KIO 940/17 Sygn. akt KIO 943/17 WYROK dnia 6 czerwca 2017 r.

Sygn. akt KIO 940/17 

Sygn. akt KIO 943/17 

WYROK 

z dnia 6 czerwca 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący:   Lubomira Matczuk-Mazuś 

Protokolant:  

Agata Dziuban 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniach  25  i  29  maja

  2017  r.  w  Warszawie  odwołań 

wniesionych  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  8  maja  2017  r.  przez 

wykonawców

A.  Control  Process  S.A.,  ul.  Obrońców  Modlina  16,  30-733  Kraków  (sygn.  akt  KIO 

B. AQUACOMS Sp. z o.o., ul. Wólczyńska 133, 01-919 Warszawa (sygn. akt KIO 943/17) 

w  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego: 

Gmina  Miasto  Łowicz,  Plac  Stary 

Rynek 1, 99-400 Łowicz 

przy udziale wykonawców:  

A. 1. Molewski Sp. z o.o., ul. Płocka 164, 87-800 Włocławek  

–  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

odwołującego (sygn. akt KIO 940/17) 

2.  FAMBUD  -  J.P.  Sp.  z  o.o.,  ul.  Mszczonowska  73,  96-100  Skierniewice     

3. Inżynieria Rzeszów S.A., ul. Podkarpacka 59A, 35-082 Rzeszów 

4. IDS-BUD S.A., ul. Grzybowska 87, 00-844 Warszawa  

–  zgłaszających  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

zamawiającego (sygn. akt KIO 940/17) 

B. 1. Control Process S.A., ul. Obrońców Modlina 16, 30-733 Kraków 

2. SEEN TECHNOLOGIE Sp. z o.o., ul. Siennicka 29, 04-394 Warszawa 

3. Molewski Sp. z o.o., ul. Płocka 164, 87-800 Włocławek 

–  zgłaszających  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

odwołującego (sygn. akt KIO 943/17) 

4. FAMBUD - J.P. Sp. z o.o., ul. Mszczonowska 73, 96-100 Skierniewice 

5. Inżynieria Rzeszów S.A., ul. Podkarpacka 59A, 35-082 Rzeszów  

6. IDS-BUD S.A., ul. Grzybowska 87, 00-844 Warszawa  

–  zgłaszających  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

zamawiającego (sygn. akt KIO 943/17) 

orzeka: 

1.  uwzględnia  oba  odwołania  i  nakazuje  zamawiającemu  Gmina  Miasto  Łowicz 

dokonanie  zmiany  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  (odpowiednio 

ogłoszenia o zamówieniu) w zakresie:  

A. sygn. akt KIO 940/17: 

1)  opisu  warunku  udziału  w  postępowaniu  dotyczącego  Sytuacji  ekonomicznej  lub 

finansowej  (Dział  VI  pkt  2  ppkt  2.2)  w  końcowej  części  odnoszącej  się  do 

wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia 

–  przez  umożliwienie  wykonawcom  wspólnie  ubiegającym  się  o  udzielenie 

zamówienia  łącznego  wykazania  sytuacji  ekonomicznej  lub  finansowej  opisanej  

w ppkt (lit.) a, b;  

2)  opisu  warunku  udziału  w  postępowaniu  dotyczącego  Zdolności  technicznej  lub 

zawodowej  (Dział  VI  pkt  2  ppkt  2.3)  w  części  oznaczonej  „*)  Uwagi!  1.  Warunek 

udziału  w  postępowaniu  dotyczący  zdolności  technicznej  i  zawodowej  dotyczący 

wykonanych  robót  musi  być  spełniony:  (…)  przez  minimum  jeden  podmiot 

(podwykonawcę)  udostępniający  doświadczenie  samodzielnie;  w  przypadku 

podmiotów  występujących  wspólnie  –  samodzielnie  przez  minimum  jednego  

z wykonawców występujących wspólnie. Nie jest dopuszczalne łączenie (sumowanie) 

wyżej  wymienionego  doświadczenia  w  ramach  doświadczenia  różnych  podmiotów 

zaangażowanych w realizację zamówienia.” 

–  przez  umożliwienie  wykonawcom  wspólnie  ubiegającym  się  o  udzielenie 

zamówienia  oraz  wykonawcom  polegającym  na  zdolnościach  innych  podmiotów 

łącznego wykazania zdolności technicznej lub zawodowej,  

3)  opisu  sposobu  oceny  ofert  w  kryterium  III  -  Parametry  techniczne  efektywność  (E) 

12%  (efekty  odwadniania  osadów)  (Dział  XVI  pkt  2  w  części  dotyczącej  opisu 

sposobu dokonywania oceny ofert w tym kryterium  

–  przez  wykreślenie  z  opisu  kryterium  IIl  Parametry  techniczne  efektywność  (E) 

żą

dania o treści: „Jako potwierdzenie efektów odwadniania Wykonawca przedstawi 

dokumenty  podpisane  przez  użytkownika  obiektu  poświadczające  osiągnięcie 

poziomu odwadniania osadów dla danej instalacji.” 

B. sygn. akt KIO 943/17:  

1)  opisu  warunku  udziału  w  postępowaniu  dotyczącego  Kompetencji  lub  uprawnień  do 

prowadzenia określonej działalności zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów 

(Dział  VI  pkt  2  ppkt  2.1,  1)  –  dysponowanie  Ekspertami:  Nr  1-  Przedstawiciel 

wykonawcy,  Nr  2  -  Kierownik  budowy,  Nr  3  -  Kierownik  robót  sanitarnych,  Nr  4  - 

Kierownik robót budowlanych, Nr 5 - Kierownik robót budowlanych  

–  przez  obniżenie  wymaganych  wartości  robót  budowlanych  odpowiednio,  z  co 

najmniej 50 mln zł bez podatku VAT (Ekspert Nr 1) i co najmniej 40 mln zł bez podatku 

VAT (Eksperci Nr 2, 3, 4, 5) do wielkości proporcjonalnych do przedmiotu zamówienia 

oraz  na  minimalnym  poziomie  zdolności  do  wykonania  zamówienia  w  prowadzonym 

postępowaniu, przykładowo na co najmniej 40 mln zł bez podatku VAT (Ekspert Nr 1) i 

co najmniej 30 mln zł bez podatku VAT (Eksperci Nr 2, 3, 4, 5), 

2)  opisu  warunku  udziału  w  postępowaniu  dotyczącego  Zdolności  technicznej  lub 

zawodowej (Dział VI pkt 2 ppkt 2.3, 1) – wymaganie wykazania wykonania roboty/robót 

budowlanej/nych  

–  przez  prawidłowe  zastosowanie  spójnika  „oraz”  z  uwzględnieniem  połączeń 

składników  równorzędnych  i  podrzędnych  tworzących  opisy:  roboty  budowlanej,  

budowy  nowego  układu  instalacji  hydrolizy  termicznej  osadu,  budowy  nowego  układu 

instalacji  odwadniania  osadów,  budowy  nowej  suszarni  taśmowej  osadów 

komunalnych;

2. nie uwzględnia pozostałych zarzutów odwołań; 

3. kosztami postępowania obciąża: zamawiającego: Gmina Miasto Łowicz, Plac Stary Rynek 

1, 99-400 Łowicz, i: 

3.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 40 000 zł 00 gr (słownie: 

czterdzieści  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez:  A.  wykonawcę  Control 

Process  S.A.,  ul.  Obrońców  Modlina  16,  30-733  Kraków

  (sygn.  akt  KIO  940/17)  

w  kwocie

  20 000  zł  00  gr  (słownie:  dwadzieścia  tysięcy  złotych  zero  groszy),  

B.

 wykonawcę: AQUACOMS Sp. z o.o., ul. Wólczyńska 133, 01-919 Warszawa (sygn. 

akt  KIO  943/17)  w  kwocie

  20 000  zł  00  gr  (słownie:  dwadzieścia  tysięcy  złotych  zero 

groszy)

 – tytułem wpisów od odwołań, 

3.2. zasądza od zamawiającego: Gmina Miasto Łowicz, Plac Stary Rynek 1, 99-400 Łowicz 

na  rzecz  A.  wykonawcy:  Control  Process  S.A.,  ul.  Obrońców  Modlina  16,  30-733 

Kraków

  (sygn.  akt  KIO  940/17)  kwotę  23 600  zł  00  gr  (słownie:  dwadzieścia  trzy 

tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy),  B.  wykonawcy:  AQUACOMS  Sp.  z  o.o.,  

ul. Wólczyńska 133, 01-919 Warszawa (sygn. akt KIO 943/17) kwotę

 23 600 zł 00 gr 

(słownie:  dwadzieścia  trzy  tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy)  –  tytułem  wpisów  od 

odwołań i wynagrodzenia pełnomocników. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień 

publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164, z późn. zm.) na wyrok – w terminie 7 dni od dnia 

jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

do Sądu Okręgowego 

w Łodzi.  

  Przewodniczący: ……………………….. 

Sygn. akt KIO 940/17 

Sygn. akt KIO 943/17 

U z a s a d n i e n i e  

Zamawiający  –  Gmina  Miasto  Łowicz  z  siedzibą  w  Łowiczu  –  prowadzi  w  trybie 

przetargu  niegraniczonego  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  pn. 

„Przebudowa  i  rozbudowa  oczyszczalni  ścieków  w  Łowiczu  -  Etap  I”,  nr  referencyjny 

042.15.2017, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, 

zwanej dalej „ustawa Pzp”, „ustawa” lub „Pzp”.  

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii 

Europejskiej z dnia 26 kwietnia 2017 r. pod nr 2017/S 081-155592.  

Specyfikacja  istotnych  warunków  zamówienia  (SIWZ)  została  udostępniona  na 

stronie internetowej zamawiającego od dnia 26 kwietnia 2017 r. 

A.  Sygn. akt KIO 940/17  

Odwołujący – Control Process S.A. z siedzibą w Krakowie – wniósł odwołanie wobec 

treści  ogłoszenia  o  zamówieniu  oraz  postanowień  SIWZ,  zarzucając  naruszenie 

następujących przepisów ustawy Pzp: 

1.  art.  22  ust.  1a  w  zw.  z  art.  22c  ust.  1  i  ust.  3  w  zw.  z  art.  7  ust.  1  przez  określenie 

warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  sytuacji  finansowej  i  ekonomicznej  

w  sposób  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  i  nadmierny  dla  zweryfikowania 

zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, a w konsekwencji w sposób 

naruszający 

zasadę 

uczciwej 

konkurencji, 

równego  traktowania 

wykonawców  

i przejrzystości,  

2.  art.  22  ust.  1a  w  zw.  z  art.  22d  ust.  1  w  zw.  z  art.  7  ust.  1  przez  określenie  warunków 

udziału  w  postępowaniu  dotyczących  zdolności  technicznej  i  zawodowej  w  sposób 

nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  i  nadmierny  dla  zweryfikowania  zdolności 

wykonawcy  do  należytego  wykonania  przedmiotu  zamówienia,  a  w  konsekwencji  

w  sposób  naruszający  zasadę  uczciwej  konkurencji,  równego  traktowania  wykonawców  

i przejrzystości,  

3. art. 23 ust. 5 w zw. z art. 22 ust. 1a, art. 22a ust. 1, art. 22c ust. 1 i ust. 3, art. 22d ust. 1, 

art.  7  ust.  1  przez  określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  zdolności 

technicznej  i  zawodowej  oraz  ekonomicznej  i  finansowej,  w  przypadku  wykonawców 

wspólnie  ubiegających  się  o  zamówienie  lub  korzystających  z  potencjału  podmiotów 

trzecich  w  sposób  szczególny,  pomimo  że  nie  jest  to  uzasadnione  charakterem 

zamówienia oraz w sposób nieproporcjonalny,  

4.  art.  29  ust.  1  i  2  w  zw.  z  art.  7  przez  opisanie  przedmiotu  zamówienia  w  zakresie  pras 

tłokowych w sposób utrudniający uczciwą konkurencję, preferujący określone rozwiązania 

techniczne,  charakterystyczne  dla  wyrobów  konkretnego  producenta  (zarzut  cofnięty  na 

rozprawie wraz z odpowiednią częścią uzasadnienia),  

5. art. 7 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 91 ust. 2 w  zw.  z art 91 ust. 1 przez  określenie sposobu 

oceny ofert w Kryterium III (Parametry techniczne efektywność) w sposób nieobiektywny, 

nieproporcjonalny,  sprzeczny  z  zasadą  przejrzystości,  równego  traktowania  i  uczciwej 

konkurencji,  uwzględniający  obowiązek  przedstawienia  dokumentów  podpisanych  przez 

użytkownika  obiektu  poświadczających  osiągnięcie  poziomu  odwadniania  osadów  dla 

danej instalacji, pomimo że nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania. 

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu 

dokonania  zmian  w  SIWZ  oraz  ogłoszeniu  o  zamówieniu  –  zgodnie  z  żądaniami 

wynikającymi z uzasadnienia odwołania. 

Odwołujący  wskazał  okoliczności  potwierdzające:  interes  w  uzyskaniu  zamówienia, 

możliwość  poniesienia  szkody  na  skutek  naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów 

ustawy, zachowanie terminu do wniesienia odwołania oraz uiszczenie wpisu od odwołania. 

Uzasadnienie odwołania. 

Z  SIWZ  i  ogłoszenia  o  zamówieniu  wynika,  że  Zamawiający  zamierza  szczegółowo 

badać  sytuację  podmiotową  wykonawców.  Warunki  udziału  w  postępowaniu  dotyczą 

zarówno  zdolności  technicznej  i  zawodowej,  jak  i  rzadko  używanych  w  zamówieniach 

publicznych  wskaźników  finansowych.  Zastosowano  również  mechanizm  ograniczający 

łączenie  potencjałów  kilku  firm  w  celu  wykazania  spełniania  warunków.  Jednocześnie  

w  opisie  przedmiotu  zamówienia  postawiono  na  konkretne  urządzenia  (wytwarzane  przez 

jednego producenta) oraz przyjęto specyficzne kryteria oceny ofert.  

Analizując  pobieżnie  postanowienia  SIWZ  w  zakresie  powyższych  wymagań  można 

ulec  złudnemu  wrażeniu,  że  zostały  sformułowane  prawidłowo  i  mieszczą  się  w  granicach 

dozwolonych  przez  Pzp.  Jeśli  jednak  uwzględnić  charakter  inwestycji,  otoczenie  rynkowe 

oraz  grono  potencjalnych  wykonawców,  łatwo  dostrzec,  że  warunki  zostały  wyśrubowane 

ponad miarę Pzp, przez co w postępowaniu poważnie utrudniono uczciwą konkurencję.  

Precyzując stanowisko, Odwołujący przedstawił następującą argumentuję: 

I. Zarzuty dotyczące określenia warunków udziału w postępowaniu  

1.1. Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22c ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp 

przez  określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  sytuacji  finansowej  

i  ekonomicznej  w  sposób  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  i  nadmierny  dla 

zweryfikowania  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  przedmiotu  zamówienia,  

a w konsekwencji w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji, równego traktowania 

wykonawców i przejrzystości. 

W  Dziale  VI  pkt  2.2.  lit.  b  SIWZ  (oraz  odpowiednio  w  sekcji  III.1.2)  ogłoszenia  

o  zamówieniu)  Zamawiający  określił  warunki  udziału  w  postępowaniu  dotyczące  sytuacji 

finansowej i ekonomicznej wymagając, aby wykonawcy w okresie nie dłuższym niż ostatnie 

trzy lata obrotowe osiągnęli precyzyjnie określone wskaźniki finansowe, tj.:  

• płynność  finansowa  będąca  stosunkiem  bieżących  aktywów  do  bieżących  zobowiązań  na 

poziomie wartości nie mniejszej niż 1,3,  

•  rentowność  sprzedaży  netto  -  stosunek  zysku  netto  do  sprzedaży  -  na  poziomie  wartości 

nie mniejszej niż 0,03,  

• wskaźnik zadłużenia długoterminowego będący stosunkiem zobowiązań długoterminowych 

do kapitału własnego - na poziomie wartości nie większej niż 0,30. 

Powyższe wskaźniki winny być spełnione dla każdego roku obrotowego osobno. 

Zdaniem  Odwołującego,  ww.  wskaźniki  zostały  sformułowane  w  sposób  nadmierny  

z  punktu  widzenia  możliwości  pozytywnej  oceny  zdolności  wykonawcy  do  należytego 

wykonania  zamówienia.  Powyższy  warunek  ma  fundamentalne  znaczenia  dla  możliwości 

uczestniczenia  w  postępowaniu,  przez  rygorystyczne  określenie  wskaźników,  istotnie 

ogranicza  krąg  wykonawców  mogących  wziąć  w  nim  udział.  Przyjęte  wartości  w  żaden 

sposób  nie  wskazują,  że  wykonawców,  którzy  nie  osiągają  określonych  przez 

Zamawiającego  pułapów,  należy  automatycznie,  tylko  na  podstawie  wskazanych  przez 

Zamawiającego  kryteriów,  uznać  za  niezdolnych  do  wykonania  zamówienia.  Wymienione 

wskaźniki nie są właściwe dla wykazania dobrej kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa. 

1.1.1.  Wskaźnik  płynności  finansowej  -  stosunek  bieżących  aktywów  do  bieżących 

zobowiązań  

Wskaźnik  bieżącej  płynności  finansowej  pokazuje  jaka  jest  zdolność  firmy  do  regulowania 

krótkoterminowych  zobowiązań  środkami  obrotowymi.  Przedmiot  zamówienia  nie  jest 

skomplikowany i nie odbiega od podobnych inwestycji realizowanych na terenie całego kraju, 

natomiast termin realizacji jest stosunkowo długi. Brak jest zatem jakichkolwiek argumentów 

dla  żądania  od  wykonawców  wskaźnika  bieżącej  płynności finansowej 1,3.  Dla  bezpiecznie 

finansujących  się  przedsiębiorstw  wskaźnik  ten  powinien  być  większy  od  1.  Choć  często 

podnosi  się,  że  optymalne  wartości  tego  wskaźnika  powinny  zawierać  się  w  przedziale 

pomiędzy 1,2 a 2, to zależy on jednak od specyfiki branży (Grzegorz Gołębiowski, Agnieszka 

Tłaczała,  Analiza  finansowa  w  teorii  i  praktyce,  Warszawa:  Difin,  2009,  s.185-186).  

