Sygn. akt KIO 2920/24
WYROK
Warszawa, dnia
4 września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Małgorzata Jodłowska
Protokolant:
Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2024 roku
odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 sierpnia 2024 roku przez wykonawcę MAX -
BUD G. P.
SPÓŁKA KOMANDYTOWA z siedzibą w Szerokie w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Powiat Biłgorajski
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, a w jej ramach
odrzucenie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 123 ustawy z dnia
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oferty wykonawcy J. P. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą
JP Usługi Budowlane J. P.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Zamawiającego i:
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) poniesioną przez wykonawcę MAX
- BUD G. P.
SPÓŁKA KOMANDYTOWA z siedzibą w Szerokie tytułem wpisu od
odwołania oraz kwotę po 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy)
poniesioną przez ww. wykonawcę oraz Zamawiającego tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika
zasądza od zamawiającego Powiat Biłgorajski na rzecz wykonawcy MAX - BUD G. P.
SPÓŁKA KOMANDYTOWA z siedzibą w Szerokie kwotę 23 600 zł 00 gr (słownie:
dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszt poniesiony
przez
ww. wykonawcę tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca: …………………………………
Sygn. akt KIO 2920/24
UZASADNIENIE:
Zamawiający Powiat Biłgorajski prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn: „Przebudowa i rozbudowa
powiatowej krytej pływalni w Biłgoraju – etap II”, nr referencyjny: IZ.273.4.2024.
Przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, dalej:
„ustawa Pzp”.
Szacunkowa wartość zamówienia przekracza progi unijne określone w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 24 kwietnia 2024 r. pod numerem: 242272-2024.
W postępowaniu tym wykonawca MAX - BUD G. P. SPÓŁKA KOMANDYTOWA z
siedzibą w Szerokie (dalej: „Odwołujący”) w dniu 12 sierpnia 2024 r. wniósł odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec czynności i zaniechań Zamawiającego,
polegających na:
wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy JP Usługi Budowlane J. P.;
zaniechania czynności odrzucenia oferty wykonawcy JP Usługi Budowlane J. P. .
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) i c) w zw. z art. 118 ust. 2 i art. 123 PZP poprzez
zaniechanie czynności odrzucenia oferty wykonawcy JP Usługi Budowlane J. P. w sytuacji,
w której wykonawca ten nie wykazał spełniania warunku udziału w Postępowaniu, o którym
mowa w rozdziale 6 pkt. 6.1.4 pkt 1) SWZ, ponieważ podmiot trzeci (Transcom Sp. z o. o.)
udostępnił swoje zasoby w niewystarczającym z perspektywy treści warunku doświadczenia
zakresie („Zdolność techniczna określona w SWZ […] Udostępniający będzie brał udział w
realizacji zadania inwestycyjnego w zakresie budowy niecki, instalacji technologii wody […]”),
zaś sam wykonawca również nie posiada wymaganego doświadczenia.
Odwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty
oraz czynności odrzucenia oferty Odwołującego, o których Zamawiający zawiadomił
wykonawców 2 sierpnia 2024 r.;
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa przed Krajową Izbą Odwoławczą.
W
uzasadnieniu powyższych zarzutów i żądań Odwołujący wskazał:
W ocenie Odwołującego Zamawiający nieprawidłowo uznał, że wykonawca JP Usługi
Budowlane J. P.
– bazując na doświadczeniu podmiotu udostępniającego zasoby – wykazał
spełnienie warunku udziału w Postępowaniu dotyczącego doświadczenia wykonawcy. W
złożonej ofercie wybrany wykonawca zadeklarował udział podmiotu udostępniającego
zasoby wyłącznie w zakresie robót instalacyjnych dotyczących technologii uzdatniania wody
oraz dostawy i montażu niecek basenowych. Tymczasem warunek udziału w postępowaniu
dotyczący doświadczenia wykonawcy jest szerszy – obejmuje całość robót budowlanych
dotyczących budynku pływalni. Pomimo, że rozszerzenie zakresu zdolności podmiotu
udostępniającego zasoby, na które powołuje się wykonawca, nie jest możliwe po upływie
terminu składania ofert, a z PZP wynika zasada niezmienności treści oferty i zakaz
negocjowania jej treści, Zamawiający zezwolił wykonawcy JP Usługi Budowlane J. P. na
dokonanie daleko idącej zmiany treści zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby
(a
tym samym treści oferty). Zmiana polegała na istotnym rozszerzeniu zakresu robót, które
zostaną powierzone do wykonania temu podmiotowi (z robót instalacyjnych dotyczących
technologii uzdatniania wody oraz dostawy i montażu niecek basenowych na roboty
budowlane dotyczące budynku pływalni). Zdaniem Odwołującego, co wynika również
z orzecznictwa Krajowej Izby
Odwoławczej, tak daleko idąca modyfikacja zadeklarowanego
w
ofercie zakresu udziału podmiotu udostępniającego zasoby w realizacji zamówienia jest
zakazana i stanowi naruszenie PZP.
