Sygn. akt: KIO 3250/24
WYROK
Warszawa, dnia
2 października 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Luiza Łamejko
Krzysztof Sroczyński
Maksym Smorczewski
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 6
września 2024 r. przez wykonawcę PHU Komunalnik Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu
w postępowaniu prowadzonym przez Miasto Kalisz
przy udziale uczestnik
ów po stronie zamawiającego:
A.
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta EKO Sp. z o.o. z siedzibą w Niedźwiadach (Lider) i Przedsiębiorstwo
Usług Komunalnych S.A. z siedzibą w Kaliszu
B.
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo
Usług Komunalnych S.A. z siedzibą w Kaliszu (Lider) i Przedsiębiorstwo Oczyszczania Miasta
EKO Sp. z o.o. z siedzibą w Niedźwiadach
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów:
- naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7) i art. 16 ustawy Prawo
zamówień publicznych przez uznanie, że PHU Komunalnik Sp. z o.o. podlega wykluczeniu,
a jego oferta podlega odrzuceniu, gdyż inni zamawiający publiczni naliczyli temu wykonawcy
przy realizacji
wcześniejszych umów w sprawie zamówienia publicznego kary umowne, co
zdaniem
Zamawiającego wypełnia hipotezę art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy Prawo zamówień
publicznych,
- naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10) i art. 16 ustawy Prawo
zamówień publicznych przez zaniechanie wykluczenia wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Oczyszczania Miasta EKO Sp. z o.o.
i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych S.A. i odrzucenia oferty tych wykonawców, w sytuacji,
gdy każdy z członków konsorcjum w złożonym przez siebie JEDZ udzielił odpowiedzi
przeczącej na pytanie zawarte w Części III.C pytanie 7, gdy tymczasem w okresie ostatnich
trzech lat przed wyborem najkorzystniejszej oferty w przedmiotowym
postępowaniu
członkowie tego konsorcjum zostali obciążeni karami umownymi w ramach umowy w sprawie
zamówienia publicznego z 22 września 2021 r. realizowanej na rzecz Zamawiającego, co
konsekwentnie Zamawiający powinien potraktować jako wprowadzenie go w błąd
i
nakazuje zamawiającemu Miastu Kalisz unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej
w części I i III-VI postępowania oraz powtórzenie czynności badania i oceny
ofert, a w ich toku
unieważnienie czynności wykluczenia PHU Komunalnik Sp. z o.o. na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy Prawo zamówień publicznych oraz wykluczenie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta EKO Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych S.A. na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10
) ustawy Prawo zamówień publicznych i odrzucenie ofert
złożonych przez tych wykonawców.
Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę PHU Komunalnik Sp. z o.o. w ½ oraz
Miasto Kalisz
w ½ i:
3.1. zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę PHU Komunalnik
Sp. z o.o.
tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) poniesioną przez wykonawcę PHU Komunalnik Sp. z o.o. tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika, oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) poniesioną przez Miasto Kalisz tytułem wynagrodzenia pełnomocnika
.2. zasądza od Miasta Kalisz na rzecz wykonawcy PHU Komunalnik Sp. z o.o. kwotę
00 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) stanowiącą ½ kosztów
postępowania odwoławczego poniesionych tytułem wpisu od odwołania
koszty stron postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika znosi wzajemnie między PHU Komunalnik Sp. z o.o. i Miasto Kalisz.
Na orzeczenie - w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
…………..
…………..
…………..
