Sygn. akt: KIO 2809/24
WYROK
Warszawa, dnia 27 sierpnia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Andrzej Niwicki
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2024 r. odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 sierpnia 2024 r. przez M. B. prowadzącego działalność
pod firmą 3JM M. B. w Kwidzynie w postępowaniu prowadzonym przez Muzeum Zamkowe
w Malborku
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego w postępowaniu działającego jako R. S.
Firma Budowlano-Konserwatorska „Budkon” w Gdańsku
orzeka:
1. oddala odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża Odwołującego M. B. i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych
zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie - w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
sądu zamówień publicznych.
Przewodniczący:
………….................
Sygn. akt: KIO 2809/24
Uzasadnienie
Zamawiający: Muzeum Zamkowe w Malborku ul. Starościńska 1, 82-200 Malbork
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzonego w trybie przetargu
nieograniczonego pn.: „Wykonanie zabezpieczeń zachodniego odcinka muru oporowego
zamku w Sztumie oraz prace konserwatorskie muru oporowego i Wieży Więziennej” Znak
sprawy: ZP.2611.4.1.2024.mw.
Odwołujący 3JM M. B. w Kwidzynie wniósł dnia 6 sierpnia 2024 r. odwołanie od czynności
Zamawiającego w postępowaniu, polegających na odrzuceniu oferty Odwołującego i
unieważnieniu postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) pzp przez odrzucenie oferty Odwołującego mimo, iż
Odwołujący spełnia warunki udziału w postępowaniu,
art. 16 pzp przez prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający przejrzystości
i równego traktowania wykonawców.
Wskazując na powyższe wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego, a w konsekwencji,
czynności unieważnienia postępowania;
powtórzenia czynności badania i oceny oferty z uwzględnieniem zarzutów odwołania;
UZASADNIENIE
Odwołujący ma interes we wniesieniu odwołania, gdyż jest Wykonawcą biorącym udział w
Postępowaniu. Po ponownym badaniu ofert, przy założeniu uwzględnienia zarzutów
odwołania, oferta Odwołującego stanowiłaby jedyną niepodlegającą odrzuceniu.
Uzasadnienie zarzutów
Zgodnie z informacją o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 15 maja 2024 r. Zamawiający
wybrał ofertę Odwołującego jako najkorzystniejszą oraz odrzucił ofertę złożoną przez
wykonawcę – obecnego przystępującego. Wykonawca ten wniósł odwołanie w zakresie
odrzucenia jego oferty przez, nie wnosząc żadnych zastrzeżeń do treści oferty Odwołującego.
Odwołanie zostało dnia 17 czerwca 2024 r. przez Izbę oddalone w całości (KIO 1788/24). Dnia
17 czerwca 2024 r. Pan R. S., już po wyroku KIO, wysłał do Zamawiającego pismo zawierające
informacje o potencjalnych uchybieniach przy wyborze oferty Odwołującego.
Uchybienia te nie zostały przez R. S. wskazane, ani poruszone w odwołaniu do KIO (a więc
organu niewątpliwie właściwego do ich rozstrzygnięcia na tym etapie postępowania), termin
do złożenia którego upłynął 20 maja 2024 r.
Wskazać w tym miejscu należy, że Odwołujący w niniejszym postępowaniu w pierwszej
kolejności zgłosił Panią M. G.-N. do pełnienia funkcji Kierownika prac konserwatorskich.
Jeszcze przed wyborem oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej, z uwagi na
zastrzeżenia Zamawiającego, Odwołujący dysponując również drugą osobą mogącą pełnić
ww. funkcję i nie chcąc na tamtym etapie nie wchodzić w spór z Zamawiającym zgłosił również
do pełnienia funkcji Kierownika prac konserwatorskich Panią A. J., która spełnia wymagania
opisane w SWZ.
W wyniku pisma Pana R. S. z dnia 17 czerwca 2024 r. Zamawiający podjął arbitralną decyzję
o unieważnieniu wyboru Odwołującego i zażądał od Odwołującego wyjaśnień w zakresie
wątpliwości dotyczących wskazanej przez niego osoby na stanowisko Kierownika prac
konserwatorskich. Odwołujący wyjaśnienia poparte dowodami i racjonalnymi argumentami
dostarczył. Pomimo powyższego jednak Zamawiający dnia 1 sierpnia 2024 r. podjął decyzję
o odrzuceniu oferty i unieważnieniu całego postępowania.
Dowody w aktach postępowania i załącznikach.
Zamawiający w informacji o unieważnieniu postępowania z dnia 1 sierpnia 2024 r. wskazał, iż
odrzucił ofertę Odwołującego z uwagi na niespełnienie przez Odwołującego warunków udziału
w postępowaniu. Warunkiem udziału w postępowaniu było dysponowanie przez wykonawcę
osobą, która „posiada doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich
dla co najmniej jednego zamówienia obejmującego remont polegający na konserwacji
gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni minimum 200m² w obiekcie
wpisanym do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza
granicami RP – rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
prowadzonych na podstawie przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia
zabytku.”
Zamawiający natomiast odrzucił ofertę Odwołującego twierdząc, iż żadna ze wskazanych
przez Odwołującego osób mająca pełnić funkcję kierownika prac konserwatorskich nie spełnia
warunków postępowania, wskazując następujące powody:
w odniesieniu do Pani M. G.-N., iż nie spełnia wymogów art. 37a ustawy z dnia 23 lipca
2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: „Ustawa”) z uwzględnieniem
art. 37h tej ustawy.
w odniesieniu do Pani A. J., iż nie spełnia warunku udziału w postępowaniu
określonego w Dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2) SWZ tj. posiada doświadczenie w pełnieniu
funkcji Kierownika prac konserwatorskich dla co najmniej jednego zamówienia obejmującego
remont polegający na konserwacji gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni
minimum 200m² w obiekcie wpisanym do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów
prowadzonych poza granicami RP – rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami prowadzonych na podstawie przepisów obowiązujących ze względu na miejsce
położenia zabytku. (…)”
Obydwa powyższe stwierdzenia są nieprawdziwe, a każda z osób wskazanych w wykazie
osób przez Odwołującego spełnia z osobna wszystkie warunki przewidziane w SWZ. W
związku z powyższym Odwołujący odnosi się do nich osobno.
1. Spełnianie warunków określonych w SWZ przez Panią M. G.-N.
Z całą pewnością stwierdzić trzeba, iż Pani M. G.-N. spełnia wymogi wskazane w art. 37a
Ustawy. Zgodnie ze wskazanym artykułem:
“Pracami konserwatorskimi, pracami restauratorskimi lub badaniami konserwatorskimi,
prowadzonymi przy zabytkach wpisanych do rejestru kieruje osoba, która ukończyła studia
drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, w zakresie konserwacji i restauracji dzieł
sztuki lub konserwacji zabytków oraz która po rozpoczęciu studiów drugiego stopnia lub po
zaliczeniu szóstego semestru jednolitych studiów magisterskich przez co najmniej 9 miesięcy
brała udział w pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich lub badaniach
konserwatorskich, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru, inwentarza muzeum
będącego instytucją kultury lub zaliczanych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 14a
ust. 2.”
Zaznaczyć należy, iż art. 37a Ustawy dodany został do ww. aktu prawnego dnia 30 listopada
2015 r., a w aktualnym brzmieniu dopiero 1 września 2017 r. Pani G., jak wynika z załączonego
skanu dyplomu, ukończyła studia na kierunku “Ochrona Dóbr Kultury” w zakresie
konserwatorstwa 7 grudnia 2001 r., a więc niemal 12 lat przed uchwaleniem niniejszego
przepisu. W żadnym wypadku nie oznacza to więc, że przed wprowadzeniem art. 37a Ustawy,
studia te nie obejmowały swoim zakresem konserwatorstwa co potwierdza wyraźny zapis na
dyplomie Pani G.-N.
Głównym argumentem przemawiającym za odrzuceniem oferty było wgedług Zamawiającego
ryzyko braku zgody Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w zakresie
obsadzenia Pani G. na stanowisku Kierownika prac konserwatorskich:
„Przedłożenie zgłoszenia o rozpoczęciu prac z danymi oraz dyplomem Pani M. G. spotka się
z odmową Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w zakresie przejęcia funkcji
kierownika prac konserwatorskich przez wyżej wymienioną osobę. Zamawiający (Muzeum
Zamkowe w Malborku) będzie musiał wskazać kierownika prac konserwatorskich, który
spełnia wymogi ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie zapisów art.
37a. w celu możliwości rozpoczęcia prac konserwatorskich przy obiekcie będącym
przedmiotem niniejszego postępowania.”
Powyższy argument jest zupełnie nietrafiony. Przede wszystkim należy wspomnieć tutaj o
fakcie, iż Pani G. dysponuje już zawartym w piśmie z dnia 2 października 2023 r.
zaświadczeniem Kujawsko-Pomorskiego Konserwatora Zabytków wprost potwierdzającego
spełnienie przez nią wymagań wynikających z art. 37a Ustawy:
“(...) Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków informuje, że Pani M. G.-N. jest
osobą zweryfikowaną przez tutejszy urząd pod względem wymaganego wykształcenia i
doświadczenia. W związku z powyższym spełnia wymagania, o których mowa w art. 37a
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (...).”
Nie ma więc żadnych podstaw, by sądzić iż decyzja Pomorskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków byłaby odmienna, jako iż obydwie te instytucje opierają się na tych
samych przepisach i dokumentacji.
Ponadto nie sposób nie wspomnieć, iż Pani G. zarówno aktualnie, jak i w przeszłości
realizowała wiele zleceń na stanowisku kierownika prac konserwacyjnych na zabytkach
stanowiących właściwość Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Pomorski
Konserwator, wyrażając zgodę na obsadzenie Pani G. na tymże stanowisku miał pełną
świadomość jej kwalifikacji (również w świetle art. 37a Ustawy).
Dowód: Notatka z rady konserwatorskiej z udziałem obecnego Pomorskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków D. Ch. z dnia 26 lipca 2024r., dot. inwestycji na której funkcję
kierownika pełni Pani G.-N>, Protokół odbioru zadania inwestycyjnego z 21 grudnia 2023 r.,
Referencje KAMARO Sp. z o.o. z 15 stycznia 2020 r.
Brak jest więc podstaw do twierdzenia, iż tym razem decyzja Pomorskiego Konserwatora
mogłaby być odmienna. Na tym etapie trzeba zaznaczyć również, że Zamawiający miał
świadomość powyższego, co sam potwierdza w Informacji o unieważnieniu postępowania z
dnia 1 sierpnia 2024 r:
„Do pisma [BUDKON R. S.] zostało m.in. dołączone pismo od Inwestora inwestycji pn.
„Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych polegających na
dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu do
pełnienia funkcji na rzecz kultury” wskazując, że Pani A. J. nie pełniła na tym zadaniu funkcji
Kierownika prac konserwatorskich, a funkcję tą pełniła Pani M. G. pierwotnie wykazana w
wykazie osób na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postepowaniu w zakresie
Kierownika prac konserwatorskich.”
Zamawiający przeczy sam sobie, zakładając że Pomorski Konserwator nie wyrazi zgody na
obsadzenie Pani G. na stanowisku Kierownika prac konserwatorskich, a jednocześnie
powołując się właśnie na fakt, iż Pani G. pełniła już tą funkcję w tożsamym zadaniu (sic!)
jednocześnie uznaje bezpodstawnie, iż Pani A. J. nie spełnia warunków określonych w SWZ
do pełnienia przedmiotowej funkcji. Jak Zamawiający sam zauważył, Pani G. pełniła funkcję
Kierownika prac konserwatorskich, zatem zgoda Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków musiała zostać bez żadnych przeszkód wydana.
Dowód: Umowa nr 70/20/FE z dnia 30 kwietnia 2020 r.
Niezrozumiałą pozostaje argumentacja Zamawiającego w tym zakresie, a jego stanowisko
stanowi jedynie potwierdzenie, iż w przedmiotowym postępowaniu doszło do naruszenia art.
16 pzp poprzez nierówne traktowanie wykonawców.
Zamawiający przeczy sam sobie również po raz kolejny, powołując się na opinię pozyskaną z
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dnia 16 lipca 2024 r. Przedmiotowa opinia w
sposób jednoznaczny potwierdza stanowisko Odwołującego:
„Odnosząc się zatem do Pani pytań zawartych w pkt 1 i 2 wyjaśnić należy, iż ustawodawca nie
wskazał nazwy konkretnego kierunku studiów, którego ukończenie uprawnia do kierowania
pracami konserwatorskimi przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub ich
samodzielnego wykonywania, posługując się pojęciem „studia w zakresie konserwacji i
restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków”. Co więcej, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z
dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania
niektórych zawodów (Dz.U. z 2015 r. poz. 1505), osoby – które przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy uzyskały uprawnienia w zakresie kierowania pracami konserwatorskimi lub
ich samodzielnego wykonywania albo kierowania robotami budowlanymi lub wykonywania
nadzoru inwestorskiego na podstawie dotychczasowych przepisów – zachowują te
uprawnienia.”
Powyższa opinia nie pozostawia więc pola do interpretacji, jednoznacznie twierdząco
odpowiadając na zadane pytania i potwierdzając iż uprawnienia Pani G. zostały zachowane,
pomimo zmiany przepisów.
Dowód: Opinia dyrektora Jakuba Makowskiego z Departamentu Ochrony Zabytków
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 16 lipca 2024 r. – w aktach postępowania
Już powyższe stanowi o nietrafności rozumowania Zamawiającego. Dodatkowo odwołać
można się w do orzecznictwa, a mianowicie do wyroku KIO 653/18. Wyrok ten jest w pełni
aktualny, również dotyczy spełnienia warunku udziału polegającego na dysponowaniu przez
wykonawcę odpowiednim personelem. W wyroku mamy do czynienia z bardzo podobnym
stanem faktycznym, w którym zamawiający także bezpodstawnie kwestionował wykształcenie
osoby mającej wykonywać prace konserwatorskie: W ocenie Izby Zamawiający w
zawiadomieniu o wykluczeniu Odwołującego z postępowania nie sprostał ciążącemu na nim
obowiązkowi wykazania okoliczności uzasadniających ww. czynność. Przede wszystkim
podkreślić należy, iż uzasadnienie decyzji Zamawiającego o wykluczeniu wykonawcy H. Sp. z
o.o. z postępowania oparte zostało na założeniu, że skoro wykonawca nie dysponuje osobą,
która ukończyła studia na kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki, to osoba ta nie
posiada kwalifikacji do kierowania pracami konserwatorskimi przy zabytkach wpisanych do
rejestru zabytków zdobytych przed wejściem w życie aktualnych regulacji. Izba wskazuje, że
przyjęcie powyższego poglądu, bez należytego ustalenia, potwierdzonego informacją od
właściwego podmiotu mogącego odnieść się do stwierdzonych kwalifikacji posiadanych przez
Pana J. S., jest zbyt daleko idące i nie stanowi o prawidłowości działań Zamawiającego.
Powyższego stanowiska Zamawiającego nie potwierdza także korespondencja prowadzona z
Dyrektorem Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK w Toruniu, który w
wiadomości elektronicznej z dnia 19 marca 2018 r. słusznie zauważył, że o uprawnieniach do
kierowania pracami konserwatorskimi decyduje ustawodawca, a nie uczelnia. (...)”
Zaznaczyć trzeba, iż w omawianym stanie faktycznym uczelnia była zamawiającym. Jak więc
wyraźnie wynika z powyższego stanowiska KIO – to nie zamawiający winien oceniać
wykształcenie osoby pełniącej funkcję konserwatora zabytków, a ustawodawca.
Dalej cytując powyższy wyrok: “prawodawca w ww. przepisie nie wskazał nazwy konkretnego
kierunku studiów, którego ukończenie uprawnia do kierowania pracami konserwatorskimi przy
zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub ich samodzielnego wykonywania, posługując
się pojęciem "studia w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji
zabytków".”
Pani G. ukończyła studia w zakresie konserwatorstwa, co oznacza pełną zgodność z
wymaganiami art. 37a w interpretacji powyższego wyroku.
Powyższe stanowisko KIO zostało Zamawiającemu przedstawione przez Odwołującego i
zamawiający odniósł się do niego w informacji o unieważnieniu postępowania z 1 sierpnia
2024 r. Stwierdził on, iż „wyrok ten nie będzie miał w omawianej sytuacji zastosowania, jako iż
„wskazany Pan S. studiował i uzyskał dyplom (1982 r.), gdy nie było kierunku ochrona dóbr
kultury, a studia były w zakresie konserwacji zabytków. Wobec powyższego wskazana osoba
Pana S. spełnia warunki art. 37a ustawy (…), ponieważ ukończył studia w zakresie konserwacji
zabytków”. Twierdzenie to należy określić jako nieprawdziwe, gdyż Pani G., podobnie jak Pan
S., ukończyła studia w wymaganym zakresie, niezależnie od nazwy kierunku. Jest to więc
sytuacja ze wszech miar tożsama. Odwołujący w stanowisku nie nawiązuje do niuansów stanu
faktycznego, który był przedmiotem rozważań w sprawie KIO 653/18, a jedynie do wniosków i
wywodów w zakresie stanu prawnego, które Izba poczyniła. Wnioski te pozostają uniwersalne
w zakresie tego zagadnienia i z całą pewnością można i należy zastosować je do zaistniałej
sytuacji. Wyrok KIO 653/18 definitywnie potwierdza poprawność rozumowania.
Podniesienia wymaga również kwestia samego przepisu (art. 37a Ustawy), na którym opiera
się powyższy wyrok, i który stanowi problem niniejszego odwołania. Przepis ten jest jasny i nie
powinien być źródłem wątpliwości wynikających z jego konstrukcji. Nawet jednak w sytuacji, w
której wątpliwości te się pojawiają, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i doktryną winny one
być interpretowane na korzyść wykonawcy. Przywołać tutaj trzeba przede wszystkim wyrok
Trybunału Sprawiedliwości sprawie C-35/17 (będący wynikiem pytania prejudycjalnego
zadanego przez KIO, w którym stwierdzono: „W tym względzie Trybunał orzekł już, że zasadę
równego traktowania i obowiązek przejrzystości należy interpretować w ten sposób, iż stoją
one na przeszkodzie wykluczeniu wykonawcy z przetargu publicznego wskutek niedopełnienia
przez niego obowiązku, który nie wynika wyraźnie z dokumentacji przetargowej lub
obowiązującej krajowej ustawy, lecz z wykładni tej ustawy i tej dokumentacji, a także z
uzupełniania przez krajowe organy administracji lub sądownictwa administracyjnego
występujących w tej dokumentacji luk”.
Trybunał z całą pewnością uznał więc, że podstawą wykluczenia wykonawcy z przetargu
publicznego w żadnym wypadku nie może być obowiązek wynikający nie bezpośrednio z
ustawy, tylko z jej wykładni. Taka właśnie sytuacja jest powodem niniejszego odwołania.
Przepis został przez Zamawiającego zinterpretowany w konkretny, niekorzystny dla
Odwołującego sposób, co spowodowało odrzucenie jego oferty. Nawet więc przy założeniu,
że art. 37a Ustawy jest w swoim brzmieniu niejasny/wątpliwy, mamy do czynienia z
ewidentnym naruszeniem przez Zamawiającego art. 16 pzp (zasada przejrzystości i równego
traktowania).
Niezależnie od powyższych, prawnych rozważań, w niniejszej sytuacji należy odnieść się
również do kwestii praktycznych, a więc związanych z doświadczeniem i dotychczasowymi
pracami Pani G.. Od 2013 roku pełni ona funkcję kierownika prac konserwatorskich i zarówno
przed jak i po wprowadzeniu art. 37a Ustawy jej kwalifikacje nie były przedmiotem wątpliwości
ze strony podmiotów zamawiających jak i różnych wojewódzkich konserwatorów zabytków.
Przeciwnie wręcz, kwalifikacje te były niejednokrotnie potwierdzane w decyzjach, np.
Prezydenta M. St. Warszawy, czy też wcześniej wspomnianego Kujawsko-Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także w wielu artykułach, referencjach i
protokołach odbioru.
Dowody: Wykaz prac konserwatorskich w zakresie kierowania pracami konserwatorskimi
przez M. G.-N., Decyzja Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nr
Zn/327/2013, Decyzja Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Zn/267/2013, Decyzja Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy nr 195 n/17, Referencje
Gminy Miasta Chełmno z zakresu prac w budynku Gimnazjum nr 2 w Chełmnie, Artykuł Urzędu
Miejskiego w Grudziądzu, Protokół odbioru końcowego zadania inwestycyjnego z 21 grudnia
2023 r. , Referencje firmy BAYARD Sp. z o.o. z 8 stycznia 2018 r. i z dnia 8 grudnia 2018 r.,
Zaświadczenie Parafii Św. Hieronima o kierowaniu pracami konserwatorskimi Zaświadczenie
Z.B. Krupiński o kierowaniu pracami konserwatorskimi Protokół odbioru końcowego robót z 9
maja 2022 r., Protokół odbioru prac konserwatorskich przy zabytku z 28 lutego 2024 r.,
Protokół z odbioru prac konserwatorskich i robót budowlanych przy obiekcie zabytkowym z
dnia 31 lipca 2019 r., Protokół odbioru końcowego z dnia 22 listopada 2017 r., Protokół z dnia
15 grudnia 2017 r., Poświadczenie z dnia 7 kwietnia 2021 r.
