Sygn. akt: KIO 2780/24
WYROK
Warszawa, dnia 26.08.2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Agata Mikołajczyk
Protokolant: Patryk Pazura
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2024 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 5 sierpnia 2024 r. przez Odwołującego: WTM
Sp. z o.o. z/s w Rogówku (Rogówko 6A 87-162 Rogówko) w postępowaniu prowadzonym
przez Zamawiającego: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy (ul.
Filmowa 1, 85-836 Bydgoszcz),
orzeka:
1. Oddala odwołanie;
2. Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Odwołującego: WTM Sp. z o.o. z/s w
Rogówku (Rogówko 6A 87-162 Rogówko)
i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od
odwołania;
2.2. Zasądza na rzecz Zamawiającego: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w
Bydgoszczy (ul. Filmowa 1, 85-836 Bydgoszcz) od Odwołującego kwotę 3.600 zł 00 gr
(słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie - w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
……………………………..
Sygn. akt: KIO 2780/24
Uzasadnienie
Odwołanie zostało wniesione do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 5 sierpnia 2024r.
przez wykonawcę WTM Sp. z o.o. z/s w Rogówku (Odwołujący) w postępowaniu
prowadzonym na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.), [ustawa Pzp lub Pzp lub Ustawa PZP] przez
Zamawiającego: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy. Przedmiotem
zamówienia publicznego jest: „Ocieplenie budynku szkoły oraz internatu i łącznika, znak
postępowania: ZSCKR-24/1, opublikowane ogłoszenie o zamówieniu w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod nr 2024/BZP 00338677/01 z dnia 24 maja 2024 r.
Wykonawca podał (...) składam odwołanie od:
1. niezgodnego z ustawą Prawo zamówień publicznych odrzuceniu oferty Odwołującej,
2. niezgodnego z ustawą Prawo zamówień publicznych niedokonaniem wyboru oferty
Odwołującej jako oferty najkorzystniejszej zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień
publicznych oraz Specyfikacją Warunków Zamówienia
3. niezgodnego z ustawą Prawo zamówień publicznych unieważnienie postępowania o
udzielenie przedmiotowego zamówienia publicznego.
Powyższym czynnościom zarzucam naruszenie przepisów prawa, tj.:
1. art. 226 ust. 1 pkt 10 PZP poprzez błędne przyjęcie, iż oferta Odwołującej zawiera błędy w
obliczaniu ceny lub kosztów oraz art. 16 pkt 1 PZP poprzez błędne przyjęcie, iż zastosowanie
preferencyjnej stawki VAT nie zapewnia równego traktowania wykonawców, ze względu na
brak porównywalności ofert.
2. art. 239 ust. 1 PZP poprzez zaniechanie wyboru oferty Odwołującej jako oferty
najkorzystniejszej w Postępowaniu,
3. art. 255 pkt 3 PZP poprzez unieważnienie postępowania, pomimo iż najkorzystniejsza
oferta nie przekracza kwoty, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia.”
W związku z powyższym Odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania w całości,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienie postępowania,
3. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności odrzucenia oferty WTM sp. z o.o.,
4. nakazanie Zamawiającemu przeprowadzenia ponownego badania i oceny ofert oraz
nakazanie Zamawiającemu wyboru oferty Wykonawcy WTM sp. z o.o.,
5. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującej kosztów postępowania przed
Krajową Izbą Odwoławczą wg norm przepisanych.
Wykonawca wskazał, że (...) Odwołująca ma interes w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia publicznego. Odwołująca posiada potencjał, wiedzę i doświadczenie
umożliwiające jej uzyskanie zamówienia. Ponadto oferta Odwołującej jest ważna, nie podlega
odrzuceniu i znajduje się na pierwszym miejscu w przyjętym kryterium oceny ofert. Uzyskanie
i realizacja przedmiotowego zamówienia umożliwią Odwołującej realizację zysku. Odwołująca
ma realną szansę na uzyskanie przedmiotowego zamówienia, która jednak może zostać
zniweczona na skutek czynności Zamawiającego, niezgodnych z przepisami ustawy, które
uniemożliwiają udzielenie zamówienia Odwołującej, posiadającej wymagane kwalifikacje,
doświadczenie i spełniającemu warunki udziału w postępowaniu. W ten sposób Odwołująca
może ponieść szkodę na skutek naruszenia przez Zamawiającego wskazanych przepisów
ustawy Prawo zamówień publicznych”.
W uzasadnieniu stanowiska podał:
I. Opis stanu faktycznego
Zamawiający prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
podstawowym art. 275 pkt 2 PZP, dla pn.: Ocieplenie budynku szkoły oraz internatu i łącznika,
znak postępowania: ZSCKR-24/1, opublikowane ogłoszenie o zamówieniu w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod nr 2024/BZP 00338677/01 z dnia 24 maja 2024, w którym
Odwołująca złożyła ofertę. Zamówienie obejmowało dwa zadania:
• Zadanie 1: Ocieplenie budynku internatu i łącznika.
• Zadanie 2: Ocieplenie budynku szkoły.
Zgodnie z Rozdziałem 17 ust. 1 SWZ oferty wykonawców ubiegających się o udzielenie
przedmiotowego zamówienia publicznego były oceniane w odniesieniu do kryteriów:
• cena – 60%
• długość okresu gwarancji jakości na wykonane roboty budowlane oraz dostarczone i
wybudowane materiały – 40 %
Najkorzystniejszą ofertę w oparciu o powyższe kryteria złożył wykonawca – „BYDGOSTA” sp.
z o.o., jednak oferta ta została przez Zamawiającego odrzucona na podstawie art. 226 ust. 1
pkt 8 PZP, tj. ze względu na rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia. W ocenie Odwołującej, działanie Zamawiającego w tym zakresie było słuszne.
W związku z powyższym w ocenie Odwołującej to oferta złożona przez WTM sp. z o.o. była
najkorzystniejszą w przedmiotowym postępowaniu. WTM sp. z o.o. za zaoferowała wykonanie
przedmiotu zamówienia za kwotę 2 014 110,04 zł brutto i 60-sięcio miesięczny okres gwarancji.
W dniu 30 lipca 2024 roku Zamawiający na podstawie art. 226 ust. 1 PZP w zw. z art. 16 ust.
1 PZP oraz art. 226 ust. 1 pkt 10 PZP w zw. z art. 266 PZP odrzucił ofertę Odwołującej,
wskazującą, że Odwołująca zastosowała w formularzu ofertowym dwie stawki podatku od
towarów i usług 8% w odniesieniu do ceny za wykonanie zadania 1 - Ocieplenia budynku
internatu i łącznika oraz 23% w odniesieniu do ceny za wykonanie zadania 2 – Ocieplenia
budynku szkoły, w sytuacji gdy w ocenie Zamawiającego w obu przypadkach powinna być
zastosowana 23% stawka podatku VAT.
