia, argumentacja Zamawiającego przedstawiona w uzasadnieniu
czynności odrzucenia oferty, dotycząca okresu pandemii nie uzasadnia stanowiska, że
kalkulacja kosztów jest nieprawidłowa i jest – jak twierdzi - dla Zamawiającego nie do
przyjęcia. W sytuacji, gdy, co jest zrozumiałe, w opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający
nie wska
zuje na konieczność wyceny oferty z uwzględnieniem stanu zanieczyszczenia
bulwarów w jakimś okresie przed wszczęciem postępowania, to okres świadczenia
podobnych
usług przez Odwołującego na bulwarach, tj. to czy świadczył je przed, w trakcie,
czy po okresie pandemii, jest irrelewantny, dla oceny kalkulacji ceny oferty w analizowanym
postępowaniu. W związku z tym rozważania czy w czasie wykonywania usług na tym terenie
korzystała z nich taka sama liczba osób są bezprzedmiotowe. Nie zmienia tej oceny fakt, że
Odwołujący w swoich wyjaśnieniach powołuje się na doświadczenie zdobyte przy
wykonywaniu usług w tej samej lokalizacji. Przedmiotem badania nie jest bowiem kwestia
spełniania warunku udziału w postępowaniu, lecz ocena czy oferta Odwołującego zawiera
nierealistyczn
ą cenę dla realizacji obecnego zamówienia.
Drugą z okoliczności, jaką podniósł Zamawiający jest to, że Odwołujący zignorował
szacowaną roczną ilość odpadów komunalnych do wywiezienia, określoną w SWZ na ok.
500 ton, bowiem
przyjął 288 jako średnią liczbę kontenerów rocznie, nie podając jaka ilość
śmieci przypada na dany kontener w tonach lub metrach sześciennych zgodnie z
wytycznymi Zamawiającego i dlatego Zamawiający nie ma możliwości zweryfikowania
prawidłowości podanych danych.
Zauważenia w tym zakresie wymaga, że jak słusznie zauważył Odwołujący, do
wyjaśnień została załączona m.in. oferta cenowa za odbiór odpadów, w której zostały
podane ceny za
odbiór poszczególnych odpadów, w tym komunalnych, ze wskazaniem na
przybliżoną wagę kontenera, tj. 1,5 – 2 Mg. Nie jest więc tak, że Zamawiający nie wszedł w
posiadanie, uzyskanych
od Odwołującego, informacji umożliwiających weryfikację podanych
w piśmie danych.
W ocenie Izby
sposób wypełnienia tabeli dotyczącej odpadów może budzić
wątpliwości, jednak dla odrzucenia oferty z powodu uznania, ze zawiera rażąco niską cenę,
zaistnienie wątpliwości co do jednej z pozycji kalkulacji ceny oferty, bez wykazania jej wpływu
na cenę całej oferty, nie jest wystarczające. Wobec ich zaistnienia Zamawiający powinien
wystąpić do Odwołującego o stosowne wyjaśnienia. Nie stanowiłoby to bowiem powtórnego
wezwania
do wyjaśnień ceny oferty, lecz dookreślenie treści znajdujących się w już
udzielonych wyjaśnieniach. Przyjęcie, że powyższa okoliczność z uwagi na stwierdzony
przez Zamawiającego brak możliwości zweryfikowania prawidłowości danych, wskazuje na
konieczność odrzucenia oferty Odwołującego, należy uznać za nieuzasadnione.
Zwraca uwagę, że jak wynika z podjętych czynności, Zamawiający nie uznał, że
wystąpiła przesłanka odrzucenia oferty Odwołującego z uwagi na jej niezgodność z
warunkami zamówienia, natomiast w przedstawionej powyżej odpowiedzi na odwołanie dał
wyraz temu, że uznaje, iż Odwołujący przyjął do kalkulacji ceny oferty (a w konsekwencji do
realizacji), za małą ilość odpadów podlegających odbiorowi i utylizacji w ramach zamówienia.