Jak można zauważyć po powyższym, Pani G. na przestrzeni ponad 10 lat wielokrotnie
prowadziła prace konserwatorskie na stanowisku kierownika prac konserwatorskich. Żaden z
dotychczasowych zamawiających nie miał wątpliwości, że spełnia ona wymagania wynikające
z art. 37a Ustawy, jak również przed uchwaleniem przedmiotowego przepisu z rozporządzenia
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 lipca 2011 r. w sprawie prowadzenia prac
konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań
architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań
archeologicznych, w którym posługiwano się tożsamym brzmieniem analogicznego przepisu
(jeśli mowa o pracach wykonanych przed 2015 rokiem). Nie powinno więc podlegać
wątpliwościom, iż omawiany stan rzeczy nie uległ zmianie, a Pani G. jest w dalszym ciągu
podmiotem odpowiednim i wykwalifikowanym do pełnienia tego typu funkcji.
2. Spełnianie warunków określonych w SWZ przez Panią A. J.
Kandydaturze Pani A. J. Zamawiający zarzucił z kolei niespełnienie warunków SWZ zawartych
w dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2):
„(…) posiada doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich dla co
najmniej jednego zamówienia obejmującego remont polegający na konserwacji gotyckiej
elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni minimum 200m² w obiekcie wpisanym do
rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami RP –
rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzonych na podstawie
przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia zabytku.”
Zamawiający w Informacji o unieważnieniu postępowania z 1 sierpnia 2024 r. wprost nie
wskazał jaka była przyczyna nieuznania spełniania warunków określonych w SWZ przez Panią
A. J., aczkolwiek biorąc pod uwagę przywołanie twierdzeń Pana S. z pisma z dnia 17 czerwca
2024 r., zgodnie z którymi „druga z inwestycji na których Pani A. J. pełniła funkcję Kierownika
prac konserwatorskich nie może zostać wzięta pod uwagę przy badaniu i ocenie spełnienia
warunku udziału w postępowaniu z uwagi na fakt, że Zamek Biskupów Chełmińskich w
Lubawie jest ruiną, a nie elewacją.” należy założyć, że Zamawiający uznał te twierdzenia za
uzasadnione.
Należy uznać takie rozumowanie za nietrafione. Na początek przytoczyć należy definicję
elewacji według słownika języka polskiego PWN: „elewacja - zewnętrzna ściana budynku wraz
z występującymi na niej elementami architektonicznymi”.
Idąc dalej, sięgnąć trzeba po definicję „budynku” zgodnie z art. 3 Ustawy Prawo Budowlane
(Dz.U.2024.725): Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z
gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada
fundamenty i dach;
Nie sposób uznać więc, że „elewacja” i „ruina” to pojęcia, które w omawianym kontekście się
wykluczają. Elewacja jest częścią budynku (czy też w tym przypadku ruiny).
Niezależnie jednak od powyższego wskazać należy, iż w orzecznictwie nierzadko stosuje się
pojęcie elewacji w stosunku do obiektów budowlanych niebędących budynkami. Przykładem
na poparcie tej tezy pozostaje wyrok KIO/UZP 1031/09.: „Arkady Kubickiego są budowlą o
elewacjach zewnętrznych pokrytych wyprawami tynkarskimi i okładzinami kamiennymi”
„Reasumując w sprawie bezsporną okolicznością jest to, że Pan G. M. jako uznany
konserwator zabytków w kraju wykonał w należyty sposób co najmniej trzy prace
konserwatorskie na murach (elewacjach) kamiennych czy ceramicznych.”
Jak więc można zauważyć, przyjął się zwyczaj korzystania z określenia „elewacja” również w
stosunku do innych niż budynki obiektów budowlanych, takich jak budowla, czy też nawet (w
sposób bezpośredni) „mur”. W dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2) SWZ mamy do czynienia z
określeniem „elewacja”, co w kontekście powyższego mogło prowadzić od przekonania, iż
Zamawiający dopuszcza szerokie jego znaczenie. W przypadku, gdy Zamawiający oczekiwał
doświadczenia w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich w konserwacji elewacji
budynku, winien on doprecyzować to w SWZ, a w przypadku gdy tego nie zrobił, wątpliwość
taka powinna być intepretowana na korzyść wykonawcy. Stanowisko takie zostało utrwalone
w orzecznictwie KIO: „W przypadku możliwości interpretacji zapisów SIWZ w rożny sposób,
wszelkie niejasności, które mogą odnosić się do złożonych w postępowaniu ofert, odczytywać
należy na korzyść wykonawców.” - KIO 2100/18, 24 października 2018 r.
„Podstawą dla zastosowania sankcji, jaką jest odrzucenie oferty wykonawcy i tym samym
pozbawienie go szans na uzyskanie zamówienia, musi być stwierdzenie, że oświadczenie woli
wykonawcy, jakim jest oferta, w pewnych merytorycznych aspektach, pozostaje w
sprzeczności z jednoznacznie rozumianymi i nie budzącymi wątpliwości wymaganiami
Zamawiającego, opisanymi w dokumentach zamówienia. Nie można jednak sankcji takiej
zastosować w sytuacji, gdy wymagania te pozostawiają pewne pole do interpretacji. W takim
wypadku wszelkie niejasności powinny być interpretowane na korzyść wykonawców biorących
udział w postępowaniu” – KIO 366/22, 2 marca 2022 r.
Odwołujący miał wszelkie podstawy do interpretacji tegoż fragmentu w sposób szeroki,
opierając się na przyjętej praktyce i nomenklaturze chociażby w orzecznictwie KIO.
W tym miejscu należy wskazać, że warunki udziału w postępowaniu powinny być adekwatne
do przedmiotu prac, które mają być zrealizowane w ramach danego postępowania tak aby nie
ograniczały one równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji. Przedmiotem
umowy mają być prace obejmujące Wykonanie zabezpieczeń zachodniego odcinka muru
oporowego zamku w Sztumie oraz prace konserwatorskie muru oporowego i Wieży
Więziennej, które polegać będą na przeprowadzeniu prac konserwatorskich i inżynierskich
polegających na:
- w zakresie robót konserwatorskich oczyszczeniu z ziemi, roślinności, zabrudzeń i
pozostałości zdestruowanych spoin i późniejszych uzupełnień oraz wzmocnienie
strukturalnym osłabionych partii muru zarówno poprzez przemurowywania – uzupełnianie
ubytków jak i zabezpieczenie strukturalne wątków kamiennych i ceglanych, uzupełnienie
spoin, konserwację kamienia, wątków ceglanych,
w zakresie robót inżynierskich wykonanie izolacji partii murów znajdujących się pod
poziomem gruntu, wykonanie stabilizacji muru poprzez wykonanie nasypu,
a tym samym będą tożsame z pracami realizowanymi przez Panią A. J. na Zamku Biskupów
Chełmińskich w Lubawie. Nie sposób zatem zaakceptować próby nadinterpretowania warunku
udziału jaki stara się przeforsować Zamawiający. W konsekwencji też Pani J. z całą pewnością
spełnia więc wymogi wskazane w SWZ, a odrzucenie jej kandydatury na stanowisko
Kierownika prac konserwacyjnych przez Zamawiającego było nieuzasadnione i niezgodne z
pzp.
Jak więc można wywnioskować z powyższej argumentacji, Zamawiający popełnił szereg
błędów i uchybień, które ostatecznie doprowadziły do nieuzasadnionego odrzucenia oferty
Odwołującego i unieważnienia postępowania.
Wszystkie swoje zarzuty Zamawiający oparł na informacjach pozyskanych z pisma
kontroferenta, które wpłynęło do niego już po prawidłowym wyborze oferty Odwołującego, a
także po rozpatrzeniu przez KIO odwołania tegoż kontroferenta. Niezrozumiałym jest, z jakiego
powodu Zamawiający podjął tak arbitralną decyzję o odrzuceniu oferty, pomimo wielokrotnych,
popartych dowodami i orzecznictwem, wyjaśnień i tłumaczeń kierowanych do niego przez
Odwołującego. Tak jak zostało wykazane w niniejszym odwołaniu, zarówno Pani G.-N., jak i
Pani A. J. z całą pewnością są uprawnione do pełnienia funkcji Kierownika prac
konserwatorskich w omawianej inwestycji. Należy więc uznać , iż czynności dokonane przez
Zamawiającego, opierające się na wskazanych wyżej błędach i zaniechaniach, są
nieprawidłowe i w sposób bezsporny naruszają przepisy ustawy pzp.
Załączono dokumenty opisane w uzasadnieniu odwołania.
Zamawiający: Muzeum Zamkowe w Malborku w odpowiedzi na odwołanie złożonej dnia 22
sierpnia 2024 r. wniósł o oddalenie odwołania w całości.
Uzasadniając stanowisko zamawiający wskazał, co następuje.
Odwołujący w niniejszym postępowaniu był ofertą czwartą w kolejności pod względem
najkorzystniejszej ceny.
Pierwsze trzy oferty podlegały odrzuceniu w wyniku czego oferta Odwołującego podlegała
badaniu i ocenie pod względem spełnienia warunków udziału w postępowaniu.
W dniu 9 maja 2024 r. Odwołujący został na podstawie art. 274 ust.1 pzp wezwany do złożenia
podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w
postępowaniu określonych w Specyfikacji Warunków Zamówienia (zwana dalej „SWZ”) oraz
ogłoszeniu o zamówieniu, które brzmiały :
„Warunek zostanie uznany za spełniony, jeżeli Wykonawca wykaże, że w okresie
ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy - w tym okresie należycie wykonał co najmniej jedną (1) robotę budowlaną
polegającą na wzmocnieniu i ustabilizowaniu elementów konstrukcyjnych obiektu
zabytkowego wraz z jego konserwacją, wpisanego do rejestru zabytków w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub w
przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami RP – rejestrów równoważnych w stosunku
do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami prowadzonych na podstawie przepisów obowiązujących ze względu
na miejsce położenia zabytku na kwotę nie mniejszą niż 1.000.000,00 zł brutto (słownie: jeden
milion złotych brutto).
