KIO 1021/17 WYROK dnia 8 czerwca 2017 r.

Stan prawny na dzień: 24.10.2017

Sygn. akt: KIO 1021/17 

WYROK 

z dnia 8 czerwca 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  -   w składzie: 
 

                                                                Przewodniczący:  Robert Skrzeszewski  
 
                                                                          Protokolant: Edyta Paziewska 
 
po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  8  czerwca  2017  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  22  maja  2017  r.  przez 
Odwołującego: D.L.A. Sp. z o.o., (...) w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: 
Gminę Wrocław - Urząd Miejski W., Pl. Nowy Targ 1-8, 50-141 Wrocław  

przy  udziale  wykonawcy  S.  S.A.,  (...)zgłaszającego  swoje  przystąpienie  do 

postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 1021/17 po stronie Zamawiającego, 

orzeka: 

1.  oddala odwołanie, 
 
2. kosztami postępowania obciąża Odwołującego: D.L.A. Sp. z o.o., (...) i:  

2.1.  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr 

(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego: D.L.A. Sp. z 
o.o., (...) tytułem wpisu od odwołania. 

2.2.  zasądza  od  Odwołującego:  D.L.A.  Sp.  z  o.o.,  (...)  na  rzecz  Zamawiającego: 

Gminy Wrocław - Urząd Miejski W., Pl. Nowy Targ 1-8, 50-141 Wrocław kwotę 3 600 zł 00 gr 
(słownie:  trzy  tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy)  stanowiącą  koszty  postępowania 
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.  

 
 
 
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień 

publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od 
dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we W.. 


                                                                  Przewodniczący:…………………………….. 


Sygn. akt: KIO 1021/17 

U z a s a d n i e n i e 

 
Zamawiający:  Gmina  Wrocław  -  Urząd  Miejski  W.,  Pl.  Nowy  Targ  1-8,  50-141 

Wrocław wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzone w trybie 
przetargu  nieograniczonego  na  zadanie  pn.:  „Świadczenie  usług  w  zakresie  publicznego 
transportu  zbiorowego  organizowanego  przez  Gminę  Wrocław  na  terenie  W.  oraz  Gminy 
Wisznia Mała”, znak postępowania: ZP/PN/93/2016/WTR. 

 
Ogłoszenie  o  przedmiotowym  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku 

Urzędowym  Unii  Europejskiej  z  dnia  25  listopada  2016  r.,  numer  ogłoszenia  2016/S  228-
415369.  

 
Zamawiający  zamieścił  Specyfikację  Istotnych  Warunków  Zamówienia,  zwana  dalej 

SIWZ  na  stronie  internetowej  pod  adresem:  http://bip.um.wroc.pl/przetarg/24491/zp-pn-93-
2016-wtr. 

 
Odwołujący:  D.L.A.  Sp.  z  o.o.,  (...)  w  dniu  11  maja  2017  r.  otrzymał  od 

Zamawiającego  drogą  elektroniczną  informację  o  ponownym  wyborze  najkorzystniejszej 
oferty, zgodnie z którą jako najkorzystniejszą ofertę Zamawiający wybrał ofertę wykonawcy 
S.  S.A.,  (...),  zwanego  dalej  S.,  natomiast  oferta  Odwołującego  została  sklasyfikowana  na 
drugim miejscu w rankingu ofert, tj. za ofertą złożoną przez wykonawcę S.. 

 
Nie  zgadzając  się  z  powyższym  rozstrzygnięciem  przetargu  Odwołujący  w  dniu  22 

maja  2017r.  wniósł  odwołanie  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  od  niezgodnych  z 
przepisami  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z 
2015  r.,  poz.  2164  wraz  ze  zm.),  zwanej  dalej  ustawą  Pzp  czynności  Zamawiającego 
podjętych oraz zaniechanych w postępowaniu, tj. od: 

a) 

czynności wyboru oferty złożonej przez wykonawcę S., 

b) 

czynności badania i oceny oferty złożonej przez wykonawcę S., 

c) 

zaniechania  czynności  odrzucenia  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  S., 

pomimo że zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, jak i pomimo 

ż

e  dokonana  ocena  wyjaśnień  potwierdza,  iż  oferta  wykonawcy  S.  zawiera  rażąco  niską 

cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, jak i pomimo że wykonawca S. nie wykazał, iż 
jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, 

d) 

zaniechania czynności dokonania wyboru oferty złożonej przez Odwołującego 

jako najkorzystniejszej. 


 
Czynnościom  i  zaniechaniom  Zamawiającego  Odwołujący  postawiał  następujące 

zarzuty:   

a) zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 89 ust. 

1 pkt 4 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie 
czynności  odrzucenia  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  S.,  pomimo  że  oferta  ta  zawiera 
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, jak i pomimo że dokonana ocena 
wyjaśnień  potwierdza,  iż  oferta  wykonawcy  S.  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do 
przedmiotu  zamówienia,  jak  i  pomimo  że  wykonawca  S.  nie  wykazał,  iż  jego  oferta  nie 
zawiera rażąco niskiej ceny; 

b) zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 

1 ustawy Pzp poprzez dokonanie wyboru oferty wykonawcy S. jako najkorzystniejszej oferty 
oraz  poprzez  zaniechanie  dokonania  wyboru  oferty  złożonej  przez  Odwołującego  jako 
najkorzystniejszej oferty. 

 
Wskazując  na  powyższe  Odwołujący  wnosił  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie 

Zamawiającemu, aby: 

a) 

unieważnił  czynność  wyboru  oferty  wykonawcy  S.  jako  najkorzystniejszej 

oferty; 

b) 

dokonał ponownego badania i oceny oferty złożonej przez wykonawcę S.; 

c) 

dokonał czynności odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę S. z przyczyn 

wskazanych w niniejszym odwołaniu; 

d) 

dokonał czynności wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej oferty. 

 
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w związku z naruszeniem 

art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez 
zaniechanie czynności odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę S., pomimo że oferta ta 
zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  jak  i  pomimo  że 
dokonana  ocena  wyjaśnień  –  według  Odwołującego  -  potwierdza,  iż  oferta  wykonawcy  S. 
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, stwierdził, że jego oferta 
zawiera rażąco niską cenę.  

 
Na  wstępie  Odwołujący  wskazał,  że  niniejsze  odwołanie  jest  drugim  odwołaniem 

dotyczącym  zaniechania  odrzucenia  oferty  wykonawcy  S.  z  powodu  rażąco  niskiej  ceny. 
Poprzednie  odwołanie  dotyczące  tej  kwestii,  wniesione  przez  Odwołującego,  zostało 
rozstrzygnięte wyrokiem Izby z dnia 28 marca 2017 r., sygn. akt: KIO 466/17, w którym Izba 
uwzględniła  odwołanie  w  zakresie  zarzutu  naruszenia  art.  90  ust.  3  i  art.  7  ust.  1  ustawy  i 
nakazała  Zamawiającemu  unieważnienie  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  z  dnia 


28  lutego  2017r.,  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  ofert,  w  tym  ponowne  wezwanie 
wykonawcy S. Spółka Akcyjna z siedzibą we (...) w trybie art. 90 ust. 1 ustawy do złożenia 
wyjaśnień następujących elementów oferty mających wpływ na cenę: 

w  zakresie  kosztów  pracy  kierowców  w  zakresie  dojazdów,  obsługi 

dystrybutorskiej,  zarządzania  kontraktem,  obsługi  rozliczeń  systemu  sprzedaży,  gdyż 
wykonawca  nie  wykazał,  że  te  koszty  pracy  zostały  uwzględnione  i  czy  pokrywają 
wynagrodzenie pracowników co najmniej równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę 

co  do  sposobu  finansowania  zakupu  autobusów  w  świetle  rozbieżności 

pomiędzy  umową  sprzedaży  autobusów  zakładającą  leasing,  a  oświadczeniem  S.  w 
wyjaśnieniach - wskazującą na sfinansowanie ze środków własnych 

w  zakresie  kosztów  urządzeń  dodatkowych  systemu  monitoringu  i 

punktualności,  tablic  i  kasowników,  gdyż  wykonawca  nie  wykazał  kto  finansuje  zakup 
urządzeń do wymaganych systemów i ich montażu, zwłaszcza w świetle oferty odwołującego 
wprost wskazującej, że SOR tych kosztów nie uwzględnia w cenie. 

 
Zwrócił  uwagę,  że  Zamawiający,  wykonując  wyrok  KIO  466/17,  pismem  z  dnia  18 

kwietnia  2017r.,  znak  ZP/PN/93/WTR/1032/2017,  wezwał  wykonawcę  S.  do  złożenia 
wyjaśnień i dowodów w zakresie rażąco niskiej ceny.  

 
Zdaniem Odwołującego - wezwanie to było bardzo obszerne, a Zamawiający jasno i 

wyraźnie wskazał jakich informacji i dowodów oczekuje od wykonawcy S.. 

 
Odwołujący,  po  zapoznaniu  się  z  dodatkowymi  wyjaśnieniami  ceny  złożonymi  przez 

wykonawcę S. w dniu 24 kwietnia 2017 r., wskazał, że ocena tych wyjaśnień potwierdza, iż 
oferta wykonawcy S. zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, oraz 

ż

e wykonawca S. nie wykazał w złożonych wyjaśnieniach, iż jego oferta nie zawiera rażąco 

niskiej ceny.  

 
Przede wszystkim zwrócił uwagę, że w dodatkowych wyjaśnieniach ceny wykonawca 

S.  nie  zastosował  się  do  wyraźnego  żądania  Zamawiającego  zawartego  w  wezwaniu  do 
dodatkowych wyjaśnień ceny.  

 
Zamawiający na str. 2/5 wezwania wskazał mianowicie w punkcie Ad a), że oczekuje 

od  wykonawcy  S.,  aby  ten  podał:  „stawkę  za  godziny  pracy  kierowcy  i  szacowane 
wynagrodzenie miesięczne w podziale na różne formy zatrudnienia”. 

 
 Zarzucił,  że  Wykonawca  S.  mimo  powyższego  jednoznacznego  wymagania 

Zamawiającego  żądanych  informacji  nie  podał,  oświadczając  w  swoich  wyjaśnieniach  (str. 