Sygn. akt: KIO 3250/24
U z a s a d n i e n i e
Miasto Kalisz (dalej:
„Zamawiający”) prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego
pod nazwą „Odbiór i transport odpadów komunalnych z nieruchomości
zamieszkałych położonych na terenie miasta Kalisza”. Postępowanie to prowadzone jest na
podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2024 r. poz. 1320
), zwanej dalej: „ustawy Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej dnia 27 maja 2024 r. pod numerem
W dniu
6 września 2024 r. wykonawca PHU Komunalnik Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu (dalej: „Odwołujący”) wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie
wobec
czynności Zamawiającego: (i) wykluczenia Odwołującego na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 7) i 10) ustawy Pzp oraz odrzucenia oferty tego wykonawcy zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2)
lit. a) ustawy Pzp, a
także wobec (ii) zaniechania odrzucenia oferty wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Oczyszczania Miasta EKO
S
p. z o.o. w Kaliszu oraz Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych S.A. w Kaliszu w myśl art. 226
ust. 1 pkt 7) ustawy Pzp
(względnie w myśl art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 108 ust. 1
pkt 5) lub art. 109 ust. 1 pkt 10) ustawy Pzp
), co w efekcie doprowadziło do nieprawidłowego
rozstrzygnięcia postępowania przetargowego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7) i art. 16 ustawy Pzp poprzez uznanie,
że Odwołujący podlega wykluczeniu, a jego oferta podlega odrzuceniu, gdyż inni zamawiający
publiczni (czterech zamawiających: Związek Celowy Gminy MG-6, Celowy Związek Gmin
SGO5, G
mina Głuchołazy i Gmina Międzyrzecz) naliczyli mu przy realizacji wcześniejszych
umów w sprawie zamówienia publicznego kary umowne, co zdaniem Zamawiającego wypełnia
hipotezę fakultatywnej przesłanki wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie
zamówienia przewidzianej w art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy Pzp, gdy tymczasem we wszystkich
czterech wcześniejszych zamówieniach publicznych powołanych przez Zamawiającego
naliczone przez zamawiających kary umowne nie wypełniały w całości hipotezy normy prawnej
wyrażonej w powołanym przepisie, co potwierdza fakt, że Odwołujący otrzymał w tych
przypadkach
referencje należytego wykonania umowy sporządzone przez zamawiających już
po naliczeniu wszystkich kar umownych, co nie dotyczy jednak G
miny Międzyrzecz,
w przypadku której Odwołujący jak dotąd nie występował o wystawienie referencji, niemniej
je
dnak ów zamawiający wymierzył Odwołującemu tylko jedną karę umowną w łącznej
wysokości 8.400 zł za opóźnienie w odbiorze papieru (jednej z sześciu frakcji odpadów
objętych usługą odbioru) w stosunku do jednego, pojedynczego harmonogramowego terminu
odbioru z 6 (spośród 3458) punktów wywozowych na terenie gminy, co z oczywistych
względów nie może być uznane za znaczne albo długotrwałe nienależyte wykonanie istotnego
zobowiązania umownego skutkującego odszkodowaniem (a tym bardziej gdy kara umowna
nie pełniła funkcji odszkodowawczej);
2) art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10) i art. 16 ustawy Pzp poprzez uznanie,
że Odwołujący wprowadził Zamawiającego w błąd oświadczając w JEDZ (Część III.C pytanie
7), że nie „znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia
publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa
w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało
odszkodowanie, bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą umową”, skoro
przy realizacji wcześniejszych umów w sprawie zamówienia publicznego (czterech wyżej
powołanych przypadkach) naliczono mu kary umowne, gdy tymczasem żaden z tych
przypadków nie wypełniał całościowo hipotezy normy prawnej wyrażonej w art. 109 ust. 1 pkt
7) ustawy P
zp, co oznacza (tak w świetle orzecznictwa Izby, jak i opinii UZP), że Odwołujący
nie był zobowiązany do wypełnienia JEDZ w przedmiotowym zakresie w sposób twierdzący
(odpowiedź: „tak”), a w konsekwencji, że nie wprowadził Zamawiającego w błąd;
3) art. 226 ust. 1 pkt 7), względnie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) i 108 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp,
w każdym przypadku w zw. z art. 16 lub art. 128 ust. 4 i 5 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty drugiego wykonawcy
