Sygn. akt: KIO 2799/24
WYROK
Warszawa, dnia 30 sierpnia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Elżbieta Dobrenko
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 5 sierpnia 2024 r. przez wykonawcę P.D., prowadzącego działalność gospodarczą pod
firmą Grani-Tec P.D.
w postępowaniu prowadzonym przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń Spółka Akcyjna
z siedzibą w Bytomiu
przy udziale po stronie odwołującego – wykonawcy Energokon-Plus Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Sosnowcu
przy udziale po stronie zamawiającego – wykonawcy Wyburzenia Silesia Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Czerwionce-Leszczynach
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego i zalicza w poczet kosztów postępowania
odwoławczego kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych 00 groszy),
uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3.600,00 złotych
(słownie: trzy tysiące sześćset złotych 00 groszy), obejmującą poniesiony przez
Zamawiającego koszt wynagrodzenia pełnomocnika.
3. Z
asądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3.600,00 złotych (słownie: trzy
tysiące sześćset złotych 00 groszy), stanowiącą uzasadnione koszty Zamawiającego,
obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika.
Na orzeczenie - w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga
za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
…………………………..
Sygn. akt KIO 2799/24
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Spółka Restrukturyzacji Kopalń Spółka Akcyjna z siedzibą w Bytomiu, dalej:
„Zamawiający” prowadzi, na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych, dalej: „ustawa Pzp” postępowanie o udzielenie zamówienia pn.: „Likwidacja
szybu Jas IV dla Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. Oddział KWK „Jas-Mos-Jastrzębie III”,
Ruch „Jas-Mos ”, dalej: „Postępowanie”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu
21 maja 2024 r. pod numerem 2024/BZP 00331772.
W dniu 5 sierpnia 2024 r. wykonawca P.D.
, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
Grani-Tec P.D.,
dalej: „Odwołujący” wniósł odwołanie wobec czynności Zamawiającego w
postaci wyboru jako najkorzystniejszej oferty Wyburzenia Silesia Sp. z o.o. oraz wobec
zaniechania odrzucenia oferty
w/w wykonawcy, którego oferta została wybrana jako
najkorzystniejsza, w sytuacji w której oferta ta powinna zostać odrzucona, jako zawierająca
rażąco niską cenę.
Odwołujący zarzucił naruszenie przez Zamawiającego art. 239 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp poprzez wybranie jako najkorzystniejszej oferty Wyburzenia Silesia
Sp. z
o.o., która powinna zostać odrzucona z uwagi na to, że zawiera rażąco nisko cenę/koszt.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu, aby:
1) u
nieważnił czynność wyboru jako najkorzystniejszej oferty Wyburzenia Silesia Sp. z o.o.,
2) d
okonał ponownej oceny ofert skutkującej odrzuceniem oferty Wyburzenia Silesia Sp. z o.o.
z względu na to, ze oferta ta zawiera rażąco niską cenę.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że jak wynika z informacji z otwarcia ofert
z dnia 12 czerwca 2024 r.
wykonawca składający ofertę numer 5 Wyburzenia Silesia Sp. z o.o.
zaoferował za wykonanie przedmiotu umowy cenę, która po aukcji wyniosła blisko 10 razy
mniej
i była niższa o więcej niż 30% od wartości średniej arytmetycznej wszystkich złożonych
ofert w aukcji niepodlegających odrzuceniu.
Pismem z 26 czerwca 2024 r. Z
amawiający wezwał wykonawcę Wyburzenia Silesia Sp. z o.o.
do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny. Wykonawca udzielił wyjaśnień
w dniu 2 lipca 2024 r.
wskazując między innymi na następujące koszty stanowiące elementy
składające się na cenę oferty tego wykonawcy:
1) T
ransport kruszywa powęglowego w pkt 7 szczegółowej kalkulacji kosztów wykonawca
Wyburzenia Silesia Sp. z o.o.
zaoferował rażąco zaniżone koszty transportu kruszywa
powęglowego w wysokości 240 zł za kurs, przy założeniu, że jednym kursem przewozi się
26 t kruszywa, to cena przewiezienia jednej
t według kalkulacji w/w wykonawcy wyniesie ok.