Odwołujący podniósł, że ze złożonego wraz z ofertą pierwszego zobowiązania
wynikało, że Transcom udostępni JP Usługi Budowlane swoją zdolność techniczną, zaś
dojdzie do tego poprzez udział w realizacji Zamówienia w zakresie ściśle określonych
elementów robót: budowy niecki i instalacji technologii wody. Oprócz tego Transom ogólnie
zadeklarował, że „będzie w pełnej dyspozycyjności Wykonawcy w celu należytego
wykonania umowy”. Niezależnie od pierwszego zobowiązania, JP Usługi Budowlane załączył
do oferty zawarte z Transcom porozumienie w sprawie udostępnienia zasobów (podpisane
29 maja
2024 r.). Jego treść precyzowała, że wskazana w pierwszym zobowiązaniu zdolność
techniczna będzie dotyczyć wyłącznie robót instalacyjnych w zakresie technologii
uzdatniania wody oraz dostawy i montażu niecek basenowych. Tak opisane zasoby
Transcom wyznaczały zatem zakres zdolności, na których JP Usługi Budowlane polegał w
chwili złożenia oferty w celu wykazania spełniania warunków udziału w Postępowaniu.
Jednocześnie, pomimo że powyższe oświadczenia nie zostały zawarte bezpośrednio w
formularzu oferty, to stanowiły merytoryczną treść oferty wykonawcy – wskazywały na to, w
jaki sposób zamierza zrealizować zamówienie.
W dalszej części uzasadnienia Odwołujący wskazał, że w dniu 25 czerwca 2024 r.
Zamawiający wezwał JP Usługi Budowlane do uzupełnienia pierwszego zobowiązania.
Odwołujący zwrócił uwagę, że Zamawiający zakwestionował zatem zarówno to, że
pierwsze z
obowiązanie w ogóle nie określa robót, które zostaną wykonane przez Transcom
(dokument wskazywał jedynie na to, że Transcom będzie „brał udział” w robotach), jak i to,
że zakres tego oświadczenia jest niewystarczający – dotyczy jedynie „budowy niecki i
instalacji technologii wody, a więc udział ten obejmuje ograniczony zakres, który jest węższy
od zakresu warunku udziału w postępowaniu.” Zamawiający słusznie wskazał, że taki
dokument stanowi o braku wykazania przez JP Usługi Budowlane spełniania stosownego
warunku udziału w Postępowaniu. W konsekwencji Zamawiający, działając na podstawie art.
128 ust. 1 PZP, wezwał JP Usługi Budowlane do poprawienia lub uzupełnienia lub złożenia
nowego zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby. Zastrzegł także, że „jeżeli
zdolności techniczne lub zawodowe podmiotu udostępniającego zasoby nie potwierdzają
spełniania przez Wykonawcę warunków udziału w postępowaniu Zamawiający żąda, aby
Wykonawca w
terminie określonym przez Zamawiającego zastąpił ten podmiot innym
podmiotem lub podmiotami albo wykazał, że samodzielnie spełnia warunki udziału w
postępowaniu.”
Jakkolwiek sam wniosek Zamawiającego, że pierwsze zobowiązanie było
nieprawidłowe, był słuszny, to w sytuacji, w której zakres udostępnianych zasobów był
niewystarczający (dotyczył jedynie zdolności technicznej, a nie zawodowej, oraz jedynie
wybranych elementów robót dotyczących budynku pływalni), to wskazanie w treści wezwania
na możliwość modyfikacji (rozszerzenia) dokumentu lub zastąpienia Transcom innym
podmiotem lub podmiotami było nieprawidłowe i bezprzedmiotowe (o czym niżej).
W odpowiedzi na wezwanie JP Usługi Budowlane złożył kolejne zobowiązanie
Transcom (dalej jako: „Drugie Zobowiązanie”), w którym doszło do istotnej i jednocześnie
zakazanej zmiany (rozszerzenia) zdolności udostępnianych przez Transcom. W złożonym
dokumencie Transcom oświadczył, że udostępni swoje zasoby nie tylko w zakresie zdolności
technicznej, ale także w zakresie zdolności zawodowej, czyli doświadczenia. Zakładając, że
jako podmioty profesjonalne zarówno JP Usługi Budowlane, jak i Transcom, prawidłowo
rozróżniają rodzaje warunków udziału w postępowaniu, należy zauważyć, że już w tym
zakresie doszło do zakazanego rozszerzenia zdolności (zasobów) udostępnianych JP Usługi
Budowlane w stosunku do tego, co w/w podmioty zadeklarowały na etapie ofertowania.
Odwołujący zwrócił uwagę, że pierwsze zobowiązanie ograniczało się do
udostępnienia zdolności technicznych, natomiast Drugie Zobowiązanie obejmowało także
zdolność zawodową – wiedzę i doświadczenie. Nawet jeżeli intencją JP Usługi Budowlane
od początku było to, by skorzystać z zasobów Transcom w zakresie zdolności zawodowej
(wiedzy i doświadczenia), a nie technicznej, to ze względu na wiążącą go zasadę należytej
staranności i obowiązującą w Postępowaniu zasadę pisemności powinien był zadbać o to, by
już pierwsze zobowiązanie zawierało prawidłową treść.
Co jednak szczególnie istotne, w Drugim Zobowiązaniu Transcom zadeklarował, że
zamiast pierwotnego zakresu prac (w którego wykonaniu miał „wziąć udział”) podmiot ten
wykona roboty objęte warunkiem udziału w Postępowaniu, o którym mowa w pkt. 6.1.4 SWZ,
w tym przebudowę i rozbudowę budynku krytej pływalni wraz z budową niecki basenowej
i
instalacji technologii wody. Oznacza to, że wbrew pierwotnej treści oferty JP Usługi
Budowlane zamierza skorzystać z doświadczenia Transcom w zakresie całości robót
budowlanych dotyczących budynku pływalni.