– konsorcjum w składzie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta EKO S
p. z o.o. w Kaliszu oraz Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych
S.A. w Kaliszu, gdy
wspólna oferta tych podmiotów została złożona w warunkach
niedopuszczalnej zmowy
przetargowej służącej ograniczeniu konkurencji na rynku właściwym
(czynu nieuczciwej
konkurencji), tj. celem uniknięcia konkurowania między sobą ceną (jedyne
kryterium oceny
ofert w przedmiotowym postępowaniu), w sytuacji gdy każdy z tych
podmiotów może samodzielnie złożyć ofertę, a następnie realizować poszczególne części
przedmiotowego
zamówienia z uwagi na posiadany potencjał (finansowy, techniczny
i organizacyjny) i nie
musi w tym celu wchodzić w kooperacje z żadnym innym podmiotem,
a przynajmniej
poprzez zaniechania wyjaśnienia tej kwestii;
[jedynie ewentualnie]
4) art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10) i art. 16 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie wykluczenia drugiego wykonawcy
– konsorcjum w składzie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta EKO sp. z o.o. w Kaliszu oraz Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych
S.A. w Kaliszu, i odrzucenie jego oferty, w sytuacji, gdy każdy z członków tego konsorcjum
w założonym przez siebie JEDZ oświadczył tak jak Odwołujący, że nie „znajdował się
w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego, wcześniejsza
umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została
rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie, bądź inne
porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą umową”, a tymczasem w okresie ostatnich
trzech lat przed wyborem najkorzystniejszej oferty w przedmiotowym
postępowaniu
członkowie tego konsorcjum zostali obciążeni karami umownymi w ramach umowy w sprawie
zamówienia publicznego z 22 września 2021 r. realizowanej na rzecz Zamawiającego (umowy
na odbiór odpadów komunalnych), co konsekwentnie (tak jak w przypadku Odwołującego
i przy zachowaniu tej samej retoryki) Zamawiający powinien potraktować jako wprowadzenie
go w błąd.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty dla Części I i III-VI
przedmiotowego zamówienia,
2) unieważnienia czynności wykluczenia Odwołującego i odrzucenia jego oferty,
3) odrzucenia oferty drugiego wykonawcy
– konsorcjum w składzie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta EKO sp. z o.o. w Kaliszu oraz Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych
S.A. w Kaliszu jako złożonej w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji,
4) powrócenie do etapu badania oferty Odwołującego w przedmiotowym postępowaniu
przetargowym w zakresie jego Części I i III-V.
Ponadto
Odwołujący wniósł o zasądzenie na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów
postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego zgłosili
wykonawc
y wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Oczyszczania
Miasta EKO Sp. z o.o. z siedzibą w Niedźwiadach i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych S.A.
z siedzibą w Kaliszu.
Pismem z dnia
14 września 2024 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie,
w której wniósł o oddalenie odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, na podstawie zebranego materiału dowodowego wskazanego w treści
uzasadnienia, jak też po zapoznaniu się z oświadczeniami i stanowiskami stron
i uczestnik
ów postępowania złożonymi pisemnie oraz ustnie do protokołu w toku
rozprawy ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka ochrony
prawnej, o którym mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji ich
potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie Odwołującego możliwości uzyskania zamówienia
i jego realizacji, narażając tym samym Odwołującego na poniesienie w tym zakresie wymiernej
szkody. W ocenie Izby,
Odwołujący, który dąży do obrony własnej oferty i do jej wyboru jako
najkorzystniejszej, jest uprawniony do
podnoszenia zarzutów wobec oferty konkurenta,
którego wybór, w ocenie Odwołującego, jest obarczony błędem i niezgodny z przepisami
ustawy Pzp.
Izba za zasadny uznała zarzut dotyczący naruszenia przez Zamawiającego
wskazanych przepisów ustawy Pzp przez wykluczenie Odwołującego na podstawie art. 109
ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp
i odrzucenie złożonej przez tego wykonawcę oferty.