5),  że:  „żądanie  przez  Zamawiającego  przestawienia  „stawki  za godziny  pracy  kierowców  i 
szacowane  wynagrodzenie  miesięczne  w  podziale  na  różne  formy  zatrudnienia”  znacznie 
wykracza  poza  zakres  wyjaśnień  wskazanych  w  sentencji  wyroku  KIO  466/17,  ponieważ 
obejmuje koszty pracy kierowców wykazane już i uznane w wyroku KIO za udowodnione. 

 
 W  ocenie  Odwołującego  już  tylko  sam  brak  wymaganych  przez  Zamawiającego 

informacji całkowicie dyskwalifikuje dodatkowe wyjaśnienia ceny  złożone przez  wykonawcę 
S. i powinien skutkować odrzuceniem jego oferty.  

 
Odwołujący  podkreślił,  że  zaniechania  wykonawcy  S.  w  żaden  sposób  nie 

usprawiedliwiają  okoliczności  wskazane  przez  niego  w  przytoczonym  powyżej  fragmencie 
dodatkowych wyjaśnień ceny.  

 
Po pierwsze, wzywając wykonawcę S. do dodatkowych wyjaśnień ceny Zamawiający 

mógł wystosować wezwanie w szerszym zakresie niż to wskazano w, sentencji wyroku KIO 
466/17. Zamawiający może się bowiem zwrócić o dodatkowe wyjaśnienia wszelkich kwestii, 
które budzą jego wątpliwości, nie tylko tych, które zostały wprost wskazane w wyroku KIO.  

 
Zdaniem Odwołującego sytuacja, że Zamawiający w swoim wezwaniu wyszedł poza 

minimum  wskazane  w  wyroku  KIO,  w  żadnym  wypadku  nie  zwalniało  wykonawcy  S.  z 
obowiązku udzielenia informacji żądanych przez Zamawiającego.  

 
Po drugie, niezgodne z prawdą jest twierdzenie wykonawcy S. jakoby w wyroku KIO 

466/17 koszty pracy kierowców zostały uznane za udowodnione.  

 
Według  Odwołującego  nic  takiego  z  tego  wyroku  nie  wynika  i  zaznaczył,  że  w  toku 

postępowania  odwoławczego  sygn.  akt  KIO  466/17  wykonawca  S.  wskazywał  na  wyższe 
koszty pracy kierowców niż koszty wskazane w dodatkowych wyjaśnieniach ceny. 

 
Po trzecie, jeżeli wykonawca S. uważał, że wezwanie Zamawiającego w jakiejś części 

jest  bezpodstawne,  to  powinien  wnieść  w  tym  zakresie  odwołanie,  a  nie  podejmować 
polemikę z wezwaniem w dodatkowych wyjaśnieniach. 

 
Kolejnym  zarzutem,  jaki  postawił  dodatkowym  wyjaśnieniom  ceny  złożonym  przez 

wykonawcę S. jest to, że wykonawca ten nie ograniczył się tylko do wyjaśnienia elementów 
oferty  mających  wpływ  na  cenę  wskazanych  w  wezwaniu  Zamawiającego,  ale  również 
zmodyfikował i to istotnie pierwotne wyjaśnienia ceny z dnia 25 stycznia 2017 r. Innymi słowy 
nie  jest  tak,  że  dodatkowe  wyjaśnienia  ceny  wyłącznie  uzupełniają  pierwotne  wyjaśnienia 


ceny  i  zawierają  jedynie  dodatkowe  informacje,  niepodane  w  pierwotnych  wyjaśnieniach 
ceny.  

 
Przeciwnie  –  w  opinii  Odwołującego,  porównanie  obu  wyjaśnień  złożonych  przez 

wykonawcę S. pokazuje, że wyjaśnienia te w wielu kluczowych punktach są sprzeczne.  

 
W  ocenie  Odwołującego  najlepszym  przykładem  na  niedozwoloną  korektę 

pierwotnych wyjaśnień ceny przez wykonawcę S. są dodatkowe wyjaśnienia co do kosztów 
pracy kierowców w zakresie dojazdów. Składając wyjaśnienia w tym zakresie wykonawca S. 
generalnie odniósł się do kosztów pracy kierowców w ramach realizacji całego zamówienia, 
nie tylko dojazdów.  

 
Odwołujący uznał, że pierwszą niedozwoloną korektą pierwotnie złożonych wyjaśnień 

ceny była zmiana liczby kierowców. W pierwotnie złożonych wyjaśnieniach ceny wykonawca 
S.  stwierdził,  że  „wyliczona  przez  nas  optymalna  ilość  kierowców  określona  została  na  12 
osób” (str. 5 wyjaśnień). Natomiast w dodatkowych wyjaśnieniach liczba kierowców wzrosła 
do 13 osób (str. 3 wyjaśnień).  

 
Odwołujący  argumentował,  że  ta  zmiana,  niedopuszczalna  i  dowodząca  wadliwości 

pierwotnie  złożonych  wyjaśnień  ceny,  wynika  z  tego,  że  w  pierwotnie  złożonych 
wyjaśnieniach  ceny  wykonawca  S.  po  prostu  nie  uwzględnił  kosztów  pracy  kierowców  w 
zakresie  dojazdów  z  zajezdni  i  do  zajezdni,  ponieważ  wyliczona  przez  wykonawcę  S.  w 
oparciu o aktualne czasy dojazdu roczna ilość godzin (w tym dojazdowych) niezbędnych do 
realizacji  umowy  wynosi  26.437  wozogodzin  i  jest  istotnie  wyższa  od  rocznej  wielkości 
godzin rozkładowych (wynikających z  załączonych do SIWZ rozkładów jazdy)  w  wysokości 
24.800  wozogodzin,  wykonawca  S.  nie  miał  innego  wyjścia  jak  zmodyfikować  pierwotnie 
złożone wyjaśnienia ceny i zwiększyć liczbę kierowców. 

 
Według  Odwołującego  wskazana  w  pierwotnie  złożonych  wyjaśnieniach  ceny  liczba 

12  kierowców  w  żaden  sposób  nie  wystarczyłaby  bowiem  na  obsłużenie  niezbędnych  do 
realizacji umowy wozogodzin - wykonawcy S. w pewnym momencie zabrakłoby kierowców. 

 
Odwołujący  wyjaśnił,  że  zwiększenie  liczby  kierowców  pociągnęło  za  sobą  kolejne 

modyfikacje w pierwotnie złożonych wyjaśnieniach ceny.  

Powołał się na załączone do pierwotnie złożonych wyjaśnień ceny kalkulacji cenowej 

kosztów zadania wykonawca S. podał, że: 

Płace                                                                     1 620 000,00 zł 
liczba pojazdów 


liczba kierowców/pojazd 

ś

rednia roczne wynagrodzenie 

liczba okresów 

 
Wyliczył,  że  przy  średnim  rocznym  wynagrodzeniu  w  wysokości  45.000.  zł,  średnie 

miesięczne wynagrodzenie wyniesie 3.750 zł.  

 
Tymczasem w załączonej do dodatkowych wyjaśnień ceny kalkulacji cenowej kosztów 

zadania  (ujęcie  w  sposób  żądany  przez  Zamawiającego)  podano,  że  koszty  dotyczące 
kierowców i obsługi zadania wynoszą: wynagrodzenie kierowców 1,3629 zł, 1 476 000 zł, 13 
etatów po 3153,84. 

 
Z powyższego wywodził, że wynagrodzenie kierowców w dodatkowych wyjaśnieniach 

ceny zmniejszyło się z 3.750 zł na 3.153,84 zł, czyli o prawie 16%. Obniżenie wynagrodzenia 
kierowców  wynika  również  z  pozostałych  dwóch  kalkulacji  załączonych  do  dodatkowych 
wyjaśnień ceny, tj. z: 

a) 

kalkulacji kosztów umowy Gmina Wisznia Mata — wersja pesymistyczna, 

b) 

kalkulacji kosztów umowy Gmina Wisznia Mała — wersja optymistyczna. 

 
Zwrócił  uwagę,  że  w  obu  ww.  kalkulacjach  wskazano,  że  średnie  roczne 

wynagrodzenie  kierowców  i  tym  samym  średnie  miesięczne  wynagrodzenie  będzie  niższe 
niż w pierwotnie złożonych wyjaśnieniach ceny, tj. wyniesie: 

Płace - 12 kierowców 
liczba pojazdów 5,00 
liczba kierowców/pojazd 2,40 

ś

rednie roczne wynagrodzenie 41 000,00 

lub 
Płace -13 kierowców  
liczba pojazdów 5,00                                                           
liczba kierowców/pojazd 2,60 

ś

rednie roczne wynagrodzenie kierowcy 37 846 

 
Zauważył,  że  powyższa  obniżka  wynagrodzenia  kierowców  wynika  z  dwóch 

okoliczności.  

Po pierwsze, wykonawca S. nie chcąc zmieniać kosztu w kalkulacji w pozycji PŁACE 

(w  wysokości: 1.620.000,00 zł) musiał obniżyć  wynagrodzenie kierowców tak, aby uzyskać 
wystarczającą  kwotę  na  zapłatę  wynagrodzenia  dla  trzynastego  kierowcy,  którego  w 
pierwotnie złożonej kalkulacji nie przewidział.  


 
Po  drugie,  wykonawca  S.  nie  chcąc  zmieniać  kosztu  w  kalkulacji  w  pozycji  PŁACE 

musiał obniżyć wynagrodzenie kierowców tak, aby uzyskać wystarczającą kwotę na zapłatę 
wynagrodzeń dla dyspozytora i dla osoby rozliczającej systemy punktualności oraz wpływy z 
biletów.  

 
Odwołujący zaznaczył, że w pierwotnie złożonych wyjaśnieniach ceny wykonawca S. 

twierdził  bowiem,  że  jest  uprawniony  nie  uwzględniać  w  cenie  kosztów  związanych  z 
bezpośrednią  obsługą  przedmiotowego  zamówienia,  w  tym  kosztów  zatrudnienia 
dyspozytora i osoby rozliczającej systemy punktualności oraz wpływy z biletów.  

