WYROK
z dnia 25 czerwca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski
Protokolant: Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 czerwca 2019 r. w Warsz
awie odwołania
wniesionego 6 czerwca 2019 r. do Preze
sa Krajowej Izby Odwoławczej
przez
wykonawcę: Aero GSE sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Krakowie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Dostawa urządzeń do ciągłego
pomiaru współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych na lotniskach Sił
Zbrojnych RP
(numer postępowania 90/2019)
p
rowadzonym przez zamawiającego: 3 Regionalna Baza Logistyczna z siedzibą
w Krakowie
przy udziale wykonawcy: HAX D.W., Jankowice
– zgłaszającego przystąpienie
do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. U
względnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu 3 Regionalnej Bazie
Logistycznej
z siedzibą w Krakowie unieważnienie wyboru najkorzystniejszej
oferty, a w
ramach powtórzonych czynności: 1) wykluczenie HAX D.W. za
wprowadzenie w błąd Zamawiającego co do możliwości spełnienia wymagań
opisu przedmiotu zamówienia dotyczących zawieszenia i tylnej osi pojazdu
o
konstrukcji zapewniającej pracę z obciążeniem, jakie występuje pod ciężarem
napełnionego zbiornika z wodą oraz urządzenia pomiarowego przy zabudowie
oferowanego testera szorstkości na samochodzie Skoda Octavia kombi, przy
uwzględnieniu ciężaru kierowcy i pasażera, 2) odrzucenie oferty tego wykonawcy
jako niezgodnej z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia
w
powyższym zakresie oraz z powodu nieprzedstawienia ilustracji zabudowanego
pojazdu będącego przedmiotem oferty oraz 3) odrzucenie tej oferty z uwagi
na niewykazanie przez
wykonawcę, że cena jego oferty nie jest rażąco niska
w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego 3 Regionalną Bazę Logistyczną
z
siedzibą w Krakowie i
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
Aero GSE sp. z o.o. sp. k. z
siedzibą w Krakowie tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od zamawiającego 3 Regionalnej Bazy Logistycznej z siedzibą
w Krakowie na rzecz
odwołującego Aero GSE sp. z o.o. sp. k. z siedzibą
w Krakowie
kwotę 18600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych
zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
uiszczonego wpisu od odwołania oraz uzasadnionych kosztów strony obejmujących
wynagrodzenie pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni
od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodn
iczący:
………………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający 3 Regionalna Baza Logistyczna z siedzibą w Krakowie prowadzi
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) {dalej
również: „ustawa pzp”, „pzp”} w trybie przetargu
nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawy pn. Dostawa urządzeń
do ciągłego pomiaru współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych
na
lotniskach Sił Zbrojnych RP (numer postępowania 90/2019) .
Ogłoszenie o tym zamówieniu 5 marca 2019 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej nr 2019/S_045 pod poz. 102234.
Wartość tego zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp.
27 maja 2019
r. Zamawiający przesłał Odwołującemu Aero GSE sp. z o.o. sp. k.
z
siedzibą w Krakowie {dalej również: „Aero”} zawiadomienie o rozstrzygnięciu postępowania
– wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez HAX D.W., Jankowice {dalej również:
„HAX”}.
6 czerwca 2019 r.
Odwołujący wniósł w stosownej formie elektronicznej do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie (zachowując wymóg przekazania jego kopii
Zamawiającemu) od powyższej czynności, a także od zaniechania wykluczenia HAX
i odrzucenia jego oferty.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 91 ust. 1 ustawy pzp w zw.
z
następującymi przepisami ustawy pzp {lista zarzutów}:
1. Art. 7 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2
– przez akceptację niewiarygodnych oświadczeń
HAX-u
co do możliwości zrealizowania przez tego wykonawcę zamówienia zgodnie
z wymogami specyfikacji istotnych wa
runków zamówienia {dalej w uzasadnieniu
również: „specyfikacja”, „SIWZ” lub „s.i.w.z.”}, podczas gdy Zamawiający zobowiązany
jest prowadzić postępowanie w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji,
co oznacza konieczność odrzucenia oferty HAX-u.
2. Art. 24 ust. 1 pkt 17
– przez brak wykluczenia z HAX-u, który w wyniku niedbalstwa
przedstawił informację dotyczącą możliwość wygospodarowania dodatkowej ładowności
auta dzięki wymontowaniu koła zapasowego wprowadzającą w błąd Zamawiającego,
mogącą mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez Zamawiającego w tym
postępowaniu.
3. Art. 89 ust. 1 pkt 2
– przez brak odrzucenia oferty HAX-u, której treść nie odpowiada
treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie wskazanym
w
uzasadnieniu odwołania oraz nie podlega poprawieniu.
4. Art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 oraz 3
– przez zaniechanie odrzucenia oferty
złożonej przez HAX, pomimo że zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku
do
przedmiotu zamówienia, czego skutecznie nie zakwestionował wykonawca w swoim
ogólnikowych wyjaśnieniach.
5. art. 90 ust 3
– przez zaniechanie odrzucenia oferty HAX-u, pomimo iż treść wyjaśnień
niskiej ceny oferty t
ego wykonawcy jest tak ogólnikowa, że odpowiada treściowo
sytuacji, w której zamawiający nie złożył żadnych wyjaśnień.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
Unieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. Dokonania ponownego badania i oceny ofert.
3. Wykluczenia HAX-u
z postępowania, ewentualnie (w przypadku nieuwzględnienia tego
żądania) – odrzucenia oferty HAX-u.
Odwołujący sprecyzował powyższą listę zarzutów podanie następujących
okoliczności prawnych i faktycznych uzasadniających wniesienie odwołania.
Odwołujący
zrelacjonował
następujące
okoliczności
dotyczące
przebiegu
postępowania.
{ad pkt 1.
listy zarzutów – pkt I-III uzasadnienia}
Odwołujący
zrelacjonował
następujące
okoliczności
odnośnie
przebiegu
postępowania:
W cz
ęści B pkt 1.1.4 lit.e oraz f Wymagań eksploatacyjno-technicznych (załącznika nr
4 do SIWZ)
{dalej w uzasadnieniu również: „WET”} zamawiający postawił następujące
wymogi:
Pojazd musi mieć odpowiednie zawieszenie o konstrukcji zapewniającej pracę
z
obciążeniem jakie występuje pod ciężarem napełnionego zbiornika z wodą oraz urządzenia
pomiarowego.
Pojazd musi posiadać tylną oś pojazdu o konstrukcji zapewniającej pracę z obciążeniem
jakie występuje pod ciężarem napełnionego zbiornika z wodą oraz urządzenia pomiarowego.