Tak określony zakres robót jest zdecydowanie szerszy niż ten, który wynikał
z
pierwszego zobowiązania, ograniczonego jedynie do samej budowy niecki i instalacji
technologii wody.
W dalszej części uzasadnienia Odwołujący przytoczył treść art. art. 118 ust. 2 oraz
art. 123 ustawy Pzp jak również tezy wyroków Krajowej Izby Odwoławczej.
W złożonym pismem z dnia 28 sierpnia 2024 r., stanowiącym odpowiedź na
odwołanie, Zamawiający ustosunkował się do zarzutów podniesionych przez Odwołującego i
wniósł o ich oddalenie.
W uzasadnienie Zamawiający wskazał m.in.:
Zamawiający stoi na stanowisku, że podczas oceny ofert prawidłowo zinterpretował i
zastosował art. 118 i 123 oraz art. 128 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej pzp).
Zamawiający przytoczył treść art. 116, art. 118 ustawy Pzp. Dalej Zamawiający wskazał, że
z
podanych przepisów wynika:
a)
uprawieniem zamawiającego jest wymaganie spełnienia warunku odnoszącego się do
doświadczenia wykonawcy;
b)
uprawnieniem wykonawcy jest wykazanie warunku doświadczenia przez powołanie się
na zdolności innego podmiotu;
c)
podmiot udostępniający zasoby musi spełniać wskazany przez zamawiającego warunek
udziału w postępowaniu oraz nie może podlegać wykluczeniu z udziału w postępowaniu;
d)
zamawiający powinien zbadać czy podmiot udostępniający zasoby spełnia warunek
udziału w postępowaniu i czy nie podlega wykluczeniu;
e)
jeśli podmiot udostępniający zasoby nie spełnia warunku udziału w postępowaniu lub
podlega wykluczeniu z udziału w postępowaniu wykonawca nie może wykazać
warunku udziału w postępowaniu polegając na jego zasobach;
f)
art. 118 ust. 1 pozwala na korzystanie ze zdolności innego podmiotu zaś celem
dowodu, o
którym nowa w art. 118 ust. 4 jest wykazanie realności transferu określonych
i
skonkretyzowanych zasobów.
Jednocześnie w art. 123 ustawy pzp zawarto uzupełnienie ww. regulacji
wprowadzając zasadę, zgodnie z którą wykonawca nie może, po upływie terminu składania
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, powoływać się na zdolności
lub sytuację podmiotów udostępniających zasoby, jeżeli na etapie składania wniosków o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert nie polegał on w danym zakresie na
zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby.
Przedmiotem odmiennej oceny zachowania zamawiającego przez Odwołującego
i Z
amawiającego jest interpretacja art. 123 ustawy pzp. Odwołujący wywodzi, że zmiana
planowanego zakresu podwykonawstwa w wyniku zastosowania art. 128 narusza regulację
art. 123 a tym samym implikuje konieczność odrzucenia oferty wykonawcy, Zamawiający
twierdzi, że w realiach tego stanu faktycznego naruszenia takie nie miało miejsca, zaś oferta
wykonawcy nie podlega odrzuceniu.
W ocenie Z
amawiającego interpretacja treści art. 123 zaprezentowana przez
odwołującego jest wadliwa. Przepis ten jest kontynuacją regulacji wskazanej w art. 118 (o
czym świadczy systematyka ustawy i jego umiejscowienie w oddziale 3 „Udostępnienie
zasobów”). Kluczowe dla literalnej wykładni art. 118 i 123 ustawy pzp jest rozstrzygnięcie
zakresu używanych w ww. oddziale pojęć: „zdolność” i „zasób” oraz „sposób udostępnienia
wykonawcy zasobu”. Zamawiający ponownie przytoczył treść art. 118 oraz art. 123 ustawy
Pzp
wskazując zaznaczając ww. pojęcia.
W ocenie Zamawiającego, opierając się na założeniu racjonalnego ustawodawcy,
należy przyjąć, że używając w jednym akcie prawnym trzech różnych pojęć nie nadaje im
tożsamego znaczenia.
Art. 118 wskazuje w ocenie Z
amawiającego precyzyjnie, że doświadczenie jakie
posiada podmiot udostępniający zasoby jest jego zdolnością zaś wykorzystanie tej zdolności
odbywa się poprzez wyodrębnienie skonkretyzowanego zasobu, który zostaje przekazany
i
wykorzystany na etapie realizacji zamówienia (w przypadku robót budowlanych jest to ich
wykonanie). Techniczny i prawny sposób transferu zasobu oznacza zaś sposób
udostępnienia zasobów (np. umowa o podwykonawstwo). Taką też interpretację w sposób
konsekwentny przyjął zamawiający na potrzeby oceny dokumentacji złożonej przez
wykonawcę. Do podobnych wniosków prowadzi analiza treści art. 63 dyrektywy 24/2014,
która wskazuje, że w odniesieniu do kryteriów dotyczących stosownego doświadczenia
zawodowego, wykon
awcy mogą polegać na zdolności innych podmiotów tylko wtedy, gdy te
ostatnie zrealizują roboty budowlane lub usługi, odnośnie do których takie zdolności są
niezbędne. W dalszej części ww. przepisu wskazano, że w przypadku, gdy wykonawca chce
polegać na zdolności innych podmiotów, musi udowodnić instytucji zamawiającej, że będzie
dysponował niezbędnymi zasobami, przedstawiając na przykład w tym celu stosowne
zobowiązanie takich podmiotów. Literalna wykładnia ww. regulacji wskazuje, że
ustawodawca wspólnotowy wyodrębnił pojęcie zdolności i zasobów (zdolność odnosząc do
danego warunku udziału w postępowaniu np. wymogu posiadania doświadczenia, zaś
zasoby odnosząc do konkretnego formalno-technicznego mechanizmu transferu danej
zdolności).