 
Wskazał również, że ponieważ KIO nie zgodziła się z takim stanowiskiem wykonawca 

S.  musiał  wykazać,  że  gdzieś  jednak  koszty  zatrudnienia  ww.  osób  uwzględnił,  stąd  też 
obniżka wynagrodzenia kierowców w celu wygospodarowania potrzebnych środków. 

 
Dalej, podniósł, że przykładem niedozwolonej korekty pierwotnie złożonych wyjaśnień 

przez  wykonawcę  S.  były  dodatkowe  wyjaśnienia  co  do  kosztów  obsługi  dyspozytorskiej  i 
obsługi  rozliczeń  systemu  sprzedaży,  co  wynika  z  faktu  ponownego  wskazania  przez 
Odwołującego,  że  w  pierwotnie  złożonych  wyjaśnieniach  wykonawca  S.  powołał  się  na 
równoległe  (jednoczesne)  wykonywanie  innych  umów,  co  miało  dowodzić  tego,  iż  jest 
uprawniony  nie  uwzględniać  w  cenie  kosztów  związanych  z  bezpośrednią  obsługą 
przedmiotowego zamówienia, w tym kosztów zatrudnienia dyspozytora i osoby rozliczającej 
systemy punktualności oraz wpływy z biletów.  

 
Zwrócił również uwagę, że w pkt 5 pierwotnie złożonych wyjaśnień ceny oswiadczono: 

„dysponujemy  niezbędnymi  „rezerwami  osobowymi”,  które  pozwalają  bez  dodatkowych 
kosztów  zarządzać  kontraktem  obsługiwanym  przez  wymagane  przez  Zamawiającego  5 
pojazdów”.  

 
Zdaniem  Odwołującego  -  wykonawca  S.  przyznał  w  pierwotnie  złożonych 

wyjaśnieniach ceny, że nie uwzględnił w kalkulacji cenowej istotnych kosztów bezpośredniej 
obsługi  zamówienia,  gdyż  posiada  już  niezbędna  kadrę,  a  jej  koszt  pokrywany  jest  z 
wynagrodzenia  otrzymywanego  w  ramach  realizowanych  jeszcze  3  umów,  wskazanych 
również w dodatkowych wyjaśnieniach ceny, tj.: 

umowy WTR/P/3/2014 z dnia 5 sierpnia 2014 r, 

umowy WTR/P/1/2015 z dnia 12 sierpnia 2015 r, 

umowy WTR/P/1/2014 z dnia 17 lutego 2014 r. 


Podniósł,  że  Izba  w  wyroku  KIO  466/17  nie  zaakceptowała  takich  wyjaśnień 

wykonawcy  S.,  gdyż  Odwołujący  wykazał,  iż  umowa  zawarta  w  wyniku  rozstrzygnięcia 
przedmiotowego postępowania będzie realizowana „samodzielnie”, tj. bez jakiejkolwiek innej 
umowy wykonywanej równolegle, od 12 sierpnia 2018 r. do 31 maja 2020 r. tj. przez 1 rok, 9 
miesięcy  i  19  dni,  czyli  zdecydowanie  dłużej  niż  równolegle  z  innymi  umowami  (ponad  21 
miesięcy). Dlatego też Zamawiający  wezwał  wykonawcę S. do  wyjaśnienia z czego będzie 
finansowane  wynagrodzenie  dyspozytora  i  osoby  rozliczającej  systemy  punktualności  oraz 
wpływy z biletów w sytuacji wygaśnięcia ww. 3 umów. 

 
Wskazał  również,  że  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny  wykonawca  S.  całkowicie 

zmienił stanowisko przedstawione w pierwotnie złożonych wyjaśnieniach ceny.  

 
Po  pierwsze,  przestał  twierdzić,  że  nie  uwzględnił  w  kalkulacji  cenowej  kosztów 

wynagrodzenia  dyspozytora  i  osoby  rozliczającej  systemy  punktualności,  gdyż  posiada  już 
niezbędną  kadrę,  a  jej  koszt  pokrywany  jest  z  wynagrodzenia  otrzymywanego  w  ramach 
realizowanych jeszcze 3 umów.  

 
Po drugie, wskazał, że: „do kalkulacji kosztów zadania przedmiotowego kontraktu (5 

pojazdów)  przyjęto  1  etat  (0,5  pełnego  wymiaru  godzinowego  dla  dyspozytora  oraz  0,5 
pełnego wymiaru godzinowego dla osoby rozliczającej systemy punktualności oraz wpływy z 
biletów (str. 7 wyjaśnień).  

 
Według  Odwołującego  wykonawca  S.  w  żaden  sposób  nie  wyjaśnił  tak  zasadniczej 

zmiany swojego stanowiska, a zwłaszcza tego jak w ramach tej samej ceny mógł przejść od 
nieuwzględnienia danego kosztu do jego uwzględnienia.  

 
Zdaniem  Odwołującego  uwzględnienie  w  cenie  oferty  kosztów  wynagrodzenie 

dyspozytora  i  osoby  rozliczającej  systemy  punktualności  pociągnęło  za  sobą  obniżenie 
wynagrodzenia kierowców. 

 
Nie wzbudziło wątpliwości Odwołującego, iż wykonawca S. zmienił pierwotnie złożone 

wyjaśnienia ceny, dostosowując je zarówno do dodatkowego wezwania Zamawiającego jak i 
do wyroku KIO 466/17.  

W  przekonaniu  Odwołującego  wykonawca  S.  obliczając  cenę  nie  skalkulował 

należycie  kosztów  wykonania  przedmiotowego  zamówienia,  ale  dopiero  wezwany  do 
dodatkowych  wyjaśnień  ceny  zaczął  dosztukowywać  koszty  do  zaoferowanej 
Zamawiającemu  ceny,  w  szczególności  odpowiednio  obniżając  wynagrodzenie  kierowców, 
stanowiące jeden z zasadniczych elementów kosztowych.  


 
Niezależnie  od  powyższego  wskazał,  że  analiza  dodatkowych  wyjaśnień  ceny 

potwierdza,  iż  wykonawca  S.  zaniżył  niektóre  koszty  realizacji  zamówienia,  niektóre 
natomiast pominął zupełnie. 

 
Zwrócił  uwagę,  że  zaniżenia  kosztów  realizacji  zamówienia  wykonawca  S.  dopuścił 

się  już  kalkulując  liczbę  kierowców  niezbędna  do  obsługi  przedmiotowego  zadania. 
Wykonawca. 

 
Wyjaśnił, że S. obliczył tę liczbę w następujący sposób (str. 3 dodatkowych wyjaśnień 

ceny): 

Jednocześnie,  w  oparciu  o  wynikający  z  art.  130  §  1  Kodeksu  pracy  wymiar  pracy 

jako  2000  godzin  rocznie  wyliczona  została  niezbędna  ilość  kierowców  do  obsługi 
przedmiotowego zadania: 

(średnio- roczna ilość wozogodzin)(średnioroczny wymiar czasu pracy)  (wymagana 

liczba kierowców). 

 
Według  Odwołującego  z  powyższego  wynika,  że  wykonawca  S.  planuje  zatrudnić 

wszystkich  kierowców  na  podstawie  umów  o  pracę,  skoro  odwołuje  się  w  swoich 
wyjaśnieniach  do  art.  130  §  1  Kodeksu  pracy  oraz  do  wynikającego  z  niego  rocznego 
wymiaru pracy.  

 
W  związku  z  tym  Odwołujący  argumentował,  że  przyjęty  przez  wykonawcę  S. 

ś

rednioroczny wymiar czasu pracy w wysokości 2000 godzin jest niemożliwy do osiągnięcia i 

w praktyce nigdy nie wystąpi, bowiem przyjęcie takiego wymiaru czasu pracy oznaczałoby, 

ż

e w ciągu roku dany pracownik nigdy nie zachoruje ani nigdy nie pójdzie na urlop.  

 
Zdaniem Odwołującego o ile jeszcze można przyjąć, że pracownicy wykonawcy S. w 

ogóle nie chorują, to nie sposób przyjąć, iż nie korzystają z urlopów wypoczynkowych.  

 
Odwołujący zauważył, że zgodnie z art. 152 Kodeksu pracy: 
§  1.  Pracownikowi  przysługuje  prawo  do  corocznego,  nieprzerwanego,  płatnego 

urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej „urlopem”. 

§ 2. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. 
 


Zwrócił również uwagę, że zgodnie z art. 282 § 1 pkt 2) Kodeksu prac nie udzielenie 

przysługującego  pracownikowi  urlopu  wypoczynkowego  lub  bezpodstawnie  obniżenie 
wymiar tego urlopu jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. 

 
Podsumowując, wywodził, że każdy pracodawca, w tym wykonawca S., musi udzielać 

swoim  pracownikom  urlopu  wypoczynkowego  i  to  w  odpowiednim  wymiarze.  Dlatego  też 
przyjęty przez  wykonawcę S. średnioroczny  wymiar czasu pracy w  wysokości 2000 godzin 
należy obniżyć o wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi. Zgodnie z 
Kodeksem  pracy  pracownikowi  przysługuje  płatny  urlop  wypoczynkowy  w  wymiarze  208 
godzin {26 dni x 8 godzin pracy, gdyż zgodnie z art. 154

 § 2 Kodeksu pracy przy udzielaniu 

urlopu zgodnie z § 1, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy). Zatem prawidłowy 

ś

rednioroczny wymiar czasu pracy należało przyjąć w wysokości 1792 godzin (2000 godzin - 

208  godzin  =  1792  godzin).  W  rezultacie:  25898(średnioroczna  ilość  wozogodzin)  /1792 
(średnioroczny wymiar czasu pracy) = 14,45. 

 
W ocenie Odwołującego opartej o powyższe wyliczenia minimalna liczba kierowców, 

niezbędna  do  obsługi  przedmiotowego  zadania,  wynosi  15  osób  (z  tego jedna  zatrudniona 
na pół etatu), czyli o 2 więcej niż to przyjął wykonawca S. i to jeszcze przy przyjęciu bardzo 
korzystnego założenia, że żadna z tych 15 osób w ciągu 3 lat realizacji zamówienia ani razu 
nie zachoruje. 