W dniu 30 lipca 2024 roku Zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art. 255 pkt 3
PZP w zw. z art. 266 PZP, wskazując, iż jedyna nie odrzucona przez Niego oferta, zawierająca
cenę 2 983 040 zł brutto, złożona przez PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE „PUBR”
Sp. z o.o. przewyższa kwotę, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia.
II. Zarzut nr 1
Obowiązkiem wykonawcy składającego ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego jest obliczenie ceny z uwzględnieniem obowiązującej stawki podatku od towarów
i usług. Na gruncie polskiego prawa roboty budowlane objęte są 23% stawką podatku VAT,
jednakże w określonych sytuacjach stosuje się preferencyjną stawkę VAT w wysokości 8%.
Jak wskazuje Krajowa Izba Odwoławcza, jeżeli przedmiot zamówienia objęty jest
preferencyjną stawką VAT, Wykonawca zobowiązany jest do jej uwzględnienia, a przyjęcie
podstawowej stawki VAT stanowi błąd w obliczaniu ceny (vide. Wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 6 grudnia 2021 roku, sygn. akt KIO 3404/21, LEX nr 3350599).
W związku z powyższym Odwołująca zgodnie z przedstawionym przez Zamawiającego
wzorem formularza ofertowego rozbiła ceny za wykonanie poszczególnych zadań w ramach
zamówienia i wskazała, że:
• cena brutto za wykonanie Zadania 1: Ocieplenie budynku internatu i łącznika została
skalkulowana z uwzględnieniem 8% stawki VAT,
• cena brutto za wykonanie Zadania 2: Ocieplenie budynku szkoły została skalkulowana z
uwzględnieniem 23% stawki VAT.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującej, wskazując iż oba zadania powinny być objęte
23% stawką VAT.
Zgodnie z przepisami art. 41 ust. 12–12c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług obniżoną stawkę podatku VAT w wysokości 8% stosuje się do:
1) dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót
konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym; 2) robót konserwacyjnych
dotyczących:
a) obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
b) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych w dziale 12
- w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 1.- art. 41
ust. 12 ustawy o VAT tj. stawki podstawowej, tj. 23% stawką VAT.
W myśl art. 41 ust. 12a i 12b ustawy o VAT przez budownictwo objęte społecznym programem
mieszkaniowym rozumie się:
• obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
• lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych w dziale 12,
• obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 -
wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także
mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych
źródłach energii (Dz.U. z 2021 r. poz. 610, 1093, 1873 i 2376 oraz z 2022 r. poz. 467)
funkcjonalnie z nimi związaną z zastrzeżeniem, iż do budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym określonego powyżej nie zalicza się:
- budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300
m2;
- lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2.
Ponadto zgodnie z art. 2 pkt 12 ustawy o VAT przez obiekty budownictwa mieszkaniowego
rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych w dziale 11.
Dla celów podatku od towarów i usług stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB).
Zgodnie z wyjaśnieniami wstępnymi PKOB budynki dzielą się na mieszkalne i niemieszkalne.
Budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej
powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. Gdy mniej niż połowa
całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana na cele mieszkalne, budynek taki
klasyfikowany jest jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem. W przypadku
budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej limity określone powyżej,
obniżoną stawkę podatku stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej
udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej - art. 41 ust. 12c ustawy o
VAT. Z kolei art. 2 pkt 12 ustawy o VAT stanowi, że przez obiekty budownictwa mieszkaniowego
rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych w dziale 11. Dział 11 PKOB obejmuje trzy grupy budynków:
• Budynki mieszkalne jednorodzinne - 111 - czyli samodzielne budynki takie jak: pawilony,
wille, domki wypoczynkowe, leśniczówki, domy mieszkalne w gospodarstwach rolnych (bez
budynków gospodarstw rolnych), rezydencje wiejskie, domy letnie itp., a także domy bliźniacze
lub szeregowe, w których każde mieszkanie ma swoje własne wejście z poziomu gruntu,
• Budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe - 112,
• Budynki zbiorowego zamieszkania - 113 - czyli domy opieki społecznej, internaty i bursy
szkolne, domy studenckie, domy dziecka, domy dla bezdomnych, budynki mieszkalne na
terenie koszar, zakładów karnych i poprawczych, aresztów śledczych, budynki kościołów i
innych związków wyznaniowych, klasztory, domy zakonne, plebanie, kurie, rezydencje
biskupie oraz rezydencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Z powyższego zestawienia wynika, że budynki internatów szkolnych są zaliczane do PKOB
113, tj. do budynków zbiorowego zamieszkania.
Jak wynika z objaśnień do PKOB ta klasa obejmuje: "domy mieszkalne dla ludzi starszych,
studentów, dzieci i innych grup społecznych, np. domy opieki społecznej, hotele robotnicze,
internaty i bursy szkolne, domy studenckie, domy dziecka, domy dla bezdomnych itp.".
W związku z powyższym budynek internatu szkolnego – jako zaliczony do PKOB 113 – jest
objęty zakresem "budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym".
Warunkiem zastosowania stawki 8%, na podstawie art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, jest spełnienie
dwóch przesłanek.
Po pierwsze zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć budowy, przebudowy, remontu,
modernizacji, termomodernizacji budynków lub ich dostawy. Przedstawiona przesłanka, z
uwagi na treść zamówienia publicznego jest spełniona.
Po drugie, budynki lub ich części, których dotyczą ww. czynności, muszą być zaliczane do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Z uwagi na zaliczenie
budynku internatu do PKOB 113, tj. do budynków zbiorowego zamieszkania, ta przesłanka jest
również spełniona.
Reasumując, budynek internatu jako budynek sklasyfikowany wg. PKOB 1130 zalicza się do
budynków zbiorowego zamieszkania i tym samym remont tego typu budynku może korzystać
z preferencyjnej stawki VAT tj. 8%.
Zamawiający sam przyznaje w piśmie informującym o odrzuceniu oferty wykonawcy, iż
budynek internatu Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego przy ul. Filmowej w
Bydgoszczy stanowi budynek zbiorowego zamieszkania, sklasyfikowany w dziale 11 symbol
113 PKOB, w ocenie Zamawiającego nie służy celom stałego zamieszkania czym samym
wykonywane na nim roboty budowlane nie podlegają 8% stawce VAT. PKOB dzieli
sklasyfikowane w nim budynki mieszkalne i niemieszkalne, pojęcie „stałego zamieszkania”
zostało więc wypracowane wyłącznie przez organy podatkowe, jednak nie ma mocy
normatywnej, w przeciwieństwie do wiążących wyroków sądów administracyjnych.
W ocenie Odwołującej, Zamawiający nie może więc opierać swojej decyzji na interpretacjach
indywidualnych, wydanych w odniesieniu do odrębnych stanów faktycznych.
