Sygn. akt: KIO 4269/24
WYROK
Warszawa, dnia 06 grudnia 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Joanna Stankiewicz-Baraniak
Protokolantka:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w
dniu 15 listopada 2024
r. przez wykonawcę M. J. prowadzącego działalność gospodarczą pod
firmą M. J. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „MIKI” z siedzibą w Krakowie, przy ul. Nad Drwiną
841 Kraków) w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę Liszki, ul. Mały
Rynek 2 (32-060 Liszki)
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Gminie Liszki unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania oraz przystąpienie do czynności badania i oceny ofert;
kosztami postępowania obciąża zamawiającego Gminę Liszki i:
2.1 zalicza na
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę M.
J.
prowadząc
ego
działalność gospodarczą pod firmą M. J.
Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe „MIKI” z siedzibą w Krakowie tytułem wpisu od odwołania i kwotę
600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) poniesioną
przez
wykonawcę M. J. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M. J.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „MIKI” z siedzibą w Krakowie tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika;
zasądza od zamawiającego Gminy Liszki kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez M. J. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą M. J. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „MIKI” z siedzibą
w Krakowie.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu
Z
amówień Publicznych.
Przewodnicząca: ………………………………..
Sygn. akt: KIO 4269/24
U z a s a d n i e n i e
Gmina Liszki (
zwana dalej: „Zamawiającym”) prowadzi postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pn. „Świadczenie usługi odbioru
i zagospodarowania
odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach zamieszkałych
z terenu
gminy Liszki w okresie od 01.01.2025 r. do 31.12.2026 r.” - znak postępowania:
ZP.271.15.2024
(zwane dalej: „postępowaniem”).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 23 lipca 2024 r. pod numerem 441881-2024.
Wartość zamówienia przekracza progi unijne określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 11
września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U.
z 2023 r. poz. 1605 z późn. zm.) (zwanej dalej: „p.z.p” lub „ustawą Pzp”).
W dniu 15 listopada 2024 r. wykonawca M. J.
prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą M. J. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „MIKI” z siedzibą w Krakowie (zwany dalej:
„Odwołującym”) wniósł odwołanie od czynności i zaniechań Zamawiającego polegających na:
a)
dokonaniu czynności unieważniania postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego ;
b)
zaniechaniu dokonania czynności oceny i wyboru oferty złożonej przez Odwołującego
jako najkorzystniejszej.
We wniesionym środku zaskarżenia Odwołujący postawił Zamawiającemu zarzut
naruszenia art. 255 pkt. 6) Ustawy prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie czynności
unieważnienia postępowania z tego powodu, że postępowanie obarczone jest niemożliwą do
usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego podczas gdy, brak jest wad przedmiotowego postępowania, na
istnienie których powołuje się Zamawiający, a w szczególności brak jest obligatoryjnych
prze
słanek unieważnienia postepowania w postaci:
1. naruszenia przepisów ustawy Pzp, czyli istnienia wady postepowania;
2. istnienia niemożliwej do usunięcia wady postepowania
3. istnienia takiej wady postępowania, która skutkuje niemożliwością zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego;
W oparciu o podniesiony zarzut O
dwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania;
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w treści odwołania;
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania;
nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności wezwania Odwołującego do
przedłożenia dokumentów i oświadczeń wymaganiach w ramach oceny i badania ofert
oraz dokonania
czynności oceny i badania ofert;
nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności wyboru oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej w p
ostępowaniu.
Odwołujący wyjaśnił, że posiada interes we wniesieniu odwołania, gdyż w wyniku
nieprawidłowych działań Zamawiającego doznał uszczerbku związanego z niemożliwością
realizacji przedmiotowego z
amówienia publicznego, a w konsekwencji osiągnięcia z tego tytułu
zysku (co jest szkodą). Zamawiający bezpodstawnie bowiem unieważnił postępowanie w
sytuacji, w której oferta Odwołującego była najkorzystniejsza oraz zmieściła się w kwocie jaką
Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Gdyby Zamawiający
postąpił w sposób prawidłowy, to wezwałby Odwołującego do złożenia podmiotowych środków
dowodowych,
dokonał oceny jego oferty, a w konsekwencji zostałaby podpisana z
Odwołującym umowa na realizację zamówienia – co przesądza o naruszeniu interesu
Odwołującego. W konsekwencji w wyniku błędnych czynności Zamawiającego (w tym jego
zaniechań) Odwołujący został pozbawiony możliwości wykonywania zamówienia, co oznacza
oczywistą konstatację o naruszeniu jego interesu w uzyskaniu zamówienia, jak i o możliwości
powstania po jego stronie szkody (niemożliwości osiągnięcia zysku tytułu realizacji
Zamówienia).
W uzasadnieniu zarzutu
odwołania Odwołujący wskazał w pierwszej kolejności, że
p
odstawę unieważnienia postępowania, zgodnie z literalnym brzmieniem petitum
Zawiadomienia o unieważnieniu postępowania z dnia 5 listopada 2024 roku, stanowi wyłącznie
art. 255 pkt 6) p.z.p.
Zgodnie z brzmieniem tego przepisu Zamawiający unieważnia
postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do
usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego. Warunkiem sine qua non unieważnienia postępowania, na podstawie
wskazanego przepisu, jest zatem istnienie wady
postepowania. Wada ta jednak musi być na
tyle doniosła, że nie jest możliwa do usunięcia, a co za tym idzie uniemożliwia ona zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego.
Zdaniem O
dwołującego, Zamawiający dokonał błędnej wykładni przepisu art. 255 pkt 6)
p.z.p. w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1) p.z.p.
– co skutkowało jego błędnym zastosowaniem,
podczas gdy w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie zostały spełnione przesłanki określone
w hipotezie
normy art. 255 pkt 6) p.z.p. w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1) p.z.p., które umożliwiałyby
zastosowanie dyspozycji art. 255 pkt 6). Na poparcie swojej argumentacji O
dwołujący wskazał,
wyrok S
ądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27.06.2022 r., XXIII Zs 39/22 oraz wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 31.05.2023 r., XXIII Zs 32/23. Jak wskazał Odwołujący przesłanki –
wymienione w art. 255 pkt 6) p.z.p. muszą być spełnione kumulatywnie, a brak którejkolwiek z
nich powoduje, że brak jest podstaw do unieważnienia postępowania. Co więcej instytucja
unieważniania postępowania określona w art. 255 p.z.p. jest rozwiązaniem wyjątkowym,
incydentalnym i jako taka nie może być dorozumiana lub interpretowana rozszerzająco. Celem
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest bowiem zawarcie wiążącej umowy z
wykonawcą. Jak podkreślił Odwołujący, takie ścisłe rozumienie przepisu art. 255 p.z.p. jest
powszechnie akceptowane przez KIO
oraz doktrynę prawną.
