Sygn. akt: KIO 3361/24
WYROK
Warszawa, dnia 1
października 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący:
Mateusz Paczkowski
Protokolant:
Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 16
września 2024 r. przez wykonawcę MP Lifts sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Szpital Wojewódzki w Poznaniu
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Szpital Wojewódzki w Poznaniu:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz powtórzenie czynności
badania i oceny ofert, a w jej ramach
odrzucenie oferty wykonawcy „WINDA” Zakład
Elektromechaniki Dźwigowej Sp. j. z siedzibą w Poznaniu,
kosztami postępowania obciąża zamawiającego Szpital Wojewódzki w Poznaniu i:
2.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem
tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę MP Lifts sp. z o.o.
z
siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy
tysiące sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez wykonawcę MP Lifts sp. z o.o.
z
siedzibą w Warszawie tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,
zasądza od zamawiającego Szpital Wojewódzki w Poznaniu na rzecz wykonawcy MP Lifts
sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie kwotę 11 100 zł 00 gr (słownie: jedenaście tysięcy sto
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący:
…………………………..
Sygn. akt:
KIO 3361/24
UZASADNIENIE
Szpital Wojewódzki w Poznaniu (dalej: „Zamawiający”), prowadzi z zastosowaniem
przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r.
poz. 1605 ze
zm. dalej: „ustawa Pzp”) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
w trybie podstawowym
pn.: „„Pełnienie całodobowego serwisu, konserwacji oraz naprawy
urządzeń transportu bliskiego zainstalowanych w obiektach – Filia Nr 1, Filia Nr 2 i Filia Nr 3”
(znak postępowania: SZW/DZP/45/2024). Wartość szacunkowa zamówienia jest poniżej
progów unijnych. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień
Publicznych w dniu 14 sierpnia 2024 r. pod numerem 2024/BZP 00458461.
W dniu 16
września 2024 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w Warszawie,
w
przedmiotowym postępowaniu złożył wykonawca MP Lifts sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
(dalej: „Odwołujący”).
Odwołanie złożono wobec następujących czynności Zamawiającego:
1) dokonanie wyboru oferty wykonawcy
„WINDA” Zakład Elektromechaniki Dźwigowej Sp. j.
z
siedzibą w Poznaniu (dalej: „WINDA S.J.”) jako najkorzystniejszej w postępowaniu,
2) zaniechanie odrzucenia oferty
WINDA S.J. pomimo, iż oferta ta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia, a wykonawca w żaden sposób nie sprostał ciężarowi
udowodnienia, że oferta nie zawiera takiej rażąco niskiej ceny.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 8) ustawy Pzp i art. 224 ust. 5 i ust. 6 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty WINDA S.J., co powinno nastąpić z uwagi na brak złożenia przez tego
wykonawcę właściwych wyjaśnień i uzasadnienia zaoferowanej ceny, w szczególności brak
przedłożenia wraz z niezwykle lakonicznymi wyjaśnieniami jakichkolwiek dowodów
uzasadniających wyliczenie zaoferowanej ceny i kosztów oraz pominięcie wszelkich
informacji na temat sposobu ustalenia niezbędnych czynników kosztotwórczych, co obliguje
Zamawiającego do uznania, iż zaoferowana cena jest rażąco niska, a czego Zamawiający
nie uczynił nie odrzucając oferty WINDA S.J.;
2) art. 16 pkt 1) w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy Pzp poprzez naruszenie przez Zamawiającego
zasady prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający
zachowanie uczciwej konkurencji, równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami
proporcjonalności i przejrzystości.
Odwołujący wniósł o:
1) nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty
w
postępowaniu oraz przeprowadzenie ponownego badania i oceny ofert, w ramach której
oferta WINDA S.J. zostanie odrzucona jako zawierająca rażąco niską cenę w stosunku
do
przedmiotu zamówienia;
2) zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego (w tym kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego, przy
czym stosowna faktura VAT zostanie przedłożona na rozprawie).
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania w zamówieniu, jakim jest
uzyskanie tego zamówienia. Zaskarżone czynności pozbawiają Odwołującego jakichkolwiek
szans na uzyskanie zamówienia, co prowadzi do ewidentnej szkody po jego stronie. Gdyby
Zamawiający nie dopuścił się zaskarżonych naruszeń przepisów ustawy Pzp, oferta
Odwołującego mogłaby zostać wybrana jako najkorzystniejsza, a Odwołujący zawarłby
umowę o udzielenie zamówienia w postępowaniu.