W ocenie Z
amawiającego zakaz ujęty w regulacji art. 123 powołania się po terminie
składania ofert dotyczy jedynie zdolności podmiotu udostępniającego zasoby (wykładnia
literalna). Regulacja w żadnym miejscu nie powołuje się na pojęcie zasobów. Jest to
rozwiązanie ze strony ustawodawcy celowe. Gdyby racjonalny ustawodawca chciał, aby
zakaz ten obejmował również zasoby (w tym sposób i zakres ich transferu) - wskazałby je
tym przepisie, gdyż w art. 118 używa ww. pojęć odrębnie nadając im inne zakresy
znaczeniowe. Interpretacja art. 123 przyjęta przez zamawiającego uwzględnia nakaz wąskiej
(literalnej) interpretacji przepisów które stanowić miałby dla zamawiającego podstawę
odrzucenia oferty (orzeczenie TSUE z dnia 13 lipca 2017 r. w sprawie 0-35/17).
Na marginesie
Zamawiający podkreślił, że użyte w art. 123 ustawy pzp pojęcie
„zakresu zdolności” nie może być utożsamiane z pojęciem „zakresu zasobu”. Zakres
zdolności w niniejszej sprawie (warunek oświadczenia) należy odnieść do regulacji art. 116
ustawy pzp uszczegóławiającej cztery zdolności technicznej i zawodowej i wskazującej, że w
odniesieniu do zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający może określić warunki
dotyczące niezbędnego wykształcenia (1), kwalifikacji zawodowych (2), doświadczenia (3),
potencjału technicznego (4) wykonawcy lub osób skierowanych przez wykonawcę do
realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim poziomie
jakości. Jeśli bowiem w art. 123 ustawodawca posługuje się pojęciem „zakresu zdolności”
zaś w innym przepisie ustawy (art. 116) opisując zdolność techniczną i zawodową (będącą
jednym z
czterech obszarów warunków udziału w postępowaniu) wskazuje, że dzieli się na
cztery grupy potencjałów to naturalnym w procesie wykładni gramatycznej jest odniesienie
tego pojęcia do tych właśnie zakresów. Innymi słowy, jeśli z oferty i dokumentów złożonych
wraz z
ofertą wynika, że wykonawca samodzielnie wykazuje warunek potencjału kadrowego
(kwalifikacje zawodowe kadry) zaś polega na zasobach podmiotu trzeciego na zdolności
doświadczenia - to art. 123 pzp zabrania zmiany zakresu zdolności, a więc rozszerzenia
polegania na zasobach innego podmiotu na warunek potencjału kadrowego, co do którego
wykonawca pierwotnie wskazał, że spełnia go samodzielnie. Art. 123 dopuszcza tym samym
zmianę zasobu, w ramach którego dojdzie do realnego transferu zdolności, gdyż takie
rozwiązanie nie przeczy ratio
legis tego przepisu (nie dochodzi do zmiany sposobu
wykazania warunku udziału w postępowaniu ani zmiany zakresu zdolności). A jeśli
ustawodawca dopuszcza zmianę zasobu tym bardziej dopuszcza techniczną zmianę
jaką jest zmiana
sposobu jego udostępnienia poprzez rozszerzenie proponowanego
zakresu podwykonawstwa.
Zamawiający wskazał, że kolejnym argumentem przemawiającym za prawidłowością
jego
stanowiska jest wykładnia historyczna. Należy podkreślić, że przepis art. 123 ustawy
Prawo zamówień publicznych został wprowadzony do polskiego systemu zamówień
publicznych w efekcie chęci wdrożenia tezy przyjętej w wyroku Trybunału Sprawiedliwości
z 4.05.2017 r., 0-
387/14, Esaprojekt sp. z o.o. v. Województwo Łódzkie opartej na
interpretacji art. 51 dyrektywy 2004/18/WE. TSUE orzekł, że przepis ten „należy
interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by po upływie terminu
zgłoszeń do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wykonawca
przekazał instytucji zamawiającej, w celu wykazania, że spełnia on warunki uczestnictwa w
postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, dokumenty, których nie
zawierała jego pierwotna oferta, takie jak umowa zamówienia zrealizowanego przez podmiot
trzeci oraz jego zobowiązanie do oddania do dyspozycji tego wykonawcy zdolności i środków
niezbędnych do realizacji rozpatrywanego zamówienia”. Należy podkreślić, że wyrok ten
zapadł w odniesieniu do stanu faktycznego w którym wykonawca informujący
zamawiającego o tym, że samodzielnie spełnia warunek udziału w postępowaniu w trakcie
trwania postępowania zmienił sposób wykazywania warunku w ten sposób, że skorzystał z
zasobów innego podmiotu. Wyrok TSUE w utrwalonym orzecznictwie KIO rozumiany był
wąsko (literalnie) jako zakazujący przejścia z wariantu samodzielnego wykazywania
warunków doświadczenia (art. 116) na wariant z wykorzystaniem zasobów innego podmiotu
(art. 118). Podobne stanowisko prezentuje doktryna cyt. „w okolicznościach określonych w
art. 122 pzp wykonawcy przyznano uprawnienie do zmiany sposobu wykazywania spełnienia
warunków udziału w postępowaniu - może on wykazać dysponowanie zasobami innego niż
pierwotnie wskazany wykonawcy lub też przedstawić zasoby własne do oceny.
