Sygn. akt KIO 2407/18
WYROK
z dnia 30 listopada 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30
listopada 2018 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 listopada 2018 r. przez
wykonawcę
INTEGRA B.R.O.P. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gdyni
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Sąd Rejonowy w Zielonej Górze
przy udziale wykonawcy Alfa System
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą we Wrocławiu zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje Sądowi Rejonowemu w Zielonej Górze
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, unieważnienie
czynności odrzucenia oferty wykonawcy INTEGRA B.R.O.P. Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert z udziałem
oferty wykonawcy
INTEGRA B.R.O.P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
kosztami postępowania obciąża Sąd Rejonowy w Zielonej Górze i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
INTEGRA B.R.O.P. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tytułem wpisu
od odwołania,
zasądza od Sądu Rejonowego w Zielonej Górze na rzecz INTEGRA B.R.O.P.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 11 872 zł 00 gr (słownie:
jedenaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa złote zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu
oraz
dojazdu
i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do S
ądu Okręgowego w Zielonej Górze.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2407/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Sąd Rejonowy w Zielonej Górze prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „zakup wraz z montażem skanera do prześwietlania bagażu dla
Sądu Rejonowego w Zielonej Górze przy Placu Słowiańskim 2 oraz Placu Słowiańskim 12”
na
podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2018 r. poz. 1986), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 17 października 2018 r. w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod numerem 636149. Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty
określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Zarzuty i żądania odwołania:
Odwołujący – INTEGRA B.R.O.P. Sp. z o. o. wniósł odwołanie zarzucając Zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez bezpodstawne
wyk
luczenie oferty Odwołującego z powodu niespełniania warunków udziału
w postępowaniu,
2. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez bezpodstawne uznanie
złożonej przez Odwołującego oferty za niezgodną z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (Odwołujący wskazał pkt 3, co Izba uznała za oczywistą omyłkę pisarską),
3. art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w sytuacji, gdy Zamawiający powziął wątpliwości co do
zgodności treści oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
4. art. 7 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie czynności
zmierzających do udzielenia zamówienia wykonawcy, który został wybrany z naruszeniem
przepisów ustawy.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. unieważnienia czynności odrzucenia oferty i wykluczenia Odwołującego,
3. powtórzenia czynności oceny ofert,
4. dokonania wyboru oferty
najkorzystniejszej z uwzględnieniem oferty złożonej przez
Odwołującego.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że otrzymał od Zamawiającego
zawiadomienie o odrzuceniu złożonej przez niego oferty i wykluczeniu go z postępowania
z przywołaniem art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowiącego
o przesłance odrzucenia oferty wykonawcy wykluczonego z udziału w postępowaniu
z powodu niespełnienia warunków udziału w postępowaniu. W uzasadnieniu faktycznym
Zamawiający podał, że odrzucenie oferty nastąpiło z dwóch powodów: długość maksymalna
zaoferowanego urządzenia nie odpowiada maksymalnej długości wymaganej przez
Zamawiającego oraz wykonawca, wbrew wystosowanemu wezwaniu do uzupełnienia
dokumentu, nie dostarczył wymaganej karty katalogowej lub innego dokumentu ze
specyfikacją techniczną dla zaoferowanego urządzenia.
Zarzuty dotyczące długości zaoferowanego urządzenia Zamawiający oparł, jak wskazał
w przesłanej informacji, na informacjach zawartych na stronie internetowej producenta.
Odw
ołujący podkreślił, że w ofercie podana została długość 1600 mm, czego Zamawiający
nie wziął po uwagę. Opisując zamawiane urządzenie Zamawiający podał szereg parametrów
oraz cech technicznych, którym miało ono odpowiadać, przy czym nie zażądano od
wykonawc
ów złożenia jakichkolwiek dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych, które mogłyby potwierdzać spełnianie tych wymagań,
ponieważ trudno jest uznać za taki dokument kartę katalogową, której złożenia wraz z ofertą
żądał Zamawiający. Wątpliwości dotyczące oferty Zamawiający oparł więc nie na
dokumentach, ale na informacjach zamieszczonych w Internecie.