UWAGA: w przypadku, gdy wartość wykazanej roboty zostanie podana w walucie innej niż
PLN, Zamawiający, w celu oceny spełnienia warunku udziału, przeliczy jej wartość wg
średniego kursu NBP na dzień w którym opublikowano ogłoszenie o zamówieniu
w BZP. Jeżeli w dniu opublikowania ogłoszenia o zamówieniu w BZP, Narodowy Bank Polski
nie opublikuje tabeli kursów walut, Zamawiający przyjmie kurs przeliczeniowy według ostatniej
tabeli kursów NBP, opublikowanej przed dniem publikacji ogłoszenia..
„Wykonawca spełni warunek udziału w postępowaniu, jeżeli wykaże, dysponuje lub
będzie dysponować osobami, które skieruje do realizacji zamówienia tj.:
jedną (1) osobę, która pełnić będzie funkcję Kierownika budowy spełniającego łącznie
następujące minimalne wymagania:
2.1.1. posiada uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w specjalności
konstrukcyjno-budowlanej bez ograniczeń odpowiadające wymaganiom /…/
2.1.2. spełnia warunki określone w art. 37c ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami w związku z art. 37g i art. 37f ustawy z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
2.1.3. posiadającym doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika budowy dla:
a)
co najmniej jednego zamówienia obejmującego roboty budowlane polegające na
wzmocnieniu i ustabilizowaniu elementów konstrukcyjnych obiektu zabytkowego wpisanego
do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami
RP – rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzonych na
podstawie przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia zabytku. Z
zastrzeżeniem,
że
robota
musiała
zostać
(zakończona)
odebrana
przez
Zamawiającego/Inwestora w okresie ostatnich 7 lat przed terminem składania ofert.
jedną (1) osobą – Kierownikiem prac konserwatorskich, spełniającego łącznie
następujące minimalne wymagania:
2.2.1. spełnia warunki określone w art. 37a ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami z uwzględnieniem art. 37h w/w ustawy,
2.2.2. posiada doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich dla co
najmniej jednego zamówienia obejmującego remont polegający na konserwacji gotyckiej
elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni minimum 200m² w obiekcie wpisanym do
rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami RP –
rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzonych na podstawie
przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia zabytku.
UWAGA 1: /…/ UWAGA 2: Zamawiający nie dopuszcza łączenia funkcji kierowania budowy i
kierownika prac konserwatorskich.”
Odwołujący w dniu 13 maja 2024 r. w odpowiedzi na wezwanie z dnia 9 maja 2024 r. złożył
podmiotowe środki dowodowe na potwierdzenie spełniania w/w warunków udziału w
postępowaniu. W przedłożonym wykazie osób na potwierdzenie spełnienia warunku udziału
w postępowaniu w zakresie Kierownika prac konserwatorskich Odwołujący wykazał Panią M.
G. Zamawiający posiadał wiedzę z innego postępowania wszczętego w dniu 29.03.2023r. pn.
„Umowa Ramowa na naprawcze roboty budowlane do wykonania na terenie zespołu
zamkowego w Malborku, Zamku w Kwidzynie i Zamku w Sztumie” nr sprawy
ZP.2611.3.1.2023.bm, o tym że Pani M. G. nie posiada odpowiedniego wykształcenia
pozwalającego jej na pełnienie funkcji Kierownika prac konserwatorskich. W tamtym czasie
Odwołujący został wezwany na tej samej podstawie prawnej jak i faktycznej do uzupełnienia
wykazu osób o nowego Kierownika prac konserwatorskich, który spełnia wymagane
przepisami prawa wykształcenie określone na podstawie art. 37a ustawy z dnia 23 lipca 2003
r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: „ustawa”). Wykonawca w postępowaniu
w 2023 r. jak i w niniejszym, którego odwołanie dotyczy, dokonał zmiany wykazu osób w
zakresie Kierownika prac konserwatorskich. W zamian za Panią M. G. wskazał Panią A. J.
wykazując w wykazie, że Pani ta spełnia warunki określone w art. 37a ustawy z
uwzględnieniem art. 37h, ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami, a także posiada doświadczenie na inwestycji pn.:
Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych polegających
na dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu
do pełnienia funkcji na rzecz kultury - prace konserwatorskie polegały na konserwacji gotyckiej
elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni 800 m² dla Zamawiającego Miasta
Grudziądza,
Prace konserwatorskie i restauratorskie przy ceglano kamiennych gotyckich murach
Zamku Biskupów Chełmińskich w Lubawie - prace konserwatorskie polegały na konserwacji
gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni 400 m² dla Zamawiającego Gmina
Miejska Lubawa.
Zamawiający dokonując oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu przy Pani A. J.
wziął pod uwagę tylko doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich
przy opracowaniu dokumentacji projektowej i wykonaniu robót budowlanych polegających na
dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu do
pełnienia funkcji na rzecz kultury. Drugie z wykazanego doświadczenia przy pracach
konserwatorskich i restauratorskich przy ceglano kamiennych gotyckich murach Zamku
Biskupów Chełmińskich w Lubawie nie mogło zostać zakwalifikowane do spełnienia warunku
udziału w postępowaniu określonego w Dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2) SWZ, gdyż wskazany
przez Odwołującego obiekt, nazwany w odwołaniu „Zamek Biskupów Chełmińskich w
Lubawie”, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko-
mazurskiego dnia 04.08.1957, nr rejestru: A-384 jako „ruiny zamkowe biskupów chełmińskich”
(źródło: bip.wuoz.olsztyn.pl, dostęp z dnia 15.05.2024 r.). Na stronie internetowej Narodowego
Instytutu Dziedzictwa określa się je jako Relikty kompleksu zamkowego o cechach
rezydencjalnych należącego do biskupstwa chełmińskiego (źródło: zabytek.pl, dostęp z
15.05.2024 r.). Są to informacje ogólnodostępne, które nie wymagają dodatkowych wyjaśnień,
ustaleń. Na powyższe również zwrócił uwagę Pan R. S. w złożonym przez siebie do
Zamawiającego piśmie o niespełnieniu przez Odwołującego warunku udziału w postępowaniu
(pismo z dnia 17.06.2024 r. o którym poniżej). Zamawiający w dniu 15 maja 2024 r. dokonał
wyboru Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej i odrzucenia pozostałych ofert cenowo
niższych od oferty Odwołującego.
Zamawiający na podstawie nowych okoliczności, które pojawiły się w postępowaniu, z dnia
17 czerwca 2024 r. nie podjął jak to wskazuje Odwołujący „arbitralnej decyzji” o unieważnieniu
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, a dokonał tej czynności z uwagi na załączoną do
pisma Pana S. informację od samego Inwestora - Zamawiającego, Miasta Grudziądza i który
to wskazał, że Pani A. J. nie pełniła funkcji Kierownika prac konserwatorskich konkretnie przy
zadaniu pn. „Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych
polegających na dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w
Grudziądzu do pełnienia funkcji na rzecz kultury” - prace konserwatorskie polegały na
konserwacji gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni 800 m² dla
Zamawiającego Urząd Miasta w Grudziądzu.
Bez względu na to, w jakichkolwiek okolicznościach Zamawiający powziąłby uzasadnione
wątpliwości co do spełnienia warunku udziału w postępowaniu zobowiązany jest w myśl art.
16 ustawy PZP do zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców w
ocenie spełnienia warunków zgodnie z postanowieniami dokumentów zamówienia.
Mając na uwadze sposób zadanego przez Kancelarię IURIDICO z Gdańska pytania do Urzędu
Miasta w Grudziądzu i udzielonej odpowiedzi na zadane pytanie Zamawiający nie mógł podjąć
automatycznej decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego, tylko przeprowadzić wyjaśnienia
sprawy, takowe uprawnienie wynika z art. 128 ust. 4 PZP. Zamawiający w dniu 20 czerwca
2024 r. wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w tym: „(…) mgr A. J. Kierownik prac
konserwatorskich: 1) dlaczego Wykonawca wykazał, że Pani A. J. pełniła funkcję Kierownika
prac konserwatorskich na tej samej inwestycji co uprzednio wykazana przez Wykonawcę Pani
mgr M. G. tj. „Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych
polegających na dostosowaniu budynków zlokalizowanych w Grudziądzu – Konserwacja
elewacji ceglanej, murów, odtworzenie stolarki otworowej”, której inwestorem był Urząd Miasta
Grudziądza. Obiekt na którym były kierowane prace konserwatorskie jest wpisany do rejestru
zabytków pod nr: Spichlerz 33 - A/530, Spichlerz 35 – A/626 (kujawsko-pomorski rejestr
zabytków)? (…)”.
Odwołujący w ramach wyjaśnień z 26 czerwca 2024 r. wskazał, że przy zadaniu na
Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych przy ul. Spichrzowej
33 oraz 35 w Grudziądzu do pełnienia funkcji na rzecz kultury funkcję Kierownika prac
konserwatorskich pełniła Pani M. G. wraz z Panią A. J., jako iż tworzyły one w tym czasie
zespół zajmujący się kierowaniem prac. Powyższe potwierdza oświadczenie Pani M. G. z dnia
24 czerwca 2024 r. w którym potwierdza ona, iż Pani A. J. pełniła przy niniejszych pracach
funkcję równorzędnego kierownika prac konserwatorskich.
Nie sposób przyjąć powyższą argumentację Odwołującego, gdyż nie ma możliwości aby było
jednocześnie dwóch kierowników prac konserwatorskich na tej samej inwestycji.
W rozporządzeniu z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich,
prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków
albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych
działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i
poszukiwań zabytków § 12 ust. 1 pkt. 4 ustawodawca wyraźnie zaznacza, że należy przekazać
wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków albo ministrowi nie później niż w terminie 14 dni
przed dniem rozpoczęcia prac albo badań, a w toku prac albo badań na 14 dni przed
dokonaniem zmiany osoby, o której mowa w pkt 3:
a)
imienia, nazwiska i adresu osoby, o której mowa w pkt 3,
b)
dokumentów potwierdzających spełnianie przez tę osobę wymagań, o których mowa
odpowiednio w art. 37a ust. 1 i 2, art. 37b ust. 1 i 3 albo art. 37d ust. 1 ustawy,
c)
oświadczenia osoby, o której mowa w pkt 3, o przyjęciu przez tę osobę obowiązku
kierowania tymi pracami albo badaniami albo samodzielnego ich wykonywania;
Ustawodawca określa zatem wskazanie danych osoby, a nie osób. Wskazuje to na fakt, że
funkcję kierownika w zakresie jednej decyzji administracyjnej może pełnić jedna osoba, lecz
można dokonać jej zmiany na innego kierownika prac w określonym przez ustawodawcę
terminie.
