Sygn. akt: KIO 2465/24
WYROK
Warszawa, dnia 6 sierpnia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Monika Szymanowska
Członkowie:
Joanna Stankiewicz-Baraniak
Ryszard Tetzlaff
Protokolant:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 sierpnia 2024 r. odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 lipca 2024 r. przez odwołującego TPF Sp. z o.o.
w
Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego PKP Polskie Linie
Kolejowe S.A. w Warszawie
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego INKO
Consulting Sp. z o.o. w Krakowie
orzeka:
oddala odwołanie,
kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego TPF Sp. z o.o.
w Warszawie i:
zalicza na poczet kosztów kwotę 22 685,00 zł (dwadzieścia dwa tysiące
sześćset osiemdziesiąt pięć złotych) stanowiącą uiszczony wpis od odwołania
i uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego.
zasądza od odwołującego TPF Sp. z o.o. w Warszawie na rzecz
zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w Warszawie kwotę
063,00 zł (trzy tysiące sześćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący: …………………………………
Członkowie:
…………………………………
…………………………………
Sygn. akt: KIO 2465/24
Uzasadnienie
Zamawiający – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Centrum Realizacji Inwestycji.
ul. Targowa 74, 03-
734 Warszawa, prowadzi postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego na zarządzanie i sprawowanie nadzoru nad realizacją umowy na
Zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w ramach projektu „Prace na linii kolejowej
nr 148 na odcinku Pszczyna-
Żory”, o ogłoszeniu o zamówieniu opublikowanym w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskim seria S S132 nr 419862-2023-PL z dnia 12 lipca 2023 r., dalej
zwane „postępowaniem”.
Postępowanie na usługę, o wartości powyżej kwoty określonej w przepisach
wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2019. Prawo zamówień
publicznych (Dz.U. 2023 r. poz. 1605 ze zm.), dalej zwanej „p.z.p.”, jest prowadzone przez
zamawiającego w trybie przetargu nieograniczonego.
W dniu 15 lipca 2024 r. odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego
wniósł wykonawca TPF Sp. z o.o. ul. Postępu 14B, 02-627 Warszawa (dalej zwany
„odwołującym”). We wniesionym środku zaskarżenia odwołujący postawił zamawiającemu
następujące zarzuty naruszenia (pisownia oryginalna):
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 PZP w zw. z art. 110 ust. 3 zd.
2 w zw. z art. 111 pkt 4 PZP - poprzez zaniechanie odrzucenia oferty INKO, pomimo
iż INKO zaniechał dokonania tzw. samooczyszczenia w trybie art. 110 ust. 2 PZP
w
związku zaistnieniem w stosunku do niego przesłanek wykluczenia,
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b PZP
– poprzez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej
oferty INKO, mimo że INKO nie wykazał, że spełnia warunki udziału w postępowaniu
określonych w SWZ w pkt. 8.6.1, tj. w zakresie posiadania dwóch usług
referencyjnych,
art. 226 ust. 1 pkt. 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt. 8 i/lub 10 PZP - poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty INKO, pomimo iż INKO wprowadził Zamawiającego
w
błąd i/lub przedstawił informacje wprowadzające w błąd,
zarzut ewentualny na wypadek nieuwzględnienia zarzutu 1 i/lub zarzutu 2 i/lub zarzutu 3
art. 128 ust. 1 w związku z SWZ pkt 8.6.1- poprzez zaniechanie wezwania INKO do
uzupełnienia wykazu usług.
Wobec powyższego odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
zamawiającemu: unieważnienia czynności oceny ofert, unieważnienia czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, wykluczenia wykonawcy INKO Consulting Sp. z o.o. w Krakowie
(dalej także jako „wykonawca INKO”), odrzucenia oferty wykonawcy INKO, ewentualnie –
wezwanie INKO do uzupełnienia wykazu usług, ponowną ocenę ofert.
W uzasadnieniu środka zaskarżenia odwołujący wskazał co następuje.
I.
Zarzut nr 1 zaniechanie odrzucenia oferty INKO, pomimo iż INKO zaniechał
dokonania tzw. samooczyszczenia w trybie art. 110 ust. 2 p.z.p. w związku
z
zaistnieniem w stosunku do niego przesłanek wykluczenia.
S
kładanie ofert w przedmiotowym postępowaniu miało miejsce 16 sierpnia 2023 r.,
wraz z ofertą wykonawca INKO przedstawił self-cleaning. Podstawą jego złożenia były
wykluczenia wykonawcy z postępowań przetargowych wskazanych w pkt 3.1-3.5 pisma
z dnia 15 sierpnia 2023 r.
W dniu 25 stycznia 2024 r. zamawiający PKP PLK S.A. w postępowaniu pn.
„Pełnienie nadzoru nad realizacją robót budowlanych oraz nad wykonaniem projektu
wykonawczego i realizacją robót budowlanych na zabudowę urządzeń sterowania ruchem
kolejowym, urządzeń kolejowych sieci telekomunikacyjnych, systemu dynamicznej informacji
podróżnych na odcinku Katowice Szopienice Południowe - Katowice - Katowice Piotrowice
w
ramach projektu „Prace na podstawowych ciągach pasażerskich (E 30 i E 65) na obszarze
Śląska, etap I: linia E 65 na odcinku Będzin - Katowice Szopienice Płd. - Katowice - Katowice
Piotrowice” wykluczył INKO z w/w postępowania w oparciu o art. 109 ust. 1 pkt 8 p.z.p. Od
przedmiotowej czynności INKO wniosło odwołanie o sygn. KIO 405/24, które wyrokiem
z
dnia 28 lutego 2024 r. zostało przez Krajową Izbę Odwoławczą oddalone. Tym samym
w
dniu 28 lutego 2024 r. stała się prawomocna czynność zamawiającego polegająca na
wykluczeniu INKO z postępowania, w związku z kolejnym wprowadzeniem zamawiającego
w
błąd.
W dniu 12 marca 2024 r. INKO przedłożył zamawiającemu dokument
„Samooczyszczenie - aktualizacja”. Dokument ten co do zasady nie wprowadził żadnych
nowych środków zaradczych, a jedynie wskazał, że dokonano spotkania na teams oraz
nakazano stosowanie procedury z 2022 roku, zaktualizowanej w 2023 roku. W dniu 27 maja
r. zamawiający w przedmiotowym postępowaniu wezwał wykonawcę o złożenie
podmiotowych środków dowodowych aktualnych na dzień złożenia w tym oświadczenia
o
aktualności danych zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1. W dniu
lipca 2024 r. zamawiający dokonał wyboru oferty INKO jako najkorzystniejszej.
W ocenie odwołującego złożone przez INKO dokumenty samooczyszczenia
(pierwotne i zaktualizowane) nie wypełniają przesłanek skutecznego samooczyszczenia.
Bardzo istotne jest to, że złożona 12 marca 2024 aktualizacja nie zawiera żadnych nowych
elementów, ani czynności poczynionych przez INKO – w szczególności INKO nie wskazało,
aby wdrożyło jakiekolwiek nowe konkretne środki, o których mowa w art. 110 ust. 1 pkt
p.z.p. Wykonawca ten, jak wprowadzał w błąd w poprzednich postępowaniach, tak
wprowadza nadal. A zatem prawdziwe jest stwierdzenie, że środki zaradcze wskazane
w
samooczyszczeniu złożonym wraz z oferta po prostu nie działają. Nie działają – gdyż
wykonawca INKO nadal wprowadza zamawiających w błąd, za co jest skutecznie
wykluczany z postępowań.
Skoro po dacie wdrożenia środków zaradczych wskazanych w pierwotnym
samooczyszczeniu INKO nadal wprowadza w błąd zamawiających i nadal jest z tego
powodu wykluczane z postępowań, to oczywistym jest – że powinno wdrożyć zupełnie nowe
środki zaradcze inne niż wcześniej stosowane. Jedyna okoliczność przedstawiona
w
dokumencie nazwanym „Self-cleaning aktualizacja” po kolejnym wykluczeniu w wyniku
wprowadzenia w błąd to zacytowane w odwołaniu pkt 93-98 pisma z dnia 12 marca 2024 r.
Według odwołującego ze złożonych wraz z aktualizacją samooczyszczenia dowodów
również nie wynika, aby wdrożono czy zastosowano jakiekolwiek dodatkowe działania
i
procedury. Odwołujący wskazał na informację spotkania na teams w dniu 11 marca 2024 r.
i
dodał, że jednocześnie dołączono fakturę za obsługę prawną, z której nie wynikają żadne
informację oraz zobowiązanie prezesa INKO, iż należy stosować się do wytycznych
i
procedur w zakresie składania ofert do daty 29.08.2024 r. Pozorność przedstawionych
dokumentów świadczy chociażby data, do której należy stosować się do wytycznych, raptem
6 miesięcy od daty wydania wyroku KIO 405/24. Już sam ten fakt wskazuje, że dokumenty
przedstawiane przez INKO są dokumentami sporządzanymi dla formalności, a nie w celu
rzeczywistego naprawienia błędów, jakie INKO wciąż popełnia przy ofertowaniu.