Wobec zaistniałego domniemania, że w ofercie podany został nieprawdziwy parametr
długości oferowanego urządzenia, uzyskanie wyjaśnień od wykonawcy stało się
obowiązkiem Zamawiającego, a nie jego uprawnieniem, jak to wynika z art. 87 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych. Zamawiający nie miał prawa podejmowania tak istotnej
decyzji, jak decyzja o odrzuceniu oferty, bez
dogłębnego wyjaśnienia podjętych wątpliwości,
przy czym w żadnym wypadku jedyną podstawą do podjęcia takiej decyzji nie mogą być
informacje zawarte w Internecie. Odwołujący zaoferował urządzenie zgodne z wymaganiami
Zamawiającego. Informacje zamieszczone na stronie internetowej producenta mają jedynie
charakter poglądowy i nie należy ich utożsamiać z konkretnym urządzeniem, które ma być
przedmiotem dostawy w ramach przedmiotowego postępowania.
Bezpodstawny jest także zarzut, jakoby Odwołujący nie złożył wraz z ofertą karty
katalogowej, a następnie nie uzupełnił tego dokumentu pomimo wezwania wystosowanego
przez Zamawiającego.
Zamawiający pogubił się w swoich wymaganiach, myląc dokumenty stanowiące treść oferty
z dokumentami potwierdzającymi spełnianie przez oferowane dostawy wymagań
określonych przez Zamawiającego.
Żądana przez Zamawiającego karta katalogowa ma, co do zasady, charakter dokumentu
przedmiotowego. To Zamawiający ustala, jaką rolę dany dokument pełni w postępowaniu.
W przedmiotowej sprawie Zama
wiający nie sprecyzował żądania jakichkolwiek dokumentów
przedmiotowych, mających potwierdzać, że oferowane dostawy odpowiadają jego
wymaganiom. Należy więc uznać, że taki stan rzeczy wyraźnie potwierdza, iż Zamawiający
miał zamiar uczynić tę kartę treścią oferty. W takiej sytuacji nie stanowiła ona dokumentu
z katalogu określonego w art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W formularzu ofertowym będącym załącznikiem nr 1 do specyfikacji istotnych warunków
zamówienia jednoznaczne wskazano, że do formularza ofertowego należy dołączyć kartę
katalogową urządzenia. Zatem nie ma tu podstaw, by uznać, że Zamawiający wymagał
w tym zakresie alternatywnie przedłożenia dokumentu urzędowego. Załączona do oferty
Odwołującego karta katalogowa oraz specyfikacja techniczna mają charakter dokumentu
prywatnego, czego Zamawiający nie ma prawa negować. W świetle żądania zawartego
w formularzu ofertowym nie można uznać, że karty katalogowe, czy też te inne dokumenty
miały potwierdzać wszystkie wymagane parametry, wymóg taki nie został w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia postawiony. Treść tych dokumentów nie może
także oznaczać, że oferowane urządzenia są niezgodne z wymaganiami specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. W świetle brzmienia załącznika do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia karty katalogowe są rodzajem folderu reklamowego, czy też
deklaracji producenta bądź dystrybutora, która z natury rzeczy nie musi wymieniać (i często
nie wymienia) wszystkich parametrów urządzenia. Zatem ustanowienie wymogu załączenia
kart katalogowych bądź innych dokumentów, mimo wskazania w nich, jakie parametry
urządzeń karta ta ma potwierdzać, nie może stanowić podstawy do odrzucenia oferty
wykonawcy z uwagi na domniemane niespełnienie parametrów nie będących
potwierdzeniem wpisanej w formularzu ofertowym funkcjonalności.
W sytuacji, gdy Zamawiający miał wątpliwości co do zgodności treści oferty z treścią
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, mógł, zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych, wyjaśnić treść oferty, oczekiwać potwierdzenia spełnienia
parametrów, czy też zażądać materiałów potwierdzających zgodność z wymaganiami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Nie mogą stanowić podstawy do uznania oferty
za niezgodną z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia informacje, które
Zamawiający uzyskał ze strony internetowej, ponieważ zgodnie z licznym orzecznictwem
Krajowej Izby Odwoławczej w tego typu sprawach informacje zawarte na stronach
internetowych mogą stanowić dowód co najwyżej na okoliczność, iż określone informacje
o konkretnej treści zostały zamieszczone na danej stronie internetowej. Nie mogą one
natomiast stanowić podstawy do bezsprzecznego stwierdzenia, że określoną funkcjonalność
urządzenie posiada bądź nie. Dane ze strony internetowej, jako dane handlowe wskazujące
możliwości wykonawcze podmiotu, nie kierowane do konkretnego kontrahenta, nie mogą
stanowić podstawy uznania, że dane zaoferowane w odpowiedzi na konkretne zamówienie
i przystosowane dla potr
zeb tego zamówienia, wskazujące inne parametry, są nieprawdziwe.
