Sygn. akt: KIO 2325/18
WYROK
z dnia 27 listopada 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Luiza Łamejko
Protokolant: Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2018
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 listopada 2018 r. przez wykonawcę Zakład
Robót Drogowych O. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa,
ul. Sikorskiego 5a, 41-
922 Radzionków w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach, ul. Płowiecka
31, 44-121 Gliwice
przy udziale
wykonawcy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Daszyńskiego
449, 44-151 Gliwice
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu Zarządowi Dróg Miejskich w
Gliwicach unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu, dokonanie ponownej czynności badania i oceny ofert i w jej wyniku
ujawnienie zastrzeżonej jako tajemnica przedsiębiorstwa części wyjaśnień
złożonych przez B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu 26 października
2018 r. oraz odrzucenie oferty złożonej przez B. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialno
ścią na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych,
kosztami postępowania obciąża Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach, ul. Płowiecka 31,
44-121 Gliwice i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Zakład Robót
Drogowych O. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka
komandytowa, ul. Sikorskiego 5a, 41-
922 Radzionków tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od Zarządu Dróg Miejskich w Gliwicach, ul. Płowiecka 31, 44-121 Gliwice
na rzecz
wykonawcy Zakład Robót Drogowych O. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością spółka komandytowa, ul. Sikorskiego 5a, 41-922 Radzionków
kwotę 18 567 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy pięćset sześćdziesiąt siedem złotych
zero groszy) poniesioną tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2018 poz. 1986) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący : ………………………………
Sygn. akt: KIO 2325/18
U z a s a d n i e n i e
Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zimowe utrzymanie
dróg na terenie Miasta Gliwice w latach 2018 – 2020. Postępowanie to prowadzone jest na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z
2018 poz. 1986), zwanej dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane
w dniu 20 lipca 2018 r.
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją 2018/S 138-
W dniu 12 listopada 2018 r. wykonawca Zakład Robót Drogowych O. Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (dalej: „Odwołujący”) wniósł do Prezesa
Krajowej Izby Odwo
ławczej odwołanie wobec czynności i zaniechań Zamawiającego:
wyboru w przedmiotowym postępowaniu w ramach Rejonu 1 jako najkorzystniejszej oferty
wykonawcy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „wykonawca B.”), pomimo
że dokonanie tego wyboru narusza przepisy ustawy Pzp,
zaniechania odrzucenia przez Zamawiającego oferty wykonawcy B., pomimo iż wyjaśnienia
dotyczące wyliczenia ceny, a złożone przez wykonawcę B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp,
z uwagi na ich zawartość i formę, winny skutkować taką właśnie czynnością Zamawiającego,
zaniechania odtajnienia wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny złożonych przez wykonawcę
B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, pomimo iż wykonawca ten przedkładając je
Zamawiającemu nie wykazał łącznego spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 11 ust. 4
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t. j. Dz. U. z 2003 r.
Nr 153, poz. 1503 ze zm.).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
- art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 91 ust 1 ustawy Pzp poprzez naruszenie przez
Zamawiającego zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, a to z
uwagi na wybór oferty wykonawcy B., co w konsekwencji prowadzi do udzielenia zamówienia
wykonawcy wybranemu niezgodnie z przepisami ustawy,
- art. 8 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
w zw. z art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez niezachowanie zasady uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców i naruszenie zasady jawności postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego polegające na zaniechaniu odtajnienia treści wyjaśnień złożonych
przez
wykonawcę B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, pomimo iż ten, wbrew obowiązkom
ustawy, nie wykazał łącznego wystąpienia przesłanek wskazanych w art. 11 ust. 4 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
- art. 90 ust. 3 ustawy Pzp w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 7 ust. 1 i 3
ustawy Pzp poprzez uznanie wyjaśnień złożonych w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przez
wykonawcę B. za wystarczające i „obalające” podejrzenie „rażąco niskiej ceny” w ofercie
wykonawcy B., a w konsekwencji zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy B. w sytuacji,
gdy wykonawca ten swoimi wyjaśnieniami nie pozbawił jej przymiotu „rażąco niskiej”.
Uzasadniając podniesione zarzuty Odwołujący wskazał na następujące okoliczności:
I.
Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Pzp
Odwołujący wskazał, że przedmiotowy zarzut, oparty o naczelne zasady postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, tj. zasadę równego traktowania wykonawców oraz
zasadę legalizmu, jest niewątpliwie zarzutem wynikowym. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż z
naruszeniem zasad ogólnych z art. 7 ustawy Pzp będziemy mieć do czynienia w sytuacji
potwierdzenia się innych zarzutów wskazanych w odwołaniu, a więc naruszenia konkretnych
norm prawnych regulujących przedmiotowe postępowanie. Zasada równego traktowania
wykonawców, zabraniająca Zamawiającemu preferowania lub dyskryminacji któregokolwiek z
wykonawców, gwarantuje wykonawcom równe szanse w dostępie do informacji o zamówieniu
i w uzyskaniu zamówienia oraz przeciwdziała wykorzystywaniu pozycji monopolistycznych
przez któregokolwiek z wykonawców. Odwołujący zwrócił uwagę na wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 września 2011 r., zgodnie z którym „Obowiązek równego traktowania
oznacza również, by wszystkie wymagania, które zamawiający bierze pod uwagę na etapie
badania oraz oceny złożonych ofert, były znane wykonawcom w chwili przygotowywania ofert
i dotrzymywane w trakcie prowadzenia postępowania. Zasada równego traktowania
wykonawców i uczciwej konkurencji stanowi bowiem fundament nie tylko krajowego, ale
również europejskiego systemu zamówień publicznych” (sygn. akt KIO 1886/11).
Odwołujący zauważył również, że zgodnie z wyrażoną w art. 7 ust. 3 ustawy Pzp
zasadą legalizmu, zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z
przepisami ustawy Pzp. Tym samym, norma ta znajduje zastosowanie w przypadku dokonania
przez zamawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem
przepisu ustawy Pzp, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania.
W ocenie Odwołującego, biorąc pod uwagę argumentację Odwołującego podniesioną
w odwołaniu, w szczególności treść kolejnych zarzutów, nie ulega wątpliwości, że zarzut ten
powinien zostać uwzględniony, albowiem Zamawiający z naruszeniem przepisów ustawy Pzp
wybrał ofertę wykonawcy B. .
II. Art. 8 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp
Odwołujący zwrócił uwagę na fundamentalny charakter zasady jawności postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego (art. 8 ust. 1 ustawy Pzp). Odwołujący
podał, że zasada jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i
nierozerwalnie z nią związana zasada jawności umów stanowią w istocie gwarancję
przejrzystość postępowań prowadzonych przez zamawiających, zobowiązanych do
stosowania przepisów ustawy Pzp. Odwołujący stwierdził ponadto, że to zasada jawności w
zamówieniach publicznych pozwala na urzeczywistnienie zasady uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców. Odwołujący przywołał wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 20 lutego 2012 r., sygn. akt KIO 277/12 oraz wyrok Izby z dnia 5 marca
2012 r., sygn. akt KIO 331/12, sygn. akt KIO 333/12. Odwołujący zaznaczył, że zasada
jawności jest regułą traktowaną bardzo ściśle i restrykcyjnie, która tylko w określonych
przypadkach doznaje ograniczenia. Odwołujący powołał się przy tym na wyrok Izby z dnia 23
kwietnia 2010 r., sygn. akt KIO/UZP/528/10. Jak zauważył Odwołujący, wyjątkiem od zasady
j
awności postępowania jest objęcie przez wykonawcę „tajemnicą przedsiębiorstwa” pewnych
elementów oferty i dokumentów składanych w postępowaniu przetargowym.