W ocenie Odwołującego, Zamawiający dokonał w sposób nieuprawniony rozszerzającej
– interpretacji brzmienia art. 255 pkt 6) p.z.p. w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1) p.z.p. i dodatkowo
nie podołał on ciężarowi dowodu w zakresie wykazania istnienia obligatoryjnych przesłanek
unieważniania postępowania określonych w art. 255 pkt. 6) p.z.p. z kilku przyczyn.
W pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, że Zamawiający tak naprawdę nie
skonkretyzow
ał, a tym samym jednoznacznie nie wskazał, nieusuwalnej wady niniejszego
postępowania. Zamawiający na początku uzasadnienia Zawiadomienia o unieważnianiu
postępowania, na stronie 2 początkowo definiuje przedmiotową nieusuwalną wadę
postępowania jako: zaniechanie podziału Zamówienia na części, nieprawidłowy opis
przedmiotu zamówienia, brak zabezpieczania środków w ramach Wieloletniego Planu
Finansowego.
Następnie, na tej samej 2 stronie według Odwołującego, Zamawiający niejako
zmieniając lub rozszerzając opis nieusuwalnej wady postępowania identyfikuje ją jako:
n
ieprawidłowy opis przedmiotu zamówienia w zakresie sztywnego terminu utworzenia i
uruchomienia przez Wykonawcę PSZOK, opisanie przedmiotu zamówienia, na który składa się
realizacja dwóch rodzajów usług, tj. odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych oraz
utworzenie i prowadzenie punktu selektywnego
zbierania odpadów komunalnych (zwany dalej
również: „PSZOK”) bez podziału na części oraz brak możliwości podpisania niepodlegającej
unieważnieniu umowy z uwagi na brak środków finansowych przewidzianych w treści uchwały
w sprawie wieloletniej prognozy finansowej.
Podsumowując Odwołujący wskazał, że zdaniem zatem Zamawiającego postępowanie
jest obarczone nie jedną, a aż trzema niezależnymi wadami, które każda z osobna spełnia
przesłanki z art. 255 pkt 6) p.z.p., co Zamawiający stara się argumentować w kolejnych
punktach uzasadnienia Zawiadomienia o unieważnieniu postępowania z dnia 5 listopada 2024
roku. Zgodnie zatem z
treścią pisma Zamawiającego można je odczytać tylko w ten sposób, że
Zamawiający na stronie 2 definiuje 3 wady postępowania a następnie w trzech punktach Ad.
1), Ad 2) i Ad 3) uzasadnia istnienie tych wad.
W dalszej części uzasadnienia odwołania Odwołujący odniósł się do poszczególnych
zagadnień, które zadaniem Zamawiającego jawią się jako wady postepowania. W zakresie
nieprawidłowego opisu przedmiotu zamówienia Zamawiający wskazał wprost na wadę
postępowania polegającą na sztywnym terminie utworzenia i uruchomienia przez Wykonawcę
PSZOK, co skutkuje realnym zawężeniem kręgu potencjalnych oferentów. Odwołujący wskazał
w odniesieniu do argumentacji
Zamawiającego zawartej w zawiadomieniu o unieważnieniu
post
ępowania, że nie można
zgodzić się z twierdzeniami Zamawiającego, że „sztywny termin
utworzenia i uruchomienia
przez Wykonawcę PSZOK” jest błędem postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Wręcz
przeciwnie, zasady
racjonalnego rozumowania, nakazują
oczekiwać od gmin, że te w zakresie czynności
związanych z jakże ważną dla obywateli
gospodarką odpadami, będą w stanie w drodze redagowania
zasad udzielania zamówień
publicznych na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych,
zapewnić prawidłowość i
terminowość realizacji tych obligatoryjnych zadań własnych gmin. A jednym
z narzędzi jakie
mają w swojej dyspozycji gminy jako zamawiający, są właśnie niejednokrotnie „sztywne
zasady” określane w ramach wymogów stawianych w zamówieniach publicznych. Owe
„sztywne
zasady” dotyczące terminów uruchomienia PSZOK nie mogą stanowić zatem wady
postępowania, a
powinno się je odczytywać jako warunek konieczny udzielania zamówień
związanych z gospodarką odpadami. Następnie Odwołujący na poparcie swojej argumentacji
wyjaśnił kwestie prawne związane z obowiązkami ciążącymi na gminach – w tym także na
Zamawiający – w zakresie utworzenia PSZOK.
Odwołujący podkreślił dalej, że w uzasadnianiu przez Zamawiającego wady
p
ostępowania polegającej na „sztywnym terminie utworzenia i uruchomienia przez Wykonawcę
PSZOK” skupił się on jedynie na cytowaniu zapisy Specyfikacji Warunków Zamówienia (zwany
dalej: „SWZ”) oraz załącznika nr 8 do SWZ, stanowiącego Szczegółowy Opis Przedmiotu
Zamówienia (zwany dalej: „OPZ”). Zdaniem Zamawiającego zapisy OPZ pozostają niespójne,
co prowadzi do braku możliwości ich realizacji, jednakże jak wskazał Odwołujący trudno
wywnioskować z treści tego uzasadnienia, gdzie Zamawiający dopatruje się rzekomej
niespójności, ponieważ poza zacytowaniem na stronach 3-6 zapisów SWZ oraz OPZ
Zamawiający nie wyprowadza żadnych wniosków ani twierdzeń bezpośrednio do tej części
uzasadnienia, poza lakon
icznym stwierdzeniem, że: „Powyższe zapisy stanowiące opis
obowiązków wykonawcy pozostają niespójne, co prowadzi do braku możliwości ich realizacji”.
Odwołujący nie widzi natomiast żadnej sprzeczności w tych zapisach, ponieważ są one
sformułowane jasno, a ewentualne niejasności zostały wyjaśnione przez Zamawiającego w
piśmie z dnia 22 sierpnia 2024 roku stanowiącego wyjaśnienia do pytań wykonawców. Co
więcej należy podkreślić, że żaden podmiot nie wniósł środków prawnych w stosunku do
dokumentacji p
ostępowania, a zatem można stwierdzić, że nie budziła ona wątpliwości
interpretacyjnych, a tym bardziej jej zgodności z przepisami prawa.