W  obszarach  wysoko  konkurencyjnych,  a  do  takiego  zalicza  się  budownictwo,  wartości 

przewyższające poziom 1,2 występują sporadycznie.  

Odwołujący  podkreślił,  że  w  postępowaniu  o  zamówienie  publiczne  nie  bada  się 

kondycji  finansowej  przedsiębiorstwa  jako  takiej,  lecz  zdolność  wykonawcy  do  wykonania 

zamówienia.  Oprócz  wskaźników,  Zamawiający  weryfikuje  inne  parametry  obrazujące 

sytuację i możliwości produkcyjne przedsiębiorstwa, takie jak dostępna polisa OC na kwotę 

co najmniej 30 000 000,00 zł, czy posiadanie środków finansowych w wysokości co najmniej 

30 000  000,00  zł.  W  tym  kontekście  wystarczającym  będzie  wskaźnik  bieżącej  płynności 

finansowej na poziomie wyższym od jedności. 

1.1.2.  Wskaźnik rentowności sprzedaży netto - stosunek zysku netto do sprzedaży  

Wskaźnik  jest  związany  z  zyskiem,  który  powszechnie  ocenia  się  jako  niemiarodajny  przy 

badaniu zdolności wykonawcy do realizacji zamówienia. Wykonawca, który w krótkim okresie 

(np. przejściowej dekoniunktury lub okresie amortyzacji dużej inwestycji, czy też dokonanych 

odpisach  księgowych)  nie  wypracowuje  zysku  może  być  w  dobrej  sytuacji  ekonomicznej, 

odzwierciedlonej  innymi  parametrami  analizy  techniczno-ekonomicznej  niezwiązanej 

bezpośrednio  z  kategorią  zysku  np.  zrównoważonej  produkcji,  dającej  stabilne  zatrudnienie 

lub postęp techniczny. Wskaźnik rentowności uniemożliwia  więc udział  w postępowaniu nie 

tylko  podmiotom,  które  rozpoczynają  działalność,  ale  także  przedsiębiorcom  będącym  

w  fazie  rozwoju, którzy  dokonali  istotnych  nakładów  na  własną  działalność,  zabezpieczając 

tym samym i umożliwiając osiągnięcie zysku w przyszłości. Pogląd, że wymóg wykazania się 

zyskiem  jest  niezgodny  z  przepisami  ustawy  Pzp,  jest  w  zasadzie  jednolicie  przyjmowany 

zarówno  w  piśmiennictwie,  jak  i  orzecznictwie  (Krajowa  Izba  Odwoławcza  m.in.  w  wyroku  

z  dnia  27  czerwca  2008  r.,  sygn.  akt  KIO/UZP  589/08,  w  wyroku  z  dnia  21  maja  2008  r., 

sygn.  akt  KIO/UZP  432/08.  Podobnie  Prezes  Urzędu  Zamówień  Publicznych  

w informacji o wyniku kontroli z dnia 15 września 2016 r. sygn. KU/37/16. Zaprezentowała je 

również  Izba  w  uchwale  z  dnia  2016-10-21  (KIO/KU  65/16).  Przedstawiona  wykładnia  ma 

odbicie także w judykaturze - w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie 

z dnia 2015-02-24 (sygn. III SA/Kr 1993/14).  

Tym  samym  wymaganie  od  wykonawców  wykazania  zysku  w  celu  wykazania 

spełniania  warunku  dotyczącego  sytuacji  ekonomicznej,  nie  jest  adekwatne  do  osiągnięcia 

celu, jakim jest wybór wykonawcy zdolnego do realizacji zamówienia, a tym samym nie jest 

proporcjonalne  do  przedmiotu  zamówienia  i  narusza  wyartykułowane  na  wstępie  przepisy 

Pzp.  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  (oraz  odpowiednich 

postanowień  ogłoszenia  o  zamówieniu)  przez  nadanie  jej  następującego  brzmienia  

w zakresie Działu VI pkt 2.2. lit. b SIWZ: 

„b)  osiągnął,  niżej  wymienione  wskaźniki  udokumentowane  na  bazie  sprawozdania 

jednostkowego:  

• płynność  finansowa  będąca  stosunkiem  bieżących  aktywów  do  bieżących  zobowiązań  na 

poziomie wartości nie mniejszej niż 1;  

•  rentowność  sprzedaży  netto  -  stosunek  zysku  netto  do  sprzedaży  -  na  poziomie  wartości 

wyższej od 0 (zera);  

• wskaźnik zadłużenia długoterminowego będący stosunkiem zobowiązań długoterminowych 

do  kapitału  własnego  -  na  poziomie  wartości  nie  większej  niż  0,30.  Powyższe  wskaźniki 

winny być spełnione dla każdego roku obrotowego osobno.”, 

przy  jednoczesnym  wykreśleniu  adnotacji  (ostatniego  zdania)  w  Dziale  VI  pkt  2.2. 

SIWZ o treści:  

„W  przypadku  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia,  każdy  

z  warunków  określonych  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  mogą  oni  spełniać  łącznie  

(z  wyjątkiem  warunku  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  pkt  a)  i  b)  który  musi  być 

spełniony w całości przez co najmniej jednego z partnerów Konsorcjum jednocześnie.” 

lub  

nadaniu jej następującego brzmienia: 

„W  przypadku  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia,  każdy  

z  warunków  określonych  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  mogą  oni  spełniać  łącznie  

(w przypadku warunku Sytuacja ekonomiczna łub finansowa pkt a) i b) może być spełniony 

łącznie  o  ile  każdy  z  partnerów  Konsorcjum  lub  podmiot  trzeci  wykaże  osiągnięcie 

wskaźników dla swojej części przychodów netto ze sprzedaży).”   

1.2. Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22d ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp, przez 

określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  zdolności  technicznej  

i  zawodowej  w  sposób  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  nadmierny  dla 

zweryfikowania  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  przedmiotu  zamówienia,  

a w konsekwencji w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji, równego traktowania 

wykonawców i przejrzystości. 

W  Dziale  VI  pkt  2.3.  ppkt  1  SIWZ  (oraz  odpowiednio  sekcji  VI.3  ogłoszenia  

o  zamówieniu)  Zamawiający  postawił  następujące  warunki  udziału  w  postępowaniu 

dotyczące zdolności technicznej i zawodowej:  

„W ostatnich pięciu latach przeć upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia 

działalności jest krótszy - w tym okresie wybudowanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej 

i prawidłowe ukończenie, co najmniej: 

• jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu (budowie, rozbudowie lub przebudowie) 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz 

wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT, 

obejmujące swym zakresem co najmniej:  

• budowę nowego układu instalacji hydrolizy termicznej osadu o wydajności minimalnej 150 

kg s.m. osadu/h oraz 

• budowę nowego układu instalacji odwadniania osadów o wydajności odwadniania min. 25% 

s.m.  

•  jedną  robotę  budowlaną  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającą  na  budowie 

nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych suszącą osad do  zawartości suchej masy 

min. 90% i wydajności min 750 kg odparowanej H20/h. 

*) Uwagi! 

1. Warunek udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i zawodowej dotyczący 

wykonanych robót musi być spełniony: 

- przez Wykonawcę samodzielnie lub,  

- przez  minimum  jeden  podmiot  (podwykonawcę)  udostępniający  doświadczenie 

samodzielnie;  

-  w  przypadku  podmiotów  występujących  wspólnie  -  samodzielnie  przez  minimum  jednego  

z wykonawców występujących wspólnie. 

Nie  jest  dopuszczalne  łączenie  (sumowanie)  wyżej  wymaganego  doświadczenia  w  ramach 

doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia.” 

Zdaniem  Odwołującego  warunek  dotyczący  budowy  instalacji  hydrolizy  termicznej 

osadu  o  wydajności  minimalnej  150  kg  s.m.  osadu/h,  jest  nadmierny  i  nieproporcjonalny. 

Według najlepszej wiedzy Odwołującego, w Polsce w ostatnich 5 latach powstały jedynie ok. 

2 takie instalacje. Bez wątpienia takie ukształtowanie warunków udziału w postępowaniu nie 

jest  uzasadnione  obiektywnymi  potrzebami  Zamawiającego.  Powyższego  wymagania 

zdecydowanie  nie  można  uznać  za  minimalne,  ani  też  adekwatne  do  przedmiotu 

zamówienia,  gdyż  sposób  określenia  warunków  udziału  w  postępowaniu  istotnie  zawęża 

krąg wykonawców, którzy mogą wziąć w nim udział. 

Także  warunek  zawarty  w  Dziale  VI  pkt  2.3.  ppkt  1  tiret  czwarte  („jedną  robotę 

budowlaną  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającą  na  budowie  nowej  suszami 

taśmowej  osadów  komunalnych  suszącą  osad  do  zawartości  suchej  masy  min.  90%  

i  wydajności  min  750  kg  odparowanej  H2O/h”),  został  sformułowany  w  sposób 

nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  i  nadmierny  dla  zweryfikowania  zdolności 

wykonawcy do należytego wykonania przedmiotu zamówienia.  

Budowa  suszarni  taśmowej,  to  budowa  prostego  obiektu  budowlanego,  w  którym 

znajduje  się  jedynie  urządzenie  dostarczane  przez  dostawcę  technologii  oraz  zespół 

przenośników  dostarczających  i  odbierających  osad.  Budowa  takiego  obiektu  nie  wymaga 

posiadania  skomplikowanego  know-how,  a  parametry  procesu  (np.  osiągnięcie  90%  s.m.) 

zapewnia  dostawca  technologii.  Zdaniem  Odwołującego,  już  samo  zrealizowanie  dostawy 

suszami taśmowej umożliwia realizację zamówienia na odpowiednim poziomie jakości. 

W ostatnich latach w Polsce, przy znaczącym udziale środków unijnych, zrealizowano 

wiele inwestycji dotyczących ochrony środowiska. Głównie w zakresie oczyszczalni ścieków 

oraz  zagospodarowania  odpadów.  Ze  względu  na  dostępność  różnych  technologii, 

poszczególne  przedsięwzięcia,  choć  miały  podobny  cel,  realizowano  różnymi  metodami. 

Rolą generalnego wykonawcy jest - w tego rodzaju inwestycjach - pozyskanie partnera, który 

dostarczy  określony  zestaw  urządzeń  stanowiący  linię  technologiczną  podlegającą 

zabudowie w kompleksie strony zamawiającej. Miarą doświadczenia wykonawcy jest zatem 

(w 

obszarze 

technologicznym) 

umiejętność 

koordynacji 

prac 

specjalistycznych 

podwykonawców,  aby  w  konsekwencji  przyjąć  odpowiedzialność  za  należyte  wykonanie 

oczyszczalni ścieków komunalnych o określonej wydajności i wartości.  

W  związku  z  powyższym,  samo  zastrzeżenie,  że  wykonawca  musi  zrealizować 

wcześniej  jedną  robotę  budowlaną  polegającą  na  wykonaniu  (budowie,  rozbudowie  lub 

przebudowie) oczyszczalni ścieków komunalnych w zakresie których wykonano co najmniej 

roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem  (czyli  cały  wachlarz  specjalistycznych  robót  i  instalacji)  ze  wskazaniem  na 

minimalne poziomy wydajności oraz wartości, jest wystarczające do zweryfikowania sytuacji 

podmiotowej  wykonawcy.  Jednocześnie  gwarancję  wiedzy  i  doświadczenia  w  zakresie 

konkretnej  technologii  pracy  oczyszczalni  może  z  powodzeniem  zapewnić  wspomniany 

partner  technologiczny  oferujący  dostawy  (a  nie  kompleksową  realizację  robót),  urządzeń 

składających się na daną instalację technologiczną. 

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  i  nadanie 

postanowieniom  Działu  VI  pkt  2.3.  ppkt  1  SIWZ  (oraz  odpowiednio  ogłoszenia  

o  zamówieniu)  następującego  brzmienia  (tj.  przy  jednoczesnym  wykreśleniu  ”Uwagi”):  

„W ostatnich pięciu latach przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia 

działalności jest krótszy - w tym okresie wybudowanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej 

i prawidłowe ukończenie, co najmniej:  

• jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu (budowie, rozbudowie łub przebudowie) 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz 

wartości  wykonanych/robót  budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT, 

obejmujące  swym  zakresem  co  najmniej  budowę  nowego  układu  instalacji  odwadniania 

osadów o wydajności odwadniania min, 25% s.m.  

oraz 

• jedną  dostawę  na  potrzeby  oczyszczalnie  ścieków  komunalnych  nowego  układu  instalacji 

hydrolizy  termicznej  osadu  o  wydajności  minimalnej  150  kg  s.m.  osadu/h,  wraz  

z rozruchem układu  

oraz  

•  jedną  dostawę  na  potrzeby  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  nowej  suszami  taśmowej 

osadów  komunalnych  suszącą  osad  do  zawartości  suchej  masy  min.  90%  

i wydajności min 750 kg odparowanej H2O/h”, wraz z rozruchem suszarni. 

*) Uwagi! 

1.  Warunek  udziału  w  postępowaniu  dotyczący  zdolności  technicznej  i  zawodowej 

dotyczący wykonanych robót musi być spełniony:  

 - przez Wykonawcę samodzielnie lub, 

 -  przez  minimum  jeden  podmiot  (podwykonawcę)  udostępniający  doświadczenie 

samodzielnie; 

-  w  przypadku  podmiotów  występujących  wspólnie  -  samodzielnie  przez  minimum  jednego  

z wykonawców występujących wspólnie. 

Nie  jest  dopuszczalne  łączenie  (sumowanie)  wyżej  wymaganego  doświadczenia  w  ramach 

doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia.” 

Zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp Zamawiający jest zobligowany do określenia warunków 

udziału w postępowaniu oraz wymaganych od wykonawców środków dowodowych w sposób 

proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz  umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy 

do  należytego  wykonania  zamówienia,  w  szczególności  wyrażając  je  jako  minimalne 

poziomy  zdolności.  Przepis  art.  22  ust.  1a  Pzp  nakłada  na  Zamawiającego  obowiązek 

kształtowania  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  taki  sposób,  aby  nie  dyskryminować 

podmiotów  zdolnych  do  wykonania  zamówienia  przez  wprowadzanie  warunków 

nadmiernych.  Ocenę  zasadności  takiego  warunku  i  jego  zgodności  z  zasadą  uczciwej 

konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców  należy  rozpatrywać  w  kontekście  jego 

adekwatności  do  przedmiotu  zamówienia  -  warunek  musi  zagwarantować  należyte 

wykonanie  zamówienia,  przy  jednoczesnym  zachowaniu  niedyskryminującego  charakteru.  

W związku z tym Zamawiający powinien mieć na względzie ustalenie zdolności określonego 

podmiotu  do  należytego  wykonania  zamówienia,  jednak  nie  może  doprowadzić  do 

faworyzowania  wybranych  wykonawców  kosztem  dyskryminacji  innych.  Zamawiający 

powinien  zachować  równowagę  pomiędzy  uzyskaniem  rękojmi  należytego  wykonania 

zamówienia, a interesem potencjalnych wykonawców, których nie można z góry eliminować 

z  udziału  w  postępowaniu  przez  wprowadzanie  nadmiernych  i  nieadekwatnych  w  stosunku 

do przedmiotu zamówienia wymagań.  

Ponadto,  zgodnie  z  brzmieniem  art.  22d  ust.  1  Pzp,  oceniając  zdolność  techniczną 

lub  zawodową  wykonawcy,  Zamawiający  może  postawić  minimalne  warunki  dotyczące 

wykształcenia, 

kwalifikacji 

zawodowych, 

doświadczenia, 

potencjału 

technicznego 

wykonawcy  lub  osób  skierowanych  przez  wykonawcę  do  realizacji  zamówienia, 

umożliwiające  realizację  zamówienia  na  odpowiednim  poziomie  jakości.  Zamawiający  ma 

swobodę  w  kształtowaniu  warunków  udziału  w  postępowaniu,  lecz  nie  jest  ona 

nieograniczona,  a  wręcz  przeciwnie,  posiada  ona  wiele  obwarowań.  W  szczególności 

Zamawiający jako podmiot dysponujący środkami publicznymi ma obowiązek z jednej strony 

wydatkować  je  w  sposób  oszczędny  i  efektywny,  a  z  drugiej  strony  działać  zgodnie  

z  poszanowaniem  zasady  uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców.  Jak 

wynika z przytoczonego wyżej przepisu, Zamawiający powinien być w stanie udowodnić, że 

postawione  warunki  mają  charakter  ”minimalny”,  przez  wykazanie,  że  brak  określonego 

warunku  (ewentualne  jego  złagodzenie)  nie  da  mu  należytej  rękojmi  realizacji  zamówienia. 

Zdaniem  Odwołującego,  warunki  udziału  w  postępowaniu  ukształtowane  przez 

Zamawiającego nie mieszczą się w powyższych ramach. 

W  ugruntowanym  orzecznictwie  Krajowej  Izby  Odwoławczej  podkreśla  się,  że 

formułując  warunki  udziału,  Zamawiający  powinien  dopuścić  do  udziału  w  postępowaniu 

każdego  wykonawcę  należycie  przygotowanego  i  obiektywnie  zdolnego  do  jego  realizacji,  

w tym posiadającego odpowiednie doświadczenie, personel, zasoby techniczne, finansowe, 

którymi  realnie  może  wykonać  zamówienie.  Formułując  warunki  udziału  w  postępowaniu, 

Zamawiający powinien przestrzegać reguły proporcjonalności, tj. przyjęcia takich warunków, 

które  uzasadnione  są  przedmiotem  zamówienia,  w  tym  w  szczególności  jego  rozmiarem, 

złożonością i innymi istotnymi warunkami jego realizacji. Zamawiający powinien udowodnić, 

ż

e  postawienie  określonego  warunku  ma  swoje  uzasadnienie  z  uwagi  na  konieczność 

zabezpieczenia  interesu  Zamawiającego,  który  polega  na  należytym  wykonaniu  umowy  

w sprawie zamówienia publicznego.  

Odwołujący przytoczył orzecznictwo KIO – wyroki: z 12 listopada 2013 r., sygn. KIO 

2516/13;  z  15  kwietnia  2016  r.,  sygn.  akt  KIO  476/16;  z  15  grudnia  2016  r.,  sygn.  KIO 

2285/16; z 30 października 2013 r., sygn. akt KIO 2448/13. 