Obowiązkowym „ładunkiem” zabudowywanego pojazdu są:
1) kierowca,
pasażer
[część A pkt III WET Obok kierowcy/operatora ma się znajdować miejsce dla
przedstawiciela służby zlecającej badanie, część B pkt 1.7 lit. a WET wymagana jest 2-
miejscowa kabina)]
zbiornik wody jako część urządzenia pomiarowego o pojemności 500 litrów [część B pkt
11.1.4 lit.
a WET) wraz z wodą
urządzenie pomiarowe składające się m.in. z [wyliczenie obowiązkowych podzespołów
wskazane w części A pkt III WET]: układu pomiarowego, koła pomiarowego, układu
wykonawczego (unoszenie/opuszczanie, docisk koła do nawierzchni), układu
automatycznego dozowania wody, systemu komputerowego do analizy danych
pomiarowych, systemu
obrazowania danych (monitor ciekłokrystaliczny),
sygnalizator świetlny zamontowany na dachu z żółtymi (pomarańczowymi) światłami
ostrzegawczymi oraz dwoma bocznymi (lewy, praw
y) światłami białymi (część B pkt
1.1.2 WET),
Urządzenie, a dokładniej wskazywany układ wykonawcy musi zapewniać pewne
i
stałe prowadzenie opony pomiarowej przy prędkości nawet 100 km/h, oraz jej bezawaryjne
unoszenie i opuszczanie we wszystkich warunkach użytkowania.
Część C pkt 7 WET: składniki bezpośrednio wpływające na jakość pomiaru
współczynnika tarcia pomiędzy nawierzchnią lotniskową a kołem samolotu wojskowego tj.
siła docisku koła pomiarowego do nawierzchni, ciśnienie w kole pomiarowym, ilość
podawanej pod koło pomiarowe wody, podlegają wzorcowaniu. Wzorcowanie ma być
przeprowadzone i potwierdzone dokumentem wydanym przez laboratorium wzorcu
jące
posiadające akredytację PCA.
Zamawiający wymagał pojazdu wyposażonego w standardowe wyposażenie
producenta (t
ylko w przypadku miejsc siedzących zawarto wprost informację, że kabina ma
być 2-miejscowa). W części B pkt 1.7 WET określono wymagania odnośnie kabiny auta:
a) 2-
miejscowa; b) wyposażona co najmniej w: siedzenia zapewniające kierowcy
i
pasażerowi stabilność podczas prowadzenia pomiaru, tempomat z ogranicznikiem
prędkości, klimatyzację, centralny zamek, elektrycznie podgrzewaną przednią i tylną szybę,
radio AM/FM,
poduszki powietrzne kierowcy i pasażera, oświetlenie wnętrza w celu dobrej
widoczności komponentów, 3-punktowe pasy bezpieczeństwa dla kierowcy i pasażera,
zobrazowanie stanu ciśnienia powietrza w oponach kół na oddzielnym urządzeniu lub
w
układzie zintegrowanym z pojazdem, komputer pokładowy, opisy przełączników oraz
wyświetlane komunikaty w języku polskim; c) światła zgodne z przepisami o ruchu
drogowym; d)
pozostałe wyposażenie standardowe producenta.
HAX zaoferował dostawę w oparciu o zabudowę Skody Octavii kombi z silnikiem
o mocy silnika 110 kW (150 KM).
Zgodnie z oficjalnymi mate
riałami polskiego dystrybutora {które załączono jako
dowód do odwołania} ładowność takiego pojazdu wynosi 645 kg.
Możliwości w zakresie zagospodarowania 645 kg ładowności Skody Octavii kombi
przez HAX:
Elementy obniżające ładowność: 1) kierowca (75-90 kg), 2) pasażer (75-90 kg),
3) z
biornik wody (kilkadziesiąt kg) i 500l wody (500 kg), 4) urządzenie pomiarowe bez
zbiornika wody (ok. 380-600 kg), sygnalizator
świetlny (ok. 6 kg).
Elementy, których wymontowanie pozwoli zwiększyć ładowność (wskazane
w
wyjaśnieniach HAX-u): 1) tylna kanapa (ok. 25 kg), 2) zestaw naprawczy zamiast koła
zapasowego (ok. 1 kg
), 3) „części wyposażenia" (?)
Odwołujący skonstatował, że już sama waga wody i dwóch osób przekracza
ładowność Skody Octavii kombi, gdyż nawet po wyjęciu tylnej kanapy i zdemontowaniu
„części wyposażenia”, o której ogólnikowo wspomniał HAX, przy uwzględnieniu ciężaru
zbiornika wody i sygnalizatora świetlnego, nie pozostaje żadna wolna ładowność na ciężar
samego urządzenia.
Odwołujący wskazał, że zgłaszał swoje wątpliwości w powyższym zakresie
Zamawiającemu, który wezwał HAX do ich wyjaśnienia 9 maja 2019 r.
W odpowiedzi HAX wyjaśnił, co następuje: Informujemy, że w celu adaptacji pojazdu
zdemontowane zostaną takie podzespoły jak: tylna kanapa, koło zapasowe oraz części
wyposażenia co spowoduje obniżenie masy pojazdu do wielkości, która umożliwi jego
adaptację/przystosowanie do badań nawierzchni bez przekroczenia określonych
w
homologacji warunków technicznych dla tego pojazdu.
Odwołujący podał dla porównania, że:
waga oferowanego przez niego urządzenia pomiarowego Skiddometer BV 11 VI wynosi
600 kg,
stąd wymagana dla jego zamontowania wraz ze zbiornikiem wody ładowność
samochodu wynosi 1100 kg.
- w
aga innego podobnego urządzenia pomiarowego – ASFTT5 CFME wynosi 380 kg (waga
samej przyc
zepy bez zbiornika z wodą).
Do odwołania załączono specyfikacje techniczne tych wraz z tłumaczeniem istotnych
fragmentów.
Od
wołujący zarzucił, że przedmiot oferty HAX nie spełnia przywołanych powyżej
wymagań części B pkt 1.1.4 lit. e oraz f, gdyż nie ma możliwości, aby dostarczany pojazd
mógł być zabudowany zgodnie z SIWZ i jednocześnie zmieścić się w ładowności wynoszącej
645 kg.
Przekroczenie dopuszczalnej ładowności oznacza również niemożność spełnienia
wymagania, aby dostarczony pojazd
mógł przemieszczać się po drogach publicznych
(określonego w części A pkt II WET) oraz przeszedł badania techniczne w stacji kontroli
pojazdów (część E pkt 6 WET).