Odwołujący podniósł, że z uwagi na fakt, iż ustawa Pzp nie definiuje pojęcia
„tajemnicy przedsiębiorstwa”, należy posłużyć się definicją zawartą w art. 11 ust. 4 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jak wskazał Odwołujący, zastrzeganie „tajemnicą
przedsiębiorstwa” części oferty lub dokumentów w trakcie postępowania stało się sposobem
na pozb
awianie konkurentów możliwości podważenia i zaskarżenia dokumentów i danych
zawartych w złożonych ofertach. Zdaniem Odwołującego nabiera to szczególnego znaczenia
w sytuacjach takich, jak zaistniała w przedmiotowym postępowaniu, w którym Zamawiający
zwrócił się do wykonawcy B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp o złożenie wyjaśnień
dotyczących „rażąco niskiej ceny oferty”. Odwołujący zaznaczył, że bezkrytyczne utrzymanie
takiego zastrzeżenia dla składanych wyjaśnień praktycznie uniemożliwia merytoryczne i
skuteczne odnoszenie się do ich zawartości Odwołującemu, a w konsekwencji polemikę z
nimi. Dlatego też, co potwierdza ugruntowana linia orzecznicza Krajowej Izby Odwoławczej,
Zamawiający winien żądać od wykonawcy wykazania i co najmniej uprawdopodobnienia, że
zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa nastąpiło w sposób uprawniony (KIO 1529/14).
Odwołujący zauważył, że owo „wykazanie” winno polegać na działaniu bardziej
zbliżonym do „udowodnienia”, niż tylko do składania gołosłownych i „pustych” deklaracji.
Odwołujący powołał się na orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej wskazując, że
wykonawca jest zobowiązany nie tylko wyjaśnić, ale także udowodnić, czy choćby
uprawdopodobnić ziszczenie się poszczególnych przesłanek warunkujących uznanie danej
informacji z
a tajemnicę przedsiębiorstwa. Odwołujący zwrócił także uwagę, że Izba w swoim
orzecznictwie za kluczową dla skuteczności zastrzeżenia poszczególnych informacji jako
tajemnicy przedsiębiorstwa uznaje kwestię wykazania wartości gospodarczej zastrzeżonych
informacji.
Odnosząc się do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy Odwołujący stwierdził, że
analizie należy poddać następujące zagadnienia:
Czy wykonawca B. „wykazał” łączne wystąpienie wszystkich trzech przesłanek, o
których mowa w art. 11 ust 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?,
Czy celem „wykazania” przesłanek, o których mowa w art. 11 ust 4 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji wykonawca B. przedłożył stosowne dowody by „uwiarygodnić”
skuteczność zastrzeżenia „tajemnicą przedsiębiorstwa” zawartych w wyjaśnieniu informacji?
Czy wskazana została wartość gospodarcza, które posiadają dla wykonawcy B.
zastrzegane informacje i dlaczego wartość takową stanowią, a także czy przez ujawnienie
informacji wykonawca B. poniósłby szkodę?
Zdani
em Odwołującego, uzasadnienie zastrzeżenia zamieszczone w części jawnej
wyjaśnień wykonawcy B. z dnia 26 października 2018 r. nie spełnia wymogów wskazywanych
powyżej i w konsekwencji, wszystkie informacje zawarte w złożonych wyjaśnieniach winny
zostać odtajnione przez Zamawiającego. Odwołujący stwierdził, że z uwagi na zaniechanie tej
czynności Zamawiający naruszył art. 8 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 7 ust 1 ustawy Pzp, a to z kolei mia
ło wpływ
na wynik postępowania.
Odwołujący zwrócił uwagę, że wykonawca B. w piśmie z dnia 26 października 2018 r.
pominął całkowicie obligatoryjne aktualnie „wykazanie” łącznego wystąpienia przesłanek z art.
11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej kon
kurencji. Jak podał Odwołujący, wykonawca B.
nie wskazał m.in. konkretnie, które z informacji zastrzega. Odwołujący wskazał na treść
załącznika nr 9 do wyjaśnień, z którego, jak zauważył, wprost wynika, że
„dokumenty załączone do niniejszej informacji stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa”.
Powyższe potwierdza, w ocenie Odwołującego, że w „zastrzeżeniu” nie skonkretyzowano,
które z informacji wskazanych m.in. w wyjaśnieniach stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa i z
jakiego powodu. Odwołujący podniósł ponadto, że wykonawca B. posługuje się pojęciem
„dokumentów” jako przedmiotu objętego tajemnicą przedsiębiorstwa w żaden sposób nie
konkretyzując, które to informacje zawarte w tychże dokumentach, i na jakiej podstawie
prawnej (w wyniku wystąpienia przesłanek ustawowych), zasługują na ochronę jako tajemnica
przedsiębiorstwa, a tym samym nie mogą zostać ujawnione do wiadomości pozostałych
wykonawców biorących udział w tym postępowaniu. Odwołujący zaznaczył przy tym, że
utajnieniu nie powinny podlegać dokumenty w całości, a wyłącznie ich kluczowe elementy,
takie jak np. ceny z ofert stanowiących dowody w zakresie wyjaśnień, których to dowodów
wykonawca B. nie przedstawił.
Odwołujący stwierdził, że wykonawca B. nie wykazał, iż informacje, które wykonawca
ten zastrzeg
ł „nie zostały wcześniej upublicznione”, choćby już przez możliwość legalnego do
nich dostępu. Odwołujący zaznaczył, że nie mogą stanowić „tajemnicy przedsiębiorstwa”
informacje, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej dozwolonej drodze.
Tymczase
m, jak podał Odwołujący, treść załącznika nr 9 do wyjaśnień wykonawcy B.
wskazuje, że w ocenie tego wykonawcy, tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią informacje
dotyczące rodzaju posiadanego sprzętu, podczas gdy w tym i innych postępowaniach o
zamówienie publiczne wykonawca zobowiązany jest taki sprzęt wskazać, a więc upublicznić.
Podobnie, w przekonaniu Odwołującego, realizacja poszczególnych zadań, na które powołuje
się wykonawca B. i używanie sprzętu na ulicach i drogach sprawia, że może być on
zidentyfikow
any przez każdego, w tym Odwołującego i Zamawiającego.
Tajemnicy przedsiębiorstwa nie mogą także, zdaniem Odwołującego, stanowić
parametry środków do zwalczania śliskości, tj. np. sól, chlorek sodu i piasek, a to nie tylko z
uwagi na okoliczność, iż trudno uznać, że wypełniały pierwszą z przesłanek (wartość
techniczna, gospodarcza), ale także z uwagi na fakt, że nie sposób przyjąć, iż „parametry” te
są wyjątkowe, nie zostały upublicznione i nie są znane chociażby wszystkim podmiotom
trudniącym się działalnością gospodarczą, jak ta objęta przedmiotowym zamówieniem
publicznym. Co więcej, jak wynika z części „jawnej” wyjaśnień (str. 3), parametry tych środków
są zgodne z SIWZ, rozporządzeniem Ministra Środowiska, normą, przez co ich parametry są
znane.
W o
cenie Odwołującego, także przywoływana kwestia „podwykonawstwa” czy „wiedzy
i doświadczenia” wykonawcy B. nie mają przymiotu wiadomości „tajnych”, albowiem informacje
te są dostępne w różnych trybach (np. art. 8 ust. 1 w zw. z art. 96 ust. 3 ustawy
Pzp lu
b w drodze dostępu do informacji publicznej) u Zamawiających, u których wykonawca
B. wykonuje zamówienie. Dodatkowo, jak zauważył Odwołujący, wykonawca B., działając
wbrew swym twierdzeniom, ujawnia to „unikalne doświadczenie” np. na str. 2.4 wyjaśnień czy
w „wykazie usług” (załącznik nr 7 do SIWZ) złożonym w przedmiotowym postępowaniu.