Ustawodawca nie dopuszcza natomiast możliwości zmiany sposobu wykazania spełnienia
warunku w taki sposób, że wykonawca złożył wniosek lub ofertę bez powołania się na
zasoby innego podmiotu,
a w wyniku weryfikacji przez zamawiającego i uznania, że warunki
nie są spełnione, i następującego wezwania do uzupełnienia podmiotowych środków
dowodowych na podstawie art. 128 ust. 1 p.z.p. próbuje uzupełnić swój potencjał zasobami
nowego podmiotu trzeciego”. Stanowisko odwołującego sprowadza się do nieuzasadnionego
i nieznanego ustawie rozszerzenie pierwotnego zakresu stosowania tezy z ww. wyroku
TSUE.
Przyjęcie, że art. 123 pzp zakazem swoim obejmuje sposób transferu zasobu
prowadzi do niedających się rozstrzygnąć kolizji normatywnych:
a)
wykonawca korzystający z zasobów podmiotu udostępniającego zasoby który
przedstawił w zobowiązaniu zbyt wąski zakres podwykonawstwa w stosunku do
zapewniającego realny transfer zasobów nie miałby prawa dokonać zmiany tego zakresu
zaś miałby prawo skorzystać z rozwiązania wskazanego w art. 122 ustawy, tj. w miejsce
podmiotu udostępniającego zasoby mógłby wskazać inny podmiot. Jednak wykorzystując
to rozwiązanie nie mógłby wskazać, że nowy podmiot wykona szerszy (prawidłowy)
zakres robót pozwalający na uznanie, że spełnia warunek udziału w postępowaniu
(zakres transferu zasobów zaprezentowana przez pierwszy podmiot wiąże wykonawcę w
zakresie w jakim wykorzystuje podmiot kolejny). W efekcie uprawienie wskazane w art.
123 było iluzoryczne, co przeczy założeniu racjonalnego ustawodawcy;
b)
wykonawca, który złożyłby zobowiązanie podmiotu udostępniającego zasoby o zbyt
ogólnej treści (np. wskazującej, że wykona jako podwykonawca roboty niezbędne do
transferu zdolności) i zostałby wezwany do poprawienia zobowiązania ze względu na
jego ogólnikowość - mógłby w ramach procedury wskazanej art. 128 wskazać zakres
szczegółowy podwykonawstwa. Nie miałby wówczas zastosowania art. 123 ustawy, gdyż
nie doszłoby w tym zakresie do sposobu udostępnienia zasobu ani zmiany zakresu
podwykonawstwa a jedynie do jego doprecyzowania. Powyższe w ocenie
zamawiającego w sposób nieuzasadniony faworyzowałoby wykonawców, którzy dopiero
w efekcie zastosowania art. 128 pzp spełnialiby oczekiwania zamawiającego względem
wykonawców (wyrażone w tym wezwaniu). Tym samym doszłoby do naruszenia art. 16
ustawy Prawo zamówień publicznych,
c)
wykonawca, który w ogóle nie złożyłby zobowiązanie podmiotu udostępniającego, na
podstawie art. 128 obligatoryjnie zostałby wezwany do jego złożenia, mogąc nadać mu
dowolną treść, ograniczoną jedynie wskazaniem w oświadczeniu, o którym mowa
w art.
125 warunku, który wykazuje z pomocą podmiotu trzeciego.
Zamawiający podkreślił, że w prowadzonym postępowaniu zrezygnował z możliwości
jaką daje mu regulacja wskazana w art. 462 ust. 2 ustawy (nie żądał wskazania w ofercie
części zamówienia których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom). W efekcie
informacja o podwykonawstwie i jego zakresie nie była dla niego istotna i tym samym nie
stanowiła istotnej treści oferty. Informacja ta pojawiła się jedynie w zobowiązaniu podmiotu
udostępniającego zasoby (a nie w treści oferty). Zobowiązanie jest bezsprzecznie
podmiotowym środkiem dowodowym. Zgodnie z treścią art. 128 ustawy obowiązkiem
zamawiającego jest wezwanie wykonawcy do poprawienia lub uzupełnienia tego
zobowiązania, jeśli nie jest kompletne lub zawiera błędy, co zamawiający uczynił. W efekcie
zastosowania art. 128 ustawy nie doszło więc do zmiany treści oferty. Zamawiający stoi na
stanowisku, że zastosowanie art. 128 nie naruszyło też art. 123 ze względu na to, że
w
postępowaniu nie doszło do zmiany sposobu wykazania warunku udziału w postępowaniu
w zakresie którejkolwiek ze zdolności, do których warunki referowały (w tym zakresie
stanowisko wykonawcy o korzystaniu z zasobów podmiotu trzeciego w zakresie zdolności
zawodowej zostało utrzymane).
