Sygn. akt: KIO 3508/24
WYROK
Warszawa, dnia 16
października 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca: Irmina Pawlik
Protokolantka:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14
października 2024 r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 września 2024 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia M. K., M. W. oraz Wiesława
Wójcika prowadzących działalność w formie spółki cywilnej Przedsiębiorstwo Wielobranżowo-
Usługowe BEST-OPEBEL S.C. M. K. M. W. W. W. w Opolu w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Gminę Namysłów
przy udziale uczestnika po stronie
zamawiającego – wykonawcy Komplex Spółka
z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Namysłowie
orzeka:
oddala odwołanie;
kosztami postępowania obciąża odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających się
o
udzielenie zamówienia M. K., M. W. oraz W. W. prowadzących działalność w formie
spółki cywilnej Przedsiębiorstwo Wielobranżowo-Usługowe BEST-OPEBEL S.C. M. K. M.
W. W. W. w Opolu i zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000
zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
S
ądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
………….………….................
Sygn. akt: KIO 3508/24
Uzasadnienie
Zamawiający Gmina Namysłów (dalej jako „Zamawiający”) prowadzi postępowanie
o
udzielenie zamówienia w trybie podstawowym na roboty budowlane pn. „Budowa dróg na
terenie Gminy Namysłów w ramach zadania „Budowa dróg w Gminie Namysłów” (numer
referencyjny: ZP.271.98.2024.AD).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane
w
Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 12 lipca 2024 r. pod numerem 2024/BZP
00410358/01. Do
ww. postępowania o udzielenie zamówienia zastosowanie znajdują przepisy
ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz.
1605 ze zm.,
dalej „ustawa Pzp”). Wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza progów
unijnych, o
których mowa w art. 3 ustawy Pzp.
W dniu 25
września 2024 r. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia
M. K., M. W., W. W.
prowadzący działalność w formie spółki cywilnej Przedsiębiorstwo
Wielobranżowo-Usługowe BEST-OPEBEL S.C. M. K. M. W. W. W. w Opolu (dalej jako
„Odwołujący”) wnieśli odwołanie zarzucając naruszenie przez Zamawiającego:
1) art. 253 ust. 1 pkt 2) w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp przez zaniechanie przedstawienia
Odwołującemu pełnego uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty
Odwołującego z powodu postawionego przez Zamawiającego zarzutu złożenia oferty
z
rażąco niską ceną,
2) art. 226 ust. 1 pkt. 8 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp przez odrzucenie oferty
Odwołującego, pomimo iż jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia a złożone przez Odwołującego wyjaśnienia były wystarczające do
wykazania
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny;
ewentualnie:
art. 224 ust. 2 pkt. 1 ustawy Pzp przez zaniechanie powtórzenia uszczegółowionego
i
skonkretyzowanego wezwania do złożenia wyjaśnień jakich oczekuje Zamawiający,
4) art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z 224 ust. 6 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykonawcy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w
Namysłowie (dalej jako „Przystępujący”) pomimo tego, że wyjaśnienia złożone przez
tego wykonawcę nie potwierdzają realności zaoferowanej ceny.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego, powtórzenie czynności badania
i
oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego, ewentualnie wezwania Odwołującego
w
sposób skonkretyzowany do złożenia dodatkowych wyjaśnień w zakresie oczekiwanym
przez Zamawiającego, odrzucenia oferty Przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8
w zw. z 224 ust. 6 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 8 października 2024 r. złożył pisemną odpowiedź na odwołanie,
w
której wniósł o oddalenie odwołania w całości.
W dniu 9 października 2024 r. pismo procesowe w sprawie złożył także wykonawca
Komplex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Namysłowie, wnosząc
o
oddalenie odwołania w całości.
Po przeprowadzeniu rozprawy z
udziałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego,
uwzględniając akta sprawy odwoławczej, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła,
co następuje.
Izba
stwierdziła skuteczność przystąpienia zgłoszonego do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego przez wykonawcę Komplex Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Namysłowie, tym samym ww. wykonawca stał się
Uczestnikiem postępowania.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem
odwołania w całości na podstawie art. 528 ustawy Pzp.
Izba uznała, że Odwołujący jako podmiot, który w drodze wniesionego środka ochrony
prawnej dąży do unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważnienia
czynności odrzucenia jego oferty, wykazał, że posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz
może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp,
czym wypełnił materialnoprawne przesłanki dopuszczalności odwołania, o których mowa w art.
505 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba
rozstrzygając sprawę uwzględniła dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności SWZ, oferty wykonawców,
wezwania dotyczące wyliczenia ceny skierowane do wykonawców, złożone przez
Odwołującego i Przystępującego wyjaśnienia w zakresie wyliczenia ceny, zawiadomienie
o
wyborze oferty najkorzystniejszej oraz o odrzuceniu oferty Odwołującego.
Izba
ustaliła, co następuje:
Przedmiotem
zamówienia są roboty drogowe wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną
oraz uzyskaniem pozwoleń na użytkowanie na podstawie dokumentacji projektowych,
specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz docelowych organizacji
ruchu dla na
stępujących lokalizacji: 1) Namysłów – Osiedle Baczyńskiego, 2) Namysłów - ul.
Cicha (boczna), 3) Łączany, 4) Brzozowiec.
W postępowaniu wpłynęło osiem ofert, w tym oferta Odwołującego z najniższą ceną
540 zł) oraz oferta Przystępującego (z ceną 18 400 000 zł).
Zamawiający pismem z 9 sierpnia 2024 r. wezwał Odwołującego na podstawie art. 224
ust. 1 ustawy Pzp do udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, w zakresie wyliczenia
ceny.