Ponadto, dane takie jak faktury spółki, kwoty wskazane w fakturach, kontrahenci z faktur,
rodzaj posiadanego wyposażenia, są powszechnie dostępne u zamawiających w trybie
do
stępu do informacji publicznej. Niektórych partnerów handlowych wprost wykonawca B.
wskazał w swych wyjaśnieniach - str. 6 (P., S. i B.(2)). Tym samym, jak stwierdził Odwołujący,
większość danych, o których ogólnie wspomina wykonawca B. w dokumencie „Informacje
potwierdzające zasadność zastrzeżenia informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa” jest
dostępna lub była „upubliczniona” przez samego wykonawcę, a w konsekwencji, nie spełnia
przesłanki z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Odwołujący stwierdził ponadto, że wykonawca B. nie wykazał w uzasadnieniu
zastrzeżenia tajemnicą przedsiębiorstwa części swych wyjaśnień złożonych w trybie art. 90
ust. 1 ustawy Pzp, jakie podjął działania w celu zachowania poufności informacji. Zdaniem
Od
wołującego, o podjęciu tych działań nie świadczy Regulamin z dnia 1 czerwca 2017 r.
złożony wraz z wyjaśnieniami, albowiem ten cechuje wysoki poziom ogółu uniemożliwiający
weryfikację spełnienia przesłanek, a przede wszystkim skonkretyzowania informacji.
Odwołujący podkreślił, że niewystarczająca jest, poza uzasadnieniem, czynność „wykazania”
zasadności zastrzeżenia tajemnicą przedsiębiorstwa złożonych wyjaśnień w trybie art. 90 ust.
1 ustawy Pzp. Jedynym bowiem dokumentem, który ma uwiarygadniać owo „zastrzeżenie” jest
ww. Regulamin, co skutecznie podaje w wątpliwość ziszczenie się wszystkich przesłanek z
art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Odwołujący wskazał również, że sam wykonawca B. działa w sprzeczności
z ustanowionym przez siebie regulaminem
– zgodnie z treścią § 4 ust. 1 ww. Regulaminu,
nośniki informacji zawierające tajemnicę przedsiębiorstwa powinny zostać opatrzone klauzulą
o treści: „tajemnica przedsiębiorstwa B. sp. z o.o. do dnia…………..”, co w przypadku
wyja
śnień złożonych na wezwanie Zamawiającego nie miało miejsca.
Niezwykle istotny jest również, w ocenie Odwołującego, brak w treści uzasadnienia
jakiegokolwiek wykazania czy podjęcia nawet takiej próby, jaką wartość gospodarcza mają
informacje zastrzeżone tajemnicą przedsiębiorstwa przez wykonawcę B. . Okoliczność ta jest
jednak, zdaniem Odwołującego, m.in. konsekwencją braku wskazania przez wykonawcę B. w
treści zastrzeżenia konkretnych informacji, które miałyby podlegać ochronie. Wykonawca
bowiem zastrzeg
a dokumenty lub całe grupy informacji. Odwołujący stwierdził, że sposób
uzasadnienia zastrzeżenia, który można odczytać z pisma wykonawcy B., uznany został w
wielu wyrokach Izby za błędny i niedopuszczalny, bowiem samo złożenie uzasadnienia co do
objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa oznaczonych informacji nie zawsze będzie owym
„wykazaniem”, o którym mowa w powołanym powyżej przepisie. Odwołujący podkreślił, że
„wykazać” oznacza coś więcej, aniżeli jedynie wyjaśnić. Nie będą zatem spełniać przesłanki z
art. 8
ust. 3 ustawy Pzp ogólnikowe wyjaśnienia, zawierające gołosłowne, niczym nie
potwierdzone, twierdzenia (często zresztą powtarzające się w wielu postępowaniach o
udzielenie zamówienia), że zastrzeżone informacje mają duże znaczenie dla wykonawcy, że
nie zo
stały ujawnione do wiadomości publicznej, że posiadają znaczną wartość gospodarczą,
itd. (wyrok Izby z 7 kwietnia 2015 r., sygn. akt KIO 568/15, KIO 570/15.) Tym samym, w
przekonaniu Odwołującego, jeśli Zamawiający nie zbadał słuszności dokonanego utajnienia
lub też błędnie ocenił jego skuteczność nie odtajniając składanych wyjaśnień, naruszył tym art.
8 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w
zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący wskazał także na dwie inne kwestie. Pierwszą z nich ilustruje orzeczenie
Izby z 30 marca 2016 r. (sygn. akt KIO 371/16), w którym Izba stwierdziła: „W ocenie składu
orzekającego art. 8 ust. 3 Pzp nie pozostawia wątpliwości, że inicjatywa w powyższym zakresie
(uzasadnienia „zastrzeżenia” - przyp. Odwołujący) należy wyłącznie do wykonawcy, który w
odpowiednim momencie postępowania winien bez wezwania udowodnić zamawiającemu
zasadność poczynionego zastrzeżenia. Brak takich wyjaśnień lub złożenie wyjaśnień
ogólnikowych, równoznaczne wyłącznie z formalnym dopełnieniem tego obowiązku, powinno
być traktowane jako rezygnacja z przewidzianej art. 8 ust. 3 Pzp ochrony, co aktualizuje po
stronie zamawiającego obowiązek ujawnienia nieskutecznie zastrzeżonych informacji”. Druga
kwestia to
fakt, iż zastrzeżenie „tajemnicą przedsiębiorstwa” elementu z uwagi na jago
charakter taką ochroną nieobjętego lub zastrzeżonego nieskutecznie, niweczy samą czynność
zastrzeżenia i nakłada na Zamawiającego obowiązek odtajnienia całych złożonych wyjaśnień.
III. Art. 90 ust. 3 ustawy Pzp w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 7
ust. 1 i 3 ustawy Pzp
Odwołujący podniósł, że stosownie do utrwalonej linii orzeczniczej oraz stanowiska
doktryny, jako „nieudzielenie wyjaśnień”, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy Pzp należy
rozumieć także sytuacje, gdy wyjaśnienia są m.in. ogólne, wymijające, nie odpowiadają treści
wezwania Zamawiającego. Odwołujący za stanowiskiem wyrażonym w doktrynie podał, że w
przypadku art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nie chod
zi o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, ale muszą
to być wyjaśnienia, które w sposób niebudzący wątpliwości pozwalają na ustalenie, czy oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Wyjaśnienia powinny
wyczerpująco wskazywać wszystkie aspekty mające wpływ na cenę, tak aby nie pozostawiały
wątpliwości co do prawidłowego obliczenia ceny oferty. Ciężar dowodu, że cena nie jest rażąco
niska, spoczywa na wykonawcy składającym ofertę, a nie na zamawiającym.
W omawianym kontekście Odwołujący zauważył też, że hipotezą normy prawnej zawartej w
art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nie jest objęta jedynie sytuacja, w której wykonawca nie złożył
jakichkolwiek wyjaśnień, a więc nie odpowiedział na wezwanie, ale również, gdy wyjaśnienia
są niepełne albo niedostateczne. Ponadto, jak podał Odwołujący, wyjaśnienia wymagają
dowodów dla potwierdzenia okoliczności zawartych w wyjaśnieniach, co wynika wprost z
treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, ustawodawca użył bowiem zwrotu „w tym złożenie
dowodów”. Odwołujący wskazał ponadto na kwestię podnoszoną w orzecznictwie Izby, że
proces wyjaśnienia ceny oferty będący następstwem wezwania w trybie art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp nie może prowadzić do „do sumowania składników cenotwórczych tak by na końcu
Wykonawca wychodził na cenę wskazaną w ofercie”, ale winien wykazywać oszczędności,
elementy stanowiące „obiektywne czynniki”, które pozwoliły na znaczną redukcję ceny oferty
tak, jak w omawianym przypadku.
Odwołujący podniósł także, że wykonawca B., prócz wyjaśnienia ceny oferty, winien
był wyjaśnić także i przedłożyć na poparcie wyjaśnień stosowne dowody w zakresie dwóch
czynników cenotwórczych, na które w piśmie z dnia 22 października 2018 r. zwrócił uwagę
Zamawiający (cena doby Akcji Zima oraz cena za przejazd jednorazowy - poz. 1 i 2 formularza
ofertowego).
