Sygn. akt KIO 2762/24
WYROK
Warszawa, dnia 26 sierpnia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Małgorzata Jodłowska
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 5 sierpnia 2024 r. przez wykonawc
ę ELEKTROMETAL SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą
w Cieszynie
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego JASTRZĘBSKA SPÓŁKA
WĘGLOWA SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju
przy udziale uczestnika po
stronie Zamawiającego OPA CARBO SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Tychach
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, a w jej ramach
odrzucenie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. art. 224 ust. 6 ustawy z dnia
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oferty wykonawcy OPA CARBO
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Tychach, którego
wyjaśnienia nie uzasadniły podanej w ofercie ceny
2. Kosztami
postępowania odwoławczego obciąża zamawiającego JASTRZĘBSKĄ SPÓŁKĘ
WĘGLOWĄ SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju i:
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę ELEKTROMETAL
SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Cieszynie tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę po
600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez
ww. wykonawcę oraz Zamawiającego tytułem wynagrodzenia pełnomocnika
zasądza od zamawiającego JASTRZĘBSKA SPÓŁKA WĘGLOWA SPÓŁKA
AKCYJNA z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju na rzecz wykonawcy ELEKTROMETAL
SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Cieszynie kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszt poniesiony przez
ww. wykonawcę tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca: …………………………………
Sygn. akt KIO 2762/24
UZASADNIENIE:
Zamawiający - JASTRZĘBSKA SPÓŁKA WĘGLOWA SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą
w Jastrzębiu-Zdroju prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie
zamówienia pn: „Modernizacja rozdzielni 6 kV R-2z wraz z dostawą transformatora 6/0,4kV
1600kVA w JSW S.A. KWK
”Borynia-Zofiówka-Bzie” Ruch „Zofiówka”, nr referencyjny:
134/P/23.
Przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia jest prowadzone na podstawie
ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, dalej: „ustawa Pzp”.
Szacunkowa wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne określone
w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 6 lutego 2024 r. pod numerem: 76531-2024.
W
postępowaniu tym wykonawca ELEKTROMETAL SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą
w Cieszynie (dalej:
„Odwołujący”) w dniu 5 sierpnia 2024 r. wniósł odwołanie do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej wobec czynności i zaniechań Zamawiającego, tj.:
[A] Czynność wyboru oferty złożonej przez wykonawcę Opa- Carbo Sp. z o.o. z siedzibą
w
Tychach jako oferty najkorzystniejszej w sytuacji, gdy oferta ta powinna zostać odrzucona,
[B] Zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Opa-
Carbo Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach
mimo, że złożona przez tego wykonawcę oferta zawiera rażąco niską cenę.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 i art. 362 pkt 1 PZP poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykonawcy, która zawiera rażąco niską cenę, co w konsekwencji
doprowadziło do wadliwego wyboru tej oferty jako najkorzystniejszej,
art. 16 pkt 1 PZP poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, ze względu na
zaniechanie odrzucenia oferty Opa-Carbo i dokonanie jej wyboru jako oferty
najkorzystniejszej
, pomimo iż oferta ta zawiera rażąco niską cenę.
Odwołujący wniósł o:
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wnioskowanych w Odwołaniu i na rozprawie;
uwzględnienie Odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienie wyboru oferty najkorzystniejszej,
- odrzucenie oferty Opa-
Carbo Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach jako oferty zawierającej
rażąco niską cenę,
powtórzenie badania i oceny ofert,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów niniejszego
postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według rachunku złożonego na
rozprawie.
W
uzasadnieniu powyższych zarzutów i żądań Odwołujący wskazał m.in.:
Odwołujący zwrócił uwagę, że w skierowanym do Opa-Carbo wezwaniu z dnia
04.07.2024 r., opartym na przepisie art. 224 ust. 1 i 2 PZP, Zamawiający zwrócił się
„o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny, w szczególności
w zakresie określonym w art. 224 ust. 3 pkt 1)-8) PZP”. Zamawiający nie tylko zatem wskazał
powody (przesłanki) skierowanego do wykonawcy wezwania, ale też określił przedmiot
i
zakres niezbędnych wyjaśnień oraz podkreślił obowiązek wykonawcy przedłożenia
stosownych
dowodów na poparcie jego twierdzeń. Tymczasem złożone przez Opa-Carbo
wyjaśnienia z dnia 08.07.2024 r. nie spełniają ani wymagań wynikających z treści
skierowanego do niej wezwania, ani z przepisów art. 224 ust. 1 – 5 w zw. z art. 7 362 pkt 1
PZP. Wykonaw
ca przedstawił swoje twierdzenia co do tego, że jego oferta nie zawiera ceny
rażąco niskiej, jednak nie udzielił kompletnych wyjaśnień w zakresie wymaganym przez
Zamawiającego (art. 224 ust. 3 pkt 1-8 PZP), jak też nie przedstawił żadnych dowodów na
poparcie swoich twierdzeń. Odwołujący podkreślił, że w okolicznościach sprawy obowiązek
złożenia dowodów wynikał nie tylko z norm PZP, ale też Zamawiający zaakcentował go
w wezwaniu skierowanym do Opa-
Carbo, którego treścią wykonawca był związany.
