Sygn. akt KIO 3411/24
POSTANOWIENIE
Warszawa, dnia 7 października 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodnicząca: Małgorzata Rakowska
Protokolantka:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym z udziałem stron odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 16 września 2024 r. przez wykonawcę Energa
Oświetlenie Sp. z o.o. z siedzibą w Sopocie, ul. Artura Grottgera 7, 81-809 Sopot
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Stawiguda, ul. Olsztyńska 10,
11-034 Stawiguda
orzeka:
1. Odrzuca odwołanie.
2. Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawcę Energa Oświetlenie Sp.
z o.o. z siedzibą w Sopocie, ul. Artura Grottgera 7, 81-809 Sopot i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawcę Energa Oświetlenie Sp. z o.o. z siedzibą w Sopocie, ul. Artura
Grottgera 7, 81-809 Sopot tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie - w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
………..…….…….
Sygn. akt KIO 3411/24
Uzasadnienie
Gmina Stawiguda, zwana dalej „zamawiającym”, działając na podstawie przepisów
ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (tj.: z dnia 14 lipca 2023 r.,
Dz. U. z 2023 r., poz. 1605), zwanej dalej „ustawą Pzp”, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pod nazwą „Rozświetlamy Gminę Stawiguda – wymiana oświetlenia
drogowego na energooszczędne”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
z 11 września 2024 r. pod numerem 2024/BZP 00494127.
W dniu 16 września 2024 r. (pismem z tej samej daty) wykonawca Energa Oświetlenie
Sp. z o.o. z siedzibą w Sopocie, zwany dalej „odwołującym”, wniósł odwołanie od:
1) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp, na modernizację
infrastruktury oświetleniowej będącej własnością m.in. ENERGA Oświetlenie w
sytuacji, gdy ENERGA Oświetlenie (Odwołujący), będąca właścicielem i jedynym
dysponentem tego majątku, nie wyraża zgody, aby modernizację oświetlenia,
będącego własnością ENERGA Oświetlenie, wykonał podmiot trzeci (wykonawca,
wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego),
2) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w okolicznościach
opisanych w punkcie 1 powyżej, tj. w braku zgody właściciela i jedynego dysponenta
majątku oświetleniowego na modernizację tego majątku przez podmiot trzeci
(wykonawcę, wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), bez
jednoczesnego opisania w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przedmiotu
zamówienia z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, w szczególności konieczności uzyskania od ENERGA Oświetlenie
prawa do dysponowania majątkiem oświetleniowym na cele modernizacji, którego to
zezwolenia zamawiający nie pozyskał, a tym samym na niezgodnym z przepisami
ustawy Pzp ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego prowadzonego pod nr ZP.271.1.25.2024,
3) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w okolicznościach
opisanych w punkcie 1 powyżej, tj. w braku zgody właściciela i jedynego dysponenta
majątku oświetleniowego na modernizację tego majątku przez podmiot trzeci
(wykonawcę, wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), bez
jednoczesnego opisania w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przedmiotu
zamówienia z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, tj. konieczności uzyskania od ENERGA prawa do dysponowania
majątkiem oświetleniowym na cele modernizacji, którego to zezwolenia zamawiający
nie pozyskał i co stanowi pominięcie uprawnień właściciela majątku podlegającego
modernizacji, przez co zamawiający nie wskazał ryzyk dla potencjalnego wykonawcy
(prawnych oraz finansowych) wiążących się z realizacją zamówienia publicznego w
oparciu o majątek nie stanowiący własności zamawiającego, a tym samym na
niezgodnym z przepisami ustawy Pzp ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego pod nr ZP.271.1.25.2024,
4) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w okolicznościach
opisanych w punkcie 1 powyżej, tj. w braku zgody właściciela i jedynego dysponenta
majątku oświetleniowego na modernizację tego majątku przez podmiot trzeci
(wykonawcę, wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), bez
jednoczesnego opisania w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przedmiotu
zamówienia z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, w sytuacji, gdy wzór umowy z wykonawcą wyłonionym w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zobowiązuje wykonawcę do
wykonania przedmiotu zamówienia w terminie 12 miesięcy od podpisania umowy, a nie