Zamawiający zwrócił się o udzielenie wyjaśnień w celu ustalenia, czy zaoferowana cena
nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia, wskazując: „Cena Państwa
oferty, wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości
Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
określonymi przez Zamawiającego. Ponadto cena oferty jest niższa o co najmniej 30% od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług ustalonej przed
wszczęciem postępowania. Cena Państwa oferty wynosi 17.998.540,00 zł, natomiast wartość
zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i usług, ustalona przed wszczęciem
postępowania wynosi: 26.155.168,78 zł. Jak wynika z powyższego, cena Państwa oferty jest
niższa o co najmniej 30 % od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od
towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania. W związku z powyższym prosimy
o wyjaśnienie, czy Państwa oferta uwzględnia wszystkie wymagania zawarte w SWZ,
a
zaoferowana cena obejmuje całkowity koszt wykonania przedmiotu zamówienia, w tym
również wszelkie koszty towarzyszące jej wykonaniu. Zamawiający wzywa Wykonawcę do
złożenia szczegółowych i popartych dowodami wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty
w
zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej
stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207, z późn. zm.) lub przepisów
odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi
w miejscu
, w którym realizowane jest zamówienie, tj. w szczególności kalkulację kosztów
realizacji zamówienia obejmującą koszty pracy oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa
pracy i zabezpieczenia społecznego w/w zakresie. Powyższe wyjaśnienia powinny być
przedłożone w sposób wyczerpujący w celu kompleksowej oceny przez Zamawiającego
złożonej przez Wykonawcę oferty. Oferta Wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień
w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny podlega odrzuceniu.
Zgodnie z art. 226 ust. I pkt 8 Pzp Zamawiający
odrzuca ofertę Wykonawcy, jeżeli zawiera rażąco niska cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia.”
W odpowiedzi na to wezwanie Odwołujący poinformował, że „zaproponowane ceny są
wynikiem dokładnych i skrupulatnych wyliczeń. Po otrzymaniu wezwania ponownie
przeanalizowaliśmy ofertę i zawarto w niej wszystkie koszty niezbędne do prawidłowej
realizacji zadania. Jako firma działająca na rynku lokalnym od wielu lat posiadamy liczne
upusty i rabaty na materiały takie jak: materiały betonowe - POLBRUK SA upusty 50 %; beton
- Berger upusty 30 %,
materiały kanalizacyjne - GES upusty 45%, kruszywa - Bazalt Gracze
25 % upustu, mieszanki mas bitumicznych -
Śląskie Kruszywa Naturalne 25%, materiały
elektryczne - El 12 - 45 % upustu.
Posiadamy świetnie wyspecjalizowaną kadrę kierowniczą
i znakomicie przeszkolonych pracowników, którym zapewniamy wynagrodzenie powyżej
minimalnej krajowej. Na dzień dzisiejszy nasza firma zatrudnia 75 osób. Są to operatorzy
maszyn budowlanych, kierownicy samochodów ciężarowych, robotnicy budowlani jak
i
pracownicy zieleni, spawacze, elektrycy. Wiele osób pracuje w naszej firmie od wielu lat. Nasi
pracownicy wykonują takie zadania na co dzień przez co mamy opracowaną technologię, która
pozwala nam wykonać prace w bardzo krótkim czasie. Wyposażenie techniczne jakie posiada
nasza firma ogranicza nasze koszty, ponieważ różnorodne jednostki sprzętowe zapewniają
nam samodzielność i powodują, że jesteśmy samowystarczalni i w pełni wykonamy roboty
budowlane siłami własnymi. Ogranicza to koszty najmu sprzętu budowlanego, czy
samochodów ciężarowych. Cały transport materiałów potrzebnych do realizacji zadania
wykonalibyśmy we własnym zakresie. Siedziba naszej firmy znajduje się w Opolu na terenach
przemysłowych przyległych do Elektrowni Opole. Na łącznej powierzchni 35tys m2 posiadamy
na własność budynek biurowy, szatnie pracownicze z powierzchniami socjalnymi jak
i zaplecze warsztatowe. Na terenie
firmy mamy własną stację paliw, która jest zaopatrywana
przez wieloletniego dostawcę po maksymalnych upustach. Nadmieniamy również, iż wartość
naszej oferty jest zaledwie 0 401.460,00 zł. tańsza od następnej oferty złożonej przez
konkurencję. Ponadto zaproponowana przez nas cena jest niższa o niecałe 17% od średniej
arytmetycznej cen złożonych ofert. Ponadto w naszej ocenie większość ofert jest bardzo
zbliżonych do siebie. Uważamy iż długoterminowość zadania jest bardzo korzystne i dlatego
skłoniło Wykonawców do obniżenia cen. Ponadto na chwilę obecną mało jest postępowań
przetargowych a to zadanie zapewni naszej firmie ciągłość prac a co za tym idzie ciągłość
finansową i nie narazi naszej firmy na straty. Firma nasza przez ostatnie lata wykonywała kilka
pod
obnych zadań i świetnie znamy swoje obowiązki i wymagania Zamawiającego.
Doświadczenie jakie posiadamy w realizacji robót o podobnym zakresie sprawia, iż
nieprawdopodobne staje się złe dowartościowanie zadania. Uważamy iż oferta nie ma
znamion rażąco niskiej ceny i podtrzymujemy swoją ofertę jako ostateczną. Gwarantujemy
należyte wykonanie zgodnie ze sztuką budowlaną i obowiązującymi przepisami.”
Zamawiający pismem z 9 września 2024 r. wezwał Przystępującego na podstawie art.
224 ust. 1 ustawy Pzp do udzielenie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, w zakresie
wyliczenia ceny. Zamawiający zwrócił się o udzielenie wyjaśnień w celu ustalenia, czy
zaoferowana cena nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia, wskazując:
„Cena Państwa oferty, wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z
wymaganiami określonymi przez Zamawiającego. W związku z powyższym prosimy
o
wyjaśnienie, czy Państwa oferta uwzględnia wszystkie wymagania zawarte w SWZ,
a
zaoferowana cena obejmuje całkowity koszt wykonania przedmiotu zamówienia, w tym
również wszelkie koszty towarzyszące jej wykonaniu. Zamawiający wzywa Wykonawcę do
złożenia szczegółowych i popartych dowodami wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty
w
zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej
stawki godzinowej, ustalon
ych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207, z późn. zm.) lub przepisów
odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. obowiązującymi
w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie, tj. w szczególności kalkulację kosztów
realizacji zamówienia obejmującą koszty pracy oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa
pra
cy i zabezpieczenia społecznego w/w zakresie. Powyższe wyjaśnienia powinny być
przedłożone w sposób wyczerpujący w celu kompleksowej oceny przez Zamawiającego
złożonej przez Wykonawcę oferty. Oferta Wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień
w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny podlega odrzuceniu. Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 PZP Zamawiający
odrzuca ofertę Wykonawcy, jeżeli zawiera rażąco niska cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia.”
