KIO 828/17 WYROK dnia 16.05.2017 r.

Sygn. akt KIO 828/17 

WYROK 

z dnia 16.05.2017  r. 

                                      Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

                                                 Przewodniczący:     

Emil Kawa 

                                                          Protokolant:             Piotr Cegłowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  12  maja  2017  roku  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 24.04.2017 r. przez

 wykonawcę 

P.  U.  I.  E.-I.  S.A.  (…)  w  postępowaniu  prowadzonym  przez  Miasto  Gorzów  Wielkopolski 

(…) 

                                                         orzeka 

1.  oddala odwołanie 

2.  zalicza w poczet kosztów odwołania kwotę 7 500,00 (siedem tysięcy pięćset) złotych 

uiszczoną przez odwołującego 

P. U. I. E.-I. S.A. (…) tytułem wpisu od odwołania 

2.1 zasądza od odwołującego 

P. U. I. E.-I. S.A. (…) na rzecz zamawiającego Miasto 

Gorzów  Wielkopolski  (…)  kwotę  3 600,00  (trzy  tysiące  sześćset)  złotych  tytułem 

zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.  

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  –  Prawo  zamówień 

publicznych  (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164  ze zm.)  na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od 

dnia  jego  doręczenia  –  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim. 

                                                        Przewodniczący: 

……………………………… 

Sygn.. akt KIO 828/17 

                                                   UZASADNIENIE 

Miasto  Gorzów  Wielkopolski  (…),  dalej  zwane  „Zamawiającym”  prowadzi 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na Pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu 

oraz  świadczenie  pomocy  technicznej  dla  Projektu  pn.  Modernizacja  wschodniego  wylotu 

drogi  DK  (…)  w  G.  na  odcinku  od  (…)  do  granic  Miasta.  Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało 

opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 32903 z dnia 27 lutego 2017 roku. 

Zamawiający  20  kwietnia  2017  roku  poinformował  wykonawców  o  unieważnieniu 

postepowania  z  tego  powodu,  że  z  dniem  12  kwietnia  2017  roku  upłynął  termin  związania 

wykonawców  złożonymi  ofertami,  a  żaden  z  wykonawców  nie  przedłużył  terminu  związania 

złożonej oferty. 

Wobec powyższej czynności Zamawiającego wykonawca P. U. I. E.-I. S.A. (…) wniósł 

odwołanie  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej.  We  wniesionym  odwołaniu  zarzucił 

Zamawiającemu  niezasadne  dokonanie  czynności  odrzucenia  oferty  Odwołującego  (a  w 

konsekwencji  unieważnienia  postępowania  ze  względu  na  brak  ofert  nie  podlegających 

odrzuceniu)  podczas  gdy  oferta  Odwołującego  nie  powinna  podlegać  odrzuceniu  i  wskutek 

oceny oferty byłaby ofertą najkorzystniejszą. 

Podnosząc  powyższe  wskazał  iż  Zamawiający  naruszył  art.  89  ustawy  Pzp  w 

szczególności  ust.  1  pkt  1)  tego  przepisu,  poprzez  jego  błędne  zastosowanie  -  jako. 

podstawy  do  odrzucenia  oferty  Odwołującego,  podczas  gdy  prawidłowe  zastosowanie  tych 

przepisów  "winno  skutkować  uznaniem  że  wobec  oferty  Odwołującego  nie  zachodzą 

przesłanki  odrzucenia.  W  konsekwencji  naruszenia  wskazanego  powyżej  doszło  do 

naruszenia art. 93 ust. 1 pkt 1) ustawy Pzp poprzez unieważnienie postępowania ze względu 

na  brak  ofert  nie  podlegających  odrzuceniu.  Uwzględnienie  zarzutu  wskazującego  na 

bezzasadność  odrzucenia  oferty  Odwołującego  winno  skutkować  także  unieważnieniem 

czynności unieważnienia postępowania, gdyż odpadnie podstawa prawna tej czynności. 

W  uzasadnieniu  podniesionych  zarzutów  podał,  ze  w  dniu  12  kwietnia  2017  roku 

upłynął  termin  związania  ofertą  Odwołującego  ustalony  zgodnie  z  SIWZ  jako  termin  30 

dniowy. W tym samym dniu upłynął termin związania ofertami także w przypadku wszystkich 

innych  wykonawców.  Zamawiający  nie  wzywał  wykonawców  do  przedłużenia  terminu 

związania  ofertą  tj  nie  skorzystał  z  uprawnienia  wynikającego  z  art.  85  ust.  2  ustawy  Pzp. 

Wykonawcy,  w  tym  Odwołujący  nie  przedłużyli  terminu  związania  ofertą  samodzielnie.  W 

przypadku  Odwołującego  wadium  zostało  wniesione  w  pieniądzu  i  w  dacie  złożenia 

odwołania nie zostało Odwołującemu zwrócone. 

Zamawiający  odrzucił  wszystkie  oferty  w  tym  ofertę  Odwołującego  wskazując  jako 

podstawę  prawną  art.  89  ust.  1  pkt  1)  tj  niezgodność  oferty  z  ustawą.  W  uzasadnieniu 

odrzucenia ofert nie przedstawił jednaj na czym polega niezgodność oferty z ustawą. Można 

jedynie  domyślać  się,  że  niezgodność  tą  zamawiający  wywiódł  z  upływu  okresu  związania 

ofertą pisząc, że nie jest możliwy wybór żadnej ze złożonych ofert jako najkorzystniejszej gdy 

upłynął termin związania wykonawców tymi ofertami 

Ten  pogląd  zamawiającego  pozostaje  w  sprzeczności  z  poglądami  orzecznictwa 

Krajowej  Izby  Odwoławczej  oraz  sądów  powszechnych.  W  ocenie  orzecznictwa  upływ 

terminu  związania  ofertą  nie  niweczy  możliwości  wyboru  takiej  oferty  i  zawarcia  umowy. 