określa, że konieczne do wykonania przedmiotu zamówienia w sposób zgodny z
przepisami odrębnymi (prawa własności określonego w Kodeksie Cywilnym) jest
pozyskanie zgody na dysponowanie majątkiem na potrzeby modernizacji od
właściciela tego majątku, gdyż właściciel nie wyraża zgody wykonanie prac przez
podmiot trzeci (wykonawcę wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego), a wykonawca nie został poinformowany o ryzyku wykonania umowy w
opisanych warunkach (odpowiedzialność odszkodowawcza), a tym samym na
niezgodnym z przepisami ustawy Pzp ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego pod nr ZP.271.1.25.2024,
5) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w okolicznościach
opisanych w punkcie 1 powyżej, w sytuacji, gdy wzór umowy o udzielenie zamówienia
publicznego przewiduje, że zamawiający uprawniony jest do odstąpienia od umowy,
gdy wykonawca przerwał realizację umowy na okres dłuższy niż 14 dni, jak również
przewiduje odpowiedzialność wykonawcy z tytułu kar umownych za odstąpienie od
umowy przez Zamawiającego z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, a SWZ nie
uwzględnia okoliczności, iż Zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania
infrastrukturą na cele modernizacji, ani nie wskazuje, że uzyskanie takiej zgody jest
niezbędne dla zgodnego z obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu
zamówienia, co może mieć istotne przełożenie na termin rozpoczęcia prac w ramach
udzielonego zamówienia, a zatem finalnie na wykonanie umowy w terminie określonym
w SWZ i opisanie przez Zamawiającego zamówienia w SWZ w sposób
niejednoznaczny i niekompletny powoduje, że zamówienie obejmuje wykonanie
świadczenia niemożliwego, albowiem właściciel infrastruktury oświetleniowej nie
wyraził zgody i nie wyraża zgody, aby modernizację wykonał podmiot trzeci,
6) niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na
ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w okolicznościach
opisanych w punkcie 1 powyżej, tj. w braku zgody właściciela i jedynego dysponenta
majątku oświetleniowego na modernizację tego majątku przez podmiot trzeci
(wykonawcę, wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), bez
jednoczesnego opisania w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przedmiotu
zamówienia z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, tj. zwiększonego ryzyka odpowiedzialności odszkodowawczej
względem właściciela infrastruktury oświetleniowej, w sytuacji, gdy niewykonanie
zobowiązania
objętego
zamówieniem
publicznym
w
postępowaniu
nr
ZP.271.1.25.2024 będzie wynikało z przyczyn obiektywnych związanych ze statusem
własnościowym majątku objętego umową o udzielenie zamówienia publicznego, to jest
realizacja umowy o udzielenie zamówienia publicznego w niniejszym postępowaniu
przez wykonawcę naruszy prawo własności odwołującego, co narazić może
wykonawcę wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w
postępowaniu nr ZP.271.1.25.2024 na szeroko rozumianą odpowiedzialność
odszkodowawczą,
7) zaniechaniu opisania przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający odrębne
przepisy (prawo własności) przez co podane w SIWZ parametry nie są dostatecznie
precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie przedmiotu zamówienia, a
zamawiającemu udzielenie tego zamówienia,
zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny
(Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.” i ogłoszenie oraz prowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w
przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej,
stanowiącej m.in. własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego), w sytuacji gdy
Energa Oświetlenie Sp. z o. o. będąca właścicielem i jedynym dysponentem tego
majątku, nie przekazała zamawiającemu prawa do dysponowania majątkiem
oświetleniowym na cele modernizacji. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w
sprawie zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia
prawa wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do
sytuacji, że postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
2) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp i art. 281 ust. 1 pkt 5) ustawy Pzp w zw. art. 99 ust. 1 i 2
ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16
poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.” i ogłoszenie oraz prowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1
ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej, stanowiącej wyłączną
własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego), w sytuacji gdy Energa Oświetlenie Sp.