Odwołanie zostało wniesione z zachowaniem ustawowego terminu określonego w art. 515
ust. 1 pkt 2) lit. a)
ustawy Pzp. Informację stanowiącą podstawę dla wniesienia odwołania
Odwołujący uzyskał w dniu 10 września 2024 r. (zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej
oferty). W
związku z powyższym odwołanie wniesione w dniu 16 września 2024 r. należy
uznać za wniesione w wymaganym zgodnie z ustawą Pzp terminie.
Wpis od odwołania w kwocie 7 500,00 złotych (słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero
groszy) został uiszczony przelewem na rachunek bankowy Urzędu Zamówień Publicznych.
Odwołujący prawidłowo przekazał kopię odwołania Zamawiającemu oraz załączył
potwierdzenie przekazania odwołania Zamawiającemu.
Po przeprowadzeniu rozprawy, na podstawie zgromadzonego w
sprawie materiału
dowodowego oraz oświadczeń, a także stanowisk, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła
i
zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że w zakresie zarzutów podniesionych w odwołaniu nie została wypełniona
żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, odwołanie nie zawierało braków
formalnych i mogło zostać rozpoznane merytorycznie.
Izba ustaliła ponadto, że Odwołujący wykazał przesłanki skorzystania ze środków ochrony
prawnej zgodnie z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
D
o postępowania odwoławczego w ustawowym terminie nie przystąpił żaden wykonawca.
Izba postanowiła dopuścić dowody z dokumentacji przedmiotowego postępowania.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy:
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z dnia 28 sierpnia 2024 r. w postępowaniu zostały
złożone oferty przez dwóch wykonawców:
1. Odwołujący - cena oferty: 136 407,00 zł brutto;
2. WINDA S.J. - cena oferty: 59
040,00 zł brutto.
Zarazem, Zamawiający poinformował, że na sfinansowanie zamówienia zamierza
przeznaczyć 243 540,00 zł brutto.
W dniu 29 sierpnia 2024 r. Zamawiający uznając, że zaoferowana przez WINDA S.J. cena
lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku
do
przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp wezwał WINDA S.J. wykonawcę, do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów,
w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, wskazując
na
następujący zakres wymaganych wyjaśnień:
„Zaoferowana przez Państwa wartość wykonania zamówienia jest o 30 % niższa od wartości
zamówienia, budząc tym samym wątpliwość co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w SWZ.
Jednocześnie zaoferowana przez Państwa wartość wykonania zamówienia jest o 30%
niższa od średniej arytmetycznej cen/kosztów wszystkich złożonych ofert dla niniejszych
zadań, budząc tym samym wątpliwość co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w SWZ.
Wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności:
zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta
do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz. U. z 2020 r.
poz.
2207) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane zamówienie;
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej;
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy”.
W dniu 2 września 2024 r. WINDA S.J. udzielił następujących wyjaśnień na wezwanie
Zamawiającego:
„W odpowiedzi na Państwa pismo z dnia 29.08.2024 roku dotyczące złożenia wyjaśnień
w
związku z podejrzeniem, że oferta nasza na konserwację dźwigów w Waszych obiektach
zawiera rażąco niską cenę, informujemy, że w oferowanej przez nas cenie usługi zawarliśmy
wszystkie koszty związane z pracami wymaganymi przez Państwo w SIWZ.
Na proponowaną przez nas cenę ma wpływ to, że świadczymy usługi w zakresie
konserwacji na około 700 urządzeniach dla kilkudziesięciu klientów w tym: szpitale
(Szamotuły, Wolsztyn, Poznań-Szamarzewskiego, Długa, Przybyszewskiego), osiedla
mieszkaniowe (m.in.-
os.Orła Białego, Piastowskie, SM Swarzędz), budynki użyteczności
publicznej (m.in.-
Urząd Wojewódzki, KWP, Biblioteka Raczyńskich, ZUS). Ponad
to
prowadzimy serwis urzadzeń w Waszych obiektach . Wymieniliśmy w Waszych obiektach
Filii I III wspólnie z Firmą ISKRA sp. Z o.o.siedem urządzeń.