Skutkiem  upływu  terminu  związania  ofertą  jest  jedynie  brak  zobowiązania  wykonawcy  do 

zawarcia  umowy.  Tego  jednak  nie  można  utożsamiać  z  możliwością  zawarcia  umowy. 

Przesłanka  z  art.  89  ust.  1  pkt  1  odnosi  się  jedynie  do  niezgodności  z  ustawą  oferty 

rozumianej  jako  oświadczenie  woli  (zgodnie  z  art.  66  Kc  oraz  uchwałą  SN  z  dnia  21 

października  2005  r.,  III  CZP  74/05,)  Oświadczenie  woli  pozostaje  z  ustawą  zgodne  nawet 

wówczas  gdy  upływa  termin  związania  ofertą.  Treść  oświadczenia  nie  ulega  bowiem 

zmianie.  Wskutek  upływu  terminu  związania  ofertą  Jedynie  obowiązek  zawarcia  umowy 

zmienia  się  w  uprawnienie  do  zawarci  tej  umowy,  co  potwierdza  przytaczane  wyżej 

orzecznictwo.  W  orzeczeniu  KIO  1832/16  wprost  sformułowano  tezę  która  wskazuje  na 

wadliwość rozstrzygnięcia Zamawiającego w postępowaniu objętym niniejszym odwołaniem 

o  odrzuceniu  ofert  na  podstawie  art.  89  ust.1  pkt  1).  Teza  w  przywołanym  wyroku  brzmi: 

„bezpodstawne  jest  twierdzenie,  że  oferta,  którą  wykonawca  przestał  być  związany,  jest 

niezgodna z ustawą i podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust 1 pkt 1 p.z.p.” 

Także  wykładnia  systemowa  nie  pozwala  na  przyjęcie,  że  zastosowany  przez 

Zamawiającego art. 89 ust 1 pkt 1) może być podstawą odrzucenia oferty, co do której termin 

związania  upłynął.  Ustawodawca  w  celu  odrzucenia  ofert,  którymi  wykonawcy  nie  są  i  nie 

chcą  być  związani  zawarł  w  ustawie  przepis  art.  89  ust.  1  pkt  7a.  Przepis  ten  nakazuje 

odrzucić  ofertę,  gdy  wykonawca  nie  wyraził  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania. 

Racjonalny  ustawodawca  nie  tworzyłby  przepisu  szczególnego  jako  podstawy  odrzucenia 

oferty  którą  wykonawca  nie  jest  związany,  gdyby  taka  możliwość  odrzucenia  istniała  na 

podstawie  normy  bardziej  ogólnej  tj  art.  89  ust  1  pkt  1.  Współistnienie  tych  przesłanek 

odrzucenia  ofert  potwierdza,  że  brak  terminu  związania  ofertą  nie  zawiera  się  w  pojęciu 

niezgodności  oferty  z  ustawą.  Zastosowana  przez  zamawiającego  przesłanka  odrzucenia 

oferty  Odwołującego  jest  więc  błędnym  stosowaniem  przepisów  ustawy.  Brak  działania 

wykonawcy z własnej inicjatywy w celu przedłużenia tego terminu nie skutkuje odrzuceniem 

oferty, a zgodnie z orzecznictwem na które wskazujemy możliwe jest zawarcie umowy. Nie 

zachodzi  więc  ani  wskazana  w  informacji  o  unieważnieniu  postępowania,  ani  żadna  inna 

przesłanka unieważnienia postępowania. 

Za błędną i nie znajdująca potwierdzenia w stanie faktycznym należy uznać też tezę 

sformułowaną  przez  zamawiającego  w  zawiadomieniu  o  unieważnieniu  postępowania,  że 

wykonawcy.  W  tym  odwołujący  nie  są  zainteresowani  realizacją  zamówienia.  Zamawiający 

nie badał tego zainteresowania i nie zwracał się do wykonawców o potwierdzenie dalszego 

zainteresowania  udziałem  w  postępowaniu  i  zawarciem  umowy.  Jednocześnie  Odwołujący 

przed  wniesieniem  niniejszego  odwołania  złożył  wobec  zamawiającego  nie  budzące 

wątpliwości  oświadczenie  woli,  że  mimo  upływu  terminu  związania  ofertą  nie  uchyli  się  od 

zawarcia umowy, gdyby jego ofertę poddano badaniu i dokonano jj wyboru. Zawarcie takiej 

umowy  po  terminie  związania  ofertą  jest  możliwe  co  potwierdza  Trybunał  Konstytucyjny  w 

postanowieniu z dnia 24 lutego 2010 r., SK 22/08, OSNP 2009, nr 23-24, poz. 331, w którym 

wyraził pogląd iż upływ terminu związania ofertą nie stoi na przeszkodzie zawarciu umowy w 

sprawie zamówienia publicznego. 

Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie

 wniósł o oddalenie odwołania bez 

merytorycznego  rozpatrywania  zarzutów,  ewentualnie  w  przypadku  nieuwzględnienia 

przedmiotowego żądania o oddalenie odwołania w całości. 