z o. o. będąca właścicielem i jedynym dysponentem tego majątku, nie przekazała
Zamawiającemu prawa do dysponowania majątkiem oświetleniowym na cele
modernizacji poprzez zaniechanie opisania przedmiotu zamówienia w sposób
uwzględniający odrębne przepisy (prawa własności wynikających z Kodeksu
Cywilnego) w sposób jasny i wyczerpujący, tj. nie powiązania faktu prawa ENERGA
Oświetlenie do własności infrastruktury z konsekwencjami w zakresie dodatkowych
obowiązków niezbędnych do realizacji zamówienia, które ten fakt wywołuje względem
wykonawcy, który ma realizować przedmiotowe zamówienie publiczne, tj. nie
uwzględnienia okoliczności, które mogą mieć wpływ na sporządzenie oferty, a także
możliwość wykonania umowy. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie
zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa
wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, że
postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
3) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny
(Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.” i ogłoszenie oraz prowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w
przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej,
stanowiącej m.in. własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego) w sytuacji
całkowitego pominięcia przez Zamawiającego uprawnień właścicielskich ENERGA
Oświetlenie wyrażających się w braku udzielenia przez ENERGA Oświetlenie zgody,
aby przeprowadzono modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację
przeprowadził podmiot trzeci (wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego) oraz brakiem wskazania ryzyk dla potencjalnego wykonawcy
(prawnych oraz finansowych) wiążących się z realizacją zamówienia publicznego w
oparciu o majątek nie stanowiący własności zamawiającego, a będący własnością
Energa Oświetlenie Sp. z o. o., i co do którego zamawiający nie uzyskał prawa do
dysponowania majątkiem na potrzeby modernizacji. Powyższa sytuacja powoduje, że
umowa w sprawie zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez
naruszenia prawa wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co
prowadzi do sytuacji, że postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
4) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp i art. 281 ust. 1 pkt 5) ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1 i 2
ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16
poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.”, i ogłoszenie oraz prowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w przepisie art. 275 pkt 1
ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej, stanowiącej wyłączną
własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego) w sytuacji całkowitego pominięcia
przez Zamawiającego uprawnień właścicielskich ENERGA Oświetlenie wyrażających
się w braku udzielenia przez ENERGA Oświetlenie zgody, aby przeprowadzono
modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził podmiot trzeci
(wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego) oraz
brakiem wskazania ryzyk dla potencjalnego wykonawcy (prawnych oraz finansowych)
wiążących się z realizacją zamówienia publicznego w oparciu o majątek nie stanowiący
własności zamawiającego, a będący własnością Energa Oświetlenie Sp. z o. o., i co
do którego zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania majątkiem na potrzeby
modernizacji poprzez zaniechanie opisania przedmiotu zamówienia w sposób
uwzględniający odrębne przepisy (prawa własności wynikających z Kodeksu
Cywilnego) w sposób jasny i wyczerpujący, że realizacja zamówienia może
spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą wykonawcy wybranego do realizacji
zamówienia, tj. nie uwzględnienia okoliczności, które mogą mieć wpływ na
sporządzenie oferty, a także możliwość wykonania umowy. Powyższa sytuacja
powoduje, że umowa w sprawie zamówienia publicznego będzie niemożliwa do
wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego
Spółce, co prowadzi do sytuacji, że postępowanie jest obarczone niemożliwą do
usunięcia wadą,
5) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny
(Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.” i ogłoszenie oraz prowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w
przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej,
stanowiącej wyłączną własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego), w sytuacji
całkowitego pominięcia przez zamawiającego uprawnień właścicielskich ENERGA
Oświetlenie wyrażających się w braku wyrażenia zgody, aby przeprowadzono
modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził podmiot trzeci
(wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), oraz
zobowiązania wykonawcy do wykonania przedmiotowego zamówienia w terminie do
12 miesięcy od podpisania umowy, w jednoczesnym braku określenia, że konieczne
jest pozyskanie od właściciela infrastruktury zgody na dysponowanie majątkiem na
potrzeby modernizacji, na które to wykonanie prac przez podmiot trzeci (wykonawcę
wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego) właściciel nie
wyraża zgody, a wykonawca nie został poinformowany o ryzyku wykonania umowy w
opisanych warunkach. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie zamówienia
publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj.
prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, że postępowanie
jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
6) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp i art. 281 ust. 1 pkt 5) ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1 i 2
ustawy Pzp i art. 101 ust. 1 pkt 1) ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964
r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.”, i ogłoszenie oraz
prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym,
określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury
oświetleniowej, stanowiącej wyłączną własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego),
w sytuacji całkowitego pominięcia przez zamawiającego uprawnień właścicielskich
ENERGA Oświetlenie wyrażających się w braku wyrażenia zgody, aby
przeprowadzono modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził
podmiot trzeci (wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego), oraz w zobowiązaniu umową o udzielenie zamówienia publicznego
wykonawcy do wykonania przedmiotowego zamówienia w terminie do 12 miesięcy od
podpisania umowy, w jednoczesnym braku określenia, że konieczne jest pozyskanie
od właściciela infrastruktury zgody na dysponowanie majątkiem na cele modernizacji,
co wyraża się w zaniechaniu opisania przedmiotu zamówienia w sposób
uwzględniający odrębne przepisy (prawa własności wynikających z Kodeksu
Cywilnego oraz konsekwencji dla wykonawcy wynikających z braku uzyskania zgody
właściciela na wykonanie przedmiotowego zamówienia publicznego), w tym poprzez
określenie wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, w tym wymagań
środowiskowych, pod warunkiem, że podane parametry są dostatecznie precyzyjne,
aby umożliwić wykonawcom ustalenie przedmiotu zamówienia, a zamawiającemu
udzielenie zamówienia. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie
zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa
wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, że
postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
7) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny
(Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.” i ogłoszenie oraz prowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w
przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury oświetleniowej,
stanowiącej wyłączną własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego), w sytuacji
całkowitego pominięcia przez zamawiającego uprawnień właścicielskich ENERGA
Oświetlenie wyrażających się w braku wyrażenia zgody, aby przeprowadzono
modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził podmiot trzeci
(wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), oraz
zobowiązania wykonawcy do wykonania przedmiotowego zamówienia, gdy wzór
umowy o udzielenie zamówienia publicznego przewiduje odpowiedzialność
wykonawcy z tytułu kar umownych za odstąpienie od umowy przez zamawiającego z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy, a zamówienie obejmuje wykonanie
świadczenia niemożliwego, na które to wykonanie prac przez podmiot trzeci
(wykonawcę wyłonionego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego)
właściciel nie wyraża zgody, a wykonawca nie został poinformowany o ryzyku
wykonania umowy w opisanych warunkach. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa
w sprawie zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia
prawa wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do
sytuacji, że postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą,
8) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp i art. 281 ust. 1 pkt 5) ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1 i 2
ustawy Pzp i art. 101 ust. 1 pkt 1) ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964
r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.”, i ogłoszenie oraz
prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym,
określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury
oświetleniowej, stanowiącej wyłączną własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego),
w sytuacji całkowitego pominięcia przez Zamawiającego uprawnień właścicielskich
ENERGA Oświetlenie wyrażających się w braku wyrażenia zgody, aby
przeprowadzono modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził
podmiot trzeci (wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego), oraz w zobowiązaniu umową o udzielenie zamówienia publicznego
wykonawcy
do
wykonania
przedmiotowego
zamówienia
w
warunkach
odpowiedzialności wykonawcy z tytułu kar umownych za odstąpienie od umowy przez
zamawiającego z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, gdy SWZ nie uwzględnia
okoliczności, iż zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania infrastrukturą na cele
modernizacji, ani nie wskazuje, że uzyskanie takiej zgody jest niezbędne dla zgodnego
z obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia, co może mieć
istotne przełożenie na termin rozpoczęcia prac w ramach udzielonego zamówienia, a
zatem finalnie na wykonanie umowy w terminie określonym w SWZ i w konsekwencji
odstąpienie od umowy przez zamawiającego, co wyraża się w zaniechaniu opisania
przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający odrębne przepisy (prawa własności