Załączony do formularza ofertowego dokument ze specyfikacją techniczną zaoferowanych
urządzeń oraz karta katalogowa są dokumentami o charakterze prywatnym, które
Zamawiający ma obowiązek uznania za dokumenty złożone prawidłowo.
Dokument prywatny może stanowić środek dowodowy pochodzący od osoby prywatnej, tj.
osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej. Zgodnie z art. 245 Kodeksu
postępowania cywilnego dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go
podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W sytuacji, w której możliwe są
różne interpretacje zapisów specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zachodzi
niejednoznaczność, która nie może powodować negatywnych skutków dla wykonawców,
a wszelkie wątpliwości zamawiający powinien rozstrzygać na korzyść wykonawcy.
II Stanowisko Zamawiającego
Zamawiający podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko oraz wniósł o oddalenie odwołania
w całości i obciążenie Odwołującego kosztami postępowania odwoławczego
Zamawiający podkreślił, że oferta Odwołującego winna podlegać odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo Zamówień Publicznych, jako że złożona została przez
wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu. Zamawiający wskazał, że Odwołujący
nie wykazał spełnienia warunków udziału w postępowaniu, albowiem po wezwaniu do
złożenia dokumentu w postaci karty katalogowej dla zaoferowanego urządzenia powołał się
na złożone wraz z ofertą własne oświadczenie, gdzie powielono zapisy zawarte w załączniku
nr 4 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia – opisie przedmiotu zamówienia.
W konsekwencji Zamawiający uznał, że Odwołujący nie uzupełnił oferty o wymaganą kartę
katalogową produktu. Wykonawca nie przedłożył dokumentu potwierdzającego, że
oferowane przez niego produkty spełniają wymagania określone przez Zamawiającego.
W efekcie powyższego oferta Odwołującego pozostaje niezgodna z treścią specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, bowiem w załączniku nr 1 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia Zamawiający wymagał, aby do wyspecyfikowanych danych dołączyć
kartę katalogową urządzenia z zaznaczonymi na niej danymi potwierdzającymi wpisaną
funkcjonalność. Odwołujący nie był uprawniony do zastąpienia wymaganej przez
Zamawiającego karty katalogowej produktu własnym oświadczeniem. Dokument
przedstawiony przez wykonawcę stanowi bowiem de facto powielenie danych wpisanych
przez wykonawcę w formularzu ofertowym, nie dając możliwości weryfikacji oświadczenia
wykonawc
y. Z załącznika nr 1 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia jasno wynika,
że wykonawca powinien wpisać w formularzu funkcjonalność oferowanego sprzętu
w zakresie trybu wyświetlania obrazu, zastosowanego generatora, cyfrowego zoomu obrazu,
skuteczno
ści w zakresie ujawniania przedmiotów ukrytych, obciążenia taśmociągu,
a następnie przedstawić kartę katalogową produktu i na karcie tej zaznaczyć dane
potwierdzające wpisaną funkcjonalność. Jest rzeczą oczywistą, że sporządzenie
oświadczenia przez samego wykonawcę nie wypełnia istoty ww. wymagania, a jedynie
powiela informacje wpisane przez wykonawcę w formularzu ofertowym. Gdyby intencją
Zamawiającego było przedstawienie karty katalogowej sporządzonej nie tylko przez
producenta, ale także przez wykonawcę, to wpisywanie funkcjonalności oferowanego
sprzętu w formularzu ofertowym byłoby pozbawione sensu – te same informacje wykonawca
powieliłby w karcie katalogowej, co nie stanowiłoby żadnej wartości dla Zamawiającego,
który i tak nie mógłby zweryfikować poprawności wskazanych danych. W ocenie
Zamawiającego istotą wymogu przedstawienia karty katalogowej, określoną na potrzeby
niniejszego postępowania, jest właśnie to, że musi ona zostać przygotowana przez
producenta. W realiach niniejszej sprawy dopuszczenie
do sporządzania karty produktu
przez samego wykonawcę mogłoby ewentualnie zasługiwać na aprobatę, gdyby
Zamawiający w formularzu ofertowym nie wymagał od wykonawcy wpisania w tabeli
określonych danych dotyczących funkcjonalności oferowanego sprzętu – wówczas
faktycznie jedynym oświadczeniem wykonawcy w przedmiocie wymagań mogłaby być karta
katalogowa. W niniejszej jednak sprawie wykonawca wymagał nie tylko oświadczenia
wykonawcy, ale również potwierdzenia prawdziwości tego oświadczenia poprzez
przedłożenie karty katalogowej produktu z zaznaczeniem danych potwierdzających wpisaną
uprzednio przez wykonawcę w formularzu funkcjonalność produktu. Zamawiający nie zgodził
się z Odwołującym, że treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a w szczególności
załącznika nr 1, pozwalała na różne jej interpretacje. Wobec tego, że Odwołujący nie złożył
karty katalogowej produktu sporządzonej przez producenta, jego oferta musiała ulec
odrzuceniu.