Posiadamy własną siedzibę z bazą magazynowo – warsztatową mieszczącą się na posesji
o
powierzchni 0,5 h i warsztaty w kilku miejscach w Poznaniu co daje nam znaczne korzyści
związane z kosztami usług jak i czasem reakcji na zgłoszenie. Mamy dostępność do części
zamiennych wielu typów dźwigów i producentów ponieważ poza serwisem zajmujemy się
również produkcją, dostawą nowych urządzeń, modernizacją i montażem dźwigów.
Firma nasza liczy 24 pracowników zatrudnionych na umowę o pracę i uzyskujących
wynagrodzenie zgodnie z obowiązującymi przepisami.W codziennym serwisie bierze udział
samochodów wyposażonych w niezbędny sprzęt i podstawowe części zamienne dla
dźwigów.
Serwis świadczymy 24 godz na dobę i 365 dni w roku.
To wszystko składa sie na to, że możemy dla Państwa świadczyć usługę konserwacji
za
cenę wymienioną w ofercie“.
W dniu 9 września 2024 r. Zamawiający poinformował o wyborze oferty WINDA S.J, jako
najkorzystniejszej w postępowaniu.
W art. 224 ust. 1 ustawy Pzp wskazano, że jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów
w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
Ponadto, zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp,
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Według art. 224 ust. 6 ustawy Pzp, odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem,
podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Nadto, zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8) ustawy Pzp,
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Jednocześnie, w art. 16 pkt 1) ustawy Pzp, wprowadzono jedną z podstawowych zasad
przygotowania i
przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia, tj. zasadę
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Natomiast wedle
art. 17 ust. 2 ustawy Pzp, z
amówienia udziela się wykonawcy wybranemu zgodnie
z przepisami ustawy.
Izba ustaliła i zważyła, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Mając na względzie powyższe ustalenia faktyczne oraz prawne, Izba w pełni podziela pogląd
Odwołującego co do tego, że przedstawione przez WINDA S.J. wyjaśnienia rażąco niskiej
ceny cechowały się znaczną ogólnością, lakonicznością, brakiem jakiejkolwiek kalkulacji
zaoferowanej ceny oraz brakiem jakichkolwiek dowodów na poparcie przyjętych założeń.
Należy wskazać, że w przypadku skierowania przez zamawiającego wezwania, wykonawca
jest zobowiązany do udzielenia wyjaśnień, gdyż to na wykonawcy właśnie spoczywa ciężar
wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu. To bowiem wyjaśnienia
wykonawcy stanowią podstawę do oceny przez zamawiającego, czy cena oferty jest rażąco
niska, czy też nie. Oceniając wyjaśnienia wykonawcy, w pierwszej kolejności istotnym jest,
aby wpłynęły one w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, wynikającym z treści
wezwania. Rzecz jasna sam fakt udzielenia wyjaśnień przez wykonawcę w wyznaczonym
przez zamawiającego terminie nie jest wystarczający dla ewentualnego uniknięcia
odrzucenia oferty. Koniecznym jest bowiem, aby wykonawca pamiętał o dołożeniu należytej
staranności przy ich konstruowaniu, co należy rozumieć jako odniesienie się do wszystkich
kwestii poddanych pod wątpliwość przez zamawiającego. Należy też zastrzec,
że ze względów przezorności, wykonawca powinien dokonać wszelkich starań, aby już
pierwotne wyjaśnienia przestały budzić podejrzenia zamawiającego. Wykonawca w swoich
wyjaśnieniach nie jest bowiem ograniczony treścią wezwania i może poza wskazanymi przez
zamawiającego kwestiami rozszerzyć swoją argumentację.
WINDA S.J. w swoich wyjaśnieniach, które zawarte zostały na jednej stronie, zapewniał,
że w oferowanej cenie zawarł wszystkie koszty związane z wymogami Zamawiającego.
WINDA S.J. powołał się na posiadane doświadczenie, własną siedzibę z bazą magazynowo-
warsztatową i warsztaty na terenie Poznania oraz dostępność do części zamiennych.
WINDA S.J. poinformował również o liczbie pracowników zatrudnionych na umowie o pracę
i
oświadczył, iż uzyskują oni wynagrodzenie zgodnie z obowiązującymi przepisami. WINDA
S.J. podał też liczbę samochodów biorących udział w codziennym serwisie i oświadczył,
iż serwis świadczony jest 24 godziny na dobę przez cały rok.