Zdaniem Odwołującego, lektura wyjaśnień wykonawcy B. z dnia 26 października 2018
r. ze str. 1 -
9 oraz „nieutajnionych” załączników pozwala na stwierdzenie, iż wykonawca ten,
wbrew obowiązkowi zawartemu w wezwaniu z dnia 22 października 2018 r., nie wskazał
żadnych obiektywnych czynników, które pozwoliłyby na redukcję ceny jego oferty w taki
sposób, by obniżyć ją do poziomu 1.033.600 złotych brutto, a więc 40.85% (zaniżenie o
59.15%) wartości zamówienia. Odwołujący stwierdził też, że żaden z wymienianych
obiektywnych czynników, na które uwagę zwraca wykonawca B., nie jest dostępny tylko i
wyłącznie temu wykonawcy przesądzając o jemu tylko dostępnej możliwości obniżenia ceny
oferty. W treści wyjaśnień nie wskazano także, w jaki sposób czynniki te spowodowały
obniżenie ceny oferty.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w zakresie kosztów pracy (str. 5) przyjęto wartości
prawem dozwolone, ale dostępne innym wykonawcom. Bez znaczenia, w ocenie
Odwołującego, pozostaje wywód o wielobranżowym charakterze prowadzonej działalności
przez wykonawcę B.. Okoliczność ta, jak wskazał Odwołujący, nie została rozwinięta i nie
wskazano, w jaki sposób ten charakter działalności przełożył się na aż tak niską cenę oferty.
Ponadto, biorąc nawet pod uwagę dalszą treść wyjaśnień, charakter działalności nie stanowi
rozwiązania wyjątkowego, bowiem każdy z wykonawców, w tym Odwołujący, może
wykorzystać pracowników dedykowanych do Akcji Zima do innych prac, gdy działalność ta nie
jest prowadzona. Również samodzielne przejęcie na siebie obowiązków
administracyjnych i dyspozytorskich przez Prezes firmy nie jest rozwiązaniem unikalnym,
dostępnym tylko wykonawcy B., choć z uwagi na brak wskazania odpowiednich wyliczeń
(oszczędności) pozostaje, jak zaznaczył Odwołujący, li tylko pustą deklaracją wyjaśniającego.
Odwołujący zwrócił ponadto uwagę, że z uwagi na postanowienia SIWZ oraz regulacje
stosownych aktów prawnych, relokowanie pracowników do innych prac, na które wskazuje
wykonawca B., jest rozwiązaniem w przypadku tego postępowania niemożliwym.
W ocenie Odwołującego, brak dowodów dla potwierdzenia obiektywnych czynników
oraz unikalności i wyjątkowości tych rozwiązań jest szczególnie widoczny w treści wyjaśnień
obejmującej wybrane rozwiązania techniczne. Wykonawca wskazuje np., że istotnym
czynnikiem, który pozwolił oszacować cenę na konkurencyjnym poziomie jest okoliczność
dysponowania własnym rozbudowanym i nowoczesnym zapleczem maszynowo - sprzętowym.
Odwołujący oprócz kwestii braku wykazania posiadania tego nowoczesnego sprzętu m.in.
poprzez złożenie odpowiednich dowodów zwrócił uwagę na okoliczność, że ponownie nie
wskazano, jak konkretnie wpłynęło to na wysokość ceny zaoferowanej oferty, a także
pominięto, iż okoliczność taką może przypisać sobie każdy z wykonawców, m.in. Odwołujący,
który zamierza ubiegać się o przedmiotowe zamówienie. Odnosząc się do twierdzeń
wykonawcy B., że „niskie stawki amortyzacji i koszty eksploatacji” (bez wskazania jakie),
„niskie koszty pracy sprzętu” (bez określenia jakie ro koszty) „zapewniają wysoką wydajność i
niską awaryjność” Odwołujący wskazał, że wykonawca B. nie podał jakichkolwiek konkretnych
wyliczeń. Ponadto, jak zauważył Odwołujący, wykonawca B. stwierdzając, że „posiada
wszystkie wymagane pojazdy niezbędne do realizacji zamówienia” nie wziął pod uwagę, że
podobną okolicznością może wykazać się choćby Odwołujący, ale także każdy, kto w
przedmiotowym postępowaniu chciał uczestniczyć i realizować usługę. Okoliczność powyższą
potwierdza m.in. załącznik nr 6 do SIWZ „Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia”, w
którym na str. 6 opisuje „Potencjał techniczny” konieczny dla realizacji postępowania m.in. w
zakresie Rejonu 1. Odwołujący wskazał też, że dalszy wywód wykonawcy B. o dysponowaniu
nowoczesnym sprzętem marek P., S. i B.(2) nie został poparty żadnym dowodem, co podaje
w wątpliwość deklaracje (również nie zawierające żadnych danych liczbowych i kwotowych) o
„możliwości płynnego doboru ilości i proporcji soli drogowej do solanki w zależności od
sposobu prowadzenia a
kcji”. Odwołujący stwierdził, że nie pomagają w ustaleniu
„oszczędności” przy kalkulacji ceny wykonawcy B. używane przez niego, a niewnoszące nic
do wyjaśnień, określenia takie jak „optymalny dobór pługów”, „dodatkowe oszczędności
związane z prowadzeniem prac”, czy deklaracje, że „posiadany sprzęt wykorzystywany jest
przez cały rok także do innych zadań w okresie letnim, co korzystnie wpływa na obniżenie
kosztów utrzymania pojazdów”.
Odwołujący zwrócił również uwagę na okoliczność, że wśród „wyjątkowo sprzyjających
warunków wykonywania zamówienia” wykonawca B. wymienia m.in. swoją bazę położoną w
odległości „6 km od miejsca rozpoczynania prac”. Odwołujący wskazując na brak wykazania
się przez wykonawcę B. tytułem do wykazywanej bazy (np. umową najmu, wypisem z księgi
wieczystej, itp.), stwierdził też, że wykonawca ten nie wskazał dokładnej jej lokalizacji
(adresu), nie wskazał też, w jaki sposób dysponowanie bazą wpłynęło na kalkulację ceny i
możliwość jej obniżenia. Co za tym idzie, w opinii Odwołującego, stwierdzenia, że
„minimalizuje ona koszty związane z dojazdem”, „obniża koszty paliwa oraz czas pracy
pracowników” są gołosłowne, nie poparte żadnymi kalkulacjami i dowodami. Odwołujący
podał również, że każdy z wykonawców, którzy złożyli ofertę dla Rejonu 1 taką bazę
posiada, a stosownie do zapisów SIWZ: „Zamawiający wymaga, żeby lokalizacja baz
sprzętowo-materiałowych (z których pługo - posypywarki będą wyjeżdżały do akcji i gdzie
gromadzony będzie materiał), zlokalizowana była w lokalizacji zapewniającej dojazd do
miejsca rozpoczęcia pracy w rejonie w czasie zadeklarowanym przez Wykonawcę”).
Odwołujący zaznaczył, że oba podmioty - wykonawca B. i Odwołujący - zadeklarowały ten
sam czas -
20 min „rozpoczęcia akcji” w swej ofercie.
Odwołujący wskazał ponadto, że ostatni z przywoływanych w wyjaśnieniach
„obiektywnych czynników”, tj. „pomoc publiczna” sprowadzony został do ogólnego
stwierdzenia zamykającego się w jednym zdaniu: „Możliwość korzystania z jednorazowej
amortyzacji miała wpływ na oszczędność w kalkulacji kosztów pośrednich”.
Podsumowując, Odwołujący stwierdził, że żaden ze wskazanych czynników nie jest
wyjątkowy, dostępny tylko wykonawcy B. tak, by w konsekwencji mógł on wpłynąć na
obniżenie tylko i wyłącznie jego oferty. Co więcej, w ocenie Odwołującego, poziom ogółu
całych wyjaśnień nie pozwala na ustalenie, w jaki sposób i o ile cena oferty mogła być w
oparciu o te czynniki obniżona, albowiem w żadnym miejscu wyjaśnień wykonawca B. nie
przeprowadził takiego działania czy kalkulacji. Odwołujący przywołał wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej, która podkreśliła, że „wyjaśnienia powinny być konkretne, jasne, spójne i
adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowana powszechnie w dokumentach tego
typu beletrystyka polegająca na mnożeniu ogólników o wielkim doświadczeniu wykonawcy,
jego znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykłe
nowoczesnych i energooszczędnych technologii, posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej
kadry, korzystnym położeniu jego bazy czy siedziby, etc. przeważnie nic nie wnosi do
sprawy i nie niesie informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach
ekonomicznych. Jako taka, może być traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej
konkretnych i wymiernych danych podawanych w ramach wyjaśnień, a nie ich podstawa czy
zasadnicza treść” (sygn. akt KIO 1375/15, KIO 1391/15).