Izba stwierdziła, że pierwotną czynnością przy podjęciu tego rodzaju decyzji powinno
być wykazanie przez Zamawiającego, że wobec Odwołującego zaistniały podstawy do jego
wykluczenia. Zamawiający, na którym spoczywa ciężar wykazania zasadności takiej decyzji,
zobowiązany jest do uzasadnienia czynności odrzucenia oferty wykonawcy w taki sposób, aby
wykazane zostało spełnienie wszystkich przesłanek warunkujących wykluczenie z art. 109 ust.
1 pkt 7 ustawy Pzp.
A
rt. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp stanowi, że wykluczeniu podlega wykonawca, który
z przyczyn leżących po jego stronie nie wykonał umowy w sprawie zamówienia publicznego
lub umowy koncesji lub wykonał tę umowę nienależycie w istotnym stopniu lub zakresie, lub
też długotrwale nienależycie ją wykonywał, co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia
od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnienia z tytułu rękojmi
za wady. Dla zastosowania sankcji wykluczenia z postępowania wynikającej ze wskazanego
przepisu konieczne jest stwierdzenie kumulatywnego zaistnienia przesłanek enumeratywnie
wymienionych w tym przepisie. Wykluczeniu z postępowania podlega więc wykonawca, który:
w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał lub nienależycie wykonał swoje
zobowiązanie umowne, albo
długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie umowne,
zobowiązania wykonawcy wynikały z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia
publicznego,
niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy wynikało z przyczyn leżących po jego
stronie wykonawcy,
skutkiem nienależytego wykonania lub nienależytego wykonywania obowiązków
umownych było wypowiedzenie lub odstąpienie od umowy, odszkodowanie, wykonanie
zastępcze lub realizacja uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Zamawiający w informacji z 27 sierpnia 2024 r. o wyborze oferty najkorzystniejszej
i odrzuceniu oferty Odwołującego stwierdził, że Odwołujący podlega wykluczeniu
z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w zakresie części I, II, III, IV, V,
VI zamówienia, a jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a)
ustawy Pzp.
Uzasadniając ww. decyzję Zamawiający powołał przede wszystkim argumentację
wskazującą na konieczność udzielenia przez Odwołującego odpowiedzi twierdzącej w JEDZ
w Rozdziale III, Sekcji C.
W zakresie przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 Zamawiający w swojej
argumentacji wskazał na okoliczności naliczenia Odwołującemu przez innych zamawiających
kar umownych oraz zawarcia ugód.
Izba stwierdziła, że powołane w piśmie z dnia 27 sierpnia 2024 r. okoliczności mające
skutkować wykluczeniem na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp nie wypełniają
wszystkich elementów, których wykazanie jest konieczne dla podjęcia takiej czynności.
Podkreślić należy, że wobec dotkliwych skutków wykluczenia wykonawcy, na zamawiającym
spoczywa ciężar wykazania spełnienia wszystkich elementów, o których mowa powyżej. Jest
to istotne dla zachowania zasady proporcjonalności i przejrzystości postępowania oraz
zachowania uczciwej konkurencji, a także dla możliwości skorzystania przez wykonawcę
z procedury tzw. samooczyszczenia lub skorzystania przez niego ze środków ochrony
prawnej.
W ocenie Izby, w przedmiotowej sprawie, Zamawiający zobowiązany był m.in.
wykazać, że określone zobowiązanie zostało wykonane nienależycie w istotnym stopniu lub
zakresie. Izba
uznała, że fakt nałożenia kary umownej nie jest okolicznością wystarczającą do
stwierdzenia, że zaistniała podstawa wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp.