W odpowiedzi na to wezwanie Przystępujący złożył wyjaśnienia, w których wskazał:
„W pierwszej kolejności wskazujemy, że w ocenie Wykonawcy zaproponowana w ofercie cena
nie jest rażąco niska, wręcz przeciwnie została skalkulowana na poziomie zapewniającym
Wykonawcy należyty zysk. Rażąco niska cena to taka, która jest nierealistyczna,
ni
ewiarygodna w kontekście aktualnej sytuacji rynkowej. Wykonawca jest przedsiębiorcą
działającym na rynku w branży budowlanej, już od wielu lat. Naszą przewodnią działalnością
jest budowa dróg i kanalizacji, dlatego dokonując kalkulacji wartości zadania czynimy to
w
sposób rzeczywisty, umożliwiający jego wykonanie, z uwzględnieniem satysfakcjonującego
nas zysku. Pragniemy zaznaczyć, że nasza oferta nie była ofertą najtańszą, a w stosunku do
kwoty jaką zamawiający przeznaczył na realizację zadania jest ona niższa zaledwie o 12,5%.
Wykonawca wskazuje, iż, dokonując obliczenia ceny z złożonej przez siebie oferty uwzględnił
realne koszty wykonania zadania, bazując już na swoim doświadczeniu w wykonaniu
podobnych zadań, w tym na terenie Gminy Namysłów. Jesteśmy firmą lokalną, która właśnie
na terenie Gminy Namysłów wykonywała wiele inwestycji. Dotychczas nie mieliśmy żadnych
problemów z wykonaniem zleconych przez Gminę Namysłów kontraktów. Wszelkie prace
przebiegały w sposób płynny. Znamy tutejsze uwarunkowania organizacyjne co do realizacji
tego typu inwestycji.
Informujemy, że zaoferowana cena zawiera wszystkie składniki kosztowe niezbędne do
prawidłowego wykonania zamówienia, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa,
warunkami umowy oraz wymogami określonymi przez Zamawiającego w procedurze
przetargowej. Podsta
wą dokonanej wyceny były również obowiązujące warunki realizacji
przedmiotu zamówienia przy uwzględnieniu poziomu istniejących i przewidywanych cen
rynkowych. Wykonywane już przez wykonawcę roboty o tożsamym charakterze przedmiotu
zamówienia pozwalały przyjąć takie założenia wykonawcze, które nie generują wysokich
kosztów z uwzględnieniem wymogów Zamawiającego. Metody wykonania robót budowlanych
zwłaszcza budowy dróg wraz z pozostałymi elementami umowy zostały przez Wykonawcę
ustalone na standardowym poziom
ie nie powodującym podniesienia innych kosztów
wykonania robot niż są przewidziane dla tego typu inwestycji, a posiadana przez Spółkę
doświadczona kadra pracowników zatrudnionych na umowę o pracę gwarantuje szybkie
i
sprawne wykonanie robót budowlanych zgodnie z warunkami umowy. Cena uwzględnia
także uzyskanie zakładanego zysku. Cena oferty została sporządzona w sposób rzetelny,
w
oparciu o szczegółową analizę wszystkich aspektów technicznych, organizacyjnych
i
ekonomicznych realizacji zadania oraz uwzględnia doświadczenie zgromadzone przy
realizacji innych, podobnych inwestycji. Kalkulacja finansowa zadania została sporządzona
metodą kalkulacji własnej, zawierającej rzetelnie obliczone koszty robocizny, sprzętu, zakupu
materiałów, wszystkich ryzyk itp., niezbędnych do wykonania robót. Jesteśmy firmą, która nie
ma znacząco rozbudowanej części administracyjnej. Elementy zaoferowanej ceny, które
w
naszej ocenie miały bardziej znaczący wpływ na jej wysokość dotyczą w szczególności: cen
materiałów oraz kosztów organizacji pracy. Pragniemy podkreślić, że obecnie rynek
budowlany, zwłaszcza w zakresie budowy dróg jest w miarę przewidywalny.
Odnosząc się natomiast do elementów mających lub mogących mieć wpływ na koszt
wykonania zadania wskazujemy, że do realizacji przedmiotowego zadania nie planujemy
angażować podwykonawcy. Zadanie w całym zakresie wykonywane będzie przez naszą firmę
z wykorzy
staniem własnych zasobów kadrowych oraz sprzętowych. Nasza firma zatrudnia
doświadczonych pracowników wykonujących prace związane z budowa i remontami dróg
zatrudnionych na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracownicy Ci mają
zapewnione wynagrod
zenie nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na
podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2022 0 minimalnym wynagrodzeniu za
pracę (Dz.U. 2020 r. poz. 2207, z późn. zm.). Wynagrodzenia te są naliczane zgodnie
z
przepisami z zakresu prawa pracy i ubezpieczenia społecznego obowiązującego na dzień
ich naliczania. W załączeniu zestawienie kosztów pracy przyjętych do kalkulacji ceny.
Co zaś się tyczy sprzętu, który ma być użyty podczas wykonywanych prac, wskazujemy, że
mamy w tej kwestii znaczną przewagę nad innymi oferentami, którzy swoje siedziby mają
w
istotnej odległości od Namysłowa - miejsca wykonania umowy. Miasto Namysłów jest
siedzibą naszej spółki, gdzie mieści się cała baza przedsiębiorstwa . Zadanie ma być
realizowane w Namysłowie, dlatego własny park maszynowy dostatecznie wyposażony jakim
dysp
onujemy, nie wymaga od nas poniesienia kosztów na transport maszyn i ich
przechowanie. Ten aspekt ma znaczenie dla realizacji przedmiotowego zadania w czasie jego
realizacji, gdyż naszą przewagą w stosunku do pozostałych oferentów jest to, że my nie
będziemy ponosić kosztów transportu ani przechowywania sprzętu. Nasza firma jest
właścicielem maszyn i sprzętu budowlanego i jest to w przewarzającej części sprzęt prawie
nowy, który zapewni nam komfortowe i sprawne wykonanie zadania. Wyliczając cenę oferty
uwzględniliśmy realizację robót przy zastosowaniu nowoczesnego, sprawnego sprzętu
umo
żliwiającego zwiększenie tempa robót, a co za tym idzie zmniejszenia kosztów
ponoszonych na ich realizację. Nie mamy potrzeby posiłkowania się sprzętem wypożyczonym.