Odwołujący zwrócił także uwagę, że twierdzenia wykonawcy B. o szacowaniu stawek
na podstawie analizy kosztów poniesionych w ciągu ostatnich lat podczas prowadzenia Akcji
Zima na ww. Rejonie pozostają w oczywistej sprzeczności z dokumentem pozyskanym od
Zamawiającego, który stanowił podstawę sporządzenia „szacunku zamówienia”. Zgodnie z
treścią tego dokumentu z czerwca 2018 r., dla Rejonu 1 łączna wartość wynosi 2.530.000 zł i,
jak stwierdza Zamawiający w uwadze pod tabelą, „Dane ustalono na podstawie szacunków
opartych na stawkach z lat poprzednich powiększonych o ok. 20 procent z uwagi na wzrost
kosztów paliw oraz kosztów utrzymania pracownika”.
Wskazując na kolejne twierdzenia wykonawcy B.: „wieloletnie doświadczenie w
zimowym utrzymaniu DTS pozwoliło spółce realnie oszacować koszty” (str. 2), „Na podstawie
wiedzy i doświadczenia oraz analizy ostatnich 3 sezonów wykonywania usługi zimowego
utrzymania dróg, dokonano ustalenia potencjalnej średniorocznej liczby Dób Prowadzenia
Akcji Zima i Przejazdów Jednorazowych oraz ilości materiałów użytych do zapobiegania
śliskości” (str. 2) Odwołujący stwierdził, że brak jest wskazania ilości materiałów, wyliczeń,
ilości dni z akcją, wskazania oszczędności. Co do twierdzenia, że „cenę skalkulowano przy
uwzględnieniu zróżnicowanych warunków pogodowych występujących na przestrzeni
analizowanych 3 lat” (str. 2), brak jest, jak stwierdził Odwołujący, dowodów, np. wydruków
potwierdza
jących „zróżnicowane warunki pogodowe”/trzech ostatnich lat. Zdaniem
Odwołującego, nie zawiera niezbędnych informacji, charakterystycznych dla wyjaśnień w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp stwierdzenie, że „Technika odśnieżania dróg przyjęta przez
firmę zależy od wielu czynników m.in. szerokości jezdni, przyjętej na niej organizacji ruchu,
geometrii, przekroju poprzecznego drogi, nawierzchni, rodzaju użytych do odśnieżania pługów
i pojazdów” (str. 3). Nie jest wiadome, jak zauważył Odwołujący, jak wszystkie te czynniki
wpłynęły na obniżenie ceny oferty wykonawcy B., ponieważ wykonawca ten okoliczności tych
nie wykazał. Ponadto, jak podał Odwołujący, „technika odśnieżania”, na którą wskazuje
wykonawca B., nie może kłócić się wymogami określonymi w załączniku nr 6 do SIWZ
„Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia”. Podobnie, „użycie przez firmę większych i
wydajniejszych pojazdów”, czy też wykonywanie pracy przez pracowników wykonawcy
„ustalonymi przez spółkę wytycznymi” w żaden sposób nie pozwala na stwierdzenie, w jaki
sposób okoliczności te (i o ile) wpłynęły na redukcję ceny oferty do poziomu 1.033.600 złotych
brutto, a więc 40.85 % (zaniżenie o 59.15%) „wartości zamówienia”. Twierdzenie, iż czynniki
te „optymalizują koszty i zapewniają wykonanie usługi zgodnie z oczekiwaniami” nie wnosi, w
ocenie Odwołującego, żadnych konkretnych informacji pozwalających na przesądzenie, że
wykonawca B. uczynił zadość ciążącemu na nim obowiązkowi, o którym mowa w art. 90 ust 2
ustawy Pzp., tj. wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu. Jak stwierdził
Odwołujący, nie przesadzają o prawidłowości złożonych wyjaśnień także przywoływane akty
prawne odnoszące się do „środków które mogą być używane na drogach publicznych oraz
ulicach i placach” wraz ze wskazaniem, jakie środki spółka stosuje, przywoływanie norm i ich
stężenia, czynniki te odnoszą się bowiem do metodologii wykonania usługi, a nie kalkulacji
ceny złożonej oferty. Odwołujący zwrócił też uwagę, że brak jest ofert na zakup soli, chlorku
sodu, które wskazywałyby np. na szczególne możliwości wykonawcy B. w zakresie ich
pozyskania po niskich cenach, niższych niż konkurencyjnych wykonawców. Odwołujący
podniósł dodatkowo, że wykonawca B. nie odnosi się w swych wyjaśnieniach do kolejnego z
elementów kluczowych dla tej usługi, tj. paliwa, nie przedstawia żadnych wyliczeń i kosztów,
nie składa także dowodów, iż w przeciwieństwie do innych wykonawców posiada szczególne
możliwości jego zakupu po niskich cenach, zwłaszcza, gdy, co również jest faktem notoryjnym,
paliwo to drożeje (przede wszystkim olej napędowy, którym napędzane są nośniki do pługów).
Wszystko to, w ocenie Odwołującego, przesądza o wadliwości składanych wyjaśnień.
O tym, że wykonawca B. składa wyjaśnienia wadliwe, niezgodne z brzmieniem art. 90
ust. 1 ustawy Pzp, ale i wezwaniem Zamawiającego, świadczy w przekonaniu Odwołującego
także „podsumowanie” ze str. 8. Odwołujący zwrócił uwagę, że pomimo padających tam
deklaracji, że wykonawca B. dysponuje umowami z dostawcami materiałów, wykonawca nie
pr
zedkłada ich Zamawiającemu i nie wskazuje ich cen. Z kolei powołując się na rabaty i
korzystne warunki płatności wykonawca B. ogranicza się tylko do tej zdawkowej informacji,
bez rozwinięcia, jak wysokie są te rabaty, na czym polegają owe korzystne warunki płatności i
wreszcie, w jaki sposób, oraz o ile pozwoliły obniżyć mu cenę jego oferty. Odwołujący zauważył
także, iż wykonawca B. składając wyjaśnienia pomija pewne obowiązki nałożone na niego
przez Zamawiającego w załączniku nr 6 do SIWZ „Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia”
i nie wyjaśnia kalkulacji ceny oferty w tym zakresie. Dotyczy to chociażby obowiązków: x)
Wykonawcy rejonów zapewnią wystarczającą ilość zasłon przeciwbieżnych minimum po 200
metrów bieżących na rejon, zmagazynowanych na terenie bazy Wykonawcy. Wykonawca ma
obowiązek na wezwanie Zamawiającego rozstawić zasłony w wskazanej lokalizacji do 3
godzin od zgłoszenia, y) Wykonawca rejonów drogowych zmagazynuje na terenie bazy
znaczniki drogowe z odblaskiem na tyczce o długości minimum 130 cm. w ilości minimum 50
sztuk na dany rejon. Wykonawca ma obowiązek na wezwanie Zamawiającego rozstawić
znaczniki w wskazanej lokalizacji do 3 godzin od zgłoszenia, z) Wykonawca w trakcie
wykonywania prac ma obowiązek szczególnie chronić infrastrukturę drogową (punktowe
elementy odblaskowe, sygnalizatory, znaki drogowe itp.) w przypadku jej uszkodzenia
zobowiązany jest do jej naprawienia. Powyższe, w opinii Odwołującego, świadczy albo o tym,
iż wykonawca B. pominął elementy te w swych wyjaśnieniach, co skutkować winno
zastosowaniem przez Zamawiającego art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, albo w przypadku, gdy w
ogóle nie zakładał świadczenia takich usług, świadczy o złożeniu oferty niezgodnej z SIWZ.