W związku z powyższym Zamawiający dokonał w dniu 1 sierpnia 2024 r. odrzucenia oferty
Odwołującego, a tym samym unieważnienia postępowania.
Na powyższą czynność Zamawiającego zostało wniesione przez Wykonawcę 3JM M. B.
odwołanie, do którego zostaje przedłożona niniejsza odpowiedź z jednoczesnym
ustosunkowaniem się do stawianych zarzutów.
Spełnienie warunków określonych w SWZ przez Panią M. G.
Przedmiotem zamówienia są m.in. prace konserwatorskie muru oraz wieży więziennej, które
należy przeprowadzić na podstawie załączonego do dokumentów postępowania programu
prac konserwatorskich oraz zgodnie z decyzją administracyjną pozwalającą na prowadzenie
tych prac.
Dlatego też Zamawiający celem należytego wykonania przedmiotu umowy ustanowił warunki
udziału w postępowaniu w tym w zakresie kierownika prac konserwatorskich, w myśl art. 37a
ustawy, który stanowi, że pracami konserwatorskimi przy zabytku nieruchomym wpisanym do
rejestru zabytków może kierować osoba, „która ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite
studia magisterskie, w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków
oraz która po rozpoczęciu studiów drugiego stopnia lub po zaliczeniu szóstego semestru
jednolitych studiów magisterskich przez co najmniej 9 miesięcy brała udział w pracach
konserwatorskich, pracach restauratorskich lub badaniach konserwatorskich, prowadzonych
przy zabytkach wpisanych do rejestru, inwentarza muzeum(...)”.
Pani M. G, ukończyła studia na kierunku ochrona dóbr kultury w zakresie konserwatorstwo i
uzyskała dyplom w 2001 roku.
Odwołujący w odwołaniu „stwierdza, iż Pani M. G. spełnia wymogi wskazane w art. 37a ustawy.
(…) Zaznaczyć należy, iż art. 37a ustawy dodany został do ww. aktu prawnego dnia 30
listopada 2015 r., a w aktualnym brzmieniu dopiero 1 września 2017 r. Pani M. G., jak wyraźnie
wynika z załączonego skanu dyplomu, ukończyła studia na kierunku “Ochrona Dóbr Kultury”
w zakresie konserwatorstwa 7 grudnia 2001 r., a więc niemal 12 lat przed uchwaleniem
niniejszego przepisu. W żadnym wypadku nie oznacza to więc, że przed wprowadzeniem art.
37a ustawy, studia te nie obejmowały swoim zakresem konserwatorstwa co potwierdza
wyraźny zapis na dyplomie Pani M. G.”
Wskazanie w odwołaniu zakresu różnych stanów prawnych w różnym czasookresie m.in.
zarzut, że art. 37a ustawy dodany został do ustawy dnia 30 listopada 2015 r., a w aktualnym
brzmieniu dopiero 1 września 2017 r., a Pani M. G. ukończyła studia na kierunku Ochrona
Dóbr Kultury w zakresie konserwatorstwa 7 grudnia 2001 r. a więc niemal 12 lat przed
uchwaleniem art. 37a ustawy, należy zaznaczyć, że w momencie ukończenia studiów przez
Panią M. G. obowiązywała ustawa z dnia 15 lutego 1962 roku oraz rozporządzenia określające
kwalifikacje osób prowadzących prace konserwatorskie. Należy zaznaczyć, że w dniu
ukończenia studiów wyższych (7 grudnia 2001 r.) dyplom, który przedkłada obecnie Pani M.
G. nie uprawniał do pełnienia funkcji kierownika prac konserwatorskich. Zaznaczyć również
należy, że zarówno ustawa z 1962 roku jak i obowiązujące razem z nią rozporządzenia zostały
uchylone. Obecnie obowiązują przepisy dotyczące uprawnień do kierowania m.in. pracami
konserwatorskimi wyraźnie wskazują, że uprawnienia takie mogą posiadać absolwenci w
studiów w zakresie „konserwacji i restauracji dzieł sztuki” lub „konserwacji zabytków” a nie
„konserwatorstwa”. Odwołujący wyraźnie w treści odwołania wskazuje, że studia „Ochrona
Dóbr Kultury” ukończone przez Panią M. G. obejmowały swoim zakresem „konserwatorstwo”,
czego Zamawiający nie podważa. Zwraca się jednak uwagę, że studia w zakresie
„konserwatorstwa” nie są tożsame ze studiami w zakresie „konserwacji i restauracji dzieł
sztuki” lub „konserwacji zabytków”. Nie bez przyczyny organizatorzy studiów związanych z
ochroną zabytków na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika prowadzą dwa odrębne kierunki na
Wydziale Sztuk Pięknych. Studia na kierunku „Konserwacja Dzieł Sztuki” realizują program o
1 rok dłużej i obejmują w szczególności zajęcia z praktycznej konserwacji dzieł sztuki,
przygotowujące do samodzielnego prowadzenia prac konserwatorskich przy zabytku.
Stanowisko Zamawiającego wynika nie tylko z własnej wiedzy i doświadczenia, ale również z
opinii, które Zamawiający otrzymał m.in. od przedstawicieli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika –
organizatora dwóch kierunków studiów wyższych: Ochrona Dóbr Kultury oraz Konserwacja
i Restauracja Dzieł Sztuki (korespondencja w załączeniu) <dowód nr 3 i nr 4>. Takie
stanowisko przedstawione jest również na oficjalnej stronie internetowej uczelni (zrzut ekranu
informacji ze strony internetowej w załączeniu) <dowód nr 5>.
Odwołujący wskazuje, że głównym argumentem Zamawiającego przemawiającym za
odrzuceniem oferty Odwołującego było ryzyko braku zgody Pomorskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w zakresie Pani M. G. na objęcie przez nią funkcji Kierownika prac
konserwatorskich.
Zamawiający wskazuje, że nie był to główny argument, ale jeden z argumentów które
zdyskwalifikowały z udziału w postępowaniu Panią M. G., gdyż Zamawiający (Muzeum
Zamkowe w Malborku) dysponuje aktualnie decyzją pozwalającą na realizację prac przy murze
oporowanym wraz z wieżą więzienną zamku w Sztumie, będących przedmiotem spornego
zamówienia. Decyzja ta, zgodnie z § 2. ust. 1 pkt 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Kultury i
Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac
konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do
rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań
architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także
badań archeologicznych i poszukiwań zabytków zawiera warunki kierowania pracami
konserwatorskimi przez osobę spełniającą wymagania art. 37a ustawy oraz dostarczenia
danych tej osoby w terminie 14 dni przed dniem rozpoczęcia prac. Rozporządzenie nie określa
zagrożeń związanych z niedopełnieniem lub niewłaściwym dopełnieniem – poprzez wskazanie
osoby nie posiadającej faktycznie stosownych uprawnień – tych obowiązków. Wynikają one
natomiast wprost z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodnie z art. 43 ust.
1 pkt 1 ustawy „Wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję o wstrzymaniu
wykonywanych bez jego pozwolenia lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków
określonych w pozwoleniu prac konserwatorskich, restauratorskich, badań konserwatorskich
lub architektonicznych przy zabytku wpisanym do rejestru”. Prowadzenie prac niezgodnie z
warunkami pozwolenia konserwatorskiego zagrożone jest również administracyjną karą
pieniężną. Zgodnie z art. 107d ust. 2 ustawy „kto podejmuje działania, o których mowa w art.
36 ust. 1 pkt 1–5, niezgodnie z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu
wojewódzkiego konserwatora zabytków, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 500
000 zł”. Zatem stwierdzenie przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na
jakimkolwiek etapie realizacji inwestycji w tym przed jej rozpoczęciem, że Kierownik prac
konserwatorskich nie spełnia wymogów art. 37a ustawy, a zatem nie spełnia warunków
wydanego pozwolenia konserwatorskiego stanowi poważne zagrożenie dla gospodarności
wydania środków publicznych. O ile ewentualne wstrzymanie inwestycji mogłoby mieć
charakter czasowy, to kara pieniężna może zostać nałożona już za samo podjęcie działań
niezgodnie z warunkami pozwolenia. Wskazać należy, że Zamawiający jako jednostka sektora
finansów publicznych zobowiązana jest do przestrzegania również przepisów o finansach
publicznych w tym również art. 44 ust. 3 tej ustawy zgodnie z zapisami tego artykułu
Zamawiający ma obowiązek wydatkować środki publiczne w taki sposób, aby uzyskać
efektywność ekonomiczną, zatem odpowiedni stosunek jakości do ceny oraz zrealizować
finansowane prace w sposób umożliwiający terminową realizację zadania. Terminowość
zadania może być zagrożona z uwagi na potencjalne komplikacje przyjęcia uprawnień Pani
M. G., które wskazał Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku zaznaczając w wiadomości
przesłanej do Muzeum Zamkowego w Malborku <dowód nr 6 i 7>, że wskazana osoba nie ma
kompetencji do pełnienia funkcji kierownika prac konserwatorskich. W związku z powyższym
kwestia posiadanych przez Panią M. G. kwalifikacji nie mogły pozostać Zamawiającemu
obojętne.
Odwołujący w odwołaniu jak i do wyjaśnień składanych w 26 czerwca 2024 r. wskazał, że Pani
M. G. dysponuje pismem z dnia 2 października 2023 r. wydanym przez Kujawsko-Pomorskiego
Konserwatora Zabytków, które potwierdza spełnienie przez tą Panią wymagań określonych w
art. 37a ustawy.
Zamawiający wskazuje, że nie istnieją żadne regulacje prawne dotyczące osób, kierujących
pracami konserwatorskimi, które sankcjonowałyby uznanie uprawnień w jednym
województwie jako wiążące dla wszystkich pozostałych województw. W przypadku
konserwatorów zabytków nie funkcjonuje izba zawodowa, czy rejestr uprawnień, a kwalifikacje
poszczególnych osób każdorazowo podlegają weryfikacji przez właściwego miejscowo
wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zaznaczyć należy, że pismo Kujawsko-Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 2 października 2023 r. nie potwierdza spełnienia
wymagań do kierowania pracami konserwatorskimi, lecz potwierdza kwalifikacje do kierowania
lub samodzielnego prowadzenia badań konserwatorskich, dla których kwalifikacje określa ten
sam przepis ustawy. Wydaje się, że pomimo jednakowych zapisów ustawowych dla kwalifikacji
niezbędnych do kierowania pracami konserwatorskimi i badaniami konserwatorskimi istotny
jest kontekst przygotowanego przez Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków pisma, mającego na celu potwierdzenia kwalifikacji do kierowania badaniami
konserwatorskimi, a nie pracami konserwatorskimi.