Dalej odwołujący zauważył, że każdy pracownik działu ofertowania podpisał również
zobowiązanie do przestrzegania nowych procedur wprowadzonych przez Spółkę, aby
zapewnić zachowanie należytych standardów w postępowaniach o zamówienie publiczne,
w
których wykonawca uczestniczy. Tymczasem żadna nowa procedura nie została
wdrożona. Wręcz przeciwnie – wszystkie zacytowane wyżej dokumenty, tj. aktualizacja
samooczyszczenia, mail od kancelarii prawnej czy zobowiązanie Zarządu z 11.03.2024 r.
wprost wskazują na obowiązek stosowania uchwał Zarządu z lutego 2022 r. i stycznia 2023 r.
Odwołujący podkreślił, że wykonawca INKO został wykluczony sześciokrotnie
w
ramach tych samych przesłanek, wobec czego jego self-cleaning jest tylko dokumentem
pozornym mającym rzekomo dać zadość przepisom ustawy PZP. Jest to klasyczny
przypadek zastosowania kroków pozornych i formalnych, bez jakichkolwiek zmian
w
organizacji danego wykonawcy. Jeżeli podjęte przez wykonawcę czynności, o których
mowa powyżej nie są wystarczające do wykazania jego rzetelności, zamawiający winien
przedmiotową ofertę wykluczyć. I taka sytuacja miała miejsc w tym postępowaniu. INKO
z
całą pewnością nie spełniło łącznie wszystkich przesłanek wymaganych ustawą: nie
wdrożył systemu kontroli, nie utworzył struktur audytu, nie zerwał powiązań z osobami
odpowiedzialnymi za nieprawidłowe działanie. Wobec powyższego INKO nie udowodnił, że
nie zachodzą wobec niego przesłanki w zakresie braku podstaw do wykluczenia. Podkreślić
należy, że okolicznością niesporną jest, że INKO podlega wykluczeniu – wynika to wprost
z
treści dokumentu JEDZ. A tym samym – aby nie podlegać wykluczeniu INKO, zgodnie
z
art. 110 ust. 3 p.z.p. musi złożyć skuteczne samooczyszczenie. Inicjatywa w zakresie
wszczęcia procedury samooczyszczenia należy do wykonawcy. Zatem to wykonawca
podlegający wykluczeniu (co w przypadku INKO jest okolicznością niesporną) ma być
aktywną stroną procedury oczyszczenia i to od niego bezpośrednio zamawiający powinien
dowiedzieć się o podjętych przez wykonawcę działaniach, które mają jednoznacznie
zmierzać do uniknięcia wykluczenia z postępowania. Samooczyszczenie nie może zatem
zostać przeprowadzone w taki sposób, że można się domyślać, tylko wszystko powinno
zostać rzetelnie oraz jasno przedstawione i opisane (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
(dalej: KIO) z dnia 9 kwietnia 2018 r., sygn. akt KIO 531/18, wyrok KIO z dnia 12 sierpnia
2019 r., sygn. akt KIO 1179/19). Podobnie w wyroku z dnia 14 czerwca 2018 r., sygn. akt KIO
1102/18, Izba wskazała, że wykonawca powinien wskazać przed wszystkim, że zaistniała
podstawa wykluczenia z postępowania, opisując jednocześnie, jakie działania naprawcze
podjął w celu wyeliminowania podobnych zdarzeń w przyszłości. Takie informacje powinny
znaleźć się już w oświadczeniu składanym na podstawie art. 125 ust. 1 p.z.p. Tymczasem
INKO zaniechało dokonania jakichkolwiek zmian w procedurze samooczyszczenia – pomimo
iż po jej wprowadzeniu w 2022 r. i modyfikacji w 2023 r. – wykonawca INKO nadal
wprowadza zamawiającego w błąd.
Odwołujący również podkreślił, że ideą samooczyszczenia jest udowodnienie
zamawiającemu, że pomimo zaistnienia w stosunku do wykonawcy przesłanek wykluczenia
z postępowania, daje on rękojmię należytego wykonania zamówienia i nie powinien zostać
wykluczony z postępowania. W procedurze samooczyszczenia konieczne jest
przedstawienie dowodów, że podjęte przez wykonawcę środki są wystarczające do
stwierdzenia jego rzetelności. Co istotne ciężar przeprowadzenia samooczyszczenia
spoczywa wyłącznie na wykonawcy. Zamawiający nie ma obowiązku w tym zakresie
wyręczać wykonawcy. Zamawiający musi opierać się na dowodach jakie zostały
zaprezentowane przez wykonawcę. Dla skutecznego samooczyszczenia wykonawca musi
dopełnić wszystkich obowiązków wskazanych w art. 110 ust. 2 pkt 1-3 p.z.p.
Zgodnie z art. 110 ust. 3 p.z.p. zamawiający ma swobodę przy ocenie, czy podjęte
przez wykonawcę czynności są wystarczające do wykazania jego rzetelności. Jeżeli podjęte
przez Wykonawcę czynności nie są w ocenie zamawiającego wystarczające do wykazania
jego rzetelności, oraz nie udowadniają ponad wszelką wątpliwość, że wykonawca jako
podmiot godny zaufania może otrzymać realizację danego zamówienia Tymczasem
zamawiający w ogóle nie pochylił się nad faktem, że wykonawca INKO już wielokrotnie
wprowadził go w błąd i nadal wprowadza.
P
rocedury wdrożone w 2022 r. i zmodyfikowane w 2023 r. – po prostu nie działają.
Wykonawca INKO, gdy w wyniku kolejnego wykluczenia podjął informację, że procedury nie
działają, nie zrobił nic. Jedynie zobowiązał pracowników do stosowania tych procedur.
A
zatem, takim zobowiązaniem potwierdził, że można nie stosować uchwał Zarządu, a i tak
nikt nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji. Jedyne, co zrobiono to spotkanie
zdalne na teams, w trakcie którego pouczono, aby stosować procedury. Nie można takiego
zachowania wykonawcy INKO potraktować jako profesjonalnego. Oczywistym jest, że
działania podęte w trybie samooczyszczenia takie nie mogą być ani powierzchowne, ani
jedynie formalne, nie mogą też być jedynie „markowane” przez wykonawcę. Bowiem nie
chodzi tylko o samo podjęcie działań naprawczych, ale o osiągnięty skutek w wyniku
podjęcia takich działań. A skutek ten musi gwarantować, że powyższe działania wyeliminują
przyczynę zaistnienia podstawy wykluczenia.
Tymczasem w przypadku wykonawcy INKO mamy do czynienia właśnie
z
zachowania markowanymi i pozorowanymi, żaden skutek procedur wdrożonych w 2022 r.
nie nastąpił – INKO w 2024 r. zostało znowu wykluczone na takich samych podstawach
prawnych i
faktycznych, tj. wobec wprowadzania zamawiającego w błąd. Co więcej, ocena
skutecznego przeprowadzenia przez wykonawcę samooczyszczenia winna być dokonana na
etapie postępowania o udzielenie zamówienia, nie zaś na etapie postępowania przed Izbą.
Wykonawca zobowiązany jest przedstawić kompletne wyjaśnienia i dowody w zakresie
podjętych działań naprawczych już na etapie postępowania o udzielenie zamówienia.
Odwołujący dodał, że wskazuje na tę okoliczność, gdyby wykonawca INKO na etapie
postępowania odwoławczego miało zamiar przedstawiać jakieś nowe dowody na dokonanie
zmian w procedurze samooczyszczenia.
II.
Zarzut 2 dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty INKO, mimo że INKO nie
wykazał, że spełnia warunki udziału w postępowaniu określonych w SWZ w pkt
tj. w zakresie posiadania dwóch usług referencyjnych.
Zgodnie z SWZ pkt. 8.6.1 zamawiający wymagał wykazaniem się w okresie ostatnich
10 lat posiadaniem: „co najmniej 2 usług polegających na zarządzaniu inwestycją
i
sprawowaniu nadzoru nad robotami budowlanymi z wyłączeniem nadzoru w okresie
gwarancji w zakresie budowy lub przebudowy linii kolejowej, przy czym usługa ta musi
dotyczyć robót budowlanych, których łączna wartość zakończonych lub odebranych
Świadectwem Przejęcia (protokołem odbioru końcowego) robót wynosi co najmniej
000,00 PLN brutto.”