W informacji o odrzuceniu oferty Odwołującej, Zamawiający powołał się na interpretację
indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (IBPP1/443-937/08/PK) z dnia 31 lipca
2008 roku. Tego typu rozstrzygnięcia organów podatkowych faktycznie pojawiają się w obrocie
prawnym, jednak są jednoznacznie zanegowane przez wiążące organy podatkowe wyroki
sądów administracyjnych, takich jak na przykład:
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2023 roku
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ulega wątpliwości, że pokój na cel
mieszkalny dla studentów znajdujący się w budynku zbiorowego zamieszkania typu dom
studencki, służy zaspokojeniu ich potrzeb mieszkaniowych. Nie można się bowiem zgodzić z
organem, że stałe zamieszkanie należy utożsamiać z „pobytem stałym” rozumianym jako
zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego
przebywania. Zamieszkanie należy bowiem przeciwstawić pobytowi w danym lokalu w celach
innych niż mieszkalne, w szczególności w celach wypoczynkowych czy rekreacyjnych. O ile
bowiem pobyt w hotelu czy ośrodku wypoczynkowym nie służy zaspokojeniu potrzeb
mieszkaniowych, o tyle zamieszkiwanie w lokalu w domu studenckim zaspokaja tego rodzaju
potrzeby. Zwłaszcza, że co do zasady wiąże się z zamieszkiwaniem przez zasadniczą
większość roku, nawet przez kilka lat. Z całą pewnością pokój na cel mieszkalny dla studentów
znajdujący się w budynku zbiorowego zamieszkania typu dom studencki nie może być uznany
za lokal rekreacyjny lub wypoczynkowy. Podobnie, jak nie można utożsamiać pokoju na cel
mieszkalny dla studentów znajdującego się w budynku zbiorowego zamieszkania typu dom
studencki z aresztem śledczym, co czyni organ, powołując się na wyrok WSA w Olsztynie z
13 czerwca 2007 r., I SA/Ol 209/07. NSA, orzekając w tej sprawie, w pełni podziela
przedstawione w uzasadnieniu tego orzeczenia stanowisko, że "budynek mieszkalny" to
budynek przeznaczony dla zaspakajania potrzeb mieszkaniowych (vide. Wyrok Naczelnego
Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2023 roku, sygn. akt I FSK 1727/22, LEX nr
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 14 lutego 2024 roku
Brak jest podstaw do zanegowania zastosowania 8% stawki, przewidzianej w art. 41 ust. 12
u.p.t.u., do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót
konserwacyjnych dotyczących domu studenckiego (vide. Wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Opolu z dnia 14 lutego 2024 roku, sygn. akt I SA/Op 334/23, LEX nr
W ocenie Odwołującej na gruncie przepisów prawa podatkowego rozstrzygnięcia dotyczące
domów studenckich należy oddolności także do internatów ze względu na zbieżność ich
przeznaczenia.
Warto przytoczyć także uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 28 lutego
2018 roku, w którym Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, iż bez wątpienia celem budynku
internatu jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wychowanków szkoły, zapewnienie
warunków zbliżonych do domowych, z ułatwionym dostępem do zajęć dydaktycznych, w
związku z czym do jego budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy,
zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług stosuje się 8% stawkę podatku
VAT (vide. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 28 lutego 2018 roku, sygn. akt KIO 317/18,
LEX nr 2505322). Na podkreślenie zasługuje fakt, iż powyższy wyrok został wydany w 2018
roku i robót analogicznych do stanowiących przedmiot zamówienia w niniejszej sprawie.
Wydaje się więc, że jest on bardziej aktualny od wskazywanej przez Zamawiającego w
informacji o odrzuceniu oferty, interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w
Katowicach (IBPP1/443937/08/PK) z dnia 31 lipca 2008 roku.
Reasumując w ocenie Odwołującej, w sposób właściwy określiła ona w swojej ofercie stawkę
podatku VAT dotyczą ceny za wykonanie Zadania 1: Ocieplenie budynku internatu i łącznika
została. W związku z powyższym oferta Odwołującej nie powinna zostać odrzucona na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 PZP. W obliczu powyższej argumentacji, w ocenie
Odwołującej, skoro określiła ona w sposób prawidłowy cenę w formularzu ofertowym,
Zamawiający nie mógł przyjąć, iż oferta odwołującej narusza art. 16 pkt 1 PZP, ponieważ jest
nieporównywalna ofertami innych wykonawców.
III. Zarzut nr 2
Zgodnie z Rozdziałem 17 ust. 1 SWZ, Zamawiający ocenia w przedmiotowym postępowaniu
oferty, które nie podlegają odrzuceniu w oparciu o następujące kryteria:
Lp.
Nazwa kryterium
Znaczenie kryterium (w %)
Cena (C)
Długość okresu gwarancji jakości na
wykonane roboty budowlane oraz
dostarczone i wbudowane materiały
(G)
Zamawiający dokonywał oceny ofert przyznając punkty w ramach poszczególnych kryteriów
oceny ofert, przyjmując zasadę, że 1% = 1 punkt.
Punkty za kryterium „Cena” zostały obliczone według wzoru:
Cn
PC = ------- x 60 pkt Cb
gdzie,
PC - ilość punktów za kryterium cena
Cn - najniższa cena ofertowa spośród ofert nieodrzuconych
Cb – cena oferty badanej
W przypadku zaoferowania gwarancji pomiędzy 36 a 60 miesięcy Wykonawca otrzymywał pkt
wg wzoru:
G o
PG = ----------- x 40 pkt G max.
gdzie:
PG - wartość punktowa, którą należy wyznaczyć,
G max. - najdłuższy oferowany okres gwarancji, Go - okres gwarancji podany w badanej
ofercie.
Zamawiający odrzucił w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
sześć z siedmiu złożonych ofert. Jedyną ofertą nieodrzuconą pozostała ta złożona przez
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANZOWE „PUBR” sp. z o.o.
Oferta złożona w postępowaniu przez PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANZOWE
„PUBR” sp. z o.o. oferowała:
• Cenę w wysokości 2 983 040,40 zł
• Okres gwarancji 60 miesięcy
Oferta złożona przez Odwołującą oferowała:
• Cenę w wysokości 2 014 110,04 zł
• Okres gwarancji 60 miesięcy
W przypadku uwzględnienia Zarzutu 1 Odwołującej, oceniając oferty złożone w
przedmiotowym postępowaniu, które nie podlegają odrzuceniu, zgodnie z zasadami opisanymi
w SWZ:
• oferta złożona przez PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANZOWE „PUBR” sp. z o.o. powinna
80,51 pkt,
• oferta złożona przez Odwołującą powinna 100 pkt,
W związku z powyższym na podstawie art. 239 ust. 1 PZP w zw. z art. 266 PZP Zamawiający
powinien dokonać wyboru oferty złożonej przez Odwołującą jako najkorzystniejszej.
IV. Zarzut nr 3
Po upływie terminu składania ofert Zamawiający na stronie internetowej prowadzonego
postępowania wskazał, iż na sfinansowanie realizacji przedmiotowego zamówienia
publicznego zamierza przeznaczyć kwotę 2 692 000,00 zł. Odwołująca wskazał w ofercie cenę
2 014 110,04 zł brutto. Kwota ceny zaoferowanej przez Odwołującą jest więc niższa niż kwota,
którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia publicznego.