Odwołujący podnosi w odwołaniu, że Pani M. G. aktualnie jak i w przeszłości realizowała wiele
zleceń na stanowisku Kierownika prac konserwacyjnych na zabytkach stanowiących własność
Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a wyrażając zgodę na obsadzenie
Pani M. G. na tymże stanowisku miał świadomość jej kwalifikacji również w świetle art. 37a
ustawy. Przedkładając na dowód tego notatkę z rady konserwatorskiej z udziałem obecnego
Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków D. Ch. z dnia 26 lipca 2024 roku.
Natomiast Zamawiający wskazuje, że jak wskazano powyżej w argumentacji Zamawiającego
posiadanie uprawnień do kierowania pracami konserwatorskimi zgodnych z art. 37a ustawy
jest warunkiem pozwoleń wydawanych na podstawie obowiązującego od 2018 r.
rozporządzenia. Wojewódzkie urzędy ochrony zabytków nie dokonują zatem oceny formalnej
złożonych dokumentów na etapie rozpatrywania wniosku o pozwolenie. Zamawiający
(Muzeum Zamkowe w Malborku) nie ma wiedzy, czy i w jaki sposób weryfikowane są składane
przez poszczególnych inwestorów zawiadomienia o kierowaniu pracami. Natomiast zgodnie z
obowiązującymi przepisami weryfikacja taka może się odbywać. Można przypuszczać, że w
przypadkach prac, w których odbiorze Pani M. G. występowała jako kierownik prac
konserwatorskich na terenie województwa pomorskiego nie dokonano faktycznej oceny
przedłożonych dokumentów przesłanych wraz z zawiadomieniem o wyborze Kierownika prac
konserwatorskich, na co Zamawiający nie ma wpływu. Taka sytuacja nie wykluczałaby jednak
przeprowadzenia dokładnej weryfikacji w przypadku innych inwestycji, w tym również w
zakresie prac konserwatorskich prowadzonych na zamku w Sztumie.
Ponadto obecność na odbiorze końcowym Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków, na co wskazuje Odwołujący, jest związana z zakończeniem inwestycji przy obiekcie
zabytkowym oraz koniecznością sporządzenia protokołu końcowego prac konserwatorskich.
Konserwator Wojewódzki w trakcie odbioru nie dokonuje weryfikacji uprawień osób biorących
udział w danym odbiorze.
Poza powyższym Odwołujący wskazuje w treści odwołania, że brak jest podstaw do
twierdzenia, iż tym razem decyzja Pomorskiego Konserwatora mogłaby być odmienna. (…)
Wskazuje, że do pisma Pana R. S. zostało dołączone pismo Inwestora (w tym przypadku
Urzędu Miasta w Grudziądzu) inwestycji pn. „Opracowanie dokumentacji projektowej i
wykonanie robót budowlanych polegających na dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy
ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu do pełnienia funkcji na rzecz kultury”) wskazując, że
Pani A. J. nie pełniła na tym zadaniu funkcji kierownika prac konserwatorskich, a funkcję tą
pełniła Pani M. G. Odwołujący wskazuje przy niniejszym wątku, że Zamawiający przeczy sam
sobie, zakładając, że Pomorski Konserwator Zabytków nie wyrazi zgody na obsadzenie Pani
M. G. na stanowisku Kierownika prac konserwatorskich, a jednocześnie powołując się na fakt,
iż Pani M. G. pełniła już tą funkcję w tożsamym zadaniu (…), co za tym idzie, zgoda
Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków musiała być wydana bez zastrzeżeń.
Odwołujący pominął fakt, że inwestycja prowadzona była na obiekcie podlegającym pod
Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a nie pod Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W związku z powyższym zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie, a tym samym nie wpisuje się w stawiany zarzut naruszenia art. 16 ustawy PZP.
Odnosząc się do twierdzenia Odwołującego związanego z pozyskaną opinią z Ministerstwa
Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 16 lipca 2024 r. i z tym, że opinia ta potwierdza
stanowisko Odwołującego cyt. „Odnosząc się zatem do Pani pytań zawartych w pkt 1 i 2
wyjaśnić należy, iż ustawodawca nie wskazał nazwy konkretnego kierunku studiów, którego
ukończenie uprawnia do kierowania pracami konserwatorskimi przy zabytkach wpisanych do
rejestru zabytków lub ich samodzielnego wykonywania, posługując się pojęciem „studia w
zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków”. Co więcej, zgodnie z
art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu
do wykonywania niektórych zawodów (Dz.U. z 2015 r. poz. 1505), osoby – które przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy uzyskały uprawnienia w zakresie kierowania pracami
konserwatorskimi lub ich samodzielnego wykonywania albo kierowania robotami budowlanymi
lub wykonywania nadzoru inwestorskiego na podstawie dotychczasowych przepisów –
zachowują te uprawnienia.”
Zamawiający nie podziela powyższego twierdzenia Odwołującego, gdyż w tej samej opinii
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wskazano, że „do wyłącznych kompetencji
wojewódzkiego konserwatora zabytków należy weryfikacja danych dotyczących osób
kierujących pracami konserwatorskimi lub je wykonującymi (zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 3 i 4
rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 2 sierpnia 2018 r.)”
Weryfikacji uprawień Pani M. G. dokonał Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków na
wniosek Zamawiającego z 19 lipca 2024 r. (do wniosku, którego treść przedłożono w
załączniku dołączono zanonimizowane dyplomy Pani M. G., na których widoczna jest data
oraz kierunek ukończenia studiów oraz data ukończenia szkoły średniej <dowód nr 9>).
Inspektor działający w imieniu Wojewódzkiego Pomorskiego Konserwatora Zabytków 22 lipca
2024 r. stwierdził, że przedstawiona osoba nie ma kompetencji do pełnienia funkcji kierownika
prac konserwatorskich, co zostało dodatkowo potwierdzone przez samego Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwator Zabytków pismem z dnia 12 sierpnia 2024 (treść obu odpowiedzi
w załączeniu).
Odwołujący jako kolejną argumentację, która miałaby potwierdzić jego racje w zakresie
uprawnień Pani M. G. do pełnienia funkcji kierownika prac konserwatorskich powołuje się na
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej sygn. akt KIO 653/18 z dnia 23 kwietnia 2018 r.
Zamawiający podnosił tą kwestię w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego wskazując,
że przywołany wyrok KIO nie jest odzwierciedleniem niniejszej sytuacji, gdyż wskazany Pan
S. studiował i uzyskał dyplom (1982 r.), gdy nie było kierunku ochrona dóbr kultury, a studia
były w zakresie konserwacji zabytków. Wobec powyższego wskazana osoba Pana S. spełnia
warunki art. 37a ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ponieważ ukończył
studia w zakresie konserwacji zabytków. Pani M. G. skończyła studia na kierunku ochrona
dóbr kultury w zakresie konserwatorstwa, więc załączony wyrok nie może stanowić analogii
do niniejszego postępowania. Dodatkowo wskazać należy, że sam Odwołujący w treści
swojego odwołania wskazuje, że „w przytoczonym wyroku mamy do czynienia z bardzo
podobnym stanem faktycznym”, ale nie identycznym. Odwołujący nacisk kładzie na
sformułowania z w/w wyroku typu, że o uprawnieniach do kierowania pracami
konserwatorskimi decyduje ustawodawca.
Dlatego też Zamawiający skierował swoje zapytanie do ustawodawcy tj. Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego w dniu 10.07.2024 r. <dowód nr 10>. Ustawodawca udzielił
Zamawiającemu odpowiedzi, że do wyłącznych kompetencji wojewódzkiego konserwatora
zabytków należy weryfikacja danych osób kierujących pracami. W tym przypadku, jak wyżej
wskazano, Zamawiający zwrócił się do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W związku z powyższym zarzut postawiony przez Odwołującego podlega oddaleniu w całości.
Nie kończąc konkluzji w zakresie wyroku KIO 653/18 z dnia 23 kwietnia 2018 r. do którego w
dalszej treści odwołania Odwołujący cytuje owy wyrok „prawodawca w ww. przepisie nie
wskazał nazwy konkretnego kierunku studiów, którego ukończenie uprawnia do kierowania
pracami konserwatorskimi przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub ich
samodzielnego wykonywania, posługując się pojęciem <studia w zakresie konserwacji i
restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków>. Raz jeszcze wspomnieć należy, że Pani M.
G. ukończyła studia w zakresie konserwatorstwa, co oznacza pełną zgodność z wymaganiami
art. 37a ustawy.
Odwołujący w powyższej argumentacji po raz kolejny wskazuje, że Zamawiający miał rację,
że należy ukończyć studia w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji
zabytków, a Pani M. G. ukończyła studia w zakresie konserwatorstwa.
Odwołujący w końcowej konkluzji zarzutu dotyczącego naruszeń ze strony Zamawiającego
przy ocenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu przez Panią M. G. wskazuje, że na
przestrzeni 10 lat ta Pani prowadziła prace konserwatorskie na stanowisku kierownika prac
konserwatorskich i że dotychczas, żaden Zamawiający nie miał wątpliwości, że spełnia
wymagania art. 37a ustawy.
Zamawiający wskazuje, że nie ponosi odpowiedzialności za działania i podejmowane decyzje
przez innych Zamawiających. Taki stan rzeczy nie może prowadzić do tego, że Zamawiający,
który zarządza obiektem wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO
jakim jest Zamek w Malborku, będzie opierać się na precedensie. Dodatkowo należy wskazać,
że nie wszyscy Zamawiający tak jak to wskazuje Odwołujący nie mieli wątpliwości co do
posiadanych przez Panią M. G. uprawnień do pełnienia funkcji Kierownika prac
konserwatorskich w myśl art. 37a ustawy, gdyż sam Odwołujący wraz z wyjaśnieniami
składanymi Zamawiającemu w dniu 26 czerwca 2024 r. przedłożył dowody (dokument)
właśnie w postaci pisma Kujawsko-Pomorskiego Konserwatora Zabytków z 02.10.2023 r.,
kierowane do PKP w Warszawie (pismo w aktach postępowania), które to również powzięły
wątpliwość co do posiadanych przez Panią M. G. uprawnień z art. 37a, skoro wystąpiły z takim
zapytaniem do Konserwatora Zabytków. Dodatkowo należy wskazać, że w większości
Zamawiających, którzy stawiają warunek udziału w postępowaniu z zakresu art. 37a ustawy,
przyjmą Panią M. G. na spełnienie warunku, a to w wyniku uprawnień Zamawiających co do
dokumentów jakich może żądać na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu
w myśl rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w
sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich
może żądać Zamawiający od Wykonawcy, a dokumentem takim jest tylko wykaz osób, który
opiera się na oświadczeniu własnym Wykonawcy, a jak widać Wykonawcy wiele mogą
oświadczyć, co często nie ma to przełożenia na stan faktyczny i prawny.