Zdaniem O
dwołującego brak jest jakiegokolwiek odniesienia się przez Zamawiającego
do:
„Nieusuwalną wadą niniejszego postępowania jest (1) nieprawidłowy opis przedmiotu
zamówienia w zakresie sztywnego terminu utworzenia i uruchomienia przez Wykonawcę
PSZOK. Błędy te skutkują realnym zawężeniem kręgu potencjalnych oferentów”. Samo
natomiast cytowanie zapisów SWZ i OPZ nie uwidacznia istnienia wady, na którą powołuje się
Zamawiający. Jak podkreślił Odwołujący dalej w uzasadnieniu, wady postepowania polegającej
na istnieniu sztywnego terminu
uruchomienia PSZOK, w sposób zupełnie niezrozumiały,
nielogiczny i nie mający związku z uzasadnianą wadą postępowania. Zdaniem Odwołującego,
na stronie 6 in fine uzasadnienia Zawiadomienia o unieważnianiu postępowania, Zamawiający
podaje, że przedmiotowa nieusuwalna „wada opisu przedmiotu zamówienia polega na tym, że
nie z
ostało określone: jak należy rozumieć pojęcie tymczasowego charakteru PSZOK, z jakiego
powodu PSZOK określa się jako stacjonarny, podczas gdy Zamawiający definiuje go jako
specjalistyczny samochód przystosowany do odbioru odpadów, gdzie, w jaki sposób oraz na
jaki okres Wykonawca ma udostępnić rębak w ramach PSZOK stanowiącego punkt
tymczasowy czy też samochód przystosowany do odbierania odpadów”. Zdaniem
O
dwołującego czytając uzasadnienie czynności unieważnia zamówienia, Odwołujący nie wie
co stanowi rzekomą wadę postepowania polegającą na nieprawidłowym opisie przedmiotu
zamówienia. Czy jest to wyraźnie wyartykułowana i uzasadniana w punkcie ad. 1) wada
po
legająca na sztywnym terminie uruchomienia PSZOK czy jednak może problemy ze
zrozumieniem pojęć ujętych w OPZ. Wprowadzony chaos w treści uzasadnienia powoduje
natomiast to, że uzasadnienie unieważnia czynności nie spełnia warunków stawianych przez
przepis art. 260 ust. 1 p.z.p.
Odwołujący wskazał, że w powyższym zakresie nie ma jednak żadnych wątpliwości co
do treści dokumentacji przetargowej. Na potwierdzenie swojej argumentacji Odwołujący
przywoła postanowienia SWZ. Następnie podkreślił, że jego zdaniem nie są prawdziwe
twierdzenia Zamawiającego, że rzekomo błędny (nieprecyzyjny) OPZ skutkuje ograniczeniem
kręgu oferentów nie posiadających zorganizowanych PSZOK na obszarze wyznaczonym przez
Zamawiającego, ponieważ każdy z potencjalnych wykonawców ma postawione identyczne
warunk
i, które są jasne w świetle zapisów SWZ oraz OPZ, a także wyjaśnień Zamawiającego
ujętych w piśmie z dnia 22 sierpnia 2024 roku. Każdy z potencjalnych oferentów musi zatem
udostępnić specjalistyczny pojazd i rębak przez cały okres trwania umowy w dniach i godzinach
wskazanych przez Zamawiającego, w tym przypadku w godz. 10:00-15:00 w druga sobotę
miesiąca (za wyjątkiem dni świątecznych). Każdy zainteresowany podmiot może zatem bez
problemów ocenić możliwość spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Niezależnie od
tego, że zdaniem Odwołującego w w/w zapisach SWZ i OPZ nie ma naruszenia zasad uczciwej
konkurencji,
to jednak należy zauważyć, co jest poglądem powszechnie akceptowanym przez
KIO oraz doktrynę prawną, że ochrona uczciwej konkurencji nie jest ochronną absolutną i może
doznawać pewnych, uzasadnionych ograniczeń. Odwołujący podkreślił również, że według
niego nie ma błędu w opisie przedmiotu zamówienia w zakresie terminu uruchomienia
poszczególnych PSZOKów określonych w r. III ust. 4 OPZ. Dokumenty zamówienia są bowiem
jasne i wskazują, że stacjonarny PSZOK, zorganizowany na ternie Wykonawcy ma zostać
uruchomiony nie później niż w pierwszą sobotę miesiąca kalendarzowego przypadającą
bezpośrednio po chwili rozpoczęcia realizacji umowy na obiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych - tak r. III ust. 4.2 pkt 2) OPZ. Natomiast stacjonarny PSZOK, zorganizowany na
terenie Zamawiającego ma być czynny w godz. 10:00-15:00 w druga sobotę miesiąca (za
wyjątkiem dni świątecznych) – tak r. III ust. 4.1 pkt 4) OPZ.
Odnosząc się do kwestii wymogu legitymowania się przez Wykonawcę aktualną,
ostateczną i prawomocną decyzją o udzieleniu zezwolenia na zbieranie odpadów, a dotyczącą
utworzenia i
prowadzenia PSZOKa na terenie, do którego Wykonawca posiada tytuł prawny,
Odwołujący podnosi, że ten wymóg stawiany przez Zamawiającego jest obiektywnie możliwy
do wypełnienia, niezależnie od tego, że istnieje na rynku wiele podmiotów, które takie wymogi
spełniają. Przede wszystkim Odwołujący podkreśla, że ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 23 lipca 2024 roku na portalu ezmowienia.gov.pl. Od tego zatem dnia
potencjalni wykonawcy mogli podjąć czynności zmierzające do uzyskania stosownej decyzji
dotyczącej prowadzania PSZOK zgodnego z SWZ. Termin otwarcia ofert został natomiast
ustalony finalnie na dzień 9 września 2024 roku. Nie polegają zatem na prawdzie twierdzenia
Zamawiającego, że warunek ten nie był możliwy do spełnienia.
Nadto Odwołujący podniósł, iż tak samo błędne jest twierdzenie Zamawiającego
zawarte w ostatnich
dwóch zdaniach pierwszego akapitu na stronie 9 ww. Zawiadomienia o
unieważnieniu postępowania z dnia 5 listopada 2024 roku w przedmiocie tego, że: „Warto
również nadmienić, iż przymiot prawomocności decyzja uzyskuje, w przypadku braku
wniesienia skargi, w terminie 30 dni od dnia jej
doręczenia stronie. Już sam aspekt formalno-
prawny powoduje wydłużenie procedury uzyskania decyzji, a w konsekwencji możliwości
spełnienia warunków udziału w postępowaniu”. Odwołujący podkreślił, iż Zamawiający w tym
fragmencie uzasadnienia pomija bowiem okoliczność, iż dany wykonawca będący adresatem
ww. decyzji może zrzec się prawa do wniesienia odwołania, co będzie skutkować
natychmiastowym uzyskaniem przez tę decyzję przymiotu ostateczności i prawomocności (art.