W uzasadnieniu podał, że w dniu 20 kwietnia 2017 r., na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 

1  ustawy    Pzp,  Zamawiający  odrzucił  oferty  wszystkich  Wykonawców  ponieważ  upłynął 

okres  związania  tymi  ofertami  i  oferty  te  wygasły.  Jednocześnie  Zamawiający  unieważnił 

postępowanie  na  podstawie  art.  93  ust.  1  pkt  1  cyt.  ustawy,  ponieważ  nie  złożono  żadnej 

oferty, która nie podlegałaby odrzuceniu w dniu unieważnienia postępowania.  

Zgodnie  ze  stanem  faktycznym  Odwołujący  nie  wykazał  interesu  w  uzyskaniu 

zamówienia.  Wykazanie  legitymacji  do  skorzystania  ze  środka  ochrony  prawnej,  zgodnie  z 

art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  wymaga  kumulatywnego  spełniania  przesłanek  w  postaci 

posiadania  interesu  w  uzyskaniu  danego  zamówienia  oraz  poniesienia  bądź  możliwości 

poniesienia szkody  w  wyniku naruszenia przez  zamawiającego przepisów niniejszej ustawy 

Pzp.  odwołujący  nie  przedłużył  terminu  związania  ofertą  zatem  utracił  status  wykonawcy 

ubiegającego się o zamówienie, a przez to nie posiada interesu w uzyskaniu zamówienia, jak 

również z tego tytułu nie może ponieść szkody. 

W  związku  z  wyżej  przytoczonymi  argumentami  unieważnienie  czynności 

unieważnienia  postępowania  nie  daje  Odwołującemu  możliwości  dalszego  uczestnictwa  w 

przedmiotowym postępowaniu oraz uznania jego oferty za najkorzystniejszą gdyż jego oferta 

wygasła.  Ponieważ  brak  jest  innych  ważnych  ofert  unieważnienie  czynności  unieważnienia 

postępowania  byłoby  bezcelowe.  Ponadto  Zamawiający  podkreślił,  iż  twierdzenie 

Odwołującego,  że  jego  oferta  po  dokonaniu  badania  i  oceny  ofert  winna  być  uznana  za 

najkorzystniejszą  jest  co  najmniej  przedwczesne.  Gdyby  Zamawiający  nie  odrzucił  ofert, 

których  termin  związania  upłynął  to  należy  wskazać,  że  Wykonawca  konsorcjum  firm  K.  I. 

Sp.  z  o.o.  Sp.  k..  K.  I.  Sp.  j.  przedstawiła  ofertę  z  korzystniejszym  bilansem  ceny  i  innych 

kryteriów oceny ofert. 

Wskazał,  że  art.  1  ustawy  Pzp  stanowi,  że  ustawa  określa  zasady  i  tryb  udzielania 

zamówień  publicznych,  natomiast  w  art.  14  wskazuje,  że  do  czynności  podejmowanych 

przez  zamawiającego  i  wykonawców  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  stosuje  się 

przepisy ustawy Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Powołany art. 

14  jest  jednym  z  najważniejszych  przepisów  ustawy  z  punktu  widzenia  praktyki  udzielania 

zamówień publicznych, gdyż w przypadku nie znalezienia odpowiedzi na wątpliwości prawne 

na gruncie ustawy Pzp  zamawiający jest zobowiązany do korzystania z regulacji zawartych 

w kodeksie cywilnym. Błędne jest zatem przekonanie Odwołującego, iż przepisy ustawy Pzp 

nie wiążą negatywnych skutków z brakiem związania ofertą. W takim przypadku zapis art. 85 

ust.  2  cyt.  ustawy,  mówiący  o  uprawnieniu  wykonawcy  do  przedłużenia  terminu  związania 

ofertą byłby zapisem zbędnym. 

Zamawiający  stwierdza,  że  okres  na  jaki  wykonawca  wiąże  się  ofertą  jest 

konstytutywna częścią tej oferty, rozumianej zgodnie z art. 66 k.c. jako oświadczenie woli. Z 

chwilą złożenia oferty zamawiającemu powstaje dla wykonawcy skutek w postaci związania 

jej  treścią  co  z  kolei  wpływa  na  dalsze  prawa  i  obowiązki  wykonawcy.  Związanie  treścią 

oferty  polega  na  tym,  że  wykonawca  po  jej  złożeniu  nie  może  już  jej  wycofać  lub  zmienić. 

Wykonawca nie ma też wpływu na zawarcie umowy z zmawiającym bowiem to zamawiający 

swoją  autonomiczną  decyzją  przyjmuje  ofertę  tym  samym  powoduje  ukształtowanie  się 

nowego stanu prawnego powstania zobowiązania pomiędzy nim a wykonawca. W związku z 

powyższym  w  żaden  sposób  nie  można  przyjąć  tezy  Odwołującego,  iż  po  upływie  terminu 

związania ofertą treść oświadczenia woli wykonawcy nie ulega zmianie. Nawet gdyby uznać, 

ż

e  oferta  nie  wygasa  lecz  nadal  pozostaje  ofertą  to  przyjęcie  takiej  oferty  przez 

zamawiającego rodziłoby odmienny stan prawny niż przyjęcie oferty pozostającej w terminie 

związania  zawarcie  umowy  byłoby  zależne  od  woli  wykonawcy.  Byłaby  to  zatem  oferta 

odmienna od oferty pierwotnej, oferta nowa, zaś zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy Pzp każdy z 

wykonawców może złożyć tylko jedną ofertę. 