Wraz z podmiotowymi środkami dowodowymi INKO w wykazie usług, stanowiącym
załącznik nr 6 do SWZ, wykonawca wykazał dwie usługi:
Nazwa zamówienia i podmiot na rzecz
którego wykonywana była usługa
(wskazane
jest
również
podanie
numeru umowy i daty zawarcia*)
Przedmiot
wykonywanych
zamówień
(z
opisem
usług
pozwalającym
na
weryfikację spełnienia warunków udziału
w
Postępowaniu określonych w pkt. 8.6.1
IDW)
Pełnienie nadzoru i funkcji Inżyniera dla
zadania
pn.:
"Budowa
łącznicy
kolejowej Kraków Zabłocie - Kraków
Krzemionki"
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A
Centrum Realizacji Inwestycji Region
Południowy Pl. Matejki 12 31-157
Kraków
Umowa nr 90/128/0017/15/Z/I
zawarta w dniu 30.10.2015 r.
Zarządzanie inwestycją i sprawowanie
nadzoru
nad
robotami
budowlanymi
z
wyłączeniem nadzoru w okresie gwarancji
w zakresie budowy linii kolejowej
Pełnienie nadzoru inwestorskiego nad
realizacją robót budowlanych w ramach
następujących Kontraktów: Kontrakt nr
1
– Modernizacja odcinka Jaworzno
Szczakowa
– Trzebinia (km 1,150 –
0,000 linii 134, km 15,810
– 29,110 linii
133); w ramach Projektu „Modernizacja
linii kolejowej E 30, odcinek Zabrze
–
Katowice
–
Kraków, etap IIb
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Ul. Targowa 74, 03-734 Warszawa
Umowa 90/124/0004/17/Z/I z dn.
12.06.2017
Zarządzanie inwestycją i sprawowanie
nadzoru
nad
robotami
budowlanymi
z
wyłączeniem nadzoru w okresie gwarancji
w zakresie przebudowy linii kolejowej
Umowa 90/124/0004/17/Z/I z dn. 12.06.2017
Umowa podwykonawcza MP-
1/90/124/0004/17/Z/I z dn. 10.07.2017
W zakresie drugiej usługi referencyjnej INKO nie przedstawił dokumentu
potwierdzające jej należyte wykonanie, a jedynie oświadczenie własne. Do oświadczenia
dołączono: a) dwie umowy podwykonawcze z racji, że kontrakt był podzielony na 3 kontrakty
(części) i jak wynika z dokumentów, dwie części nadzorowało INKO, jednakże wykaz usług
dotyczy tylko Kontraktu nr 1, b) świadectwa przejęcia robót w celu wykazania że roboty
zostały zakończone, c) odmowę wystawienia referencji przez głównego wykonawcę, tj. firmę
DTŚ, datowaną na 09.04.2024 r.
Z przedmiotowej odmowy wynika, iż zamawiający PKP PLK odmówiło dwukrotnie
wystawienia referencji dla głównego wykonawcy nadzoru, tj. DTŚ: „DTŚ SA, z siedzibą
w Katowicach (40-
877) przy ul. Mieszka I 10, jako Lider Konsorcjum w składzie DTŚ. S.A.,
ul. Mieszka I 10, 40-
877 Katowice oraz MOSTY KRAKÓW S.A. (dawniej: MP-MOSTY
Sp. z
o.o.), z siedzibą w Krakowie (31-874) przy ul. prof. M. Życzkowskiego 12 (Partner)
odmawia udzielenia poświadczenia należytego wykonania Usługi w ramach Umowy jw. ze
względu na fakt, że Zamawiający PKP PLK dwukrotnie odmówił udzielenia tożsamego
poświadczenia Konsorcjum oraz że świadczenie Usługi nie zostało jeszcze zakończone,
bowiem znajduje się ono w okresie gwarancji i zgłaszania wad.”
Zdaniem odwołującego wykonawca INKO nie dochował należytej staranności
w
pozyskaniu przedmiotowego poświadczenia, co zdaniem odwołującego potwierdza wyrok
sygn. akt KIO 721/24. INKO nie zwróciło się w ogóle w sposób bezpośredni do
zamawiającego. Prawdopodobnie wynika to z tego, że INKO jest świadome, że nie może
korzystać z przedmiotowej referencji, gdyż nie wykonało całości usługi.
Kolejną, bardzo ważną kwestią dla odwołującego jest rzeczywisty zakres usługi
świadczonej przez INKO. Otóż załączone umowy podwykonawcze wyszczególniają
personel, jaki ma zapewnić wykonawca INKO celem realizacji usługi. Przedmiotowy
personel, udostępniany przez INKO, nie jest zgodny z personelem wymaganym
w
postępowaniu przetargowym dotyczącym referencyjnej usługi. INKO nie pełniło funkcji
zarządzania na danym kontraktem, tj. nie zapewniło do realizacji Inżyniera Projektu oraz
Koordynatora dostępu do torów. Wobec czego główny kierujący pracą nadzoru,
najważniejsza osoba na kontrakcie nie była w zakresie usług INKO. INKO nie może
przedmiotową usługą potwierdzać, iż „zarządzał inwestycją”, przedmiotowy zakres
zarządzania inwestycją nie znalazł się bowiem w jego umowie podwykonawczej. Zgodnie
z
OPZ przedmiotowego referencyjnego zamówienia należało zapewnić zespół stały, kiedy
godnie z treścią umów podwykonawczych INKO zapewniło wskazanych tam specjalistów
(potwierdza to również dalsza część umowy podwykonawczej, tj. jej załącznik „Wykaz z dnia
10.07.2017 r.
” który zgodnie z pkt. 2 wskazanym powyżej miał określać zakres usługi), zaś
brak było w zakresie usług INKO Inżyniera Projektu, co według odwołującego jasno
świadczy, iż INKO nie pełniło usługi w pełnym zakresie, a więc nie zarządzało i nadzorowało
inwestycji, a taki był warunek zamawiającego.
Wobec powyższego, w ocenie odwołującego słuszne jest stwierdzenie, że INKO nie
wykazał, że spełnia warunki udziału w postępowaniu określonych w SWZ w pkt. 8.6.1, tj.
w
zakresie posiadania dwóch usług referencyjnych. Po pierwsze – INKO w ogóle nie
przedstawiło referencji. Po drugie – przedmiotowa usługa referencyjna nie spełnia wymagań
SWZ, gdyż INKO było jedynie podwykonawcą i nie pełniło pełnego zakresu usług,
wymaganego z SWZ. Nie można też uzupełnić wykazu usług w zakresie projektu nr 2, gdyż
nie można informacji nieprawdziwej zamienić na informację prawdziwą.
III.
Zarzut nr 3 zaniechanie odrzucenia oferty INKO, pomimo iż INKO wprowadził
zamawiającego w błąd i/lub przedstawił informacje wprowadzające w błąd.
W ocenie odwołującego stan faktyczny opisany w Zarzucie 2 realizuje też przesłanki
art. 109 ust. 1 pkt 8 i/lub 10. INKO wprowadził zamawiającego w błąd i/lub przedstawił
informacje wprowadzające w błąd – informacjami takimi jest wskazanie, że realizowanie jako
podwykonawca DTŚ projektu: Kontrakt nr 1 - Modernizacja odcinka Jaworzno Szczakowa -
Trzebinia (km 1,150
– 0,000 linii 134, km 15,810 - 29,110 linii 133); w ramach Projektu
„Modernizacja linii kolejowej E 30, odcinek Zabrze - Katowice - Kraków, etap IIb - spełnia
warunek SWZ: Zarządzanie inwestycją i sprawowanie nadzoru nad robotami budowlanymi
z
wyłączeniem nadzoru w okresie gwarancji w zakresie przebudowy linii kolejowej. Skoro
wykonawca INKO nie świadczył usługi w zakresie najważniejszej osoby tj. Inżyniera
Projektu, to oczywistym jest, że nie realizowało pełnego zakresu usług wymaganego przez
Zmawiającego. Istotą zarzutu jest to, że dotyczy on właśnie najważniejszej osoby na każdym
projekcie obejmującym nadzór i zarządzanie.
IV.
Zarzut nr 4 -
zarzut ewentualny na wypadek nieuwzględnienia zarzutu 1 i/lub zarzutu
2 i/lub zarzutu 3 -
naruszenie art. 128 ust. 1 w związku z SWZ pkt. 8.6.1- poprzez
zaniechanie wezwania INKO do uzupełnienia wykazu usług.
Odwołujący podniósł, że w przypadku nieuznania argumentacji zarzutów 1-3
(któregokolwiek z nich) wykonawca INKO powinien zostać wezwany do uzupełnienia usługi
referencyjnej, tj. usługi wykazanej w pozycji nr 2 wykazu usług o usługę potwierdzoną
dokumentem referencyjnym oraz spełniającej wymagania SWZ w pkt. 8.6.1 tj. dotyczącej
zarządzania i nadzoru na inwestycja kolejową.