Podobnie, jak zauważył Odwołujący, brak jest w wyjaśnieniach kalkulacji dla czynności
następujących po „Akcji Zima”, a polegających na usuwaniu z powierzchni obiektów zabrudzeń
powstałych po okresie zimowym (zamiatanie ręczno-mechaniczne rejonu - obejmujące całą
szerokość jezdni wraz z wysepkami azylami i inną infrastrukturą na jezdni, chodniku,
przystanku). Do kosztów wskazanych w wyjaśnieniach nie wliczono także kosztów utylizacji
odpadów wytworzonych w trakcie realizacji usługi m.in. wywożenia śniegu i podczas
zamiatania zanieczyszczeń oraz kosztów energii potrzebnej do obsługi zamiatarki. Odwołujący
podał ponadto, że wykonawca B. wskazuje w wyjaśnieniach (str. 5), że „Pracownicy etatowi -
kierowcy i operatorzy sprzętu, zatrudnieni do realizacji zadania w sytuacji nie występowania
konieczności prowadzenia Akcji Zima, wykonują inne prace zlecone, co powoduje
ograniczenie kosztów do osoby dyspozytora”, co pozostaje w oczywistej sprzeczności z
deklaracją wykonawcy zawartą w ofercie, stosownie do której, „deklarowany czas dojazdu do
Rejonu (miejsce rozpoczęcia prac określone w załączniku nr 6) - 20 min”. Odwołujący
stwierdził, że jeśli pracownicy będą oddelegowani do innych czynności, np. w innym miejscu,
wykonawca nie sprosta postawionym wymogom i nie rozpocznie akcji w czasie
zadeklarowanym. Trudno także, zdaniem Odwołującego, uznać za wiarygodne - zwłaszcza w
świetle zapisów SIWZ oraz załącznika nr 6 do SIWZ „Szczegółowy Opis Przedmiotu
Zamówienia” - by „obsługę administracyjną i dyspozytorską zadania wykonywał prezes firmy
samodzielnie” (str. 5) albowiem „Wykonawca w ramach realizacji zamówienia zapewni
całodobowy punkt dyspozytorski i zagwarantuje całodobową łączność telefoniczną z
Zamawiającym. Wykonawca zapewni łączność radiową lub telefoniczną pomiędzy
poszczególnymi jednostkami odśnieżającymi. Wykonawca wyraża gotowość do pracy 24
godziny na dobę we wszystkie dni trwania umowy”. W świetle tak złożonych wyjaśnień jedna
osoba (a w szczególności prezes zarządu, którego zadaniem jest kierowanie całością
przedsiębiorstwa) miałaby pełnić 24 godzinny dyżur „przez cały czas trwania kontraktu”, co
oczywiście jest nierealne.
Odwołujący zwrócił uwagę także na okoliczność, że wykonawca B. w wielu momentach
składanych wyjaśnień powołuje się na swe doświadczenie nabyte podczas utrzymywania
Drogowej Trasy Średnicowej od roku 2014 (np. str. 2). Tymczasem, zamówienie to realizował
inny wykonawca, a mianowicie FHPU A. A. B., na co wskazuje sam wykonawca B.. Odwołujący
stwierdził, że FHPU A. A. B. to nie, jak twierdzi wykonawca
B. „obecnie B. sp. z o.o.”, gdyż to zupełnie niezależnie istniejące byty prawne. Ponadto, jak
zauważył Odwołujący, doświadczenie zdobyte przez FHPU A. A. B. nie „przechodzi” na B. sp.
z o.o. tylko przez sam fakt, iż Prezesem Zarządu B. sp. z o.o. jest pani A. B., a więc osoba
prowadząca działalność FHPU A. A. B. W opinii Odwołującego, zaprezentowana przez
wykonawcę B. argumentacja nie posiada waloru obiektywizmu, jest w rzeczywistości nieco
bardziej rozbudowanym oświadczeniem tego wykonawcy, że wykona przedmiot zamówienia
za zaoferowaną kwotę.
Odwołujący stwierdził, że skoro utajniona (w sposób nieuprawniony) część wyjaśnień
wykonawcy B. zawiera wyłącznie kalkulację zaoferowanej ceny (a więc co do zasady działanie
arytmetyczne polegające na sumowaniu składników cenotwórczych), to nie sposób uznać za
właściwe działania Zamawiającego, który w oparciu o enigmatyczne, chaotyczne i pozbawione
jakiegokolwiek oparcia w przedstawionych dowodach wyjaśnienia, podejmuje decyzję o
wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy B.. Nie dołączenie do złożonych wyjaśnień
jakichkol
wiek dowodów świadczy, w przekonaniu Odwołującego, o tym, że wykonawca B. nie
dokonał rzetelnej i prawidłowej kalkulacji swojej propozycji cenowej, w oparciu o okoliczności
faktycznie dające mu możliwość tak znacznego obniżenia kosztów realizacji przedmiotu
zamówienia. Skutkiem tego, zdaniem Odwołującego, zaoferowana cena jest rażąco niska w
stosunku do oferty rynkowej, jak i ustalonej przez Zamawiającego wartości zamówienia.
Odwołujący zaznaczył, że ustawodawca w art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nakłada na
zama
wiających obowiązek eliminowania w procesie udzielania zamówień publicznych ofert
zakładających realizację danego przedmiotu poniżej stawek rynkowych. Dokonując oceny
działań podejmowanych przez Zamawiającego Odwołujący uznał, że Zamawiający nie
przeprowad
ził faktycznie żadnej analizy złożonych wyjaśnień. Nawet pobieżna ocena,
dokonana zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, w oparciu o znajomość tematyki
związanej z przedmiotem zamówienia musi, zdaniem Odwołującego, prowadzi do wniosku, że
takie wyjaśnienia, nie zawierające żadnych konkretnych danych wsadowych dokonanej
wyceny, pozbawione jakiegokolwiek oparcia w dowodach potwierdzających prawdziwość
twierdzeń, nie mogą zostać uznane za miarodajne i przesądzające o braku znamion rażąco
niskiej ceny.
Od
wołujący wniósł o:
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia wyboru jako najkorzystniejszej w ramach Rejonu
1 oferty spółki B.,
nakazanie Zamawiającemu odtajnienia złożonych przez wykonawcę B. w dniu 26
października 2018 r. wyjaśnień,
- nakazanie
Zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert,
nakazanie Zamawiającemu odrzucenia oferty wykonawcy B. z uwagi na fakt, że
zaoferowana przez tego wykonawcę cena jest rażąco niska, w sytuacji, gdy poprawnie
dokonana przez Zamawiającego ocena wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny powinna
skutkować dokonaniem takiej czynności.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego zgłosił w
dniu 15 listopada 2018 r. wykonawca B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Na rozpraw
ie strony podtrzymały dotychczas prezentowane stanowiska.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz z załącznikami, treść oferty złożonej przez
B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, treść wyjaśnień B. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z dnia 26 października 2018 r., jak również stanowiska stron i uczestnika
postępowania zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy, ustaliła
i zważyła co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka ochrony
prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji ich
potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie Odwołującego możliwości uzyskania zamówienia
i jego realizacji, narażając go tym samym na poniesienie w tym zakresie wymiernej szkody.
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że podlega
ono uwzględnieniu.
Za zasadny Izba uznała zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 8 ust. 1 i 3 ustawy
Pzp w zw. art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 7
ust. 1 i 3 ustawy Pzp
przez zaniechanie odtajnienia treści wyjaśnień złożonych przez
wykonawcę B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, pomimo, że wykonawca B. nie wykazał
łącznego wystąpienia przesłanek z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Na wstępie wskazać należy, że jawność postępowania jest naczelną zasadą
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Przejawia się ona w szeregu czynności,
do których zobowiązany jest zamawiający prowadzący postępowanie i oznacza obowiązek
zapewnienia wszystkim z
ainteresowanym podmiotom dostępu do informacji związanych z
postępowaniem o udzielenie zamówienia. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji
związanych z postępowaniem tylko w przypadkach określonych w ustawie (art. 8 ust. 2 ustawy
Pzp). Ww. zasada
doznaje ograniczenia w ust. 3 art. 8 ustawy Pzp, który stanowi, że nie
ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania
ofer
t lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być
one udostępniane oraz wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa. Przepis art. 8 ust. 3 ustawy Pzp, określa również moment, w którym
wykonawca z
obowiązany jest zastrzec i wykazać zasadność utajnienia danych informacji
zawartych w ofercie wskazując, iż powinno to nastąpić najpóźniej do upływu terminu składania
ofert. W odniesieniu do dokumentów przedstawianych na późniejszych etapach postępowania
o
udzielenie zamówienia publicznego, należy przyjąć, że zasadność zastrzeżenia zawartych
w nich informacji musi być wykazana wraz ze złożeniem takiego dokumentu. Zauważenia przy
tym wymaga, że ratio legis ww. przepisu, który uprawnia wykonawców do zastrzeżenia
określonych informacji tajemnicą przedsiębiorstwa z jednej strony, ale z drugiej nakłada
obowiązek w postaci wykazania skuteczności takiego zastrzeżenia, było ograniczenie
nadużywania przez wykonawców ww. instytucji w celu uniemożliwienia weryfikacji przez
konkurentów spełniania wymagań postawionych przez zamawiającego w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego.