Wskazał  na  wyrok  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  z  dnia  2004-09-03,  sygn.  V  Ca 

1738/04,  gdzie  sąd

  orzekł,  iż  zmawiający  jest  zobowiązany  odrzucić  ofertę,  gdy  oferta  jest 

niezgodna z ustawą. Określił również, że przez ofertę niezgodną z ustawą należy rozumieć 

ofertę  niezgodną  z  zasadami  udzielania  zamówień,  jak  też  z  poszczególnymi  przepisami 

ustawy,  z  przepisami  aktów  wykonawczych  wydanych  na  podstawie  ustawy,  a  także 

przepisami  aktów  prawnych,  do  których  ustawa  się  odwołuje.  Oświadczenie  każdego 

wykonawcy o związaniu się treścią swojej oferty powinno być ważne w toku postępowania o 

udzielenie zamówienia publicznego, co najmniej do czasu wyboru oferty najkorzystniejszej. Z 

chwilą upływu okresu związania ofertą należy uznać, że wykonawca nie jest zainteresowany 

realizacją  niegdyś  złożonej  oferty,  gdyby  był,  to  by  sam  z  własnej  inicjatywy  w  oparciu  o 

przepis  art.  85  ust.  2  przedłużył  okres  związania  ofertą.  Oferta  taka  winna  być  odrzucona 

jako sprzeczna z art. 89 ust.1 pkt 1 ustawy 

Podkreślił,  ze  bez  znaczenia  dla  oceny  sytuacji  oferty  Odwołującego    jest  tu  fakt,  iż 

Odwołujący  w dniu 21.04.2017 r./po unieważnieniu postępowania/ przesłał Zamawiającemu 

pocztą  elektroniczną  informację,  że  jest  zainteresowany  realizacją  zamówienia  na 

zaproponowanych  w  ofercie  warunkach.  Jego  termin  związania  ofertą  upłynął  w  dniu 

11.04.2017  r.,  a  w  dniu  12.04.2017  r.  oferta  ta  była  już  nieważna.  Podkreślił  także,  że 

oceniając  sytuacje  w  tym  postępowaniu  nie  można  zgodzić  się  ze  stanowiskiem  KIO   

zawartym w przywołanym przez Odwołującego wyroku KIO 1832/16, w wyniku której Izba w 

orzekającym w tej sprawie składzie stwierdziła, iż „bezpodstawne jest twierdzenie, że oferta, 

którą  wykonawca  przestał  być  związany,  jest  niezgodna  z  ustawą  i  podlega  odrzuceniu  na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp”. 

Reasumując powyższe stwierdził, że, Zamawiający zgodnie z prawem odrzucił ofertę 

Odwołującego  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  jako 

ofertę nieważną oraz  w  związku z brakiem innych  ważnych ofert, pozostających w terminie 

związania  ofertą  w  dniu  zamknięcia  postępowania,  unieważnił  postępowanie  na  podstawie 

art. 93 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  rozpoznając  złożone  odwołanie  na  rozprawie  

i  uwzględniając  dokumentację  z  przedmiotowego  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  oraz  stanowiska  stron  zaprezentowane  na  piśmie  i  do 

protokołu rozprawy, ustaliła i zważyła co następuje.  

Odwołanie  nie  może  zostać  uwzględnione  z  powodu  braku  spełniania  przez 

odwołującego przesłanek z art. 179 ust.1 Pzp. 

W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek 

ustawowych  skutkujących  odrzuceniem  odwołania,  wynikających  z  art.  189  ust.  2  ustawy 

Pzp. 

Na  wstępie  ocenie  Izby  podlega  kwestia  podniesiona  przez  Zamawiającego,  iż 

Odwołujący  w  sytuacji  prawnej  w  jakiej  znalazła  się  w  postepowaniu  jego  oferta,  nie  ma 

interesu  w  uzyskaniu  zamówienia,  gdyż  nie  mogąc  skutecznie  domagać  się  od 

Zamawiającego  zawarcia  umowy  na  złożoną  ofertę  nie  może  ponieść  szkody  w  wyniku 

naruszenia przez Zamawiającego przepisów Pzp. 

Wskazać  należy  iż  przepis  art.  179  ustawy  Pzp  statuuje  ogólną  zasadę,  iż  środki 

ochrony  prawnej  przysługują  tylko  tym  uczestnikom  postępowania,  którzy  mają  lub  mieli 

interes  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz  ponieśli  lub  mogą  ponieść  szkodę  w  wyniku 

naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.  Interes wykonawcy o którym 

mowa  w  art.  179  ust.1  Pzp  w  każdym  przypadku  łączony  jest  z  niemożnością  uzyskania 

zamówienia  i  w  toku  postępowania  okoliczność  ta  musi  być  wykazana,  gdyż  jest  to 

przesłanka  materialno  -  prawna  przesądzająca  o  skuteczności  wniesienia  odwołania,  czy 

innego środka ochrony prawnej.  W tym postepowaniu pierwsza przesłanka z art. 179 ust.1 

dotycząca  wykazania  interesu  w  uzyskaniu  zamówienia  jest  niewątpliwa  i  niesporna 

pomiędzy stronami.  Spór budzi natomiast wykazanie przez Odwołującego spełniania drugiej 

przesłanki dotyczącej możliwości poniesienia w stanie faktycznym sprawy szkody  w wyniku 

działań  Zamawiającego.  W  tym  miejscu  zasadne  jest  wskazanie,  że  ani  w  kodeksie 

cywilnym, ani w ustawie Pzp pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane. Jednak trafny wydaje 