Doświadczenie życiowe wskazuje, że w toku realizacji tego rodzaju umów mogą zaistnieć
sytuacje skutkujące nałożeniem przewidzianych w umowie kar, co jednak nie musi wprost
przekładać się na nienależytą realizację umowy. Należy zauważyć, że w motywie 101
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie
zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE wskazano, że „stosując
fakultatywne podstawy wykluczenia, instytucje zamawiające powinny zwracać szczególną
uwagę na zasadę proporcjonalności. Drobne nieprawidłowości powinny jedynie
w wyjątkowych okolicznościach prowadzić do wykluczenia wykonawcy. Powtarzające się
przypadki drobnych nieprawidłowości mogą jednak wzbudzić wątpliwości co do wiarygodności
wykonawcy, co może uzasadniać jego wykluczenie. ”
Z dokumentów zamówienia i złożonych dowodów w sprawie wynika, że Zamawiający
podjął starania w celu wyjaśnienia okoliczności zaistniałych w ramach realizacji przez
Odwołującego poszczególnych umów, jednak nie odzwierciedlił wyników poczynionego
badania w informacji o wykluczeniu Odwołującego i odrzuceniu złożonej przez tego
wykonawcę oferty. Zamawiający nie wykazał w przedmiotowej informacji skierowanej do
wykonawcy
, jak poczynione ustalenia przekładają się na przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy Pzp.
Próba wykazania powyższych okoliczności podjęta na etapie postępowania
odwoławczego jest działaniem spóźnionym. W tych okolicznościach, Izba stwierdziła, że
zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp zasługuje na
uwzględnienie. Z uwagi na brak wykazania przez Zamawiającego przesłanek do wykluczenia
Odwołującego na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w skierowanej do wykonawcy
informacji z dnia 27 sierpnia 2024 r., p
rzy rozstrzygnięciu przedmiotowego zarzutu
nieprzydatne okazały się być dowody złożone przez obie strony i przystępujących dotyczące
sposobu realizacji przez Odwołującego uprzednich zamówień i zaistniałych w ich toku
okoliczności.
Nie potwierdził się zarzut dotyczący wykluczenia Odwołującego na podstawie art. 109
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp
z uwagi na wprowadzenie Zamawiającego w błąd i odrzucenia oferty
złożonej przez Odwołującego.
W przedmiotowej sprawie niesporna jest okoliczność, że Odwołujący udzielił
odpowiedzi przeczącej na pytanie zawarte w JEDZ w Części III.C pyt. 7. Pytanie to dotyczy
znajdowania się przez wykonawcę w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie
zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza
umowa w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało
odszkodowanie, bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą umową.
Okoliczność, że na Odwołującego nałożono kary umowne w związku z realizacją
wcześniejszych umów jest okolicznością bezsporną, a zatem nie ulega wątpliwości, że
odpowiedź Odwołującego na przedmiotowe pytanie powinna być twierdząca.
Powyższe nie stoi w sprzeczności z okolicznością, iż Odwołujący kwestionuje, jakoby
zaistniały wobec niego przesłanki wykluczenia z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy Pzp, tj.
Odwołujący stoi na stanowisku, że nie zaistniały podstawy do twierdzenia,
że z przyczyn leżących po jego stronie nie wykonał on umowy w sprawie zamówienia
publicznego lub umowy koncesji lub wykonał tę umowę nienależycie w istotnym stopniu lub
zakresie, lub też długotrwale nienależycie ją wykonywał, co doprowadziło do wypowiedzenia
lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnienia
z tytułu rękojmi za wady.
Podkreślić należy, że pytanie zawarte w formularzu JEDZ, na które wykonawca musi
udzielić rzetelnej odpowiedzi, dotyczy potwierdzenia lub zaprzeczenia zaistnieniu w stosunku
do tego wykonawcy obiektywnych faktów, zdarzeń mających miejsce w przeszłości w toku
realizacji przez tego wykonawcę innych zamówień. Odpowiedź udzielona przez wykonawcę
na to pytanie powinna być uczciwa i rzetelna. Opis zdarzeń dokonany przez wykonawcę
w JEDZ powinien umożliwiać zamawiającemu dokonanie oceny, czy okoliczności, które
w
ystąpiły w toku realizacji innych zamówień przez tego wykonawcę były na tyle istotne oraz
wpływają na wiarygodność wykonawcy, że uzasadniają wykluczenie go z danego
postępowania w oparciu o art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp. Ocena taka nie jest możliwa, a co
najmniej jest znacząco utrudniona, w przypadku, gdy wykonawca nie informuje
zamawiającego w oświadczeniu JEDZ o zaistnieniu okoliczności, przytoczonych w treści
pytania zawartego w JEDZ, a wręcz zaprzecza wystąpieniu rzeczonych okoliczności.