Według Odwołującego oczywiste jest, że zamawiane układy, aby były w stanie
zapewnić warunki pomiaru wymagane przez Zamawiającego i międzynarodowe normy
obowiązujące w tym zakresie, mają charakter specjalistyczny. Odwołujący stwierdził, że nie
ma wiedzy,
jakie rozwiązania zamierza zastosować HAX, ale z pewnością są to jego
autorskie
rozwiązania, gdyż żadne obecnie dostępne na rynku urządzenie nie może być
zamontowane
w warunkach praktycznego braku dostępnej ładowności
W ocenie Odwołującego wyjaśnienia udzielone przez HAX nie są wiarygodne, gdyż
jedyne konkretnie wskazane elementy (tylna kanapa i koło zapasowe) do zdemontowania nie
wystarczą na odpowiednie zwiększenie ładowności. Z kolei nie wiadomo, jakie inne „części
wyposażenia”, miałyby jeszcze zostać zdemontowane. Tym samym nie są wiarygodne
jakiekolwiek istotne oszczędności w zagospodarowaniu ładowności uzyskane w ten sposób.
{ad pkt 2.
listy zarzutów – pkt IV uzasadnienia}
Odwołujący podał, że Skoda Octavia nie jest wyposażana standardowo w koło
zapasowe, lecz w zestaw
naprawczy {na dowód zgłosił ponownie załączoną do odwołania
kartę konfiguracyjną}. Tym samym waga koła zapasowego nie jest wliczana do masy własnej
pojazdu.
Zdaniem Odwołującego zaszła w stosunku do HAX przesłanka wykluczenia
określona w art. 24 ust. 1 pkt 17 pzp, na którego mocy zamawiający wyklucza z
postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcę, który w wyniku lekkomyślności lub
niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć
ist
otny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie
zamówienia.
Odwołujący zarzucił, że HAX przekazał Zamawiającemu wprowadzające w błąd
informacje co do możliwości wygospodarowania dodatkowych kilkunastu kilogramów przez
wym
ontowanie koła zapasowego.
Zdaniem Odwołującego HAX nie przeprowadził żadnej analizy dotyczącej możliwości
zamontowania oferowanego urządzenia na zabudowywanym pojeździe, gdyż w takim
przypadku
przedstawiłby gotowe wyliczenia zagospodarowania ładowności auta, wskazałby
precyzyjnie wszystkie istotne elementy do zdemontowania oraz
wiedziałby, że koło
zapasowe nie należy do seryjnego wyposażenia auta. Alternatywnie wobec negatywnych
wyników przeprowadzonej analizy nie ujawnił ich Zamawiającemu.
Niezależnie od przyczyny powoływanie się na nieistniejące oszczędności
w wyk
orzystaniu ładowności (na możliwość wymontowania koła zapasowego) miało
charakter zawiniony, gdyż wynikało co najmniej z lekkomyślności HAX przy udzielaniu
wyjaśnień Zamawiającemu.
Wyjaśnienia te miały istotny charakter, gdyż miały przesądzić o decyzji o odrzuceniu
oferty
HAX, jeżeli ich treść nie odpowiadałaby treści SIWZ.
Dodatkowo
Odwołujący zwrócił uwagę na wyrok Izby z 2 lutego 2018 r. sygn. akt KIO
Zamawiający ma obowiązek wykluczenia wykonawcy z postępowania bez wezwania
go do uzupełnienia dokumentów. Umożliwienie Wykonawcy uzupełnienia dokumentów
w
praktyce byłoby tożsame z pozwoleniem mu na zamianę dokumentów zawierających
informacje nieprawdziwe na prawdziwe i to w sytuacji, gdy
Zamawiający sam odkrył, że
został wprowadzony w błąd. Takie traktowanie przepisów przeczyłoby ich sensowi.
Pozostawienie w postępowaniu Wykonawcy, który wprowadził Zamawiającego w błąd,
doprowadzałoby do sytuacji, gdy nieuczciwym Wykonawcom wręcz opłacałoby się
posługiwać nieprawdziwymi informacjami, bo nie wiązałoby się to dla nich z żadnym
ryzykiem.
Zdaniem Odwołującego podobnie w tej sprawie HAX nie powinien mieć możliwości
powtórnego składania wyjaśnień, a procedura badania oferty tego wykonawcy powinna się
zakończyć na stwierdzeniu zawinionego wykorzystania przez tego wykonawcę
nieprawdziwych informacji wprowadzających w błąd zamawiającego i mogących mieć istotny
wpływ na podejmowane przez niego decyzje.
{ad pkt 3.
listy zarzutów – pkt V uzasadnienia}
Odwołujący wskazał na następujące okoliczności faktyczne:
W załączniku nr 6 do SIWZ – karcie informacyjnej oferowanego urządzenia do
pomiaru współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych – Zamawiający zawarł
wymóg dołączenia do oferty „ilustracji pojazdu: 1 x przód, 1 x tył, 2 x rzut boczny pojazdu
(prawy/lewy)".
Zamawiający nie wymagał zdjęć, więc istniała możliwość przedstawienia rzutów
dopiero projektowanego oferowanego pojazdu.
W miejsce wymaganych ilustracji/rzutów HAX przedstawił zdjęcia, które przedstawiają
zamiast pojazdu z zabudowan
ym urządzeniem pomiarowym widok seryjnie produkowanej
Skody Octavii kombi
na parkingu przed salonem dilera tejże marki.
Odwołujący zarzucił, że skoro oferta HAX nie zawiera wymaganych ilustracji/rzutów,
k
tóre stanowiły merytoryczną część oferty określającą oferowany przedmiot dostawy, jest
ona niezgodna z treścią s.i.w.z. i powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 ust.1 pkt 2
pzp.
Odwołujący powołał się na wyrok Izby z 16 października 2013 r. (KIO 2308/13):
Niewskazanie przez wykonawcę w swojej ofercie odpowiednio żądanych przez
zamawiającego elementów przedmiotowo istotnych lub ich niepełne wskazanie oznacza
że oferta jest sprzeczna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie
obow
iązku określenia oferowanych elementów. W sytuacji wystąpienia takich sprzeczności
bezprzedmiotowe jest prowadzenie postępowania wyjaśniającego w trybie art. 87 ust. 1
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907
ze zm.),
a wdrożenie takiej procedury jest równoznaczne z prowadzeniem negocjacji
zmierzających do ustalenia treści zobowiązania i ukształtowania nowej treści oferty.