W ocenie Izby zaprezentowane stanowisko w zakresie wyjaśnienia ceny przez WINDA S.J.
sprowadzało się wyłącznie do gołosłownych oświadczeń i zapewnień tego wykonawcy,
niepopartych żadnymi dowodami. Wyjaśnienia tego wykonawcy nie referowały jednak
do
konkretnych założeń kalkulacyjnych. WINDA S.J. nie skonkretyzował, w jaki sposób
posiadane doświadczenie, zasoby, czy metodyka pracy pozwalały na przyjęcie podanej
ceny, która była ponad czterokrotnie niższa od kwoty, jaką Zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz ponad dwukrotnie niższa od ceny ofertowej
Odwołującego. Odwołujący w treści odwołania podawał kluczowe jego zdaniem czynniki
cenotwórcze. Niemniej również tych elementów zabrakło w odpowiedzi WINDA S.J. Trudno
więc stwierdzić, jak z treści otrzymanych wyjaśnień Zamawiający wywiódł, iż zaoferowana
cena przez WINDA S.J.
nie jest rażąco niska. Podkreślenia wymaga, że choćby
w
minimalnym stopniu nie zostało wytłumaczone, skąd wynika przyjęcie danej stawki
w
oparciu o jakiekolwiek wartości kwotowe. Należy też zauważyć, iż Zamawiający również
na etapie postępowania odwoławczego zrezygnował z próby uargumentowania podjętej
decyzji nie udzielając odpowiedzi na odwołanie ani nie stawiając się na rozprawę.
W przepisie art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, mowa jest o wykazaniu, czyli udowodnieniu, że cena
nie jest rażąco niska. Chodzi tu przede wszystkim o przedstawienie konkretnych informacji,
pozwalających później zamawiającemu na realną weryfikację wyceny. Dla wypełnienia
obowiązku przez wykonawcę nie wystarczy zatem, aby ograniczył się on wyłącznie
do
ogólnych stwierdzeń, że w zaoferowanej cenie wykona zamówienie. Jak podaje się
w
orzecznictwie Izby: „Wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny nie powinny ograniczać się
do
zapewnień wykonawcy, a wskazywać konkretne dane i ustalone koszty, aby zamawiający
mógł sprawdzić czy przyjęty poziom poszczególnych składników cenowych jest właściwy –
zamawiający powinien dowiedzieć się w jakiej wysokości wyceniono koszt pracy
specjalistów, aby zweryfikować kalkulację ceny w ramach zgodności z przepisami
dotyczącymi kosztów pracy” (wyrok Izby z dnia 7 marca 2022 r. sygn. akt: KIO 421/22) oraz
„wyjaśnienia wykonawcy nie mogą stanowić jedynie formalnej odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego, zawierającej ogólne informacje o działalności wykonawcy lub deklaracje
co
do realizacji zamówienia za zaoferowaną cenę, niepoparte stosownymi dowodami.
Wyjaśnienia wykonawcy muszą być na tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie
zamawiający był w stanie dowiedzieć się, jakie okoliczności właściwe wzywanemu
do
wyjaśnień wykonawcy, spowodowały obniżenie ceny jego oferty, w jaki sposób
okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonawca mógł dzięki
nim dokonać (wyrok Izby z dnia 16 stycznia 2020 r. sygn. akt: KIO 2664/19).
Podsumowując, nie sposób w ocenie Izby uznać, ażeby przedstawione przez WINDA S.J.
wyjaśnienia w zakresie zaoferowanej ceny zostały udzielone z należytą starannością.
W
rezultacie więc Zamawiający zaniechał odrzucenia oferty WINDA S.J., gdyż wykonawca
ten udzielił wyjaśnień nieuzasadniających podaną w ofercie cenę. Z tych powodów zdaniem
Izby
zarzut nr 1 zasługiwał na uwzględnienie.
Przyjęcie przez Zamawiającego, że wyjaśnienia WINDA S.J. obaliły domniemanie rażąco
niskiej ceny i w konsekwencji dokonanie wyboru oferty tego wykonawcy jako
najkorzystniejszej w postępowaniu, doprowadziło do naruszenia również zasady zachowania
uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, a także zasady legalizmu,
o
której mowa w art. 17 ust. 2 ustawy Pzp, bowiem zamówienie może być udzielone
wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy Pzp. Tym samym, w ocenie
Izby zarzut nr 2 również podlegał uwzględnieniu.
O kosztach
postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 557, 574 i 575
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 1 w zw. z § 5 pkt 1) i 2) rozporządzenia
w
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodniczący: …………………………..