Wskazał:  także  najnowsze  orzecznictwo  Krajowej  Izby  Odwoławczej  stoi 

konsekwentnie na prezentowanym (jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji ustawy Pzp) 

stanowisku,  że  warunki  udziału  w  postępowaniu  nie  powinny  ograniczać  dostępu  do 

zamówienia  podmiotom,  które  są  w  stanie  wykonać  dane  zamówienie,  podkreślając  przy 

tym,  że  warunki  udziału  w  postępowaniu  powinny  być  kształtowane  nie  tylko  w  odniesieniu 

do przedmiotu zamówienia, ale i również powinny realnie oceniać sytuację rynkową. Między 

innymi wyrok z dnia 20 stycznia 2017 r., sygn. akt KIO 8/17.   

Powyższe oznacza, że Zamawiający przy ustalaniu warunku udziału w postępowaniu 

powinien  brać  pod  uwagę  specyfikę  zamówienia,  jego  zakres,  wartość,  stopień  złożoności, 

czy  warunki  realizacji.  Cechę  owej  „proporcjonalności”,  o  której  wyżej  mowa,  można  

w  świetle  przytoczonego  orzecznictwa  zdefiniować  jako  adekwatność  do  celu,  dla  jakiego  

w  danym  postępowaniu  określane  są  warunki  udziału  w  postępowaniu  (które  de  facto  nie 

mogą ponad ten cel wykraczać). Konkretyzacja warunków udziału w postępowaniu, o których 

mowa  w  art.  22  ust.  1b  Pzp,  musi  być  przeprowadzana  przez  Zamawiającego  zawsze  

w sposób adekwatny do potrzeb danego postępowania. 

Również  Trybunał  Sprawiedliwości  Unii  Europejskiej  niejednokrotnie  zwracał  uwagę 

na konieczność przestrzegania zasady proporcjonalności. Chociażby w wyroku z 23 grudnia 

2009 r. w sprawie C-376/08 Serrantoni Sri i Consorzio stabile ediii Scri v. Comude di Miiano, 

Zb.Orz.  2009,  s.  1-12169.  wskazano,  że  przy  określaniu,  jacy  wykonawcy  nie  mogą  wziąć 

udziału  w  postępowaniu,  niezbędne  jest  zachowanie  zasady  proporcjonalności,  a  więc 

ograniczania konkurencji gwarantowanej w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską 

w  stopniu  jak  najmniejszym  i  jedynie  niezbędnym  dla  osiągnięcia  celów.  Wyrok  Trybunału 

Europejskiego  z  dnia  22  listopada  2005  roku  w  sprawie  C-144/05  Werner  Mangold. 

Natomiast Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 czerwca 2004 r. sygn., akt SK 21/03 

wskazał:  ”Zasada  ta  kładzie  szczególny  nacisk  na  adekwatność  celu  i  środka  użytego  do 

jego osiągnięcia.”  

Także  aktualnym  w  powyższym  aspekcie  pozostaje,  niejednokrotnie  powoływany  

w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, wyrok ETS z 16 września 1999 r. w sprawie C-

414/97  Komisja  v.  Królestwo  Hiszpanii,  ECR  1999,  s.  I-5585,  w  którym  wskazano,  że  przy 

ocenie,  czy  podjęte  środki  są  zgodne  z  Traktatem,  niezbędne  jest  dokonanie  tzw.  testu 

proporcjonalności,  tj.  wykazanie,  że  podjęte  działania  są  adekwatne  i  konieczne  do 

założonego celu. 

W świetle powyższego, postawione przez Zamawiającego warunki, biorąc pod uwagę 

wyżej przedstawione argumenty, są nadmierne i nieproporcjonalne, przez co uniemożliwiają 

złożenie  oferty  i  ubieganie  się  o  udzielenie  zamówienia  podmiotom,  które  mogą  realnie 

zrealizować  jego  przedmiot  (w  tym  także  Odwołującemu).  Taka  eliminacja  wykonawców, 

legitymizujących się odpowiednim doświadczeniem i potencjałem do wykonania przedmiotu 

zamówienia, bez wątpienia narusza ww. przepisy. 

1.3.  zarzut  naruszenia  art.  23  ust.  6  w  zw.  z  art.  22  ust.  1a,  art.  22a  ust.  1,  art.  22c  ust.  1  

i  ust.  3,  art.  22d  ust.  1  Pzp  i  art.  7  ust  1  Pzp  przez  określenie  warunków  udziału  

w  postępowaniu  dotyczących  zdolności  technicznej  i  zawodowej  oraz  ekonomicznej  

i  finansowej,  w  przypadku  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  zamówienie  lub 

korzystających z potencjału podmiotów trzecich w sposób szczególny, pomimo że nie jest to 

uzasadnione charakterem zamówienia oraz w sposób nieproporcjonalny. 

W Dziale VI pkt 2.2 znajduje się adnotacja, zgodnie z którą: 

„W  przypadku  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia,  każdy  

z  warunków  określonych  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  mogą  oni  spełniać  łącznie  

(z  wyjątkiem  warunku  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  pkt  a)  i  b)  który  musi  być 

spełniony w całości przez co najmniej jednego z partnerów Konsorcjum jednocześnie”, 

zaś w Dziale VI pkt 2.3. ppkt 1 SIWZ zamieszczono uwagę o treści: 

„*) Uwagi! 

1. Warunek udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i zawodowej dotyczący 

wykonanych robót musi być spełniony:  

- przez Wykonawcę samodzielnie lub,  

- przez  minimum  jeden  podmiot  (podwykonawcę)  udostępniający  doświadczenie 

samodzielnie;  

- w  przypadku  podmiotów  występujących  wspólnie  -  samodzielnie  przez  minimum  jednego  

z wykonawców występujących wspólnie.  

Nie  jest  dopuszczalne  łączenie  (sumowanie)  wyżej  wymaganego  doświadczenia  w  ramach 

doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia.” 

Zdaniem  Odwołującego,  nie  ma  żadnego  uzasadnienia  aby  uniemożliwiać 

wykonawcom  sumowania  potencjału  ekonomicznego  także  w  odniesieniu  do  wskaźników 

finansowych,  przy  założeniu,  że  każdy  z  wykonawców  (podmiotów  trzecich)  osiąga 

wspomniane  wskaźniki  przy  swoich  przychodach.  Istotą  wspólnego  ubiegania  się  

o  zamówienie,  czy  też  korzystania  z  zasobów  podmiotów  trzecich  jest  łączenie  potencjału 

kilku  wykonawców,  które  razem  pozwalają  wykazać  fakt  pozostawania  w  stabilnej  sytuacji 

ekonomicznej. Jakkolwiek nowe przepisy wynikające z art. 23 ust. 5 Pzp pozwalają w sposób 

szczególny  ustalić  sposób  spełniania  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  przypadku 

wspólnego ubiegania się o zamówienie, to stanowią one wyjątek od reguły wynikającej z art. 

23  ust.  1-3,  czy  też  art.  22a  ust.  1  Pzp  ustanawiających  uprawnienie  wykonawców  do 

kumulowania  zasobów  w celu potwierdzenia spełniania  warunków udziału  w postępowaniu. 

Dlatego  możliwości  jakie  daje  art.  23  ust.  5  Pzp  nie  można  rozszerzać  na  przypadki  nie 

mające  silnego,  obiektywnego  uzasadnienia  w  charakterze  zamówienia.  Co  więcej,  

w  odniesieniu  do  wskaźników  finansowych  wydaje  się,  że  niezależnie  od  przedmiotu 

zamówienia  nie  ma  żadnych  racjonalnych  powodów,  aby  nie  dopuścić  konsorcjum 

składających się z kilku średniej wielkości, „zdrowych” przedsiębiorstw, pozwalając zarazem 

złożyć  ofertę  jednej  dużej  firmie  o  wymaganej  kondycji.  Wszak  bezpieczeństwo 

zamawiającego jest wyższe w przypadku gdy ma kilku dłużników efektywnie prowadzących 

swoją działalność.  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  przez  wykreślenie 

adnotacji (ostatniego zdania) w Dziale VI pkt 2.2. SIWZ o treści „W przypadku Wykonawców 

wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, każdy z warunków określonych Sytuacja 

ekonomiczna  lub  finansowa  mogą  oni  spełniać  łącznie  (z  wyjątkiem  warunku  Sytuacja 

ekonomiczna lub finansowa pkt a) i b) który musi być spełniony w całości przez co najmniej 

jednego z partnerów Konsorcjum jednocześnie”  

ewentualnie  

nadanie jej następującego brzmienia: 

„W  przypadku  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia,  każdy  

z  warunków  określonych  Sytuacja  ekonomiczna  łub  finansowa  mogą  oni  spełniać  łącznie  

(w przypadku warunku Sytuacja ekonomiczna lub finansowa pkt a) i b) może być spełniony 

łącznie  o  ile  każdy  z  partnerów  Konsorcjum  lub  podmiot  trzeci  wykaże  osiągnięcie 

wskaźników dla swojej części przychodów netto ze sprzedaży).” 

Jeśli  zaś  chodzi  o  „Uwagę”,  wskazał:  to  w  przypadku  dokonania  zmiany  w  opisie 

sposobu  oceny  warunku,  zgodnie  z  żądaniem  wyrażonym  w  pkt  I.1.2  odwołania,  pierwsza 

część  wspomnianej  uwagi  nie  ma  charakteru  dyskryminującego,  gdyż  wówczas  w  opisie 

warunku pojawia się tylko jedna robota. Jednak w sytuacji gdy Zamawiający, tak jak obecnie 

w  SIWZ,  wymaga  doświadczenia  w  zakresie  dwóch  robót,  żądanie  aby  obydwie  były 

zrealizowane  przez  tego  samego  wykonawcę  (w  szczególności  tego  samego  członka 

konsorcjum  lub  podmiot  trzeci)  nie  ma  żadnego  obiektywnego  uzasadnienia.  Zarazem 

zdecydowanie  krytycznie  Odwołujący  ocenił  wskazanie,  że  nie  jest  dopuszczalne  łączenie 

(sumowanie)  wyżej  wymaganego  doświadczenia  w  ramach  doświadczenia  różnych 

podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia. 

Istotą  wspólnego  ubiegania  się  o  zamówienie,  czy  też  korzystania  z  zasobów 

podmiotów  trzecich  jest  łączenie  potencjału  kilku  wykonawców,  które  razem  pozwalają 

wykazać  fakt  dysponowania  odpowiednimi  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia 

kwalifikacjami, wiedzą i doświadczeniem. Jakkolwiek nowe przepisy wynikające z art. 23 ust. 

5  Pzp  pozwalają  w  sposób  szczególny  ustalić  sposób  spełniania  warunków  udziału  

w  postępowaniu  w  przypadku  wspólnego  ubiegania  się  o  zamówienie,  to  stanowią  one 

wyjątek od reguły wynikającej z art. 23 ust. 1-3, czy też art. 22a ust. 1 Pzp ustanawiających 

uprawnienie  wykonawców  do  kumulowania  zasobów  w  celu  potwierdzenia  spełniania 

warunków  udziału  w  postępowaniu.  Dlatego  możliwości  jakie  daje  art.  23  ust.  5  Pzp  nie 

można  rozszerzać  na  przypadki  nie  mające  silnego,  obiektywnego  uzasadnienia  

w charakterze zamówienia.  

Charakter  zamówienia  stanowiącego  przedmiot postępowania  wskazuje,  że  jest  nim 

multidyscyplinarna  inwestycja  budowlana  wymagająca  kompetencji  w  zakresie  robót 

ogólnobudowlanych,  instalacyjnych  i  technologicznych.  Takie  przedsięwzięcia  nie  są 

realizowane  wyłącznie  staraniem  jednego  wykonawcy.  Nie  ma  bowiem  na  rynku  firm 

wykonujących samodzielnie wszystkie specjalistyczne prace przewidziane w przedmiotowym 

projekcie  budowlanym.  Znajduje  to  odbicie  w  zasadach  SIWZ  regulujących  udział 

podwykonawców. 

Zamawiający  zastrzegł  osobiste  wykonanie  zamówienia  jedynie  w  zakresie  robót 

konstrukcyjno-budowlanych  takich  jak  komora  fermentacyjna,  komory  biologiczne,  osadniki 

wstępne,  rurociągi  technologiczne.  Pozostałe  części  zamówienia  mogą  być  powierzone 

podwykonawcom.  W  szczególności  dotyczy  to  układu  instalacji  hydrolizy  termicznej  osadu, 

czy suszami taśmowej.  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  przez  wykreślenie 

postanowień pierwszej „Uwagi” zastrzeżonej w Dziale VI pkt 2.3. SIWZ.  

II.  Zarzut  dotyczący  opisu  przedmiotu  zamówienia  (cofnięty  na  rozprawie  wraz  

z odpowiednią częścią uzasadnienia). 

III. Zarzut dotyczący opisu sposobu oceny ofert.  

Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 91 ust. 2 w zw. z art. 91 ust. 1 Pzp 

przez  określenie  sposobu  oceny  ofert  w  Kryterium  III  (Parametry  techniczne  efektywność)  

w  sposób  nieobiektywny,  nieproporcjonalny,  sprzeczny  z  zasadą  przejrzystości,  równego 

traktowania  i  uczciwej  konkurencji,  uwzględniający  obowiązek  przedstawienia  dokumentów 

podpisanych przez użytkownika obiektu poświadczających osiągnięcie poziomu odwadniania 

osadów dla danej instalacji, pomimo że nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania. 

W  Dziale  XVI  Zamawiający  wskazał  pięć  kryteriów  jakimi  będzie  się  kierował  przy 

wyborze  najkorzystniejszej  oferty.  Jednym  z  nich  jest  Kryterium  IIl  -  Parametry  techniczne 

efektywność  (E)  z  wagą  12%. W opisie  sposobu  oceny  ofert  w  tym kryterium  Zamawiający 

zastrzegł, że: „Jako potwierdzenie efektów odwadniania Wykonawca przedstawi dokumenty 

podpisane  przez  użytkownika  obiektu  poświadczające  osiągnięcie  poziomu  odwadniania 

osadów  dla  danej  instalacji.  Zarazem  Zamawiający  wymaga,  aby  wykonawcy  przedstawili 

wszelkie  dane  teleadresowe  użytkownika  obiektu,  dane  osoby  kontaktowej  oraz  zdjęcia 

deklarowanej instalacji.”  

Kryterium odnosi się do efektów odwadniania osadów uzyskiwanych na komunalnych 

oczyszczalniach  ścieków,  na  których  co  najmniej  od  roku  funkcjonują  oferowane  typy  pras 

danego  producenta  o  wydajności  nie  mniejszej  niż  5  Mg  s.m./d  odwadniające  osady 

ś

ciekowe  pochodzące,  co  najmniej  w  90%  ze  ścieków  komunalnych  z  użyciem 

termohydrolizy osadów. 

Jak wykazano w cz. lI uzasadnienia odwołania, w postępowaniu narzucono konkretny 

typ  prasy  tłokowej.  Każdy  wykonawca,  wg  aktualnych  opisów  SIWZ,  jest  zmuszony 

zaoferować  prasę  tłokową  Bucher.  W  tych  okolicznościach  efektowność  odwadniania 

osadów  jest  kryterium  iluzorycznym,  bowiem  z  założenia  wszyscy  wykonawcy  powinni 

uzyskać w tym zakresie jednakową punktację. Ze względu jednak na przytoczone na wstępie 

zastrzeżenie dotyczące sposobu potwierdzenia efektów odwadniania w postępowaniu może 

dojść  do  kuriozalnej  sytuacji,  że  wykonawcy  uzyskają  różną  ocenę  w  zależności  od  treści 

dokumentów  wystawionych  przez  użytkowników  obiektów  referencyjnych.  Oznacza  to,  że 

ocena  ofert  w  omawianym  kryterium  nie  odnosi  się  do  przedmiotu  zamówienia 

(rzeczywistych  efektów  odwadniania  uzyskiwanych  przy  wykorzystaniu  określonych  pras), 

lecz  została  uzależniona  od  zdolności  wykonawcy  do  pozyskania  dokumentów  od 

podmiotów,  na  których  decyzje  nie  ma  żadnego  wpływu,  i  które  nie  mają  powodu  ani 

interesu, aby w tym zakresie współpracować z danym wykonawcą.  

W  świetle  SIWZ  na  potwierdzenie  zadeklarowanych  parametrów  nie  wystarczy 

oświadczenie  własne  wykonawcy,  tudzież  dostawcy  technologii  odwadniania  osadów,  lecz 

konieczne  jest  uzyskanie  dokumentów  od  użytkownika  obiektu.  W  rezultacie,  wykonawcy 

oferujący  te  same  rozwiązania,  a  więc  analogiczny  sposób  wykonania  przedmiotu 

zamówienia,  mogą  nie  uzyskać  identycznej  punktacji  tylko  dlatego,  że  nie  mieli 

„odpowiedniego”  wpływu  na  innych  inwestorów.  Odwołujący  wskazał,  że  zestawiając 

omawiany  wymóg  złożenia  stosownego  oświadczenia  z  zastrzeżoną  możliwością  jego 

weryfikacji  (tak  należy  interpretować  konieczność  przedstawienia  danych  kontaktowych 

użytkownika obiektu) wydaje się on tym bardziej zbędny. 

Odwołujący stwierdził, że opis sposobu oceny ofert narzucający konieczność złożenia 

wraz  z  ofertą  dokumentów  podpisanych  przez  użytkownika  obiektu  poświadczających 

osiągnięcie  poziomu  odwadniania  osadów  dla  danej  instalacji  i  uzależniający  punktację  od 

treści  tego  dokumentu  pozostaje  w  sprzeczności  z  zakazem  ustalania  kryteriów  nie 

odnoszących  się  do  przedmiotu  zamówienia  (art.  91  ust.  2  Pzp),  możliwością  żądania 

wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania (art. 

25  ust.  1  Pzp)  oraz  wyrażoną  w  art.  7  ust.  1  Pzp  zasadą  prowadzenia  postępowania  

w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji,  równego  traktowania 

wykonawców  oraz  zgodnie  z  zasadami  proporcjonalności  i  przejrzystości.  Zamawiający  nie 

może  swoich  praw  związanych  z  opisem  sposobu  oceny  ofert  wykorzystywać  jako 

instrumentu  do  nieuzasadnionej  preferencji  określonych  wykonawców,  kosztem  innych, 

którzy  również  powinni  mieć  możliwość  partycypowania  w  rynku  zamówień  publicznych. 