Stwierdził bowiem, że na podstawie wyjaśnień miał pewność (a zatem inaczej niż podał w
uzasadnieniu czynności odrzucenia oferty Odwołującego), że zakładana przez niego
wielkość 500 t odpadów rocznie wskazana w załączniku nr IA do SWZ w pkt 1 podpunkt 14
nie została uwzględniona w cenie ofertowej Odwołującego. Nadto Zamawiający wskazał na
nowe okoliczności, które miałyby jego zdaniem wskazywać na wadliwą kalkulację ceny oferty
przez Odwołującego w tym zakresie, w tym, że załączona do wyjaśnień oferta cenowa na
odbiór odpadów nie zawiera informacji jakiego okresu dotyczy i czy w latach kolejnych
będzie obowiązywać ta sama cena, nadto podał, że Odwołujący nie uwzględnił w swoich
obliczeniach wzrostu cen w kolejnych latach realizacji zamówienia.
Powyższe pokazuje, że Zamawiający przedstawił, uzasadnienie swojego stanowiska
w tym zakresie nie
w uzasadnieniu czynności odrzucenia oferty Odwołującego, lecz dopiero
w odpowiedzi na odwołanie, co uniemożliwiało wykonawcy dokonanie ich analizy w terminie
na wniesienie odwołania.
Nadto Zamawiający wskazał, że dopiero w odwołaniu Odwołujący podał, że w swojej
kalkulacji przyjął, że zapewni odbiór (wywóz) i utylizację śmieci zebranych do 288
kontenerów typu KP-7 przyjmując, że każdy taki kontener, wypełniony śmieciami waży
średnio 1,75 tony, co daje wynik w postaci 504 ton, ale zdaniem Zamawiającego wyjaśnienia
te należy uznać za spóźnione. Zamawiający nie wskazał przy tym, że powyższej okoliczności
nie dało się wywieźć ze złożonych wyjaśnień, czytanych w całości, tj. wraz z załącznikiem w
postaci oferty na wykonanie tych usług.
Następną okolicznością wskazaną przez Zamawiającego jest to, że jak stwierdził, z
jogo wiedzy i doświadczenia wynika, że w wyjaśnieniach Odwołujący podał za niskie koszty
zużycia paliwa ciągnika, myjki ciśnieniowej, motokosy oraz odzieży roboczej. Zamawiający
nie pod
ał przy tym jakie jego zdaniem powinny być minimalne koszty w tym zakresie i
dlaczego koszty wskazane przez Odwołującego w tym zakresie miałyby jego zdaniem
wskazywać na rażąco niską cenę oferty tego wykonawcy. Trudno zatem uznać, iż
uzasadnienie Zamawiającego wskazuje, że zaistniała podstawa do odrzucenia oferty
Odwołującego.
Również w odniesieniu do tych kosztów Zamawiający dopiero w odpowiedzi na
odwołanie przedstawił uzasadnienie dla swojej oceny, co należy uznać za spóźnione.
W
dalszej kolejności Zamawiający stwierdził, że brak jasnej kalkulacji cenowej
powoduje,
że nie jest w stanie sprawdzić, czy w cenie oferty zostały ujęte wszystkie istotne
składniki cenotwórcze oraz czy zaoferowane wynagrodzenie pozwala na pokrycie kosztów
realizacji zamówienia, a tym samym gwarantuje jego rzetelne wykonanie. Zamawiający nie
podał przy tym, dlaczego jego zdaniem kalkulacja przedstawiona przez Odwołująca w
omawianym zakresie jest niejasna i dlaczego
nie pozwala na weryfikację czy wszystkie
istotne składniki cenotwórcze zostały w niej ujęte. Jak wyżej wskazano Odwołujący
zastosował się do wezwania Zamawiającego i podał przyjęte wielkości w układzie i zakresie,
jaki
był wymagany przez Zamawiającego. Jeśli natomiast Zamawiający oczekiwał większego
stopnia uszczegółowienia danych, to powinien o to wystąpić do wykonawcy.
Dalej
Zamawiający stwierdził: Przede wszystkim Wykonawca przyjął błędnie, zbyt
niskie koszty odbioru transportu i utylizacji
śmieci, które to koszty są kluczowe w kalkulacji
ceny przedmiotowego zamówienia. W ocenie Zamawiającego wykonawca nie wykazał, że
jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia wykonawcy są ogólnikowe, i
opierają się na nierealnych założeniach (m.in. ilości odpadów). Zgodnie z utrwalona praktyką
i orzecznictwem KIO wyjaśnienia musza być konkretne, logiczne i rzeczowe. Konieczne jest
przedstawienie szczegółowej kalkulacji, a w zdecydowanej większości przypadków również
dow
odów. Wobec powyższego oferta wykonawcy podlega odrzuceniu na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w związku art. 224 ust. 6 ustawy Pzp.