127a § 1 i 2 k.p.a.). Ponadto Odwołujący wskazał na błędną argumentację Zamawiającego, że
ten nie powinien
wymagać od Wykonawcy posiadania w/w decyzji czy też zorganizowanego
PSZOKa, ponieważ idąc tokiem rozumowania Zamawiającego potencjalni Wykonawcy nie
byliby w stanie precyzyjnie określić, kiedy dokładnie taką decyzję uzyskają, a Zamawiający
przecież określa precyzyjnie, kiedy realizacja umowy o zamówienie publiczne ma zostać
rozpoczęta.
Niezależnie od powyższego Odwołujący wskazał, że istnieją na rynku podmioty, które
spełniają warunki udziału w postępowaniu. Odwołujący podkreślił również, że określenie
wymogów danego postępowania, które mogą powodować, że nie każdy podmiot może wziąć
udział w danym postepowaniu nie muszą od razu świadczyć o sprzecznym z prawem
ograniczeniu konkurencji.
W świetle powyższego Odwołujący nie zgadza się z twierdzeniami
Z
amawiającego, że warunek posiadania decyzji oraz funkcjonującego PSZOKa zgodnego z
SWZ faworyzuje właśnie Odwołującego i że to tylko odwołujący spełnia kryteria postępowania.
Jak bowiem zostało powyżej wykazane, potencjalny krąg wykonawców spełniających warunki
p
ostępowania jest bardzo szeroki, a zatem nie tylko Odwołujący ma możliwość realizacji
z
amówienia, co Zmawiający bezspornie i jednoznacznie ustalił przed ogłoszeniem zamówienia,
ponieważ znane mu są w/w podmioty, gdyż świadczą one usługi na rynku lokalnym
Zamawiającego. Dlatego Odwołujący nie zgadza się z twierdzeniami zamawiającego, że
wyłącznie Odwołujący spełnia wymogi postępowania. Dowodem na to, że Zamawiający ustalił
krąg potencjalnych wykonawców spełniających wymogi SWZ, a zatem zbadał rynek pod kątem
ewentualnego ograniczania zasady uczciwej konkurencji, zdaniem
Odwołującego są zapisy pkt.
V ust. 5
pkt. 2) SWZ gdzie Zamawiający jednoczenie potwierdził, że: „Brak podziału zamówienia
na części w żaden sposób nie ogranicza uczciwej konkurencji. Przedsiębiorstwa działająca na
rynku odpadów komunalnych są w stanie samodzielnie lub przy pomocy podwykonawców lub
w formie konsorcjum wykonać przedmiot zamówienia w pełnym zakresie, bez dzielenia
zamówienia na części”.
W podsumowaniu powyższej argumentacji Odwołujący wskazał, że nie wie dokładnie
jaka jest faktyczna podstawa prawna unieważnienia postępowania i podkreślił, że jego zdaniem
OPZ
nie zawiera „błędów w SWZ, których nie można modyfikować na etapie postępowania
toczącym się po terminie składania ofert”, ponieważ postępowanie to nie jest obarczone
błędami w SWZ. Wszystkie bowiem okoliczności, na które powołuje się Zamawiający albo są
jasne i wprost wynikają z treści SWZ oraz OPZ albo zostały dodatkowo wyjaśnione przez
Zamawiającego w piśmie z dnia 22 sierpnia 2024 roku. Ponadto Odwołujący ponownie
podkreślił, że żaden Wykonawca nie zaskarżał treści dokumentacji przetargowej po jej
ogłoszeniu, a zatem należy z tego wnioskować, że nie budziła ona żadnych wątpliwości, a już
z całą pewnością nie naruszała zasad uczciwej konkurencji. Skoro nie ma błędu w OPZ to nie
można mówić o brak możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy o zamówienie
publiczne.
Odwołujący wskazał także, że w treści Zawiadomienia o unieważnieniu
postępowania Zamawiający nie wykazał na czym polega związek przyczynowo skutkowy,
pomiędzy istnieniem rzekomych wad postepowania a niemożliwością zawarcia niepodlagającej
unieważnianiu umowy o zamówienie publiczne. Nie wystarczy bowiem wskazać, że jakaś wada
postępowania istnieje. Należy bowiem udowodnić, że istniejąca wada, której nie da się usunąć,
nie pozwala na zawarcie
niepodlagającej unieważnieniu umowy. Odwołujący nie widzi
natomiast jak w ogóle te rzekome wady mógłby wpłynąć na ważność umowy.
W uzasadnieniu swojego zarzutu w
następnej kolejności Odwołujący podnosi, że
Zamawiający nie miał potrzeby dzielenia zamówienia na części co znalazło swoje
bezpośrednie, literalne uzasadnienie w treści SWZ – pkt. V ust. 5 SWZ. Jak zauważył
O
dwołujący, jako główny argument rzekomej konieczności podziału zamówienia na części
Zamawiający wskazał treści orzeczenia KIO z dnia 2 listopada 2021 roku, wydanego do sygn.
akt KIO 2939/21. Zdaniem
Zamawiającego stanowisko wyrażone przez KIO w w/w wyroku jest
aktualne również i na gruncie niniejszego zamówienia. Zdaniem jednak Odwołującego, co
wynika wprost z treści orzeczenia KIO, stany faktyczne opisane w w/w wyroku oraz w niniejszej
sprawie różnią się od siebie na tyle znacząco, że argumentacja KIO nie może zostać
przeniesiona na grunt tego postępowania. Przede wszystkim należy podkreślić, że KIO w w/w
orzeczeniu wskazało na istnienie zasady, że utworzenie i prowadzenie PSZOK jest naturalnym
elementem wielu umów o odbiór i zagospodarowanie odpadów. Oznacza to, że dzielenie takich
zamówień może być stosowane w drodze wyjątku i tylko w szczególnie uzasadnionych
przypadkach, np. takich z jakim miało do czynienia KIO w wyroku do sygn. akt KIO 2939/21 –
tj. istnienie wyłącznie jednego podmiotu spełniającego kryteria zamówienia. Ponadto w/w
orzeczenie KIO odnosi się do zaskarżenia zapisów SWZ, a w niniejszej sprawie żaden podmiot
nie miał żadnych zaostrzeń co do treści, wykładni czy też interpretacji zapisów dokumentów
przetargowych, a szczególnie naruszenia zasad uczciwej o konkurencji.