Ustalone  przez  Zamawiającego  kryteria  oceny  ofert  nie  mogą  w  sposób  nieuzasadniony 

uprzywilejowywać lub dyskryminować określonych wykonawców, zwłaszcza jeśli ich źródłem 

jest nie jest obiektywna jakość oferowanych rozwiązań.  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  przez  wykreślenie  

z  opisu  kryterium  IIl  Parametry  techniczne  efektywność  (E)  zastrzeżenia  o  treści:  „Jako 

potwierdzenie  efektów  odwadniania  Wykonawca  przedstawi  dokumenty  podpisane  przez 

użytkownika  obiektu  poświadczające  osiągnięcie  poziomu  odwadniania  osadów  dla  danej 

instalacji.” 

Mając na uwadze powyższe, Odwołujący wniósł jak na wstępie. 

B. Sygn. akt KIO 943/17 

Odwołujący

  –  AQUACOMS  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  –  wniósł  odwołanie 

wobec  czynności  Zamawiającego  polegających  na  nieprawidłowym  sformułowaniu  w  treści 

ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ:

–  warunku  udziału  w  postępowaniu  dotyczącego  zdolności  technicznej  lub  zawodowej  

w zakresie wskazanym w treści odwołania.

Zaskarżonej  czynności  Zamawiającego,  Odwołujący  zarzucił  naruszenie  przepisów 

ustawy Pzp:

1) art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art 22 ust. 1a oraz art. 22d ust. 1 oraz art. 7 ust. 1, przez 

nieproporcjonalne  do  przedmiotu  zamówienia,  nieuzasadnione  jego  specyfiką  oraz 

naruszające  równą  i  uczciwą  konkurencję  w  postępowaniu,  opisanie  warunku  udziału  

w postępowaniu odnoszącego się do posiadania doświadczenia oraz sposobu dokonania 

jego oceny, w  zakresie wymogu, by wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia 

musieli  wykazać  się  doświadczeniem  w  realizacji  robót  o  wartości  40  mln  złotych  netto,  

a  także  w  odniesieniu  do  wymaganych  ekspertów  by  wykazali  się  odpowiednim 

doświadczeniem w realizacji funkcji dla zamówień odpowiednio o wartości 50 mln zł netto 

oraz 40 mln zł netto,

2) art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art 22 ust. 1a oraz art. 7 ust. 1, przez niejednoznaczny 

opis  warunku  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  posiadania  doświadczenia  oraz 

sposobu  dokonania  jego  oceny,  z  treści  warunku  ze  względu  na  zastosowaną  formę 

graficzną  (równorzędnie  tirety/kropki)  oraz  użytą  nieprawidłową  formę  gramatyczną  nie 

wynika jednoznacznie czy treść zawarta w tiretach/kropkach od 2 do 4 należy traktować 

łącznie z treścią tiretu 1, czy też rozłącznie oraz czy treść warunku zawarta w tiret 4 jest 

rozłączna wobec tiret 1-3.  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  dokonania  stosownej  modyfikacji 

treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ przez: 

a)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  zdolności  technicznej  lub 

zawodowej.  

z: 

„W ostatnich pięciu latach przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia 

działalności jest krótszy - w tym okresie wybudowanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej 

i prawidłowe ukończenie, co najmniej:  

• jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu (budowie, rozbudowie lub przebudowie) 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz 

wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  \/AT, 

obejmujące swym zakresem co najmniej:  

• budowę nowego układu instalacji hydrolizy termicznej osadu o wydajności minimalnej 150 

kg s.m. osadu/h oraz  

• budowę nowego układu instalacji odwadniania osadów o wydajności odwadniania min. 25% 

s.m oraz  

•  jedną  robotę  budowlaną  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającą  na  budowie 

nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych suszącą osad do zawartości suchej masy 

min. 90% i wydajności min 750 kg odparowanej H20/h.” 

na zgodny z Pzp, przykładowo w brzmieniu:  

„W ostatnich pięciu latach przed upływem terminu składania ofert; a jeżeli okres prowadzenia 

działalności jest krótszy - w tym okresie wybudowanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej 

i prawidłowe ukończenie, co najmniej:  

• jednej  roboty  budowlanej  polegającej  na  wykonaniu  (budowie,  rozbudowie  lub 

przebudowie)  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co 

najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz 

AKPiA wraz z rozruchem) o minimalnej wydajności oczyszczalni co najmniej Qśrd=10.000 

m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co najmniej 20 mln zł

 bez podatku VAT; 

•  jednej  roboty  budowlanej  polegającej  na  wykonaniu  (budowie)  nowego  układu  instalacji 

hydrolizy termicznej osadu o wydajności minimalnej 150 kg s.m. osadu/h,  

•  jednej  roboty  budowlanej  polegającej  na  wykonaniu  (budowie)  nowego  układu  instalacji 

odwadniania osadów o wydajności odwadniania min. 25% s.m.,  

•  jednej  roboty  budowlanej  polegającej  na  wykonaniu  (budowle)  nowej  suszarni  taśmowej 

osadów komunalnych suszącą osad do zawartości suchej masy min. 90% i wydajności min. 

750 kg odparowanej H20/h.”  

b)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  przez  Eksperta  Nr  1  - 

Przedstawiciela Wykonawcy (1 osoba) kwalifikacji zawodowych, doświadczenia:  

z:  

„co  najmniej  10-letnie  doświadczenie  w  zarządzaniu  kontraktami  realizowanymi  w  oparciu  

o  Warunki  Kontraktowe  FIDIC  lub  równoważne,  w  tym  w  okresie  ostatnich  pięciu  lat  przed 

upływem terminu składania ofert doświadczenie  przy realizacji co najmniej jednej inwestycji 

polegającej  na  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  

(w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne, 

sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  o  minimalnej  wydajności  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d 

oraz wartości wykonanych robót budowlanych co najmniej 50 mln zł bez podatku VAVT” 

na: 

„co  najmniej  10-letnie  doświadczenie  w  zarządzaniu  kontraktami  realizowanymi  w  oparciu  

o  Warunki  Kontraktowe  FIDIC  lub  równoważne,  w  tym  w  okresie  ostatnich  pięciu  lat  przed 

upływem terminu składania ofert doświadczenie  przy realizacji co najmniej jednej inwestycji 

polegającej  na  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  

(w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne, 

sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  o  minimalnej  wydajności  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d 

oraz wartości wykonanych robót budowlanych co najmniej 20 mln zł bez podatku VAT”  

c)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  przez  Eksperta  nr  2  - 

Kierownika budowy (1 osoba) kwalifikacji zawodowych, doświadczenia: 

z:  

„co  najmniej  10-tetnie  doświadczenie  po  uzyskaniu  uprawnień  budowlanych  na  stanowisku 

Kierownika  budowy  lub  kierownika  robót  konstrukcyjno-budowlanych,  w  tym  minimum  5  lat 

doświadczenia  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych, w tym w okresie ostatnich dziesięciu lat przed upływem terminu składania przy 

realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  o  minimalnej 

wydajności co najmniej Qśrd=10.000 m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co 

najmniej 40 mln zł bez podatku VAT” 

na:  

„co  najmniej  10-letnie  doświadczenie  po  uzyskaniu  uprawnień  budowlanych  na  stanowisku 

Kierownika  budowy  lub  kierownika  robót  konstrukcyjno-budowlanych,  w  tym  minimum  5  lat 

doświadczenia  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych, w tym w okresie ostatnich dziesięciu lat przed upływem terminu składania przy 

realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  o  minimalnej 

wydajności co najmniej Qśrd=10.000 m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co 

najmniej 20 mln zł bez podatku VAT” 

d)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  przez  Eksperta  nr  3  - 

Kierownika robót sanitarnych  

z: 

„co najmniej 5-letnie doświadczenie na stanowisku Kierownika budowy lub kierownika robót 

sanitarnych przy budowie, rozbudowie lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych, 

w tym: - w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert jako kierownik 

budowy przy realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub 

modernizacji  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej 

roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  

o  minimalnej  wydajności  co  najmniej  Qśrd=10.000m

/d  wartości  wykonanych  robót 

budowlanych co najmniej 40 mln zł bez podatku VAT  

-  jednej  roboty  budowlanej  zrealizowanej  na  czynnej  oczyszczalni  ścieków  komunalnych 

obejmujące  swym  zakresem  wykonanie  (budowę,  przebudowę)  układu  fermentacji  osadu 

komunalnego  i  objętości  pojedynczego  zbiornika  nie  mniejszej  niż  1.000m

,  wraz  

z  jednoczesnym  wykonaniem  (budową)  nowego  układu  kogeneracji  wykorzystującego 

biogaz o mocy elektrycznej nie mniejszej niż 130kWel” 

na:  

„co najmniej 5-letnie doświadczenie na stanowisku Kierownika budowy lub kierownika robót 

sanitarnych przy budowie, rozbudowie lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych, 

w tym: - w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert jako kierownik 

budowy przy realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie iub 

modernizacji  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej 

roboty  konstrukcyjno-  budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA)  

o  minimalnej  wydajności  co  najmniej  Qśrd=10.000m

/d  wartości  wykonanych  robót 

budowlanych co najmniej 20 mln zł bez podatku VAT 

-  jednej  roboty  budowlanej  zrealizowanej  na  czynnej  oczyszczalni  ścieków  komunalnych 

obejmujące  swym  zakresem  wykonanie  (budowę,  przebudowę)  układu  fermentacji  osadu 

komunalnego  i  objętości  pojedynczego  zbiornika  nie  mniejszej  niż  1.000m

,  wraz  

z  jednoczesnym  wykonaniem  (budową)  nowego  układu  kogeneracji  wykorzystującego 

biogaz o mocy elektrycznej nie mniejszej niż 130kWel”  

e)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  przez  Eksperta  nr  4  - 

Kierownika robót 

z:  

„co  najmniej  5-letnie  doświadczenie  na  stanowisku  Kierownika  budowy  lub  kierownika 

konstrukcyjno-budowlanych  sanitarnych  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji 

oczyszczalni ścieków komunalnych, w tym: 

-  w  okresie  ostatnich  pięciu  lat  przed  upływem  terminu  składania  ofert  przy  realizacji  co 

najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji oczyszczalni 

ś

cieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty  konstrukcyjno-

budowlane, technologiczne, sanitarne, elektryczne oraz AKPiA) o minimalnej wydajności co 

najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz  wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  40 

mln zł bez podatku VAT.”  

na: 

„co  najmniej  5-letnie  doświadczenie  na  stanowisku  Kierownika  budowy  lub  kierownika 

konstrukcyjno-budowlanych  sanitarnych  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji 

oczyszczalni ścieków komunalnych, w tym:  

-  w  okresie  ostatnich  pięciu  lat  przed  upływem  terminu  składania  ofert  przy  realizacji  co 

najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji oczyszczalni 

ś

cieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty  konstrukcyjno-

budowlane, technologiczne, sanitarne, elektryczne oraz AKPiA) o minimalnej wydajności co 

najmniej  Qśrd-10.000  m3/d  oraz  wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  20 

mln zł bez podatku VAT.” 

f)  zmianę  wymagań  dotyczących  konieczności  posiadania  przez  Eksperta  nr  5  - 

Kierownika robót elektro-energetycznych:  

z:  

„co  najmniej  5-letnie  doświadczenie  po  uzyskaniu  uprawnień  budowlanych  na  stanowisku 

Kierownika  budowy  lub  kierownika  robót  konstrukcyjno-budowlanych,  w  tym  minimum  5  lat 

doświadczenia  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych, w tym w okresie ostatnich dziesięciu lat przed upływem terminu składania przy 

realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno- budowlane, technologiczne, sanitarne, elektryczne oraz AKPiA) o minimalnej 

wydajności co najmniej Qśrd=10.000 m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co 

najmniej 40 mln zł bez podatku VAT” 

na:  

„co  najmniej  5-letnie  doświadczenie  po  uzyskaniu  uprawnień  budowlanych  na  stanowisku 

Kierownika budowy lub kierownika robót konstrukcyjno-budowlanych, w  tym minimum 5 lat 

doświadczenia  przy  budowie,  rozbudowie  lub  modernizacji  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych, w tym w okresie ostatnich dziesięciu lat przed upływem terminu składania przy 

realizacji co najmniej jednej inwestycji polegającej na budowie, rozbudowie lub modernizacji 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  której  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno- budowlane, technologiczne, sanitarne, elektryczne oraz AKPiA) o minimalnej 

wydajności co najmniej Qśrd=10.000 m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co 

najmniej 20 mln zł bez podatku VAT.”  

Interes Odwołującego we wniesieniu odwołania 

Odwołujący  wskazał,  że  jest  podmiotem  posiadającym  możliwość  złożenia  konkurencyjnej 

oferty  w  postępowaniu,  a  możliwości  tej  nie  ograniczają  żadne  przepisy  prawa.  Ponadto 

wskazał,  że  w  wyniku  naruszenia  przez  Zamawiającego  powołanych  przepisów  Pzp  jego 

interes  w  uzyskaniu  zamówienia  może  doznać  uszczerbku,  bowiem  niezgodny  

z prawem sposób dokonania przez Zamawiającego opisu warunku udziału w postępowaniu, 

uniemożliwia mu dostęp do zamówienia, w szczególności przez ustanowienie niemożliwych 

do  spełnienia  i  dyskryminacyjnych  warunków  w  zakresie  wykazania  dysponowania 

odpowiednim doświadczeniem tak wykonawcy jak i jego personelu kluczowego.  

Uzasadnienie odwołania 

Zagadnienia wstępne  

1.  Pzp  nie  definiuje  pojęcia  proporcjonalności,  o której mowa  w  art.  22  ust.  1a,  jak  również  

w  art.  7  ust.  1,  niemniej  jednak  można  posłużyć  się  tutaj  poglądami  doktryny:  „Ustawa 

nakazuje  też  dokonanie  opisu  sposobu  oceny  spełniania  warunków,  tak  by  były  one 

proporcjonalne  do  przedmiotu  zamówienia.  „Proporcjonalny”  oznacza,  zgodnie  z  definicją 

zawartą w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego, mający określony stosunek części do 

całości, zachowujący proporcje z czymś porównywanym. 

Przyjęcie definicji językowej jednakże nie wnosi oczekiwanej wskazówki co do dokonywania 

konkretyzacji  warunków,  gdyż  przy  założeniu,  że  warunek  jest  związany  z  przedmiotem 

zamówienia,  zawsze  pozostaje  on  w  jakiejś  proporcji  w  stosunku  do  niego.  Dlatego  też 

niezbędne  wydaje  się  interpretowanie  określenia  „proporcjonalny”  przez  pryzmat  dorobku 

prawa  wspólnotowego  i  orzeczeń  ETS,  gdzie  przymiotnik  „proporcjonalny”  używane  jest  

w znaczeniu „zachowujący właściwą proporcję”. 

Warunek proporcjonalny więc to tyle co warunek nienadmierny. W wyroku z dnia 16 

września 1999 r., C-414/97, Komisja Wspólnot Europejskich v. Królestwo Hiszpanii, LEX nr 

84270,  ETS  wskazał,  że  ocena,  czy  podjęte  środki  są  zgodne  z  TWE,  wymaga  tzw.  testu 

proporcjonalności,  czyli  wykazania  że  podjęte  działania  są  adekwatne  i  konieczne  do 

osiągnięcia  wybranego  celu.  (Prawo  zamówień  publicznych  -  Komentarz,  M.  Stachowiak,  

J.  Jerzykowski, W.  Dzierżanowski,  4 Wydanie,  LEX  a Wolters  Kluwer  Business, Warszawa 

2010, s. 159-160). Określenie proporcjonalny przy uwzględnieniu przepisu art. 7 ust. 1 Pzp 

(jednej  z  naczelnych  zasad  udzielania  zamówień  publicznych]  to  również  taki  sposób 

prowadzenia postępowania, który nie ogranicza konkurencji. Celem bowiem tworzenia opisu 

sposobu  oceny  spełnienia  warunku  udziału  w  postępowaniu  jest  to,  aby  określone 

zamówienie  było  wykonywane  przez  podmiot,  który  rzeczywiście  jest  w  stanie  udźwignąć 

dane zamówienie pod każdym względem (np. organizacyjnym, finansowym, kadrowym). 

Opis sposobu oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu nie może natomiast 

przenosić  na  zasadzie  1:1  opisu  przedmiotu  zamówienia.  Wykonawcy  winni  co  do  zasady 

mieć  możliwość  wykazania  się  wiedzą  i  doświadczeniem  w  zakresie  czynności  podobnych 

(zbliżonych)  do  tego,  które  są  objęte  zakresem  danego  zamówienia,  a  nie  tylko 

czynnościami, którą są niemal identyczne jak te objęte zamówieniem. 

Przedmiot zamówienia obejmuje:  

Rozbudowę  i  przebudowa  oczyszczalni  ścieków  w  Łowiczu  -  ETAP  I  wraz  ze  wszystkimi 

robotami  wymaganymi  i  przewidzianymi  w  projekcie  pt.:  „Przebudowa  i  rozbudowa 

oczyszczalni  ścieków  w  Łowiczu”,  opracowanym  przez  Biuro  Projektów  Budownictwa 

Komunalnego we Wrocławiu sp. z o.o. W projekcie inwestycja została podzielona na cztery 

zadania. Przedmiotem zamówieniem jest tylko etap I inwestycji, w którym będą realizowane 

następujące przedsięwzięcia z poszczególnych zadań: 

- z zadania 1 (…), - z zadania 2 (…), - z zadania 3 (…), - z zadania 4 (…). 

Z  dokumentacji  postępowania  wynika,  że  jednym  z  oczekiwanych  parametrów 

oczyszczalni  jest  jej  wydajności  na  poziomie  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d.(??).  Z  kolei  

z  ogłoszenia  o  zamówienie  wynika,  że  wartość  szacunkowa  zamówienia  to  ok.  60  mln 

złotych  netto.  Realizacja  przedmiotu  zamówienia  będzie  więc  polegała  jedynie  na 

przebudowie  niektórych  elementów  oczyszczalni  i  jej  rozbudowie  o  dodatkowe  instalacje 

m.in.  hydrolizy  termicznej  osadu,  odwadniania  osadu  oraz  suszarni  taśmowej  osadów. 

Będzie to również tylko pierwszy etap planowanej rozbudowy oczyszczalni. 