wynikających z Kodeksu Cywilnego oraz konsekwencji dla wykonawcy wynikających z
braku uzyskania zgody właściciela na wykonanie przedmiotowego zamówienia
publicznego), w tym poprzez określenie wymagań dotyczących wydajności lub
funkcjonalności, w tym wymagań środowiskowych, pod warunkiem, że podane
parametry są dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie
przedmiotu zamówienia, a zamawiającemu udzielenie zamówienia. Powyższa sytuacja
powoduje, że umowa w sprawie zamówienia publicznego będzie niemożliwa do
wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego
Spółce, co prowadzi do sytuacji, że postępowanie jest obarczone niemożliwą do
usunięcia wadą,
9) art. 275 pkt 1 ustawy Pzp i art. 281 ust. 1 pkt 5) ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1 i 2
ustawy Pzp i art. 101 ust. 1 pkt 1) ustawy Pzp w zw. z art. 140 ustawy z dnia 23.04.1964
r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz.93 z póź.zm.) – dalej „k.c.”, i ogłoszenie oraz
prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w trybie podstawowym,
określonym w przepisie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp na modernizację infrastruktury
oświetleniowej, stanowiącej wyłączną własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego),
w sytuacji braku zgody ENERGA Oświetlenie, aby przeprowadzono modernizację
infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził podmiot trzeci (wykonawca,
wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego), co wyraża się w
braku opisania w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przedmiotu zamówienia z
uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie
oferty, tj. zwiększonego ryzyka odpowiedzialności odszkodowawczej względem
właściciela infrastruktury oświetleniowej, w sytuacji, gdy niewykonanie zobowiązania
objętego zamówieniem publicznym w postępowaniu nr ZP.271.1.25.2024 będzie
wynikało z przyczyn obiektywnych związanych ze statusem własnościowym majątku
objętego umową o udzielenie zamówienia publicznego, to jest realizacja umowy o
udzielenie zamówienia publicznego w niniejszym postępowaniu przez wykonawcę
naruszy prawo własności odwołującego, co narazić może wykonawcę wyłonionego w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w postępowaniu nr
ZP.271.1.25.2024 na szeroko rozumianą odpowiedzialność odszkodowawczą w
warunkach obiektywnego braku możliwości wykonania tego zamówienia,
10) art. 16 pkt 2 i 3 ustawy Pzp poprzez przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem zasad przejrzystości i
proporcjonalności. Dokumentacja w sprawie zamówienia publicznego nie wskazuje
ryzyk dla potencjalnego wykonawcy (prawnych oraz finansowych), wiążących się z
realizacją zamówienia publicznego w oparciu o majątek nie stanowiący własności
Zamawiającego, a będący własnością Energa Oświetlenie Sp. z o. o., i co do którego
Zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania majątkiem na potrzeby
modernizacji, ani nie wskazuje całego zakresu czynności/ prac warunkujących zgodne
z odrębnymi przepisami prawa własności wykonanie zamówienia,
11) art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez zaniechanie przygotowania i przeprowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający uzyskanie
najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych oraz
gospodarczych,
12) art. 433 pkt 3 ustawy Pzp poprzez posłużenie się we wzorze umowy postanowieniem
zakazanym przepisem art. 433 pkt 3 ustawy Pzp (§ 9 ust. 1 pkt 3) oraz § 9 ust. 6 oraz
§ 10 ust. 1 pkt 3 wzoru umowy), tj. zawarciem postanowienia przenoszącego
odpowiedzialność na wykonawcę za okoliczności, za które wyłączną odpowiedzialność
ponosi zamawiający w zakresie, w jakim wykonawca może nie mieć nie mieć
technicznej zdolności do realizacji swoich świadczeń, albowiem na gruncie
obowiązujących regulacji prawnych, odwołującemu przysługuje prawo odmówienia
zgody na korzystanie z jej infrastruktury oświetleniowej, z uwagi na ochronę prawa
własności, a zamawiający nie uprzedził o takim statusie majątkowym i konieczności
uzyskania zgody właściciela infrastruktury w dokumentach ani warunkach zamówienia,
13) art. 255 pkt 6 ustawy Pzp (będące konsekwencją naruszenia art. 58 § 1 k.c.), poprzez
nieunieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sytuacji
świadomości Zamawiającego co do braku posiadania prawa do dysponowania
majątkiem oświetleniowym na potrzeby modernizacji, której dotyczy zamówienie
publiczne oraz znajomości oficjalnego stanowiska Energa Oświetlenie Sp. z o. o. w
sprawie konieczności zawarcia umowy najmu na cele modernizacji, a zaniechania
uzyskania takiego tytułu do dysponowania nieruchomością na cele modernizacji od
ENERGA Oświetlenie, co prowadzi do sytuacji, w której postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Odwołujący wniósł o:
1) uwzględnienie odwołania w całości,
2) unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Rozświetlamy
Gminę Stawiguda – wymiana oświetlenia drogowego na energooszczędne”, nr
postępowania: ZP.271.1.25.2024,
3) przyznanie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów wynagrodzenia pełnomocnika w maksymalnej
wysokości 3.600,00 zł oraz innych uzasadnionych kosztów określonych na podstawie
rachunków lub spisu kosztów, które odwołujący złoży do akt sprawy.