W związku z powyższym w przypadku uwzględnienia przez Izbę Zarzutu nr 1 wskazywanego
przez Odwołującą brak jest podstaw do unieważnienia przedmiotowego postępowania w
oparciu o art. 255 pkt 3 PZP.
V. Podsumowanie
Biorąc pod uwagę stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego i prawa
zamówień publicznych, wniesienie niniejszego Odwołania stało się konieczne i uzasadnione
dla ochrony prawa WTM sp. z o.o. W ocenie Odwołującej niedopuszczalnym jest nieudzielenie
zamówienia Wykonawcy, który złożył najkorzystniejszą ofertę tylko ze względu na fakt błędnej
wykładni przepisów prawa podatkowego, dokonanej przez Zmawiającego.
Do postępowania odwoławczego, w tym po stronie Zamawiającego przystąpienia
nie zostały zgłoszone.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie (pismo z dnia 21/08/24) wniósł o oddalenie
odwołania. W uzasadnieniu stanowiska podał: (...)
a) Zarzut nr I i III
Odwołujący zarzuca Zamawiającemu, że ten wadliwie uznał, iż w postępowaniu zastosowanie
ma wyłącznie podstawowa stawka podatku VAT i niewłaściwe jest stosowanie preferencyjnej
stawki tego podatku (8%) do robót dotyczących budynku internatu. Linią sporu między
Zamawiającym a Odwołującym jest ocena, czy budynek internatu jest budynkiem stałego
zamieszkania, co na gruncie art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 12 ustawy o VAT jest
warunkiem koniecznym do możliwości przyjęcia stawki preferencyjnej dla wykonywanych
robót. Zamawiający dokonując oceny ofert, w zakresie określenia właściwej stawki podatku
VAT zlecił sporządzenie opinii w tym zakresie, którą załącza do niniejszej odpowiedzi.
Argumentację przedstawioną w opinii traktować należy jak argumentację samego
Zamawiającego.
Ustawa o VAT wprowadza własną definicję budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym. Określają ją łącznie:
a) art. 41 ust. 12a ustawy o VAT – zgodnie z którym przez budownictwo objęte społecznym
programem mieszkaniowym rozumie się m.in.:
− obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz
lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12,
− obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony
zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla
ludzi starszych i niepełnosprawnych, oraz
b) art. 2 pkt 12 ustawy o VAT – zgodnie z którym przez obiekty budownictwa mieszkaniowego
rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w PKOB w dziale 11.
Zgodnie z PKOB w dziale 11 tej klasyfikacji sklasyfikowano budynki mieszkalne – do
których zaliczono m.in. budynki zbiorowego zamieszkania (PKOB 113), które stanowią domy
mieszkalne dla ludzi starszych, studentów, dzieci i innych grup społecznych, np. domy opieki
społecznej, hotele robotnicze, internaty i bursy szkolne, domy studenckie, domy dziecka, domy
dla bezdomnych itp., budynki mieszkalne na terenie koszar, zakładów karnych i poprawczych
oraz aresztów śledczych, a także budynki rezydencji prezydenckich i biskupich. Kwestia
stawki podatku VAT właściwej dla robót budowlanych (w tym termomodernizacji) internatów
szkolnych, akademików oraz innych budynków zbiorowego zamieszkania sklasyfikowanych w
PKOB w dziale 11 jest obecnie przedmiotem sporów w związku ze zmieniającym się
stanowiskiem organów podatkowych. W przeszłości (do ok. 2020 r.) organy podatkowe
jednolicie potwierdzały, że takie obiekty spełniają kryteria uznania ich za budownictwo objęte
społecznym programem mieszkaniowym, a w konsekwencji, że usługi w zakresie ich remontu,
modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub konserwacji podlegają opodatkowaniu
według stawki VAT 8%. Z czasem jednak stanowisko to uległo zmianie, organy podatkowe
zwróciły bowiem uwagę (czego – jak wynika z analizy ww. interpretacji i WIS – wcześniej nie
badały), że dla potrzeb uznania danego obiektu za budownictwo objęte społecznym
programem mieszkaniowym (a w konsekwencji zastosowania stawki VAT 8%) nie jest
wystarczające aby dany obiekt był klasyfikowany w dziale 11 PKOB „Budynki mieszkalne”
(jednorodzinne, wielomieszkaniowe lub zbiorowego zamieszkania), wymagane jest bowiem
dodatkowo aby obiekt ten był „budynkiem stałego zamieszkania”. Wynika to z literalnego
brzmienia art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 12 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku
obiektów budownictwa mieszkaniowego, społecznym programem mieszkaniowym objęte są
wyłącznie „budynki mieszkalne stałego zamieszkania” sklasyfikowane w PKOB w dziale 11.
Takie stanowisko przedstawiono przykładowo:
− w Wiążącej Informacji Stawkowej Nr 0111-KDSB2-2.440.204.2022.4.EA z 23 stycznia 2023
r., gdzie wskazano, że:
„Budynek internatu, o którym mowa w przedmiotowej sprawie, pomimo zaklasyfikowania do
PKOB 11, nie jest jednak obiektem stałego zamieszkania. Jak wynika z opisu, obiekt ten
przeznaczony jest do okresowego pobytu wychowanków (...) w czasie trwania nauki szkolnej,
natomiast w okresach wolnych od nauki (ferie zimowe i wakacje) budynek jest udostępniany
zorganizowanym grupom na zasadzie usługi wynajmu. W takim wypadku nie można uznać,
że budynek jest przeznaczony do stałego zamieszkania, gdyż pobyt w nim jest uwarunkowany
trwaniem okresu nauki”,
− w Wiążącej Informacji Stawkowej Nr 0111-KDSB1-2.440.138.2023.3.SM z 21 sierpnia 2023
r., gdzie wskazano, że:
„(…) Internat nie jest miejscem stałego zamieszkania, a budynek związany jest z okresowym
zamieszkaniem (...) w czasie trwania roku szkolnego od września do czerwca. [...] właściwa
stawka podatku od towarów i usług wynosi zatem 23%”,
− w Wiążącej Informacji Stawkowej65 Nr 0115-KDST2-2.450.749.2020.3.RS z 19 listopada
2020 r.: „Obiekty budownictwa mieszkaniowego to – jak wynika z art. 2 pkt 12 ustawy –
budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w dziale 11. W związku z powyższym, ponieważ opisany we wniosku towar, tj.
dom studencki, klasyfikowany jest do działu 11 PKOB, jego dostawa podlega opodatkowaniu
stawką podatku od towarów i usług w wysokości 8%, na podstawie art. 41 ust. 2 i ust. 12 pkt
1 w związku z art. 146aa ust. 1 pkt 2 ustawy”.
W wydawanych WIS organy podatkowe powoływały się w tym celu na Rozporządzenie
Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie66 oraz na zawartą w §13 pkt 5 tego Rozporządzenia
definicję budynku zbiorowego zamieszkania. Wynika z niej, że budynek zbiorowego
zamieszkania to budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel,
motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe,
schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie
zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także
budynek do stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny.