Odwołujący dalej wskazał, że w postępowaniu Zmawiający w pkt. V ust. 5 SWZ jasno
wskazał powody niedokonania podziału zamówienia na części:
1) Zamawiający nie dzieli zamawiania na części ponieważ nie chce dezorganizować (zmieniać)
systemu odbierania odpadów, który funkcjonuje od lat na terenie gminy. Brak podziału na części
pozwoli uzyskać efekt skali – korzystniejszych warunków cenowych, niż w przypadku podziału
zamówienia;
2) Brak podziału zamówienia na części w żaden sposób nie ogranicza uczciwej konkurencji.
Przedsiębiorstwa działająca na rynku odpadów komunalnych są w stanie samodzielnie lub przy
pomocy podwykonawców lub w formie konsorcjum wykonać przedmiot zamówienia w pełnym
zakresie, bez dzielenia zamówienia na części”. Zamawiający zastosował zatem zapis art. 91
ust. 2 p.z.p. w niniejszym postępowaniu dokonując szczegółowej analizy na rynku
przedsiębiorców zajmujących się gospodarką odpadami.
Odwołujący wskazał także, że KIO w w/w wyroku potwierdziło, że utworzenie i prowadzenie
PSZOK jest naturalnym
elementem wielu umów o odbiór i zagospodarowanie odpadów. Wynika
to
bezpośrednio z analizy rynku oraz zasadności takiego łączenia usług. KIO stwierdziło jednak,
że nie w każdym stanie faktycznym takie połącznie jest zasadne i zgodne z przepisami. Co
jednak najistotniejsze
KIO wyraziło swoją opinię na podstawie konkretnie ustalonego stanu
faktycznego, który jest zgoła odmienny od stanu faktycznego niniejszego postępowania.
Jak zauważył Odwołujący, jego zdaniem W realiach rynku związanego z odbiorem i
zagospodarowaniem odpadów z Gminy Liszki bezspornym jest, że połącznie usług odbioru i
zagospodarowania odpadów z utworzeniem PSZOK nie ogranicza konkurencji, ponieważ na
rynku lokalnym istnieje wiele firm, które mogą wykonać zamówienie w całość samodzielnie. Nie
bez znaczenia pozostaje również fakt, że Odwołujący zmieścił się w budżecie zaplanowanym i
przeznaczonym
przez Zamawiającego na realizacje usługi objętej postępowaniem, a zatem i
ten stan faktyczny różni te dwa postępowania.
Na koniec O
dwołujący przedstawiał swoją argumentację w odniesieniu do stanowiska
Z
amawiającego wskazującego na brak zabezpieczenia środków w ramach Wieloletniego Planu
Finansowego.
Odwołujący wskazał, że argumentacja Zamawiającego dotycząca rzekomo
braku zabezpieczania
środków na wykonanie usługi objętej zamówieniem jest zupełnie
chybiona. Zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 13 września 1996 r. o utrzymanie czystości i
porządku w gminach (Dz.U. 2024, poz. 399, 1717) (zwana dalej: „ustawą „u.c.p.g.”) należy do
obowiązkowych zadań własnych gminy – tak art. 3 ust. 1 ustawy u.c.p.g. Ponadto gminy
zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania,
a w szczególności obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem
gospodarowania odpadami komunalnymi
– art. 3 ust. 2 pkt. 3) ustawy u.c.p.g. Nie ma zatem
możliwości, aby gmina nie zapewniła środków na odbiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych
od swoich mieszkańców. Ponadto zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy u.c.p.g. gminy
są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.
W świetle powyższego, zdaniem Odwołującego nie jest realnym, aby gmina nie
zapewniła finasowania gospodarki odpadami komunalnymi, ponieważ co do zasady jest to
system samofinasujący się z opłat wnoszonych przez mieszkańców. Zgodnie z art. 6r ust. 1
u
stawy u.c.p.g. opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy,
natomiast zgodnie z art. 6r ust. 1aa ustawy u.c.p.g.
środki z opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem
kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Art. 6r ust. 2
u
stawy u.c.p.g. stanowi natomiast, że z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami
komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami
komunalnymi, które obejmują koszty:
1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
3) obsługi administracyjnej tego systemu;
4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.
Odwołujący podniósł również to, że jego zdaniem Zamawiający celowo i świadomie
pomija w
uzasadnieniu unieważnienia postępowania fakt, że obecna wieloletnia prognoza
finansowa dla gminy Liszki obejmuje lata 2016
– 2025. Nie ma zatem obiektywnej możliwości,
aby prognoza ta obejmowała swoim zakresem rok 2026. Nie zmienia to jednak faktu, że
Zama
wiający musi uwzględnić w kolejnej prognozie koszty funkcjonowania systemu
gospodarowania odpadami komunalnymi. Zgodnie bowiem z art. 226 ust. 1 pkt 1) Ustawy o
finansa
ch publicznych Wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla
każdego roku objętego prognozą co najmniej dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu
jednostki samorządu terytorialnego. A skoro przychody z opłat za gospodarowanie odpadami
są dochodem gminy, co wprost stanowi ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach,
to na pewno ten dochód zostanie uwzględniony w przyszłej prognozie gminy Liszki, a co za tym
idzie zostanie również uwzględnione przeznaczenie tych pieniędzy na koszty utrzymania
systemu gospodarowania odpadami, poniew
aż finanse te nie mogą znaleźć innego celu, co
również wynika z przepisów prawa.
Ponadto Odwołujący podniósł, iż zgodnie z art. 54 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1530 z późn. zm.) główny
księgowy jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny m.in. za dokonywanie
wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym.
Odwołujący wskazał także, iż dokumenty zalegające w aktach niniejszego
postępowania o udzielenia zamówienia publicznego – w szczególności wniosek o udzielenie
zamówienia, do którego stosuje się przepisy ustawy – został podpisany m.in. przez Skarbnika
Gminy Liszki, do którego zadań należy „pełnienie funkcji głównego księgowego budżetu Gminy”
a zatem podpis Skarbnika Gminy na tym dokumencie
, zdaniem Odwołującego dowodzi, iż
zobowiązania finansowe związane z udzieleniem niniejszego zamówienia publicznego
niewątpliwie mieściły się w planie finansowym Gminy Liszki.
Na koniec Odwołujący wskazał również, że jego zdaniem samo uzasadnienie faktyczne
decyzji o unieważnieniu postepowania budzi wątpliwości interpretacyjne, w szczególności w
zakresie istnienia rzekomej wady
dotyczącej sztywnego terminu uruchomienia PSZOK. Według
odwołującego Zamawiający w sposób chaotyczny uzasadnia swoje stanowisko tym samym
czyniąc niemożliwym do zinterpretowania rzeczywistej przesłanki unieważnienia postępowania.