 
W  konsekwencji,  skoro  zgodnie  z  załączoną  do  dodatkowych  wyjaśnień  ceny 

kalkulacją  cenową  kosztów  zadania  (ujęcie  w  sposób  żądany  przez  Zamawiającego) 
wynagrodzenie dla kierowcy przyjęte przez wykonawcę S. wynosi miesięcznie 3.153,84 zł, to 
koszty  realizacji  zamówienia  zostały  zaniżone:  3.153,84  zł  x  1,5  (liczba  etatów 
nieuwzględniona przez wykonawcę S.) x 36 (okres realizacji zamówienia) = 170.307,36 zł. 

 
W  przekonaniu  Odwołującego  w  rzeczywistości  jednak  zaniżenie  kosztów  realizacji 

zamówienia w zakresie kosztów pracy kierowców jest jeszcze wyższe.  

 
Odwołujący  podkreślił  przy  tym,  że  wskazane  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny 

wynagrodzenie  dla  kierowcy  w  wysokości  3.153,84  zł,  istotnie  niższe  niż  wynagrodzenie 
wskazane  w  pierwotnie  złożonych  wyjaśnieniach  ceny,  jest  zarazem  wynagrodzeniem 
zaniżonym, nierealnym i niemożliwym do uzyskania na W. rynku pracy. 

 
Odwołujący  oświadczył,  że  zatrudnia  kierowców  na  podstawie  umów  o  pracę  z 

wynagrodzeniem 3.350,00 zł brutto (2.400,00 zł netto), co w przypadku W. stanowi absolutne 
minimum.  


 
Odwołujący podkreślił, że nie jest możliwe zatrudnienie we W. kierowcy autobusu na 

podstawie  umowy  o  pracę  z  niższym  wynagrodzeniem.  Co  więcej,  M.P.K.  Spółka  z  o.o.  z 
siedzibą  we  W.,  będące  największym  pracodawcą  na  W.  rynku  pracy  kierowców,  wciąż 
poszukuje  kierowców  oferując  im  wynagrodzenie  brutto  w  wysokości  3.600,00  zł,  co  daje 
stawkę godzinową 28,94 zł, tj. większą niż przyjęto powyżej i przyjęto na potrzeby kalkulacji 
ceny. 

 
Według Odwołującego miesięczny  koszt  pracy  dla  pracodawcy  (łącznie  z  składkami 

obciążającymi pracodawcę) w przypadku wynagrodzenia 3.350,00 zł brutto wynosi 4.040,44 
zł. Średnioroczny nominał czasu pracy pracownika wynosi 166,6 godzin na miesiąc, zatem 
koszt godziny pracy pracownika wynosi: 4.040,44 zł/166,6 = 24,25 zł. 

 
Ponadto,  zaznaczył,  że  pracownikowi  przysługuje  płatny  urlop  wypoczynkowy  w 

wymiarze 208 godzin. Koszt ww. urlopu dla pracodawcy wynosi 208 x 24,25 zł = 5.044,00 zł. 
Koszt  ten  należy  uwzględnić  w  koszcie  godziny  pracy  pracownika,  a  zatem  wynosi  on: 
5.044,00 zł / (166,6 godzin na miesiąc x 12 miesięcy) = 2,52 zł. 

 
Podsumowując,  przekonywał,  że  koszt  godziny  pracy  kierowcy  zatrudnionego  na 

podstawie umowy o pracę wynosi dla pracodawcy: 24,25 zł + 2,52 zł = 26,77 zł/godzinę, co 
stanowi absolutne minimum na rynku W.. 

 
Dalej  wyliczał,  że  przemnażając  powyższą  stawkę  godzinową  przez  przyjętą  przez 

Odwołującego średnioroczną liczbę wozogodzin otrzymuje się: 25 898 (średnioroczna liczba 
wozogodzin) x 26,77 zł/godzinę x 3 lata (okres realizacji zamówienia) = 2.079.868,38 zł. 

 
Tym samym koszt pracy kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o prace dla 

całej umowy wynosi 2.079.868.38 zł. 

 
Z  powyższego  wynika  –  według  Odwołującego,  że  wykonawca  S.  w  kalkulacji 

cenowej załączonej do dodatkowych wyjaśnień ceny zaniżył koszt pracy kierowców o kwotę 
603.868,38 zł, gdyż: 

2.079.868,38  zł  (koszt  pracy  kierowców  dla  całego  zamówienia)  -  1.476.000,00  zł 

(koszt wynagrodzeń kierowców przyjęty przez wykonawcę S.) = 603.868,38 zł. 

 
Z ostrożności wskazał, że z dodatkowych wyjaśnień ceny wynika, że wykonawca S. 

zamierza zatrudniać wszystkich kierowców na podstawie umów o pracę.  


Niemniej  jednak,  przyznał,  że  zarówno  Odwołujący  jak  i  wykonawca  S.  zatrudniają 

kierowców na podstawie umów cywilnoprawnych.  

 
Wyjaśnił, że koszt takiej formy zatrudnienia wynosi 24.00 zł/godzinę i w przypadku W. 

jest  to  niezbędne  minimum,  gdyż  za  mniejsza  stawkę  kierowcy  nie  chcą  pracować  dla 
przewoźników.  

 
Zauważył  również,  że  wykonawca  S.  stosuje  powyższą  stawkę  w  umowach  z 

kierowcami zatrudnianymi na podstawie umów cywilnoprawnych.  

 
Zwrócił przy tym uwagę, iż wchodząca na wrocławski rynek przewozów firma Warbus 

sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  w  celu  pozyskania  większej  liczby  kierowców  w 
stosunkowo  krótkim  czasie  zmuszona  była  jesienią  ubiegłego  roku  zaoferować  stawkę 
godzinową w wysokości 28,00 zł i utrzymuje ją do dnia dzisiejszego. 

 
Dalej wywodził, że przyjmując zatem, że wbrew temu co wskazano w wyjaśnieniach 

wykonawca  S.  na  potrzeby  realizacji  przedmiotowego  zamówienia  będzie  zatrudniać 
kierowców  na  podstawie  umów  cywilnoprawnych  ze  stawką  wynoszącą  24,00  zł/godzinę, 
otrzymuje się: 25.898 (średnioroczna liczba wozogodzin) x 24,00 zł/godzinę x 3 lata (okres 
realizacji zamówienia) = 1.864.656 zł. 

 
Tym  samym  koszt  pracy  kierowców  zatrudnionych  na  podstawie  umów 

cywilnoprawnych dla całej umowy wynosi 1.864.656 zł. 

 
Zdaniem Odwołującego z powyższego wynika, że wykonawca S. w swojej kalkulacji 

cenowej  załączonej  do  dodatkowych  wyjaśnień  zaniżył  koszt  pracy  kierowców  o  kwotę 
388.656  zł.  gdyż:  1.864.656  zł  (koszt  pracy  kierowców  dla  całego  zamówienia)  - 
1.476.000,00 zł (koszt wynagrodzeń kierowców przyjęty przez wykonawcę S.) = 388.656 zł. 

 
Ponadto,  zarzucił,  że  wykonawca  S.  dopuścił  się  zaniżenia  kosztów  realizacji 

zamówienia w zakresie kosztów pracy kierowców poprzez nieuwzględnienie kosztów przerw 
w rozkładach jazdy załączonych do SIWZ. Tymczasem przerwy takie występują i należało je 
uwzględnić kalkulując cenę oferty. 

 
Wskazał,  że  z  SIWZ  wynika  następująca  charakterystyka  linii  dla  dni  roboczych: 

brygada 1 - 287,15 km - czas pracy od 4:34 do 22:30 = 17:56 h tj. 17,95 h, 

brygada 2 - 142,95 km - czas pracy od 5:50 do 8:38 = 2:48 h i od 14:35 do 19:47 = 

5:12 h tj. 7,68 h + 5,95 h przerwy, 


brygada 3 - 308,90 km - czas pracy od 5:00 do 0:03 = 23:03 h tj. 23,05 h, 
brygada 4 - 241,40 km - czas pracy od 4:47 do 23:36 = 18:49 h tj. 18,81 h, 
brygada 5 - 120,70 km - czas pracy od 5:38 do 7:41 = 2:03 h i od 13:23 do 19:37 = 

5:14 h, tj. 7,28 h + 5,70 h przerwy. 

 
Zatem w przypadku dni roboczych przerwy – według Odwołującego - wynoszą 11,65 

h (5.95 h + 5,70 h). Natomiast w przypadku niedziel i świąt przerwy w rozkładach jazdy nie 
występują. 

 
Argumentował, że przy założeniu, że miesiąc ma przeciętnie 22 dni robocze, 4 soboty 

i 4 niedziele średni czas przerw dla miesiąca wynosi: 22 x 11,65 h = 256,3 godziny. 

 
W związku z powyższym kalkulując cenę oferty należało uwzględnić – w przekonaniu 

Odwołującego  -  koszt  przerw  w  rozkładach  jazdy  w  ilości:  36  miesięcy  x  256,3  (godziny 
przerw) = 9226,8 godziny przerw. 

 
Z  dodatkowych  wyjaśnień  ceny  wynika  natomiast  –  w  opinii  Odwołującego,  że 

wykonawca  S.  kalkulując  koszty  pracy  kierowców  nie  uwzględnił  w  ogóle  kosztów  ww. 
przerw. Wykonawca S. wskazał bowiem (str. 3), że: „z załączonych rozkładów jazdy wynika 
roczna wielkość godzin rozkładowych w wysokości: 24 800 wozogodzin. Realna, wyliczona 
w oparciu o aktualne czasy dojazdu roczna ilość godzin (w tym dojazdowych do/z lokalizacji 
„Sołtysowicka”),  niezbędnych  do  realizacji  umowy  wynosi  natomiast:  26  437  wozogodzin. 
Ilość wozogodzin (w tym dojazdowych) dla nowej lokalizacji bazy S. S.A. przy ul. Sułowskiej 
wyniesie:  25  629  wozogodzin.  Przyjmując  również  uruchomienie  bazy  S.  S.A.  w  nowej 
lokalizacji z początkiem 2018 roku wyliczona średnio-roczna ilość godzin pracy wyniesie 25 
898 wozogodzin.”  