Działając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający uznaje zarzut nr 1 odwołania
dotyczący naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust 1 pkt 7 w zw. z art.
110 ust. 3 zd. 2 w zw. z art. 111 pkt 4 p.z.p. tj. poprzez zaniechanie odrzucenia oferty INKO
Consulting Sp. z o.o. w Krakowie i wnosi o oddalenie odwołania w pozostałym zakresie –
zgodnie z uzasadnieniem wskazanym w odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 lipca 2024 r.
Wniesiono także o zasądzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów
postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zgodnie
ze spisem kosztów oraz o przeprowadzenie dowodu z dokumentów: umowa nr
90/124/0004/17/Z/I z dnia 12.06.2017 r. na Pełnienie nadzoru inwestorskiego nad realizacją
robót budowlanych w ramach następujących zadań: a) Kontrakt nr 1- Modernizacja odcinka
Jaworzno Szczakowa- Trzebinia (km 1,15-0,000 linii nr 134, km 15,810- 29,110 linii nr 133);
b) Kontrakt nr 2- Modernizacja odcinka Trzebinia
– Krzeszowice (km 29,110-46,700 linii nr
133); c) Kontrakt nr 4-Sygnalizacja dla obszaru LCS Jaworzno Szczakowa, LCS Trzebinia
(km 6,847-0,000 linii nr 134, km 15,810-
67,636 linii nr 133) w ramach Projektu „Modernizacja
linii kolejowej E30, odcinek Zabrze- Katowice-
Kraków, etap IIb).
Wobec spełnienia przesłanek art. 525 ust. 1-3 p.z.p. Izba dopuściła do udziału
w
postępowaniu odwoławczym wykonawcę INKO Consulting Sp. z o.o., ul. Józefa Marcika
25D/2, 30-
443 Kraków (dalej zwanego „przystępującym”), który zgłosił przystąpienie po
stronie zamawiającego. Przystępujący przedstawił swoje stanowisko procesowe w formie
pisemnej
– pismo z dnia 31 lipca 2024 r. i wniósł sprzeciw wobec częściowego
uwzględnienia odwołania przez zamawiającego.
Krajowa Izba Odwoławcza – po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, stanowiskiem przystępującego, konfrontując je z zebranym
w sprawie materiałem procesowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego oraz po wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk złożonych do
protokołu w toku rozprawy – ustaliła i zważyła, co następuje:
Skład orzekający stwierdził, że odwołanie dotyczy materii określonej w art. 513 p.z.p.
i
podlega rozpoznaniu zgodnie z art. 517 p.z.p., a odwołujący wykazał, że posiada
legitymację materialną do wniesienia środka zaskarżenia zgodnie z wymaganiami art.
ust. 1 p.z.p. Izba stwierdziła również, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
określonych w art. 528 p.z.p., których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania
i
odstąpieniem od badania meritum sprawy.
Izba nie podzieliła stanowiska przystępującego, że odwołanie w zakresie zarzutu nr
powinno zostać uznane za spóźnione, ponieważ zarzuty w stosunku do samooczyszczenia
z dnia 12 marca 2024 r., złożonego przez przystępującego wraz z ofertą, powinny były
zostać wniesione w terminie 10 dni od uzyskania informacji o niedokonaniu wykluczenia
przystępującego przez zamawiającego, co zdaniem uczestnika postępowania nastąpiło
16 kwietnia 2024 r. (w ramach pierwszego wyboru oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu).
Przystępujący argumentował także, że odwołujący miał mieć pełną wiedzę w tym zakresie,
ponieważ w dniu 26 kwietnia 2024 r. wniósł odwołanie od pierwszego rozstrzygnięcia
postępowania zarzucając zamawiającemu zaniechanie odrzucenia oferty przystępującego
jako zawierającej rażąco niską cenę.
Skład rozpoznający spór podzielił trafne stanowisko odwołującego, że w sprawie nie
zachodzi przeszkoda procesowa powodująca konieczność wydania rozstrzygnięcia
formalnego i
częściowego odrzucenia odwołania, zaś termin na jego wniesienie, który
upłynął 15 lipca 2024 r. (art. 515 ust. 1 pkt 1 lit. a p.z.p., 10 dni od drugiego wyboru oferty
najkorzystniejszej z dnia 02.07.2024 r.,
za którą została uznana oferta przystępującego),
został przez odwołującego dochowany. Argumentacja przystępującego pomija, że
w
postępowaniu mamy do czynienia z zastosowaniem tzw. procedury odwróconej (art.
ust. 1 p.z.p.), co oznacza, że w ramach badania i oceny ofert, po dokonaniu formalnej
weryfikacji poprawności złożonych ofert, zamawiający przechodzi do ich badania pod kątem
wystąpienia przesłanek odrzucenia; nie dokonuje się oceny podmiotowej wszystkich
wykonawców, a jedynie wykonawcy, który złożył ofertę najwyżej ocenioną, najlepszą.
S
tosując procedurę odwróconą, zamawiający najpierw dokonuje oceny ofert, a następnie
bada c
zy wykonawca, którego oferta została najwyżej oceniona, nie podlega wykluczeniu
oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu (pkt 9.5 IDW). Jeżeli warunki podmiotowe
wykonawcy
najwyżej ocenionego są prawidłowe dokonuje się wyboru jego oferty jako oferty
najkorzystniejszej, nie dokonując badania i oceny sytuacji podmiotowej pozostałych
wykonawców.
W ramach pierwszego wyboru oferta przystępującego nie była ofertą
najkorzystniejszą – była nią oferta konsorcjum Ekocentrum - Wrocławski Ośrodek Usług
Ekologicznych Sp. z o.o. we
Wrocławiu i Transprojekt Gdański Sp. z o.o. w Gdańsku,
zamawiający oświadczył na posiedzeniu, że nie dokonywał weryfikacji podmiotowej
przystępującego, zatem w ramach pierwszego wyboru nie oceniał prawidłowości
zaskarżonego self-cleaningu. Przystępujący nie wskazał także na jakąkolwiek czynność
zamawiającego, która miałaby świadczyć o weryfikacji jego samooczyszczenia lub ujawniała
ocenę zamawiającego w tym przedmiocie, są to jedynie niepotwierdzone supozycje
uczestnika, wbrew zastosowanemu w postępowaniu trybowi badania i oceny ofert. W takiej
sytuacji
odwołujący nie mógł znać decyzji zamawiającego wieńczącej ocenę zdolności
podmiotowej przystępującego. Do drugiego rozstrzygnięcia postępowania nie było czynności
zamawiającego, której można byłoby postawić omawiany zarzut nr 1, czyli w ramach
pierwszego wyboru nie było substratu zaskarżenia. Należy także dodać, że aby podjąć
decyzję o wniesieniu odwołania, w ramach weryfikacji czy istnieje legitymacja materialna
o
charakterze określonym w art. 505 ust. 1 p.z.p., niezbędne jest poznanie stanowiska
zamawiającego, który w zakresie oceny sytuacji podmiotowej przystępującego wypowiedział
się dopiero w ramach drugiego wyboru, uznając prawidłowość dokonanego self-cleaningu
i
wybierając jego ofertę jako najkorzystniejszą.
Skład rozpoznający spór dokonał oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie
mając na uwadze art. 554 ust. 1 pkt 1 p.z.p., który stanowi, że Izba uwzględnia odwołanie,
jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ
na wynik postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba
– po dokonaniu ustaleń poczynionych na podstawie dokumentacji postępowania,
w szczególności w oparciu o postanowienia ogłoszenia o zamówieniu, SWZ, złożone oferty,
korespondencję prowadzoną w toku postępowania, zważając na okoliczności podniesione
w
odwołaniu, mając na uwadze stanowisko procesowe zaprezentowane przez
zamawiającego i przystępującego oraz przedłożony materiał dowodowy – stwierdziła, że
sformułowane przez odwołującego zarzuty nie znajdują potwierdzenia w ustalonym stanie
faktycznym i
prawnym, zatem odwołanie nie posiada uzasadnionych podstaw i jako takie
zostało oddalone w całości.
W przedmiocie zarzutu nr 1 z petitum
odwołania – naruszenia przez zamawiającego
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 p.z.p. w zw. z art. 110 ust. 3 zd. 2 w zw.
z art. 111 pkt 4 p.z.p. poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
przystępującego, pomimo iż
przystępujący zaniechał dokonania tzw. samooczyszczenia w trybie art. 110 ust. 2 p.z.p.
w
związku zaistnieniem w stosunku do niego przesłanek wykluczenia, Izba wskazuje co
następuje.