się pogląd ugruntowany w doktrynie i orzecznictwie, że przez szkodę rozumie się uszczerbek 

majątkowy  lub  niemajątkowy,  jakiego  doznaje  poszkodowany  w  wyniku  określonego 

działania  lub  zaniechania.  W  świetle  art.  179  ust.  1  Pzp  podkreślenia  wymaga,  iż  szkoda 

musi  być  wynikiem  naruszenia  przez  zamawiającego  ustawy,  co  oznacza,  iż  wykazywana 

przez  odwołującego  szkoda  musi  pozostawać  w  adekwatnym  związku  przyczynowym  z 

uchybieniem  przez  Zamawiającego  przepisom  Pzp.  Konieczne  jest  tym  samym  wykazanie 

przez  Odwołującego,  iż  Zamawiający  dokonał  albo  zaniechał  dokonania  czynności  wbrew 

przepisom  Pzp,  czego  normalnym  następstwem  w  okolicznościach  danej  sprawy  jest 

poniesienie lub możliwość poniesienia szkody przez wnoszącego odwołanie. Jak podnosi się 

w  piśmiennictwie  następstwa  normalne to typowe,  oczekiwane  w  zwykłej kolejności rzeczy, 

które  zazwyczaj  z  danego  faktu  wynikają.  Jednocześnie  -  uwzględniając  zasady 

doświadczenia  życiowego  -  nie  są  wynikiem  szczególnego  zbiegu  okoliczności.  Jak  można 

wywieść  z  wyroku  SN  z  dnia  19  czerwca  2008  r.  (sygn.  akt  V  CSK  18/08,  Lex  nr  424431) 

następstwo ma charakter normalny wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków 

oraz  w  zwyczajnym  biegu  rzeczy,  bez  zaistnienia  szczególnych  okoliczności,  szkoda  jest 

zwykle następstwem określonego zdarzenia.

Podkreślić  należy,  że  Krajowa  Izba  Odwoławcza  z  urzędu  (wyrok

  SO  w  Łodzi  sygn. 

akt  XIII  Ga  379/12)    w  każdym  rozpatrywanym  przypadku  zobowiązana  jest  do  badania 

przesłanek  wskazanych  w  art.  179  ust.  1  Pzp,  tj.  interesu  w  uzyskaniu  danego  zamówieni 

oraz  poniesienia  lub  możliwości  poniesienia  szkody  na  skutek  naruszenia  przez 

zamawiającego przepisów ustawy Pzp. Są to przesłanki materialno--prawne, co oznacza, iż 

odwołanie  w  przypadku  ich  braku  lub  nieudowodnienia  podlega  oddaleniu  z  uwagi  na  brak 

legitymacji  do  jego  wniesienia,  niezależnie  od  zasadności  podnoszonych  w  odwołaniu 

zarzutów  

Podstawową  kwestia  mającą  wpływ  na  treść  przedmiotowego  orzeczenia  była,  po 

pierwsze  sprawa,  czy  Zamawiający  nie  wzywając  wykonawców  do  przedłużenia  terminu 

związania oferta dopuścił się zaniechania czynności  wbrew przepisom Pzp i po drugie, czy 

brak  terminu  związania  ofertą  Odwołującego,  przesadza  o  braku  możliwości  wyboru  jego 

oferty jako najkorzystniejszej w postepowaniu  i  zawarcia umowy na  wykonanie zamówienia 

opisanego w SIWZ.  

Na  wstępie  rozważań  do  powyższych  kwestii  wskazać  należy,  iż  kwestia  dotycząca 

wpływu  terminu  związania  ofertą  na możliwość  przeprowadzenia  w  całości  postepowania  o 

udzielenie  zamówienia,  zarówno  w  orzecznictwie  Krajowej  Izby  Odwoławczej  jak  i  sądów 

powszechnych  nie  jest  postrzegana  jednolicie.  Różnica  w  ocenie  tej  sytuacji  odnosi  się  w 

szczególności  do  kwestii  -  czy  pomimo  upływu  terminu  związania  ofertą,  oferta  taka  jest 

nadal  ofertą  w  myśl  Pzp  i  czy  może  zostać  wybrana  jak  oferta  najkorzystniejsza  w 

postepowaniu. Sama kwestia dotycząca możliwości zawarcia umowy z wykonawcą, którego 

okres związania  ofertą po wyborze upłynął, nie budzi wątpliwości w orzecznictwie i nie była 

też sporna pomiędzy stronami. W tej materii Trybunał Konstytucyjny  w orzeczeniu z dnia 24 

lutego  2010  r.  (sygn.  akt  SK  22/08)  uznał,  że  zawarcie  umowy  w  sprawie  zamówienia 

publicznego  nie  wymaga  ważności  terminu  związania  ofertą  -  dopuszczalne  jest  zawarcie 

umowy w sprawie zamówienia publicznego po upływie terminu związania ofertą.  

Odnosząc  się  do kwestii  podniesionej  w  odwołaniu,  iż  Zamawiający  niezasadnie  nie 

skorzystał  z  uprawnienia  wynikającego  z  art.  85  ust.2  ustawy  Pzp.  wskazać  należy,  że 

zgodnie z tym przepisem Zamawiający może jednorazowo na 3 dni przed upływem terminu 

związania  ofertą  zwrócić  się  do  wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  terminu 

związania ofertą. W tym postepowaniu w którym oferty złożyło sześciu wykonawców żaden z 

nich  nie  przedłużył  samodzielnie  terminu  związania  ofertą,  z  takim  wnioskiem  nie  wystąpił 

także  Zamawiający  co  zaskutkowało  tym,  że  z  chwilą  upływu  terminu  związania  ofert 

określonego  w  SIWZ  żaden  z  wykonawców  nie  pozostawał  związany  swoją  ofertą. 