Odwołujący zwrócił uwagę, że przepisy nie określają katalogu dowodów, które wykonawca
zobowiązany jest przedłożyć celem uzasadnienia racjonalności i rynkowego charakteru
oferowanej ceny, a wykonawca ma swobodę co do doboru dowodów, jednak muszą być one
adekwatne do składanych wyjaśnień i potwierdzać okoliczności w nich zawarte. Zamawiający
musi bowiem mieć możliwość weryfikacji złożonych wyjaśnień.
Odwołujący podniósł, że w swoich wyjaśnieniach Opa-Carbo nie wyczerpała
wymaganego przedmiotu wyjaśnień, a w zakresie, w jakim powołała się na różne okoliczności
(jak uzyskanie korzystnych warunków zakupów od poddostawców, różne czynniki pozwalające
na optymalizację czasu realizacji prac i ograniczenie kosztów pracy, doświadczenie
wynikające z realizacji podobnych usług dla innych podmiotów, rzeczywiste koszty pracy),
w
żaden sposób ich nie wykazała. W szczególności wykonawca nie udowodnił jakie i na jakie
materiały otrzymał od swoich poddostawców szczególnie korzystne warunki zakupu i jak te
warunki przekładają się na oferowaną przez niego cenę; na czym polegają usprawnienia
procesów realizacji prac, które wykonawca posiada, i jak przekładają się one na optymalizację
czasu pracy i ograniczenie jej kosztów, a w konsekwencji, jak i w oparciu o jakie czynniki
wykonawca skalkulował nakład pracy niezbędny dla wykonania zamówienia, jak kształtują się
koszty pracy przewidzianej przez wykonawcę dla realizacji zamówienia; z realizacji jakich
usług ma wynikać szczególne doświadczenie wykonawcy i jak przekłada się ono na oferowaną
przez niego cenę. Zdaniem Odwołującego brak przedstawienia dowodów na poparcie
zaprezentowanych twierdzeń pozbawił Zamawiającego możliwości ich weryfikacji, a co za tym
idzie przesądził o ziszczeniu się przesłanek z art. 224 ust. 6 i art. 226 ust. 1 pkt 8 PZP do
odrzucenia oferty Opa-Carbo.
Odwołujący podniósł, że do swoich wyjaśnień Opa-Carbo załączyła jedynie dokument
stanowiący – wg oświadczenia wykonawcy – kalkulację cenową, jednak nawet ten dokument
nie dowodzi żadnego ze szczególnych czynników cenotwórczych pozwalających na ustalenie,
że oferowana przez Opa-Carbo cena nie zawiera ceny rażąco niskiej. Wspomniana kalkulacja
zawiera jedynie pięć pozycji, w tym trzy ogólne pozycje składowe ceny (materiały, robocizna,
zysk) oraz dwie pozycje prezentujące sumę pozycji składowych. Takiego zestawienia nawet
nie sposób kwalifikować jako kalkulacji cenowej, gdyż jest ono bardzo ogólne,
nieweryfikowalne i nie poparte jakimikolwiek dowodami. Należy zauważyć, że na podstawie
przedstawionego zestawienia Zamawiający nie jest w stanie ustalić choćby czy założenia do
kalkulacj
i są zgodne z dokumentacją postępowania, czy wykonawca ujął w kalkulacji wszystkie
niezbędne koszty realizacji zamówienia, w jaki sposób wykonawca wyliczył cenę
poszczególnych etapów rozliczeniowych (wyspecyfikowanych w formularzu ofertowym), nie
wiadomo j
ak do kalkulacji zostały wyliczone wszystkie kluczowe stawki (np. dotyczące sprzętu,
zasobów ludzkich, materiałów, kosztów administracyjnych), jaką przyjęto technologię czy
organizację usług, ani czy wykonawca jest w stanie wykonać zamówienie za zaoferowaną
cenę. Reasumując, w oparciu o przedstawioną przez Opa-Carbo kalkulację nie sposób ustalić
jakie okoliczności właściwe wykonawcy spowodowały obniżenie ceny jego oferty, w jaki
sposób okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonawca mógł
dzięki nim dokonać. Komentowany dokument nie może zatem stanowić podstawy do
stwierdzenia, że wykonawca skutecznie wykazał, że oferowana przez niego cena nie jest
rażąco niską.