W dniu 28
listopada 2024 r. Zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na odwołanie
w ramach, której wniósł o oddalenie odwołania w całości, przedstawiając argumentację na
poparcie swojego stanowiska.
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron,
uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron wyrażone w odwołaniu i
odpowiedzi na odwołanie, a także ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, ustaliła
i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp. i skierowała
odwołanie na rozprawę.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba stwierdziła spełnienie przesłanek art.
ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia
oraz możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy Pzp.
Izba stwierdziła, że przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie
Odwołującego, ani po stronie Zamawiającego w ustawowym terminie nie zgłosił żaden
wykonawca.
Izba postanowiła dopuścić dowody z: dokumentacji postępowania przekazanej przez
zamawiającego, odwołania wraz z załącznikami i odpowiedzi na odwołanie
Izba ustaliła, że:
Zamawiający – Gmina Liszki prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego
na świadczenie usługi odbioru i
zagospodarowania
odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach zamieszkałych
z terenu gminy Liszki w okresie od 01.01.2025 r. do 31.12.2026 r.
W dniu 09 września nastąpiło otwarcie ofert w postępowaniu. W postępowaniu ofertę
złożył tylko Odwołujący, na kwotę 18 591 146, 57 zł brutto. W informacji o kwocie jaką
Z
amawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia z dnia 09 września 2024 r.
Z
mawiający podał kwotę 18 933 567, 61 zł brutto.
Zamawiający w dniu 05 listopada 2024 r. zawiadomił o unieważnieniu postępowania na
podstawie art. 255 pkt 6 ustawy Pzp,
wskazując tym samym, iż postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego.
W uzasadnieniu faktycznym i prawnym Z
amawiający wskazał m.in, że:
„Zamawiający w toku niniejszego postępowania powziął informacje, że postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą polegającą na 1) zaniechaniu podziału
zamówienia na części, 2) nieprawidłowym opisie przedmiotu zamówienia oraz 3) braku
zabezpiecze
nia środków w ramach Wieloletniego Planu Finansowego skutkujących brakiem
możliwości podpisania umowy z Wykonawcą. Na obecnym etapie (po złożeniu ofert) wadliwości
tej nie można już usunąć. Obligatoryjna podstawa unieważnienia postępowania opisana w art.
55 pkt 6) ustawy Pzp wymaga wystąpienia łącznie trzech przesłanek:
1) musi nastąpić naruszenie przepisów ustawy Pzp (wada postępowania);
2) wada musi skutkować niemożliwością zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy o
udzielenie zamówienia publicznego;
3) wada musi być niemożliwa do usunięcia.
Wyżej wymienione przesłanki zostały spełnione, w konsekwencji czego postępowanie podlega
obligatoryjnemu unieważnieniu.
W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego umowę podpisuje się z wykonawcą
wyłonionym zgodnie z przepisami Pzp, w szczególności przy zachowaniu zasad opisanych w
treści art. 16-20 ustawy Pzp. Nie jest zatem zgodne z przepisami ustawy udzielenie zamówienia
wykonawcy, który został wybrany w ramach procedury dotkniętej wadą polegającą na
nieprzestrzeganiu w toku postępowania naczelnych zasad ustawy Pzp, w tym w szczególności
fundamentalnej zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców. Ustawodawca podkreśla wagę tej zasady przewidując w art. 619 ust. 2 ustawy
Pzp również karę pieniężną dla zamawiających, którzy określają warunki udziału w
postępowaniu o udzielenie zamówienia w sposób, który utrudnia zachowanie uczciwej
konku
rencji czy też opisują przedmiot zamówienia lub przedmiot konkursu w sposób, który
utrudnia zachowanie uczciwej konkurencji.
Nieusuwalną wadą niniejszego postępowania jest (1) nieprawidłowy opis przedmiotu
zamówienia w zakresie sztywnego terminu utworzenia i uruchomienia przez Wykonawcę
PSZOK. Błędy te skutkują realnym zawężeniem kręgu potencjalnych oferentów; (2) opisanie
przedmiotu zamówienia, na który składa się realizacja dwóch rodzajów usług tj. odbiór i
zagospodarowanie odpadów komunalnych oraz utworzenie i prowadzenie PSZOK bez podziału
na części; (3) brak możliwości podpisania niepodlegającej unieważnieniu, z uwagi na brak
środków finansowych przewidzianych w treści uchwały w sprawie wieloletniej prognozy
finansowej.
Izba zważyła co następuje.
U
względniając zgromadzony materiał dowodowy przedłożony przez Strony, po
dokonaniu ustaleń poczynionych na podstawie dokumentacji postępowania, biorąc pod uwagę
zakres sprawy zakreślony przez okoliczności podniesione w odwołaniu oraz stanowiska
złożone pisemnie i ustnie do protokołu, Izba stwierdziła, że sformułowany przez Odwołującego
zarzut
dotyczący naruszenia art. 255 pkt 6 zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że:
Zgodnie z art. 255 pkt 6 ustawy Pzp:
„Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli:
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego”
Jak wynika z
powyższego przepisu, aby Zamawiający mógł dokonać unieważnienia
postępowanie na tej podstawie niezbędne jest wykazanie, że postępowanie jest obarczone
wadą, że jest to wada niemożliwa do usunięcia, a także że wada ta uniemożliwia zawarcie
umowy, która nie podlegałaby unieważnieniu. Izba podziela zatem pogląd zaprezentowany w
wyroku KIO z dnia 1 czerwca 2023 r. (sygn. akt
KIO 1408/23), że: „nie każda wada
postępowania, w tym spowodowana niestarannym przygotowaniem SWZ i popełnieniem w niej
błędów, czy uchybień uzasadnia unieważnienie postępowania.” Dostrzeżenia również wymaga,
że unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego ma na celu eliminacje
uchybień popełnionych w postepowaniu, tak aby się ono toczyło w sposób wolny od wad, a
umowa zawarta w jego wyniku miedzy zamawiającym a wykonawcą nie była zagrożona sankcją
nieważności.