Odwołujący dodał, że nie wiadomo, z jakiego powodu HAX uznał, iż te zdjęcia są
jakąkolwiek informacją dla Zamawiającego lub prezentują oferowany pojazd. - nie wiadomo.
{ad pkt 4.-5.
listy zarzutów – pkt VI-IX uzasadnienia}
Odwołujący stwierdził, że ponieważ wyjaśnienia HAX nie zawierają żadnych
konkretów, chcąc podjąć z nimi polemikę musi odnosić się jedynie do podanych tam
ogólnikowych argumentów:
Rozmiar zamówienia – zakup 13 szt. podwozia, który pozwoli na uzyskanie znaczącego
obniżenia ceny jednostkowej, zakup większej ilości podzespołów również obniży ceny
zakupowe, produkcja seryjn
a poszczególnych elementów jest tańsza niż produkcja
pojedynczego elementu.
Polemika:
jest to element wspólny dla wszystkich wykonawców, niewskazujący na szczególne
oszczędności osiągane przez HAX,
- brak
wskazania poziomu osiągniętych oszczędności, co jest zadziwiające, biorąc pod
uwagę, jak prosto uzyskać ofertę na zakup tego rodzaju aut do zabudowy,
- brak jest wskazania
poziomu kosztu zakupu do analizy całości kosztów wykonawcy
w
okresie realizacji zamówienia jest ewidentne, że te czynniki występują w jeszcze
większym stopniu u konkurencyjnych producentów, którzy już mają wdrożoną produkcję
seryjną i większy portfel realizowanych zamówień.
Potencjał HAX:
zaawansowany technologicznie park maszyn pozwalający na ograniczenie
wykorzystania podwykonaw
ców,
własna wykwalifikowana kadra.
Polemika:
powyższe uwarunkowania są niezbędne do prawidłowego wykonania zamówienia,
a
nie przewagą konkurencyjną HAX,
- brak korz
ystania z usług podwykonawców stanowi oszczędność tylko jeśli realizacja
zamówienia we własnym zakresie jest tańsza, czasem wyspecjalizowany
podwykonawca, nawet po doliczeniu dodatkowej marży, jest tańszy, gdyż z racji swojej
specjalizacji osiąga lepszy efekt skali i ma zasoby (sprzęt i fachowców) skrojone pod
konkretne prace,
- HAX nie pok
azał, że brak korzystania z usług podwykonawców rzeczywiście zapewni
mu oszczędności,
brak jakiegokolwiek określenia, w jakim zakresie ograniczono wykorzystanie
podwykonawców w porównaniu do innych podmiotów działających na rynku.
3. Wykorzystanie obrabiarek sterowanych numerycznie, w miejsce konwencjonalnych.
Polemika
– nie wskazano oszczędności z tego tytułu, co nie dziwi, gdyż to jest standard,
a nie dodatkowa okoliczność wpływająca na obniżenie kosztów w stosunku do
konkurencji.
4. W
łasne zasoby sprzętowe oraz zakup materiałów do wytworzenia poszczególnych
podzespołów pozwalają ograniczyć własne koszty produkcji a
Polemika
– argument niezrozumiały, gdyż zakup materiałów dotyczy każdego
producenta.
Argument o braku korzystania z usług dystrybutora.
Polemika
– zasadny ogólnik, który może uzasadnić pewien poziom oszczędności, jeśli
jednak kos
zty wykonawcy osiągną 10 mln zł to żadna eliminacja pośredników tu nie
pomoże.
6. U
ruchomienie działu badań i rozwoju pozwalające na opracowanie modułowego
systemu budowy urz
ądzenia, a testy umożliwiły wybór optymalnych podzespołów.
Polemika:
nie wykazano opracowania modułowego systemu budowy urządzenia,
nie wyjaśniono, w jaki sposób modułowa budowa wpływa na obniżenie kosztów,
modułowa budowa oznacza utratę standaryzacji, a więc i części korzyści z produkcji
seryjnej,
optymalizacja doboru podzespołów to standard..
7. U
rządzenie jest 100% produktem firmy HAX
Polemika
– oczywista nieprawda, gdyż urządzenie składa się z szeregu podzespołów
różnej produkcji, co wynika również z innych fragmentów wyjaśnień.
Oferowanie innych produktów, wskazanie listy innych opracowanych urządzeń.
Polemika
– brak bezpośredniego wpływu na koszty
Przeprowadzenie przez złożeniem oferty analizy rynku pod względem dostępności i cen
poszczególnych elementów, materiałów oraz podzespołów potrzebnych do zbudowania
13 szt. urządzeń. Wykonana została również analiza rbh (roboczogodzin)
przypadających na budowę 1 szt. urządzenia (...) oraz analiza kosztów produkcji
poszczególnych podzespołów.
Polemika
– najwyraźniej analizy te zaginęły do czasu sporządzania wyjaśnień i nie
mogły zostać przekazane Zamawiającemu...
Jednocześnie w odniesieniu do większości argumentów HAX Odwołujący zacytował
wyrok Izby z 5 marca 2014 r. sygn. akt KIO 327/14: Art. 90 ust. 2 ustawy nakazuje
zamawiającemu dokonywać oceny wyjaśnień po wyodrębnieniu z nich obiektywnych
czynników, ale nie każdych, a tylko takich, które są wyjątkowe (wyjątkowe warunki
wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy), oryginalne (projekty wykonawcy),
oszczędne (metody wykonania zamówienia) i wywierające wpływ (pomoc publiczne) na
cenę. Niewystarczające jest, dla złożenia wyjaśnień, powołanie się przez wykonawcę na
jakieś obiektywne czynniki.
Odwołujący podniósł, że celem postępowania wyjaśniającego cenę oferty jest
umożliwienie zamawiającemu dokonania oceny, czy badana oferta zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Zamawiającego należy traktować jako podmiot
biorący udział w obrocie gospodarczym (choć dodatkowo obostrzonym ustawowo), który ma
obowiązek zadbać, by oferty, które przyjmuje, były wiarygodne cenowo. Cel ten można
zrealizować na różne sposoby. Ich wspólnym mianownikiem jest wytłumaczenie
zamawiającemu przez wykonawcę, dlaczego jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Tłumaczenie to musi pozwolić zamawiającemu na ocenę wyjaśnień wykonawcy. Nie mają
znaczenia o
świadczenia wykonawcy, że zrealizuje zamówienie, choćby koszty jego realizacji
przekroczyły cenę ofertową. Praktyka pokazuje, że taki problem często staje się również
problemem zamawiającego, który musi walczyć z próbami oszczędzania na realizacji
zamówienia niezgodnie z wymogami specyfikacji, czy wręcz staje przed dylematem
odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. W celu przeciwdziałania
bra
ku podstawowego planowania kosztów na etapie składania oferty i przerzucania
związanych z tym problemów na okres realizacji zamówienia powstały przepisy nakazujące
odsiewanie
ofert składanych bez właściwego oszacowania kosztów realizacji zamówienia.