30 września 2024 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, wnosząc o jego
oddalenie w całości oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów
postępowania odwoławczego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa przed
Krajową Izbą Odwoławczą, o ile powstaną. Jednocześnie zamawiający podniósł, że pomimo
mnogości postawionych zarzutów argumentacja odwołującego sprowadza się wyłącznie do
wskazania braku możliwości prowadzenia przez zamawiającego postępowania w trybie
konkurencyjnym zgodnie z ustawą Pzp z uwagi na brak prawa własności do modernizowanej
infrastruktury.
Mając na uwadze powyższe Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 528 pkt 1 ustawy Pzp stanowi, że „Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że:
(…), w sprawie nie mają zastosowanie przepisy ustawy”.
Oznacza to, że Krajowa izba Odwoławcza może orzekać jedynie w granicach swej
właściwości określonej przepisami ustawy Pzp, tzn. wyłącznie w sprawach dotyczących
postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w rozumieniu ustawy Pzp oraz wyłącznie
dotyczących czynności bądź zaniechań zamawiających rozumieniu ustawy Pzp. Izba jest
organem uprawnionym jedynie do rozstrzygania sporów określonych w przepisach ustawy
Pzp a więc w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, jak również tylko i
wyłącznie od czynności bądź zaniechań zamawiającego. Z kolei „przedmiotem odwołania
mogą być objęte, zgodnie z art. 505 ust. 1 oraz 513 ustawy Pzp, wyłącznie naruszenia
przepisów ustawy Pzp, tj. niezgodne z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego
podjęte w postępowaniu prowadzonym w oparciu o tę ustawę, zaniechania czynności, do
których zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy Pzp lub zaniechanie
przeprowadzenia postępowania lub zorganizowania konkursu pomimo takiego obowiązku
wynikającego z przepisów ustawy Pzp. Izba nie ma zatem kognicji do rozpoznawania spraw
dotyczących naruszenia przez zamawiającego przepisów innych niż Pzp”. (Prawo zamówień
publicznych, Komentarz pod redakcją M. Jaworskiej, Warszawa 2021, s. 1179) „Nie jest więc
możliwe skuteczne wniesienie odwołania dotyczącego czynności odnoszących się do umów
odpłatnych, (…) niebędących zamówieniem, o jakim mowa w art. 2 ust. 1 p.z.p.”. (Prawo
zamówień publicznych, Komentarz, Wł. Dzierżanowski, Warszawa 2012, s.1332)
Przenosząc powyższe na stan faktyczny niniejszej sprawy stwierdzić należy Gmina
Stawiguda prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pod nazwą
„Rozświetlamy Gminę Stawiguda – wymiana oświetlenia drogowego na energooszczędne”.
Gmina Stawiguda, co jest bezsporne, otrzymała dofinansowanie w ramach Rządowego
Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych Edycja9RP/2023/732/PolskiLad z
przeznaczeniem na realizację inwestycji: „Rozświetlamy Polskę” na wymianę lamp na
energooszczędne.
ENERGA Oświetlenie Sp. z o.o. (odwołujący w tym postępowaniu) – jak wynika z treści
przedstawionej umowy dzierżawy majątku oświetleniowego z dnia 17 listopada 2023 r. - „jest
właścicielem instalacji oświetleniowych napowietrznych i kablowych, opraw oświetleniowych,
słupów oraz innych urządzeń służących do oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych w
granicach administracyjnych Dzierżawcy (dalej: Majątek oświetleniowy) stanowiących część
infrastruktury oświetleniowej niezbędnej do oświetlania Gminy Stawiguda. Wykaz instalacji
oświetleniowych Wydzierżawiającego stanowi Załącznik nr 1 do Umowy.”.
W dniu 15 grudnia 2023 r. obecny odwołujący (ENERGA Oświetlenie Sp. z o.o.)
skierował do zamawiającego, tj. Gminy Stawiguda pismo, w którym poinformował
zamawiającego, że „warunkiem niezbędnym do przeprowadzenia modernizacji majątku
należącego do Spółki ENERGA Oświetlenie Sp. z o.o. jest uregulowanie kwestii dysponowania
majątkiem należącym do w/w Spółki, tj. zawarciem umowy najmu”.