 
Innymi słowy, w opinii Odwołującego - wykonawca S. wskazał  wprost, że kalkulując 

koszty pracy kierowców uwzględnił tylko: 

a) 

wozogodziny  rozkładowe  (czyli  przepracowane  w  trakcie  jazdy  zgodnie  z 

rozkładami jazdy), 

b) 

wozogodziny dojazdowe, 

natomiast  nie  uwzględnił  w  ogóle  godzin  przerw,  za  które  będzie  musiał  swoim 

pracownikom zapłacić. 

 
Według  Odwołującego  koszt  wyliczonych  powyżej  na  podstawie  rozkładów  jazdy 

przerw wynosi 110.721,6 zł (9226,8 godzin przerw x 12 zł/h = 110.721,6 zł).  


Odwołujący  podkreślił,  że  w  przypisie  nr  5  na  str.  5  pierwotnie  złożonych  wyjaśnień 

ceny wykonawca S. wskazał, że: „Przerwy w założonym przez Zamawiającego w rozkładzie 
jazdy  załączonym  do  SIWZ  zostały  potraktowane  jako  pełnopłatny  czas  pracy,  pomimo 
stosowanych z powodzeniem przez S. S.A. rozwiązań polegających na przerywanym czasie 
pracy  lub  obniżonej  do  50-60%  stawce  za  przerwę  w  wykonywaniu  obowiązków 
wynikających  z  prowadzenia  pojazdu  (dotyczy  to  brygad  2  i  3  w  soboty  oraz  1  i  3  w 
niedziele).”. 

 
Odwołujący  oświadczył,  że  przyjął  rozwiązanie  jeszcze  bardziej  korzystne  dla 

wykonawcy S., tj. potraktował przerwy w rozkładzie jazdy załączonym do SIWZ jako płatne 
według  stawki  obniżonej  do  50%  i  to  jeszcze  stawki  dla  kierowców  zatrudnionych  na 
podstawie  umów  cywilnoprawnych  (24  zł  x  50%  =  12  zł).  W  przypadku  kierowców 
zatrudnionych  na  podstawie  umowy  o  pracę  stawka  ta  powinna  być  wyższa  i  tym  samym 
wyższe powinny być koszty przerw. 

 
Podsumowując,  koszt  pracy  kierowców  dla  całego  zamówienia  –  w  ocenie 

Odwołującego - wynosi: 

1.864.656  zł  -  koszt  pracy  kierowców  zatrudnionych  na  podstawie  umów 

cywilnoprawnych, 

110.721,6 zł - koszt przerw, 
1.975.377,6 zł - koszt pracy kierowców dla całego zamówienia. 
 
Z powyższego wynika – zdaniem Odwołującego, że wykonawca S. w swojej kalkulacji 

cenowej zaniżył koszt pracy kierowców o kwotę 499.377,6 zł, gdyż: 

1.975.377,6  zł  (koszt  pracy  kierowców  dla  całego  zamówienia)  -  1.476.000,00  zł 

(koszt pracy kierowców przyjęty przez wykonawcę S. w dodatkowych wyjaśnieniach ceny) = 
499.377,6 zł. 

 
Podkreślił przy tym, że powyższe zaniżenie zostało wyliczone w sposób maksymalnie 

korzystny  dla  wykonawcy  S.,  tj.  przy  przyjęciu,  że  wykonawca  S.  na  potrzeby  realizacji 
przedmiotowego  zamówienia  będzie  zatrudniać  kierowców  na  podstawie  umów 
cywilnoprawnych,  które  są  dla  niego  tańsze  niż  umowy  o  pracę,  oraz  przy  przyjęciu,  że 
przerwy w rozkładzie jazdy załączonym do SIWZ są płatne według stawki obniżonej do 50% i 
to jeszcze stawki dla kierowców zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. 

 
Zdaniem Odwołującego - w przypadku zatrudnienia kierowców na podstawie umów o 

pracę zaniżenie kosztów ich pracy będzie znacznie wyższe.  


Niezależnie  jednak  od  podstawy  zatrudnienia  kierowców  Odwołujący  nie  ma 

wątpliwości, iż koszt ich pracy przyjęty przez  wykonawcę S. w dodatkowych  wyjaśnieniach 
ceny będzie całkowicie niewystarczający i nie pozwoli sfinansować faktycznie ponoszonych 
kosztów. 

 
Odwołujący stwierdził również, że wykonawca S. w dodatkowych wyjaśnieniach ceny 

dopuścił  się  zaniżenia  kosztów  realizacji  zamówienia  kalkulując  koszty  wynagrodzenia  dla 
dyspozytora. 

 
Odwołujący zauważył, że w dodatkowych wyjaśnieniach ceny wykonawca S. wskazał, 

ż

e:  „do  kalkulacji  kosztów  zadania  przedmiotowego  kontraktu  (5  pojazdów)  przyjęto  1  etat 

(0,5  pełnego  wymiaru  godzinowego  dla  dyspozytora”  (str.  7  wyjaśnień)  i  wobec  tego 
stwierdził,  że  powyższy  wymiar  godzinowy  dla  dyspozytora  jest  kompletnie  nierealny  i 
całkowicie niewystarczający dla prawidłowej realizacji umowy. 

 
Odwołujący  stanął  na  stanowisku,  że  odnośnie  dyspozytora,  to  zatrudnienie  go  w 

wymiarze  0,5  pełnego  wymiaru  godzinowego,  czyli  4  godzin  dziennie,  praktycznie 
uniemożliwi prawidłową realizację umowy.  

 
Wyjaśnił  również,  że  w  celu  zapewnienia  obsługi  w  czasie  kursowania  autobusów, 

które kursują w dni robocze od 04:34 - 0:03 a w soboty i niedziele 4:55 - 23:33, niezbędne 
jest  zatrudnienie  osób  w  wymiarze  20  godzin  dziennie,  co  średnio  miesięcznie  daje  610 
godzin pracy a średnio rocznie 7320 godzin pracy.  

 
Biorąc pod uwagę zakres obowiązków dyspozytora, to musi być on obecny w pracy – 

zdaniem Odwołującego - przez cały okres kursowania autobusów, od momentu rozpoczęcia 
pierwszego  kursu  do  momentu  zakończenia  ostatniego  kursu  w  danym  dniu,  bowiem  nie 
wiadomo  np.  kiedy  zepsuje  się  autobus  i  trzeba  będzie  zamiast  niego-skierować  na  trasę 
autobus  zastępczy,  może  się  to  stać  zarówno  podczas  pierwszego,  ostatniego  jak  i 
jakiegokolwiek  innego  kursu  w  danym  dniu  a  decyzję  w  tym  zakresie  musi  podjąć  właśnie 
dyspozytor.  

Zauważył  również,  że  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny  wykonawca  S.  (str.  3) 

wskazał,  że  „obsługa  dyspozytorska  to  czynności  związane  z  planowaniem  i  bieżącym 
nadzorem pracy kierowców”.  

 
Według Odwołującego bieżące nadzorowanie pracy kierowców oznacza, że również 

dyspozytor musi być w pracy przez cały czas kursowania autobusów. 


Zauważył także, że zgodnie z § 4 pkt 22 wzoru umowy (załącznik nr 9 do SIWZ): „do 

podstawowych  obowiązków  Wykonawcy,  realizowanych  na  podstawie  niniejszej  umowy, 
należy: (...) 

22) Przyjmowanie i udzielanie informacji dotyczących bieżącego funkcjonowania linii 

komunikacyjnych  objętych  zamówieniem  pod  numerem  telefonu  podanym  do  wiadomości 
Zamawiającego - numer ten zostanie zamieszczony na rozkładach jazdy umieszczonych na 
przystankach;”. 

 
Jest  oczywiste  dla  Odwołującego,  że  informacji  dotyczących  bieżącego 

funkcjonowania  linii  komunikacyjnych  objętych  zamówieniem  będzie  udzielać  dyspozytor, 
gdyż to dyspozytor powinien mieć wiedzę na ten temat. Jednocześnie, skoro informacje mają 
dotyczyć  bieżącego  funkcjonowania  linii  komunikacyjnych  objętych  zamówieniem,  to 
dyspozytor na bieżąco musi śledzić ich funkcjonowanie, a to z kolei powoduje, że dyspozytor 
musi być w pracy przez cały czas kursowania autobusów. 

 
Dodatkowo podniósł również, że wykonawca S. wskazał w wyjaśnieniach ceny, iż: „do 

wykonywania  tych  czynności  (tj.  obsługi  dyspozytorskiej  -  przyp.  Odwołującego)  zatrudnia 
pracowników na podstawie umowy o pracę” (str. 3). 

 
Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  zatrudnienie  na  podstawie  umowy  o  pracę  rodzi 

określone konsekwencje i w związku z tym za prawidłowy średnioroczny wymiar czasu pracy 
dla osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę należy przyjąć wysokość 1792 godzin. 
Tym  samym:  (7320 godzin  /  1792 godzin)  =  4,08,  a  zatem minimalna  liczba  dyspozytorów 
potrzebnych do realizacji przedmiotowego zamówienia, zatrudnionych na podstawie umowy 
o prace, to 4 osoby pracujące w wymiarze pełnego etatu. 

 
W rezultacie przyjmując, iż dyspozytor zatrudniony przez wykonawcę S. na podstawie 

umowy o pracę zarabia 4000 zł miesięcznie, to koszt pracy 4 dyspozytorów w całym okresie 
realizacji umowy wyniesie: 4 x 4000 zł x 36 = 576.000 zł. 

 
Z powyższego wynika – zdaniem Odwołującego, że wykonawca S. w swojej kalkulacji 

cenowej zaniżył koszt pracy dyspozytorów o kwotę 504.000 zł, gdyż: 576.000 zł (koszt pracy 
dyspozytora dla całego zamówienia) - 72.000 zł (koszt wynagrodzeń dyspozytorów przyjęty 
przez wykonawcę S., tj. 2.000 zł x 36 miesięcy) = 504.000 zł. 

 
Odwołujący  powołał  się  na  okoliczność,  w  której  Zamawiający  w  wezwaniu  do 

wyjaśnień ceny z 18 kwietnia 2017r., zwracając się o dodatkowe wyjaśnienia co do sposobu 


finansowania  zakupu  autobusów  poprosił  wykonawcę  S.  „o  złożenie  wyjaśnień  i  dowodów, 
jaką przewidujecie Państwo formę finansowania zakupu autobusów”. 