Organy podatkowe uznały, że skoro w świetle przepisów Rozporządzenia internaty i domy
studenckie są uznawane za budynki „przeznaczone do okresowego pobytu ludzi”, to nie
spełniają one warunku przeznaczenia do „zamieszkania stałego”. W konsekwencji, nie mogą
zostać zakwalifikowane do obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2
pkt 12 ustawy o VAT.
Stanowisko przedstawione w pełni powyżej popiera Zamawiający. Orzecznictwo, na
które powołuje się Odwołujący, czyli jednostkowe orzeczenie Naczelnego Sądu
Administracyjnego (wyrok z dnia 13 kwietnia 2023 r. - I FSK 1727/22) oraz wyrok Sądu
Administracyjnego w Opolu z dnia 14 lutego 2024 roku (I SA/Op 334/23), nie przesądza stawce
właściwej. Sądy nie wypracowały jednolitego stanowiska ws. kryteriów oceny tego, czy obiekt
przeznaczony jest do zamieszkania stałego czy tez nie. Na poziomie wojewódzkich sądów
administracyjnych spotkać można zarówno pogląd, że obiekty, które są przeznaczone do
okresowego pobytu ludzi, a pobyt ten ma związek z istniejącą w tym czasie potrzebą lub
podejmowanymi zajęciami, nie są obiektami „stałego zamieszkania” takich osób, jak i pogląd,
że są. Za pierwszym z nich opowiedział się przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w
Bydgoszczy w prawomocnym wyroku z 13 grudnia 2022 r., sygn. I SA/Bd 591/22. Jakkolwiek
sam wyrok dotyczył budynku aresztu śledczego, sąd odniósł się w nim również do budynku
internatu stwierdzając, że: „Pojęcie »krótkotrwały pobyt« nie musi oznaczać pobytu, który trwa
krótko w ścisłym tego słowa znaczeniu. Pobyt w internacie może trwać kilka lat, i o ile związany
jest on z nauką, jest pobytem krótkotrwałym. Decydujący jest cel, jakiemu służy dane
pomieszczenie. Określenie »pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób«
należy odnosić do tych pomieszczeń, które zaspokajają potrzeby mieszkaniowe na pewien
czasu, który nie musi być z góry określony, ale związany jest z działalnością człowieka i ma
zaspokajać potrzeby mieszkaniowe na czas tej działalności. Dopóki pobyt w danym
pomieszczeniu wiąże się z określoną działalnością, będzie uznawany za takie pomieszczenie,
choćby pobyt ten trwał przez okres kilku lat. Nawet w przypadku np. długotrwałego i
nieprzerwanego przebywania w danym hotelu pracowniczym nie pozwala to na zaliczenie go
do lokali służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Decydujące w tym przypadku jest
bowiem przeznaczenie pokoi w hotelu pracowniczym. Celem tym jest wynajmowanie tych
pokoi na zasadach podobnych, jak w przypadku internatów czy »zwykłych« hoteli”.
Jak wskazano wcześniej, po wyroku NSA, na który powołuje się Odwołujący, organy
podatkowe nadal wydają WIS, wskazujące że stawką właściwą w sprawie jest stawka
podstawowa – 23 % (WIS Nr 0111-KDSB1-2.440.138.2023.3.SM z 21 sierpnia 2023 r.). Teza
postawiona przez NSA, zgodnie z którą pojęcie „stałego zamieszkania” nie powinno być
rozumiane jako zamieszkanie pod danym adresem z zamiarem stałego przebywania (czego
konsekwencją jest uznanie, że przebywanie uczniów w internacie szkolnym jest „stałym
zamieszkaniem”) pomija następujące ważne wskazówki interpretacyjne, co mogło wydarzyć
się m.in. z tego powodu, że z uwagi na sposób sformułowania zarzutów skargi kasacyjnej
kwestia ta nie przez ten sąd formalnie rozpatrywana. Jakkolwiek – jak już wskazywano –
ustawa o VAT nie zawiera własnej definicji pojęcia „stałego zamieszkania”, nie jest jednak tak,
że posługuje się nim jedynie w kontekście obiektów objętych społecznym programem
mieszkaniowym, o którym mowa w art. 41 ust. 12 i nast. tej ustawy. Drugim „miejscem”, w
którym ustawa posługuje się tym sfomułowaniem są przepisy z zakresu ustalania tzw. miejsca
świadczenia usług w obrocie międzynarodowym, przykładowo art. 28k ust. 1 ustawy o VAT
regulujący zasady ustalania miejsca świadczenia na rzecz m.in. osób fizycznych niebędących
podatnikami VAT tzw. usług elektronicznych. Stanowi on, że miejscem świadczenia takich
usług jest co do zasady miejsce (kraj), w którym takie osoby posiadają „stałe miejsce
zamieszkania” lub „zwykłe miejsce pobytu”. Jest to istotne o tyle, że pojęcia te zostały
zdefiniowane na gruncie przepisów unijnych, a konkretnie w Rozporządzeniu wykonawczym
do Dyrektywy VAT. Wskazano w nim, że na użytek stosowania Dyrektywy VAT:
− „stałe miejsce zamieszkania” osoby fizycznej oznacza adres figurujący w krajowej ewidencji
ludności lub innym podobnym rejestrze lub adres wskazany przez tę osobę odpowiednim
organom podatkowym, chyba że istnieją dowody wskazujące na to, że ten adres nie
odzwierciedla rzeczywistości (art. 12 Rozporządzenia wykonawczego), podczas gdy
− miejsce, w którym dana osoba fizyczna zazwyczaj mieszka ze względu na powiązania
osobiste i zawodowe – oznacza jej „stałe miejsce pobytu” (art. 13 Rozporządzenia
wykonawczego).
Drugim argumentem przemawiającym za tym, że ustawodawca uznaje jednak, że
przebywanie uczniów w internatach i bursach szkolnych nie jest dla nich „zamieszkaniem”, jest
sposób sformułowania przepisów wprowadzających zwolnienie z VAT dla niektórych usług, a
konkretnie:
− art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT – zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi w
zakresie wynajmowania nieruchomości o charakterze mieszkalnym na cele mieszkaniowe, w
zestawieniu z
− art. 43 ust. 1 pkt 30 ustawy o VAT – zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi
zakwaterowania w bursach i internatach świadczone na rzecz uczniów i wychowanków szkół
prowadzących te bursy i internaty.
To zestawienie wyraźnie wskazuje, że racjonalny ustawodawca odróżnia jednak pojęcia
„zamieszkania” i „zakwaterowania” wskazując, że w odniesieniu do burs i internatów mamy do
czynienia z „zakwaterowaniem” (w przeciwnym wypadku przepis art. 43 ust. 1 pkt 30 ustawy
musiałby odnosić się do „usług zamieszkania w bursach i internatach”).