Odnośnie kosztów wykonania robót w zakresie materiałowym, zostały one oszacowane
w
oparciu o oferty dla materiałów i usług, które otrzymaliśmy od naszych dostawców z którymi
współpracujemy i z tego powodu wypracowaliśmy sobie znaczące rabaty czy upusty sięgające
między 25 - 75 %.
Reasumując wskazujemy, że przyjęcie do oferty kosztów na skalkulowanym przez nas
poziomie możliwe było między innymi dzięki: 1) kalkulacji zatrudnienia, poprzez
zaangażowanie pracowników z doświadczeniem wiodących w branży budowlanej
kwalifikacjach i motyw
acji do pracy, w liczbie jaka jest niezbędna dla prawidłowej realizacji
kontraktu, 2) optymalizacji cen zakupów materiałów (możliwość wynegocjowania cen niższych
nawet o od 25% do 75% od cen wyjściowych), 3) posiadanie pełnego wyposażenia w sprzęt
i maszyn
y niezbędne do wykonania zadania.
Mając powyższe na uwadze, informujemy, że wykonanie umowy za cenę wskazaną w ofercie
zapewnia osiągnięcie zakładanego przez nas zysku i jest opłacalne przy zachowaniu
obowiązujących reguł rynkowych. Wskazana w ofercie cena na wykonanie zadania
publicznego
wynika z rzetelnego rozpoznania przedmiotu zamówienia, sposobu prowadzenia
robót celem uzyskania jak największej wydajności w określonych ramach czasowych,
doświadczenia, założonego ryzyka finansowego. W/w działania gwarantują wykonanie
przedmiotu zadania
i nie mają wpływu na dalsze prowadzenie działalności przez firmę oraz
nie stanową zagrożenia dla naszej sytuacji finansowej i ekonomicznej. Zaoferowana cena jest
ceną realną, umożliwiającą sprawną i terminową realizację zamówienia. Zgodnie
z
oświadczeniem złożonym w ofercie podana przez nas cena obejmuje wszystkie koszty
niezbędne do zrealizowania zamówienia wynikające z zakresów i warunków określonych
w
dokumentacji zamówienia.”
Do wyjaśnień załączono wykaz sprzętu, którym wykonawca będzie dysponować podczas
wykonywania robót, oświadczenia dostawców materiałów użytych do wykonania zadania,
o
wysokości udzielanych rabatów, zestawienie kosztów pracy przyjętych do kalkulacji ceny
zadania, u
mowy o pracę oraz aneksy.
Zamawiający 20 września 2024 r. zawiadomił wykonawców o wyborze oferty
Przystępującego jako najkorzystniejszej oraz o odrzuceniu ofert, w tym o odrzuceniu oferty
Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. W uzasadnieniu faktycznym
Zamawiający wskazał:
„Komisja przetargowa podczas badania oferty Przedsiębiorstwa Wielobranżowo Usługowe
Best-Opebel S.C., M. K., M. W., W. W.
(…) stwierdziła, że w/w oferta wydaje się rażąco niska
w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości Zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez
Zamawiającego. Ponadto cena oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek od towarów i usług ustalonej przed wszczęciem
postępowania. Cena oferty wynosi 17.998.540,00 zł, natomiast wartość zamówienia
powiększona o należny podatek od towarów i usług, ustalona przed wszczęciem postępowania
wynosi:
26.155.168,78 zł. Jak wynika z powyższego, cena oferty jest niższa o co najmniej 30
% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług ustalonej
przed wszczęciem postępowania. Zamawiający działając na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy
z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, zwanej dalej uPzp, zwrócił się o
udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, w zakresie wyliczenia ceny, w tym o
wyjaśnienie, czy oferta uwzględnia wszystkie wymagania zawarte w SWZ, oraz czy
zaoferowana cena obejmuje całkowity koszt wykonania przedmiotu zamówienia, w tym
również wszelkie koszty towarzyszące jej wykonaniu.
Zamawiający wezwał do złożenia szczegółowych i popartych dowodami wyjaśnień
dotyczących treści złożonej oferty w zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów
pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagr
odzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie
przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub
przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie
ora
z zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, którym realizowanie jest zamówienie tj. w szczególności kalkulację
kosztów realizacji zamówienia obejmującą koszty pracy oraz zgodności z przepisami
z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego w/w zakresie, w terminie do dnia
14.08.2024 r. do godz. 15.30.
W dniu 13.08.2024 r. Wykonawca złożył pismo dotyczące wyjaśnienia rażąco niskiej ceny,
w
którym jedynie wyjaśnia, że:
− ‘Jako firma działająca na rynku lokalnym od wielu lat posiadamy liczne upusty i rabaty
Posiadamy świetnie wyspecjalizowaną kadrę kierowniczą i znakomicie przeszkolonych
pracowników, którym zapewniamy wynagrodzenie powyżej minimalnej krajowej. Na dzień
dzisi
ejszy nasza firma zatrudnia 75 osób. Są to operatorzy maszyn budowlanych,
kierownicy samochodów ciężarowych, robotnicy budowlani jak i pracownicy zieleni,
spawacze, elektrycy. Wiele osób pracuje w naszej firmie od wielu lat. Nasi pracownicy
wykonują takie zadania na co dzień przez co mamy opracowaną technologię, która
pozwala nam wykonać prace w bardzo krótkim czasie.’
− ‘Wyposażenie techniczne jakie posiada nasza firma ogranicza nasze koszty, ponieważ
różnorodne jednostki sprzętowe zapewniają nam samodzielność i powodują, że jesteśmy
samowystarczalni i w pełni wykonamy roboty budowlane siłami własnymi. Ogranicza to
koszty
najmu sprzętu budowlanego, czy samochodów ciężarowych. Cały transport
materiałów potrzebnych do realizacji zadania wykonalibyśmy we własnym zakresie... Na
terenie firmy mamy własną stację paliw, która jest zaopatrywana przez wieloletniego
dostawcę po maksymalnych upustach. Nadmieniamy również, iż wartość naszej oferty jest
zaledwie 0 401.460,00 zł tańsza od następnej oferty złożonej przez konkurencję. Ponadto
zaproponowana przez nas cena jest niższa o niecałe 17% od średniej arytmetycznej cen
złożonych ofert. Ponadto w naszej ocenie większość ofert jest bardzo zbliżonych do siebie.