Odwołujący  na  rozprawie  tłumaczył  ten  fakt  tym,  iż  nie  przedłużył  terminu  związania  ofertą 

bo  uważał,  że  Zamawiający  wystąpi  z  takim  wnioskiem  lub  zdąży  w  terminie  dokonać 

rozstrzygnięcia  postępowania.  Natomiast  Zamawiający  na  pytanie  Izby  w  tym  zakresie 

stwierdził, że nie miał obowiązku występowania z takim wnioskiem i uważał, że jeśli któryś z 

wykonawców  będzie  nadal  zainteresowany  udziałem  w  postepowaniu  to  samodzielnie 

przedłuży termin związania ofertą.  

Pomimo  tego,  że  takie  postępowanie  nie  stanowi  naruszenia  przez  Zamawiającego 

przepisu prawa mogącego skutkować uwzględnienie odwołania, to jednak Izba uznaje go za 

nieprawidłowe. 

Zauważyć  należy  iż  Zamawiający  wszczyna  postepowanie  celem  wykonania 

określonego celami społecznymi przedmiotu zamówienia. Na ten cel przeznaczane są środki 

publiczne, których wydawanie rozpoczyna się już  w chwili ponoszenia określonych kosztów 

na  prowadzenia  procedury  przetargowej,  a  nie  dopiero  z  chwilą  udzielenia  zamówienia 

wykonawcy.  Dlatego  też  Zamawiający  wszczynając  postepowanie  winien  mieć  za  cel 

pomyślne jego zakończenie, a nie jego unieważnienie z powodu zaniechania skorzystania z 

uprawnienia  przewidzianego  w  art.  85  ust.2  Pzp.  Uprawnienie  to,  zdaniem  Izby  należy 

interpretować podobnie jak uprawnienie z art. 87 ust.1 Pzp dotyczące możliwości wezwania 

wykonawcy  do  wyjaśnienia  treści  oferty.  W  orzecznictwie  Izby  utrwalił  się  pogląd,  że 

uprawnienie  z  art.  87  ust.1  Pzp  przeradza  się  w  obowiązek  żądania  od  wykonawców 

wyjaśnień  dotyczących  treści  złożonych  ofert  wówczas,  gdy  zamawiający  np.  zamierza 

odrzucić ofertę. W sytuacji tego postepowania, kiedy Zamawiający nie zdążył z oceną ofert w 

terminie  wskazanym  w  SIWZ  to  z  chociażby  z  racji  potrzeby  racjonalnego  wydatkowania 

ś

rodków  publicznych  winien  był    skorzystać  z  uprawnienia  z  art.  85  ust.2  Pzp.  W  tym 

postępowaniu  nadto  zachodzi  prawdopodobieństwo,  że  w  wyniku  nowego  postepowania 

Zamawiającemu  może  nie  zostać  złożona  oferta  z  ceną  możliwą  do  uzyskania  w  tym 

postepowaniu,  a  więc  może  wydatkować  wyższą  kwotę  środków  publicznych.

  Prawo 

zamówień  publicznych  powinno  być  postrzegane  jako  narzędzie  do  realizacji  zadań 

publicznych,  dla  których  nadrzędnym  celem  powinno  być  efektywne  i  racjonalne 

wydatkowanie  środków  publicznych.  Dlatego  też  takie  postepowanie  Zamawiającego  nie 

może zostać uznane przez Izbą za zgodne z zasadami prawa zamówień publicznych. 

Wracając  do  orzeczeń  sądów  okręgowych  w  sprawach  dotyczących  wpływu  braku 

związania  ofertą  na  możliwość  jej  wyboru  jako  najkorzystniejszej  wskazać  należy,  że  Sąd 

Okręgowy  w  Warszawie  w  wyroku  z 

  dnia  16  lipca  2014  r.,  sygn..  akt    XXIII  Ga  924/14, 

zwrócił  uwagę,  że  ze  względu  na  specyfikę  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego oraz swoisty charakter oferty złożonej na gruncie przepisów Pzp, należy uznać, 

ż

e upływ terminu związania ofertą nie przesądza o nieskuteczności oferty, a jedynie o braku 

istnienia  po  stronie  wykonawcy  obowiązku  zawarcia  umowy.  Podobnie  Sąd  Okręgowy  w 

Łodzi w wyroku z dnia 21 września 2012 r., XIII Ga 379/12 uznał, że „celem związania ofertą 

jest  umożliwienie  dochodzenia  przez  zamawiającego  spełnienia  zobowiązania  zawartego  w 

ofercie  wykonawcy.  Służy  to  więc  głównie  zabezpieczeniu  interesów  zamawiającego,  a  nie 

wykonawcy  (…).  Po  upływie  terminu  związania  ofertą  jest  ona  nadal  ważna,  z  tą  jednakże 

różnicą  że  działania  zgodne  z  jej  treścią  (czyli  zawarcie  umowy  na  warunkach  w  ofercie 

oznaczonych)  zależne  jest  już  wyłącznie  od  suwerennej  decyzji  wykonawcy.  Podobne 

stanowiska zostały zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2014 

r., IX Ga 392/13 , a także w wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 16 lutego 2011 

r.,  akt  VI  Ga  192/10,  w  którym  Sąd  uznał,  że  upływ  terminu  związania  ofertą  w  żadnym 

przypadku,  sam  przez  się,  nie  może  stanowić  podstawy  do  wykluczenia  z  postępowania 

wykonawcy  na  podstawie  art.  24  ust.  2  pkt  2  ustawy  (aktualnie  odrzucenia  oferty  na 

podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  7a  Pzp  -  przyp.  red.),  ponieważ  nie  stanowi  przeszkody  do 

badania oferty, jej wyboru i podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego.  