Kolejne wskazówki interpretacyjne wynikają z orzecznictwa sądów administracyjnych oraz
TSUE, w ocenie którego w przypadku braku konkretnych definicji, pojęcia stosowane w
przepisach o VAT powinny być odczytywane w sposób potoczny, w rozumieniu przyjętym w
języku powszechnym. W tym zakresie możliwe są dwa ujęcia: próba zdefiniowania pojęcia
„stałego zamieszkania” poprzez odwołanie do definicji wynikających ze słownika języka
polskiego bądź też poprzez odwołanie do praktycznej oceny sposobu funkcjonowania instytucji
takich jak internaty szkolne i ustalenia czy faktycznie przebywanie tam nie różni się niczym od
przebywania „w domu”. Zgodnie z Wielkim Słownikiem Języka Polskiego73 „mieszkać” to
przebywać gdzieś na stałe lub przez dłuższy czas i mieć tam swoje gospodarstwo lub miejsce
do spania i jedzenia, opierając się z kolei na definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego
PWN „mieszkać” to zajmować jakieś pomieszczenie i traktować je jako główne miejsce
swojego pobytu. Na tej podstawie nie można w naszej ocenie twierdzić, że internat jest dla
uczniów miejscem, gdzie przebywają oni „na stałe”, mają tam „swoje gospodarstwo”, bądź
traktują internat jako „główne miejsce swojego pobytu”. Głównym miejscem pobytu uczniów
szkoły takiej jako ZSCKR jest miejsce ich stałego zamieszkania rozumiane jako miejsce
zamieszkania ich rodziców lub opiekunów prawnych, w szczególności mając na uwadze, że
mówimy tu o osobach niepełnoletnich. Do analogicznych wniosków prowadzi próba
zdefiniowania pojęcia „stałego zamieszkania” przez pryzmat celu tworzenia placówek takich
jak internat szkolny oraz sposobu ich funkcjonowania. Źródłem informacji jest w tym przypadku
ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, a w szczególności art. 107 tej ustawy.
Stanowi on, że dana szkoła może zorganizować internat „dla uczniów uczących się poza
miejscem stałego zamieszkania (…), w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań
opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów”. Już z samej tej
definicji wynika, że internat nie jest „stałym miejscem zamieszkania” uczniów, a placówką,
która ma im zapewnić możliwość uczenia się właśnie „poza miejscem stałego zamieszkania”.
Potwierdzają to także przepisy regulujące zasady korzystania z internatów, w szczególności
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowej organizacji publicznych
szkół i publicznych przedszkoli. Z §8 ust. 11 tego Rozporządzenia wynika, że internat prowadzi
działalność przez cały rok szkolny, z wyjątkiem ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i
zimowej przerwy świątecznej. Oznacza to, że internat szkolny nie jest dla uczniów dostępny
na zasadach analogicznych jak miejsce zamieszkania. Nie powinien być w związku z tym z
takim miejscem utożsamiany.
Podsumowując, w ocenie Zamawiającego, co potwierdza załączona opinia, budynek
Internatu nie spełnia definicji obiektu objętego społecznym programem mieszkaniowym, o
którym mowa w art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT, a tym samym prace związane z jego
modernizacją/termomodernizacją nie korzystają z możliwości opodatkowania według
preferencyjnej stawki VAT 8%. W konsekwencji, właściwą stawką dla tego typu prac będzie
stawka VAT 23%.
c) Zarzut nr II
W zakresie zarzutu nr II Zamawiający wskazuje, że jest on nie tylko niezasadny z uwagi na
właściwą decyzję Zamawiającego w przedmiocie odrzucenia oferty Odwołującego i
unieważnieniu postępowania, ale również przedwczesny. Hipotetycznie nawet zakładając, że
potwierdziłby się zarzuty nr I i III, to Zamawiający zobowiązany byłby unieważnić czynność
unieważnienia postępowania i odrzucenia oferty Odwołującego, a następnie ponowić
procedurę badania i oceny ofert, w tym wezwać do złożenia podmiotowych środków
dowodowych, o których mowa w Rozdziale 8 SWZ i dokumenty te ocenić. Wynik tych
czynności decydowałby o ostatecznym statusie jego oferty. Oferta wykonawcy byłaby ofertą
najwyżej ocenioną, jednak jeszcze nie ofertą najkorzystniejszą. Nieuprawnione jest na tym
etapie zakładanie przez Odwołującego, że wybór jego oferty stanowił obowiązek
Zamawiającego, a w tym wypadku tylko zaniechanie obowiązku może być podstawą
stawianego zarzutu.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia – zgodnie z punktem 4 SWZ - jest:
„4.1. (...) „Ocieplenie budynku szkoły oraz internatu i łącznika”.
4.2. Zamówienie obejmuje prace wskazane w Opisie przedmiotu Zamówienia stanowiącym
Załącznik nr 1 do SWZ, w szczególności:
Zadanie 1: Ocieplenie budynku internatu i łącznika:
Docieplenie styropapą dachu budynku internatu i łącznika 660 m2
Docieplenie ścian z wykonaniem wyprawy budynku internatu i łącznika 1 702 m2
Wymiana orynnowania i rur spustowych 182 m Wymiana obróbek blacharskich i gzymsów 530
m Wykonanie oświetlenia zewnętrznego budynku 1 kpl.
Zadanie 2: Ocieplenie budynku szkoły:
Docieplenie dachu styropapą 660 m2
Docieplenie ścian z wykonaniem wyprawy 2 278 m2
Wymiana orynnowania i rur spustowych 180 m Wymiana obróbek blacharskich dachu i
gzymsów w 750 m
Wykonanie oświetlenia zewnętrznego budynku 1 kpl.(...)
W postępowaniu złożono 7 ofert. Zamawiający trzy oferty odrzucił na podstawie:
Oferta nr 1: art. 226 ust. 1 pkt. 2) lit. c) w zw. z art. 266 ustawy Pzp, oraz art. 226 ust. 1 pkt 8)
w zw. z art. 266 ustawy Pzp, 3) art. 226 ust. 1 pkt 12) w zw. z art. 266 ustawy Pzp.
Oferta nr 2: art. 226 ust. 1 pkt 12) oraz w zw. z art. 266 ustawy Pzp
Oferta nr 5: art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. z art. 266 ustawy Pzp,
Z kolei następne trzy oferty (Oferta nr 4, 6 i 7), w tym oferta Odwołującego, zostały odrzucone
na podstawie: art. 226 ust. 1 pkt. 3) w zw. z art. 16 ust.1 oraz art. 226 ust. 1 pkt. 10) w zw. z
art. 266 ustawy Pzp. W uzasadnieniu tych decyzji Zamawiający podał: (...) Zgodnie z treścią
art. 266 ustawy Pzp, do przygotowania i prowadzenia przez zamawiających publicznych
postępowania o udzielenie zamówienia klasycznego o wartości mniejszej niż progi unijne
stosuje się przepisy działu II, z wyjątkiem przepisów art. 83, art. 86, art. 87 ust. 3, art. 88-90,
art. 97 ust. 2, art. 124, art. 125 ust. 2 і 6, art. 126, art. 127 ust. 1, art. 129, art. 130, art. 132-
188, art. 220, art. 227 ust. 1, art. 257, art. 264 і art. 265, chyba że przepisy niniejszego działu
stanowią inaczej. Z kolei zgodnie z treścią art. 226 ust. 1 pkt. 3) Zamawiający odrzuca ofertę,
jeżeli jest niezgodna z przepisami ustawy oraz zgodnie z treścią art. 226 ust. 1 pkt 10) ustawy
Pzp, Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera błąd w obliczeniu ceny lub kosztu.