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron
uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron wyrażone odpowiednio
w
odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie i
odnotowane w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
505 ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych
czynności Zamawiającego.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Stan faktyczny nie był sporny. Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest przebudowa i rozbudowa powiatowej
krytej pływalni w Biłgoraju – etap II.
Zamawiający w rozdziale 6 INFORMACJE O WARUNKACH UDZIAŁU
W
POSTĘPOWANIU, pkt 6.1.4. Zamawiający wskazał, że o udzielenie zamówienia mogą
ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu dotyczące:
zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie:
Wykonawca winien wykazać, że wykonał należycie nie wcześniej niż w okresie ostatnich 8
lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy - w tym okresie co najmniej dwie roboty budowlane z których każda:
a) polegała na budowie lub przebudowie lub remoncie budynku krytej pływalni
posiadającej co najmniej jedną nieckę basenową, o powierzchni minimum 250 m 2,
b)
miała wartość minimum 6.000.000,00 zł brutto (słownie: sześć milionów złotych
W przedmiotowym postępowaniu ofertę złożył m.in. wykonawca J. P. prowadzący
działalność gospodarczą pod firmą JP Usługi Budowlane J. P. (dalej jako: „JP”). W złożonym
wraz z ofertą formularzu JEDZ wykonawca JP Usługi Budowlane oświadczył, że w celu
spełnienia warunków udziału w postępowaniu polega na zdolności innych podmiotów (Część
II: Informacje dotyczące wykonawcy, sekcja C: Informacje na temat polegania na zdolności
innych podmiotów, str. 5).
Wskazany wyżej wykonawca złożył także formularz JEDZ firmy TRANSCOM
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Katowicach, w którym
podmiot ten oświadczył, że będzie występować w trakcie realizacji zamówienia jako
podwykonawca (Część II: Informacje dotyczące wykonawcy, sekcja A: Informacje na temat
wykonawcy, str. 3). Jednocześnie wraz z ofertą ww. wykonawca złożył dokument
„Oświadczenie dotyczące udostępnienia zasobów”. Zgodnie z oświadczeniem firma
Transcom
Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach odda do dyspozycji Wykonawcy zamówienia
niezbędne zasoby, tj. zdolność techniczną, na okres korzystania z nich przy wykonywaniu
niżej wymienionego zamówienia, którego przedmiotem jest:
„Przebudowa i rozbudowa powiatowej krytej pływalni w Biłgoraju - etap II”
Nr referencyjny IZ.273.4.2024
zakres dostępnych Wykonawcy zasobów podmiotu udostępniającego zasoby
Zdolność techniczna określona w SWZ, wraz z dalszymi zmianami, dla w.w zdania
inwestycyjnego
sposób i okres udostepnienia Wykonawcy i wykorzystania przez niego zasobów podmiotu
udostępniającego te zasoby przy wykonywaniu zamówienia
Zdolność techniczna udzielona na czas realizacji zadania. Udostępniający będzie brał udział
w realizacji zadania inwestycyjnego w zakresie budowy niecki, instalacji technologii wody
oraz
będzie w pełnej dyspozycyjności Wykonawcy w celu należytego wykonania umowy.
Dodatkowo wykonawca
JP załączył porozumienie zawarta w dniu 28 maja 2024r.
pomiędzy JP a Przedsiębiorstwem Produkcyjno Usługowo Handlowym TRANSCOM’’ Sp.
z
o.o. z siedzibą w Katowicach. Zgodnie z § 2 ust. 1 porozumienia Strony ustaliły, że
TRANSCOM Sp. z o.o
. opracuje ofertę na wykonanie robót instalacyjnych w zakresie
technologii uzdatniania wody oraz dostawy i montażu niecek basenowych, oferta ta stanowi
Załącznik nr 1 do niniejszego Porozumienia.
Pismem z dnia 25 czerwca 2024 r. Zamawiający wezwał JP do uzupełnienia
dokumentów, wskazując w treści:
Zamawiający – działając na podstawie art. 128 ust. 1 w zw. art 118 ustawy z dnia 11
września 2019 - Prawo zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1605 z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawa Pzp” wzywa Wykonawcę do
I.
poprawienia złożonych wraz z ofertę oświadczeń, o których mowa w art. 125 ust. 1,
oraz
II.
uzupełnienia złożonego wraz z ofertą zobowiązania podmiotu udostępniającego
zasoby, o którym mowa w art. 118. ust.1 ustawy Pzp
(…)
w zakresie wskazanym w uzasadnieniu niniejszego pisma.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał m.in.