Przedstawione okoliczności rozstrzygają, że Wykonawca nie sprostał obowiązkowi
wyrażonemu w art. 224 ust. 5 PZP i nie wykazał realności zaoferowanej przez niego ceny, co
rozstrzyga o konieczności odrzucenia jego oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art.
224 ust. 6 i 362 pkt 1 PZP, jako zawierającej rażąco niską cenę. Zaniechanie odrzucenia oferty
Opa-
Carbo stanowiło naruszenie przepisów art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 i art.
362 pkt 1 PZP. Jednocześnie, z uwagi na nieodrzucenie oferty podlegającej odrzuceniu,
skutkowało naruszeniem art. 16 pkt 1 PZP poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.
W dalszej części uzasadnienia Odwołujący wskazał, że wskutek okoliczności
przedstawionych
wyżej Zamawiający jednocześnie naruszył przepis art. 16 pkt 1 PZP poprzez
przeprowadzenie postępowania w sposób niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców, ze względu na zaniechanie odrzucenia oferty Opa-
Carbo i dokonanie jej wyboru jako oferty najkorzystniejszej, pomimo, iż oferta ta zawiera
rażąco niską cenę.
Nie budzi wątpliwości, że oferta, która podlega odrzuceniu z uwagi na spełnienie
ustawowych przesłanek odrzucenia, nie może zostać oceniona i wybrana jako oferta
najkorzystniejsza. Takie działanie zamawiającego narusza nie tylko stosowne przepisy
stanowiące podstawę prawną do odrzucenia oferty, ale też przepis art. 16 ust. 1 PZP
wyrażający kluczową dla reżimu zamówień publicznych zasadę uczciwej konkurencji
i
równego traktowania wykonawców. Zasady te nakładają na zamawiającego obowiązek
jednakowego traktowania wykonawców na każdym etapie postępowania, bez stosowania
przywilejów i środków dyskryminujących wykonawców ze względu na ich właściwości. Ich
przestrzega
nie polega na stosowaniu jednej miary do wszystkich wykonawców. Jednym
z
przejawów tej zasady jest spoczywający na zamawiającym obowiązek dokonywania oceny
ofert według wcześniej sprecyzowanych i znanych wykonawcom kryteriów, na podstawie
dokumentów przedkładanych zgodnie z obowiązującą procedurą, bez stosowania
jakichkolwiek p
referencji wobec niektórych podmiotów.
W złożonej pismem z dnia 20 sierpnia 2024 r. odpowiedzi na odwołanie Zamawiający
nie uwzględnił zarzutów zawartych w odwołanych i wniósł o ich oddalenie w całości.
W
uzasadnieniu Zamawiający wskazał m.in.:
Zamawiający przytoczył szereg orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej dotyczących
rażąco niskiej ceny.
Zamawiający podkreślił, że wezwanie zamawiającego miało charakter ogólny. To przez
pryzmat wezwania zamawiającego oceniane mogły być wyjaśnienia wykonawcy: Opa-Carbo
sp. z o.o. w
Tychach. Treść wezwania nie precyzowała konkretnych elementów, które mają
zostać uwzględnione w treści wyjaśnień, w tym nie określono dowodów, które miałyby zostać
przez wykonawców złożone i nie wskazano, na obligatoryjny charakter złożenia dowodów.
Dalej Zamawiający podniósł, że ocena zarzutów odwołania nie może pomijać
okoliczności, że odwołujący nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających tezę, jakoby
ceny zaproponowane przez przystępującego miały rzeczywiście charakter ceny rażąco niskiej.
Odwołujący poprzestał bowiem na wskazaniu, że zgodnie z art. 537 pzp ciężar dowodu, że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył. Tymczasem
w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym
ciężar dowodu ustalony w sposób przewidziany w art. 537 pzp nie zwalnia odwołującego od
udowodnienia okoliczności przemawiających za koniecznością uznania ceny za rażąco niską,
zwłaszcza w sytuacji, gdy zamawiający nie miał wątpliwości co do realności ceny oferty.