Zdaniem O
dwołującego koszt wykonania zamówienia jest podstawowym kryterium
badania, czy
cena nie jest rażąco niska, gdyż pozwala na ocenę: czy wykonawca zaoferował
cenę przewyższającą koszt wykonania zamówienia, a także wiarygodności twierdzeń co do
poziomu kosz
tów danego wykonawcy. Najbardziej zaawansowanym i akuratnym sposobem
wykazania wartości przedmiotu zamówienia będzie oczywiście analityczne ustalenie zakresu
wymaganych przy danym zamówieniu nakładów materiałowych, pracy czy innych
niezbędnych do jego wykonania czynników kosztotwórczych, a następnie ich rynkowej
wartości (sygn. akt KIO 2531/14).
Odwołujący zarzucił, że w przedmiotowym postępowaniu HAX w żaden sposób nie
zadośćuczynił celowi postępowania wyjaśniającego, gdyż nie udzielono żadnych informacji
co do faktycznych kosztów wykonania zamówienia oraz cen rynkowych podzespołów, które
pozwoliłyby na pozytywną oceną realności ceny oferty. Odwołujący przypuszcza, że sam
wybrany wykonawca nie wie,
jakie będą koszty realizacji przez niego tego zamówienia, a
określenie ceny oparto wyłącznie na założeniu, aby była ona niższa niż u innych
wykonawców.
Odwołujący wywiódł również, że obowiązek zamawiającego nie ogranicza się do
wystosowania wezwania
do wyjaśnienia niskiej ceny oferty w przypadku zajścia ustawowych
przesłanek, gdyż jest nim przede wszystkim weryfikacja złożonych wyjaśnień. Zamawiający
powinien zbadać, czy sposób realizacji zamówienia wskazany w wyjaśnieniach jest zgodny
z
jego wymogami określonymi w specyfikacji, czy wskazano na wszystkie istotne koszty
realizacji zamówienia, czy została wykazana ich wysokość, czy całość wyjaśnień jest spójna,
czy przyjęte założenia co do warunków realizacji zamówienia są realne itd.
Odwołujący zarzucił, że w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający takiej
weryfikac
ji nie przeprowadził, gdyż złożone wyjaśnienia się jej nie poddają, można je jedynie
przeczytać, przyjąć do wiadomość, ale i tak nie wynika z nich nic, co pozwala na pozytywne
przesądzenie o możliwości realizacji zamówienia przez HAX.
Zdaniem Odwołującego o ogólnikowości i słabości merytorycznej złożonych
wyjaśnień najlepiej świadczy okoliczność, że również dobrze mogłyby one uzasadniać
całkowitą ceną ofertową na poziomie 7, 6 czy 5 mln zł i mogłyby zostać złożone w dowolnym
przetargu, w którym startuje HAX.
Według Odwołującego w orzecznictwie Izby nieprzedstawienie żadnych konkretnych
wyjaśnień i poprzestanie na ogólnikach zrównywane jest z faktycznym brakiem złożenia
wyjaśnień. Zgodnie z wyrokiem Izby z 25 lutego 2014 r. sygn. akt KIO 239/14: Wykonawca
wez
wany do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny powinien mieć na uwadze
doni
osły charakter owych wyjaśnień – ogólne wyjaśnienia, nie uzasadniające wysokości
zaoferowanej ceny, nie rozwiewające wątpliwości zamawiającego co do rzetelności
dokonanej p
rzez wykonawcę kalkulacji, pociągają za sobą skutek w postaci odrzucenia
oferty (art. 90 ust. 3 p.z.p.).
Odwołujący powołał się również za wyrokiem Izby z 10 lutego 2014 r. sygn. akt
144/14, że w takiej sytuacji: W świetle obowiązującej w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego zasady szybkości postępowania oraz zasady uczciwej konkurencji
i
równego traktowania wykonawców należy stwierdzić, że możliwość wielokrotnego
wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, który złożył uprzednio wyjaśnienia jedynie
ogólnikowe i nieprzekonywające nie mieści się w dyspozycji art. 90 ust. 1 p.z.p. Podobnie
w wyroku Izby z 7 lipca 2014 r. sygn. akt KIO 1287/14:
Końcowo, podkreślić również trzeba,
że co do zasady czynność wyjaśnień powinna mieć charakter jednorazowy (tak wyrok SO w
W. z dnia 8 czerwca 2006 r., sygn. akt: V Ca 459/06 oraz KIO w wyroku z dnia 19
października 2012 r., sygn. akt KIO 2096/12). Nie negując jednak możliwości kilkukrotnego
wzywania do wyjaśnień przy zastosowaniu art. 90 ust. 1 ustawy P.z.p. w wyjątkowych
wypadkach, jeżeli nadal istnieją wątpliwości w przedmiotowym zakresie, pomimo złożonych
przez wykonawcę wyjaśnień lub wezwanie sformułowane było w sposób nieprawidłowy,
z
całą stanowczością podkreślić należy, że w przedmiotowym postępowaniu nie ujawniły się
żadne nowe okoliczności, które warunkowałyby możliwość wystosowania do wykonawcy
ponownego wezwania, celem wyjaśniania wątpliwości.
Odwołujący zauważył, że nawet w tych orzeczeniach Izby, które dopuszczają
powtórne wezwanie do wyjaśnienia ceny, podkreślane jest, że nie mają one być kołem
ratunkowym rzucanym przez zamawiającego wykonawcy, a jedynie doprecyzowaniem, tam
gdzie jest
to niezbędne, wcześniejszych poprawnie przygotowanych wyjaśnień. Wyjaśnienia
ceny rażąco niskiej powinny zmierzać do ustalenia stanu faktycznego, aby umożliwić ocenę
prawidłowości zastosowanej ceny. Wyjaśnienia nie muszą być jednoetapowe, gdyż w miarę
uzyskiwania wyjaśnień mogą powstawać kolejne pytania (sygn. akt KIO 785/14).