Przeciwstawne  do  powyższych  ustaleń  są  stanowiska  zawarte  w  orzeczeniach  Sądu 

Okręgowego w Tarnowie,

 który w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r., I Ca 495/13, stwierdził, że 

„konsekwencje upływu terminu związania ofertą należy oceniać przez pryzmat art. 66 k.c., na 

podstawie  którego  stan  związania  ofertą  jest  istotnym,  konstytutywnym  elementem 

oświadczenia  woli  zmierzającego  do  zawarcia  umowy,  stanowiącego  ofertę.  Oferta  wygasa 

wraz  z  upływem  oznaczonego  okresu,  w  którym  oferent  był  swoją  ofertą  związany.  (…). 

Wykonawca  poprzez  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  musi  wykazać,  że  miał  wolę 

przedłużenia  okresu  związania  z  ofertą,  albowiem  oświadczenia  woli  wykonawcy  w  tym 

zakresie  nie  może  mieć  charakteru  dorozumianego,  ale  winno  być  wyrażone  wprost.  W 

ocenie  Sądu,  przeciwnie  do  stanowiska  zajętego  przez  autora  skargi,  wybór  oferty,  której 

termin związania wygasł, pozostaje w sprzeczności z zasadą uczciwej konkurencji i równego 

traktowania  wykonawców  wyrażoną  w  art  7  ust.  1  Pzp.”.  Podobne  stanowisko  wynika  z 

Postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach, który w postanowieniu z dnia 2016-11-10, X 

Ga 458/16  uznał , że  z chwilą upływu dnia do jakiego wyznaczono termin związania ofertą 

oferta  ta  przestaje  wiązać  wykonawcę.  Nadto  wskazał,  że  za  nieuprawniony  należy  uznać 

pogląd, zgodnie z którym wywodzi się - w sposób rozszerzający - że skoro dopuszczalne jest 

zawarcie  umowy  po  upływie  terminu  związania  ofertą,  to  dopuszczalny  jest  także  wybór 

oferty,  której  termin  związania  wygasł.  To  zaś  powoduje,  że  w  ocenie  Sądu,  oferta  tego 

wykonawcy nie może zostać skutecznie wybrana w toku tego postępowania. 

  Zamawiający  podnosił,  że  upływu  terminu  związania  oferta  należy  rozpatrywać 

przez  pryzmat  przepisów  kodeksu  cywilnego,  gdzie    istotne  znaczenie  w  tym  zakresie  ma 

przepis art. 66 K.c., w świetle którego stan związania ofertą jest konstruktywnym elementem 

oświadczenia woli zmierzającego do zawarcia umowy. W tej materii Izba uznaje, że nie jest 

zasadne  proste  przenoszenie  uregulowań  dotyczących  uregulowań  oferty  z  kodeksu 

cywilnego  na  grunt  oferty  prawa  zamówień  publicznych,  gdyż  występuje  istotna  odrębność 

instytucji oferty w rozumieniu przepisów o zamówieniach publicznych od oferty uregulowanej 

w  przepisach  kodeksu  cywilnego.  Kwestia  ta  została  omówiona  w  ww.  wyroku  Sądu 

Okręgowego  w  Warszawie,  Sąd  wskazał,  że  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  jest  prowadzone  na  podstawie  ustawy  P.z.p.,  która  stanowi  lex  specialis 

względem  przepisów  kodeksu  cywilnego.  Zgodnie  z  art.  14  P.z.p.  przepisy  kodeksu 

cywilnego stosuje się, jeżeli przepisy ustawy P.z.p. nie stanowią inaczej. Zaznaczyć jednak 

należy,  iż  specyfika  i  charakter  uregulowań,  co  do  składania  ofert  i  zawarcia  umowy  w 

ustawie  P.z.p.  zakreśla  wyraźne  różnice  względem  ofert  i  zawarcia  umowy  w  stosunkach 

cywilnoprawnych  w  reżimie  kodeksu  cywilnego.    (…)Zasadniczą  jednak  rozbieżnością  w 

zakresie  charakteru  składanych  ofert  jest  to,  że  oferta,  o  której  mowa  w  art.  66  k.c., 

powoduje  taki  stan  związania  złożonym  oświadczeniem,  że  samo  przyjęcie  oferty  prowadzi 

do zawarcia umowy, natomiast w ofercie złożonej w postępowaniu o udzielenie zamówienia 

publicznego,  do  zawarcia  umowy  nie  wystarczy  samo  wybranie  oferty,  a  konieczne  jest 

dodatkowe  oświadczenie  woli  w  przedmiocie  zawarcia  umowy.  Z  uwagi  na  tak  istotne 

różnice  w  zakresie  doniosłości  skutków  przyjęcia  oferty  na  gruncie  przepisów  kodeksu 

cywilnego (samoistne, automatyczne zawarcie umowy) i wyboru oferty najkorzystniejszej na 

gruncie  przepisów  prawa  zamówień  publicznych  (wstępny  etap  poprzedzający  zawarcie 