Spełnienie warunków określonych w SWZ przez Panią A. J.
Spełnienie warunków udziału w postępowaniu przez Panią A. J. zostały opisane powyżej w
stanie faktycznym sprawy.
Dodatkowo Odwołujący wskazuje na naruszenia Zamawiającego związane z brakiem
doprecyzowania w SWZ warunku udziału w postępowaniu przy Kierowniku prac
konserwatorskich.
Zarzut ten należy uznać za spóźniony, gdyż Odwołujący jak i inni uczestnicy postępowania
mieli odpowiedni czas i niczym nie skrępowane możliwości do składania zapytań i udzielania
wyjaśnień do SWZ z czego Odwołujący nie skorzystał. Przedmiotowy warunek został
sformułowany jasno i wprost przez co nie zasługuje na głębszą analizę i zawiłą wykładnię –
takie działania prowadzić mogą do przekłamania intencji Zamawiającego i zarzutu naruszenia
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. W związku z powyższym,
Zamawiający nie zgadza się z twierdzeniem Odwołującego jako byłby on uprawniony do
szerokiej interpretacji jakiegokolwiek warunku, gdyż jest to działanie zmierzające do
zakłamywania rzeczywistości i naciągania warunków pod swoje możliwości celem
(nieuczciwego) pozyskania zamówienia.
W związku z powyższym zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
Zamawiający podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w informacji o odrzuceniu oferty
i unieważnieniu postępowania. Oferta Odwołującego nie spełnia warunków udziału w
postępowaniu określonych w dokumentach zamówienia.
Zamawiający – Muzeum Zamkowe w Malborku, zarządca zamków w Malborku, Sztumie i
Kwidzynie, dochowując należytej staranności, przy zaangażowaniu wszelkich dostępnych mu
środków, wiedzy i doświadczenia do ochrony zabytków i dóbr kultury oraz w obawie przed ich
zniszczeniem podjął decyzje w zakresie przedmiotowego postępowania adekwatne do
zaistniałej sytuacji faktycznej i prawnej. Nie ma przy tym miejsca na błędy, uchybienia i
wątpliwości, które mogłyby przekreślić kompetencje Zamawiającego.
W związku z powyższym Zamawiający stoi na stanowisku, że dokonane w postępowaniu
czynności są zgodne z dyspozycjami przepisów prawa, a w szczególności ustawy PZP i
ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, przez co Zamawiający wnosi o oddalenie
odwołania w całości.
Wskazano na dowody załączone do odpowiedzi na odwołanie.
Krajowa Izba Odwoławcza po rozpatrzeniu sprawy na rozprawie ustaliła stan faktyczny na
podstawie dokumentów przedstawionych przez strony i podmioty trzecie w toku postępowania
o udzielenie zamówienia oraz pismach skierowanych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
złożonych na rozprawie oraz stanowisk zawartych w odwołaniu i odpowiedzi na odwołanie, a
także przedstawionych do protokołu rozprawy.
Izba zważyła, co następuje
Interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia przez żądanie nakazania unieważnienia
czynności odrzucenia jego oferty i unieważnienia czynności unieważnienia postępowania
prowadzonego przez zamawiającego, jako materialnoprawna przesłanka wniesienia
odwołania w rozumieniu art. 505 ustawy pzp, uznaje się za potwierdzony.
Ustalono, że zamawiający podjął kwestionowane odwołaniem czynności w wyniku sygnalizacji
dokonanej w piśmie z dnia 17 czerwca 2024 r. innego oferenta, obecnego przystępującego,
który skierował do zamawiającego informacje o braku spełniania warunków udziału w
postępowaniu przez wybranego wykonawcę, obecnego odwołującego.
Należy stwierdzić, że niezależnie od źródła informacji zamawiający jest uprawniony, a w istocie
zobowiązany do rzetelnego przeprowadzenia postępowania z poszanowaniem zasad Prawa
zamówień publicznych.
Istotą sporu jest kwestia spełnienia warunku udziału w postępowaniu określonego w SWZ o
brzmieniu:
„Warunek zostanie uznany za spełniony, jeżeli Wykonawca wykaże, że w okresie
ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy - w tym okresie należycie wykonał co najmniej jedną (1) robotę budowlaną
polegającą na wzmocnieniu i ustabilizowaniu elementów konstrukcyjnych obiektu
zabytkowego wraz z jego konserwacją, wpisanego do rejestru zabytków w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub w
przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami RP – rejestrów równoważnych w stosunku
do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami prowadzonych na podstawie przepisów obowiązujących ze względu
na miejsce położenia zabytku na kwotę nie mniejszą niż 1.000.000,00 zł brutto (słownie: jeden
milion złotych brutto).
UWAGA: /…/
„Wykonawca spełni warunek udziału w postępowaniu, jeżeli wykaże, dysponuje lub
będzie dysponować osobami, które skieruje do realizacji zamówienia tj.:
jedną (1) osobę, która pełnić będzie funkcję Kierownika budowy spełniającego łącznie
następujące minimalne wymagania:
2.1.1. posiada uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w specjalności
konstrukcyjno-budowlanej bez ograniczeń odpowiadające wymaganiom określonym
w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane oraz Rozporządzeniu MIiR z dnia 29
kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych
funkcji technicznych w budownictwie lub odpowiadające im ważne uprawnienia budowlane,
/…/,
2.1.2. spełnia warunki określone w art. 37c ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami w związku z art. 37g i art. 37f ustawy z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
2.1.3. posiadającym doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika budowy dla:
a)
co najmniej jednego zamówienia obejmującego roboty budowlane polegające na
wzmocnieniu i ustabilizowaniu elementów konstrukcyjnych obiektu zabytkowego wpisanego
do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami
RP – rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzonych na
podstawie przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia zabytku. Z
zastrzeżeniem,
że
robota
musiała
zostać
(zakończona)
odebrana
przez
Zamawiającego/Inwestora w okresie ostatnich 7 lat przed terminem składania ofert.
jedną (1) osobą – Kierownikiem prac konserwatorskich, spełniającego łącznie
następujące minimalne wymagania:
2.2.1. spełnia warunki określone w art. 37a ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami z uwzględnieniem art. 37h w/w ustawy,
2.2.2. posiada doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich dla co
najmniej jednego zamówienia obejmującego remont polegający na konserwacji gotyckiej
elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni minimum 200m² w obiekcie wpisanym do
rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami lub w przypadku rejestrów prowadzonych poza granicami RP –
rejestrów równoważnych w stosunku do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzonych na podstawie
przepisów obowiązujących ze względu na miejsce położenia zabytku.
UWAGA 1/…/UWAGA 2: Zamawiający nie dopuszcza łączenia funkcji kierowania budowy i
kierownika prac konserwatorskich.”
Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie złożył podmiotowe środki dowodowe na
potwierdzenie spełniania w/w warunków udziału w postępowaniu. W przedłożonym wykazie
osób na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu w zakresie Kierownika
prac konserwatorskich wskazując Panią M. G. Zamawiający posiadał wiedzę z innego
postępowania wszczętego w dniu 29.03.2023 r. pn. „Umowa Ramowa na naprawcze roboty
budowlane do wykonania na terenie zespołu zamkowego w Malborku, Zamku w Kwidzynie i
Zamku w Sztumie” nr sprawy ZP.2611.3.1.2023.bm, o tym że ta Pani nie posiada
odpowiedniego wykształcenia pozwalającego jej na pełnienie funkcji Kierownika prac
konserwatorskich. W tamtym czasie Odwołujący został wezwany na tej samej podstawie
prawnej jak i faktycznej do uzupełnienia wykazu osób o nowego Kierownika prac
konserwatorskich, który spełnia wymagane wykształcenie określone na podstawie art. 37a
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: ustawa).
Wykonawca w postępowaniu w 2023 r. jak i w niniejszym, dokonał zmiany wykazu osób w
zakresie Kierownika prac konserwatorskich wskazując nową osobę tj. Panią A. J. wykazując
w wykazie, że Pani ta spełnia warunki określone w art. 37a ustawy z uwzględnieniem art. 37h,
ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a także posiada
doświadczenie na inwestycji pn.:
Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych polegających
na dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu
do pełnienia funkcji na rzecz kultury - prace konserwatorskie polegały na konserwacji gotyckiej
elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni 800 m² dla Zamawiającego Urząd Miasta
w Grudziądzu,
Prace konserwatorskie i restauratorskie przy ceglano kamiennych gotyckich murach
Zamku Biskupów Chełmińskich w Lubawie - prace konserwatorskie polegały na konserwacji
gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni 400 m² dla Zamawiającego Gmina
Miejska Lubawa.
Zamawiający dokonując oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu przy Pani A. J.
wziął pod uwagę tylko doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich
przy opracowaniu dokumentacji projektowej i wykonaniu robót budowlanych polegających na
dostosowaniu budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu do
pełnienia funkcji na rzecz kultury. Drugie z wykazanego doświadczenia przy pracach
konserwatorskich i restauratorskich przy ceglano kamiennych gotyckich murach Zamku
Biskupów Chełmińskich w Lubawie nie zostało zakwalifikowane do spełnienia warunku udziału
w postępowaniu określonego w Dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2) SWZ, gdyż wskazany przez
Odwołującego obiekt, nazwany w odwołaniu „Zamek Biskupów Chełmińskich w Lubawie”,
wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego dnia
04.08.1957, nr rejestru: A-384 jako „ruiny zamkowe biskupów chełmińskich”. Są to Relikty
kompleksu zamkowego o cechach rezydencjalnych należącego do biskupstwa chełmińskiego
(źródło: zabytek.pl, dostęp z 15.05.2024 r.)