9,23 zł netto. Odwołujący wskazał, że ceny rynkowe kształtują się na wyższym poziomie
i wynoszą około 18 - 19 zł/tonę netto, co potwierdzają zgromadzone przez spółkę
współpracującą z Odwołującym oferty podwykonawcze, które Odwołujący przedłożył
w załączeniu). Odwołujący zaznaczył, że przy ilości około 63.500 t jakie należy
przetransportować i różnicę w cenie pomiędzy kosztem kalkulowanym przez wykonawcę
Wyburzenia Silesia Sp. z o.o., a stawką rynkową (przyjmując średnio 18,50 zł netto) daje to
niedoszacowanie w wysokości 9,27 zł netto na tonie, czyli zaniżenie ceny oferty na kwotę
zł netto.
2) Dostawaj i zakup mieszanek samozest
alających, zaoferowane przez Wyburzenie Silesia
Sp. z o.o. (pkt 8) ceny mieszanek samozest
ających odpowiednio 30,00 zł/ t netto dla materiału
JAS A oraz 22,00
zł dla materiału Jaz B są nierealne do utrzymania przy realizacji zamówienia.
O
dwołujący w załączeniu przedłożył ofertę PGE EkoService S.A. złożoną spółce
współpracującej z Odwołującym, będącej producentem mieszanin suchych Solitex oraz
mieszanek samo
zestalających Geoszyb, zgodnie z którą materiał Jas A kosztuje 56,00 zł /t
netto,
zaś materiał Jas B 37,10 zł/t netto. Ceny te znacząco odbiegają od cen
zaproponowanych przez Wyburzenia Silesia Sp. z o.o., co
przy ilościach jakie są potrzebne
do zasypania szybu daje różnicę ok. 1.133.000,00 zł na tej pozycji kosztowej. Mieszanka
samo
zestalająca składa się z mieszaniny cementowo-popiołowej oraz kruszywa z łupka
po
węglowego czarnego i wody. Ceny rynkowe cementu zaczynają się od ok. 530,00 zł/t netto,
a popiołów lotnych fluidalnych od 95,00 zł/t netto. Przy recepturze wytworzenia mieszaniny
stosowanej przez dostawcę, gwarantującej uzyskanie wymaganych parametrów mieszanki
koszt samych materiałów do wytworzenia mieszaniny, czyli cementu i popiołów wynosi około
160 zł/t netto. Koszt materiału do wytworzenia mieszanek wynosi zgodnie recepturami:
- mieszanka
samozestalająca JAS A ok. 52,00 zł/t wraz z kruszywem powęglowym,
- mieszanka samozestalaj
ąca JAS B ok. 30,00 zł/t wraz z kruszywem powęglowym.
Do w/w
cen należy doliczyć koszty zakupu wody, paliwa do maszyny mieszającej, koszty
obsługi, przywozu, montażu i demontażu maszyny, koszt ładowarki wraz z operatorem itp.
Odwołujący podkreślił, że z powyższych cen widać, że ceny zaoferowane przez wykonawcę,
którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza są nierealne i w żadnym stopniu nie
gwarantują, że zadanie będące przedmiotem zamówienia zostanie należycie wykonane. PGE
Ekoserwis S.A.
jest wiodącym producentem wszelkiego rodzaju mieszanin popiołowo-
cementowych i produkty posiadają certyfikaty i dopuszczania, w tym do stosowania
w górnictwie, co jest niezwykle ważne przy likwidacji szybów. Metodą likwidacji szybu poprzez
zasypywanie mieszanką samozestalającą firma Grani-Tec wraz PGE Ekoserwis zlikwidowała
do tej chwili obecnej cztery
szyby i w każdym przypadku nie było zastrzeżeń do jakości
materiałów.
W
ocenie odwołującego wykonawca Wyburzenia Silesia Sp. z o.o. nie sprostał zobowiązaniu
do wykazania,
że zaoferowana cena/koszt nie są rażąco niskie. Sporządzone przez w/w
wykonawc
ę wyjaśnienia są ogólne, lakoniczne, posługujące się generalnymi zwrotami, bez
przedstawienia stosownych dowodów uzasadniających tezy opisane w wyjaśnieniach.
Odwołujący podkreślił, że biorąc pod uwagę powyższe w jego ocenie Zamawiający już tylko
z powyższych względów powinien uznać, że oferta złożona przez Wyburzenie Silesia Sp.
z o.o.
zawiera rażąco niską cenę i powinien odrzucić ofertę tego wykonawcy albowiem oferta
zawiera rażąco niską cenę koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W odpowiedzi na odwołanie – piśmie z dnia 22 sierpnia 2024 r. Zamawiający wniósł
o
oddalenie odwołania w całości oraz o zasądzenie od Odwołującego na rzecz Zamawiającego
kosztów postępowania odwoławczego według norm prawem przepisanych.