Zarzut dotyczący odrzucenia oferty z powodu długości maksymalnej zaoferowanego
urządzenia, nieodpowiadającej długości maksymalnej wymaganej przez Zamawiającego, jest
bezzasadny, bowiem istotą odrzucenia oferty Odwołującego jest nieprzedłożenie karty
katalogowej oferowanego sprzętu i wykluczenie wykonawcy z prowadzonego postępowania
z uwagi na niespełnienie warunków udziału w postępowaniu. Kwestia niespełnienia
wymagań specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie długości urządzenia
została wskazana jedynie pobocznie, nie stanowiąc bezpośredniej przyczyny odrzucenia
ofer
ty. Gdyby Odwołujący przedłożył kartę katalogową producenta, Zamawiający rozważyłby,
czy przedstawiona oferta jest zgodna ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia
i ewentualnie wezwałby go do złożenia wyjaśnień. Zamawiający nie mógł jednak przystąpić
do tego etapu postępowania, bowiem wykonawca nie wykazał spełniania warunków udziału
w postępowaniu. Dyspozycja przepisu art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych
wskazuje na uprawnienie, a nie obowiązek Zamawiającego do wzywania do wyjaśnień
dotyc
zących treści złożonej oferty, stąd, wbrew opinii Odwołującego, Zamawiający nie miał
obowiązku uzyskiwania od wykonawcy wyjaśnień dotyczących długości oferowanego
urządzenia.
Zamawiający podtrzymał stanowisko w zakresie niezgodności zaoferowanego przez
Od
wołującego urządzenia marki UNIQSCAN model SF5635 ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia w zakresie jego długości. Zamawiający wymagał długości
maksymalnej 1600 mm, a wykonawca zaoferował urządzenie o długości 1630 mm, co
wynika ze strony internetow
ej producenta wskazanej przez Zamawiającego w informacji
o wyniku postępowania.
Wbrew zapatrywaniu Odwołującego dokument w postaci karty katalogowej produktu stanowi
dokument potwierdzający, że oferowane produkty spełniają wymagania określone przez
Zamawi
ającego, co wynika z treści zapisu zawartego w załączniku nr 1 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Zamiarem Zamawiającego nie było uczynienie z karty
katalogowej produktu treści oferty. Zamawiający nie wymagał również, aby karta ta
potwierdzała wszystkie parametry oferowanego sprzętu – miała ona jedynie zostać
przedstawiona przez wykonawcę i zawierać zaznaczone dane potwierdzające wpisaną przez
wykonawcę funkcjonalność.
W ocenie Zamawiającego Odwołujący wychodzi z błędnego założenia, że przyczyną
odrzucenia jego oferty jest wątpliwość Zamawiającego co do długości oferowanego sprzętu,
która nie została rozwiana w drodze przedłożenia karty katalogowej produktu.
W rzeczywistości zaś przyczyną odrzucenia oferty wykonawcy jest jego wykluczenie wobec
nieprzedstawienia karty katalogowej zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt
12 ustawy Prawo zamówień publicznych. Nawet gdyby uznać, iż wzmiankowana karta
katalogowa stanowi treść oferty, to i tak oferta Odwołującego musiałaby zostać odrzucona ze
względu na jej niezgodność ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, bowiem
wykonawca nie przedłożył wymaganego przez Zamawiającego dokumentu, przez co oferta
wykonawcy jest niekompletna i tym samym sprzeczna ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, co stanowi przesłankę jej odrzucenia zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
III
Stanowisko Przystępującego
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego zgłosił wybrany
wykonawca
– Alfa System Sp. z o.o. Wykonawca nie przedstawił szczegółowego
stanowiska.