W formularzu ofertowym wykonawca zastosował dwie stawki VAT: 8% i 23%.
W związku z zastosowaniem przez Wykonawcę różnych stawek VAT tj. stawki VAT 8% i VAT
23%, Zamawiający celem rozstrzygnięcia wątpliwości co do poprawności zastosowania przez
Wykonawcę stawki podatku VAT skierował się z wnioskiem o wydanie opinii prawno-
podatkowej w zakresie określenia wysokości stawki podatku VAT dla w/w zadania.
Zakres zamówienia w związku z realizacją ww. projektu obejmuje w ocieplenie budynku szkoły
oraz internatu i łącznika Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego przy ul. Filmowej w
Bydgoszczy. Budynek internatu Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego przy ul.
Filmowej w Bydgoszczy stanowi budynek zbiorowego zamieszkania, sklasyfikowanego w
dziale 11, symbol 113 PKOB, jednak jako internat nie służy celom stałego zamieszkania
(okresowy pobyt ludzi). Tym samym nie spełnia przesłanki zaliczenia go do obiektów
budowlanych objętych społecznym programem mieszkaniowym. Jako przykład właściwej
oceny i interpretacji kompleksowego budynku wskazać należy klasyfikację przyjętą w
interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (IBPP1/443937/08/PK) z
dnia 31 lipca 2008 r. W stanie sprawy będącej przedmiotem wydanej decyzji obiekt stanowiący
ośrodek szkolno-wychowawczy w części którego mieszczą się internaty dla młodzieży
niepełnosprawnej sklasyfikowanym został pod symbolem PKOB 1263. W wydanej interpretacji
wskazano „w sytuacji, gdy przedmiotem robót termomodernizacyjnych jest sklasyfikowany w
PKOB w dziale 12 obiekt budownictwa niemieszkalnego jako całość i umowy są zawarte na
realizację usługi w budynku jako całości, to stawka 22% [aktualnie 23%- przyp. autora] ma
zastosowanie do całości robót (zarówno związanych z pomieszczeniami przeznaczonymi dla
celów mieszkaniowych jak i pomieszczeń przeznaczonych na cele użytkowe). W
przedmiotowej sprawie powyższe będzie miało zastosowanie w przypadku termomodernizacji
budynku ośrodka szkolno-wychowawczego oraz budynku szkoły sklasyfikowanych w PKOB
1263.” Do całości prac objętych przedmiotem niniejszego Zamówienia winna być zastosowana
stawka VAT 23%. Reasumując, Zamawiający uznaje, iż oferta Wykonawcy:
a) jest sprzeczna z art. 16 ust. 1 ustawy Pzp (zastosowano preferencyjny VAT 8% w sytuacji,
gdy z ustawy o podatku od towarów i usług wynikał wymóg zastosowania stawki 23% VAT, co
nie zapewnia równego traktowania wykonawców – brak porównywalności ofert).
b) zawiera błąd w obliczeniu ceny, w rozumieniu art. 226 ust. 1 pkt 10) ustawy Pzp. Przyjęcie
w ofercie nieprawidłowej stawki podatku VAT jest zatem równoznaczne z błędem w obliczeniu
zawartej w ofercie ceny, polegającym na wadliwym doborze przez wykonawcę̨ elementu
mającego niewątpliwie wpływ na obliczenie wysokości zaoferowanej ceny. Innymi słowy,
posłużenie się̨ przez wykonawcę̨ choćby tylko jednym nieprawidłowo określonym elementem
kalkulacji ceny przekłada się̨ na wystąpienie błędu w obliczeniu ceny, bez względu na skalę
lub rozmiar stwierdzonego uchybienia (Uchwała SN z dnia 20 października 2011 r., III CZP
Ofertą spełniającą wymagania – jedyną spośród złożonych i nieodrzuconych - została uznana
Oferta nr 3 z ceną 2 983 040,40 zł przewyższającą kwotę, którą Zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia tj. podaną na otwarciu ofert kwotę 2 692 000,00 zł
brutto.
W odwołaniu wykonawca WTM kwestionując decyzję odrzucenia jego oferty podniósł zarzut
naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp z uwagi na błędne – jego zdaniem
- przyjęcie, że zastosowanie preferencyjnej stawki VAT nie zapewnia równego traktowania
wykonawców, ze względu na brak porównywalności ofert. W konsekwencji wskazał na
naruszenie art. 239 ust.1 ustawy Pzp z uwagi na zaniechanie wyboru jego oferty jako
najkorzystniejszej oraz art. 255 pkt 3 Pzp z uwagi na unieważnienie postępowania, albowiem
cena jego oferty jako najkorzystniejszej nie przekracza kwoty, którą Zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Zgodnie z dokumentacją tego postępowania wykonawcy w formularzu oferty zobowiązani byli
podać odrębnie cenę netto i stawkę podatku VAT odrębnie dla każdego z zadań (Zadania 1 i
Zadania 2) oraz łączną cenę brutto. Odwołujący zgodnie ze wzorem formularza (zał. nr 3)
podał:
Oferuję/oferujemy* wykonanie zamówienia zgodnie z zakresem robót zamieszczonych w
opisie przedmiotu zamówienia zawartym w SWZ oraz dokumentacji projektowej,
za cenę ryczałtową:
brutto ........... 2 014 110,04 zł................. zł
W tym
a)
Za zadanie 1: Ocieplenie budynku internatu i łącznika:
netto.... 860 757,32........... zł podatek VAT …8… %, .................. 68 860,59
........... zł, brutto ............ 929 617,91 ....................... zł
b)
Za zadanie 2: Ocieplenie budynku szkoły:
netto........... 881 700,92................. zł
podatek VAT …23… %, .............. 202 791,21.......... zł,
brutto ............ 1 084 492,13................ zł (...)
Izba rozpoznając zarzut naruszenia art. 226 ust.1 pkt 10 ustawy Pzp miała na uwadze
dyrektywę z art. 534 ust. 1 Pzp zgodnie z którą: (...) „strony i uczestnicy postępowania
odwoławczego są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą
skutki prawne”. W przedmiotowej sprawie Odwołujący jak i Zamawiający powołując się na
orzecznictwo przedłożyli opinie prawne, z których wynikało, że:
1. według opinii Odwołującego (PKT IV): „Uwzględniając: brzmienie przepisów
podatkowych, aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych oraz wykładnie celowościową
(tzw. ratio legis) przepisów w zakresie niższych stawek dla budownictwa o charakterze
mieszkalnym - należy uznać, że dla czynności dostawy, budowy, remontu, modernizacji,
termomodernizacji, przebudowy, robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych
lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym
(w tym internatów) możliwa jest stawką 8% VAT. Ewentualne ryzyko zanegowania tej stawki
VAT wiąże się z pojedynczymi, negatywnymi interpretacjami (WIS) Dyrektora Krajowej
Informacji Skarbowej. Powyższe ryzyko jest jednak niskie z uwagi na korzystne orzeczenie
NSA z dnia 13 kwietnia 2023 r. (l FSK 1727/22) i późniejszych orzeczeń wojewódzkich sądów
administracyjnych (m.in. wyrok WSA w Opolu z dnia 14 lutego 2024 r. I SA/Op 334/23)”.