Uważamy iż długoterminowość zadania jest bardzo korzystna i dlatego skłoniło
Wykonawców do obniżenia cen. Ponadto na chwilę obecną mało jest postępowań
przetargowych, a to zadan
ie zapewni naszej firmie ciągłość prac a co za tym idzie ciągłość
finansową i nie narazi naszej firmy na straty. Doświadczenie jakie posiadamy w realizacji
robót o podobnym zakresie sprawia, iż nieprawdopodobne staje się złe dowartościowanie
zadania. Uważamy iż oferta nie ma znamion rażąco niskiej ceny i podtrzymujemy swoją
ofertę jako ostateczną. Gwarantujemy należyte wykonanie zgodnie ze sztuką budowlaną
i
obowiązującymi przepisami.’
W art. 224 ust. 5 uPzp ustawodawca wskazał jednoznacznie, że obowiązek wykazania, że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na Wykonawcy, który złożył ofertę
z ceną budzącą wątpliwości. W przepisie mowa jest o wykazaniu, czyli udowodnieniu, że cena
nie jest rażąco niska. Wyjaśnienia nie mogą jedynie stanowić formalnej odpowiedzi na
wezwanie Zamawiającego, zawierającej deklaracje co do realizacji zamówienia za
zaoferowaną cenę, niepoparte żadnymi dowodami. Wyjaśnienia Wykonawcy muszą być na
tyle konkretne, aby na ich podstawie można się dowiedzieć, jakie okoliczności spowodowały
obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonania mógł dzięki nim dokonać. Wykonawca
powinien wykazać czy oferta uwzględnia wszystkie wymagania zawarte w SWZ, oraz czy
zaoferowana cena obejmuje całkowity koszt wykonania przedmiotu zamówienia, w tym
również wszelkie koszty towarzyszące jej wykonaniu, w tym złożenia szczegółowych
i popartych dowodami wy
jaśnień dotyczących treści złożonej oferty w zakresie zgodności
z
przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może
być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wy
nagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych dla
spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami
z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowanie jest zamówienie tj. w szczególności kalkulację kosztów realizacji zamówienia
obejmującą koszty pracy oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia
społecznego. Obowiązkiem Wykonawcy było zatem przedstawienie w/w składników, które
zostały w wyjaśnieniach pominięte.
Ustawodawca wymaga, aby wskazane w wyjaśnieniach informacje, były poparte dowodami,
którymi mogą być przykładowo obliczenia wskazujące na prawidłowość kalkulacji cenowej
i
zysk. W orzecznictwie podkreśla się, że wyjaśnienia Wykonawcy, udzielone w trybie art. 224
ust. 5 uPzp nie mogą mieć charakteru ogólnego, nie mogą ograniczać się do zapewnienia, że
Wykonawca będzie w stanie zrealizować zamówienie za podaną w ofercie cenę. Wykonawca,
wezwany do udzielenia wyjaśnień, jest zobowiązany szczegółowo wskazać konkretne, dające
się zweryfikować czynniki umożliwiające mu skalkulowanie ceny lub kosztu na niskim
poziomie. Ponadto Wykonawca winien przedstawić w jakim stopniu dany czynnik wpłynął na
obniżenie ceny (KIO 170/20). Zgodnie z wyrokiem KIO 637/15 „przepisy uPzp wprost
nakładają na Wykonawcę, który został wezwany do złożenia wyjaśnień, obowiązek wykazania,
że złożona przez niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. W tym miejscu należy
podkreślić, że wykazać, oznacza, coś więcej, aniżeli jedynie wyjaśnić. Dla owego „wykazania”
często nie wystarczą same deklaracje i twierdzenia. Wykonawca jest zobowiązany nie tylko
wyjaśnić, ale także udowodnić, czy choćby uprawdopodobnić wysokość kosztów
skalkulowanych w cenie oferty. Nie będą zatem spełniać przesłanki ,wykazania” gołosłowne,
niczym nie poparte twierdzenia. Udzielenie przez Wykonawcę odpowiedzi, której nie można
ocenić z uwzględnieniem uPzp, prowadzi do przyjęcia, że wyjaśnienia w rozumieniu
ustawowym w ogóle nie zostały udzielone.” Powyższy pogląd prawny został oparty o jednolitą
linię orzecznictwa KIO (KIO 1894/19, KIO 1362/19, KIO 1295/19) wykluczającej możliwość
uznania za dowiedziony przez Wykonawcę brak rażąco niskiej ceny w sytuacji przedłożenia
przez niego
ogólnych niewyczerpujących i lakonicznych wyjaśnień.
Zgodnie z wyrokiem KIO 66/16 złożone przez Wykonawcę wyjaśnienia w zakresie wyliczenia
ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, powinny być konkretne,
wyczerpujące i rozwiewające wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami Zamawiającego, określonymi w specyfikacji
warunków zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. To na Wykonawcy bowiem
ciąży obowiązek wykazania, jakie obiektywne czynniki pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty
oraz w jakim stopniu dzięki tym czynnikom cena oferty została obniżona. Natomiast zgodnie
z
wyrokiem KIO 2031/14 wyjaśnienia Wykonawcy powinny być wyczerpujące, mieć charakter
skonkretyzowanych informacji odnoszących się do sytuacji Wykonawcy, do konkretnych
elementów kalkulacyjnych, które miały wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Zgodnie
z
ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa złożenie wyjaśnień, które nie rozpraszają
wątpliwości Zamawiającego, co do rynkowego charakteru ceny oferty, zrównane jest
w
skutkach z niezłożeniem wyjaśnień i powoduje odrzucenie oferty.
Powyższe wyjaśnienia powinny być przedłożone w sposób wyczerpujący w celu kompleksowej
oceny przez Zamawiającego złożonej przez Wykonawcę oferty. Oferta Wykonawcy, który nie
udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami
nie uzasadniają podanej w ofercie ceny podlega odrzuceniu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 uPzp Zamawiający odrzuca ofertę Wykonawcy, jeżeli zawiera
rażąco niska cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.”