Końcowo Zamawiający zwrócił uwagę, że cena w ofercie przystępującego została
ustalona w drodze aukcji elektronicznej, stanowiącej drugi etap postępowania nr 134/P/24.
Odwołujący brał aktywny udział w tejże aukcji i po jej przeprowadzeniu cena oferty
odwołującego została zaoferowana na poziomie niemal identycznym, do ceny zawartej w
ofercie przystępującego. Odwołujący zaoferował kwotę 2.688.000,00 zł netto, przy ofercie
przystępującego w wysokości 2.680.600,00 zł netto. Różnica pomiędzy ceną zawartą w ofercie
odwołującego oraz przystępującego wyniosła 7.400,00 zł i obejmowała wyłącznie jedno
postąpienie. Niewątpliwie w drodze aukcji elektronicznej zamawiający uzyskał znacznie
korzystniejszą cenę, od początkowo zakładanej. Jednakże do opisanego wyżej poziomu
cenowego licytowało wielu wykonawców. 5 Sam odwołujący zaoferował wykonanie umowy
w cenie
niemal identycznej, do ceny zaoferowanej przez przystępującego. Stąd należy uznać,
że cena uzyskana w postępowaniu jest cena rynkową i nie nosi znamion ceny rażąco niskiej.
Wykonawca
OPA CARBO SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
z
siedzibą w Tychach (dalej: „Uczestnik postępowania”) zgłosił przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego. Pismem z dnia 20 sierpnia 2024 r. ww. wykonawca
ustosunkował się do zarzutów podniesionych przez Odwołującego i wniósł o oddalenie
odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron oraz
Uczestnika postępowania uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności wezwanie do złożenia wyjaśnień,
odpowiedź na wezwanie, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
Stron
oraz Uczestnika postępowania wyrażone odpowiednio w odwołaniu, odpowiedzi
na odwołanie, piśmie procesowym, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane
w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505
ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
Zamawiającego.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę OPA
CARBO SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Tychach.
Wszystkie warunki formalne związane ze zgłoszonym przystąpieniem zostały spełnione. Co
za tym idzie
ww. wykonawca skutecznie zgłosił swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego, stając się Uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Izba nie
zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowodów wymienionych przez
Uczestnika postępowania w piśmie z dnia 20 sierpnia 2024 r. a złożonych na rozprawie, tj.
Kosztorys szczegółowy; Oferta PKIMSA Carboautomatyka S.A. z dnia 24.06.2024 r.; Oferta
JSW IT SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 01.07.2024 r.;
Oferta P.P.H.U.„PROSPER” Sp. z o.o. z dnia
03.07.2024 r.;
Zbiorcza lista płac; Wydruk z programu Impuls EVO 1.5 firmy BPSC;
Zanonimizowane umowy o pracę zawarte z przystępującym; Dokumenty referencyjne.
Dokumenty odnoszą się do okoliczności związanych ze złożonymi wyjaśnieniami rażąco
niskiej ceny. Wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny zobowiązany
jest składać dowody potwierdzające złożone wyjaśnienia najpóźniej w terminie wskazanym
przez zamawiającego. W związku z powyższym Izba uznała ww. dowody za niedopuszczalne
na tym etapie.
Izba nie zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowodów złożonych przez
Zamawiającego na posiedzeniu, tj. skanu wezwania skierowanego do Uczestnika
postępowania do przedłożenia dowodów z dnia 14 sierpnia 2024 r., jak również pisma
Uczestnika z dnia 19 sierpnia 2024 r. stanowiącego odpowiedź na wezwanie. Po pierwsze,
Zamawiający nie wskazał na jakiej podstawie prawnej i faktycznej skierował wezwanie do
przedłożenia dowodów. Po drugie, jak już wskazano wyżej, dokumenty odnoszą się do
okoliczności związanych ze złożonymi wyjaśnieniami rażąco niskiej ceny. Uczestnik
postępowania dowody potwierdzające złożone wyjaśnienia obowiązany był przedłożyć wraz
z
wyjaśnieniami z dnia 8 lipca 2024 r. Izba uznała, że czynność Zamawiającego polegająca
na wezwaniu
do przedłożenia dowodów dotyczących złożonych uprzednio wyjaśnień
zmierzała do obejścia prawa.