IV Ustalenia Izby
Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania,
opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący ma interes
we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z informacją przekazaną Odwołującemu, Zamawiający, powołując się na art. 24 ust.
1 pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych, wykluczył ofertę wykonawcy, który nie
wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu ze względu na to, że Odwołujący, po
wezwaniu do złożenia dokumentu w postaci karty katalogowej lub innego dokumentu ze
specyfikacją techniczną dla zaoferowanych urządzeń do prześwietlania bagażu, nie
przedłożył wymaganego dokumentu, powołując się jedynie na złożone wraz z ofertą własne
oświadczenie, gdzie powielono zapisy zawarte w załączniku nr 4 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia – opisie przedmiotu zamówienia. W konsekwencji wykonawca,
pomimo wezwania, nie uzupełnił oferty o kartę kartą katalogową lub inny dokument ze
specyfikacją techniczną dla zaoferowanych urządzeń.
Zaoferowane
urządzenie, marki UNIQSCAN model SF5636, nie spełnia także wymagań
specyfikacji istotnych warunków zamówienia określonych w załączniku nr 4 – opisie
przedmiotu zamówienia, bowiem, jak wynika z informacji zawartej na stronie internetowej
producenta urządzenia, jego długość to 1630 mm, zaś Zamawiający wymagał długości
maksymalnej 1600 mm. Zamawiający, chcąc zweryfikować te dane, potrzebował karty
produktu, której wykonawca nie dostarczył. Zamawiający odrzucił więc ofertę Odwołującego,
bowiem zgodnie z art. 8
9 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych, zamawiający
odrzuca ofertę wykonawcy, która została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Na wstępie Izba uznała za konieczne odniesienie się do kwestii formalnych związanych
z odrzuceniem oferty Odwołującego.
Z dyspozycji art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych, na który powołał się
Zamawiający, wynika, że z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę,
który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został zaproszony do
negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku podstaw
wykluczenia.
Przepis ten
– oprócz sytuacji, w której wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
lub ofertę złożył wykonawca niezaproszony przez zamawiającego – dotyczy więc
okoliczności, o których mowa w art. 22 i art. 24 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Art. 22 ust. 1 i ust. 1b ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że o udzielenie
zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy: 1) nie podlegają wykluczeniu; 2) spełniają
warunki udziału w postępowaniu, o ile zostały one określone przez zamawiającego
w ogłoszeniu o zamówieniu lub w zaproszeniu do potwierdzenia zainteresowania. Przy czym
warunki
udziału w postępowaniu mogą dotyczyć: 1) kompetencji lub uprawnień do
prowadzenia określonej działalności zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów;
2) sytuacji ekonomicznej lub finansowej;
3) zdolności technicznej lub zawodowej.
W art. 24 ustawy
Prawo zamówień publicznych podano przyczyny wykluczenia wykonawcy.
Zarówno warunki udziału w postępowaniu, jak i podstawy wykluczenia, dotyczą więc
właściwości danego wykonawcy i jego sytuacji podmiotowej, jak jego kompetencje
zawodowe, karalność, terminowe opłacanie danin publicznoprawnych. Do tych też
okoliczności – także w zakresie dokumentów – odnosi się art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo
zamówień publicznych, nie zaś do właściwości oferowanego przedmiotu, czy też
mankamentów oferty dotyczących tego przedmiotu – także w zakresie dokumentów.
Przy tym wykonawcę wyklucza się – co do zasady – ze względów podmiotowych, zaś
z przyczyn dotyczących przedmiotu zamówienia, także w zakresie wymaganych
dokumentów, ofertę odrzuca się – najczęściej w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Oceniając czynność Zamawiającego Izba doszła do wniosku, że także w tym przypadku
podstawą prawną działania Zamawiającego odpowiadającą stanowi faktycznemu mógłby być
jedynie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pr
awo zamówień publicznych, czyli niezgodność treści
oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, bowiem podstawa odrzucenia
oferty opiera się na wymogach Zamawiającego zawartych w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. W związku z powyższym, Zamawiający de facto odrzucił ofertę Odwołującego.
Tym samym w orzeczeniu Izba posługuje się prawidłową nomenklaturą odnosząc się do
„odrzucenia oferty”, a nie wykluczenia.