Izba zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, iż
odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przywołując na wstępie treść przepisów, których naruszenie objęto zakresem
zaskarżenia, należy wskazać, że zgodnie z:
− art. 16 pkt 1 ustawy Pzp zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców;
− art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp w przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie
jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od
towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt
1 i 10, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że
rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
− art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem,
podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
− art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia;
− art. 253 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty
zamawiający informuje równocześnie wykonawców, którzy złożyli oferty, o wykonawcach,
których oferty zostały odrzucone - podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Izba za bezzasadny uznała zarzut naruszenia art. 253 ust. 1 pkt 2) w zw. z art. 16 pkt 1
ustawy Pzp przez zaniechanie przedstawienia pełnego uzasadnienia faktycznego i prawnego
odrzucenia oferty Odwołującego (zarzut nr 1).
Izba stwierdziła, że Zamawiający przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne, które
czyniło zadość wymogom wynikającym z art. 253 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp. Informacje
przedstawione przez Zamawiającego w piśmie z 20 września 2024 r. były na
tyle
wyczerpujące, że pozwalały Odwołującemu na prawidłowe zidentyfikowanie okoliczności
faktycznych
stanowiących
podstawę
odrzucenia
oferty
Odwołującego
oraz
ich
zakwestionowanie w odwołaniu. Odwołujący w oparciu o treść zawiadomienia o odrzuceniu
jego oferty
był w stanie ustalić, że Zamawiający uznał wyjaśnienia złożone przez wykonawcę
za niedostatecznie
szczegółowe, niepoparte dowodami, a przede wszystkim niezawierające
kalkulacji kosztów realizacji zamówienia obejmującej koszty pracy, na której konieczność
złożenia wskazano w wezwaniu oraz dowodów. W tym stanie rzeczy nie jest zgodne ze stanem
faktycznym stwierdzenie Odwołującego, że Zamawiający nie wskazał w czym upatruje
nieprawidłowości. Kompleksowa lektura uzasadnienia odrzucenia oferty Odwołującego
jednoznacznie wskazuje, że Zamawiający uznał wyjaśnienia złożone przez Odwołującego za
niewykazujące, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Na możliwość prawidłowej
identyfikacji podstawy odrzucenia oferty Odwołującego nie wpływa fakt, że Zamawiający jako
podstawę prawną wskazał jedynie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, a nie art. 224 ust. 6 w zw.
z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. Przepis art. 224 ust. 6 ustawy Pzp ma w tym przypadku
jedynie charakter pomocniczy, dopełniający podstawę odrzucenia oferty z art. 226 ust. 1 pkt 8
ustawy Pzp.
Podkreślić bowiem należy, że to w art. 226 ust. 1 ustawy Pzp został zawarty
enumeratywny katalog
przesłanek odrzucenia oferty. W ocenie Izby przedstawione przez
Zamawiającego uzasadnienie faktyczne i prawne jednoznacznie wskazywało, jakie
okoliczności stanowiły podstawę do przyjęcia, że oferta Odwołującego podlega odrzuceniu,
a
Odwołujący był w stanie prawidłowo zidentyfikować przyczyny decyzji Zamawiającego.
Powyższe potwierdza argumentacja przedstawiona w odwołaniu, w którym Odwołujący wdał
się w merytoryczny spór co do poziomu szczegółowości wyjaśnień i ich adekwatności do treści
wezwania wystosowanego do wykonawcy.
Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt. 8 w zw.
z
art. 16 pkt 1 ustawy Pzp przez odrzucenie oferty Odwołującego, pomimo iż jego oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia a złożone przez
Odwołującego wyjaśnienia były wystarczające do wykazania że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny (zarzut nr 2).
Izba wskazuje, że zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. W orzecznictwie
i doktrynie
jednolicie wskazuje się, że uruchomienie przez zamawiającego procedury
wyjaśnień ceny oferty, bez względu na to czy podstawą wezwania jest art. 224 ust. 1 czy art.
224 ust. 2 ustawy Pzp, stwarza podejrzenie co do ceny rażąco niskiej i wywołuje doniosłe
konsekwencje po stronie wykonaw
cy, na którego nałożono obowiązek wykazania, iż cena jego
oferty nie jest rażąco zaniżona (por. art. 224 ust. 5 ustawy Pzp). Odrzuceniu na podstawie art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp podlega nie tylko oferta, której cena jest niewiarygodna, znacznie
odbiegającą od cen rynkowych innych, takich samych lub podobnych rodzajów zamówień,
wskazująca na możliwość wykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi,
dostawy lub roboty budowlanej lub oferta zawierająca cenę nierealną z punktu widzenia logiki,
doświadczenia życiowego oraz racjonalnego gospodarowania, ale również oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz
z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu (arg. z art. 224 ust. 6 ustawy
Pzp). Tym samym sytuacja prawna wykonawcy, który w odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco niskiej ceny,
w
ogóle ich nie złożył oraz wykonawcy, który złożył wyjaśnienia ogólnikowe, niepoparte
dowodami, nieprzedstawiające metody kalkulacji ceny, jest taka sama. W obu tych
przypadkach oferta wykonawcy podlega odrzuceniu. Z
łożone przez wykonawcę wyjaśnienia
w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, winny być konkretne,
wyczerpujące i rozwiewające wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w specyfikacji lub wynikającymi
z odrębnych przepisów. To na wykonawcy bowiem ciąży obowiązek wykazania, jakie
obiektywne czynniki pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty oraz w jakim stopniu dzięki tym
czynnikom cena oferty została obniżona. Tym samym efektem złożonych wyjaśnień winno być
stworzenie podstaw do uznania przez zamawiającego, że podejrzenie w zakresie rażąco
niskiej ceny nie było uzasadnione. Wykonawca, chcąc wyeliminować ryzyko odrzucenia jego
oferty, powinien udzielić zamawiającemu odpowiednich wyjaśnień zgodnie z wymogami
określonymi w wezwaniu.
Izba stwierdziła, że dokonana przez Zamawiającego ocena wyjaśnień rażąco niskiej
ceny złożonych przez Odwołującego była prawidłowa, ponieważ złożonymi wyjaśnieniami
Odwołujący nie wykazał, że zaoferowana przez niego cena oferty nie jest rażąco niska.