Skład orzekający ustalił, że w ramach postępowania objętego sporem przystępujący
przedłożył wraz z ofertą self-cleaning z dnia 15 sierpnia 2023 r., a także kolejny z dnia
12 marca 2024 r. (aktualizacja self-cleaningu), gdzie w stosunku do pierwszego
samooczyszczenia pojawił się nowy przetarg na „Pełnienie nadzoru nad realizacją robót
budowlanych oraz nad wykonaniem projektu wykonawczego i realizacją robót budowlanych
na zabudowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń kolejowych sieci
telekomunikacyjnych, systemu dynamicznej informacji podróżnych na odcinku Katowice
Szopienice Południowe - Katowice - Katowice Piotrowice w ramach projektu „Prace na
podstawowych ciągach pasażerskich (E 30 i E 65) na obszarze Śląska, etap I: linia E 65 na
odcinku Będzin - Katowice Szopienice Płd. - Katowice - Katowice Piotrowice” w związku
z wykluczeniem
przystępującego na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 8 p.z.p., od czego
przystępujący wniósł odwołanie, które wyrokiem z dnia 28 lutego 2024 r., sygn. akt: KIO
zostało przez Krajową Izbę Odwoławczą oddalone, co spowodowało złożenie
aktualizacji samooczyszczenia (pkt 3.6, pkt 71-73 pisma z dnia 12.03.2024 r.)
Odwołujący zarzucał, że aktualizacja self-cleaningu nie zawiera żadnych nowych
elementów, dodatkowych procedur, działań czy czynności, przystępujący nie wskazał, aby
wdrożył jakiekolwiek nowe środki zaradcze i nadal wprowadza zamawiających w błąd.
W aktualizacji self-
cleaningu z dnia 12 marca 2024 r. nie wprowadzono żadnych nowych
środków zaradczych, a jedynie wskazano, że dokonano spotkania na teams oraz nakazano
stosowanie procedury z 2022 r., zaktualizowanej w 2023 r. Dokumenty przedstawiane przez
przystępującego są dokumentami sporządzanymi dla formalności, a self-cleaning nie działa.
Skład orzekający stwierdził, że poinformowanie zamawiającego o nowym przetargu
z
pkt 3.6 aktualizacji samooczyszczenia, w ramach którego doszło do wprowadzenia w błąd,
zgodnie ze stanowiskiem przystępującego wskazanym w self-cleaningu, które znalazło
odzwierciedlenie w treści powołanych przez niego wyroków Izby i złożonych z self-
cleaningiem dowodów, jest pochodną wcześniejszych zdarzeń, tu przede wszystkim z dnia
sierpnia 2022 r., które miały miejsce jeszcze przed złożeniem oferty (tak pkt 81-92, 96-97
pisma z 12.03.2024 r.). Zgodnie z pkt 65-73 pisma z dnia 12 marca 2024 r.
– gdzie
przystępujący wyczerpująco wytłumaczył okoliczności ww. wykluczenia go przez
zamawiającego oraz przyczyny podejmowanych przez siebie czynności – podstawa
wykluczenia
zaistniała przed pierwszym samooczyszczeniem, które złożono wraz z ofertą.
Zastosowane w związku z tym środki techniczne, organizacyjne i kadrowe podjęto przed
złożeniem oferty w przetargu, a nie dopiero w ramach aktualizacji samooczyszczenia (którą
złożono w wyniku rozstrzygnięcia Izby w sprawie o sygn. akt: KIO 405/24). W pkt
aktualizacji samooczyszczenia, który następuje po pkt 81 – gdzie opisano środki
naprawcze
podjęte przez wykonawcę, odnoszące się do pierwszego self-cleaningu –
przystępujący wskazał „Wykonawca informuje, że działania te zważywszy na stan faktyczny
opisany powyżej podjęte zostały po dokonaniu czynności stanowiącej podstawę
wykluczenia, a mianowicie złożeniu formularza JEDZ w dniu 29.08.2022 r. a przed
uzyskaniem informacji o wykluczeniu z postępowania 3.6, tym samym w ocenie Wykonawcy
pozostają one skuteczne i w sposób należyty zapobiegają dalszym naruszeniom przepisów
postępowania przed Wykonawcę. Niemniej jednak w związku z wyrokiem w sprawie o sygn.
akt KIO 405/24 Wykonawca podjął dalsze środki celem wzmocnienia wcześniej podjętych
działań.”. Zatem w ramach środków naprawczych podjętych przez przystępującego,
dotyczących postępowania z pkt 3.6, należy uwzględnić czynności z pkt 81-92 pisma z dnia
12 marca 2024 r., które są tożsame z pkt 66-79 pisma z dnia 15 sierpnia 2023 r., a zostały
podjęte i wdrożone w ramach pierwszego self-cleaninigu, do których nie odniesiono się
w
ramach okoliczności podniesionych w odwołaniu. Do self-cleaningu z dnia 15 sierpnia
2023 r.
odwołujący referował w sposób hasłowy, odwołanie jest w tym zakresie
merytorycznie puste.
Odwołujący, który formułując okoliczności odwołania, skupił się na środkach
zaradczych wskazanych w aktualizacji samooczyszczenia z dnia 12 marca 2024 r. działał
nieprawidłowo, powinien bowiem zaskarżyć i szczegółowo odnieść się również do środków
naprawczych podjętych przez przystępującego, które wskazano i wykazano w ramach self-
cleaningu z dnia 15 sierpnia 2023 r.
W związku z okolicznościami dotyczącymi podstawy
wykluczenia, z której przystępujący się samooczyszczał, obydwa dokumenty należy czytać
łącznie. Odwołujący głównie referował do samooczyszczenia z dnia 12 marca 2024 r.
podnosząc, że „wykonawca INKO nadal wprowadza zamawiających w błąd, za co jest
skutecznie wykluczany z postępowań”, skupiając się na okolicznościach faktycznych
dotyczących aktualizacji samooczyszczenia z pominięciem, że do rzekomo „nowego błędu,
nowej podstawy wykluczenia” doszło jeszcze przed pierwszym samooczyszczeniem (z dnia
15.08.2023 r.). Zatem, pomimo że dopiero w aktualizacji self-cleaninigu wskazano na ww.
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, to środki podjęte przez przystępującego
nie ograniczają się wyłącznie do tych wskazanych w aktualizacji samooczyszczenia, jak
przyjęto w odwołaniu.
Izba stwierdziła także, że w celu dokonania samooczyszczenia przystępujący
przedłożył obszerne wyjaśnienia zawierające szczegółowe informacje dotyczące naruszeń,
w tym daty, rodzaje naruszeń oraz podjęte kroki naprawcze. Przystępujący szczegółowo
opisał działania naprawcze, takie jak zmiany w procedurach wewnętrznych, reorganizacja
działu ofertowania oraz wprowadzenie nowych systemów kontrolnych. Uchwały zarządu
z 2022 i 2023 r.
dokumentują przeprowadzenie reorganizacji personelu, co obejmuje
zatrudnienie nowych specjalistów ds. kontroli jakości oraz audytu, a także zakończenie
współpracy z panem W.K. Wdrożono nowy system sprawozdawczości i kontroli, który
pozwala na bieżące monitorowanie realizowanych projektów oraz wykrywanie ewentualnych
nieprawidłowości na wczesnym etapie. Uchwałą zarządu z dnia 4 kwietnia 2022 r.
wprowadzono procedurę w sprawie weryfikacji informacji dotyczących zdolności technicznej
lub zawodowej. Procedura ta została zmodyfikowana uchwałą z dnia 23 stycznia 2023 r.
Przystępujący w dniu 4 maja 2023 r. uzyskał certyfikat potwierdzający, że spełnia
wymagania PN-EN ISO 9001:2015-10 w
zakresie świadczenia kompleksowej usługi
zarządzania kontraktem oraz pełnienia nadzoru inwestorskiego nad realizacją robót
budowlanych. Utworzono struktury audytu wewnętrznego, które mają za zadanie regularne
przeprowadzanie audytów wewnętrznych oraz raportowanie wyników zarządowi. Do
samooczyszczenia dołączono dowody, które potwierdzają wdrożenie opisanych środków
zaradczych, w tym protokoły z audytów wewnętrznych oraz raporty z działań naprawczych.
Skuteczność wdrożonych środków została potwierdzona w dokumentach przedstawiających
wyniki audytów oraz oceny jakości realizowanych projektów, które nie wykazały żadnych
poważnych naruszeń od czasu wprowadzenia nowych procedur.
W ocenie Izby dokonany self-cleaning
pozwala na uznanie przystępującego za
wykonawcę dającego rękojmię prawidłowego wykonania zamówienia publicznego, a podjęte
przez niego
środki zaradcze spełniają przesłanki art. 110 ust. 2 p.z.p oraz są wystarczające
dla wykazania jego rzetelności – udowadniające, że wdrożono niezbędne mechanizmy
zmierzające do usunięcia skutków okoliczności, które stanowią podstawę wykluczenia,
a
także, że powzięto kroki zapobiegające wystąpieniu takich okoliczności w przyszłości.