Podobnie nieprawidłową pod względem prawnym i faktycznym podstawą odrzucenia jest art.
89 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych, który stanowi, że zamawiający odrzuca
ofertę, jeżeli została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu
o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert. Sytuacja opisana w tym
przepisie nie dotyczy przetargu nieograniczonego, w którym zaproszeni są – za
pośrednictwem ogłoszenia o zamówieniu – wszyscy zainteresowani wykonawcy,
a wykluczenia nie dokonuje się a priori (przed złożeniem oferty). Przepis art. 89 ust. 1 pkt 5
ustawy Prawo zamówień publicznych ze swojej istoty dotyczy postępowań, w których
zamawiający kieruje do wykonawców indywidualne zaproszenia (jak np. negocjacje bez
ogłoszenia czy zapytanie o cenę) lub prowadzi postępowanie wieloetapowo (wykluczenie
wykonawcy następuje na etapie wcześniejszym niż składanie ofert, jak w przetargu
ograniczonym). W przetargu nieograniczonym zastosowanie może mieć co najwyżej art. 24
ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych („ofertę wykonawcy wykluczonego uznaje się za
odrzuconą”), „porządkujący” sytuację oferty w przypadku wykluczenia wykonawcy, który ją
złożył. Ponieważ jednak – jak wskazano powyżej – Zamawiający nie wykluczył
Odwołującego, w tym przypadku również nie ma on zastosowania.
Co do rodzajów dokumentów, należy wskazać, że art. 25 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych, wyróżnia trzy rodzaje dokumentów, tj. potwierdzających: 1) spełnianie
warunków udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, 2) spełnianie przez oferowane
dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego, 3) brak
podstaw wykluczenia.
Przy czym dokumenty, o których mowa w punkcie 1. i 3., są dokumentami podmiotowymi
(dotyczącymi właściwości wykonawcy), a dokumenty, o których mowa w punkcie 2., są
dokumentami przedmi
otowymi (dotyczącymi przedmiotu zamówienia). Tym samym
dokumenty, o których mowa w punkcie 1. i 3. – co do zasady – nie są treścią oferty
w rozumieniu art. 89 ustawy Prawo zamówień publicznych i nie dotyczą ich podstawy
odrzucenia oferty wskazane w tym ar
tykule, natomiast dokumenty, o których mowa
w punkcie 2.
– co do zasady – stanowią treść oferty. Natomiast, spośród dokumentów
wymaganych przez zamawiającego jako „dokumenty przedmiotowe” wyróżnia je to, że
można je uzupełniać, ze względu na dyspozycję art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Jak słusznie wskazał Odwołujący, o ile nie wynika to bezpośrednio z istoty dokumentów (np.
formularz ofertowy, formularz cenowy lub formularz wskazujący oferowane parametry – przy
czym dwa ostatnie mogą stanowić osobne dokumenty lub część formularza ofertowego) lub
z treści ustawy Prawo zamówień publicznych i aktów wykonawczych, to dany zamawiający
w danym postępowaniu w treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia nadaje danym
dokumentom przedmiotowym stosowny charakter
– uzupełnialnych lub nieuzupełnialnych.
Karty katalogowe i inne dokumenty zawierające specyfikację techniczną oferowanych
urządzeń mogą mieć zarówno charakter dokumentów uzupełnialnych, jak i nieuzupełnialnych
– w zależności od wskazania w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Rozróżnianie charakteru dokumentów związane jest z zasadą niezmienności treści oferty
oraz równym traktowaniem wykonawców co do terminu na przygotowanie i złożenie oferty,
w tym z faktem, że wykonawca nie może jej budować po terminie składania ofert w zakresie,
w jakim dane informacje miały znajdować się w ofercie.
Zamawiający w niniejszym postępowaniu nie wskazał na charakter spornego dokumentu, ale
ze względu na dane, które miał on zawierać, tj. potwierdzać deklarację wykonawcy zawartą
w formularzu ofertowym, należy się zgodzić, że w tym przypadku mają one charakter
uzupełnialny, ponieważ jedynie potwierdzają, a nie wskazują parametry, które zostały
określone w samym formularzu ofertowym, tym samym nie budują tej ścisłej treści oferty,
którą są dane zawarte w formularzu ofertowym.