Odwołujący stwierdził, że w tej sprawie nie powstały żadne nowe pytania, pozostały
natomiast te
same, ciągle aktualne i pozostające bez odpowiedzi, pytania o koszty realizacji
zamówienia: zakupu podzespołów, koszty stałe, koszty produkcji, serwisu itp. Trudno też, by
Z
amawiający w swoim wezwaniu dopytywał konkretniej o poszczególne koszty, skoro nie
wiedział, gdzie wykonawca dopatruje się swoich oszczędności. Takie dopytanie zresztą
nadal nie byłoby możliwe, bo nadal nic nie wiadomo w sprawie kosztów HAX.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z 18 czerwca 2019 r. wniósł o jego
oddalenie, w
szczególności w następujący sposób uzasadniając swoje stanowisko.
{ad pkt 2. listy zarzutów – pkt IV uzasadnienia}
Zamawiający podniósł, że warunkiem zastosowania art. 24 ust. 1 pkt 17 pzp jest, po
pierwsze, wprowadzenie z
amawiającego w błąd. Zamawiający oświadczył, że nie został
wprowadzony w błąd. Po drugie, przedstawienie wprowadzających w błąd informacji ma
mieć potencjalnie istotny wpływ na czynności zamawiającego. Zamawiający oświadczył,
że kwestia możliwości wymontowania bądź braku możliwości wymontowania koła
zapasoweg
o nie miała istotnego wpływu na podejmowane przez niego decyzje.
Zamawiający dodał, że zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu, to ten kto
z
danego faktu wywodzi skutki prawne, winien ów fakt udowodnić. W ocenie Zamawiającego
Odwołujący poza własnymi twierdzeniami nie przedstawił jakichkolwiek dowodów na
potwierdzenie swojej tezy.
{ad pkt 1. listy zarzutów i pkt I-III uzasadnienia}
Zamawiający zauważył, że Odwołujący upatruje niezgodności treści oferty HAX
w
tym, że według niego nie ma możliwości, aby dostarczony pojazd był zabudowany zgodnie
z SIWZ i jednocześnie zmieścił się w ładowności wynoszącej 645 kg. Przy czym swoje
przypuszcz
enia, wyrażone w piśmie z 7 maja 2019 r. do Zamawiającego, oparł wyłącznie na
uzyskanych od dealera Skody materiałach, które dotyczyły gotowego pojazdu osobowego,
Skody Octavia k
ombi z silnikiem o mocy 150 kM, nie zaś oferowanego przez HAX
urządzenia do pomiaru tarcia.
Zamawiający oświadczył, że z daleko posuniętej ostrożności wystosował do HAX
wezwanie do wyjaśnienia kwestii związanej z obciążeniem pojazdu i jego wpływem na
możliwość spełnienia wymogów SIWZ. W odpowiedzi Wykonawca wyjaśnił, że w celu
dostosowania podwozia po
jazdu do wymogów Zamawiającego zostanie ono poddane
adaptacji, pew
ne elementy zostaną wymontowane, zgodnie z wytycznymi otrzymanymi
od
ekspertów. Dla Zamawiającego z tych wyjaśnień wynika, że Wykonawca posiada wiedzę
o tym, że przedmiot postępowania stanowi pojazd specjalny. Zamawiający dodał, że jest to
urządzenie specjalistyczne, wymagające stałego nadzoru na etapie zabudowy pojazdu i jego
adaptacji do wymogów SIWZ.
Zamawiający podniósł, że wyliczenia zawarte w odwołaniu oparte są na błędnym
przekonan
iu, że oferowany przez HAX tester tarcia będzie posiadał ładowność 645 kg, choć
w żadnym punkcie oferty nie ma takiej informacji ani nie została ona potwierdzona w powyżej
przywołanych wyjaśnieniach. Zamawiający podkreślił, że czym innym jest ładowność
pojazdu osobowego Skoda Octavia kombi, a cz
ym innym ładowność gotowego pojazdu
specjalnego
– urządzenia do pomiaru tarcia opartego na podwoziu tego samochodu.
Według Zamawiającego Odwołujący nie dostrzega, że przedmiotem oferty HAX nie
jest gotowy prod
ukt dostępny na rynku, ale własne, autorskie rozwiązanie, które zostanie
wykonane specjalnie na potrzeby Zamawiającego, zgodnie z parametrami określonymi
w SIWZ
(z uwzględnieniem załączników). Przedmiotem oferty HAX jest produkt innowacyjny,
niedostępny dotychczas na rynku, składający się z wyprodukowanego przez niego
i
poddanego odpowiednim testom przez ITWL testera tarcia o nazwie SCR, który zostanie
zgodnie z wym
ogami Zamawiającego zamontowany na podwoziu samochodowym (pkt III
WET) marki Skoda Octavia Combi.
Niezależnie od powyższego Zamawiający stwierdził, że według jego wiedzy
na
polskich lotniskach funkcjonują urządzenia do pomiaru tarcia zabudowane właśnie
na podwoziu Skoda Octavia kombi, np. na lotnisku w Bydgoszczy. Niekwestionowany lider
tego rynku, jakim jest Megmar Logistics & Consultings, posiada w swojej ofercie testery
tarcia marki ASFT mon
towane właśnie na podwoziu Skody Octavia kombi. Zamawiający
dodał, że w postępowaniu, jakie prowadził w 2014 r. na zakup 3 testerów, gdzie zasadnicze
wymogi WET były identyczne (w tym dotyczące zbiornika na wodę o pojemności nie mniej
niż 500 l), Megar Logistics & Consultings zaoferowała właśnie tester tarcia firmy ASFT
na podwoziu Skoda Octavia kombi o mocy silnika 180 km (a w specyfikacji technicznej
gotowego pojazdu ładowność określono na 645 kg). Dodatkowo Zamawiający sprawdził,
że ładowność i masa całkowita modeli Skody Octavii kombi z silnikiem 1,8 produkowanych
od 2013 r. nie uległa zmianie w stosunku do danych opisanych w odwołaniu. Skoro taki
tester jest użytkowany, oczywiste jest, że spełnia on wymagania dotyczące ładowności
i
dopuszczalnej masy całkowitej, albowiem inaczej nikt nie dopuściłby go do eksploatacji.
Wreszcie według wiedzy Zamawiającego również producent urządzenia ASFT oferuje je
na swojej stronie internetowej nie tylko zabudowane n
a pojeździe Skoda Octavii kombi ale
także na Skodzie Fabii.
Zamawiający podsumował, że skoro poza HAX istnieją na rynku co najmniej 2
podmioty
, które oferują urządzenia do pomiaru tarcia na tym samym rodzaju podwozia,
którego ładowność w standardzie wynosi 645 kg, przy identycznej pojemności zbiornika,
oczywistym jest, że także HAX ma realne możliwości wykonania i dostarczenia
Zamawiającemu pojazdu specjalnego o parametrach i właściwościach opisanych W SIWZ.