 
Ponadto, Odwołujący zaznaczył, że Zamawiający jeszcze w dwóch innych miejscach 

w  ww.  piśmie  wezwał  wykonawcą  S.  do  złożenia  dowodów  dotyczących  elementów  oferty, 
mających  wpływ  na  wysokość  ceny  zgodnie  ze  wskazaniem  Izby,  tj.  w  szczególności  w 
zakresie sposobu finansowania zakupu autobusów.  

 
Według zapatrywania Odwołującego wykonawca S., mimo jednoznacznego wezwania 

do  złożenia  dowodów,  ograniczył  się  wyłącznie  do  wyjaśnienia,  że:  „zakłada  zakup 
autobusów  ze  środków  własnych.  Jednakże  z  uwagi  na  przyjmowaną  przez  Spółkę 
możliwość  leasingowania  tych  pojazdów  w  umowie  sprzedaży  autobusów  nr  1679/2017 
Spółka  zabezpieczyła  sobie  możliwość  wydłużenia  terminu  płatności  ceny  w  przypadku 
skorzystania z leasingu lub formy mieszanej finansowania (środki własne i leasing). W takim 
też celu S. S.A. uzyskała w drodze przeprowadzonych negocjacji korzystne warunki leasingu 
na  wypadek,  gdyby  z  tej  formy  finansowania  lub  współfinansowania  zakupu  autobusów 
zdecydowała się skorzystać.” (str. 7 i nast. dodatkowych wyjaśnień ceny). 

 
Odwołujący uznał, że powyższych twierdzeń nie poparto jednak żadnymi dowodami, 

w szczególności wykonawca S. nie przedstawił oferty leasingodawcy, na którą powołał się w 
dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny.  Fakt  wynegocjowania  warunków  leasingu  przez 
wykonawcę S. powinien być poparty dowodami także z tego względu, iż wysokość leasingu 
wskazana  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny,  wynosząca  5,53%,  istotnie  odbiega  na 
korzyść od warunków faktycznie oferowanych na rynku. 

 
Z  ostrożności  Odwołujący  wskazał,  że  koszt  33  miesięcznego  leasingu  5  nowych 

autobusów  w  wysokości  5,53%  jest  możliwy  do  uzyskania  wyłącznie  przy  bardzo  dużej 
pierwszej racie leasingowej, w wysokości co najmniej 50% ceny autobusów. W takim jednak 
wypadku  wykonawca  S.  winien  wykazać  dowodami  posiadanie  środków  finansowych  na 
uiszczenie tej raty, z uwzględnieniem faktu, iż zamierza budować nowoczesną bazę i stację 
obsługi pojazdów.  

Zdaniem  Odwołującego,  biorąc  pod  uwagę,  że  koszt  zakupu  nowych  autobusów 

zgodnie z umową przedstawioną przez wykonawcę S. wyniesie 3.049.000,00 zł, to pierwsza 
rata leasingowa w wysokości 50% ceny autobusów wyniesie 1.524.500 zł. 

 
Podniósł  przy  tym,  że  wykonawca  S.  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny  w  żaden 

sposób nie wykazał, że dysponuje wolnymi środkami w takiej wysokości. 


Niezależnie  od  powyższego  wskazał,  że  skoro  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny 

wykonawca  S.  stwierdził,  iż:  „zakłada  zakup  autobusów  ze  środków  własnych”  (str.  7),  to 
powinien przedstawić dowody na posiadanie własnych, wystarczających środków za zakup 
autobusów.  

 
W  przekonaniu  Odwołującego  powyższa  okoliczność  ma  zasadnicze  znaczenie  dla 

prawidłowego obliczenia ceny oferty, gdyż to  wyłącznie  w oparciu o nią  wykonawca S. nie 
uwzględnił  w  kalkulacjach  kosztów  załączonych  do  dodatkowych  wyjaśnień  ceny  kosztów 
finansowania  zakup  autobusów.  Wykonawca  S.  odnośnie  kosztu  finansowania  zakupu 
wskazał  wprost  w  pierwszej  z  załączonych  kalkulacji,  że:  „brak  kosztów;  zakup  z  środków 
własnych”.  

 
W opinii Odwołującego jest oczywiste, że jeżeli wykonawca uznaje, iż danego kosztu, 

który  co  do  zasady  musiałby  ponieść,  nie  będzie  jednak  ponosił,  to  powinien  to  wykazać 
Zamawiającemu  w  wyjaśnieniach  ceny,  popierając  swoje  twierdzenia  odpowiednimi 
dowodami.  

 
W  związku  z  tym  wykonawca  S.  w  dodatkowych  wyjaśnieniach  ceny  ograniczył  się 

jedynie do gołosłownego stwierdzenia, że żadnych kosztów finansowania zakupu autobusów 
nie poniesie.  

 
Odwołujący podkreślił przy tym, że obalenie przez  wykonawcę domniemania rażąco 

niskiej  ceny,  powstałego  wskutek  wezwania  przez  Zamawiającego,  musi  nastąpić  poprzez 
złożenie wyjaśnień w trybie art. 90 ustawy i poparcie ich dowodami. Wyjaśnienia muszą być 
poparte dowodami, co jasno i wyraźnie wynika z art. 90 ust. 1 ustawy jak i z dodatkowego 
wezwania wystosowanego przez Zamawiającego do wykonawcy S..  

 
Wskazał, że brak dowodów oznacza natomiast nie tylko, że wykonawca S. nie uczynił 

zadość  dodatkowemu  wezwaniu  Zamawiającego,  lecz  również,  iż  nie  obalił  domniemania 
rażąco niskiej ceny. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  z  opisu  przedmiotu  zamówienia  wynika, że  obejmuje 

ono usługę druku i pośrednictwa sprzedaży biletów w imieniu i na rzecz Zamawiającego na 
strefowych liniach autobusowych.  

 
Odwołujący wskazał również, że z dodatkowych wyjaśnień ceny w zakresie kosztów 

obsługi  dystrybutorskiej  jak  i  z  załączonych  do  dodatkowych  wyjaśnień  kalkulacji  kosztów 
wynika,  że  wykonawca  S.  kalkulując  cenę  nie  uwzględnił  w  ogóle  kosztów  druku 


sprzedawanych  biletów  jak  i  nie  uwzględnił  szeregu  kosztów  pośrednictwa  sprzedaży 
biletów. 

 
Przyznał  przy  tym,  że  jedynym  kosztem  uwzględnionym  przez  wykonawcę  S.  jest 

koszt  uruchomienia  i  utrzymania  stacjonarnego  punktu  sprzedaży  biletów  okresowych 
wynoszący 21.600 zł w całym okresie realizacji umowy, czyli 600 zł miesięcznie. Tymczasem 
obowiązki wykonawcy w zakresie druku i pośrednictwa sprzedaży biletów są o wiele szersze 
i zostały szczegółowo opisane w SIWZ.  

 
Zauważył,  że  podstawowe  wymagania  w  tym  zakresie  zawiera  §  3  wzoru  umowy 

{załącznik nr 9 do SIWZ), zatytułowany USŁUGA DRUKU I POŚREDNICTWA SPRZEDAŻY 
BILETÓW.  

 
Ponadto,  zaznaczył,  że  szczegółowe  wymagania  w  zakresie  posiadania  przez 

wykonawcę  systemu  pobierania  opłat  za  przejazd  i  systemu  analizy  danych  zawarto  w 
załączniku nr 8 do umowy.  

 
Wyjaśnił, że z ww. postanowień SIWZ wynika, że wykonawca kalkulując cenę swojej 

oferty winien uwzględnić m.in. koszt: 

-  jednorazowych biletów w formie drukowanej; 
-  okresowych  biletów  imiennych  w  postaci  karty  elektronicznej  oraz  papierowego 

wydruku z kasy rejestrującej wykonawcy posiadającego minimum dwa zabezpieczenia przed 
fałszowaniem (znaki wodne, mikrodruk, włókna fluorescencyjne widoczne w świetle UV, druk 
farbą  fluorescencyjną,  papier  reagujący  na  kontakt  z  substancjami  chemicznymi,  itp.), 
hologram zabezpieczony przed odklejeniem; 

- kas rejestrujących; 
- czytników kart elektronicznych; 
-  systemu  analizy  danych  ze  sprzedaży  biletów,  w  szczególności  wykonawca 

zobowiązany  jest  do  udzielenia  Zamawiającemu  licencji  oraz  zapewnienia  prawidłowego 
działania systemu w okresie trwania umowy oraz 12 miesięcy po jej zakończeniu na zdalne, 
bezpieczne korzystanie z systemu zainstalowanego na zasobach wykonawcy. 

 
Odwołujący  w  odwołaniu  przedstawił  również  szczegółowe  zestawienie  kosztów 

obsługi  dystrybutorskiej,  jakie  będzie  musiał  ponieść  wykonawca  w  celu  prawidłowej 
realizacji przedmiotowego zamówienia, które zamieszczono poniżej:  

 
1) Stacjonarny punkt sprzedaży: 


zł 

zł  

- komputer do instalacji oprogramowania sprzedaży i 

analizy danych wymagany przez Zamawiającego 

0,00 zł 

- licencja na oprogramowanie min. 3 stanowiska (punkt 

sprzedaży, wykonawca, zamawiający) 3 x 2.500,00 = 

0,00 zł 

- abonament za oprogramowanie (ulepszenia) płatny 

kwartalnie 1.110 zł / kwartał = 4x3 x 1.110,- = 

20,00 zł 

- stacjonarna drukarka fiskalna do druku biletów 

- drukarka do zadruku biletów elektronicznych 

- programator biletów elektronicznych 

- czytniki kontrolerskie w tym 4 do przekazania 

Zamawiającemu, zatem niezbędne minimum to 5 szt. 5 x 1.490zł 

0,00 zł 

- karty elektroniczne do kodowania biletów, minimum 500 

szt. po 8 zł/szt. 

0,00 zł 

- hologramy zabezpieczające bilet papierowy; 

ś

rednia miesięczna ilość biletów okresowych 185 x 36 m-

cy = 6.660 szt. 

6,66 x 220 zł za tysiąc szt. 