Izba postanowiła pominąć twierdzenia Odwołującego zawarte w piśmie z dnia
22 sierpnia 2024 r.
dotyczące kalkulacji cenowej Uczestnika postępowania (lit a i b str. 4).
Zgodnie z
art. 555 ustawy Pzp Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte
w
odwołaniu. Wykonawca w odwołaniu musi wskazać treść przepisu, który został przez
zamawiającego naruszony, a w uzasadnieniu faktycznym podać wszystkie okoliczności
potwierdzające zasadność twierdzeń wyrażonych w odwołaniu. Podkreślić należy, że samo
wsk
azanie czynności zamawiającego oraz naruszonych przez niego przepisów ustawy nie
tworzy zarzutu. Zarzut jest substratem okoliczności faktycznych i prawnych, które powinny być
wskazane w
odwołaniu i to właśnie one zakreślają granice rozpoznania odwołania. Niezależnie
od podstawy prawnej wskazanego naruszenia, nowe okoliczności faktyczne podnoszone po
wniesieniu odwołania stanowią nowe zarzuty, które nie były zawarte w odwołaniu. Nie mogą
one zatem być brane pod uwagę w trakcie rozpoznania odwołania przez Izbę.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego
przedmiotem jest modernizacja rozdzielni 6 kV R-
2z wraz z dostawą transformatora 6/0,4kV
1600kVA w JSW S.A. KWK ”Borynia-Zofiówka-Bzie” Ruch „Zofiówka
W dniu 28 czerwca
2024 r. Zamawiający przeprowadził aukcję elektroniczną, w wyniku
której najwyższą liczbę punktów otrzymał Uczestnik postępowania, oferując najniższą cenę
wykonania zamówienia, wynoszącą 3.296.978,10 zł brutto. Drugą pozycję w rankingu ofert
uzyskała oferta Odwołującego.
Zamawiający pismem z dnia 4 lipca 2024 r. wezwał Uczestnika postępowania do
udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny. Zamawiający
w
wezwaniu wskazał: Z uwagi na fakt, iż cena całkowita Państwa oferty jest niższa o około
32,83% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postępowania, zamawiający na podstawie art. 224 ust. 1 i 2 PZP
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny,
w
szczególności w zakresie określonym w art. 224 ust. 3 pkt 1)-8) PZP. (…)
Zamawiający zgodnie z art. 224 ust. 6 PZP odrzuci ofertę wykonawcy, który nie udzielił
wyjaśnień w wyznaczonym terminie lub jeżeli złożone wyjaśnienia z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny.
W odpowiedzi na wezwanie, Uczestnik postępowania w piśmie z dnia 8 lipca 2024 r.
wyjaśnił, co następuje:
Pismem z dnia 26 lipca
2024 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców, że dokonał
wyboru najkorzystniejszej oferty
, którą jest oferta wykonawcy Opa-Carbo Sp. z o.o., ul.
Budowlanych 168, 43-100 Tychy.
Izba zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, że
odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 559 ust. 2 ustawy Pzp, przepisy stanowiące
podstawą prawną zapadłego rozstrzygnięcia wskazać należy, że zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt
5) ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: jej treść jest niezgodna z warunkami
zamówienia.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Z kolei zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską
ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym
terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie
ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 537 ust. 1 i 2
ustawy Pzp stanowi, że ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny, spoczywa na: 1)
wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem
postępowania odwoławczego; 2) zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest
uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób: zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.
Izba za zbędne uznała przytaczanie definicji rażąco niskiej ceny opartej na
piśmiennictwie i orzecznictwie wobec ich powszechnej dostępności i przytoczenia w pismach
Stron.
W pierwszej kolejności niezbędne jest uczynienie klika uwag natury ogólnej, które
rzutowały na ocenę wyjaśnień Uczestnika postępowania w zakresie rażąco niskiej ceny.
W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano i z tym należy się zgodzić, że obowiązkiem
wykonawcy jest
dostarczenie konkretnych, spójnych, jasnych, logicznych i wyczerpujących
wyjaśnień wraz z dowodami na ich potwierdzenie. Wykonawca winien podać zamawiającemu
wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, m.in. sposoby kalkulacji,
założenia do kalkulacji, istotne elementy mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny etc.
Wyjaśnienia mają rozwiać wątpliwości zamawiającego (a w postępowaniu odwoławczym
Krajową Izbę Odwoławczą) co do wystąpienia rażąco niskiej ceny.