umowy) nie można w prosty mechaniczny sposób przenosić rozwiązań prawa cywilnego na 

prawo  zamówień publicznych w  zakresie skutków i konsekwencji upływu terminu  związania 

ofertą.  Z  uwagi  na  tak  doniosłe  skutki  przyjęcia  oferty  z  kodeksu  cywilnego  (automatyczne 

zawarcie  umowy)  upływ  terminu  związania  ofertą  powoduje  automatyczny,  bezpowrotny 

upadek  oferty.  Jej  przyjęcie  po  upływie  terminu  związania  nie  rodzi  skutku  w  postaci 

zawarcia  umowy,  może  być  jedynie  rozważane  jako  nowa  oferta  zamawiającego.  Skutek 

wyboru  oferty  w  rozumieniu  prawa  zamówień  publicznych  nie  jest  tak  doniosły,  tj.  nie 

powoduje automatycznego  zawarcia umowy, brak jest  zatem podstaw, aby tak doniosły był 

również  skutek  upływu  terminu  związania  ofertą  polegający  na  automatycznym, 

bezpowrotnym  jej  upadku.  Zaznaczyć  przy  tym  należy,  że  w  reżimie  przepisów  p.z.p. 

przyjęcie przez zamawiającego propozycji zawarcia umowy nie może być uznane, tak jak ma 

to  miejsce  w  przypadku  reżimu  kodeksowego,  jako  nowa  oferta,  czy  kontroferta, w  sytuacji 

złożenia  oświadczenia  po  upływie  terminu  związania,  albowiem  ofertę  w  postępowaniu  o 

udzielenie  zamówienia  publicznego  może  złożyć  jedynie  wykonawca,  a  ponadto,  jak  już 

wskazano powyżej, może to uczynić tylko raz.  

Odnosząc  się  do  powyższego,  zdaniem  Izby  podkreślić  należy,  iż  w  żadnym  z  ww. 

wyroków  sądów  nie  zostało  uznane,  że  brak  terminu  związania  ofertą  jest  podstawą  do 

odrzucenia oferty. Taka możliwość istnieje tylko w sytuacji, kiedy wykonawca wezwany przez 

Zamawiającego do przedłużenia terminu związania ofertą nie wyrazi na to zgody (art. 89ust. 

1  pkt  7a  Pzp).  Nadto  żaden  przepis  ustawy  nie  wymaga  permanentnego  utrzymania  przez 

wykonawcę    stanu  związania  ofertą,  a  tylko  to mogłoby  być  podstawą  w  razie  upływu  tego 

terminu  do  rozpatrywania  niezgodności  takiej  oferty  z  ustawą.  Jednocześnie  de  lege  lata 

ż

aden  z  przepisów  ustawy  Pzp  nie  zakazuje  wyboru  oferty  wykonawcy,  który  swoją  ofertą 

związany  już  nie  jest.  Niedopuszczalne  jest  rozszerzanie  poprzez  analogie  podstaw  do 

odrzucenia  oferty.  Wszelkie  postawy  do  wykluczenia  wykonawcy  z  postepowania  lub 

odrzucenia jego oferty, jako wyjątki  od zasady, iż złożona oferta podlega badaniu i wyborowi 

winny być interpretowane w sposób ścisły.    

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  ustalenia  i  argumentację  organów  orzekających  Izba 

uznaje,  że  brak  jest  podstaw,  aby  Zamawiający  dokonał  odrzucenia  oferty,  co  do  której 

termin  związania  upłynął.  Tym  samym  Zamawiający  dokonując  odrzucenia  ofert  naruszył 

przepis art. 89 ust.1 pkt 1, gdyż przepis ten w tej sytuacji nie ma zastosowania.  

Upływ  terminu  związania  ofertą  nie  przesądza  o  nieskuteczności  oferty,  a  jedynie  o 

braku  istnienia  po  stronie  wykonawcy  obowiązku  zawarcia  umowy,  co  statuuje  prawo 

Zamawiającego  do  niewybrania  takiej  oferty,  gdyż  taki  wybór  mógłby  nie  doprowadzić  do 

skutecznego udzielenia zamówienia.  

Reasumując  powyżej  wymienione  stanowiska  w  sprawie  możliwości  wyboru  oferty 

wykonawcy kiedy upłynął termin jej związania Izba stoi na stanowisku, że Odwołujący nie ma 

interesu  w  uzyskaniu  zamówienia,  bowiem  nie  może  skutecznie  domagać  się  od 

Zamawiającego wyboru jego oferty i zawarcia z nim umowy. Dlatego też odwołanie podlega 

oddaleniu. Trzeba ponownie podkreślić, że celu odwołania należy upatrywać w poprawieniu 

sytuacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podmiotu, który z tego środka 

korzysta, a więc doprowadzenia do stanu kiedy wykonawca może skutecznie domagać się, 

aby  Zamawiający  jego  ofertę  ocenił  i  wybrał  jako  najkorzystniejszą.  W konsekwencji  nie 

została  spełniona  przesłanka  dotycząca  szkody,  bowiem wykonawca,  który  nie  może 

uzyskać zamówienia nie może tym samym ponieść uszczerbku majątkowego. 

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i ustalenia, Izba postanowiła jak w sentencji 

wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 191 ust. 2 i 192 ust. 2  ustawy Pzp,      

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 

9 i 10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i  2 b) rozporządzenia Prezesa Rady 

Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  roku  w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od 

odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania 

(Dz. U. Nr 41 poz. 238 ze zm.).   

                                                                  Przewodniczący    …………………….