Według opinii Zamawiającego (pkt 51): Budynek Internatu nie spełnia definicji obiektu
objętego społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa w art. 41 ust. 12 pkt 1
ustawy o VAT, a tym samym prace związane z jego modernizacją/termomodernizacją nie
korzystają z możliwości opodatkowania według preferencyjnej stawki VAT 8%. W
konsekwencji, właściwą stawką dla tego typu prac będzie stawka VAT 23%.
W niniejszym postępowaniu ciężar udowodnienia (wykazania), że możliwe było w
odniesieniu do prac związanych z modernizacją/termomodernizacją budynku Internatu i
łącznika zastosowanie preferencyjnej stawki podatkowej, spoczywał niewątpliwie na
Odwołującym albowiem wykonawca składając ofertę w zakresie Zadania 1 zastosował
preferencyjną stawkę i kwestionując podstawy odrzucenia jego oferty domaga się uchylenia
decyzji unieważnienia postępowania o zamówienie publiczne i w konsekwencji wyboru jego
oferty jako najkorzystniejszej. Taki dowód na sporną okoliczność nie został przedłożony. Nie
można za taki dowód uznać powoływanego orzecznictwa, które niewątpliwie wiąże ale tylko w
danej sprawie, a które – jak zauważył sam Odwołujący - na przestrzeni ostatnich lat ulegały
zmianom. Podobnie opinii, która stanowi w istocie stanowisko wykonawcy.
Izba zwraca uwagę i, co wymaga podkreślenia, Zadanie 1 obejmowało nie tylko
ocieplenie „budynku internatu” ale „i łącznika”. Zatem ocenę zastosowania stawki podatku
VAT należało odnieść do całości prac na Zadaniu 1. Dowód powołany przez Odwołującego –
wyciąg z Projektu wykonawczego w pkt 4 (str 22) wskazuje także jednoznacznie na
wyodrębnienie w ramach Zadania 1 dwóch obiektów, a mianowicie „Budynek „Internatu” –
kategoria zagrożenia ludzi ZL V i „Budynek „Łącznika” – kategoria zagrożenia ludzi ZL III
podobnie jak Budynek „Szkoły” zaliczony do Zadania 2, gdzie stawka podatku VAT ustalona
została w kwocie 23 %. Miarodajnym dowodem dla tej sprawy byłaby niewątpliwie Wiążąca
Informacja Stawkowa (WIS). Taka Wiążąca Informacja Stawkowa pozwala na uzyskanie
prawomocnej informacji dotyczącej stawki VAT, właściwej dla danego towaru bądź usługi, która
to informacja jest wiążąca dla organu podatkowego. Co z kolei jest gwarancją dla podatników,
że dla sprzedawanych przez nich towarów bądź usług została zastosowana właściwa stawka
VAT według klasyfikacji CN (Nomenklatura Scalona) dla towarów lub PKWiU (Polska
Klasyfikacja Wyrobów i Usług) dla usług i dodatkowo chroni podatnika w trakcie kontroli
podatkowej w sytuacji, gdy dla danego towaru/usługi organ kontrolujący zakwestionuje stawkę
VAT. De facto organ podatkowy nie będzie mógł jej podważyć, a tym samym wynik kontroli w
danej sprawie nie spowoduje negatywnych skutków dla podatnika. Niewątpliwie tak jak
wskazano w art. 42a ustawy o podatku od towarów i usług VAT uzyskanie takiej Wiążącej
Informacji Stawkowej jest możliwe zarówno przez podatników (czynnych oraz zwolnionych z
VAT) posiadających numer identyfikacji podatkowej (NIP) jak i przez zamawiającego (osoba
fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,
zobowiązana do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych) w zakresie mającym wpływ
na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym. Jednakże w
tym stanie faktycznym Izba uznała, co zostało wskazane wyżej, że ciężar dowodu w pierwszej
kolejności spoczywał na Odwołującym, albowiem to wykonawca domaga się zastosowania dla
Zadania 1 stawki preferencyjnej. Izba także zauważa, że Odwołujący powołując się na
orzecznictwo Sądów Administracyjnych w NSA oraz wyrok KIO pominął, że prace, których
dotyczą orzeczenia nie uwzględniają takiego zakresu jak na Zadaniu 1. Dotyczą one bowiem
tylko obiektu kwalifikowanego w tym orzecznictwie jako budynek zbiorowego zamieszkania z
możliwością zastosowania stawki 8 %, podczas gdy prace na Zadaniu 1 dotyczą nie tylko
takiego obiektu, ale również wyodrębnionego w dokumentacji obiektu oznaczonego jako
łącznik, który trudno uznać za obiekt stałego zamieszkania. Cena za Zadanie 1 ma dotyczyć
tych dwóch obiektów łącznie. Niewątpliwie Wiążące Informacje Stawkowe powoływane przez
Zamawiającego także dotyczą tylko obiektu kwalifikowanego w tych stanowiskach jako
budynek zbiorowego zamieszkania, a zatem chociażby z tego powodu nie mogą mieć
odpowiedniego zastosowania do oceny stawki podatku VAT dla prac na Zadaniu 1. Jednakże
wskazane powyżej okoliczności i wskazany ciężar dowodu, który spoczywał na Odwołującym,
nie pozwoliły na podważanie decyzji Zamawiającego o odrzuceniu oferty Odwołującego na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp. Izba również zauważa, że kwestia podatkowa na Zadaniu
1 z uwagi na odmienne stanowiska organu podatkowego jak i sądów administracyjnych, a
także z uwagi na mieszany charakter prac na Zadaniu 1 mogła być niewątpliwie przedmiotem
pytania do treści SWZ kierowanym w oparciu o art. 135 ust.1 ustawy Pzp.
Wobec powyższych ustaleń nie mógł także podlegać uwzględnieniu podnoszony w
odwołaniu zarzut naruszenia art. 16 pkt 1) ustawy Pzp oraz zarzut naruszenia art. 239 ust.1
ustawy Pzp i w konsekwencji zarzut naruszenia art. 255 pkt 3 Pzp, albowiem ceny
niepodlegającej odrzuceniu oferty przekracza kwotę, którą Zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 oraz rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r.
(Dz.U. z 2020 r. poz. 2437) (rozporządzenie) oraz § 7 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 tego rozporządzenia.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji.
……………………………..