5,20 zł 

- papier do kasy 

 
Razem dystrybucja biletów okresowych: 45.735,20 zł 
 

2) Bilety jednorazowe sprzedawane w autobusach; 

bileterka autobusowa 6 szt. (5 + 1 rezerwa), 

6 x 3.300,00 zł 

niezbędne wynikające z przepisów przeglądy 

kas fiskalnych; co 2 lata 7 x 220,00 (6 + 1 stacjonarna) 7 x 
200,00 = 

papier  do  druku  biletów  jednorazowych 

1.000,00 zł 

Razem dystrybucja biletów jednorazowych: 22.340,00 zł. 
 
Łącznie nie uwzględnione koszty obsługi dystrybutorskiej poza stacjonarnym punktem 

sprzedaży wynoszą – według Odwołującego - 68.075,20 zł. 


Zarzucił, że wykonawca S. nie odniósł się do tego, czy uwzględnił ww. koszty, mimo 

ż

e  został  wezwany  do  dodatkowych  wyjaśnień  właśnie  w  zakresie  kosztów  obsługi 

dystrybutorskiej.  Tymczasem  ww.  koszty  będę  wykonawcy  zwracane  wyłącznie  poprzez 
zapłatę  wynagrodzenia  za  przejechane  przez  niego  wozokilometry,  bowiem  SIWZ  nie 
przewiduje  w  tym  zakresie  żadnego  innego  mechanizmu  rozliczeń,  natomiast  w  §  3  ust.  5 
wzoru umowy (załącznik nr 9 do SIWZ) wskazano, że: „wpływy z biletów stanowią należności 
Zamawiającego i są jego przychodem”.  

 
Biorąc pod uwagę, że załączone do dodatkowych wyjaśnień ceny kalkulacje kosztów 

są  dość  szczegółowe,  to  brak  w  nich  –  w  ocenie  Odwołującego  - jakiejkolwiek  wzmianki  o 
ww.  kosztach  co  oznacza,  iż  wykonawca  S.  tych  kosztów  nie  uwzględnił  w  cenie 
zaoferowanej Zamawiającemu. 

 
Odnosząc  powyższe  do  okoliczności  niniejszej  sprawy  oraz  do  dodatkowych 

wyjaśnień  ceny  złożonych  przez  wykonawcą  S.  ponownie  wskazał,  że  w  złożonych 
wyjaśnieniach  z  przyczyn  wskazanych  powyżej  nie  obalił  on  domniemania  zaoferowania 
ceny rażąco niskiej.  

 
Jednocześnie za niedopuszczalną uznał próbę naprawienia  zaniechania  wykonawcy 

S.  na  etapie  postępowanie  odwoławczego  poprzez  „uzupełnienie”  wyjaśnień  ceny  o 
informacje i dowody, których w nich zabrakło.  

 
Według  Odwołującego  wszelkie  okoliczności,  informacje  i  dowody  wcześnie 

Zamawiającemu nieprzedstawione oceniać należy jako spóźnione.  

 
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w związku z naruszeniem 

art.  91  ust.  1  ustawy  Pzp  poprzez  dokonanie  wyboru  oferty  wykonawcy  S.  jako 
najkorzystniejszej  oferty oraz  poprzez  zaniechanie  dokonania  wyboru  oferty  złożonej  przez 
Odwołującego  jako  najkorzystniejszej  oferty,  stwierdził,  że  należy  powyższy  zarzut  stanowi 
konsekwencję zarzutów postawionych i opisanych powyżej.  

 
Wskazał,  że  zgodnie  z  art.  91  ust.  1  ustawy  Zamawiający  wybiera  ofertę 

najkorzystniejszą  na  podstawie  kryteriów  oceny  ofert  określonych  w  specyfikacji  istotnych 
warunków zamówienia.  

 
Ponieważ, oferta złożona przez wykonawcę S. podlega odrzuceniu, Zamawiający jako 

najkorzystniejszą  ofertę  winien  wybrać  ofertę  Odwołującego,  która  jest  najkorzystniejszą 


ofertą,  tj.  ofertą,  która  przedstawia  najkorzystniejszy  bilans  ceny  i  innych  kryteriów 
odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego. 

 
Pismem  z  dnia  25  maja  2017r.  zgłosił  swoje  przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego    wykonawca  S.  S.A.,  zwanego  dalej 
Przystępującym. 

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje. 

Na  podstawie  zebranego  w  sprawie  materiału  dowodowego,  a  w  szczególności  w 

oparciu o treść akt sprawy odwoławczej KIO 1021/17, a także akt sprawy odwoławczej KIO 
466/17,  w  tym  treść  SIWZ,  oferty  Przystępującego,  wezwań  Zamawiającego  dotyczących 
wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  z  dnia  23  stycznia  2017r.  i  z  dnia  18  kwietnia  2017r., 
odpowiedzi  Przystępującego  na  powyższe  wezwania  z  dnia  25  stycznia  2017r.  i  z  dnia  24 
kwietnia  2017r.  wraz  z  załączonymi  dokumentami,  notatki  komisji  z  dnia  27  kwietnia 
2017r.zawierającej  ocenę  rażąco  niskiej  ceny,  protokołu  postępowania  z  dnia  11  maja 
2017r.,  informacji  o  ponownym  wyborze  najkorzystniejszej  oferty  z  dnia  11  maja  2017r., 
pisma  procesowego  Przystępującego  z  dnia  7  czerwca  2017r.,  jak  również  na  podstawie 
złożonych na rozprawie wyjaśnień i pism Izba postanowiła odwołanie oddalić. 

 
Odwołanie  nie  zawierało  braków  formalnych,  wpis  został  przez  Odwołującego 

uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu. Izba nie stwierdziła przesłanek do jego 
odrzucenia.  
 

Po  przeprowadzeniu  postępowania  odwoławczego  Izba  nie  doszukała  się  w 

działaniach  Zamawiającego  naruszenia  przepisów  art.  7  ust.1  i  3  ustawy  Pzp  w  związku  z 
art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp i w związku z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp

Odnosząc się do meritum przedmiotowej sprawy należy wskazać, że podstawowym, 

istotnym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia oceny czy Zamawiający 
miał dostateczne podstawy prawne do odrzucenia oferty Przystępującego z przedmiotowego 
przetargu z powodu rażąco niskiej ceny. 

W  pierwszej  kolejności  Izba  ustaliła,  że  zaoferowana  przez  Przystępującego  cena 

była  najniższą  ceną  wynoszącą  kwotę  6  292  611,36  zł,  zaś  cena  Odwołującego  wyniosła 
6 485 242,32 zł i uplasowała się na drugim miejscu. 
 


Przechodząc do rozpoznania zarzutu złożenia oferty zawierającej rażąco niską cenę 

Izba stanęła na stanowisku, że wyjaśnienia Przystępującego odnoszące się do rażąco niskiej 
ceny nie dawały Zamawiającemu podstawy do potwierdzenia jej istnienia. 

Izba uznała działanie Zamawiającego odnoszące się do badania rażąco niskiej ceny 

w  stosunku  do  oferty  Przystępującego  za  mieszczące  się  w  dyspozycji  przepisu  art.90 
ustawy Pzp.  

Należy wskazać, że zgodnie z art. 90 ust.1 cyt. wyżej ustawy Pzp jeżeli zaoferowana 

cena  lub  koszt,  lub  ich  istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do 
przedmiotu  zamówienia  i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania 
przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez  zamawiającego  lub 
wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym 
złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie: 

1)  oszczędności 

metody 

wykonania 

zamówienia, 

wybranych 

rozwiązań 

technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla 
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do 
ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo 
minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10 
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz 
z 2016 r. poz. 1265); 

2)   pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.  
3)  wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym, 

obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 

4)  wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 
5)  powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy. 
1a.W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od: 
1)   wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

ustalonej  przed  wszczęciem  postępowania  zgodnie  z  art.  35  ust.  1  i  2  lub  średniej 
arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie 
wyjaśnień,  o  których  mowa  w  ust.  1,  chyba  że  rozbieżność  wynika  z  okoliczności 
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 

2)   wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, 
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie 
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1. 


Wobec  powyższego  stanu  rzeczy,  a  także  w  wykonaniu  wyroku  Krajowej  Izby 

Odwoławczej w sprawie o sygn. akt KIO 466/17 Zamawiający miał obowiązek skorzystać z 
cyt. wyżej przepisu prawa. 

Jednocześnie  w  takim  przypadku  stosownie  do  przepisu  art.90  ust.2  ustawy  Pzp 

obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu  spoczywa  na 
wykonawcy. 

 
Wymaga  również  wskazania,  że  w  myśl  przepisu  art.90  ust.  3  ustawy  Pzp 

Zamawiający  odrzuca  ofertę  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana 
ocena  wyjaśnień  wraz  ze  złożonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską 
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

 
W rozpoznawanej sprawie sytuacja braku udzielenia wyjaśnień w ogóle nie zaistniała. 
 
Natomiast,  według  uznania  Izby  dokonana  przez  Zamawiającego  ocena  wyjaśnień 

wraz  ze  złożonymi  przez  Przystępującego  dowodami  nie  potwierdziła,  że  oferta  zawiera 
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 
 

Zdaniem Izby Przystępujący przedłożył wyjaśnienia wraz z dowodami( wyjaśnienia z 

dnia 25 stycznia 2017r.  i  z dnia 24 kwietnia 2017r. wraz  z  załącznikami), w tym kalkulację 
cenową, z której wynikało, że przewidział on wszystkie koszty na kontrakcie, a także złożył 
na ich potwierdzenie takie dowody, jak kalkulacje kosztów realizacji zadania, faktury, umowy 
o pracę, protokół ze spotkania w sprawie ustaleń warunków dostawy autobusów z dnia 22 
grudnia 2016r.  

 
W  ocenie  Izby  Przystępujący  w  swoich  wyjaśnieniach  nie  miał  obowiązku  podania 

stawki za godzinę pracy kierowcy i szacowanego wynagrodzenia miesięcznego w podziale 
na  różne  formy  zatrudnienia,  bowiem  sam  Zamawiający  przyznał,  że  w  tym  względzie 
popełnił błąd wzywając go do tego, wykraczając poza zakres wskazany przez Izbę w wyroku 
o sygn. akt KIO 466/17. 