Odwołujący  od  wielu  lat  realizuje  zamówienia,  których  zakres  rzeczowy  jest  zbieżny  

z  przedmiotem  zamówienia  na  rzecz  różnych  podmiotów.  Zamówienia  polegające  na 

jednoczesnej budowie, rozbudowie lub przebudowie oczyszczalni ścieków o takiej wielkości 

(wydajności)  o  wszystkie  instalacje  stanowiące  przedmiot  zamówienia  równocześnie  są 

wyjątkowe w skali kraju i w ostatnich latach mogą dotyczyć tylko jednej inwestycji. Znacznie 

więcej  realizacji  dotyczy  modernizacji,  przebudowy,  rozbudowy  istniejących  oczyszczalni  

o jedną instalację.  

O ile Odwołujący dobrze odczytał treść warunku w zakresie zdolności technicznej lub 

zawodowej tj. 

„W ostatnich pięciu latach przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia 

działalności jest krótszy - w tym okresie wybudowanie zgodnie z zasadami sztuki budowlanej 

i prawidłowe ukończenie, co najmniej:  

• jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu (budowie, rozbudowie lub przebudowie) 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz 

wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT, 

obejmujące swym zakresem co najmniej:  

• budowę nowego układu instalacji hydrolizy termicznej osadu o wydajności minimalnej 150 

kg s.m. osadu/h oraz  

• budowę nowego układu instalacji odwadniania osadów o wydajności odwadniania min. 25% 

s.m. oraz  

•  jedną  robotę  budowlaną  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającą  na  budowie 

nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych suszącą osad do  zawartości suchej masy 

min. 90% i wydajności min 750 kg odparowanej H20/h.” 

to  wynika  z  niej,  że  Zamawiający  oczekuje  wykazania  się  doświadczeniem  

w realizacji roboty budowlanej polegającej na wykonaniu oczyszczalni ścieków komunalnych, 

w  ramach  której  wykonano  co  najmniej  instalacje  hydrolizy  termicznej  osadu  oraz  instalacji 

odwadniania  osadów  a  także,  co  nie  jest  do  końca  jednoznacznie  sformułowane,  również 

budowy nowej suszarni taśmowej osadów. 

Odwołujący  zaznaczył,  że  postawienie  warunku  w  zakresie  doświadczenia  

w realizacji wszystkich instalacji naraz w ramach jednej inwestycji nie wnosi żadnej wartości 

dodanej  w  porównaniu  do  doświadczenia  zdobywanego  przy  realizacjach  polegających  na 

wykonaniu modernizacji oczyszczalni polegającej na wykonywaniu pojedynczych instalacji. 

Modernizacja  oczyszczalni  zarówno  o  jedną  jak  i  klika  instalacji  stanowi  taki  sam  poziom 

skomplikowania  realizacji  zamówienia,  bowiem  w  przypadku  modernizacji  oczyszczalni 

dołączenie  choćby  jednej  z  instalacji  pociąga  za  sobą  konieczność  wprowadzenia  zmian  

w  obsłudze  i  sterowaniu  oczyszczalnią  porównywalnych  z  wprowadzeniem  równocześnie 

kilku  dodatkowych  instalacji.  Zatem,  doświadczenie  w  realizacji  budowy  lub  modernizacji 

oczyszczalni polegające na wykonaniu pojedynczych instalacji, o których mowa w warunku,  

w  ramach  różnych  inwestycji,  jest  w  zupełności  wystarczające,  a  więc  proporcjonalne  do 

przedmiotu zamówienia.  

Stawianie przez wykonawcami warunków ograniczających ich udział w postępowaniu 

musi być zgodne z zasadą proporcjonalności, która nakazuje dobór takiego środka jaki jest 

konieczny,  a  zarazem  wystarczający  do  założonego  celu.  Jeśli  zatem  przyjąć,  że  celem 

takim  jest  wybór  wykonawcy  zdolnego  wykonać  zamówienie  za  konkurencyjną  cenę,  to 

dobór  środka  do  osiągnięcia  tego  celu  winien  być  adekwatny,  wystarczający  i  zarazem 

zgodny z zasadą uczciwej konkurencji. 

Zasada  proporcjonalności  jest  uznawana  przez  Trybunał  Sprawiedliwości  Unii 

Europejskiej  za  jedną  z  podstawowych  zasad  prawa  UE,  która  wymaga  by  środki 

wprowadzane  w  ramach  aktów  prawa  unijnego  były  właściwe  dla  osiągania  zakładanych 

celów i nie wykraczały poza to co jest niezbędne dla ich zrealizowania (por. wyrok z dnia 10 

grudnia  2002  r.  w  sprawie  C-491/01  The  Queen  v.  Secretary  of  State  for  Health,  ex  parte 

British American Tobacco, rec. 2002, s-l-11453). W ten sam sposób państwa członkowskie 

są  związane  zasadą  proporcjonalności  podczas  procesu  transpozycji  prawa  unijnego  do 

prawa  krajowego.  Już  w  2004  r.  ustawodawca  unijny  przyjmując  dyrektywę  2004/18/WE  

w  pkt  2  preambuły  podkreślił,  że  zamówienia  powinny  być  udzielane  zgodnie  

z  podstawowymi  zasadami  UE  -  w  tym  zgodnie  z  zasadą  proporcjonalności.  Zasada  ta 

wymaga  przeprowadzenia  dwustopniowego  testu  wprowadzanego  środka  w  celu 

stwierdzenia:  

1) Czy przyjmowany środek jest właściwy dla osiągnięcia zakładanego celu i nadaje się do 

jego realizacji?  

2)  Jeśli  odpowiedź  na  pytanie  pierwsze  jest twierdząca,  to  czy  nie  wykracza  on  poza  to  co 

niezbędne, a tym samym czy nie jest nadmierny, oraz czy inne środki byłyby wystarczające 

do osiągnięcia planowanego celu? 

W  analizowanym  przypadku  z  pewnością  nie  można  uznać  za  zgodnego  

z  powyższymi  zasadami  środka,  który  już  na  wstępie  ogranicza  w  sposób  znaczny  

i kompletnie nieuzasadniony konkurencję.  

Zgodnie  z  art.  22  ust.  1a  Pzp  opis  sposobu  dokonania  oceny  spełniania  warunków 

udziału  w  postępowaniu,  w  tym  warunków  dotyczących  dysponowania  odpowiednim 

potencjałem  technicznym,  powinien  być  związany  z  przedmiotem  zamówienia  oraz 

proporcjonalny do przedmiotu zamówienia. 

Oznacza  to,  że  Zamawiający  nie  powinien  formułować  wskazanych  warunków  w  sposób 

nadmiernie  wygórowany,  stawiając  potencjalnym  wykonawcom  nieuzasadnione,  biorąc  pod 

uwagę,  przedmiot  zamówienia,  wymagania.  Potwierdza  to  orzecznictwo  Krajowej  Izby 

Odwoławczej,  wskazując,  że  „proporcjonalność  należy  rozumieć  przy  tym,  jako  zakaz 

ustanowienia wymogów nadmiernie wygórowanych, eliminujących w sposób nieuzasadniony 

wykonawców zdolnych do wykonania zamówienia. Dlatego też sformułowanie odpowiednich 

warunków  udziału  w  postępowaniu  wymaga  wyważenia  z  jednej  strony  uzasadnionych 

potrzeb  zamawiającego,  z  drugiej  zaś  umożliwienia  dostępu  do  tego  zamówienia  szerokiej 

grupie wykonawców” (uchwała KIO z dnia 3 czerwca 2015 r., sygn. KIO/KD 30/15). Podobnie  

w  wyroku  KIO  1335/16  z  dnia  8  sierpnia  2016  r.  „Opis  warunku  udziału  w  postępowaniu 

należy  do  kompetencji  Zamawiającego,  który  ma  swobodę  w  jego  ustalaniu,  

z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 22 ust. 4 p.z.p. stanowiącego, że opis ten 

musi być związany z przedmiotem zamówienia i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia. 

Proporcjonalność warunku należy rozumieć jako opisanie warunku na takim poziomie, który 

jest usprawiedliwiony dbałością o jakość i rzetelność wykonania przedmiotu zamówienia, nie 

wprowadza  zaś  -  nieuzasadnionego  z  punktu  widzenia  wykonywania  przyszłej  umowy  - 

ograniczenia  w  dostępie  do  udziału  w  postępowaniu.  Opis  warunków  udziału  

w postępowaniu musi być ukierunkowany na dopuszczenie do postępowania wykonawców, 

którzy dają rękojmię należytego wykonania przyszłej umowy i wyeliminowanie tych, których 

sytuacja podmiotowa takiej rękojmi nie daje. Wymogi, które nie służą osiągnięciu tego celu, 

należy uznać za nadmierne i niezgodne z art. 22 ust 4 p.z.p.”  

Jednocześnie,  w  myśl  art.  7  ust.  1  Pzp  Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej 

konkurencji  oraz  równe  traktowanie  wykonawców.  W  świetle  powyższego  jest  również 

rzeczą  oczywistą,  że  Zamawiający  obowiązany  jest  formułować  warunki  udziału  

w postępowaniu w taki sposób, aby były one obiektywnie możliwe do spełnienia oraz zgodne 

z  obowiązującymi  przepisami  prawa.  Zasady  te  zostały  jednak  naruszone  przez 

Zamawiającego. 

Specyfika  przedmiotu  zamówienia  powoduje,  że  jak  to  wspomniano  powyżej  warunek 

dotyczący  doświadczenia  wykonawcy  powinien  zostać  postawiony  w  ten  sposób,  że  każda  

z instalacji, którą ma się wykazać wykonawca powinna odnosić się do odrębnych zamówień. 

Odwołujący  wskazał:  należy  również  zauważyć,  że  zarówno  Odwołujący  jak  i  inni 

wykonawcy  nie  mogą  wpływać  na  zakres  wcześniejszych  zamówień  i  to  czy  realizacja 

modernizacji jest wykonywana kompleksowo przez rozbudowę o kilka instalacji jednocześnie 

czy  też  modernizacje  te  wykonywane  są  w  ramach  kolejnych  inwestycji.  Najlepszym 

przykładem jest przedmiotowe zamówienie, w ramach którego Zamawiający zdecydował się 

jedynie  na  realizację  części  docelowej  przebudowy  polegającej  na  rozbudowie  o  te 

konkretne instalacje. Nie może on  zatem formułować  warunku udziału  w  postępowaniu, jak 

również  sposobu  oceny  spełnienia  warunku  udziału  w  postępowaniu,  powielając  opis 

przedmiotu zamówienia. 

Wykonawcy 

winni, 

co 

do 

zasady, 

mieć 

możliwość 

wykazania 

się 

wiedzą  

i  doświadczeniem  w  zakresie  czynności  podobnych  (zbliżonych)  do  tego,  które  są  objęte 

zakresem  danego  zamówienia,  a  nie  tylko  czynnościami,  którą  są  niemal  identyczne  jak  te 

objęte zamówieniem.  

Ponadto  Odwołujący  zauważył,  że  parametrem  głównym  i  w  dużej  mierze 

wystarczającym, którym należy się posługiwać przy stawianiu warunków dla przedmiotowych 

inwestycji  powinna  być  wydajność  oczyszczalni.  To  ten  parametr  determinuje  pozostałe,  

w  tym  wielkość  inwestycji  i  stopień  jej  skomplikowania.  Zamawiający  zastosował  natomiast  

w  warunkach  udziału  w  postępowaniu  drugie  podstawowe  kryterium  tj.  wartość  wykonanej 

inwestycji. 

Mając  na  względzie  również  powyższą  argumentację  Odwołujący  zauważył,  że 

określona  w  warunkach  wartość  (40  mln  netto)  stanowi  jedynie  odniesienie  do  wartości 

obecnego  postępowania,  nie  jest  to  jednak  wartość  odpowiednia  i  proporcjonalna. Wartość 

takiej  inwestycji,  o  ile  w  ogóle  taki  parametr  musi  zostać  użyty,  powinna  stanowić  poziom 

odpowiadający  innym  podobnym  realizacjom,  w  tym  tych  których  przedmiotem  były 

realizacje jedynie jednej lub kilku innych rodzajów instalacji lub prac.  

W  związku  z  powyższym  poziom  parametru  odnoszącego  się  do  wartości 

zamówienia  powinien  zostać  zdecydowanie  zmniejszony  do  wartości  co  najwyżej  20  mln 

złotych netto. 

W konsekwencji odpowiedniemu zmniejszeniu powinny ulec również wymagania w zakresie 

doświadczenia ekspertów, które wskazano w tym odwołaniu.  

Jako  zupełnie  niezasadny  i  niezrozumiały,  nawet  w  kontekście  obecnego  warunku 

doświadczenia  wykonawcy  (40  mln  zł  netto),  Odwołujący  uznał  wymóg  doświadczenia  

w  realizacji  robót  dla  eksperta  1  -  Przedstawiciela Wykonawcy  na  poziomie  50  mln  złotych 

netto.  Wykazanie  oczekiwanego  w  warunkach  doświadczenia  polegającego  na  łącznej 

realizacji  wielu  instalacji  w  ramach  jednej  inwestycji  oraz  wartości  takiej  inwestycji  na  tak 

wysokim  poziomie  nie  może  być  w  ocenie  Odwołującego,  kryterium  granicznym  gdyż 

stanowi  w  istocie  barierę  dostępu  do  udziału  w  postępowaniu.  Posiadane  przez 

Odwołującego  doświadczenie  jak  dotąd  w  pełni  pozwalało  wykonawcy  na  wykonywanie 

podobnych zamówień z sukcesem. 

Aktualne  wymagania  odnośnie  wymogu  doświadczenia  polegającego  na  wykazaniu 

się  wykonaniem  wszystkich  instalacji  w  ramach  jednego  zamówienia  a  także  wartość  tych 

zamówień  na  tak  wysokim  i  nieuzasadnionym  poziomie,  faktycznie  preferuje  wykonawców, 

którzy  brali  udział  w  jedynej  inwestycji  o  tak  szerokim  przedmiocie  zamówienia,  jaka  miała 

miejsce na terenie Polski w ostatnich latach, eliminując zdolnych do wykonania zamówienia 

wykonawców.  

Podsumowując,  w  ocenie  Odwołującego,  postawione  warunki  w  odniesieniu  do 

doświadczenia wykonawcy oraz ekspertów jakie są zawarte w ogłoszeniu i SIWZ ograniczają 

w sposób nieuzasadniony dostęp do udziału w postępowaniu, mając bezpośredni wpływ na 

wynik tego postępowania. 

Wszystkie  pozostałe  warunki  udziału  w  postępowaniu  jak  i  standard  realizacji  usług 

wymagany  przez  Zamawiającego  Odwołujący  spełnia,  stąd  zaniechanie  dokonania 

wnioskowanej  zmiany  musi  skutkować  brakiem  możliwości  ubiegania  się  o  zamówienie, 

mimo  że  potencjał  jakim  dysponuje  gwarantuje  wykonanie  zamówienia  na  najwyższym 

poziomie jakości.  

Mając  na  względzie,  że  projekt  jest  współfinansowany  z  funduszy  UE,  a  zgodnie  

z  rozporządzeniem  Ministra  Rozwoju  z  dnia  29  stycznia  2016  r.  w  sprawie  warunków 

obniżania  wartości  korekt  finansowych  oraz  wydatków  poniesionych  nieprawidłowo 

związanych  z  udzielaniem  zamówień  (Dz.U.  z  2016  poz.  200  [z  dnia  18  lutego  2016  r.]), 

zmienionym rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Finansów  z dnia 22 lutego 2017 r. (Dz.U.   

z  2017  r.  poz.  615 [z  dnia  22  marca  2017  r.])  naruszenia  jakie  wykazano  powyżej  skutkują 

korektami  na  poziomie  jak  wynikające  z  Taryfikatora  dla  wskazanych  pozycji.  (zestawienie 

tabelaryczne korekt). 

Powyższe  znajduje  potwierdzenie  w  obowiązujących  Wytycznych  Ministra  Rozwoju  

w  zakresie  kwalifikowalności  wydatków  w  ramach  Europejskiego  Funduszu  Rozwoju 

Regionalnego,  Europejskiego  Funduszu  Społecznego  oraz  Funduszu  Spójności  na  lata 

2014-2020 z dnia 19.09.2016 r. (MR/H 2014-2020/12(02)/09/2016).  

Mając powyższe na względzie, Odwołujący wniósł jak na wstępie. 

Zamawiający  w  odpowiedziach  na  odwołania  wniósł  o  oddalenie  odwolań,  jako 

bezzasadnych  i  nieznajdujących  oparcia  w  przedmiotowym  stanie  prawnym  i  faktycznym. 

Wielokrotne  podkreślił  rangę  przedmiotu  zamówienia,  jego  znaczenie  dla  lokalnego 

ś

rodowiska,  wspófinansowanie  ze  środków  Unii  Europejskiej.    Wskazał  zakres  przedmiotu 

zamówienia,  oczekiwane  efekty,  uzasadniające  zamiar  powierzenia  wykonania  zamówienia 

wykonawcy  zdolnemu  do  wykonana  zamówienia,  pewnemu  i  stabilnemu  pod  względem 

sytuacji ekonomicznej lub zawodowej, zdolności technicznej lub zawodowej przez cały okres 

realizacji inwestycji.  

Ponadto  wskazał,  że  inwestycja  będzie  realizowana  na  ruchu  technologicznym 

istniejącej  oczyszczalni  bez  pozbawienia  mieszkańców  odbioru  ścieków,  co  dodatkowo 

stanowi  utrudnienie  wykonawcze  zadania.  Wskazał  również  na  możliwość  zagrożenia 

nałożeniem korekty finansowej od Jednostki Pośredniczącej. 

Wykonawcy  zgłaszający  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  wnieśli  

o dokonanie rozstrzygnięcia na korzyść tej strony, do której przystąpili. 

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje. 