Jak wynika z art. 8 ust. 3 ustawy Pzp, dla skutecznego zastrzeżenia informacji objętych
tajemnicą przedsiębiorstwa, wykonawca zobowiązany jest jednoznacznie określić, które
informacje podlegają ochronie jako tajemnica przedsiębiorstwa, a także wykazać spełnienie
przesłanek określonych w art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Izba stoi
na stanowisku, iż obowiązek „wykazania” oznacza coś więcej aniżeli jedynie wyjaśnienie
przyczyn objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa poszczególnych informacji. Pod tym pojęciem
należy rozumieć nie tylko złożenie samego oświadczenia, że określone informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa, ale również, w konkretnych okolicznościach stanu faktycznego,
udowodnienie, czy co najmniej uprawdopodobnienie, ziszczenia się poszczególnych
przesłanek z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jednocześnie
wskazać należy, że to od charakteru i rodzaju informacji zależy czy wystarczającym będzie
jedynie przedstawienie stosownego wyjaśnienia z powołaniem się na określone
uwarunkowania gospodarcze, zasady działania na danym rynku, czy też niezbędne będzie
przedstawienie dowodów. Jakkolwiek z obowiązku „wykazania” nie można wywodzić
bezwzględnego obowiązku potwierdzenia dowodami zaistnienia każdej z przesłanek z art. 11
ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, to jednak poprzestanie wyłącznie na
oświadczeniu wykonawcy niejednokrotnie nie będzie mogło być uznane za wystarczające.
Aby wykazać skuteczność zastrzeżenia danych informacji, wykonawca zobowiązany
jest wykazać łączne wystąpienie następujących przesłanek definicji legalnej tajemnicy
przedsiębiorstwa, o których mowa w art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji:
1) informacja
ma
charakter
techniczny, technologiczny,
organizacyjny przedsiębiorstwa lub inny posiadający wartość gospodarczą,
informacja nie została ujawniona do wiadomości publicznej,
3) podj
ęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności.
Do obowiązków Zamawiającego należy zbadanie, czy w konkretnej sytuacji wystąpiły
wskazane wyżej przesłanki (uchwała SN z 21 października 2005 r., sygn. akt III CZP 74/05).
Zaniedbani
e wykonawcy przejawiające się w braku łącznego wykazania przesłanek, o których
mowa powyżej, obciąża wykonawcę zastrzegającego informacje jako tajemnicę
przedsiębiorstwa i zwalnia tym samym zamawiającego z obowiązku zachowania określonych
informacji w pou
fności.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że w przedmiotowej sprawie wykonawca
B. nie sprostał ciężarowi wykazania przesłanek określonych w art. 11 ust. 4 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Co więcej, w ocenie Izby, wykonawca B. nie podjął nawet
próby wykazania, że zastrzeżone przez tego wykonawcę w piśmie z dnia 26 października 2018
r. informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Wykonawca B. poprzestał jedynie na oświadczeniu złożonym w piśmie z dnia 26
października 2018 r., że zastrzega treść stron od 10 do 19 wyjaśnień, jak też na dołączeniu do
pisma oświadczenia zatytułowanego „Informacje potwierdzające zasadność zastrzeżenia
informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa” oraz Regulaminu określającego zasady
klasyfikacji, ochrony
i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa B.
Sp. z o.o. Izba stwierdziła, że ww. Informacja to nic innego, jak oświadczenie, że załączone do
niej dokumenty, bez wskazania na te dokumenty, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Wykona
wca B. w oświadczeniu tym jedynie wymienił przesłanki z art. 11 ust. 4 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, nie podejmując próby wykazania rzeczywistego ich
zaistnienia choćby przez złożenie stosownego wyjaśnienia. Dodatkowo, wykonawca B. w
przedmi
otowej sprawie w żaden sposób nie opisał i nie wykazał Zamawiającemu, w czym
należy upatrywać wartości gospodarczej tego, że zastrzeżone informacje pozostaną poufne.
Podkreślić przy tym należy, że przesłanka „posiadający wartość gospodarczą” odnosi się nie
tylko do informacji „innej”, ale także informacji technicznej, technologicznej i organizacyjnej. Za
niewystarczające należy uznać zatem stwierdzenie, że dana informacja ma charakter
techniczny, technologiczny czy organizacyjny, ale musi także ona przedstawiać pewną wartość
gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna. Taka informacja
może być dla wykonawcy źródłem zysków lub pozwalać wykonawcy na zaoszczędzenie
określonych kosztów. Okoliczności te powinny być jednak Zamawiającemu wykazane.
Podobnie, w żadnej mierze nie można uznać za wystarczające dla skutecznego uznania
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa załączenia do pisma z dnia 26 października 2018 r.
ww. Regulaminu. Regulamin ten stanowi dokument określający metody działania wykonawcy
B., jednak nie odnosi się do konkretnych informacji, zastrzeżonych w przedmiotowym
postępowaniu jako tajemnica przedsiębiorstwa, nie wskazuje na wypełnienie przesłanek z art.
11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Wobec pryma
tu zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
Izba stwierdziła, że zaniedbanie wykonawcy B. przejawiające się w braku wykazania istnienia
ustawowych przesłanek zastrzeżenia części wyjaśnień co do wysokości zaoferowanej ceny
jako taje
mnicy przedsiębiorstwa, obciąża tego wykonawcę i zwalnia Zamawiającego z
obowiązku zachowania określonych informacji w poufności. Co za tym idzie, brak jest podstaw
do zatajenia takich informacji np. przed innymi podmiotami ubiegającymi się o przedmiotowe
zamówienie.
Potwierdził się również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp przez
uznanie wyjaśnień złożonych przez wykonawcę B. w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp za
wystarczające i obalające podejrzenie rażąco niskiej ceny.
Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie
udzielił wyjaśnień, lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami
potwi
erdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w postępowaniu odwoławczym Izba bada
nie tyle samą cenę oferty, co czynność Zamawiającego polegającą na ocenie złożonych przez
wykonawcę wyjaśnień i prawidłowość zaniechania odrzucenia oferty tego wykonawcy.
Przedmiotem odwołania może być bowiem wyłącznie czynność lub zaniechanie
Zamawiającego. Rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy wymagało zatem ustalenia, czy na
podstawie złożonych przez wykonawcę B. wyjaśnień Zamawiający był uprawniony do uznania,
że cena zaoferowana przez tego wykonawcę nie jest rażąco niska.