Zamawiający nie zgodził się z zarzutami odwołania oraz jego wnioskami, gdyż w ocenie
Zamawiającego były one całkowicie bezzasadne oraz nie zasługiwały na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Jak wynika z orzecznictwa sądów
powszechnych, o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy jest oczywiste, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Rażąco niska jest to cena niewiarygodna, oderwana od całkowicie od realiów
rynkowych.
W
uzasadnieniu do zarzutu odwołania - oferta wykonawcy zawiera rażąco niską cenę -
Odwołujący podniósł jedynie argument, że cena wskazana w pozycji pkt. 7 i 8 Szczegółowej
kalkulacji kosztów przez wykonawcę Wyburzenia Silesia Sp. z o. o. powinna być wyższa.
Odwołujący nie wykazał, że cena zaoferowana przez wykonawcę jest ceną rażąco niską,
za którą przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla
niego nieopłacalne.
Zamawiający podkreślił, że w dokumentach postępowania przewidział wybór
najkorzystniejszej oferty z zastosowaniem aukcji elektronicznej,
w SWZ pkt. 20 wskazał, że
podana w ofercie cena ofertowa brutto musi uwzględniać wszystkie wymagania SWZ oraz
obejmować wszystkie koszty bezpośrednie i pośrednie, jakie poniesie wykonawca z tytułu
terminowego i prawidłowego wykonania całości przedmiotu Zamówienia oraz podatek od
towarów i usług, a cena ofertowa oraz sposób jej przedstawienia w ofercie określony jest
w Formularzu Ofertowym. Do oferty należało dołączyć: pełnomocnictwo dla osoby
podpisującej ofertę; dokument potwierdzający zasady reprezentacji wykonawcy, dokument
stanowiący wadium, oryginał gwarancji lub poręczenia; oświadczenie dotyczące wadium;
dokumenty wskazane w pkt. 9.1 oraz 10 SWZ; przedmiotowe środki dowodowe. Zamawiający
określił, że wynagrodzenie należne wykonawcy będzie obejmowało wszystkie koszty, jakie
wykonawca poniesie z tytułu wykonywania Umowy (§ 3 ust. 1 WU) i jest ono wynagrodzeniem
ryczałtowym. Przy wyborze najkorzystniejszej oferty Zamawiający kierował się kryterium ceny.
Odnosząc się do zarzutu Odwołującego, dotyczącego naruszenia art. 239 ust. 1 w zw. z 226
ust. 1 pkt. 8 Pzp,
Zamawiający podniósł, że zarzut jest bezzasadny, gdyż oferta Wykonawcy
Wyburzenia Silesia
Sp. z o. o. nie nosi znamion rażąco niskiej ceny. Odwołujący zarzucił, iż
oferta w
ykonawcy jest ofertą z ceną rażąco niską, gdyż koszt transportu i materiału wskazany
w pkt. 7 i 8 pisma w
ykonawcy z dnia 02.07.2024 r. jest nierynkowy i zaniżony.
Zamawiający podkreślił, że mając na względzie, iż cena wskazana w aukcji elektronicznej
Wykonawcy Wyburzenia Silesia
Sp. z o. o. była ceną niższa o 30% od wartości średniej
arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, Zamawiający w dniu 26.06.2024 r. wezwał
w
ykonawcę w zakresie rażąco niskiej ceny. W odpowiedzi na wezwanie Wykonawca
ustosunkował się w piśmie z dn. 02.07.2024 r. Wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny
Wykonawcy nie ograniczały się tylko do zapewnień, a wskazywały konkretne dane i ustalone
koszty, t
ak aby Zamawiający mógł sprawdzić czy przyjęty poziom poszczególnych składników
cenowych transportu kruszywa (oferta Foxmet
) i materiału zasypowego (oferta Geo-Industrial)
jest właściwy. Dodatkowo do wyjaśnień zostały dołączone: kalkulacja ceny ofertowej;
obliczania minimalnej stawki godzinowej; zaświadczenie ZUS; zaświadczenie US; oferty firm
Kamix, Wc Serwis, Geo-Industrial, Bud-Metallco, Bud-Bet, Foxmet
oraz cennik usług
kopalnianych. Wobec tego wskazane w zarzucie pozycje kalkulacji nr 7 i 8 zostały
potwierdzone przez w
ykonawcę przedłożonymi ofertami.