Zamawiający na podstawie nowych okoliczności, dokonał czynności oceny z uwagi na
załączoną do pisma przystępującego informację od samego Inwestora, a tym samym
Zamawiającego, którym był Urząd Miasta w Grudziądzu i który to wskazał, że Pani A. J. nie
pełniła funkcji Kierownika prac konserwatorskich konkretnie przy zadaniu pn. „Opracowanie
dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych polegających na dostosowaniu
budynków zlokalizowanych przy ul. Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu do pełnienia funkcji
na rzecz kultury” - prace konserwatorskie polegały na konserwacji gotyckiej elewacji ceglanej
i/lub kamiennej o powierzchni 800 m² dla Zamawiającego Urząd Miasta w Grudziądzu.
W toku procedowania zamawiający w dniu 20 czerwca 2024 r. wezwał Odwołującego do
złożenia wyjaśnień w tym mi.in. „(…) mgr A. J. Kierownik prac konserwatorskich: 1) dlaczego
Wykonawca wykazał, co do informacji, że Pani A. J. pełniła funkcję Kierownika prac
konserwatorskich na tej samej inwestycji co uprzednio wykazana przez Wykonawcę Pani mgr
M. G. tj. „Opracowanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych przy ul.
Spichrzowej 33 oraz 35 w Grudziądzu – Konserwacja elewacji ceglanej, murów, odtworzenie
stolarki otworowej”(…)”.
Odwołujący w ramach wyjaśnień, z 26 czerwca 2024 r. wskazał, że przy zadaniu powyższym
funkcję Kierownika prac konserwatorskich pełniła Pani M. G. wraz z Panią A. J., jako iż tworzyły
one w tym czasie zespół zajmujący się kierowaniem prac. Powyższe potwierdza oświadczenie
Pani M. G. z dnia 24 czerwca 2024 r. w którym potwierdza ona, iż Pani A. J. pełniła przy
niniejszych pracach funkcję równorzędnego kierownika prac konserwatorskich.
Powyższa argumentacja jest o tyle niezasadna, że nie ma możliwości, aby było jednocześnie
dwóch kierowników prac konserwatorskich na tej samej inwestycji, niezależnie od prawnych
możliwości zmiany na innego kierownika prac w określonych warunkach.
W związku z powyższym Zamawiający dokonał w dniu 1 sierpnia 2024 r. odrzucenia oferty
Odwołującego, a wobec faktu, że pozostałe oferty zostały odrzucone, unieważnienia
postępowania.
W odniesieniu do spełniania warunków określonych w SWZ przez Panią M. G. znaczenie ma
ich treść, nie zaś sam przedmiot zamówienia, jakkolwiek okoliczności te powinny być
adekwatne i proporcjonalne.
Zamawiający w zakresie kierownika prac konserwatorskich powołał w warunku art. 37a
ustawy, który stanowi, że pracami konserwatorskimi przy zabytku nieruchomym wpisanym do
rejestru zabytków może kierować osoba, „która ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite
studia magisterskie, w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków
oraz która po rozpoczęciu studiów drugiego stopnia lub po zaliczeniu szóstego semestru
jednolitych studiów magisterskich przez co najmniej 9 miesięcy brała udział w pracach
konserwatorskich, pracach restauratorskich lub badaniach konserwatorskich, prowadzonych
przy zabytkach wpisanych do rejestru, inwentarza muzeum(...)”.
Pani M. G, ukończyła studia na kierunku ochrona dóbr kultury w zakresie konserwatorstwo i
uzyskała dyplom w 2001 roku.
Niespornie art. 37a ustawy dodany został do ustawy dnia 30 listopada 2015 r., a w aktualnym
brzmieniu dopiero 1 września 2017 r., a Pani M. G. ukończyła studia na kierunku Ochrona
Dóbr Kultury w zakresie konserwatorstwa 7 grudnia 2001 r. a więc niemal 12 lat przed
uchwaleniem art. 37a ustawy, należy zaznaczyć, że w momencie ukończenia studiów przez
Panią M. G. obowiązywała ustawa z dnia 15 lutego 1962 roku oraz rozporządzenia określające
kwalifikacje osób prowadzących prace konserwatorskie. W dniu ukończenia studiów wyższych
(7 grudnia 2001 r.) dyplom, który przedkłada Pani M. G. nie uprawniał do pełnienia funkcji
kierownika prac konserwatorskich. Obowiązujące przepisy dotyczące uprawnień do
kierowania m.in. pracami konserwatorskimi wskazują, że uprawnienia takie mogą posiadać
absolwenci w studiów w zakresie „konserwacji i restauracji dzieł sztuki” lub „konserwacji
zabytków” a nie „konserwatorstwa”. Studia „Ochrona Dóbr Kultury” ukończone przez Panią M.
G. obejmowały swoim zakresem „konserwatorstwo”, jednak jako studia w zakresie
„konserwatorstwa” nie są tożsame ze studiami w zakresie „konserwacji i restauracji dzieł
sztuki” lub „konserwacji zabytków”. Skład orzekający podziela w tym względzie stanowisko
Zamawiającego oparte nie tylko na jego wiedzy i doświadczeniu, ale również z opinii, które
otrzymał m.in. od przedstawicieli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – organizatora dwóch
kierunków studiów wyższych: Ochrona Dóbr Kultury oraz Konserwacja
i Restauracja Dzieł Sztuki. Realne przy tym jest ryzyko braku zgody Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w zakresie Pani M. G. na objęcie przez nią funkcji
Kierownika prac konserwatorskich, na co wskazują złożone dowody – PWKZ.
Komplikacje przyjęcia uprawnień Pani M. G. wskazał Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku
zaznaczając w wiadomości przesłanej do Muzeum Zamkowego w Malborku, że wskazana
osoba nie ma kompetencji do pełnienia funkcji kierownika prac konserwatorskich. W związku
z powyższym kwestia posiadanych przez Panią M. G. kwalifikacji nie mogły pozostać
Zamawiającemu obojętne.
Wskazanie przez odwołującego, że organ ochrony zabytków w innym województwie ma
odmienne stanowisko, dla sprawy rozpatrywanej są bezprzedmiotowe, jako że nie jest i nie
będzie to organ właściwy, podobnie jak powoływanie się na przedstawione doświadczenie
Pani M. G. w innych realizacjach.
W konsekwencji analogicznej ocenie podlega wykazanie prac w Grudziądzu, dodatkowo
wobec wątpliwości co do tego, która z Pań wskazanych pełniła wymaganą funkcję.
Tu również inwestycja prowadzona była na obiekcie podlegającym pod Kujawsko-
Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wyłączną kompetencję właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków stanowi
weryfikacja danych dotyczących osób kierujących pracami konserwatorskimi lub je
wykonującymi (zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego z 2 sierpnia 2018 r.), co potwierdza opinia uzyskana z Ministerstwa Kultury /…/
Weryfikacji uprawień Pani M. G. dokonał Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków na
wniosek Zamawiającego z dnia 19 lipca 2024 r. (do wniosku, którego treść przedłożono w
załączniku dołączono zanonimizowane dyplomy Pani M. G., na których widoczna jest data
oraz kierunek ukończenia studiów oraz data ukończenia szkoły średniej. Inspektor działający
w imieniu Wojewódzkiego Pomorskiego Konserwatora Zabytków w dniu 22 lipca 2024 r. , że
przedstawiona osoba nie ma kompetencji do pełnienia funkcji kierownika prac
konserwatorskich, co zostało dodatkowo potwierdzone przez samego Pomorskiego
Wojewódzkiego Konserwator Zabytków pismem z dnia 12 sierpnia 2024
W odniesieniu do spełnienia warunków określonych w SWZ, zacytowanych powyżej, przez
Panią A. J. wskazać należy, że niesporna jest okoliczność legitymowania się przez Panią J.
wymaganym wykształceniem kierunkowym.
Przedmiotem sporu jest doświadczenie w pełnieniu funkcji Kierownika prac konserwatorskich
dla co najmniej jednego zamówienia obejmującego remont polegający na konserwacji
gotyckiej elewacji ceglanej i/lub kamiennej o powierzchni minimum 200m² w obiekcie
wpisanym do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
W tym zakresie przedstawiono realizację w obiekcie wpisanym do rejestru zabytków,
doświadczenie przy pracach konserwatorskich i restauratorskich przy ceglano kamiennych
gotyckich murach Zamku Biskupów Chełmińskich w Lubawie na dowód spełnienia warunku
udziału w postępowaniu określonego w Dziale V ust. 2 pkt. 2.4) ppkt. 2). SWZ, gdyż wskazany
przez Odwołującego obiekt, nazwany w odwołaniu „Zamek Biskupów Chełmińskich w
Lubawie”, wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko-
mazurskiego dnia 04.08.1957, nr rejestru: A-384 jako „ruiny zamkowe biskupów chełmińskich”.
Są to Relikty kompleksu zamkowego o cechach rezydencjalnych należącego do biskupstwa
chełmińskiego (źródło: zabytek.pl, dostęp z 15.05.2024 r.)
Skład orzekający zauważa, że w przedmiotowym zakresie istotny argument za przyjęciem
stanowiska zamawiającego przedstawił sam odwołujący dokonując definicji pojęcia „elewacja”
(które jest istotnym wymogiem SWZ), w oparciu o słownik języka polskiego PWN i definicje
z prawa budowlanego.
Wg słownika elewacja to „zewnętrzna ściana budynku wraz z występującymi na niej
elementami architektonicznymi”. Idąc dalej, sięgnąć trzeba po definicję „budynku” zgodnie z
art. 3 Ustawy Prawo Budowlane (Dz.U.2024.725 t.j. z dnia 2024.05.14):
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z
gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada
fundamenty i dach.
W przedmiotowym obiekcie, co wynika z opisu oraz dokumentacji fotograficznej złożonej przez
odwołującego, prace nie były wykonywane w budynku, lecz przy murze kamiennym i
ceglanym, któremu nie można przypisać określenia „budynek” wobec braku co najmniej
przegród budowlanych i dachu. Skoro dla istnienia elewacji jako ściany zewnętrznej budynku,
niezbędny jest budynek, który w przedstawionym obiekcie zabytkowym, niezależnie od
przypisania mu cechy ruiny, czy innego obiektu, to należy potwierdzić, że warunek specyfikacji
w tym zakresie nie został spełniony.
W związku z powyższym skład orzekający stoi na stanowisku, że dokonane w postępowaniu
czynności zamawiającego nie naruszyły wskazanych przez odwołującego przepisów ustawy
pzp.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na podstawie 557
PZP oraz w oparciu o przepisy § 8 ust.2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania oraz wysokości i sposobu pobieraniu wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437 ze
zm.).
Przewodniczący: …………..