W
yjaśnienia Odwołującego nie zasługiwały na pozytywną ocenę, były lakoniczne, nie
zawierały jakiejkolwiek kalkulacji czy danych przedstawiających sposób zbudowania ceny
ofertowej
, w szczególności zaś nie zawierały kalkulacji kosztów pracy, której przedstawienie
było wymagane w świetle wezwania. Z treści wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez
Odwołującego nie sposób wywieść, że zaoferowana przez niego cena za realizację
zamówienia jest wystarczająca do pokrycia kosztów, osiągnięcia zysku oraz prawidłowego
wykonania tego zamówienia zgodnie z wymaganiami wynikającymi z SWZ i obowiązujących
przepisów. Izba stwierdziła, że złożone przez Odwołującego wyjaśnienia ceny oferty
sprowadzały się tylko do części opisowej, która zawierała przykładowy katalog posiadanych
upustów, ogólne zapewnienia o wyspecjalizowanej kadrze kierowniczej i pracownikach,
o
posiadanym wyposażeniu technicznym oraz o doświadczeniu Odwołującego. Wyjaśnienia
nie niosły za sobą żądnej wartości dodanej, jeśli chodzi o sposób konstrukcji ceny ofertowej,
w tym przyjęte koszty pracy. Ogólne opisy i zapewnienia zawarte w wyjaśnieniach, przy braku
przedstawienia konkretnych informacji i
wyliczeń, powodują, że wyjaśnienia są
nieweryfikowalne. Poza zapewnieniami o profesjonalizmie wykonawcy na temat samej ceny
oferty
i założeń przyjętych przez Odwołującego trudno cokolwiek z tych wyjaśnień wywieść.
W ocenie Izby nie zasługuje ponadto na aprobatę stanowisko Odwołującego, że złożone
przez niego wyjaśnienia były adekwatne do treści wezwania, jakie zostało do niego
skierowane.
Jakkolwiek rację ma Odwołujący, że składane przez wykonawcę wyjaśnienia ceny
oferty należy oceniać przez pryzmat wezwania Zamawiającego, które determinuje poziom
szczegółowości wyjaśnień, to jednak w okolicznościach przedmiotowej sprawy Zamawiający
wyartykułował w treści wezwania swoje oczekiwania, którym Odwołujący nie sprostał.
Odwołujący pomija okoliczność, że w treści wezwania wprost wskazano, że Zamawiający
wymaga wyjaśnienia „czy oferta uwzględnia wszystkie wymagania zawarte w SWZ,
a
zaoferowana cena obejmuje całkowity koszt wykonania zamówienia, w tym również wszelkie
koszty towarzyszące jej wykonaniu”, wskazano także jednoznacznie, że Zamawiający wymaga
„złożenia szczegółowych i popartych dowodami wyjaśnień w zakresie zgodności z przepisami
dotyczącymi kosztów pracy (…) tj. w szczególności kalkulację kosztów realizacji zamówienia
obejmującą koszty pracy oraz zgodność z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia
społecznego.” Do kwestii kosztów pracy przyjętych na potrzeby kalkulacji ceny ofertowej
wyjaśnienia Odwołującego w ogóle się nie odnoszą. Odwołujący jedynie wskazał, że zatrudnia
75 osób i zapewnia pracownikom „wynagrodzenie powyżej minimalnej krajowej”, nie
przedstawił jednak żadnych danych, jakie koszty pracy (czy też jaką liczbę roboczogodzin
i jakie stawki
za roboczogodzinę) uwzględnił w zaoferowanej cenie. Brak tych danych
uniemożliwił Zamawiającemu dokonanie weryfikacji czy w cenie oferty uwzględniono koszty
pracy
w sposób prawidłowy. Ponadto wyjaśnienia przedstawione przez Odwołującego, mimo
wyartykułowanego wprost w wezwaniu obowiązku złożenia dowodów w zakresie wyliczenia
ceny, nie zostały poparte żadnymi dowodami. Tymczasem w świetle art. 224 ust. 5 i 6 ustawy
Pzp w
ykonawca ma obowiązek złożyć wyjaśnienia korelujące z treścią wezwania, jakie do
niego skierowano,
tak aby zamawiający mógł ustalić, że określone elementy zamówienia,
koszty czy inne czynniki, które Zamawiający uważa za istotne, a których obowiązek
uwzględnienia znajduje oparcie w dokumentach zamówienia, zostały przez wykonawcę wzięte
pod uwagę podczas kalkulacji ceny ofertowej. Jeśli Zamawiający wskazał konkretnie elementy
składowe ceny, które należy wyjaśnić – w tym przypadku koszty pracy – to wyjaśnienia, które
w ogóle nie odnoszą się do sposobu kalkulacji kosztów pracy nie mogą zostać uznane za
uzasadniające podaną w ofercie cenę. Sposób prezentacji w wyjaśnieniach tych informacji
pozostawał w gestii Odwołującego, mógł on dowolnymi środkami wykazać, w jaki sposób
skalkulował koszty realizacji zamówienia w zakresie kosztów pracy. Niemniej w złożonych
wyjaśnieniach próżno szukać jakichkolwiek informacji dotyczących tego aspektu.
Za bezzasadny w takiej sytuacji należy uznać również zarzut ewentualny naruszenia art.
224 ust. 2 pkt. 1 ustawy Pzp przez zaniechanie powtórzenia uszczegółowionego
i
skonkretyzowanego wezwania do złożenia wyjaśnień (zarzut nr 3).