Przystępujący skutecznie wprowadził niezbędne środki naprawcze, które zostały
skorelowane z podstawą wykluczenia, przywracając swoją wiarygodność w postępowaniu.
Przy tym skład orzekający zwraca uwagę, że każdy przypadek powinien być oceniany
indywidualnie, w zależności od sytuacji podmiotowej wykonawcy, na kanwie konkretnego
stanu faktycznego, jaki zaistnieje w postępowaniu. Przedstawiono Izbie hipotezę
odwołującego o pozornym samooczyszczeniu z pominięciem, że do „kolejnego”
wprowadzenia zamawiającego w błąd (postępowanie z pkt 3.6. pisma z dnia 12.03.2024 r.)
nie doszło w wyniku powzięcia rzekomo nieskutecznych/pozornych środków naprawczych
zastosowanych przez przystępującego, a w związku z okolicznościami, które miały miejsce
jeszcze przed ich podjęciem, zatem trudno mówić tu o ich nieskuteczności/pozorności.
O
kreślone w art. 110 ust. 2 p.z.p. środki naprawcze, ze swojej istoty, każdorazowo dotyczą
przywrócenia
rzetelności
wykonawcy
w
zakresie
zindywidualizowanej
sytuacji
wyeliminowania go z postępowania – tym samym podjęte przez wykonawcę działania mają
na celu zapobieganie danemu uchybieniu. Ergo
bez udowodnienia przez odwołującego, że
nadal dochodzi do tożsamego błędu, nie sposób skutecznie wywodzić, że
samooczyszczenie było jedynie formalnym wypełnieniem tego obowiązku.
Natomiast a
ktualizacja samooczyszczenia jest pokłosiem okoliczności, które miały
miejsce jeszcze przed wdrożeniem procedury naprawczej, w tym są wynikiem odmiennej
interpretacji prawnej. W
związku z okolicznościami sprawy ocenianej przez Izbę pod sygn.
akt KIO 405/24 i wprowadzeniem zamawiającego w błąd w ramach postępowania
wskazanego w pkt 3.6 aktualizacji self-cleaninigu,
dodatkowe czynności w postaci przeglądu
i przypomnienia
już wdrożonej procedury naprawczej (tak pkt 96-97 pisma z 12.03.2024 r.),
opisane w pkt 93-94 aktualizacji samooczyszczenia,
należy uznać za właściwe i adekwatne,
dopasowane do
okoliczności wykluczenia.
Konkludując, uwzględniając wagę i okoliczności podstawy do wykluczenia
wykonawcy,
skład rozpoznający spór stwierdził, że zamawiający w sposób prawidłowy
ocenił, że przedstawiono wystarczające dowody dla uznania, że zastosowano adekwatne
środki zaradcze do wykazania rzetelności przystępującego, zaś odwołujący nie udowodnił
okoliczności przeciwnych. Zatem omawiany zarzut, jako nieposiadający uzasadnionych
podstaw, został przez Izbę oddalony.
W zakresie zarzutu nr 2 z petitum
odwołania – naruszenia przez zamawiającego art.
226 ust. 1 pkt 2 lit. b p.z.p. poprzez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty
przystępującego, pomimo że przystępujący nie wykazał, że spełnia warunki udziału
w
postępowaniu określonych w SWZ w pkt. 8.6.1, tj. w zakresie posiadania dwóch usług
referencyjnych
– skład orzekający wskazuje jak niżej.
Zgodnie z SWZ pkt 8.6.1 zamawiający wymagał wykazaniem się w okresie ostatnich
10 lat posiadaniem: „co najmniej 2 usług polegających na zarządzaniu inwestycją
i
sprawowaniu nadzoru nad robotami budowlanymi z wyłączeniem nadzoru w okresie
gwarancji w zakresie budowy lub przebudowy linii kolejowej, przy czym usługa ta musi
dotyczyć robót budowlanych, których łączna wartość zakończonych lub odebranych
Świadectwem Przejęcia (protokołem odbioru końcowego) robót wynosi co najmniej
125 000 000,00 PLN brutto.
(…) Ocena spełnienia ww. warunku nastąpi na podstawie
przedstawionych przez Wykonawcę dokumentów i oświadczeń, o których mowa w punkcie
IDW.” Na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu wykonawcy składali
oświadczenia i dokumenty wskazane w pkt 9.6, tj. określony w pkt 9.6.1 wykaz usług,
wskazane w pkt 9.6.2 dowody okre
ślające czy te usługi zostały wykonane należycie i co
istotne „9.6.3 inne dokumenty – jeżeli Wykonawca z przyczyn niezależnych od niego nie jest
w stanie uzyskać dokumentów, o których mowa w pkt 9.6.2 IDW”.
Przystępujący złożył wykaz usług (wypełniony załącznik nr 6 do IDW), w którym
wskazano:
„2. Pełnienie nadzoru inwestorskiego nad realizacją robót budowlanych w ramach
następujących Kontraktów: Kontrakt nr 1 - Modernizacja odcinka Jaworzno Szczakowa -
Trzebinia (km 1,150
– 0,000 linii 134, km 15,810 - 29,110 linii 133); w ramach Projektu
„Modernizacja linii kolejowej E 30, odcinek Zabrze - Katowice - Kraków, etap IIb, PKP Polskie
Linie Kolejowe S.A. Ul. Targowa 74, 03-734 Warszawa, Umowa 90/124/0004/17/Z/I z dn.
”, przedmiot: „Zarządzanie inwestycją i sprawowanie nadzoru nad robotami
budowlanymi z
wyłączeniem nadzoru w okresie gwarancji w zakresie przebudowy linii
kolejowej Umowa 90/124/0004/17/Z/I z dn. 12.06.2017, Umowa podwykonawcza MP-
1/90/124/0004/17/Z/I z dn. 10.07.2017
”.
Do wykazu usług dołączono dwie umowy podwykonawcze, świadectwa przejęcia
robót, odmowę wystawienia referencji przez głównego wykonawcę, tj. DTŚ S.A.
w Katowicach z dnia 9 kwietnia 2024 r. gdzie wskazano:
„DTŚ SA, z siedzibą w Katowicach
przy ul. Mieszka I 10, jako Lider Konsorcjum w składzie DTŚ. S.A., ul. Mieszka I 10, 40-877
Katowice oraz MOSTY KRAKÓW S.A. (dawniej: MP-MOSTY Sp. z o.o.), (…) odmawia
udzielenia poświadczenia należytego wykonania Usługi w ramach Umowy jw. ze względu na
fakt, że Zamawiający PKP PLK dwukrotnie odmówił udzielenia tożsamego poświadczenia
Konsorcjum oraz że świadczenie Usługi nie zostało jeszcze zakończone, bowiem znajduje
się ono w okresie gwarancji i zgłaszania wad.”.
Odwołujący podnosił, że przystępujący nie dochował należytej staranności
w
pozyskaniu poświadczenia, o którym mowa w pkt 9.6.2 IDW i nie wykazał, że niezłożenie
przez niego referencji nastąpiło z przyczyn niezależnych od wykonawcy, nie zwrócił się
bezpośrednio do zamawiającego, prawdopodobnie dlatego, że jest świadomy, że nie może
korzystać z przedmiotowej referencji, gdyż nie wykonał całości usług. Odwołujący podważał
także zakres usług świadczonych przez przystępującego wskazując, że przystępujący nie
pełnił funkcji zarządzania kontraktem z powodu braku zapewnienia do realizacji referencyjnej
usług inżyniera projektu oraz koordynatora dostępu do torów.
Izba stwierdziła, że stanowisko odwołującego jest bezzasadne. Po pierwsze, zgodnie
z wymaganiami SWZ oraz normami p.z.p. przystępujący mógł wykazać się spełnieniem
wymagań ujętych w IDW w pkt 8.6.1 poprzez przedłożenie wykazu usług, który został
potwierdzony m.in.
oświadczeniem własnym (pkt 9.6.3 IDW), a nie referencjami, ponieważ
inwestor
, na rzecz którego realizowano zadanie, nie wystawia takich dokumentów przed
zakończeniem okresu gwarancji i zgłaszania wad (zamawiającym był PKP Polskie Linie
Kolejowe S.