Wskazywanie przez wykonawców ogólnych, szablonowych wyjaśnień, że oferowana
cena nie ma charaktery rażąco niskiej ceny, jest realna, ekwiwalentna do przedmiotu
zamówienia, wykonawca posiada odpowiednie zaplecze techniczne i logistyczne, duże
doświadczenie etc. są niewystarczające i nie wnoszą niczego istotnego do sprawy.
Wystosowanie wezwania w trybie art. 224 ust. 1 i 2 ustawy Pzp oznacza dla wykonawcy
obowiązek wykazania, że zaproponowana przez niego cena lub proponowany koszt
(względnie ich istotne części składowe) nie ma charakteru rażąco niskiego. Obowiązkiem
wykonawc
y jest więc dostarczenie wyczerpujących wyjaśnień.
Co istotne, nawet skierowanie
do wykonawców wezwanie o standardowej treści, bez skonkretyzowania swoich wątpliwości
odnośnie ceny ofertowej nie zwalnia wykonawcy z obowiązku złożenia wyjaśnień, które
w zak
resie przedstawionych przez niego informacji są konkretne, spójne i wyczerpujące.
Wymaga podkreślenia, że wyjaśnienia wykonawcy nie mogą stanowić jedynie
formalnej odpowiedzi na wezwanie zamawiającego. Wyjaśnienia wykonawcy muszą być na
tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający był w stanie dowiedzieć się,
jakie oko
liczności właściwe wzywanemu do wyjaśnień wykonawcy, spowodowały obniżenie
ceny jego oferty, w jaki sposób okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich
oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem
przedstawienie t
akich składników i wykazanie indywidualnych czynników wpływających na to,
że wykonawca mógł zaoferować niższą cenę. Dodatkowo, ustawodawca wymaga, aby
wskazane w wyjaśnieniach informacje były poparte dowodami.
J
eżeli zamawiający wzywa wykonawcę do udzielenia wyjaśnień, w
tym złożenia
dowodów dotyczących wyliczenia ceny oferty, to jego obowiązkiem, jako profesjonalisty
biorącego udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jest zadośćuczynienie
temu wezwaniu. Składanie wyjaśnień ogólnych, niepopartych dowodami powoduje, że
wykonawca ponosi negatywne skutki niewykazania zasadności swoich twierdzeń.
Przechodząc do zarzutów odwołania wskazać należy, co następuje:
W ocenie Izby wyjaśnienia udzielone przez Uczestnika postępowania nie były
szczegółowe, kompletne ani też rzetelne. Powyższe niejako potwierdził zarówno Zamawiający
jak i Uczestnik postępowania składając na etapie postępowania odwoławczego dość obszerne
dowody
, których zabrakło na etapie składania wyjaśnień.
Rację miał Odwołujący wskazując, że z wyjaśnień nie wynika jakie i na jakie materiały
Uczestnik otrzymał korzystne warunki zakupu i jak te warunki przedkładają się na zaoferowaną
cen
ę, jakie są koszty pracy, jakie założenia do wyliczenia ceny przyjął Uczestnik, czy zostały
wyliczone stawki dotyczące np. sprzętów, koszty administracji. Mając gołosłowne twierdzenia
Uczestnika oraz kalkulację składającą się z trzech pozycji nie sposób uznać, że wyjaśnienia
uzasadniły podaną w ofercie cenę.
Izba zwraca również uwagę, że weryfikacja wyjaśnień wykonawcy nie może ograniczać
się do bezrefleksyjnego przyjęcia przez Zamawiającego założeń wykonawcy za prawidłowe.
Końcowo warto zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp nie tylko
nieudzielenie wyjaśnień w wyznaczonym terminie skutkuje koniecznością odrzucenia oferty,
ale także złożenie takich wyjaśnień, które nie uzasadniają podanej w ofercie ceny. Podkreślić
jednocześnie w tym miejscu należy, że ustawodawca nie przewidział możliwości zaniechania
odrzucenia oferty wykonawcy w sytuacji, gdy co prawda wyjaśnienia są ogólne i nie zostały
poparte dowodami, ale podejrzenia dotyczące rażąco niskiej ceny nie były uzasadnione.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie
art.
557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w związku
z
§ 2 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 5 pkt 1 lit a i 2 lit b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
30 grudnia
2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Mając powyższe na uwadze, Izba orzekła, jak w sentencji.
Przewodnicząca: …………………………………