Odnosząc się zaś do istoty sporu pomiędzy Stronami Izba stwierdziła, że Zamawiający
postąpił niezgodnie z procedurą odrzucając ofertę Odwołującego – w zakresie obu
wskazanych w informacji o odrzuceniu oferty przyczyn.
Zgodnie z art. 89
ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający odrzuca
ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
z zas
trzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych (z tym, że art. 87
ust. 2 pkt 3 w niniejszej sprawie nie ma zastosowania).
Co nie było sporne, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający wymagał,
aby długość oferowanego urządzenia nie przekraczała 1600 mm.
Odwołujący, jak oświadczył w swoim odwołaniu oraz podczas rozprawy, zaoferował
urządzenie o takiej właśnie długości – oświadczeniu temu nie przeczy treść złożonej przez
niego oferty (w załączonym dokumencie „Skaner RTG do prześwietlania bagażu Model:
SF563
6” nawet wskazano wprost ten parametr).
Podczas rozprawy Odwołujący potwierdził to składając oświadczenie z 27 listopada 2018 r.,
złożone w imieniu producenta skanera – Shenzhen Unisec Technology Co. Limited,
z którego wynika, że oferowany model SF5636 jest dostępny w długości od 1600 mm do
1700 mm na zamówienie, ze względu na zróżnicowane zapotrzebowanie klientów, natomiast
informacje zamieszczone na stronie internetowej są przeznaczone do celów reklamowych
i pokazują niektóre z możliwości.
Tym samym podczas rozprawy nie potwierdziło się stanowisko Zamawiającego, że
zaoferowany skaner ma długość właśnie 1630 mm i że jest to jedyna długość, którą skaner
może posiadać.
Co do zaniechania zastosowania procedury wyjaśnienia treści oferty, o której mowa w art. 87
ust. 1 zdanie pierwsze ustawy Prawo zamówień publicznych („W toku badania i oceny ofert
zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert.”) to
oczywiście należy zgodzić się z poglądem, że zamawiający nie ma ustawowego obowiązku
żądania od wykonawcy wyjaśnień. Jak wielokrotnie jednak Izba podkreślała w swoich
wyrokach, przepis ten zamawiający powinien traktować raczej jako nadający mu
kompetencję, czyli uprawnienie związane niejednokrotnie z jednoczesnym obowiązkiem –
wynika to z racjonalności działania zamawiającego, ekonomiki postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego oraz kwestii finansowych, tj. wyjaśnienia kwestii niejasnych oraz
potencjalnie spornych jak najszybciej, bezpośrednio pomiędzy zamawiającym a wykonawcą,
bez ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego.
Izba wielokrotnie również podkreślała w swoich wyrokach, że posługując się danymi
i informacjami nie zawartymi w ofercie lub innych dokumentach przedstawionych przez
danego wykonawcę w trakcie postępowania, lecz uzyskanymi np. z Internetu lub od
podmiotów trzecich, zamawiający nie może pomijać udziału tego wykonawcy
w wyjaśnieniach, bowiem to dany wykonawca złożył daną ofertę (lub wniosek
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu) i tylko on może się wiążąco wypowiedzieć co do
jej treści. Jest to istotne zwłaszcza wobec coraz częściej w ostatnich latach pojawiającej się
tendencji do „personalizowania” przez producentów przedmiotów, czyli dostosowywania ich
do indywidualnych potrzeb i oczek
iwań klientów.
Oczywiście nie oznacza to, że zamawiający w każdych okolicznościach musi dać wiarę tym
wyjaśnieniom i podejmując decyzję nie może się oprzeć na innych, wiarygodnych danych.
Niemniej jednak nie może pominąć wykonawcy.
W zakresie żądanego przez Zamawiającego dokumentu Izba stwierdziła, że jedynym
miejscem w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w którym mowa o spornym
dokumencie jest załącznik nr 1 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia – formularz
ofertowy (nazwany przez Zamawia
jącego „formularzem cenowym”).
W rozdziale XI specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dotyczącym sposobu
sporządzenia oferty, zawierającym wykaz dokumentów (innych niż dokumenty
potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu i brak podstaw do wykluczenia
wykonawcy), wskazano jedynie, że dokumenty składające się na ofertę winny obejmować:
1) formularz cenowy oferty, zgodnie ze wzorem
stanowiącym załącznik nr 1 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, 2) parafowany projekt umowy stanowiący załącznik nr 3 do
specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz 3) oświadczenie zgodne ze wzorem
stanowiącym załącznik nr 2 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia (oświadczenie
dotyczy innych kwestii
– spełniania warunków udziału w postępowaniu, zasobów podmiotów
trzecich).