A., realizacja odbywała się w zakresie działania Regionu Południowego Centrum
Realizacji Inwestycji, w
ykonawcą umowy nr 90/124/0004/17/Z/I z dnia 12.06.2017 r. było
konsorcjum firm: MP-
MOSTY Sp. z o.o. w Krakowie oraz „Drogowa Trasa Średnicowa” S.A.
z w Katowicach). T
ym samym jest to okoliczność niezależna od przystępującego, dodatkowo
wynikająca także z pisma z dnia 9 kwietnia 2024 r. DTŚ S.A. w Katowicach. Jak wskazał
zamawiający, skoro był to kontrakt realizowany na jego rzecz, to miał możliwość uzyskania
potwierdzenia doświadczenia przystępującego korzystając z własnych struktur firmy
i
pozyskał taki dokument w postaci e-mail od dyrektora projektu pana A.K. z zespołu ds.
modernizacji linii kolejowej E-30 na odcinku Zabrze - Katowice -
Kraków (korespondencja
elektroniczna dnia 28.06.2024 r.),
w którym potwierdza on, że czynności wykonane przez
przystępującego w ramach nadzoru na linii E30 ma odcinku Jaworzno Szczakowa - Trzebinia
- Krzeszowice, linia dla Kontraktu 1 i 2 (z Umowy 90/124/0004/17/Z/I),
były wykonane
należycie. Pan A.K. jest osobą wymienioną w umowie jako osoba do kontaktu ze strony
zamawiającego, więc jego oświadczenie opiera się na osobistym udziale w realizacji tej
inwestycji.
Dokonując badania i oceny ofert zamawiający nie mógł zatem pominąć, że był
inwestorem dla
umowy głównej, dla której przystępujący świadczył usługę i posiada wiedzę
dotyczącą należytego wykonania i zakresu realizacji kontraktu przez przystępującego, w tym
zatwierdzał przystępującego jako podwykonawcę. W związku z przedmiotem umowy nr MP-
1/90/124/0004/17/Z/I z dnia 10 lipca 2017 r.
oraz ustaleniami własnymi zamawiającego
prawidłowo zatem uznano, że treść oświadczenia przystępującego w zakresie wykazania
należytego wykonania umowy podwykonawczej obejmującej pełnienie nadzoru
inwestorskiego nie budziła wątpliwości, a także, że przystępujący z przyczyn niezależnych
od siebie
nie mógł uzyskać referencji (pkt 9.6.2 IDW), więc mógł posługiwać się
oświadczeniem własnym (pkt 9.6.3 IDW).
Po drugie, co do tezy odwołującego, że przystępujący nie wykonał całości usługi, Izba
zgodziła się z zamawiającym, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dnia 4 maja
2017 r. w wyroku w sprawie C-387/14, Esaprojekt S
p. z o.o. przeciwko Województwu
Łódzkiemu odpowiadając Krajowej Izbie Odwoławczej w trybie art. 267 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej na pytanie nr 5
zajął następujące stanowisko: „Gdy
wykonawca polega na doświadczeniu grupy wykonawców, której był członkiem,
doświadczenie to należy oceniać w zależności od konkretnego zakresu udziału tego
wykonawcy, a więc jego faktycznego wkładu w prowadzenie działań, które były wymagane
od tej grupy w ramach danego zamówienia publicznego. Wykonawca nabywa realne
doświadczenie nie przez sam fakt bycia członkiem grupy wykonawców i bez względu na to,
jaki miał w tę grupę wkład, lecz wyłącznie poprzez bezpośredni udział w realizacji
przynajmniej jednej z części zamówienia, do którego całościowego wykonania zobowiązana
jest ta grupa wykonawców”. Z powyższego wynika, że aby wykonawca w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia publicznego mógł wykazywać się doświadczeniem co do
wykonanego zakresu zamówienia konieczny jest jego bezpośredni udział w realizacji
przynajmniej jednej z części tego zamówienia, a jak wynika z dokumentacji przystępujący
realizował w całości dwie z trzech części kontraktu głównego. Nie ma tutaj znaczenia, że
wykonywał tą usługę jako podwykonawca a nie wykonawca, ponieważ realnie nabywał
doświadczenie w formie bezpośredniej realizacji umowy.
Po trzecie, n
adinterpretacją ze strony odwołującego jest zarzut jakoby przystępujący
nie pełnił funkcji zarządzania na referencyjnym kontrakcie, bowiem nie zapewnił do realizacji
wskazanego przez odwołującego personelu. Jak wynika z umowy podwykonawczej nr MP-
1/90/124/0004/17/Z/I z dnia 10 lipca
2017 r., którą przystępujący zawarł z MP-MOSTY
Sp. z
o.o. w Krakowie oraz „Drogowa Trasa Średnicowa” S.A. w Katowicach zakres
odpowiedzialności i zakres przedmiotowy tej umowy obejmuje całość działań w zakresie
zarządzania i nadzoru nad inwestycją poprzez wprowadzenie treści umowy
90/124/0004/17/Z/I z dnia 12 czerwca
2017 r. jako integralnej części umowy
podwykonawczej, tj.
„Strony postanawiają, że zawarcie niniejszej Umowy następuje
w
związku z Kontraktem, który wraz z wszystkimi załącznikami stanowi jej integralną część
a
zakres zobowiązań Podwykonawcy i uprawnień Zamawiającego (w rozumieniu niniejszej
Umowy) w szczególności w zakresie sposobu, w tym terminów, wykonania przedmiotu
niniejszej Umowy, odpowiedzialności za jej wykonanie, niewykonanie lub nienależyte
wykonanie, odpowiedzialności odszkodowawczej, gwarancji, rękojmi, odpowiedzialności
odszkodowawczej, przeniesienia praw autorskich, raportowania, zmiany Personelu,
ubezpieczenia i zabezpieczenia należytego wykonania umowy, rozwiązania Umowy,
poufności, są tożsame z tymi określonymi odpowiednio dla wykonawcy i zamawiającego
w
Kontakcie, chyba że niniejsza Umowa wprost stanowi inaczej. Strony postanawiają
jednocześnie, że Podwykonawca jest zobowiązany do wykonania niniejszej Umowy
w
sposób zapewniający pełne i należyte wykonanie Kontraktu przez Zamawiającego,
z
uwzględnieniem wszystkich oczekiwań Inwestora”. Zatem przystępujący, co jest kluczowe
dla rozpatrywanego zarzutu,
pełnił wymaganą w warunku funkcję zarządzania inwestycją
i sprawowania nadzoru
– zakres odpowiedzialności i zakres przedmiotowy ww. umowy
obejmuje całość działań w zakresie zarządzania i nadzoru nad inwestycją poprzez
wprowadzenie
treści umowy 90/124/0004/17/Z/I z dnia 12 czerwca 2017 r. jako integralnej
części umowy podwykonawczej (por. też przedmiot umowy 90/124/0004/17/Z/I str. 8), co
wprost potwierdza spełnienie warunku udziału w postępowaniu.
Po czwarte, w omawianym warunku
udziału w postępowaniu nie referowano do
konieczności zapewnienia jakiegoś konkretnego członka personelu, a do wymaganego
doświadczenia wykonawcy w pełnieniu usług polegających na zarządzaniu inwestycją
i sprawowaniu nadzoru nad robotami budowlanymi, co
przystępujący prawidłowo wykazał.
Wymagane doświadczenie referencyjne bada się i sprawdza wyłącznie w ramach brzmienia
danego warunku, a nie w zakresie postulowanych przez odwołującego wymagań, których
zamawiający nie stawiał wykonawcom w SWZ, a więc nie mogą być one podstawą do
badania zdolności podmiotowej przystępującego i eliminacji go z postępowania. Forsowana
przez odwołującego wykładnia warunku jest niezgodna z jego brzmieniem, a jego rozumienie
bezpodstawnie rozszerza warunek poprzez wykreowanie dodatkowych wymogów, które nie
wynikają z jego treści. Próba nakładania na przystępującego dodatkowych wymagań, których
nie ma w dokumentacji przetargu, stanowiłaby naruszenie naczelnych zasad zamówień
publicznych, określonych w art. 16 p.z.p., z których należy wyprowadzić zakaz
retroaktywnego pogarszania sytuacji niektórych wykonawców, w szczególności w zakresie
nakładania na nich obowiązków, które nie wynikają z dokumentacji postępowania.