Strony, tj. Gmina Stawiguda (zamawiający w tym postępowaniu) i ENERGA
Oświetlenie Sp. z o.o. (odwołujący) wymieniły między sobą szereg pism. Niedoszły przy tym
do porozumienia co do ostatecznej treści umowy najmu, która miałaby zostać między stronami
zawarta.
Modernizacja sieci oświetlenia drogowego na ternie gminy polegać ma na wymianie
opraw oświetleniowych sodowych na LEDowe. Wymiana ta – jak wskazał zamawiający w
SWZ (OPZ) – dotyczyć będzie wyłącznie opraw będących własnością zamawiającego.
Inwentaryzacja opraw stanowi załącznik nr 1 do SWZ (Załącznik nr 1 - Raport Inwentaryzacja
Gmina Stawiguda). Część opraw oświetleniowych – jak wynika z przywołanej inwentaryzacji -
stanowi własność odwołującego, część zaś to własność zamawiającego. Te ostatnie są przy
tym zainstalowane na słupach oświetleniowych będących własnością ENERGA Oświetlenie
Sp. z o.o. a więc odwołującego. W takim też przypadku, co miało miejsce i w tym stanie
faktycznym, spółka energetyczna zaproponowała zamawiającemu zawarcie umowy „najmu
majątku oświetleniowego”, przedmiotem której miało być „przekazanie Gminie Majątku
oświetleniowego tylko i wyłącznie w celu pozyskania dofinansowania oraz przeprowadzenia
modernizacji, (…) obejmującej Majątek oświetleniowy ENERGA Oświetlenie”. ENERGA
Oświetlenie Sp. z o.o. zastrzegła przy tym wyłączne prawo do wykonania usługi polegającej
na eksploatacji i konserwacji oświetlenia ulicznego, czyli instalacji stanowiącej własność spółki
oraz opraw posadowionych na niej. Tak więc udzielenie tego zamówienia w sposób
oczekiwany przez spółkę energetyczną miałoby nastąpić w ramach zamówienia z wolnej ręki
i na skutek wcześniejszego umownego uregulowania wzajemnych relacji a więc w sposób
wskazany przez spółkę (odwołującego).
Tak więc spór pomiędzy odwołującym (ENERGA Oświetlenie Sp. z o.o.), a
zamawiającym (Gminą Stawiguda) dotyczy własności urządzeń oświetlenia ulicznego oraz
możliwości realizacji przedmiotu tego zamówienia, w sytuacji w której oprawy oświetleniowe
będące własnością zamawiającego zainstalowanego są na urządzeniach odwołującego.
Co istotne zamawiający 18 wrześnie 2024 r. dokonał modyfikacji SWZ (OPZ)
dookreślając przedmiot zamówienia i podając, że „Zamawiający dokonuje zmian w opisie
przedmiotu zamówienia, poprzez uszczegółowienie, iż realizacja przedmiotu zamówienia
dotyczy tylko i wyłącznie opraw oświetleniowych sodowych na LEDowe będących własnością
Zamawiającego, tj. Gminy Stawiguda. Postępowanie nie dotyczy wymiany opraw będących
własnością Energa. W dokumencie Załącznik nr 1 - przedmiar wymiana oświetlenia Gmina
Stawiguda przyjęto do demontażu 244 oprawy, a do montażu 23, natomiast w Audycie
opisano, że do wymiany jest 527 opraw. Audyt zawiera wykaz oświetlenia sodowego, led na
terenie Gminy Stawiguda będącego własnością Energa oraz Gminy Stawiguda. Ze względu
na brak prawa do dysponowania infrastrukturą Energa na cele modernizacji do wymiany
Zamawiający przewidział wyłącznie oprawy sodowe będące na majątku Gminy Stawiguda.
Ilości podane w przedmiarze stanowią szacowane ilości opraw sodowych przewidzianych do
wymiany. W związku z awaryjnością opraw sodowych prace konserwacyjne są prowadzone
na bieżąco, a rozliczenie z Wykonawcą nastąpi kosztorysowo wg faktycznego wykonania
usługi. W załączeniu do niniejszych wyjaśnień załącza się raport inwentaryzacyjny oraz
zmienioną treść opisu przedmiotu zamówienia.”.