Interes  w  uzyskaniu  zamówienia  powiązany  z  ewentualnością  poniesienia  szkody  

w  rozumieniu  art.  179  ust.  1  Pzp,  w  przypadku  kwestionowania  postanowień  SIWZ,  jest 

oceniany  w  kontekście  spełniania  przesłanek  przez  wykonawcę,  któremu  naruszenie 

przepisów  ustawy  uniemożliwia  złożenie  oferty,  czy  to  samodzielnie,  czy  wspólnie  z  innymi 

wykonawcami, nie służy natomiast wykonawcy podejmującemu czynności w interesie innych 

wykonawców rozumianych jako wykonawców ogółem. Przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp nie 

stanowi  też  uprawnień  do  kwestionowania  postanowień  SIWZ  w  interesie  publicznym  

(z  wyroku  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  z  dnia  7  grudnia  2011  r.,  sygn.  akt  V  Ca 

Legitymacja  czynna  do  wniesienia  odwołania  w  szerokim  rozumieniu  uprawnienia,  

w  przypadku  kwestionowania  treści  ogłoszenia  o  zamówieniu,  postanowień  SIWZ,  nie 

zwalnia wykonawcy do wykazania interesu w uzyskaniu kwestionowanego zamówienia oraz 

poniesienia szkody  w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy i związku 

szkody z naruszeniem.  

Izba  uznała,  że  odwołujący  spełniają  przesłanki  z  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp 

uprawniające ich do wniesienia odwołań kwestionujących postanowienia SIWZ (odpowiednio 

treść  ogłoszenia  o  zamówieniu),  w  zakresie  odnoszącym  się  do  ich  sytuacji  jako 

potencjalnych  wykonawców  mogących  wziąć  udział  w  postępowaniu  o  udzielenie 

zamówienia.  

Izba stwierdziła, że zgodnie z art. 185 ust. 2 i 3 ustawy Pzp, wykonawcy: 

Molewski  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  we  Włocławku  zgłaszający  przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego  po  stronie  odwołującego;  FAMBUD  -  J.P.  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  

w  Skierniewicach,  Inżynieria  Rzeszów  S.A.  z  siedzibą  w  Rzeszowie,  IDS-BUD  S.A.  

z  siedzibą  w  Warszawie,  zgłaszający  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  po 

stronie zamawiającego – w sprawie sygn. akt KIO 940/17  

oraz Control Process S.A. z siedzibą  w Krakowie, SEEN TECHNOLOGIE Sp. z o.o.  

z  siedzibą  w  Warszawie,  Molewski  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  we  Włocławku

,  zgłaszający 

przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego; FAMBUD - J.P. Sp. 

z 

o.o. 

z 

siedzibą 

w 

Skierniewicach, 

Inżynieria 

Rzeszów 

S.A. 

z 

siedzibą  

w  Rzeszowie,  IDS-BUD  S.A.  z  siedzibą  w  Warszawie,  zgłaszający  przystąpienia  do 

postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego – w sprawie sygn. akt KIO 943/17  

–  w  wyniku  skutecznych  przystąpień  stali  się  uczestnikami  postępowania 

odwoławczego. 

Wykonawca  Instal  Kraków  S.A.  z  siedzibą  w  Krakowie  –  w  wyniku  nieskutecznego 

zgłoszenia  przystąpienia  do  postępowania  odwoławczego  w  sprawie  sygn.  akt  KIO  940/17 

(przystąpienie  po  stronie  zamawiającego  i  po  stronie  odwołującego)  –  nie  stał  się 

uczestnikiem postępowania odwoławczego. 

W pierwszej kolejności Izba wskazuje, że w ramach wykonywanej kontroli czynności  

zamawiającego  podjętych  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  lub  zaniechania 

czynności,  do  których  zamawiający  był  zobowiązany  na  podstawie  ustawy,  związana  jest 

zarzutami zawartymi w odwołaniu (art. 180 ust. 1 i art. 192 ust. 7 ustawy Pzp). 

W  odwołaniu,  którego  przedmiotem  są  postanowienia  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia,  znaczenie  mają  żądania  odwołującego  w  zakresie  postulowanej 

zmiany  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia,  bowiem  to  one  wyznaczają  zakres 

dokonywanego  w  sprawie  rozstrzygnięcia.  W  przypadku  odwołania  dotyczącego 

postanowień  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia,  ocena  zarzutów  podniesionych  

w  ramach  środka  ochrony  prawnej  dokonywana  jest  z  uwzględnieniem  formułowanych 

żą

dań  co  do  ich  nowej  treści.  To  podmiot  odwołujący  formułując  swoje  żądania  wskazuje 

jakie  rozstrzygnięcie  czyni  zadość  jego  interesom  i  jednocześnie  wskazuje  opisy,  które  

w  jego  ocenie  są  zgodne  z  przepisami  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych.  W  takim 

przypadku  zarzuty  wyartykułowane  przez  odwołującego  należy  rozpatrywać  łącznie  ze 

sformułowanymi żądaniami oraz ich podstawami faktycznymi (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 

r., sygn. akt KIO 1019/12) – w wyroku z dnia 28 kwietnia 2017 r. sygn. akt KIO 695/17. 

Po  rozpoznaniu  odwołań  na  rozprawie  w  granicach  zawartych  w  nich  zarzutów  

w kontekście żądań odwołujących stanowiących  doprecyzowanie  zarzutów, Izba uznała,  że 

odwołania podlegają uwzględnieniu z powodu częściowej ich zasadności. Mając na uwadze, 

ż

e  konstruowanie  postanowień  SIWZ  stanowi  obowiązek  i  uprawnienie  zamawiającego  

i zgodnie z orzecznictwem domeny tej nie wyłącza żądanie wykonawców, również nie służy 

organom oceniającym czynności zamawiającego, Izba uznając zasadność dokonania zmiany 

SIWZ,  wskazała  jej  zakres  jaki  wynika  z  uwzględnienia  odwołań,  pozostawiając 

zamawiającemu formułowanie postanowień.   

Sygn. akt 940/17 

1. Zarzut dotyczący warunku udziału w postępowaniu: Sytuacja ekonomiczna lub finansowa 

wykonawcy  –  wskazujący  naruszenie  art.  22  ust.  1a  w  zw.  z  art.  22c  ust.  1  i  ust.  3  

w zw. z art. 7 ust. 1 przez określenie warunków udziału w postępowaniu dotyczących sytuacji 

ekonomicznej  lub  finansowej  w  sposób  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  

i nadmierny dla zweryfikowania zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia,  

a w konsekwencji w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji, równego traktowania 

wykonawców i przejrzystości. 

Przywołane przepisy stanowią: 

-  art. 22. 1a. Zamawiający  określa  warunki  udziału  w  postępowaniu  oraz  wymagane  od 

wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz 

umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  zamówienia,  

w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności;  

-  art. 22c. 1.  W  odniesieniu  do  warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  sytuacji 

finansowej lub ekonomicznej, zamawiający może wymagać w szczególności: 

1)  aby  wykonawcy  posiadali  określony  minimalny  roczny  obrót,  w  tym  określony 

minimalny roczny obrót w obszarze objętym zamówieniem;  

2)  aby  wykonawcy  przedstawili  informacje  na  temat  ich  rocznych  sprawozdań 

finansowych wykazujących, w szczególności stosunek aktywów do zobowiązań;  

3)  posiadania  przez  wykonawcę  odpowiedniego  ubezpieczenia  odpowiedzialności 

cywilnej. 

3. Zamawiający  może  wymagać  informacji,  o  których  mowa  w  ust.  1  pkt  2,  jeżeli  określi  

w  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  przejrzyste  i  obiektywne  metody  

i kryteria, na podstawie których uwzględnia te informacje;  

- art. 7.1. Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia  

w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców 

oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. 

Warunek  dotyczący  sytuacji  ekonomicznej  lub  finansowej  wykonawcy  został 

określony w Dziale VI pkt 2 ppkt 2.2. SIWZ: następująco: 

„Wykonawca spełnia warunek, jeżeli w okresie nie dłuższym niż ostatnie trzy lata obrotowe,  

a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie: 

a) osiągnął przychód netto ze sprzedaży w wysokości co najmniej 120 000 000 PLN, 

b)  osiągnął  niżej  wymienione  wskaźniki  udokumentowane  na  bazie  sprawozdania 

jednostkowego:  

• płynność finansowa będąca stosunkiem bieżących aktywów do bieżących zobowiązań na 

poziomie wartości nie mniejszej niż 1,3  

• rentowność sprzedaży netto - stosunek zysku netto do sprzedaży - na poziomie wartości 

nie mniejszej niż 0,03  

• wskaźnik 

zadłużenia 

długoterminowego 

będący 

stosunkiem 

zobowiązań 

długoterminowych do kapitału własnego - na poziomie wartości nie większej niż 0,30 

Powyższe wskaźniki winny być spełnione dla każdego roku obrotowego osobno. 

c)  posiada  środki  finansowe  lub  zdolność  kredytową  w  wysokości  co  najmniej  30 000 000 

PLN 

d)  posiada  ubezpieczenie  od  odpowiedzialności  cywilnej  w  zakresie  prowadzonej 

działalności  związanej  z  przedmiotem  zamówienia  w  wysokości  co  najmniej  30 000 000 

PLN. 

W  przypadku  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia, 

każdy  z  warunków  określonych  Sytuacja  ekonomiczna  lub  finansowa  mogą  oni  spełniać 

łącznie (z wyjątkiem warunku Sytuacja ekonomiczna lub finansowa pkt a) i b), który musi być 

spełniony w całości przez co najmniej jednego z partnerów Konsorcjum jednocześnie.” 

Z  przywołanej  ogólnej  zasady  w  kwestii  określania  warunków  udziału  

w postępowaniu, wynika obowiązek zamawiającego zachowania proporcjonalności warunku 

do  przedmiotu  zamówienia  oraz  możliwości  oceny  zdolności  wykonawcy  do  należytego 

wykonania zamówienia, w szczególności przez wyrażenie minimalnych poziomów zdolności.  

Przepisy  ustawy  umożliwiają  wykonawcom  poleganie  na  zdolnościach  i  sytuacji 

innych  podmiotów  oraz  wykazania  spełniania  warunków  udziału  w  postępowaniu  przez 

łączenie potencjału wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia.  

Znowelizowany  przepis  art.  23  ustawy  Pzp  wprowadził  w  ust.  5  uprawnienie 

zamawiającego do określenia szczególnego, obiektywnie uzasadnionego sposobu spełniania 

przez  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  zamówienie  warunków  określonych  w  art. 

22 ust. 1b pkt 1-3, w tym sytuacji ekonomicznej lub finansowej oraz zdolności technicznej lub 

zawodowej, jeżeli jest to uzasadnione charakterem zamówienia i proporcjonalne.  

W  odniesieniu  do  warunku  sytuacji  finansowej  lub  ekonomicznej  wykonawcy, 

zamawiający  określił  zakres  wymagań,  mający  na  celu  –  zgodnie  z  oceną  odwołującego  – 

dokładne badanie sytuacji podmiotowej wykonawcy w tym aspekcie. 

Kwestionując  opisany  w  Dziale  VI  pkt  2  ppkt  2.2.  SIWZ  warunek  udziału  

w  postępowaniu  dotyczący  sytuacji  ekonomicznej  lub  finansowej  wyłącznie  w  zakresie  

-  poziomu  wskaźników:  płynność  finansowa  będąca  stosunkiem  bieżących  aktywów  do 

bieżących  zobowiązań  na  poziomie  wartości  nie  mniejszej  niż  1,3  oraz  rentowność 

sprzedaży  netto  -  stosunek  zysku  netto  do  sprzedaży  -  na  poziomie  wartości  nie  mniejszej 

niż  0,03  -  a  także  zakazu  łączenia  potencjału  w  celu  wykazania  wskaźników  i  osiągnięcia 

przychodu  netto  ze  sprzedaży  w  wysokości  co  najmniej  120 000 000  PLN  przez 

wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia  

–  jako  formułujący  wymienione  wskaźniki  w  sposób  nadmierny,  rygorystyczny  

i  ograniczający  krąg  wykonawców,  jednocześnie  nie  wykazujący  dobrej  kondycji 

ekonomicznej przedsiębiorstwa, odwołujący żądał obniżenia wskaźników: 

 -płynności  finansowej  będącej  stosunkiem  bieżących  aktywów  do  bieżących  zobowiązań  do 

poziomu  wartości  nie  mniejszej  niż  1;  -rentowności  sprzedaży  netto  -  stosunek  zysku  netto 

do  sprzedaży  do  poziomu  wartości  wyższej  od  0  (zera)  oraz  wykreślenia  ograniczenia 

łącznego  wykazania  spełniania  warunku  w  ppkt  a,  b  przez  wykonawców  wspólnie 

ubiegających się o udzielenie zamówienia, alternatywnie – o nadanie wymaganiu wskazanej 

w  odwołaniu  treści  –  łącznego  spełnienia  wymagania  w  ppkt  a,  b,  uwarunkowanego 

osiągnięciem  wskaźników  dla  swojej  części  przychodów  przez  każdego  z  partnerów 

konsorcjum lub podmiot trzeci. 

Wskazane  w  zarzucie  odwołania  przepisy  art. 22c  ust. 1  i  3  ustawy  Pzp  uprawniają 

zamawiającego  do  wymagania,  obok  m.in.  minimalnego  rocznego  obrotu,  posiadania 

odpowiedniego  ubezpieczenia  odpowiedzialności  cywilnej,  również  informacji  na  temat 

rocznych  sprawozdań  finansowych  wykonawców  wykazujących  w  szczególności  stosunek 

aktywów  do  zobowiązań,  pod  warunkiem  określenia  w  specyfikacji  istotnych  warunków 

zamówienia  przejrzystych  i  obiektywnych  metod  i  kryteriów  stanowiących  podstawę 

uwzględnienia tych informacji. 

Zarzut  i  żądanie  odwołania  zostały  ograniczone  wyłącznie  do  części  warunku. 

Zakwestionowane wskaźniki zostały określone w SIWZ na wyższym poziomie niż wynika to  

z  przedstawionej  w  odwołaniu  doktryny.  Odwołujący  kwestionując  poziom  dwóch 

wskaźników i żądając ich obniżenia o 0,3 i 0,03 wielkości, poza powołaniem się na doktrynę, 

przyjęte  wielkości  wskaźników  w  innych  postępowaniach  o  udzielenie  zamówienia  lub 

określenie  w  innych  postępowaniach  warunku  bez  stosowania  wskaźników  –  nie  wykazał 

zasadności żądanego obniżenia wskaźników w odniesieniu do swojej sytuacji ekonomicznej 

lub finansowej.  

Wobec  tego,  Izba  nie  uwzględniła  zarzutu  dotyczącego  poziomu  oraz  żądania 

obniżenia poziomu dwóch przedstawionych wskaźników dotyczących sytuacji ekonomicznej 

lub finansowej odwołującego jako potencjalnego wykonawcy. Uznała natomiast za zasadny, 

mając  na  uwadze  opisany  w  SIWZ  zakres  oceny  sytuacji  ekonomicznej  i  finansowej 

wykonawcy  przy  sformułowaniu  tego  warunku,  zarzut  w  części  wyłączającej  możliwość 

łącznego wykazania spełniania warunku opisanego w ppkt a, b przez wykonawców wspólnie 

ubiegających się o udzielenie zamówienia. 

Okoliczności  przedstawione  przez  zamawiającego  w  odpowiedzi  na  odwołanie,  że 

„(…)  wymagane  wskaźniki  finansowe  gwarantują  Zamawiającemu  pewność  trwania 

podmiotu  wykonawczego  nad  tak  wartościowym  i  ważnym  zadaniu.  Są  one  również 

proporcjonalne  do  przedmiotu  zamówienia.  Zamawiający  do  realizacji  danego  zadania  tak 

bardzo  ważnego  dla  regionu,  pozyskał  środki  z  UE.  Inwestycja  będzie  realizowana  prawie 

przez  4  lata  i  Zamawiający  musi  mieć  100%  pewność,  że  wybrany  wykonawca  nie  straci 

zdolności  finansowej  lub  nie  upadnie.”  –  w  ocenie  Izby,  nie  uzasadniają  ograniczenia 

wskazanego w SIWZ, jako wynikającego z przepisu art. 23 ust. 5 ustawy Pzp. 

2.  Zarzut  dotyczący  warunku  udziału  w  postępowaniu  zdolność  techniczna  lub  zawodowa 

wykonawcy – wskazujący naruszenie art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22d ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 

1  przez  określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  dotyczących  zdolności  technicznej  

lub  zawodowej  w  sposób  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  i  nadmierny  dla 

zweryfikowania  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  przedmiotu  zamówienia,  

a w konsekwencji w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji, równego traktowania 

wykonawców i przejrzystości.  

Przywołane przepisy stanowią:  

-  art. 22.

 1a.   Zamawiający  określa  warunki  udziału  w  postępowaniu  oraz  wymagane  od 

wykonawców  środki  dowodowe  w  sposób  proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz 

umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  zamówienia,  

w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności;  

-  art. 22d. 1. Oceniając  zdolność  techniczną  lub  zawodową  wykonawcy,  zamawiający  może 

postawić 

minimalne 

warunki 

dotyczące 

wykształcenia, 

kwalifikacji 

zawodowych, 

doświadczenia,  potencjału  technicznego  wykonawcy  lub  osób  skierowanych  przez 

wykonawcę do realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim 

poziomie jakości; 

-  art. 7. 1. Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie 

wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.

Kwestionując  warunek  zdolności  technicznej  lub  zawodowej  przez  podważanie 

wymagania  wykazania  przez  wykonawcę  wykonania  opisanych  w  warunku  robót 

budowlanych,  odwołujący  zaskarżył  warunek  w  innej  treści  niż  został  przedstawiony  

w SIWZ.   

Według

 odwołującego warunek został opisany następująco: 

„W  ostatnich  pięciu  latach  przeć  upływem  terminu  składania  ofert,  a  jeżeli  okres 

prowadzenia  działalności  jest  krótszy  -  w  tym  okresie  wybudowanie  zgodnie  z  zasadami 

sztuki budowlanej i prawidłowe ukończenie, co najmniej: 

• jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu (budowie, rozbudowie lub przebudowie) 

oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty 

konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  

z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz 

wartości  wykonanych  robót  budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT, 

obejmujące swym zakresem co najmniej:  

• budowę nowego układu instalacji hydrolizy termicznej osadu o wydajności minimalnej 150 

kg s.m. osadu/h oraz 

• budowę nowego układu instalacji odwadniania osadów o wydajności odwadniania min. 25% 

s.m.  

•  jedną  robotę  budowlaną  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającą  na  budowie 

nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych suszącą osad do  zawartości suchej masy 

min. 90% i wydajności min 750 kg odparowanej H20/h. 

*) Uwagi! 