Podkreślić też należy, że udzielenie przez wykonawcę pozytywnej odpowiedzi na omawiane
pytanie zawarte w JEDZ nie powoduje automatycznego wykluczenia wykonawcy
z postępowania, ponieważ ewentualne wykluczenie następuje dopiero w wyniku oceny przez
Zamawiającego całokształtu danej sytuacji faktycznej w kontekście przesłanek określonych
w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp.
N
ie ulega wątpliwości, że nawet jeśli dany wykonawca sam nie uznaje się za
spełniającego przesłanki wykluczenia, to spoczywa na nim bezwzględny obowiązek
powiadomienia zamawiającego w JEDZ, że w stosunku do tego wykonawcy wystąpiły
okoliczności, o których mowa w treści pytania. Jest to obowiązek podania zamawiającemu
obiektywnych faktów, które miały miejsce w toku realizacji innego zamówienia przez
wykonawcę, czyli wystąpienia określonych obiektywnych zdarzeń, które następnie podlegają
ocenie zamawiającego. Pytanie nie dotyczy bowiem oceny takich zdarzeń przez wykonawcę
w kontekście zaistnienia przesłanek wykluczenia z postępowania, ale odnotowania
obiektywn
ych faktów.
Powyższe stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie
Krajowej Izby Odwoławczej (np. wyrok KIO z 19 kwietnia 2022 r., sygn. akt KIO 866/22, wyrok
KIO z 27 listopada 2024 r., sygn. akt KIO 3383/23)
oraz Sądu Zamówień Publicznych.
W
wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2019 r. sygn. akt XXIII Ga
469/19, Sąd wskazał m.in., że to wykonawca „musiał być transparentny w tym zakresie
i „zaoferować” Zamawiającemu pełną informację o dotychczasowych doświadczeniach
w zakresie realizowanych umów, jeśli umowy te zakończyły się przed czasem, nałożeniem na
wykonawcę odszkodowania lub inną podobną sankcją”. Transparentne i rzetelne udzielenie
pozytywnej odpowiedzi na pytanie JEDZ, jeśli dane okoliczności miały miejsce, otwiera
zamawiającemu drogę do rzetelnego zbadania zdolności podmiotowych wykonawcy co do
okoliczności, które mogą mieć znaczenie w kontekście podstawy wykluczenia, natomiast
wykonawcy umożliwia uwiarygodnienie swojej postawy jako profesjonalnego wykonawcy,
który pomimo zaistnienia pewnych trudności z realizacją zamówienia w przeszłości, działa
w sposób odpowiedzialny i wiarygodny, aby tym samym przekonać zamawiającego, że
gwarantuje pełne zdolności do prawidłowej realizacji zamówienia.
Za niezasadny Izba uznała zarzut naruszenia przez Zamawiającego wskazanych
w odwołaniu przepisów ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Oczyszczania Miasta
EKO Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych S.A. z uwagi na złożenie oferty
w warunkach zmowy przetargowej.
Izba zgodziła się w pełni z Zamawiającym, który stwierdził, że wspólne ubieganie się
o zamówienie w celu realizacji umowy zostało przewidziane przepisami ustawy Pzp i nie
stanowi o zmowie przetargowej.
Decyzja o tym czy
dany wykonawca ubiega się zamówienie samodzielnie czy też
wspólnie z innym wykonawcą, czy i w jaki sposób łączą oni swoje potencjały, może być
podyktowana szeregiem okoliczności, w tym chęcią optymalizacji wykorzystania posiadanych
zasobów czy zaangażowaniem we wcześniej zawarte umowy. Fakt, że dany wykonawca
posiada określone zasoby, nie jest jednoznaczne z możliwością ich wykorzystania w toku
realizacji danego zamówienia, choćby z tego względu, że mogą one już być zaangażowane
w realiz
ację innej umowy. Chęć połączenia potencjałów przy realizacji przedmiotowego
zamówienia nie wypełnia znamion czynu nieuczciwej konkurencji.