Modyfikacja ta – jak oświadczył odwołujący na posiedzeniu przez Izbą – nie
spowodowała zmiany jego stanowiska, które podtrzymał.
Odwołujący podnosząc zarzuty przywołał co prawda przepisy ustawy Pzp, ale odniósł
je także do innych przepisów (przede wszystkim przepisów k.c.), wskazując w podstawie
faktycznej wszystkich zarzutów kwestie związane z własnością infrastruktury oświetleniowej i
brak zgody na przeprowadzenie jej modernizacji. Konsekwentnie podkreślał, że „infrastruktura
oświetleniowa stanowi m.in. własność ENERGA Oświetlenie (odwołującego), a „Energa
Oświetlenie Sp. z o. o. będąca właścicielem i jedynym dysponentem tego majątku, nie
przekazała zamawiającemu prawa do dysponowania majątkiem oświetleniowym na cele
modernizacji”. Wskazywał także na brak możliwości „udzielenia przez ENERGA Oświetlenie
zgody, aby przeprowadzono modernizację infrastruktury, w tym aby modernizację
przeprowadził podmiot trzeci (wykonawca, wyłoniony w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego) oraz brak wskazania ryzyk dla potencjalnego wykonawcy (prawnych
oraz finansowych) wiążących się z realizacją zamówienia publicznego w oparciu o majątek nie
stanowiący własności zamawiającego, a będący własnością Energa Oświetlenie Sp. z o. o., i
co do którego zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania majątkiem na potrzeby
modernizacji poprzez zaniechanie opisania przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający
odrębne przepisy (prawa własności wynikających z k.c.) w sposób jasny i wyczerpujący, że
realizacja zamówienia może spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą wykonawcy
wybranego do realizacji zamówienia, tj. nie uwzględnienia okoliczności, które mogą mieć
wpływ na sporządzenie oferty, a także możliwość wykonania umowy.”.
Tak więc odwołujący, formułując wszystkie zarzuty odwołał się – jak słusznie podniósł
zamawiający - do braku możliwości prowadzenia przez zamawiającego postępowania w trybie
konkurencyjnym zgodnie z ustawą Pzp, wskazując na brak prawa własności do
modernizowanej infrastruktury oświetleniowej, która stanowi własność odwołującego, który
jest jego właścicielem i jedynym dysponentem tego majątku.
Co więcej w treści uzasadnienia odwołania konsekwentnie podnosił m.in., że to
„przepisy p.z.p., nie nadają Gminie uprawnienia do swobodnego dysponowania urządzeniami
oświetleniowymi Spółki Energa Oświetlenie, ani nie zezwalają Gminie na korzystanie z takich
urządzeń bez tytułu prawnego”, mimo że kwestie te regulują przepisy k.c. a nie Pzp,
podnosząc dalej, że „Powszechnie obowiązujące normy prawne, w tym w szczególności
uprawnienia właścicielskie opisane w treści przepisów prawa cywilnego (art. 140 k.c.),
znajdujące ochronę w normach prawnych o randze konstytucyjnej, nie mogą być
interpretowane w ten sposób, iż dopuszczalne jest ich radykalne ograniczenie przy
wykorzystaniu norm zawartych w przepisach p.z.p.”.
Istotę sporu stanowi więc kwestia dotycząca własności infrastruktury oświetleniowej i
możliwości jej wykorzystania przez zamawiającego, jak również kwestia konieczności
uzyskania zgody na wymianę opraw będących własnością zamawiającego znajdujących się
na obiektach odwołującego. Rozstrzygnięcie dotyczyć miałoby więc kwestii nie należących do
kognicji Izby, tj. prawa własności i realizacji uprawnień właścicielskich. Te z kolei należą
wyłącznie do kognicji sądów powszechnych. Tak też Krajowa Izba Odwoławcza w
postanowieniu z dnia 15 stycznia 2024 r., sygn. akt KIO/W 2/24.
Dlatego też Izba uznała, że przedmiotowe odwołanie podlega odrzuceniu.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574 ustawy
Prawo zamówień publicznych (tj.: z dnia 14 lipca 2023 r., Dz. U. z 2023 r., poz. 1605) oraz w
oparciu o przepisy § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz.U. z 2020 r., poz. 2437).
Przewodnicząca: ………..…….…….