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej i sądów powszechnych, a także w
doktrynie ugruntowany jest pogląd, iż zwrócenie się przez zamawiającego do wykonawcy o
złożenie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny tworzy domniemanie, że oferowana
cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia. Oznacza to przerzucenie na
wykonawcę ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska,
co znajduje odzwierciedlenie wprost w treści art. 90 ust. 2 ustawy Pzp. Z momentem wezwania
w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, na wezwanym wykonawcy spoczywa ciężar wykazania, że
możliwe i realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę. Złożone w tym
przedmiocie wyjaśnienia muszą być konkretne, wyczerpujące i uzasadniające podaną w
ofercie cenę. W zależności od stanu faktycznego danej sprawy, okoliczności, na jakich
wykonawca opiera swoją argumentację w przedmiocie zaoferowanej ceny, składając
wyjaśnienia wykonawca powinien rozważyć przedstawienie zamawiającemu stosownych
dowodów, bowiem o ocenie dostarczonych dowodów stanowi art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Dokonując analizy wyjaśnień złożonych przez wykonawcę B., Izba stwierdziła, że
wyjaśnienia te są zbyt ogólne, by uznać je za wystarczające do uznania, że wykonawca B.
rzetelnie oszacował ofertę, a wysokość zaoferowanej ceny pozwala na prawidłową realizację
zamówienia. Izba miała na uwadze okoliczność, że przedmiot zamówienia w ramach rejonu 1
został oszacowany przez Zamawiającego na kwotę 2 342 592,59 zł. Na realizację
przedmiotowego zakresu zamówienia Zamawiający przeznaczył 2 530 000 zł.
O część postępowania obejmującą rejon 1 ubiegało się trzech wykonawców:
- B. Sp. z o.o. -
1 033 600 zł,
- ZUDiK DROMAR M. K.
– 557 074 zł,
Zakład Robót Drogowych O. – 1 706 711,50 zł (Protokół postępowania, pkt 12).
Oferta ZUDiK DROMAR M. K. została odrzucona przez Zamawiającego na podstawie art. 90
ust. 3
ustawy Pzp (pkt 17 Protokołu postępowania).
W ocenie Izby, zaoferowanie ceny stanowiącej mniej niż połowę szacunkowej wartości
zamówienia powinno zostać uzasadnione przez wykonawcę nie budzącymi wątpliwości
okolicznościami. Art. 90 ust. 1a ustawy Pzp daje wytyczną, że wątpliwości zamawiającego
powinna wzbudzić cena niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o
należny podatek od towarów i usług. Tym bardziej, w ocenie Izby, poddana
rzetelnej analizie powinna zostać cena skalkulowana poniżej połowy szacunków
zamawiającego. Zaznaczyć przy tym należy, że prawidłowość oszacowania zamówienia przez
Zamawiającego nie została przez wykonawców zakwestionowana.
W przedmiotowym stanie faktycznym, na skutek uwzględnienia przez Zamawiającego
odwołania wniesionego przez wykonawcę Zakład Robót Drogowych O. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością spółka komandytowa w dniu 5 października 2018 r., Zamawiający pismem
z dnia 22 października 2018 r. wezwał wykonawcę B. do złożenia wyjaśnień dotyczących
el
ementów oferty mających wpływ na wysokość ceny wskazując, że wątpliwości
Zamawiającego budzą przede wszystkim ceny usług za dobę prowadzenia Akcji Zima (poz. 1
Formularza cenowego), oraz za przejazd jednorazowy (poz. 2 Formularza cenowego).
Odpowiadając na ww. wezwanie wykonawca B. złożył pismem z dnia 26 października 2018 r.
wyjaśnienia wskazując na okoliczności mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Izba
stwierdziła, że wykonawca B. nie podał okoliczności wyjątkowych, właściwych tylko temu
wykonaw
cy, pozwalających na tak znaczne obniżenie ceny. Z treści złożonych wyjaśnień
wynika co najwyżej, iż wskazane okoliczności występują po stronie wykonawcy B., jednakże
nie wynika, iż stanowią one cechy charakterystyczne wyłącznie temu wykonawcy.
W
szczególności, cechy przynależnej wyłącznie wykonawcy B. nie może stanowić
doświadczenie tego wykonawcy, bowiem wieloletnie doświadczenie, w tym w realizacji usług
na rzecz Zamawiającego, posiada także Odwołujący. O podstawie do skalkulowania ceny na
tak
obniżonym poziomie nie mogą świadczyć wyjaśnienia dotyczące sposobu realizacji usługi
przedstawione na stronach 2-
4 pisma z dnia 26 października 2018 r. Argumenty w postaci
wzięcia pod uwagę zróżnicowanych warunków pogodowych, przyjęcia techniki odśnieżania
zależnej od takich czynników, jak np. szerokość jezdni, organizacja ruchu, nawierzchnia,
rodzaj użytych do odśnieżania pługów i pojazdów, nie stanowią o wyjątkowej sytuacji
wykonawcy B., a są dostępne dla każdego doświadczonego, profesjonalnego wykonawcy
działającego na rynku tego typu usług. Ponadto, okolicznością dostępną tylko wykonawcy B.
nie jest stosowanie wymienionych w wyjaśnieniach materiałów o parametrach zgodnych z
przepisami prawa, takie materiały stosują bowiem także inni wykonawcy. Wyjątkowej
okoliczności nie może także stanowić podany przez wykonawcę B. fakt, że spółka ta posiada
zapasy soli z zeszłej zimy, tym bardziej, że wykonawca nie wskazał jakiego rzędu są to
wielkości. Odwołujący z kolei złożył na rozprawie oświadczenie, że także posiada zapasy soli
w postaci 3,5 tysiąca ton. Podobnie, wyjątkowej okoliczności nie stanowi skalkulowanie
wynagrodzeń na poziomie zgodnym z obowiązującymi przepisami prawa czy dysponowanie
własnym rozbudowanym i nowoczesnym zapleczem maszynowosprzętowym. Izba miała na
uwadze, że jako wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne
wykonawcy B. wykonawca ten wskazał bliską odległość bazy magazynowo - sprzętowej od
miejsca prowadzenia prac. Argument ten nie pozwala jednak na stwierdzenie, że okoliczność
ta stanowi wystarczające uzasadnienie dla skalkulowania ceny na tak niskim poziomie. Izba
miała bowiem na względzie fakt, że wykonawca B. oraz Odwołujący zaoferowali taki sam,
minimalny dojazd do miejsca świadczenia usługi. Przekonującego argumentu nie może także
stanowić porównanie stawek zaoferowanych przez poszczególnych wykonawców dla
zamówienia obejmującego inne rejony – bez wątpienia drogi objęte poszczególnymi rejonami
nie są identyczne, zatem sposób realizacji usługi na poszczególnych odcinkach dróg będzie
różny. Ponadto, o rzetelnej kalkulacji nie mogą świadczyć obliczenia dokonane przez
wykonawcę B. w utajnionej części wyjaśnień, bowiem zostały oparte na innych liczbach
wyjazdów niż wymagał tego Zamawiający. Izba wzięła pod uwagę okoliczność, że liczba
wyjazdów podana przez Zamawiającego była jedynie szacunkowa, jednak to właśnie na tych
liczbach wykonawcy zobowiązani byli oprzeć swoją kalkulację. Jedynie zastosowanie tych
samych danych wyjściowych określonych przez Zamawiającego pozwoli na złożenie w
postępowaniu porównywalnych ofert.
Jak wskazano powyżej, Izba stwierdziła, że okoliczności, które przywołał wykonawca B. w
złożonych wyjaśnieniach nie stanowią wyjątkowych, dostępnych tylko temu wykonawcy
podstaw do kalkulowania ceny na wyjątkowo niskim poziomie. Okoliczności te nie mają takiego
charakteru, aby samo ich wystąpienie uznać za cechę przynależną wyłącznie temu
wykonawcy, wyróżniającą go od konkurentów. Analizując złożone przez wykonawcę B.
wyjaśnienia Izba stwierdziła również, że wykonawca ten nie wykazał, w jaki sposób
wymienione przez niego czynniki wpływają na obniżenie ceny, nie podał wartości, o jakie mógł
obniżyć cenę w związku z wykazanymi okolicznościami. Izba stwierdziła także, że z uwagi na
doświadczenie wykonawcy B., w tym m.in. w realizacji usługi na rzecz Zamawiającego w
rejonie 1, wykonawca ten miał możliwość wykazania realności stawek przyjętych do kalkulacji
stosownymi dowodami. Dowodów jednak wykonawca B. nie przedstawił.
Wobec powyższego, potwierdził się również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 7
ust. 1 i 3 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Pzp przez wybór jako najkorzystniejszej oferty
wykonawcy B. .
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz
§ 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i
sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący : ………………………………