W ocenie Izby
nie sposób w oparciu o tak przedstawione uzasadnienie odrzucenia
oferty Odwołującego uznać, że czynność ta została dokonana prawidłowo. Zwraca przy tym
uwagę brak spójności twierdzeń przedstawionych w informacji o odrzuceniu oferty
Odwołującego.
Jak wyżej wskazano, w uzasadnieniu w odniesieniu do odbioru i utylizacji odpadów
komunalnych
Zamawiający wcześniej podał, że nie ma możliwości zweryfikowania
prawidłowości danych, co miałoby wynikać ze wskazania przez Odwołującego liczby
kontenerów bez podania ich pojemności, a na koniec stwierdził, że Odwołujący przyjął zbyt
niskie koszty w tym zakresie.
Skoro Zamawiający, mimo złożenia przez Odwołującego wraz z
wyjaśnieniami, oferty innego podmiotu na wywóz odpadów, gdzie była podana pojemność
kontenerów, stwierdził, że nie ma możliwości zweryfikowania prawidłowości danych, to
pojawia się pytanie na jakiej podstawie następnie stwierdził, że są one zbyt niskie i dlaczego
w związku z tym miałyby przesądzać o zaistnieniu w ofercie Odwołującego rażąco niskiej
ceny.
Zgodzić się należy zatem z Odwołującym, że uzasadnienie przedstawione przez
Zamawiającego jest ogólnikowe. Zamawiający poza lakonicznymi stwierdzeniami, nie
przedstawia żadnych przekonujących argumentów dotyczących nierealistycznego
skalkulowania przez Odwołującego kosztów związanych wykonaniem przedmiotu
zamówienia. W ocenie Izby nie może być ono uznane za przekonujące i nie potwierdza, iż
oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, a złożone przez tego wykonawcę
wyjaśnienia ceny potwierdzają zaistnienie wskazanej przez Zamawiającego przesłanki
odrzucenia oferty.
W podsumowania należy stwierdzić, iż w informacji o odrzuceniu oferty Zamawiający
nie stawia zarzutu, iż Odwołujący nie zastosował się do jego wezwania, nie stwierdził i nie
przedstawił przekonującego uzasadnienia, że cena oferty tego wykonawcy nie obejmuje
całego przedmiotu zamówienia zawartego w dokumentach zamówienia, nie podnosi, że
zaoferowane koszty pracownicze nie są zgodne z obowiązującymi przepisami. Z treści
uzasadnienia nie wynika, aby Zamawiający brał pod uwagę, kwoty jakie Odwołujący
uwzględnił w cenie oferty ponad te, które stanowią koszty tego zakresu co do którego
Zamawiający żądał wyjaśnień, a które wynosząc za poszczególne okresy: 819 095,28 zł,
483,28 zł, 679 826,12 zł trudno uznać za pomijalne przy analizie ceny oferty wykonawcy.
To, że uzasadnienie przedstawione przez Zamawiającego jest niepełne i nie pozwala
na przyjęcie, iż Zamawiający zasadnie uznał, że oferta Odwołującego zawiera rażąco niską
cenę, potwierdza treść odpowiedzi na odwołanie, w której Zamawiający uzupełnił treść tego
uzasadnienia. Jak bowiem
wyżej wskazano, w sytuacji, gdy okoliczności faktyczne, które
powinny być przedstawione wykonawcy w uzasadnieniu czynności odrzucenia jego oferty,
zostały przekazane dopiero w postępowaniu odwoławczym, nie mogły być one przedmiotem
zarzutów odwołania, a w konsekwencji nie mogą być przedmiotem rozpoznania przez Izbę.
Nie zmienia tego okoliczność, iż w części odnoszą się one do treści odwołania, w którym
Odwołujący, zważywszy na ogólnikową treść uzasadnienia czynności odrzucenia jego oferty,
wskazał elementy kalkulacji ceny wykraczające ponad treść wezwania do wyjaśnień ceny
oferty.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 Pzp,
Izba uwzględnia odwołanie w całości
lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć
istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu lub systemu
kwalifikowania wykonawców.
W analizowanej sprawie stwierdzono naruszenie
przepisów Pzp, które mogło mieć
wpływ na wynik postępowania, co musiało skutkować uwzględnieniem odwołania.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 i art. 575 Pzp oraz w oparciu o
przepisy § 5 pkt 1 i 2 lit a i b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodnicząca: …………….…………………