1. Warunek udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i zawodowej dotyczący 

wykonanych robót musi być spełniony: 

- przez Wykonawcę samodzielnie lub,  

- przez  minimum  jeden  podmiot  (podwykonawcę)  udostępniający  doświadczenie 

samodzielnie;  

-  w  przypadku  podmiotów  występujących  wspólnie  -  samodzielnie  przez  minimum  jednego  

z wykonawców występujących wspólnie. 

Nie  jest  dopuszczalne  łączenie  (sumowanie)  wyżej  wymaganego  doświadczenia  w  ramach 

doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia.” 

Opis  przedstawiony  w  odwołaniu  z  pominięciem  w  stosunku  do  opisu 

zamieszczonego  w  SIWZ  spójnika  „oraz”  po  wyrazach:  „budowę  nowego  układu  instalacji 

odwadniania  osadów  o  wydajności  odwadniania  min.  25%  s.m.”  –  jest  zgodny  z  intencją  

i  rozumieniem  tego  warunku  przez  zamawiającego,  w  myśl  oświadczenia  jakie  złożył  na 

rozprawie zamawiający przy omawianiu adekwatnego zarzutu przedstawionego w odwołaniu 

sygn. akt KIO 943/17. Warunek nie był kwestionowany w odwołaniu

KIO 940/17 jako błędny 

opis pod względem gramatycznym czy stylistycznym. Nie był również kwestionowany co do 

jego zakresu przedmiotowego.  

Z  opisu  zamieszczonego  w  odwołaniu  wynika,  że  zamawiający  żądał  wykazania 

dwóch  robót,  tj.  jednej  roboty  budowlanej  polegającej  na  wykonaniu  (budowie,  rozbudowie 

lub  przebudowie)  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co 

najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz 

AKPiA  wraz  z  rozruchem)  o  minimalnej  wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000 

m

/d oraz wartości wykonanych robót budowlanych co najmniej 40 mln zł bez podatku VAT, 

obejmującej  swym  zakresem  co  najmniej:  •  budowę  nowego  układu  instalacji  hydrolizy 

termicznej  osadu  o  wydajności  minimalnej  150  kg  s.m.  osadu/h  oraz  •  budowę  nowego 

układu  instalacji  odwadniania  osadów  o  wydajności  odwadniania  min.  25%  s.m.,  •  jednej 

roboty  budowlanej  na  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  polegającej  na  budowie  nowej 

suszarni taśmowej osadów komunalnych suszącą osad do zawartości suchej masy min. 90% 

i wydajności min 750 kg odparowanej H2O/h. 

Odwołujący,  nie  kwestionując  ilości  i  zakresu  robót,  żądał  podziału  przedmiotowego 

zakresu robót  budowlanych  na:  roboty  budowlane  i  dostawy,  tj.: • jednej roboty  budowlanej 

polegającej  na  wykonaniu  (budowie,  rozbudowie  łub  przebudowie)  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co  najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane, 

technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz  AKPiA  wraz  z  rozruchem)  o  minimalnej 

wydajności  oczyszczalni  co  najmniej  Qśrd=10.000  m

/d  oraz  wartości  wykonanych/robót 

budowlanych  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT,  obejmującej  swym  zakresem  co 

najmniej  budowę  nowego  układu  instalacji  odwadniania  osadów  o  wydajności  odwadniania 

min. 25% s.m.  

oraz 

•  jednej  dostawy  na  potrzeby  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  nowego  układu  instalacji 

hydrolizy  termicznej  osadu  o  wydajności  minimalnej  150  kg  s.m.  osadu/h,  wraz  

z rozruchem układu  

oraz  

•  jednej  dostawy  na  potrzeby  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  nowej  suszami  taśmowej 

osadów  komunalnych  suszącą  osad  do  zawartości  suchej  masy  min.  90%  

i wydajności min 750 kg odparowanej H2O/h, wraz z rozruchem suszarni  

–  przy  jednoczesnym  wykreśleniu  wyłączenia  łącznego  spełniania  warunku  przez 

wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  oraz  polegających  na 

zdolnościach  innych  wykonawców  i  dodatkowo  zakazującego  łączenia  (sumowania) 

doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację zamówienia. 

W  konsekwencji  żądał  zmiany  warunku  z  dwóch  robót  budowlanych,  w  tym  jednej  

z budową nowego układu instalacji hydrolizy termicznej osadu oraz budową nowego układu 

instalacji  odwadniania  osadów,  a  drugiej  –  roboty  budowlanej  na  oczyszczalni  ścieków 

komunalnych polegającej na budowie nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych  

–  na  jedną  robotę  budowlaną  polegającą  na  wykonaniu  (budowie,  rozbudowie  lub 

przebudowie)  oczyszczalni  ścieków  komunalnych  (w  zakresie  których  wykonano  co 

najmniej  roboty  konstrukcyjno-budowlane,  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  oraz 

AKPiA  wraz  z  rozruchem),  obejmującą  swym  zakresem  co  najmniej  budowę  nowego 

układu instalacji hydrolizy termicznej osadu  

oraz  dwie  dostawy:  nowego  układu  instalacji  odwadniania  osadów  i  nowej  suszarni 

taśmowej osadów komunalnych  

– o parametrach odpowiadających opisanym w SIWZ. 

Odwołujący  podważył,  podobnie  jak  odwołujący  w  sprawie  KIO  943/17,  lecz  przy 

odmiennych żądaniach, określony warunek w tym zakresie i żądał zmiany w sposób przez 

siebie wskazany. 

Izba  nie  uwzględniła  tego  zarzutu  biorąc  pod  uwagę,  że  przedmiotem  zamówienia  

w  prowadzonym  postępowaniu  jest  Rozbudowa  i  przebudowa  oczyszczalni  ścieków  

w  Łowiczu  Etap  I  wraz  ze  wszystkimi  robotami  wymaganymi  i  przewidzianymi  w  projekcie, 

podzielonymi na 4 zadania o zakresach:  

Zadanie 1 

Hala krat i pompownia ścieków - obiekt nr 1, 2 (przebudowa i rozbudowa) 

Sitopiaskowniki - obiekt nr 3.1, 3.2 (budowa) 

Komora przelewowa ścieków K-8 - obiekt nr 44 (budowa) 

Osadniki wstępne - obiekt nr 4.1, 4.2 (budowa) 

Komory predenitryfikacji, defosfatacji i denitryfikacji - obiekt nr 5.1, 5.2, (budowa) 

Pompownia osadu recyrkulowanego i nadmiernego - obiekt nr 9 (przebudowa) 

Pompownia ścieków recyrkulowanych - obiekt nr 7 (przebudowa i rozbudowa) 

Stacja dmuchaw - obiekt nr 13, (tylko wyposażenie technologiczne) (przebudowywany) 

Budynek magazynowania i dozowania PIX-u - obiekt nr 14 (przebudowywany) 

Zagęszczacz grawitacyjny - obiekt nr 16 (przebudowa) 

Biofiltr - obiekt nr 26.2 (budowa) 

Kanał  odpływowy  ścieków  oczyszczonych  (na  odcinku  od  zbiorników  retencyjnych  do 

komory zasuw 10.2) (budowa) 

Pompownia wody technologicznej - obiekt nr 34 (budowa) 

Ujęcie wody technologicznej - obiekt nr 34.1 (budowa) 

Stacja transformatorowa - obiekt nr 40 (przebudowa) 

Budynek  administracyjno-socjalny  -  obiekt  nr  35  (wyposażenie  biur,  klimatyzacja, 

AKPiA) - (doposażenie) 

sieci  zewnętrzne  technologiczne,  sanitarne,  elektryczne  i  sterownicze,  AKPiA  wraz  ze 

studzienkami i komorami (przebudowa i rozbudowa) 

- Zadanie 2 

Zbiornik osadu nadmiernego - obiekt nr 17 (przebudowywany) 

Zamknięte komory fermentacyjne - obiekt nr 21.1, 21.2 (przebudowywany) 

Trzon komunikacyjny przy WKF-ach - obiekt nr 21.3 (budowa) 

Wymiennikownia - obiekt nr 20 (przebudowywany) 

Budynek odwadniania osadu - obiekt nr 23 (przebudowa i nadbudowa) 

Budynek hydrolizy osadu - obiekt nr 19 (budowa) 

Zbiornik osadu przefermentowanego - obiekt nr 22 ((budowa) 

Wiata odbioru osadu odwodnionego - obiekt nr 41.1 (budowa) 

Kotłownia i gospodarka cieplna wraz ze zbiornikiem oleju - obiekt nr 38 i 27 (budowa) 

Zbiornik biogazu - obiekt nr 32 (budowa) 

Węzeł rozdzielczy - obiekt nr 31 (budowa) 

Odsiarczalnia biogazu - obiekt nr 30 (budowa) 

Pochodnia - obiekt 33 (budowa) 

sieci  zewnętrzne technologiczne, sanitarne,elektryczne  i  sterownicze oraz  AKPiA  wraz  ze 

studzienkami i komorami (przebudowa i rozbudowa) 

  Zadanie 3 

Stacja zlewna ścieków dowożonych ~ obiekt nr 15 (budowa) 

Suszarnia osadu, Agregat kogeneracyjny i wiaty odbioru osadu wysuszonego, zbiornik 

osadu dowożonego - obiekt 25,39.1 i 39.2, 41.2,24 (budowa) 

Biofiltr - obiekt nr 26.1 (budowa) 

Wiata technologiczna - obiekt nr 42 (budowa) 

Stacja osadu dowożonego płynnegoz pompownią - obiekt nr 18  (budowa) 

sieci  zewnętrzne technologiczne,sanitarne, elektryczne  i  sterownicze oraz  AKPiA  wraz  ze 

studzienkami i komorami (przebudowa i rozbudowa) 

  Zadanie 4 

Budynek warsztatowy + Garaż - obiekt nr 36 (budowa) 

Komora pomiarowa K-9 - obiekt nr 48 (budowa) 

Osłona śmietnikowo - obiekt nr 43 (budowa) 

Automatyczna stacja poboru prób - obiekt nr 47 (budowa) 

Magazyn (istniejący) - obiekt nr 37 (przebudowywany) 

Magazyn odpadów - obiekt nr 46 

sieci  zewnętrzne technologiczne,sanitarne, elektryczne  i  sterownicze oraz  AKPiA  wraz  ze 

studzienkami i komorami (przebudowa i rozbudowa),) 

Układ drogowy i kompostownia - obiekt nr 28 (przebudowywany) ogrodzenie (budowa na 

odcinku przewidzianym w przedmiarze robót). 

Kotłownia i gospodarka cieplna wraz ze zbiornikiem oleju - obiekt nr 38 i 27 (budowa) 

Zbiornik biogazu - obiekt nr 32 (budowa) 

Węzeł rozdzielczy - obiekt nr 31 (budowa) 

Odsiarczalnia biogazu - obiekt nr 30 (budowa) 

Pochodnia - obiekt 33 (budowa) 

sieci  zewnętrzne technologiczne,sanitarne, elektryczne  i  sterownicze oraz  AKPiA  wraz  ze 

studzienkami i komorami (przebudowa i rozbudowa). 

Zmiana warunku zdolności technicznej lub zawodowej z wymaganej budowy nowego 

układu instalacji odwadniania osadów i nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych – na 

żą

dane  dostawy  tych  urządzeń  –  w  świetle  opisu  przedmiotu  zamówienia  przewidującego, 

chociażby w zadaniu 2 przebudowę i nadbudowę Budynku odwadniania osadu - obiekt nr 23 

i  budowę  Budynku  hydrolizy  osadu  -  obiekt  nr  19  –  nie  znajduje  uzasadnienia  

w  przywołanych  przepisach  ustawy,  nie  znajduje  także  uzasadnienia  ingerowanie  

w  wymagania  zamawiającego  co  do  zdolności  technicznej  lub  zawodowej  wykonawcy,  gdy 

przedmiotem  zamówienia  (niekwestionowanego  w  odwołaniach)  są  roboty  budowlane 

polegające  na  kompleksowej  przebudowie  wraz  z  rozbudową  oczyszczalni  ścieków,  

w  zakresie  której  instalacje  urządzeń  zostały  przewidziane  jako  budowy  a  nie  dostawy. 

Zwłaszcza,  że  realizacja  umowy  będzie  miała  miejsce,  zgodnie  z  potwierdzeniem 

zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie i na rozprawie, gdy „instalacja będzie na ruchu 

technologicznym”.  

Mając  jednak  na  uwadze  zakres  oraz  charakter  warunku  zdolności  technicznej  

lub  zawodowej,  Izba  uwzględniła  żądanie  odwołującego  wyeliminowania  wyłączenia 

możliwości  łącznego  spełniania  warunku  przez  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  

o  udzielenie  zamówienia,  wykonawców  polegających  na  zdolnościach  innych  podmiotów 

oraz łączenia (sumowania) doświadczenia różnych podmiotów zaangażowanych w realizację 

zamówienia, które zostało zamieszczone w ppkt 2.3 w opisie „*) Uwagi!”.  

Jednocześnie Izba zwróciła uwagę, że odwołujący kwestionując opis wskazany w pkt 

1.  „*)  Uwagi!”,  nie  zakwestionował  tożsamego  opisu  zamieszczonego  w  pkt  4  również  

„*) Uwagi!”.    

W ocenie Izby, treść SIWZ powinna jednak zawierać jednakowe opisy dotyczące tego 

samego warunku, mimo zamieszczenia ich w różnych częściach dokumentów. 

3. Zarzut naruszenia art. 23 ust. 5 w zw. z art. 22 ust. 1a, art. 22a ust. 1, art. 22c ust. 1 i ust. 

3,  art.  22d  ust.  1,  art.  7  ust.  1  przez  określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu 

dotyczących  zdolności  technicznej  lub  zawodowej  oraz  ekonomicznej  lub  finansowej,  

w  przypadku  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  zamówienie  lub  korzystających  

z  potencjału  podmiotów  trzecich  w  sposób  szczególny,  pomimo  że  nie  jest  to  uzasadnione 

charakterem zamówienia oraz w sposób nieproporcjonalny. 

Dodatkowo  wskazane  w  tym  zarzucie  przepisy  ustawy  Pzp,  obok  przywołanych  

w zarzutach nr 1 i 2, stanowią: 

-  art. 23. 5. Zamawiający  może  określić  szczególny,  obiektywnie  uzasadniony,  sposób 

spełniania przez wykonawców, o których mowa w ust. 1, warunków udziału w postępowaniu, 

o  których  mowa  w  art.  22  ust.  1b,  jeżeli  jest  to  uzasadnione  charakterem  zamówienia  

i proporcjonalne; 

-  art. 22.

 1a.   Zamawiający  określa  warunki  udziału  w  postępowaniu  oraz  wymagane  od 

wykonawców  środki  dowodowe  w  sposób  proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz 

umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  zamówienia,  

w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności;  

-  art. 22a.   1. Wykonawca  może  w  celu  potwierdzenia  spełniania  warunków  udziału  

w postępowaniu, w stosownych sytuacjach oraz w odniesieniu do konkretnego zamówienia, 

lub  jego  części,  polegać  na  zdolnościach  technicznych  lub  zawodowych  lub  sytuacji 

finansowej  lub  ekonomicznej  innych  podmiotów,  niezależnie  od  charakteru  prawnego 

łączących go z nim stosunków prawnych;  

- art. 22d. 1. Oceniając zdolność techniczną lub zawodową  wykonawcy, zamawiający może 

postawić 

minimalne 

warunki 

dotyczące 

wykształcenia, 

kwalifikacji 

zawodowych, 

doświadczenia,  potencjału  technicznego  wykonawcy  lub  osób  skierowanych  przez 

wykonawcę do realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim 

poziomie jakości. 

Zamawiający  opisał  odmiennie  spełnianie  warunków  udziału  w  postępowaniu 

dotyczących: 

-  sytuacji  ekonomicznej  lub  finansowej  w  ppkt  2.2  SIWZ  –  wyłącznie  w  odniesieniu  do 

wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – przyjmując za podstawę 

uprawnienia określone w art. 23 ust. 5 ustawy Pzp; 

-  zdolności  technicznej  lub  zawodowej  w  ppkt  2.3,  1  SIWZ,  „*)  Uwagi!”  w  pkt  1  i  4  

w odniesieniu do podwykonawców udostępniających doświadczenie i wykonawców wspólnie 

ubiegających się o udzielenie zamówienia. 

Uzasadnienie  rozstrzygnięcia  w  zakresie  tych  warunków  udziału  w  postępowaniu, 

zostało przedstawione w uzasadnieniu rozstrzygnięcia zarzutów, odpowiednio 1 i 2.    

5.  Zarzut  naruszenia  art.  7  ust.  1,  art.  25  ust.  1,  art.  91  ust.  2  w  zw.  z  art  91  ust.  1  przez 

określenie  sposobu  oceny  ofert  w  Kryterium  III  (Parametry  techniczne  efektywność)  

w  sposób  nieobiektywny,  nieproporcjonalny,  sprzeczny  z  zasadą  przejrzystości,  równego 

traktowania  i  uczciwej  konkurencji,  uwzględniający  obowiązek  przedstawienia  dokumentów 

podpisanych przez użytkownika obiektu poświadczających osiągnięcie poziomu odwadniania 

osadów dla danej instalacji, pomimo że nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania. 

Przepis art. 25 ustawy Pzp stanowi: 

     1. W postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców 

wyłącznie  oświadczeń  lub  dokumentów  niezbędnych  do  przeprowadzenia  postępowania. 

Oświadczenia 

lub 

dokumenty 

potwierdzające: 

spełnianie 

warunków 

udziału  

w  postępowaniu  lub  kryteria  selekcji,  2)  spełnianie  przez  oferowane  dostawy,  usługi  lub 

roboty  budowlane  wymagań  określonych  przez  zamawiającego,  3)  brak  podstaw 

wykluczenia  

–  zamawiający  wskazuje  w  ogłoszeniu  o  zamówieniu,  specyfikacji  istotnych  warunków 

zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.  

Przepis art. 91 Pzp stanowi: 

1.  Zamawiający  wybiera  ofertę  najkorzystniejszą  na  podstawie  kryteriów  oceny  ofert 

określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

2. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące 

się  do  przedmiotu  zamówienia,  w  szczególności:  1)  jakość,  w  tym  parametry  techniczne, 

właściwości  estetyczne  i  funkcjonalne;  2)  aspekty  społeczne,  w  tym  integracja  zawodowa  

i społeczna osób, o których mowa w art. 22 ust. 2, dostępność dla osób niepełnosprawnych 

lub  uwzględnianie  potrzeb  użytkowników;  3)  aspekty  środowiskowe,  w  tym  efektywność 

energetyczna  przedmiotu  zamówienia;  4)  aspekty  innowacyjne;  5)  organizacja,  kwalifikacje 

zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć 

znaczący  wpływ  na  jakość  wykonania  zamówienia;  6)  serwis  posprzedażny  oraz  pomoc 

techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy  oraz czas dostawy 

lub okres realizacji. 