Wady złożonego zobowiązania:
a)
brak informacji o których mowa w art. 118 ust. 4 pkt. 3) tj. informacji wskazujących na to
czy i w jakim zakresie podmiot udostępniający zasoby zrealizuje roboty budowlane lub
usługi, których wskazane zdolności dotyczą; Użyty w zobowiązaniu zapis „będzie brał
udział w realizacji zadania inwestycyjnego” nie pozwala ocenić zamawiającemu czy
i
w jakim charakterze podmiot trzeci będzie uczestniczył w realizacji robót. Użyte
sformułowanie nie wyklucza różnych form uczestnictwa w realizacji zamówienia, które
niekoniecznie muszą być wykonaniem robót budowlanych których dotyczy warunek
udziału w postępowaniu (branie udziału jako konsultant itp.). Zamawiający wskazuje, że
wykorzystanie zasobów, o których mowa w art. 118 ustawy Pzp musi być jednoznaczne
i
nie może być domysłem lub domniemaniem Zamawiającego. Wykonawca ma zaś
obowiązek udowodnienia, a nie tylko uprawdopodobnienia, że dysponuje zasobami
niezbędnymi do realizacji zamówienia. Wykonawca winien dowodzić wszelkich
okoliczności świadczących nie tyko o tym, iż sam fakt udostępnienia zasobów formalnie
będzie miał miejsce, ale także okoliczności pozwalających stwierdzić, iż udostępnienie to
jest realne, wystarczające i adekwatne dla oceny spełniania danych warunków udziału w
postępowaniu, a więc czy w ten sposób zwiększa szansę wyłonienia wiarygodnego
wykonawcy dającego podwyższoną rękojmię prawidłowego wykonania zamówienia
(wyrok KIO, sygn. akt: KIO 2245/17).
Zgodnie z treścią SWZ zamawiający wymagał (warunek pierwszy) aby wykonawca posiadał
doświadczenie (wynikające z wykonania jednej roboty budowlanej) obejmujące budowę lub
przebudowę lub remont budynku łącznie z wykonaniem wykonanie niecki basenowej
(połączenie to było istotne dla oceny potencjału wykonawcy, który musi dla nabycia
doświadczenia wykonać dwa różne zakresy prac na jednym obiekcie, koordynując je
równolegle). W tej sytuacji wykonawca mógł wykazać spełnianie warunku w całości
(przebudowa lub budowa lub remont budynku i wykonanie niecki) samodzielnie lub polegać
w
odniesieniu do całości tego warunku na zasobach innego podmiotu. W związku z tym, że
wykonawca wskazał w JEDZ, że w zakresie ww. warunku spełnia go samodzielnie
i
jednocześnie polega na zasobach innego podmiotu, ale dodatkowo złożył zobowiązanie
podmiotu udostępniającego zasoby w tym zakresie zamawiający przyjął, że zamiarem
wykonawcy było wykazanie warunku w trybie art. 118 (wykonawca nie spełnia całości
warunku samodzielnie). Przy tym założeniu, złożone zobowiązanie podmiotu
udostępniającego zasoby jest wadliwe, bowiem wskazuje ono, że będzie on „brał udział” w
realizacji zadania inwestycyjnego jedynie w zakresie budowy niecki i instalacji
technologii wody
, a więc udział ten obejmuje ograniczony zakres, który jest węższy od
zakresu warunku udziału w postępowaniu. Analiza treści ww. zobowiązania wskazuje, że
zakres prac dotyczących budynku wykona wykonawca nieposiadający wskazanego w SWZ
doświadczenia, zaś podmiot posiadający odpowiednie doświadczenia wykona jedynie roboty
obejmujące część warunku udziału w postępowaniu. Powyższe stanowi o braku
wykazania warunku udziału w postępowaniu zgodnie z wymaganiami wskazanymi w
SWZ i treści art. 118 ust. 2 ustawy pzp (w odniesieniu do warunków dotyczących
wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy mogą polegać na
zdolnościach podmiotów udostępniających zasoby, jeśli podmioty te wykonają roboty
budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane). (…)
W odpowiedzi na wezwanie wykonawca JP wraz z pismem z dnia 25 lipca 2024 r.
złożył m.in.:
1.poprawione oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 Pzp (JEDZ) dotyczące
Wykonawcy: JP Usługi Budowlane J. P., ul. Droga Straceń 1941-1944 nr 1, Biłgoraj
2.Poprawione oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 Pzp (JEDZ) dotyczące
Podmiotu udostępniającego Wykonawcy swoje zasoby: TRANSCOM Sp. z o.o, ul.
Józefowska 5, 40-144 Katowice,
3.Uzupełnione zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby, o którym mowa wart. 118.
ust.1 ustawy Pzp
(…)
Z
treścią zobowiązania podmiotu do oddania do dyspozycji wykonawcy niezbędnych
zasobów na potrzeby wykonania zamówienia z dnia 1 lipca 2024 r. wynika, że TRANSCOM
Sp. z o.o.:
zobowiązuję się do oddania niezbędnych zasobów na potrzeby wykonania zamówienia, tj.
wymaganej w ramach warunku udziału w postępowaniu wskazanego w treści pkt 6.1.4. SWZ
zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie wiedzy i doświadczenia
do dyspozycji Wykonawcy: J.P.