Następnie zaznaczyć należy, że ciężar wykazania okoliczności uzasadniających
unieważnienie postępowania spoczywa na Zamawiającym. Zgodnie z art. 260 ust. 1 ustawy
Pzp,
Zamawiający zawiadamiając o unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego
zobowiązany jest podać uzasadnienie faktyczne i prawne swojej decyzji,
wykazując w nim w sposób wyczerpujący wystąpienie okoliczności faktycznych i prawnych
powodujących obowiązek unieważnienia postępowania. Tak wiec uzasadnienie faktyczne
informacji o unieważnieniu postępowania powinno wyczerpująco wskazywać, jakie przyczyny
legły u podstaw decyzji Zamawiającego, tak aby wykonawca, w przypadku gdy z oceną
zamawiającego się nie zgadza, mógł się do wskazanych przez zamawiającego uchybień
ustosunkować. O ile niektóre z przesłanek unieważnienia postępowania mają charakter
oczywisty, niewymagający szczególnie rozbudowanego uzasadnienia faktycznego i prawnego
(np. w sytuacji gdy nie złożono żadnej oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone), o tyle w
prz
ypadku nieusuwalnej wady postępowania konieczne jest wykazanie i przeanalizowanie
wszystkich okoliczności leżących u podstaw takiej oceny ( tak KIO z dnia 1 czerwca 2023 r.
(sygn. akt KIO 1408/23).
W rozpoznawanej sprawie Zamawiający przedstawił dosyć obszerne uzasadnienie
czynności unieważnienia, podejmując próbę wykazania, że zaistniały wszystkie okoliczności, o
których mowa w art. 255 pkt 6 ustawy Pzp. Zamawiający w uzasadnieniu zawiadomienia o
unieważnieniu postępowania z dnia 05 listopada 2024 r. wskazał, że: „postępowanie obarczone
jest niemożliwą do usunięcia wadą polegającą na 1) zaniechaniu podziału zamówienia na
części, 2) nieprawidłowym opisie przedmiotu zamówienia oraz 3) braku zabezpieczenia
środków w ramach Wieloletniego Planu Finansowego skutkujących brakiem możliwości
podpisania umowy z Wykonawcą. Na obecnym etapie (po złożeniu ofert) wadliwości tej nie
można już usunąć”
Jednakże Zamawiający wskazał jedynie na wady postępowania, jakie Zamawiający
dostrzega, nie wykazując pozostałych przesłanek z art. 255 pkt 6), w szczególności tego, że
wskazane wady są na tyle istotne, że uniemożliwiają zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy. Dlatego j
uż tylko z tego powodu unieważnienie należy uznać za nieprawidłowe, a
odwołanie za zasadne.
Niezależnie od powyższego, Izba nie dopatrzyła się we wskazanych przez
Zamawiającego okolicznościach podstaw do stwierdzenia, że uzasadniają one unieważnienie
postępowania
Zamawiający w uzasadnieniu zawiadomienia o unieważnieniu postępowania z dnia 05
listopada
2024 r. wskazał, że nieusuwalną wadą postępowania jest po pierwsze nieprawidłowy
opis przedmiotu zamówienia w zakresie sztywnego terminu utworzenia i uruchomienia PSZOK.
Następnie wskazał na brak opisu wymagań w zakresie utworzenia i prowadzenia PSZOK oraz
sposobu
ich
kontroli
oraz
egzekwowania.
Zamawiający uzasadniając powyższe
nieprawidłowości wskazał także na błędny opis, który przejawia się w wprowadzeniu wymogu
p
osiadania przez Wykonawcę prawomocnej i ostatecznej decyzji o udzieleniu zezwolenia na
zbieranie odpadów. Ponadto Zamawiający podkreślił, że brak jest określenia jak należy
rozumieć pojęcie tymczasowego charakteru PSZOK, dlaczego w dokumentach zamówienia
tymczasowy PSZOK opisano jako PSZOK stacjonarny oraz gdzie, w jaki sposób oraz na jaki
okres w
ykonawca ma udostępnić rębak w ramach PSZOK, brak jest opisu w jaki sposób
wykonawca ma utworzyć i prowadzić punkt PSZOK (pkt 4.1 Zał. Nr 8 do SWZ – SOPZ), a także
w zakresie opisu wymogu dotyczącego posiadania przez Wykonawcę prawomocnej i
ostatecznej decyzji, w kontekście wymogu przedstawienia tej decyzji na wezwanie do złożenia
podmiotowych środków dowodowych. Zamawiający następnie argumentował, iż tak
nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia, skutkuje ograniczeniem kręgu oferentów
nieposiadających zorganizowanych PSZOK na obszarze wyznaczonym przez Zamawiającego.
Podobnie Z
amawiający wskazał, iż ocena warunków udziału w postępowaniu w światle
ustawowy wymogów w zakresie uzyskania decyzji w przedmiocie zezwolenia na zbieranie
odpadów prowadzi do ograniczenia konkurencji.
Izba dostrzega
, że Zamawiający w wyżej powołanym uzasadnieniu przedstawiał
wyłącznie wady, które jego zdaniem wystąpiły w prowadzonym przez niego postępowaniu. Nie
wykazał natomiast, że są to wady istotna oraz że zachodzą podstawy do unieważnienia umowy
wskazane w art. 457 ustawy Pzp. Z
amawiający w swojej argumentacji wskazując na
niespójności w dokumentacji postępowania, jawiące się jako wada postępowania tak naprawdę
ws
kazywał na błędy w dokumentacji prowadzące do ograniczenia kręgu oferentów. Nie wykazał
natomiast, że jest wady te są istotna oraz nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy
istnieniem wady postępowania, a brakiem możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu
umowy.
Dostrzeżenia wymaga, iż nawet jeśli dokumentacja postępowania zawiera nieścisłości
czy pewne rozbieżności, to nie są to na pewno wady, które są na tyle istotne, że spowodują
niemożliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy. Jeśli były nawet wątpliwości w
zakresie SWZ, Zamawiający je wyjaśnił na etapie postępowania, a w efekcie w postępowaniu
została złożona oferta. Należy z całą stanowczością podkreślić, że Zamawiający nie może
konwalidować własnych błędów w postępowaniu za pomocą instytucji unieważnienia
postępowania w sytuacji, gdy nie występują przesłanki unieważnienia tego postępowania.
Odnosząc się w następnej kolejności do drugiej wskazanej wady przez Zamawiającego,
polegającej na zaniechaniu podzielenia zamówienia na części, zauważenia wymaga, że
Z
amawiający w SWZ pkt V ust. 5 wskazał na powody niedokonania podziału zamówienia:
„5. (…) 1) Zamawiający nie dzieli zamówienia na części, ponieważ nie chce dezorganizować
(zmieniać) systemu odbierania odpadów, który funkcjonuje od lat na terenie gminy. Brak
podziału na części pozwoli utrzymać efekt skali – korzystniejszych warunków cenowych, niż w
przypadku podziału zamówienia;
2) Brak podziału zamówienia na części w żaden sposób nie ogranicza uczciwej konkurencji.