Izba stwierdziła, że okoliczność zawiązania konsorcjum nie stanowi o zakłóceniu
konkurencji.
Powołane przez Odwołującego okoliczności również nie wskazują na wypełnienie
przesłanki wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp.
Potwierdził się zarzut naruszenia przez Zamawiającego wskazanych przepisów ustawy
Pzp przez zaniechanie wykluczenia wykonawców wspólnie obiegających się o udzielenie
zamówienia: Przedsiębiorstwo Oczyszczania Miasta EKO Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo Usług
Komunalnych S.A. w sytuacji, gdy ww. wykonawcy udzielili odpowiedzi
przeczącej w JEDZ
Część III.C pyt. 7, podczas gdy na wykonawców nałożone zostały kary umowne w toku
poprzednich umów realizowanych na rzecz Zamawiającego (okoliczność bezsporna).
Analogicznie, jak w
przypadku zarzutu dotyczącego Odwołującego, Izba stoi na
stanowisku, że wykonawcy zobowiązani byli udzielić rzetelnej odpowiedzi biorąc pod uwagę
obiektywne okoliczności związane z realizacją uprzednich umów. Przesłanka wprowadzenia
w błąd, o której mowa w art. 109 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp polega na przedstawieniu przez
wykonawcę nieprawdziwych informacji, czyli zaistnienia sprzeczności pomiędzy treścią
dokumentu złożonego przez wykonawcę a rzeczywistością. Stan ten zaistnieje, gdy
przedstawione zostaną informacje obiektywnie nieprawdziwe, niezgodne z rzeczywistym
stanem rzeczy.
Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że sankcje w postaci kar
umownych
zostały nałożone przez samego Zamawiającego, który, jak stwierdził, posiada
wiedzę co do ich wysokości i podstaw naliczenia. Stan wiedzy Zamawiającego pozostaje bez
znaczenia
(wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 11 marca 2024 r., sygn. akt XXIII Zs
1/24). W
ykonawca ma obowiązek składania w postępowaniu każdorazowo oświadczeń
prawdziwych.
Zamawiający z kolei zobowiązany jest dbać o transparentność postępowania
i
równe traktowanie wszystkich wykonawców, bez względu na to, na rzecz którego podmiotu
wykonawcy realizowali poprzednie umowy.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 557 i 575 ustawy Pzp oraz
§ 7 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz. U. z 2020 r. poz. 2437, dalej jako „rozporządzenie”).
Jak stanowi art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego, z kolei
w myśl art. 575 ustawy Pzp strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak stanowi § 7 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, w przypadku uwzględnienia odwołania
przez Izbę w części, koszty ponoszą odwołujący i zamawiający. W takiej sytuacji Izba rozdziela
wpis stosunkowo, zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę, której
wysokość ustali przez obliczenie proporcji liczby zarzutów uwzględnionych przez Izbę do
liczby zarzutów, których Izba nie uwzględniła.
W świetle powyższych regulacji, Izba rozdzieliła koszty postępowania stosunkowo,
obliczając proporcję liczby zarzutów przedstawionych w odwołaniu, które Izba uwzględniła, do
liczby zarzutów, których Izba nie uwzględniła. Odwołanie okazało się zasadne w stosunku ½
i bezzasadne w
pozostałej części (½). Izba nakazała zatem zwrot przez Zamawiającego na
rzecz Odwołującego kwoty 7 500,00 zł stanowiącej połowę wpisu od odwołania wniesionego
przez Odwołującego. Izba zniosła koszty wynagrodzenia pełnomocników obu stron
postępowania wzajemnie między Odwołującym i Zamawiającym.
Przewodnicząca:
…………..
…………..
…………..