Zamawiający zwrócił także uwagę na to, że na stronie 4 odwołania podano masę
urządzenia ASTF T5 CFME, które jest testerem tarcia na przyczepie, co nie odpowiada
przedmiotowi zamówienia w tym postępowaniu.
W opinii Zamawiającego zarzut niemożności przemieszczenia się po drogach
publiczn
ych opiera się wyłącznie na bezzasadnym twierdzeniu Odwołującego, że wykonany
na spe
cjalne zamówienie tester tarcia na podwoziu Skody Octavii kombi przekroczy
dopuszczalną ładowność. W ocenie Zamawiającego do przekroczenia takiej ładowności nie
dojdzie.
Zamawiający zwrócił uwagę na to, że o dopuszczalnej ładowności pojazdu
specjalnego
przesądza, zgodnie z treścią § 11 rozporządzenia Ministrów Obrony Narodowej
oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych pojazdów
specjalnych i
pojazdów używanych do celów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej
organ dokonujący rejestracji, w tym przypadku takim organem, zgodnie z zapisami
WET,
jest Wydział Centralnej Pojazdów Sił Zbrojnych i Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
{ad pkt 3. listy zarzutów i pkt V uzasadnienia}
Odnosząc się do zarzutu nieprzedstawienia ilustracji pojazdu, Zamawiający podniósł,
że według słownika języka polskiego ilustracja to obraz fotografia, rysunek, rycina lub inny
element graficzny dodany do napisanego lub wydrukowanego te
kstu (książka, artykuł
prasowy, hasło encyklopedyczne), mający za zadanie go uzupełniać, objaśniać albo zdobić.
A zatem zd
jęcie jest również ilustracją.
Zamawiający zauważył, że o ile nazwa karty informacyjnej stanowiącej załącznik nr 6
do SIWZ jest opisana jako d
otycząca oferowanego urządzenia, o tyle zapis w pkt III dotyczy
ilustracji pojazdu,
a nie urządzenia. Zamawiający wyraził przekonanie, że mogło
to
wprowadzić w błąd wykonawcę, który zamiast zdjęcia urządzenia przedstawił zdjęcie
pojazdu.
Niezależnie od powyższego Zamawiający stwierdził, że w tym przypadku urządzenie
może znajdować się wewnątrz pojazdu, którego zdjęcie zamieszczono w ofercie. .
{ad pkt 4.-5.
listy zarzutów i pkt VI-IX uzasadnienia odwołania}
Zamawiający zrelacjonował, że jedyną przyczyną, dla której zwrócił się o wyjaśnienia
było odbieganie o 30,97% ceny oferty HAX od wartości zamówienia powiększonej o należy
podatek VAT.
Zamawiający oświadczył, że kierując się wysokością wydatkowanych środków
finansowych, aby nie narazić się na zarzut ewentualnej kontroli Prezesa Urzędu Zamówień
publicznych,
mimo że nie miał wątpliwości w zakresie rażąco niskiej ceny, wykonał ciążący
na nim z
mocy art. 90 ust. 1a pkt 1 pzp obowiązek, opierając się na sentencji wyroku
w sprawie o sygn. akt KIO 769/18.
Dodatkowo
Zamawiający oświadczył, że z ostrożności zawyżył wartość szacunkową
pojazdu
. Ponieważ z uwagi na nietypowy charakter zamówienia nie mógł przeprowadzić
rozezna
nia rynku według aktualnych cen, przyjął wartość netto jednego testera tarcia z kwoty
wskazanej mu przez gestora, nie dokonując w zasadzie jej weryfikacji.
Według Zamawiającego wyjaśnienia zawierają bardzo istotną informację o tym,
że Wykonawca będzie producentem oferowanego urządzenia. Natomiast pozostali oferenci
tester tarcia kupowali od produc
enta, bądź przez pośrednika. Ma to oczywisty wpływ na
cenę, gdyż pośrednik musi do ceny doliczyć marżę dla producenta, być może także dla
pośrednika i zysk dla siebie. Natomiast producent dolicza do kosztów produkcji wyłącznie
zysk.
Istotne znac
zenie dla Zamawiającego miał również fakt, że Wykonawca dysponuje
pozytywnym
i wynikami badań testera tarcia, co powoduje, że w zakresie tej części
urządzenia niejako oferuje gotowy produkt, co do którego ma wypracowane własne know-
how, co
również ma wpływ na cenę. Ponadto z treści wyjaśnień odnośnie urządzenia CSR
tester tarcia) jasno wynika, że tester funkcjonuje już na jednym z lotnisk (Poznań-Ławica).
Jak wynika z wyjaśnień rażąco niskiej ceny, Wykonawca postanowił samodzielnie
dokonać niezbędnych przeróbek podwozia przy pomocy swoich pracowników, których już
zatrudnia w ramach własnego działu B+R, według wskazówek przygotowanych przez
współpracujący z nim stale zespół Rzeczoznawcy SIMP sp. z o.o. Na potwierdzenie
posiadania własnego działu B+ R przedstawił zdjęcia hali (tajemnica przedsiębiorstwa), oraz
zestawienie do GUS (tajemnica przedsiębiorstwa). Według Zamawiającego takie działania
również generują realne oszczędności.
Zamawiający powołał się również na to, że Wykonawca przedłożył mu także (jako
ta
jemnicę przedsiębiorstwa) wykaz wynagrodzeń pracowników, z którego wynika ich
wysokość i liczba osób zatrudnionych w dziale B+R, co pozwoliło Zamawiającemu
zorientować się w skali wynagrodzeń pracowników.
Według Zamawiającego fakt bycia producentem eliminuje także problem kosztów
związanych z koniecznością zapewnienia dostępności części zamiennych przez okres 15 lat.
Zamawiający oświadczył, że takie ryzyko kontraktowe nałożone na wykonawcę zamówienia
było jedną z przyczyn, dla których Megmar Logistics & Consulting nie złożyła oferty
w
postępowaniu.
Zamawiający zauważył, że na cenę oferty z pewnością wpływa ilość kupowanych
urządzeń, na co zwrócił uwagę w wyjaśnieniach Wykonawca.
Według Zamawiającego rażąco niską cenę ocenia się nie tylko przez pryzmat
złożonych ofert, ale i innych danych, w których posiadaniu jest Zamawiający, choćby nawet
pochodziły one sprzed ponad 5 lat.
Z
amawiający podsumował, że z uwagi na powyższe nie może być mowy
o
lakoniczności wyjaśnień Wykonawcy, który podał szereg informacji umożliwiających
ustalenie, że podana cena nie jest rażąco niska.