 
Nadto  Izba,  uznała,  że  z  racji  braku  bezwzględnego  wymogu  Zamawiającego 

zatrudnienia na umowę o pracę wszystkich osób realizujących zamówienie, a tylko takiego 
zatrudnienia czterech osób, Przystępujący nie był zobowiązany na etapie wyjaśniania rażąco 
niskiej ceny do jednoznacznej deklaracji w tym zakresie. 


Izba doszła również do przekonania, że o możliwości wystąpienia rażąco niskiej ceny 

nie  przesądza  okoliczność  zmiany  w  kalkulacji  cenowej  symulowanej  ilości  kierowców 
przeznaczonych do wykonania zadania. 

 
Dodatkowo,  z  powodu  braku  wymagania  Zamawiającego  zatrudnienia  dyspozytora 

na  pełny  etat  i  możliwości  wykonywania  przez  niego  tej  funkcji  w  formule  dyżurów  Izba 
uznała argumenty Odwołującego w tym zakresie za bezpodstawne. 

 
Poza tym Izba wzięła również pod uwagę bezsporną okoliczność, że wynagrodzenie 

Przystępującego  przeznaczone  dla  kierowców  i  dyspozytora  nie  jest  niższe  niż  minimalne 
wynagrodzenie.  

 
Zdaniem  Izby  Przystępujący  w  trakcie  postępowania  wyjaśniającego  przed 

Zamawiającym  wykazał  również  przesłankę  wyjątkowo  sprzyjających  warunków 
wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  wykonawcy  w  postaci  wynegocjowania  z 
producentem  autobusów  SOR  obowiązku  odkupu  autobusów  po  zakończeniu  świadczenia 
usługi  według wartości odkupu 63% za autobusy marki SOR BN 12 i 58% za autobusy marki 
SOR BN 9,5. 

 
Dodatkowo,  wymaga  zauważenia,  że  w  wynegocjowanej  cenie  uwzględniono 

wymagane  w  SIWZ  wyposażenie  dodatkowe:  terminal  sterujący(sterownik)  tablic  i 
kasowników,  komplet  elektronicznych  tablic  kierunkowych,  kasowniki  biletów,  urządzenia 
systemu punktualności, system monitoringu video, a także koszt fabrycznego pomalowania 
w barwy objęte wymaganiami Zamawiającego. 

 
Za  wyjątkowo  sprzyjający  warunek  wykonywania  zamówienia  dostępnego  dla 

wykonawcy, należało uznać – w ocenie Izby – okoliczność budowy nowej bazy transportowej 
wraz z infrastrukturą w granicach administracyjnych W..  

 
Za  bezzasadną  Izba  uznała  możliwość  żądania  od  Przystępującego  wykazania  się 

dodatkowymi  środkami  finansowymi  dedykowanymi  do  zakupu  nowych  autobusów  na 
poziomie  około  3  mln.  zł,  bowiem  zgodnie  z  warunkami  podmiotowymi  SIWZ  wykonawcy 
mieli  się  wykazać  wielokrotnie  niższą  kwotą  na  potwierdzenie  zdolności  finansowej  i 
ekonomicznej.  Izba  przy  ocenie  tego  zarzutu  przyjęła,  że  wystarczające  jest  oświadczenie 
Przystępującego  o  finansowaniu  zakupu  autobusów  ze  środków  własnych  z  ewentualnym 
częściowym jego leasingiem. 


Izba  przyjęła  również  wyjaśnienia  Odwołującego,  że  Zamawiający  wymagał 

posiadania  bileterek  jedynie  z  aktualną  homologacją  zgodnie  z  rozporządzeniem  z  dnia 
27.08.2013 r. Ministra Gospodarki w sprawie kryteriów warunków technicznych, jakim muszą 
odpowiadać kasy fiskalne.  

 
W związku z tym Izba uznała za skutecznie przeprowadzony przez Przystępującego 

na  rozprawie  dowód  z  okazania  wyciągu  z  korespondencji  elektronicznej  od  producenta 
bileterek E.S. i spółka - spółka jawna, do której zostało załączone oświadczenie producenta 
o  legalności  stosowania  bileterek  firmy  E.  z  dnia  16.01.2017  r.,  z  którego  wynika,  że 
wszystkie użytkowane bileterki autobusowe nabyte w okresie ważności decyzji Ministerstwa 
Finansów  lub  Głównego  Urzędu  Miar  mogą  być  nadal  stosowane  i  mogą  być  podstawą 
rozliczania dopłat do ustawowych biletów ulgowych.  

 
W  piśmie  tym  złożono  oświadczenia,  że  bileterkom  tym  wydano  dokumenty 

homologacyjne  (sprawa  dotyczy  bileterek  autobusowych  105  oraz  stacjonarnych  dla  printo 
bus) wydane przez Ministerstwo Finansów, natomiast w stosunku do autobusów printo bus 
również wydane przez Główny Urząd Miar. 

 
Jednocześnie  za  wiarygodny  Izba  uznała  wykaz  bileterek  autobusowych  i 

stacjonarnych  będących  własnością  Przystępującego  według  stanu  na  dzień  5  czerwca 
2017r.  potwierdzony  przez  wykonawcę  A.  –  autoryzowany  serwis  E.  świadczący  o 
użyteczności  tych  urządzeń,  skoro  są  one  serwisowane  i  wobec  tego  możliwe  jest  ich 
wykorzystanie w przedmiotowym zamówieniu. 

 
Według  zapatrywania  Izby  celem  postępowania  wyjaśniającego,  o  którym  mowa  w 

art.90  ustawy  Pzp,  jest  ustalenie  faktów  świadczących  o  tym,  że  zaoferowana  przez 
wykonawców  cena  jest  nierealna,  niewiarygodna  i  nie  zapewni  prawidłowego  wykonania 
przedmiotu zamówienia. 

 
Izba  przyjęła,  że  powyższa  procedura  wyjaśniająca  musi  zmierzać  do  wyjaśnienia 

zaoferowanej ceny, a także wątpliwych jej kosztów. 

 
Jedynie  przedłożenie  przez  wykonawcę  ogólnych,  lakonicznych  wyjaśnień  i 

niewiarygodnych  dowodów  mogłoby  prowadzić  do  odrzucenia  oferty  Przystępującego,  bez 
prowadzenia dodatkowych wyjaśnień. 
 

Wprawdzie zgodnie z art.190 ust. 1a pkt. 1 ustawy Pzp ciężar dowodu, że oferta nie 

zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo 


uczestnikiem  postępowania  odwoławczego,  jednak  złożone  w  postępowaniu  odwoławczym 
wyjaśnienia  i  dowody  wymagają  przeprowadzenia  przeciwdowodu,  jeżeli  Odwołujący  ma 
wiedzę,  że  podana  przez  Przystępującego  cena  jest  rażąco  niska  i  zawiera  rażąco  niskie 
koszty, które nie zapewniają należytego wykonania zadania. 

 
Izba  potraktowała  podane  przez  Odwołującego  w  jego  odwołaniu  kalkulacje 

odnoszące się do wyjaśnień Przystępującego, jako jego oświadczenie nie poparte żadnymi 
dowodami.  

Innymi  słowy  propozycje  kalkulacyjnych  wyliczeń  dokonanych  przez  Odwołującego 

nie przesądzają o możliwościach ofertowych Przystępującego. 

 
Izba  nie  uznała  za  miarodajny  przedłożony  przez  Odwołującego  raport premium  dla 

stanowiska Kierowca autobusu, bowiem odnosił się on do wynagrodzeń całkowitych, a także 
pochodził  ze  strony  internetowej,  które  to  źródło  Odwołujący  nie  uwiarygodnił,  podobnie 
jeżeli  chodzi  o  ogłoszenie  o  wynagrodzeniu  kierowcy  autobusu,  co  do  którego  nie  jest 
wiadome w jakich okolicznościach została złożona powyższa oferta pracy. 

 
Jeżeli  zaś  chodzi  o  umowę  Przystępującego  z  2015r.  na  realizację  usług 

przewozowych  w  komunikacji  zlecanej  ze  stawką  24  zł  netto, to  należy  zwrócić  uwagę,  że 
stawki te pochodzą sprzed 2 lat i Odwołujący nie wykazał w jakich uwarunkowaniach zostały 
one ustanowione. 

 
Dodatkowo, nie przekonały Izby złożona oferta zakupu sprzętu oraz sześć faktur na 

okoliczność  wykazania  kosztów  dotyczących  dystrybucji  biletów,  które  mogą,  co  najwyżej 
potwierdzać propozycje skierowane do Odwołującego i zawarte z nim transakcje. 

 
Ostatecznie,  jako  przesądzająca  w  rozpoznawanej  sprawie  była  –  według 

zapatrywania Izby - okoliczność wynikająca ze zdrowego rozsądku i logiki, że nie może być 
uznana  za  ofertę  z  rażąco  niską ceną  oferta  Przystępującego, której  wartość  wobec  oferty 
Odwołującego różni się jedynie o 3%. 
 

Z  powyższych  względów  należało  przyjąć,  że  Zamawiający  nie  miał  podstawy  do 

odrzucenia  oferty  wykonawcy  na  zasadzie  art.  89  ust.1  pkt.  4  ustawy  Pzp,  które  mogłoby 
nastąpić  jedynie,  gdyby  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  ze  złożonymi  dowodami 
potwierdzała,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt  w  stosunku  do  przedmiotu 
zamówienia. 


W  ocenie  Izby  przeprowadzone  przez  Zamawiającego  postępowanie  wyjaśniające 

rażąco  niską  cenę  zostało  przeprowadzone  przez  niego  w  sposób  wszechstronny  i 
wyczerpujący. 

 
Izba zatem nie mogła uznać takiego działania Zamawiającego za nie mieszczące się 

w dyspozycji przepisu art.90 ust.3 ustawy Pzp. 
 

W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp postanowiła oddalić 

odwołanie.  
 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  na  podstawie  art.  192 

ust.  9  i  10  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  stosownie  do  wyniku  postępowania,  z 
uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. 
w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w 
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). 

                                                                Przewodniczący:……………………………..