Przedsiębiorstwa działające na rynku odpadów komunalnych są w stanie samodzielnie lub przy
pomocy podwykonawców lub w formie konsorcjum wykonać przedmiot zamówienia w pełnym
zakresie, bez dzielenia zamówienia na części.”
W uzasadnieniu
zaś zawiadomienia o unieważnieniu postępowania Zamawiający
wskazał, że w treści zał. Nr 8 do SWZ – OPZ Zamawiający w postępowaniu określił sztywny
termin uruchomienia PSZOK
– pierwsza sobota w miesiącu, w którym wykonawca rozpoczął
realizację usługi. Dlatego też wydaje się zatem, że powyższe w połączeniu z obowiązkiem
posiadania prawomocnej decyzji w przedmiocie
zezwolenia na zbieranie odpadów powoduje,
że utworzenie PSZOK przez innych wykonawców niż dotychczas realizujący usługę jest co
najmniej mocno utrudnione, o ile w ogóle możliwe. W stanowisku swoim Zamawiający
uwzględniał także ocenę KIO wyrażoną w wyroku z dnia 02 listopada 2021 r. o sygn. akt KIO
2939/21 oraz Sądu Okręgowego w Warszawie o sygn. akt XXIII Zs 139/21 w przedmiocie
zasadności połączenia usług odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych oraz
utworzenia i prowadzenia PSZOK. KIO w swej ocenie
wskazała, że opis przedmiotu
zamówienia w zakresie obowiązku utworzenia i prowadzenia PSZOK, bez wyodrębnienia tego
jako osobnej części zamówienia, prowadzi do istotnego ograniczenia, a nawet do faktycznego
w
yeliminowania konkurencji w postępowaniu. Po pierwsze dostrzeżenia jednak wymaga, jak
słusznie zauważył Odwołujący przywołany wyrok KIO był wydany warunkach odmiennego
stanu faktycznym
niż rozstrzygana sprawa, a po drugie i dla tej wady argumentacja
Z
amawiającego skupiała się tak naprawdę na tym, iż tak określony przedmiot zamówienia
utrudnia lub
uniemożliwia uczciwą konkurencję. Zamawiający wskazał, iż: „ponowna analiza
treści SWZ skłania Zamawiającego do wniosku, że skoro Gmina Liszki nie posiada własnego
PSZOK to musi zlecać jego prowadzenie podmiotowi zewnętrznemu, co nie znajduje jednak
pełnego uzasadnienia dla konieczności powierzenia tego zadania wyłącznie podmiotowi
realizującemu usługi odbioru i zagospodarowania odpadów. W uzasadnieniu Zamawiającemu
zabrakło wykazania, że jest ona istotna oraz nie przedstawił związku przyczynowego pomiędzy
istnieniem wady postępowania, a brakiem możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu
umowy.
Dodatkowo
nie można tracić z pola widzenia tego, że Zamawiający swoją pierwotną
decyzj
ę uzasadnił w SWZ, dlatego należy przyjąć, iż byłą ona poparta wcześniejszą analizą jej
zasadności. Ocena taka powinna opierać się m.in. analizie rynku i jego możliwościach z
uwzględnieniem warunków postępowania. Podkreślenie wymaga, iż Odwołujący przedstawił
dowody
w postaci wskazania listy podmiotów działających na rynku, które spełniają określone
przez Zamawiającego warunki udziału w postępowaniu, co tym samym może wskazywać, iż
tak określone wymagania w SWZ nie ograniczają konkurencji, wbrew twierdzeniem
Zamawiającego. Zamawiający nie przedstawił żadnego dowodu na potwierdzenie swojej
argumentacji, w
związku tym należało argumentację Zamawiającego uznać jako gołosłowną i
nie
mającą potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym.
Jako trzecią podstawę faktyczna Zamawiająca wskazał brak zabezpieczenia środków w
ramach Wieloletniego Planu Finansowego skutkujących brakiem możliwości podpisania umowy
z Wykonawcą. W uzasadnieniu swojego stanowiska Zamawiający wskazał na art. 226 ust. 1
pkt 1 , 5) i 8) oraz ust. 3
argumentując, iż zaciągnięcie zobowiązania obligatoryjnie musi być
czynnością wtórną w stosunku do danych ujawnionych w wieloletniej prognozie finansowej, a
Zamawiający nie będzie uprawniony do zawarcia umowy Wykonawcą, z powodu braku
wystarczających środków (limitów) w WPF na lata 2025 i 2026. Jak podkreślił Zamawiający
o
becny limit środków w ramach WPF jest przewidziany wyłącznie na 2025 rok. Brak przy tym
analogicznego postanowienia w zakresie wydatków na rok 2026 i analiza przepisów ustawy w
ujęciu systemowym nakazuje uwzględnić wszystkie wydatki z rozbiciem na realizację odrębnie
dla każdego roku opisanego w ramach WPF.
Izba nie podziel
iła powyższej argumentacji. Zamawiający oprócz stwierdzenia, że
o
becny limit środków w ramach WPF jest przewidziany wyłącznie na 2025 rok, w żaden sposób
nie wypowiedział się w kwestii powodów niezabezpieczenia środków na 2026 r. Nie zawarł
żadnej przekonywującej argumentacji. Zauważanie wymaga, iż systemu gospodarowania
odpadami komunalnymi jest systemem ciągłym, co jest faktem oczywistym. Zamawiający i w
tym przypadku
nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy istnieniem wady postępowania,
a brakiem możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy. Należy wskazać
dodatkowo
, że Zamawiającym w niniejszej sprawie jest Gmina Liszki natomiast organem
stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy - art. 15 ust. 1, z zastrzeżeniem art. 12
ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465, 1572)
(dalej jako „usg”). Zgodnie z art. 51 ust. 1 usg gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę
finansową na podstawie uchwały budżetowej gminy. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 4 usg do
wyłącznej właściwości rady gminy należy m.in. uchwalanie budżetu gminy. W związku z tym,
jak również mając na uwadze przepisy ustawy u.c.p.g. Izba uznała, że Zamawiający nie może
powoływać się na to, iż brak uchwalenia wieloletniej prognozy finansowej na 2026 r powoduje,
iż postępowanie jest obarczone wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlejącej unieważnieniu
umowy.
Reasumując Izba uznała, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie wobec czego
orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, na
podstawie art. 557 i 575 Pzp oraz
§ 5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437), zaliczając na poczet kosztów
postępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania i koszt wynagrodzenia pełnomocnika
O
dwołującego z ograniczeniem do kwoty maksymalnej dopuszczonej przez ww.
rozporządzenie
Przewodnicząca: ………………………...