Na podstawie wyjaśnień Wykonawcy z dnia 02.07.2024 r. Zamawiający stwierdził, iż wycena
oferty przedstawionej przez Wyburzenia Silesia
Sp. z o. o. została sporządzona w sposób
rzetelny oraz dokładny na podstawie szczegółowej analizy aspektów technicznych,
ekonomicznych i organizacyjnych dla realizacji przedmiotowego zadania. Wykonawca
w wyjaśnieniach przedstawił szczegółową kalkulację poszczególnych pozycji składowych
całkowitej ceny oferty oraz dołączył dowody wykazujące poprawność tych obliczeń.
Odnosząc się do zarzutów Odwołującego, Zamawiający wskazał, że zostały one poparte
wyłącznie na własnych, subiektywnych wyliczeniach, które nie mogą być rozstrzygające dla
oceny wyliczeń innego podmiotu, mając na względzie m.in. różnice dotyczące sposobu
realizacji świadczenia (podobne stanowisko Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
19 marca 2024 r. KIO 609/24). Odwołujący nie przedstawił żadnego argumentu co do
konieczności przyjęcia do wyliczenia kosztów transportu i materiału wskazanych przez niego
cen w ofertach jego kontrahentów. Powszechnym stwierdzeniem na tle orzecznictwa jest, iż
każdy wykonawca ma prawo do przyjęcia własnych założeń kalkulacyjnych co do przyjętych
kosztów realizacji zamówienia. A contrario oczekiwanie, iż każdy wykonawca zastosuje
tożsame stawki pośrednie prowadziłoby do wniosku, iż każda z ofert byłaby na analogicznym
poziomie (w
yrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 28 kwietnia 2023 roku, sygn. akt KIO
1054/23). W niniejszej sprawie sposób kalkulacji ceny oferty wiąże się ze specyfiką przedmiotu
zamówienia oraz m.in. z indywidualnymi uwarunkowaniami, w jakich funkcjonuje dany
w
ykonawca oraz przyjętym przez niego sposobem realizacji zamówienia. Sposób realizacji nie
został sztywno narzucony przez Zamawiającego. W pkt. 2 OPZ została przedstawiona skala
parametrów materiałów, które mogą zostać wykorzystane przez wykonawców. Biorąc pod
uwagę wymóg co do materiału zasypowego dla szybu „Jas IV”, zaprojektowano kolumnę
zasypową z kilku rodzajów materiałów. Materiały wykorzystane do zasypania szybu to: Dolomit
o granulacji 31,5
– 63,0 mm i wytrzymałości średniej ≥100MPa, Zestalana mieszanka
o wytrzymałości nie mniejszej niż Rc28>3,0MPa z kruszywem kamienia przywęglowego (Jas-
A), Zestalana mieszanka o wytrzymałości nie mniejszej niż Rc28>1,0MPa z kruszywem
kamienia przywęglowego (Jas-B). W tym kontekście oferta wykonawcy była zgodna
z założeniami OPZ. Zamawiający wskazał, że wbrew twierdzeniom Odwołującego
z doświadczeń dotychczas likwidowanych szybów, za najlepsze uznaje się naturalne kruszywa
mineralne, bazaltowe, porfirowe, melafirowe charakteryzujące się wysoką wytrzymałością
doraźną na ściskanie Rc >100 MPa. W przypadku, gdy wody dopływające do szybu mają
odczyn zasadowy (pH>7,0) za dobre uznaje
się właśnie kruszywo dolomitowe zaproponowane
także w ofercie przez Wykonawcę Wyburzenia Silesia Sp. z o. o. W okolicznościach
analizowanej sprawy, dla uznania przedstawionej argumentacji w tym zakresie za
przekonującą, konieczne byłoby wykazanie przez Odwołującego, że przyjęcie przez
Odwołującego określonych założeń jest jedynie właściwe dla wszystkich wykonawców
biorących udział w postępowaniu. To jednak nie nastąpiło. Odwołujący powoływał się na
oferty, które zostały złożone i przygotowane dla jego indywidualnej sytuacji rynkowej.