Jak trafnie wskazuje się w orzecznictwie: „Nie budzi wątpliwości pogląd, że treść
SIWZ jest wiążąca dla wszystkie uczestników postępowania przetargowego, a precyzyjne
i
jasne formułowanie warunków przetargu, a następnie ich literalne i ścisłe egzekwowanie
jest jedną z podstawowych gwarancji, czy wręcz warunkiem sine qua non, realizacji zasady
uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców. Wskazując na powyższe
stwierdzić należy, iż zamawiający, na etapie oceny ofert, nie jest uprawniony do zmiany
treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia czy nadawania jego zapisom innego
znaczenia niż wynikająca z ich oczywistego brzmienia. Postanowienia specyfikacji są dla
niego wiążące i wyłącznie na ich podstawie może on oceniać treść złożonych ofert.” (wyrok
Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15.04.2021 r. sygn. akt: XXIII Zs 22/21) oraz
„W ocenie Sądu Okręgowego warunki udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego powinny w pierwszej kolejności podlegać literalnej interpretacji, ta bowiem
zapewnia najdalej idący obiektywizm zamawiającego, ale też minimalizuje ryzyko
nierównego traktowania wykonawców.” (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia
10.08.2023 r. sygn. akt: XXIII Zs 35/23). W
arunki udziału w przetargu bada się wyłącznie na
podstawie wymagań zamawiającego postawionych w dokumentacji postępowania i jeżeli
odwołujący uważał, że zamawiający powinien bardziej wnikliwie weryfikować potencjał
wykonawców, to właściwym momentem na zgłaszanie takich zastrzeżeń był termin na
zaskarżenie treści SWZ, co na tym etapie jest spóźnione (por. też wyrok Sądu Okręgowego
w Warszawie z dnia 13.09.2021 r. sygn. akt: XXIII Zs 67/21).
Obecnie, kiedy nie ma już możliwości zmiany dokumentacji postępowania, do czego
absolutną barierą jest upływ terminu na składanie ofert, treść dokumentacji postępowania
wiąże zamawiającego, wykonawców i Krajową Izbę Odwoławczą, a badanie i ocena ofert
następuje wyłącznie na podstawie wymagań zamawiającego określonych w SWZ. Nie
można więc z powodu niewyartykułowanych w dokumentacji warunków – które zdaje się
zdaniem odwołującego powinny znaleźć się w SWZ i na podstawie których chciałby on
weryfikować ofertę przystępującego – czynić zarzutu niewykazania posiadania odpowiednich
zdolności zawodowych, skoro takich wymagań zamawiający wykonawcom nie postawił.
Ergo,
jeżeli w dokumentacji postępowania w sposób wyraźny i jednoznaczny nie postawiono
danego wymogu, zamawiający nie ma uzasadnienia do jego wymagania od wykonawców,
ani podstaw do jego weryfikacji w
ramach badania i oceny ofert, a tym bardziej nie może być
to powód wyeliminowania wykonawcy z postępowania.
Jedynie dodatkowo warto zaznaczyć, że przystępujący zapewnił pełny zespół
specjalistów oraz pełnił funkcje zarządzania i nadzoru nad inwestycją. Brak jednego członka
personelu o nazwie inżynier projektu nie dyskwalifikuje doświadczenia wykonawcy,
w
szczególności, że skład osobowy zespołu zarządzającego nie opiera się jedynie na tym
stanowisku.
Wiodącą funkcje dla danej części kontraktu sprawuje tutaj inżynier rezydent,
osoba o analogicznych kwalifikacja w zakresie zarządzania projektami jak inżynier projektu,
posiadająca dodatkowo uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych
w
budownictwie. Osoba ta pełni bezpośrednio nadzór i zarządza merytorycznie całym
personelem inspektorów nadzoru w poszczególnych branżach, co w przypadku inżyniera
p
rojektu można odnieść jedynie do funkcji organizacyjnych. Ponadto zgodnie z realizowaną
umową przystępujący organizował biuro inżyniera projektu oraz zapewniał zespół
specjalistów zgodnie z wykazem z dnia 10 lipca 2017 r., który odnosi się do kontraktu jako
całości oraz wyszczególnia osoby wchodzące w skład personelu inżyniera. Przy tym inżynier
dla u
mowy podanej jako usługa referencyjna nie jest jednoosobową funkcją, jaką można
przypisać osobie fizycznie zatrudnionej na stanowisku o nazwie inżynier projektu czy inżynier
rezydent
, złożone przed odwołującego dokumenty przetargu głównie odnoszą się do
czynności wykonawcy ewentualnie do inżyniera, tylko w ppkt 15 ppkt 4.1.1. mogąc
wskazywać na osobę fizyczną. Zatem przedłożone przez przystępującego w trakcie
postępowania dokumenty potwierdzają właściwy udział w realizacji zadania, w wymaganym
zakresie pełnienia funkcji nadzoru inwestorskiego z ramienia wykonawcy i wykonywania
czynności obejmujących czynności inżyniera projektu.
Niemniej, dla wykazania warunku udziału w przetargu i tak decydującym jest jego
brzmienie i fakt, że przystępujący w zakresie swojej umowy podwykonawczej realizował
całość uprawnień i obowiązków „Inżyniera” jako strony umowy 90/124/0004/17/Z/I z dnia
12 czerwca 2017 r. w zakresie kontraktu 1 i 2, co
spełnia warunek zarządzania
i sprawowania nadzoru zgodnie z SWZ pkt 8.6.1.
Brak zapewnienia jednego członka
personelu o nazwie stanowiska i
nżynier projektu nie dyskwalifikuje doświadczenia
przystępującego zdobytego przez realizację przedmiotu umowy podwykonawczej, który był
tożsamy z zakresem zobowiązania konsorcjum MP-MOSTY Sp. z o.o. w Krakowie
i
„Drogowa Trasa Średnicowa” S.A. w Katowicach.
Konkludując, dokonana przez skład orzekający kontrola czynności zamawiającego
skutkowała stwierdzeniem, iż zamawiający w sposób właściwy ocenił doświadczenie
zawodowe przystępującego uznając go za wykonawcę spełniającego warunek udziału
w
postępowaniu, zaś odwołujący nie udowodnił okoliczności przeciwnej, więc odwołanie
zostało w tym zakresie oddalone.
Powyższe powoduje, że nie doszło również do naruszenia prawa w postaci
zaniechania zastosowania przez zamawiającego art. 109 ust. 1 pkt 8 i/lub 10 p.z.p.
i
odrzucenia oferty przystępującego, który zdaniem odwołującego miał wprowadzić
zamawiającego w błąd i/lub przedstawić informacje wprowadzające w błąd. Izba stwierdziła,
że nie została spełniona nawet pierwsza przesłanka art. 109 ust. 1 pkt 8 i/lub 10 p.z.p.,
bowiem nie
potwierdziło się, że przystępujący złożył zamawiającemu nieprawdziwe
oświadczenie o spełnieniu warunku udziału w postępowaniu dotyczące posiadania
wymaganego doświadczenia z pkt 8.6.1 rozdziału 8 IDW, zaś uniwersalną obroną – i przez
to a priori
eliminującą możliwość kwalifikacji postępowania przystępującego poprzez ww.
normy
– jest stwierdzenie, że podane przez niego informacje są prawdziwe. Ergo stan błędu
po stronie zamawiającego nie powstał i nie mógł powstać, więc zarzut nr 3 odwołania, jako
niepotwierdzony w ustalonym stanie rzeczy,
został przez skład orzekający oddalony.
Ponadto, skoro nie udowodniono, żeby przystępujący nie spełniał przedmiotowego
warunku udziału w postępowaniu, nie znajdzie także uzasadnienia zastosowanie art.
128 ust. 1 p.z.p. i wezwanie
przystępującego do uzupełnienia w tym przedmiocie, co
powoduje, że nie podlegał uwzględnieniu przez Izbę także niewykazany przez odwołującego
zarzut nr 4 z petitum
odwołania.
Brak potwierdzenia zarzutów podniesionych w odwołaniu powoduje, iż
w
przedmiotowym stanie faktycznym nie została wypełniona hipoteza art. 554 ust. 1 pkt
1 p.z.p.,
więc odwołanie zostało przez Krajową Izbę Odwoławczą oddalone.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wydano na podstawie art. 575 p.z.p.
obciążając strony kosztami zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania
odwoławczego z uwzględnieniem § 8 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 5 pkt 1 i 2 lit. a i b rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów
kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). Izba obciążyła odwołującego jako stronę
przegrywającą kosztami postępowania odwoławczego, na które złożył się uiszczony przez
stronę wpis od odwołania (15.000,00 zł), koszty wynagrodzenia jego pełnomocnika
(w
ramach limitu wynikającego z § 5 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia wynoszącego
zł), a także koszty zamawiającego zgodnie ze złożonym spisem kosztów
zł). Zamawiający tam, gdzie uwzględnił odwołanie (zarzut nr 1), a przystępujący
wniósł sprzeciw, ponosi koszty we własnym zakresie (przystępujący nie składał wniosków
kosztowych). Koszty stosunkowo
zasądzone od odwołującego na rzecz zamawiającego
dotyczą zarzutów nr 2-4, czyli wynoszą 3/4 kwoty ustalonej na podstawie spisu kosztów,
w
zaokrągleniu do pełnych złotych (3.063,00 zł).
Mając na uwadze powyższe o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono jak
w sentencji.
Przewodniczący: …………………………………
Członkowie:
…………………………………
…………………………………