W formularzu ofertowym zaś Zamawiający zawarł tabelę „Funkcjonalność (skaner RTG do
bagażu), w tym:”, w której wymienił pięć funkcji/parametrów skanera, które miał
zadeklarować wykonawca: tryb wyświetlania obrazu, zastosowany generator, cyfrowy zoom
obrazu, skuteczność w zakresie ujawniania przedmiotów ukrytych (penetracja stali),
obciążenie taśmociągu. Pod tabelą Zamawiający zawarł uwagę: „Uwaga: Do
wyspecyfikowanych danych należy dołączyć kartę katalogową urządzenia z zaznaczonymi
na niej danymi potwierdzającymi wypisaną funkcjonalność.”
Z powyższej uwagi wynikają więc dwa wymogi co do wspomnianej karty katalogowej: po
pierwsze, musiała odnosić się ona tylko do ww. pięciu parametrów – pozostała jej treść nie
została określona; po drugie – miała być „kartą katalogową urządzenia” – nie było w niej
wymogu, że ma to być karta wyłącznie producenta.
Przy czym obecnie nie jest oczywiste, że funkcjonujące na rynku karty katalogowe pochodzą
wyłącznie od producenta – w szczególności, gdy jest to producent zagraniczny i nie
przygotowuje kart w języku polskim, a same karty pobiera się np. ze strony internetowej
producenta lub dystrybutora w postaci pliku. Funkcjonują więc także karty sporządzane lub
tłumaczone przez dystrybutorów i sprzedawców danego sprzętu, stanowiące część ich
własnego katalogu oferowanych produktów.
W sytuacji, kiedy Zamawiający nie wskazał, że karta ma pochodzić wyłącznie od producenta,
wykonawcy mieli swobodę wyboru rodzaju karty.
Jak wynika z dokumentacji postępowania przedłożonej Izbie przez Zamawiającego,
Odwołujący dołączył do oferty dokument, który określił jako kartę katalogową pod nazwą
„Skaner RTG do prześwietlania bagażu Model: SF 5636”.
Podczas rozprawy Odwołujący wyjaśnił, że kartę załączoną do oferty (opatrzoną logiem oraz
danymi spółki INTEGRA BROP) sporządzili jego pracownicy, a sam Odwołujący jest
jedynym i autoryzowanym dystrybutorem w Polsce urządzeń chińskiej marki UNIQSCAN
(Shenzhen Unisec Technology Co. Limited), standardowo więc przygotowuje kartę
katalogową produktu i w takiej postaci przedstawia klientom.
Jest to więc karta funkcjonująca na rynku polskim, dotycząca oferowanego produktu, będąca
„kartą katalogową urządzenia” – a tym samym nie jest niezgodna ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia.
Zamawiający wezwał Odwołującego, powołując się na art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych, do uzupełnienia tego dokumentu. W odpowiedzi wykonawca oświadczył, że
żądany dokument został przedstawiony na str. 21-26 oferty.
Należy zwrócić uwagę, że wezwać ogólnie „do przedłożenia/przedstawienia/uzupełnienia”
dokumentu zamawiający może wyłącznie, gdy dany dokument w ogóle nie został złożony.
Natomiast w sytuacji, w której wykonawca dokument przedłożył, ale z jakichś względów nie
odpowiada on oc
zekiwaniom zamawiającego, zamawiający powinien wady tego dokumentu
wskazać – bez takiego bowiem wskazania wykonawca nie jest w stanie się domyślić, jakie
są konkretne zastrzeżenia zamawiającego albo czy też zamawiający dokumentu nie
przeoczył.
Tym samym r
ównież nawet samo wezwanie Zamawiającego – nie wskazujące, że istotą tego
wezwania do uzupełnienia jest żądanie dokumentu sporządzonego bezpośrednio przez
producenta
– jest wadliwe i tym samym podlegałoby powtórzeniu.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji uwzględniając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
, § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
w kwocie określonej rachunkiem, tj. 4.372 zł, w tym 3.600 zł wynagrodzenie pełnomocnika
i 772 zł za dojazd oraz uwzględniając wysokość wpisu 7.500 zł.
Przewodniczący: ……………………..…