Zamawiający wskazuje, iż proponowane ceny wskazane w ofertach Odwołującego mają
jedynie charakter poglądowy, natomiast prawidłowa kalkulacja ceny winna być dokonana
z uwzględnieniem specyfiki danego zamówienia i w każdym postępowaniu o udzielenie
zamówienia winna być odpowiednio kształtowana, w szczególności wpływ na tą kalkulację ma
ukształtowanie i warunki na terenie wykonywanych robót (w szczególności, iż wykonawcy
odbyli wizj
ę lokalną) i indywidualna sytuacja danego Wykonawcy. Jak wskazano w wyroku KIO
“na cenę oferty ma wpływ cały szereg okoliczności i czynników indywidualnie dotyczących
każdego przedsiębiorcy. Zestawienie wartości stanowiących różnicę w cenach nie może
stanow
ić jednoznacznego dowodu, że cena jednego przedsiębiorcy jest realna, a każda niższa
cena jest ceną nierynkową. Różne podmioty, o odmiennej historii rynkowej, różnych relacjach
handlowych, właściwym dla siebie potencjale technicznym i zawodowym oraz własnym know-
how są w stanie zaoferować różne ceny ofertowe, co nie świadczy o rażąco niskiej cenie,
a o działaniu konkurencyjnej gospodarki” (KIO 121/24, Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej LEX
nr 3702006 -
wyrok z dnia 30 stycznia 2024 r.). Zamawiający zwrócił uwagę, że Odwołujący
załączył przy wyliczeniach kosztu dowozu 18-19,00 zł/netto za tonę materiału, tylko oferty,
które zostały jemu przedłożone w ramach wskazanej usługi. To samo dotyczy kosztu zakupu
materiału. Zamawiający zgodził się, iż często przyjęte w załącznikach do wyjaśnień
szczegółowe kalkulacje kosztów transportu uwzględniają pewne uśrednione wartości. Jest to
jednak uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia, które faktycznie sprowadza się do
powtarzalności czynności i zaangażowania tych samych środków i nakładów, które są
konieczne do wykonania usługi. Dlatego też w ocenie Zamawiającego, przyjęte przez
Wykonawcę obliczenia są właściwe.
Zamawiający podkreślił, że cena rażąco niska to taka, która jest nierealistyczna, nie pozwala
na należyte wykonanie przedmiotu zamówienia, nie uwzględnia jego specyfiki, jak też jest
ceną nierynkową, tj. nie występuje na danym rynku, na którym poziom cen wyznaczany jest
między innymi poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu
biznesowym.
Oznacza to tyle, że aby doszło do odrzucenia oferty należy w sposób
jednoznaczny ustalić, że w okolicznościach danej sprawy, wykonawca zaoferował taki jej
poziom, że nie będzie w stanie za tę cenę zamówienia zrealizować. W tym kontekście
przedmiot zamówienia jest rozumiany jako całość oferty. Dopiero zatem ocena złożonych
wyjaśnień może doprowadzić do wniosku, że mamy do czynienia z ceną rażąco niską. Jak
stanowi bowiem przepis art. 224 u
st. 6 Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub
jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami, nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub
kosztu. W niniejszej sprawie zostało skierowane wezwanie do wyjaśnienia ceny oferty.
Wykonawca przedstawił rzetelne, wyczerpujące i popartych dowodami wyjaśnienia co do ww.
sposobu kalkulacji ceny, mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Wykonawcy to
podmioty o różnym potencjale zawodowym, finansowym i technicznym, posiadające różne
doświadczenie i relacje handlowe, które to okoliczności przekładają się na oferowane przez
nich ceny ofert (w
yrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 26 października 2023, sygn. akt KIO
3021/23). Wobec
, w ocenie Zamawiającego, tego zarzuty zawarte w odwołaniu dotyczące pkt.
7 i 8 kalkulacji ceny są bezzasadne, ponieważ na potwierdzenie poprawności tych obliczeń
Wykonawca przedłożył stosowne oferty firm. Odwołujący zarzut rażąco niskiej ceny sprowadził
do ogólnikowych tez i argumentów, w tym przedłożonych przez siebie ofert. Twierdzenia te nie
mają odniesienia do załączników, jak i treści wyjaśnień Wykonawcy wskazanych w piśmie
z dnia 02.07.2024 r.,
w których Wykonawca udowodnił założenia cenowe. Jeśli w treści
samego odwołania wykonawca wyraźnie i wprost nie podniósł określonych okoliczności czy
też argumentacji, dla której Izba powinna uznać, że dany zarzut jest uzasadniony - ich
późniejsze wskazywanie nie może być brane pod uwagę przez Izbę przy orzekaniu, choćby
okoliczności te mieściły się w ramach ogólnie wskazanej podstawy faktycznej zarzutu (wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 21 kwietnia 2023 r., KIO 955/23). Tak więc ogólne
stwierdzenie, iż oferta Wykonawcy jest rażąco niska nie daje możliwości Odwołującemu do
ewentualnego rozszerzenia elementów zarzutu poza pkt. 7 i 8 kalkulacji.