2c. Kryteria  oceny  ofert  są  związane  z  przedmiotem  zamówienia,  jeżeli  dotyczą  robót 

budowlanych,  dostaw  lub  usług,  które  mają  być  zrealizowane  w  ramach  tego  zamówienia, 

we  wszystkich  aspektach  oraz  w  odniesieniu  do  poszczególnych  etapów  ich  cyklu  życia,  

w  tym  procesu  produkcji,  dostarczania  lub  wprowadzania  na  rynek,  nawet  jeżeli  nie  są 

istotną cechą przedmiotu zamówienia.  

2d. Zamawiający  określa  kryteria  oceny  ofert  w  sposób  jednoznaczny  i  zrozumiały, 

umożliwiający sprawdzenie informacji przedstawianych przez wykonawców. 

3. Kryteria  oceny  ofert  nie  mogą  dotyczyć  właściwości  wykonawcy,  a  w  szczególności 

jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. 

W Dziale XVI – zostało opisane Kryterium IIl - Parametry techniczne efektywność (E) 

z wagą 12%.  

W opisie sposobu oceny ofert w tym kryterium Zamawiający zastrzegł, że:  

„Jako  potwierdzenie  efektów  odwadniania  Wykonawca  przedstawi  dokumenty  podpisane 

przez  użytkownika  obiektu  poświadczające  osiągnięcie  poziomu  odwadniania  osadów  dla 

danej instalacji. Zarazem Zamawiający wymaga, aby wykonawcy przedstawili wszelkie dane 

teleadresowe  użytkownika  obiektu,  dane  osoby  kontaktowej  oraz  zdjęcia  deklarowanej 

instalacji.”  

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu  zmiany  SIWZ  przez  wykreślenie  

z 

opisu 

kryterium 

IIl 

Parametry 

techniczne 

efektywność 

(E) 

zastrzeżenia  

o  treści:  „Jako  potwierdzenie  efektów  odwadniania  Wykonawca  przedstawi  dokumenty 

podpisane  przez  użytkownika  obiektu  poświadczające  osiągnięcie  poziomu  odwadniania 

osadów dla danej instalacji.” 

Izba uznając zarzut i żądanie za zasadne, uwzględniła następujące aspekty. Przepis 

art. 36 ust. 1 pkt 13 ustawy Pzp zobowiązuje zamawiającego do opisania kryteriów, którymi 

będzie  się  kierował  przy  wyborze  oferty,  wraz  z  podaniem  wag  tych  kryteriów  i  sposobu 

oceny ofert. Zgodnie z przywołanym art. 91 ust. 2 ustawy, kryteria inne (niż cena lub koszt) 

odnoszą  się  do  przedmiotu  zamówienia.  W  ust.  2c  Pzp,  który  normuje  materię  związku 

kryteriów  oceny  ofert  z  przedmiotem  zamówienia,  określono,  że kryteria  oceny  ofert  są 

związane  z  przedmiotem  zamówienia,  jeżeli  dotyczą  robót  budowlanych,  dostaw  lub  usług, 

które  mają  być  zrealizowane  w  ramach  tego  zamówienia.  Przytoczona  część  przepisu 

wskazuje,  że  ustawodawca  uznał,  że  kryterium  oceny  ofert  jest  związane  z  przedmiotem 

zamówienia,  jeżeli  jest  związane  z  świadczeniem  wykonawcy  na  rzecz  zamawiającego 

(przedmiotem  zamówienia),  które  ma  zostać  zrealizowane  w  ramach  danego  zamówienia. 

Wymaganie  to  określa  ramy  legalności  zastosowania  kryterium.  Kryterium  musi  być 

związane  z  przedmiotem  zamówienia,  a  więc  posiadać  charakter  przedmiotowy.  Regulację 

tę  uzupełnia  art.  91  ust.  3  Pzp  zakazujący  ustanawiania  kryteriów  oceny  ofert  dotyczących 

właściwości wykonawcy.  

Jeśli więc zamawiający stosuje kryteria oceny ofert związane ze świadczeniem, musi 

zażądać złożenia w ofercie dokumentów na podstawie, których będzie w stanie ocenić ofertę 

i  przyznać  odpowiednią  punktację.  Będą  to  m.in.  również  dokumenty  potwierdzające 

posiadanie  określonych  parametrów  przez  przedmiot  zamówienia,  czyli  również  dokumenty 

przedmiotowe, o których stanowi § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 

2016  r.  w  sprawie  rodzajów  dokumentów,  jakich  może  żądać  zamawiający  od  wykonawcy  

w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  (Dz.  U.  z  dnia  27  lipca  2016  r.,  poz.  1126)  –  

w szczególności będą to: wyszczególnione w punktach 1-5. 

Dokumenty te mają inny charakter – nie są żądane w celu wykazania, że oferowany 

przedmiot spełnia wymagania określone przez zamawiającego w treści specyfikacji istotnych 

warunków  zamówienia,  a  w  celu  umożliwienia  dokonania  oceny  złożonych  ofert  według 

kryteriów oceny ustalonych w postępowaniu.  

W  kontekście  powyższego,  Izba  uwzględniła  stanowisko  odwołującego,  że  żądanie 

dokumentów podpisanych przez użytkownika obiektu poświadczających osiągnięcie poziomu 

odwadniania  osadów  dla  danej  instalacji  zainstalowanej  w  innym  obiekcie,  narusza  zasadę 

związania kryterium oceny ofert z przedmiotem zamówienia – robotami budowlanymi, które 

mają  być  przedmiotem  realizacji  w  wyniku  zakończonego  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia.  W  szczególności  przy  uwzględnieniu  faktu,  że  zróżnicowane  warunki 

eksploatacyjne  wpływają  na  osiągnięcie  poziomu  odwadniania  osadów,  czego  przykładem 

może być osiągnięcie różnego poziomu odwadniania osadów u różnych użytkowników, mimo 

zastosowania  takich  samych  instalacji.  Należało  również  uznać  za  zasadne  stanowisko 

odwołującego,  że  wykonawca  nie  ma  żadnego  roszczenia  wobec  użytkownika  obiektu  

o wydanie poświadczenia o osiągnięciu poziomu odwadniania osadów dla danej instalacji. 

Sygn. akt KIO 943/17 

 Zarzut naruszenie art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art 22 ust. 1a oraz art. 22d ust. 1 oraz 

art.  7  ust.  1  Pzp,  przez  nieproporcjonalne  do  przedmiotu  zamówienia,  nieuzasadnione  jego 

specyfiką oraz naruszające równą i uczciwą konkurencję w postępowaniu, opisanie warunku 

udziału  w  postępowaniu  odnoszącego  się  do  posiadania  doświadczenia  oraz  sposobu 

dokonania  jego  oceny,  w  zakresie  wymogu,  by  wykonawcy  ubiegający  się  o  udzielenie 

zamówienia musieli wykazać się doświadczeniem.  

2. Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art 22 ust. 1a oraz art. 7 ust. 1 Pzp, 

przez  niejednoznaczny  opis  warunku  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  posiadania 

doświadczenia  oraz  sposobu  dokonania  jego  oceny,  z  treści  warunku  ze  względu  na 

zastosowaną  formę  graficzną  (równorzędnie  tirety/kropki)  oraz  użytą  nieprawidłową  formę 

gramatyczną  nie  wynika  jednoznacznie  czy  treść  zawarta  w  tiretach/kropkach  od  2  do  4 

należy traktować łącznie z treścią tiretu 1, czy też rozłącznie oraz czy treść warunku zawarta 

w tiret 4 jest rozłączna wobec tiret 1-3.  

Przywołane przepisy stanowią: 

-  art. 22.

 1a.   Zamawiający  określa  warunki  udziału  w  postępowaniu  oraz  wymagane  od 

wykonawców  środki  dowodowe  w  sposób  proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz 

umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania  zamówienia,  

w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności.  

1b.  Warunki  udziału  w  postępowaniu  mogą  dotyczyć:  (…),  3)  zdolności  technicznej 

lub zawodowej. 

-  art. 22d. 1. Oceniając  zdolność  techniczną  lub  zawodową  wykonawcy,  zamawiający  może 

postawić 

minimalne 

warunki 

dotyczące 

wykształcenia, 

kwalifikacji 

zawodowych, 

doświadczenia,  potencjału  technicznego  wykonawcy  lub  osób  skierowanych  przez 

wykonawcę do realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim 

poziomie jakości.  

-  art. 7. 1.   Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie 

wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. 

Odwołujący zakwestionował opisanie warunków udziału w postępowaniu dotyczących 

zdolności technicznej lub zawodowej wykonawcy w zakresie określonym w SIWZ jako: 

1)  wymaganej  od  wykonawcy  roboty  budowlanej  co  do  jej  wartości  i  poszczególnych 

elementów  składowych,  wskazując  błędnie  zastosowaną  formę  graficzną  (równorzędnie 

tirety/kropki)  oraz  użytą  nieprawidłowo  formę  gramatyczną,  wnosząc  o  zmianę:  -wartości 

wymaganej roboty budowlanej z 40 mln zł bez podatku VAT na 20 mln zł bez podatku VAT 

oraz  -zakresu  roboty  budowlanej  (jednej  zgodnie  z  treścią  SIWZ  lub  dwóch  zgodnie  

z  wyjaśnieniem  zamawiającego  złożonym  na  rozprawie  co  do  rozumienia  opisu  jakim 

kierował  się  określając  warunek  udziału  w  postępowaniu)  –  na  cztery  roboty  budowlane, 

odpowiadające  parametrom  opisanym  w  SIWZ  (Dział  VI  pkt  2  ppkt  2.3,  1,  cztery  punktory 

(tirety) oznaczone kropkami);  

2)  wartości  robót  budowlanych  realizowanych  przez  osoby,  którymi  dysponuje  wykonawca 

(aktualnie  lub  będzie  dysponował  przy  wykonywaniu  zamówienia),  pełniące  wymagane 

funkcje – jako warunek „Kompetencji lub uprawnień do prowadzenia określonej działalności 

zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów” (Dział VI pkt 2 ppkt 2.1, 1-5 - Eksperci Nr 

1, Nr 2, Nr 3, Nr 4, Nr 5), wnosząc o zmianę  wartości robót budowlanych z co najmniej 50 

mln zł bez podatku VAT (Ekspert Nr 1) i co najmniej 40 mln zł bez podatku VAT (Eksperci Nr 

2-4), na jednakowe wartości 20 mln zł bez podatku VAT. 

Izba, nie wnikając w treść SIWZ nie objętą zarzutami, uwzględniła zarzuty w części: 

1. Opisu warunku zdolności technicznej lub zawodowej, uznając, że z opisu zamieszczonego 

w  ppkt  2.3,  1  jednej  roboty  budowlanej  oznaczonej  pierwszą  kropką  wynika,  że  robota  ta 

obejmuje  swoim  zakresem  pozostałe  trzy  roboty  oznaczone  trzema  kropkami,  

z tego powodu, że w treści wskazano: robota ta „(…) obejmuje swym zakresem co najmniej 

(…)”,  a  opisy  następnych  trzech  robót  połączono  spójnikiem  „oraz”,  mimo  zamieszczenia 

tego spójnika w jednym miejscu w następnym wierszu (po trzeciej kropce).  

Według  słownika  języka  polskiego  pod  red.  W.  Doroszewskiego  wyraz  „oraz” 

oznacza:  I  w  formie  przysłówkowej  –  jednocześnie,  zarazem,  również;  II  w  funkcji 

spójnikowej  –  wyraz  łączący  człony  szeregu  składniowego,  zwykle  współrzędne  części 

zdania. 

Opis taki łączący poszczególne zdania spójnikiem „oraz” jednoznacznie wskazuje na 

równorzędność  wymagań,  a  więc,  że  zakres  wymaganej  roboty  budowlanej  obejmuje 

budowy nowych układów instalacji: hydrolizy termicznej osadu, odwadniania osadów, także 

nowej suszarni taśmowej osadów komunalnych. 

Zatem,  nie  kwestionując  zakresu  rzeczowego  robót  budowlanych,  Izba  nakazała 

określenie tego warunku w sposób czytelny i jednoznaczny z zastosowaniem reguły wykładni 

prawa  wskazującej,  że  spójnik  „oraz”  oznacza  łączne  spełnienie  wymagań,  które  zostały 

połączone tym spójnikiem. 

Izba nie uwzględniła żądania odwołującego wykazania wykonania co najmniej jednej 

roboty  budowlanej,  jako  wystarczającej  dla  spełnienia  warunku,  spośród  czterech  robót 

budowlanych  wyodrębnionych  w  żądaniu,  wskazując  uzasadnienie  jak  zamieszczone  

w  uzasadnieniu  zarzutu  2,  dotyczącego  warunku  udziału  w  postępowaniu  zdolność 

techniczna lub zawodowa wykonawcy, w sprawie KIO 940/17. 

2. Izba uwzględniła natomiast zarzut dotyczący wartości robót budowlanych zrealizowanych 

przez  osoby  pozostające  w  dyspozycji  wykonawcy  (aktualnie  lub  przy  wykonywaniu 

zamówienia), które pełniły wymagane funkcje, uznając, że wartości co najmniej 50 mln zł bez 

podatku  VAT  (Ekspert  Nr  1)  i  co  najmniej  40  mln  zł  bez  podatku  VAT  (Eksperci  Nr  2-5),  

w  porównaniu  z  wartością  roboty  budowlanej  wymaganej  od  wykonawcy  w  kwocie  również 

40 mln zł bez podatku VAT jako wartości całkowitej, wskazują na brak proporcjonalności i ich 

nadmierność.  

Skoro zamawiający uznał wartość roboty budowlanej, wykazywanej na potwierdzenie 

zdolności technicznej lub zawodowej wykonawcy w kwocie 40 mln zł bez podatku VAT, która 

stanowi  ok.  66%  wartości  zamówienia  w  prowadzonym  postępowaniu  (ok.  60  mln  zł),  Izba 

uznała, że wartość robót wymaganych od Ekspertów nie powinna przekraczać tej wielkości. 

Nie  uwzględniła  jednak  żądania  nakazania  zamawiającemu  przyjęcia  jednakowej  wartości 

dla  wszystkich  robót  budowlanych  20  mln  zł  bez  podatku  VAT,  wskazując  jedynie 

przykładowo, wartość roboty wymaganej od Eksperta Nr 1 jako 40 mln zł bez podatku VAT, 

porównywalną  z  wartością  wymaganej  od  wykonawcy  roboty  budowlanej  40  mln  zł  bez 

podatku  VAT,  a  dla  pozostałych  Ekspertów  zmniejszoną  o  10  mln  zł  bez  podatku  VAT, 

uwzględniając zróżnicowanie wartości przyjęte w SIWZ. 

Podnoszona w postępowaniu proporcjonalność warunku do przedmiotu zamówienia, 

szczególnie  w  odniesieniu  do  warunku  zdolności  technicznej  lub  zawodowej,  to  kwestia 

subiektywna.  Dla  zamawiającego,  wskazana  w  uzasadnieniu  odpowiedzi  na  odwołanie  

i podkreślana na rozprawie, to stosunek wartości na poziomie ok. 60-70%, dla odwołującego 

na  poziomie  ok.  33%  (wartość  wymaganych  robót  budowlanych  20  mln  zł  przy  wartości 

zamówienia  ok.  60  mln  zł).  Uwzględnienie  żądań  nakazania  zamawiającemu  określenia 

warunków  z  zachowaniem  proporcjonalności  wg  indywidualnych  odmiennych  wskazań 

odwołujących  (wartość, zakres  wymaganych  robót  budowlanych  i  ich  zmiana  na  częściowe 

dostawy),  powodowałoby  zachwianie  proporcjonalności  wg  potrzeb  zamawiającego 

uzasadnionych  wartością  zamówienia,  charakterystyką,  zakresem,  stopniem  złożoności  

i warunkami realizacji zamówienia. 

Dowody  złożone  przez  odwołujących  i  uczestników  postępowania  odwoławczego, 

dotyczące  innych  postępowań  o  udzielanie  zamówień,  w  szczególności  wyciągi,  wypisy  lub 

pełne  teksty  –  ogłoszeń  o  zamówieniach,  SIWZ,  zawiadomień  o  rozstrzygnięciach 

postępowań nie mogły stanowić podstawy uwzględnienia pozostałych zarzutów, ze względu 

chociażby na istotne odmienności występujące w każdym postępowaniu. 

Dowody  złożone  przez  odwołującego  w  sprawie  KIO  940/17  –  pliki  informacji 

finansowych  dotyczących  różnych  wykonawców  –  bez  odpowiedniego  zestawienia  danych  

i przedstawienia wniosków, nie mogły odnieść zamierzonego skutku. 

Opinia  pracownika  naukowego  Uniwersytetu  Przyrodniczego  w  Lublinie  złożona  

przez  zamawiającego  w  sprawie  KIO  940/17,  wobec  cofnięcia  przez  odwołującego  zarzutu 

dotyczącego opisania przedmiotu zamówienia, nie stanowiła podstawy rozstrzygnięcia.  

Argumentacja uczestników postępowania odwoławczego, wykraczająca poza zarzuty 

przedstawione w odwołaniach, nie podlegała uwzględnieniu. 

Reasumując, Izba orzekła jak w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 

pkt 1 ustawy Pzp. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  192  ust.  9  

i  10  ustawy  Pzp  stosownie  do  jego  wyniku,  z  uwzględnieniem  przepisów  rozporządzenia 

Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania 

wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich 

rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238, z późn. zm.).  

Do  kosztów  postępowania  odwoławczego  Izba  zaliczyła  kwoty  wpisów  od  odwołań 

uiszczone  przez  odwołujących  po  20 000  zł,  łącznie  40 000  zł.  Zasądziła  na  rzecz 

odwołujących  kwoty  po  23 600  zł  stanowiące  równowartości  wpisów  (po  20 000  zł)  

i wynagrodzenia pełnomocników (po 3 600 zł) – na podstawie rachunków przedłożonych do 

akt sprawy.  

Przewodniczący:     ………………………………