Usługi Budowlane J. P., Droga Straceń 1941-1945 nr 1, 23-
400 Biłgoraj
przy wykonywaniu (w trakcie realizacji) zamówienia pod nazwą:
„Przebudowa i rozbudowa powiatowej krytej pływalni w Biłgoraju - etap II”
Numer referencyjny: IZ.273.4.2024)
Oświadczam, iż:
udostępniam Wykonawcy zasoby, w następującym zakresie:
zdolność techniczna lub zawodowa, w tym doświadczenie wymagane pkt 6.1.4. SWZ, na
potrzeby wykonania realizacji zamówienia pn. Przebudowa i rozbudowa powiatowej krytej
pływalni w Biłgoraju - etap II
sposób i okres wykorzystania przez Wykonawcę udostępnionych przeze mnie zasobów
przy wykonywaniu zamówienia będzie następujący:
udostępnienie Wykonawcy wiedzy i doświadczenia TRANSCOM Sp. z o.o. poprzez
wykonanie wskazanych w zakresie pkt 3 robót jako podwykonawca Wykonawcy J.P. Usługi
Budowlane J. P.
. Umowa o podwykonawstwo zostanie zawarta na czas realizacji robót
wskazanych w pkt 3, niezbędny do ich wykonania i przekazania wymaganej wiedzy i
doświadczenia.
Czy i w jakim zakresie podmiot udostępniający zasoby, na zdolnościach którego
Wykonawca polega w odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu dotyczących
wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia, zrealizuje zakres
zamówienia, którego wskazane zdolności dotyczą.
Jako podmiot udostępniający zasoby niezbędne do wykazania wiedzy i doświadczenia
wykonam jako podwykonawca roboty budowlane objęte zakresem wskazanego w pkt 6.1.4.
SWZ warunku udziału w postępowaniu, w tym: przebudowę i rozbudowę budynku krytej
pływalni wraz z budową niecki basenowej i instalacji technologii wody.
Izba
zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, że
odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 559 ust. 2 ustawy Pzp, przepisy
stanowiące podstawą prawną zapadłego rozstrzygnięcia wskazać należy, że zgodnie z art.
226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: została złożona przez
wykonawcę: niespełniającego warunków udziału w postępowaniu.
Art. 123 ustawy Pzp stanowi
, że Wykonawca nie może, po upływie terminu składania
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, powoływać się na zdolności
lub sytuację podmiotów udostępniających zasoby, jeżeli na etapie składania wniosków
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert nie polegał on w danym zakresie na
zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby.
Poza sporem były to, że w ramach odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia
podmiotowych środków dowodowych wykonawca J. P. uzupełnił zobowiązanie podmiotu
udostępniającego zasoby poprzez zmianę/rozszerzenie zakresu zasobów oraz zakresu
realizacji robót, które wykona podmiot udostępniający zasoby. W rozpoznawanej sprawie
spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy w świetle obowiązujących przepisów taka zmiana
jest możliwa.
Zdaniem Izby o
bszerne wywody Zamawiającego dotyczące rozróżnienia pojęcia
„zdolności” oraz „zasobu” wynikały z interpretacji własnej Zamawiającego i nie znajdują
potwierdzenia ani w obowiązujących przepisach ani w judykaturze czy doktrynie.
Wykonawca J. P.
wraz z ofertą złożył zobowiązanie podmiotu trzeciego, tym samym
powołał się na jego zasoby. W zobowiązaniu został skonkretyzowany zakres zasobów oraz
zakres w jakim wykonawca zamierza korzystać z zasobów podmiotu trzeciego.
W odpowiedzi na wezwanie Z
amawiającego wykonawca J. P. rozszerzył zarówno zakres
zasobów jak i zakres korzystania z zasobów podmiotu trzeciego. Zdaniem składu
orzekającego wykonawca nie może rozszerzyć zakresu uzyskiwanego wsparcia. Co za tym
idzie oferta wykonawcy J. P.
winna zostać odrzucona.
Twierdzenia Z
amawiającego, że w prowadzonym postępowaniu zrezygnował on
z
możliwości jaką daje mu regulacja wskazana w art. 462 ust. 2 ustawy Pzp, tj.: nie żądał
wskazania w ofercie części zamówienia których wykonanie zamierza powierzyć
podwykonawcom.
W efekcie informacja o podwykonawstwie i jego zakresie nie była dla
niego istotna i tym samym nie stanowiła istotnej treści oferty jest irrelewantne dla
rozstrzygnięcia sprawy. Art. 462 ust. 2 ustawy Pzp referuje do podwykonawców innych niż
podmioty udostępniające zasoby - co wynika wprost z treści wskazanego przepisu. Zgodnie
z art. 462 ust. 2 ustawy Pzp
Zamawiający może żądać wskazania przez wykonawcę, w
ofercie, części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, oraz
podania nazw ewentualnych podwykonawców, jeżeli są już znani. Wykonawca, który polega
na zdolnościach podmiotu udostępniającego zasoby musi dysponować niezbędnymi
zasobami tych podmiotów. Nie sposób zatem powyższego utożsamiać z zamiarem
powierzenia części zamówienia podwykonawcy, bowiem podmiot udostępniający zasoby
obowiązany jest zrealizować roboty budowalne lub usługi, których wskazane zdolności
dotyczą. Nadto nazwa podmiotu udostępniającego zasoby znany jest już na etapie składania
ofert.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w związku
z
§ 2 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 5 pkt 1 lit. a i 2) lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 30 grudnia
2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Mając powyższe na uwadze, Izba orzekła, jak w sentencji.
Przewodnicząca: …………………………………