Zamawiający, na marginesie wskazał, że w sytuacji, gdy w ramach umowy o zamówienie
publiczne strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może
żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było
przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Konsekwencją ryczałtowego charakteru
wynagrodzenia jest brak po stronie wykonawcy
obowiązku przedstawiania szczegółowej
kalkulacji ceny oferty z rozbiciem na ceny jednostkowe, nawet w toku wyjaśniania elementów
oferty
mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Struktura wewnętrzna ceny, tj. ceny
jednostkowe, nie mają tak dużego znaczenia, jak przy wynagrodzeniu kosztorysowym.
W szczególności, iż w niniejszej sprawie miała miejsce aukcja elektroniczna, która polega na
postępujących po sobie ofertach ze względu na deklarowaną cenę całości zamówienia.
Ponadto w niniejszym postępowaniu nie było wymogu rozdzielenia ceny i wskazania jej
składników. Nie było również rozwiązań limitujących lub ograniczających ceny składowe
o
ferty. W niniejszej sprawie istotne jest oświadczenie wykonawcy, że oferuje wykonanie
przedmiotu zamówienia w pełnym rzeczowym zakresie objętym Specyfikacją Warunków
Zamówienia (zgodnie z oświadczeniem wskazanym w piśmie z dnia 02.07.2024 r.). Oznacza
to,
że w przypadku ceny ryczałtowej za wykonanie zamówienia nie jest ważna struktura
wewnętrzna ceny. tj. ceny jednostkowe, ponieważ wynagrodzenie jest jedno i z góry określone
wartością jednej ceny ryczałtowej, którą zamawiający ma zapłacić wykonawcy. Przy cenie
ryczałtowej załączone do oferty kosztorysy, czy formularze cenowe mają tylko charakter
informacyjny i jeśli nic innego nie wynika z treści Specyfikacji Warunków Zamówienia,
wykonawcy mogą swobodnie przenosić koszty pomiędzy pozycjami kosztorysu/formularza
cenowego. Pokreślić należy, że wykonawca nie ma obowiązku, aby każdą jedną z cen
jednostkowych ustalić na poziomie rentownym. Wewnętrzna kalkulacja ceny oferty jest sprawą
wykonawcy i jego decyzji w tym zakresie. Wysokość ceny jednostkowej w danej pozycji nie
dowodzi, że wykonawca nie wliczył koniecznych kosztów i nakładów, gdyż mógł je wliczyć
w innej zbliżonej pozycji opisu (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 czerwca 2022 r.,
KIO 2282/22; w
yrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 26 października 2023 r., KIO 3021/23).
Zamawiający podniósł, iż odwołanie w całości powinno podlegać oddaleniu, ponieważ
Odwołujący nie zdołał skutecznie podważyć wyjaśnień i założeń prezentowanych
w kalkulacjach cen jednostkowych wskazanych w pkt. 7 i 8 kalkulacji cen zaoferowanych przez
Wyburzenia Silesia
Sp. z o. o. w wyjaśnieniach z dnia 02.07.2024 r. W przypadku zarzutu
zaniechania badania ceny oferty lub istotnej części składowej oferty ciężar dowodu nie jest
przenoszony na zasadach ustalonych w art. 537 ustawy Prawo zamówień publicznych
w odniesieniu do badania ceny oferty po udzieleniu wyjaśnień i nie obciąża wykonawcy,
którego oferta miałaby być badana, ani zamawiającego, lecz w całości spoczywa na
odwołującym (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 lutego 2024 r. KIO 159/24).
Zamawiający wskazał, że na szczególną uwagę zasługuje fakt, że dla uznania, że cena jest
rażąco niska, nie jest wystarczające jedynie matematyczne określenie przez Odwołującego
w wyliczeniach, że cena wykonawcy odbiega od ceny jego oferty (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 8 maja 2023 r. KIO 1098/23) oraz że wyjaśnienia składane na wezwanie
dot. rażąco niskiej ceny powinny uwzględniać oczekiwania Zamawiającego w nim wskazane,
a nie oczekiwania innych w
ykonawców, czy też Odwołującego (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 2 maja 2023 r., KIO 1102/23).