W orzecznictwie jednolicie wskazuje się, że ponowne wezwanie do wyjaśnień w zakresie
wyliczenia ceny
jest możliwe, ale jest uwarunkowane dołożeniem przez wykonawcę należytej
staranności przy składaniu wyjaśnień w odpowiedzi na pierwsze wezwanie. W przeciwnym
razie skierowanie do wykonawcy ponownego wezwania w tym samym przedmiocie godziłoby
w zasadę równego traktowania wykonawców. Ponowne wezwanie może mieć miejsce
p
rzykładowo w sytuacji, gdy wykonawca złoży rzetelne wyjaśnienia poparte dowodami,
a
przede wszystkim odpowiadające wezwaniu zamawiającego, niemniej po stronie
zamawiającego zrodzą się jeszcze jakieś dodatkowe (niewyrażone w pierwszym wezwaniu)
wątpliwości wymagające doszczegółowienia. Jak wskazano m.in. w wyroku Sadu Okręgowego
w Warszawie -
XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dnia 27 sierpnia 2021 r., sygn. akt
XXIII Zs 63/21,
powtórne wezwanie do złożenia wyjaśnień może mieć miejsce tylko
w
szczególnie uzasadnionych przypadkach i tylko wówczas, gdy wykonawca złożył rzetelnie
pierwsze wyjaśnienia. Sąd zwrócił uwagę, że zamawiający nie może wzywać wykonawcy do
uszczegółowiania czy doprecyzowania wyjaśnień uprzednio złożonych albowiem
prowadziłoby to w istocie do naruszenia zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia. Stanowisko to jest ugruntowane
także w orzecznictwie KIO (por. m.in. wyrok KIO z dnia 18 listopada 2021 r., sygn. akt KIO
W rozpoznawanej obecnie
przez Izbę sprawie Odwołujący nie uczynił zadość
wezwaniu i nie przedstawił wymaganej przez Zamawiającego kalkulacji kosztów realizacji
zamówienia obejmującej koszty pracy i odnoszącej się do zgodności z przepisami z zakresu
prawa pracy i
zabezpieczenia społecznego. Jak wskazano powyżej, wyjaśnienia
Odwołującego nie prezentowały żadnych konkretnych danych dotyczących sposobu kalkulacji
ceny ofertowej i
nie zostały poparte żadnymi dowodami. Okoliczność, że wezwanie, jakie
Zamawiający skierował do Odwołującego nie było rozbudowane czy też nie zawierało listy
konkretnych pytań, nie zwalniała Odwołującego z obowiązku wyjaśnienia sposobu kalkulacji
ceny ofertowej, w
szczególności przedstawienia kalkulacji kosztów pracy, na który to
obowiązek wprost wskazano w wezwaniu.
Nie potwierdził się także zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z 224 ust. 6 w zw.
z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
Przystępującego pomimo
tego, że wyjaśnienia złożone przez tego wykonawcę nie potwierdzają realności zaoferowanej
ceny (zarzut nr 4).
Argumentacja zawarta w odwołaniu opierała się na stwierdzeniu, że wyjaśnienia złożone
przez Przystępującego odnosiły się tylko do jednego aspektu, tj. wyjaśnienia kosztów
osobowych, z pominięciem wszelkich innych kosztów niezbędnych do wykonania zamówienia.
Odwołujący przemilczał jednak okoliczność, że wezwanie jakie Zamawiający skierował do obu
wykonawców kładło nacisk właśnie na konieczność wyjaśnienia kosztów pracy
i
przedstawienia kalkulacji kosztów realizacji zamówienia obejmującej koszty pracy.
Przyst
ępujący do wyjaśnień załączył zestawienie kosztów pracy przyjętych do kalkulacji ceny,
zawierające poziomy wynagrodzeń pracowników i wyszczególnione koszty pracownicze
ponoszone przez pracodawcę, które nie zostały w odwołaniu zakwestionowane. Do wyjaśnień
załączono także umowy o pracę potwierdzające wysokość przyjętych stawek wynagrodzenia.
Wyjaśnienia złożone przez Przystępującego, mimo że nie były bardzo rozbudowane, to czyniły
zadość wezwaniu, jakie skierował do niego Zamawiający, szczegółowo wyjaśniały bowiem
kwestie dotyczące przyjętych kosztów pracy i zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy
i zabezpieczenia społecznego. Do wyjaśnień Przystępujący załączył także inne dowody, w tym
oferty handlowe potwierdzające opisany w treści wyjaśnień poziom rabatów na materiały
budowlane
, czy wykaz sprzętu budowlanego, którym wykonawca dysponuje. Odwołujący nie
podważał merytorycznie wyjaśnień Przystępującego, a jedynie wyraził swoje oczekiwania co
do konieczności zaprezentowania w wyjaśnieniach kalkulacji kosztów materiałów, sprzętu czy
kosztów pośrednich, podczas gdy treść wezwania konkretnie odnosiła się jedynie do kalkulacji
kosztów pracy.
W okolicznościach stanu faktycznego sprawy nie można także zgodzić się
z
prezentowaną na rozprawie argumentacją Odwołującego, że Zamawiający nierówno
potraktował wykonawców, w sytuacji gdy zdaniem Odwołującego złożone przez nich
wyjaśnienia były podobne. Jak wskazano m.in. w wyroku KIO z 7 lipca 2022 r., sygn. akt KIO
1582/22, zasada równego traktowania wykonawców wymaga, by porównywalne sytuacje nie
były traktowane w sposób odmienny, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób
identyczny, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione. Zasada równego
traktowania wykonawców oznacza więc jednakowe traktowanie wykonawców na każdym
etapie postępowania, bez stosowania ulg i przywilejów, ale także środków dyskryminujących
wykonawców ze względu na ich właściwości. Jej przestrzeganie polega na stosowaniu jednej
miary do wszystkich wykonawców znajdujących się w tej samej lub podobnej sytuacji. Niemniej
sytuacja obu wykonawców (Odwołującego i Przystępującego) w postępowaniu o udzielenie
zamówienia nie była podobna. Odwołujący składając wyjaśnienia nie przedstawił żadnych
informacji dotyczących kalkulacji kosztów realizacji zamówienia obejmującej koszty pracy oraz
dotyczących zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
jak i nie złożył żadnych dowodów, pomimo że obowiązek taki wynikał wprost z treści wezwania
do wyjaśnień. Przystępujący zaś – odpowiadając na wezwanie o analogicznej treści –
przed
stawił zestawienie kosztów pracy przyjętych do kalkulacji wraz z dowodami w postaci
umów o pracę i aneksów, złożył też inne dowody, w tym oferty handlowe na materiały
budowlane
. Nie sposób w takiej sytuacji uznać, że wyjaśnienia złożone przez wykonawców
cechował podobny poziom szczegółowości.
Biorąc pod uwagę wszystko powyższe Izba stwierdziła, że odwołanie podlega oddaleniu
w całości i na podstawie art. 553 ustawy Pzp orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 557 i
575 ustawy Pzp oraz § 8 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 1 Rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia
30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). Z uwagi na oddalenie
odwołania w całości
Izba kosztami postępowania obciążyła Odwołującego.
Przewodnicząca:
………….………….................