Zamawiający jako doświadczona spółka działająca na rynku od wielu lat zna specyfikę
działania na rynku i minimalizowania kosztów, i po przeanalizowaniu wyjaśnień wykonawcy
Konsorcjum uznał, że stosuje on ceny odpowiadające lokalnym warunkom. Za rażąco niską
cenę lub koszt uznaje się cenę lub koszt nierealistyczny, który wydaje się niewiarygodny
w porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień, jak również innych ofert złożonych
w ramach prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 25 kwietnia 2023 r., KIO 1028/23). Stąd też zastosowane przez
w
ykonawcę wyceny indywidualne są nie tylko zgodne z zapisami SWZ, ale także zgodne
z obowiązującymi przepisami prawa i cechują się realnością i wiarygodnością.
Zamawiający dodatkowo wskazał, że w ustawie Pzp nie ma określonego katalogu dowodów,
jakie obowiązany jest złożyć wykonawca wraz z wyjaśnieniami. Wykonawcy mogą uzgodnić
warunki handlowe w różnej formie, w tym ustnie. Wykonawca do wyjaśnień załączył dowody
na potwierdzenie tego, że zaoferowana przez nich cena nie jest rażąco niska, a nie dowody
potwierdzające sposób sporządzenia kalkulacji na dzień złożenia oferty (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 26 kwietnia 2023 r., KIO 1027/23).
Charakterystyczne i dedykowane okoliczności dotyczące realizacji przedmiotu zamówienia są
zindywidualizowane dla każdego wykonawcy. Nie ma bowiem jednego uniwersalnego wzorca,
czy to w zakresie kalkulacji ceny ofertowej, czy też w zakresie treści składanych wyjaśnień.
Właśnie tego typu odrębności powodują odmienność cen. Również dostępność do różnych
elementów wpływających na realizację zamówienia, właściwych każdemu przedsiębiorcy
oddzielnie, stanowi o konkurencyjności na rynku (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
26 kwietnia 2023 r., KIO 1023/23).
Po przeprowadzeniu rozprawy, uwzględniając dokumenty zamówienia, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i uczestnika postępowania zawarte
w odwołaniu i odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie, Izba
ustaliła i zważyła:
Izba stwierdziła, że nie wystąpiła żadna z przesłanek wskazanych w art. 528 ustawy Pzp,
których skutkiem jest odrzucenie odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał spełnienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp,
zarówno posiadania interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody
w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy.
Do postępowania odwoławczego, w terminie przewidzianym w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp,
po stronie Zamawiającego przystąpienie zgłosili wykonawcy: Energokon-Plus Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Sosnowcu po stronie Odwołującego oraz
Wyburzenia Silesia Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Czerwionce-
Leszczynach, dalej: „Przystępujący Wyburzenia Silesia”, po stronie Zamawiającego.
Zgłoszenia spełniały warunki określone w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp.
Na podstawie przekazanej dokumentacji postępowania Izba ustaliła, że Zamawiający – Spółka
Restrukturyzacji Kopalń Spółka Akcyjna z siedzibą w Bytomiu prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia pn.: „Likwidacja szybu Jas IV dla Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A.
Oddział KWK „Jas-Mos-Jastrzębie III”, Ruch „Jas-Mos ”.
Izba ustaliła, że w związku z faktem, iż cena wskazana w aukcji elektronicznej przez
Przystępującego Wyburzenia Silesia była ceną niższa o 30% od wartości średniej
arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, Zamawiający w dniu 26 czerwca 2024 r., na
podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, wezwał tego wykonawcy o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenie dowodów, w zakresie wyliczenia ceny po aukcji. W piśmie z dnia 2 lipca 2024 r.
Przystępujący Wyburzenia Silesia zawarł wyjaśnienia w zakresie wyliczonej przez niego ceny
oraz dołączył do pisma: kalkulację ceny – koszty realizacji, wyliczenie minimalnej stawki
godzinowej/wynagrodzenie na okres od lipca 2024 r., zaświadczenie z ZUS; zaświadczenie z
Urzędu Skarbowego, oferty firm: Kamix, WC Serwis, Zower, Geo-Industrial, Bud-Metallco,
Bud-Bet, Foxmet, cennik usług kopalnianych, ofertę na właz kanałowy, ofertę na papę oraz
lepik.
Z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej – pismo z dnia 30 lipca 2024 r. wynika, iż oferta
Przystępującego Wyburzenia Silesia została wybrana jako oferta najkorzystniejsza.
Od powyższej czynności Odwołujący wniósł w dniu 5 sierpnia 2024 r. odwołanie.
Izba rozpoznając odwołanie uwzględniła akta sprawy odwoławczej, które zgodnie
z § 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 30 grudnia 2020 r. w sprawie postępowania
przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz. U. z 2020 r., poz. 2453)
st
anowią odwołanie wraz z załącznikami oraz dokumentacja postępowania o udzielenie
zamówienia w postaci elektronicznej lub kopia dokumentacji, o której mowa w § 7 ust.
2, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma kierowane przez Izbę lub Prezesa
w z
wiązku z wniesionym odwołaniem.
Izba zaliczyła do materiału dowodowego sprawy dokumenty pochodzące z akt sprawy
odwoławczej oraz załączone do odwołania, a także złożone na rozprawie w dniu 26 sierpnia
2024 r.
przez Przystępującego Wyburzenia Silesia.
Po zapoznaniu się z argumentacją stron i uczestnika postępowania odwoławczego, wyrażoną
we wniesionych w nim pismach oraz przedstawioną w trakcie rozprawy Izba uznała, że
odwołanie podlegało oddaleniu.
Zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp, odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem,
podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, Zamawiający odrzuca ofertę, zawiera rażąco
niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Na podstawie art. 239 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stanowiska stron oraz
uczestnika postępowania odwoławczego, Izba wskazuje, że wyjaśnienia w zakresie
wyliczonej ceny lub kosztu,
złożone przez wykonawcę należy oceniać w kontekście
skierowanego do niego wezwania. Co do zasady,
sposób przedstawienia wyjaśnień cenowych
oraz założeń kalkulacyjnych pozostaje w gestii wykonawcy, natomiast stopień szczegółowości
wyjaśnień determinowany jest przez wezwanie zamawiającego.
Przez rażąco niską cenę należy rozmieć cenę niewiarygodną, nierealistyczną, która w znaczny
sposób odbiega od warunków rynkowych, cenę, która nie pozwala na realizację zamówienia
zgodnie z wymogami zamawiającego. Za rażąco niską cenę nie można uznać ceny oferty
z powodu zakwestionowania kilku elementów cenotwórczych składającego się na tę cenę, jeśli
nie jest możliwe wykazanie, że wartość tych elementów jest tak duża, iż ich zaniżenie
powoduje rażąco niski charakter ceny całej oferty. Jeśli wysokość cen jednostkowych wpływa
całą cenę oferty, to wówczas istnieje podstawa do odrzucenia oferty.
Zgodnie z
art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Jednak gdy inny wykonawca
w postępowaniu odwoławczym podważa te wyjaśnienia, to właśnie na nim, zgodnie z art. 534
ust. 1 ustawy Pzp
, spoczywa obowiązek wykazania, że cena oferty nie jest rynkowa i nie jest
możliwe wykonanie zamówienia za tę cenę.
W ocenie Izby,
Odwołujący nie wykazał, że zaoferowana przez Przystępującego Wyburzenia
Silesia cena oferty odbiega od cen rynkowych. J
ako dowód braku realności ceny w zakresie
takich elementów ceny oferty jak transport kruszywa powęglowego oraz dostawy i zakupy
mieszanek samozestalających przedstawił oferty uzyskane od własnych kontrahentów
i własne założenia, które, w ocenie Izby, nie dowodzą, że nie jest możliwe zrealizowanie
zamówienia za cenę zaoferowaną przez Przystępującego. Różnica w cenach zaoferowanych
przez
dwóch wykonawców nie stanowi jeszcze o fakcie, iż oferta z niższą ceną zawiera cenę
rażąco niską. Oferty złożone przez Przystępującego Wyburzenia Silesia na rozprawie
wskazują na fakt przeciwny.
Cena ofert
wykonawców jest kształtowana w oparciu o czynniki właściwe dla każdego
z nich.
Rację ma Zamawiający, który podkreślił, iż różne podmioty, o odmiennej historii
rynkowej oraz
różnych relacjach handlowych, właściwym dla siebie potencjale technicznym
i zawodowym oraz własnym know-how są w stanie zaoferować różne ceny ofertowe.
Jeśli chodzi o wyjaśnienia złożone przez Przystępującego Wyburzenia Silesia, to z całą
pewnością nie można ich uznać za ogólne, lakoniczne i posługujące się generalnymi zwrotami,
bez przedstawienia stosownych dow
odów.
Przystępujący Silesia Wyburzenia wskazał, jakie czynnik mają wpływ na przyjętą przez niego
cenę, dołączył jako dowody oferty kilku firm oraz kalkulację ceny ofertowej.
Wobec powyższych okoliczności, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podstawie art. 557 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 8 ust. 2 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania.
Wobec oddalenia odwołania w całości, koszty ponosi Odwołujący.
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodnicząca:
………………………