Niezależnie od powyższego Zamawiający zauważył, że różnica cenowa między ofertą
HAX a
ofertą Odwołującego wynosi zaledwie 12%, przy szeregu odmiennych uwarunkowań
(Odwołujący – silnik diesla, Hax – silnik benzynowy, który jest tańszy; Hax jest producentem
urządzenia, Odwołujący – pośrednikiem; Hax samodzielnie decyduje o zapewnieniu
i
zasadach serwisu pogwarancyjnego, przez co może zmniejszyć ryzyko kontraktowe w tym
zakresie, Odwołujący jest w tym zakresie zdany na podmiot, od którego kupuje produkt;
Odwołujący zaoferował krótszy termin realizacji zamówienia niż Hax, co również wpływa na
cenę).
Zamawiający domniemywa również, że na wysokość ceny oferty Odwołującego mógł
wpłynąć fakt podanie przez Zamawiającego przed terminem składania ofert wysokości
środków, jaką przeznacza na realizację zadania, gdyż tak właśnie stało się w 2014 r., gdzie
oferta jednego z wykonawców dziwnym zrządzeniem losu stanowiła 99% procent kwoty
przeznaczonej na realizację zadania.
Zamawiający podniósł wreszcie, że art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp stosuje się tylko wówczas,
gdy wykonaw
ca zaoferował rażąco niską cenę, czyli niewiarygodną, nierealistyczną
w
porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień, tj. cenę wskazującą na fakt
w
ykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia przedmiotu zamówienia.
Zamawiający poinformował Izbę, że 7 czerwca 2019 r. przekazał kopię odwołania
drogą elektroniczną pozostałym wykonawcom.
10 czerwca 2019 r.
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło w stosownej
formie elektronicznej zgłoszenie przez HAX przystąpienia do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego.
Wobec dokonania powyższego zgłoszenia w odpowiedniej formie, z zachowaniem
3-dniowego
terminu oraz wymogu przekazania kopii zgłoszenia Stronom postępowania
(zgodnie z art. 185 ust. 2 pzp)
– Izba nie miała podstaw do stwierdzenia nieskuteczności
przystąpienia, co do którego nie zgłoszono również opozycji.
Przystępujący wniósł o oddalenie odwołania jako w całości bezzasadnego.
W pi
śmie z 19 czerwca 2019 r. Przystępujący w analogiczny sposób odniósł się do
wszystkich zarzutów odwołania.
Według Przystępującego przedstawił w sposób wyczerpujący swoje stanowisko
w
treści oferty oraz w treści dalszych złożonych pism, tj. odpowiedziach na pismo z 7, 9 i 15
maja 2019 r.
wraz z załącznikami,
Przystępujący oświadczył, że przygotował ofertę zgodnie z obowiązującymi
przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawa o ruchu drogowym oraz r
ozporządzenia
Ministrów Obrony Narodowej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 czerwca
2005 r.
w sprawie warunków technicznych pojazdów używanych do celów specjalnych Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Według Przystępującego Odwołujący przedstawił lakoniczne wyliczenia, opierając się
na szczątkowych informacjach producenta pojazdu dotyczących dostępnej ładowności
zabudowanego auta. Odwołujący nie posiada wiedzy i świadomości treści ww. aktów
prawnych oraz wy
nikających z nich możliwości przeprowadzenia badań w stacji kontroli
p
ojazdów lub jednostce badawczo-naukowej upoważnionej do przeprowadzenia badań
technicznych pojazdów w przypadku adaptacji pojazdu powodującej zmianę jego
dopuszczalnej ładowności lub dopuszczalnej masy całkowitej.
Przystępujący stwierdził również, że precyzyjnie zweryfikował pojazd zaproponowany
w
przedłożonej
Zamawiającemu
ofercie
co
do
możliwości
oszczędności
w
zagospodarowaniu dopuszczalnej ładowności.
Wreszcie oświadczył, że posiada odpowiednie dokumenty potwierdzające spełnienie
wszystki
ch zapisów, w tym zapisów całej dokumentacji SIWZ, co umożliwiło złożenie
stosownej oferty.
Zapowiedział także, że przedstawi pełną dokumentację podczas
rozpatrywania odwołania.
Odnośnie zarzutów związanych z rażąco niską cenę Przystępujący stwierdził,
że zrealizował z sukcesem wiele projektów wymagających przygotowania szczegółowego
zakresu p
otencjalnych kosztów realizacji i wykonania, co potwierdzają jego zdaniem
załączone dowody. Dodatkowo wdrożył na rynek tester tarcia nawierzchni lotniskowych CSR
(Continous Skid Resistance), tak więc ma pełną wiedzę na temat kosztów realizacji
ninie
jszego zamówienia. Dodał, że posiada 20-letnie doświadczenie w handlu i w zakresie
świadczenia usług serwisowych oraz produkcji nietypowych (innowacyjnych) urządzeń
rozwiązań) dla przemysłu, co zmusza go do bycia konkurencyjnym na rynku w zakresie
negocjowania cen produktów i materiałów od potencjalnych dostawców. Wskazał, że na
konkurencyjność firm w bardzo dużym stopniu wpływają m.in. takie czynniki jak:
rozbudowa
ny i nowoczesny park maszynowy, własna wykwalifikowana kadra i prowadzenie
działalności B+R.
Przystępujący podsumował, że z pewnością przeprowadził analizę rynku
pod
względem dostępności i cen poszczególnych elementów, materiałów oraz podzespołów
potrzebnych do zbudowania 13 sztuk urządzeń, tak więc zarzuty Odwołującego nie mają
żadnego uzasadnienia.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony
– podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających Izba nie stwierdziła,
aby
odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie przesłanek określonych w art. 189 ust. 2
pzp. Nie zgłaszano w tym zakresie odmiennych wniosków.
Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie, podczas której
podtrzymano dotychczasowe stanowiska.
Po
przeprowadzeniu
rozp
rawy z udziałem Odwołującego, Zamawiającego
i
Przystępującego, uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, zgłoszeniu przystąpienia i dalszym piśmie Przystępującego, a także
wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, Izba ustaliła i zważyła,
co
następuje:
Z art. 179 ust. 1 pzp wynika, że odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia
odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę
w
wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
W ocenie Izby Od
wołujący wykazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego
za
mówienia, w którym złożył ofertę sklasyfikowaną na drugim miejscu. Odwołujący tym
samym może ponieść szkodę w związku z zarzucanymi Zamawiającemu naruszeniami
przepisów ustawy pzp dotyczącymi zaniechania odrzucenia oferty Przystępującego,
co
uniemożliwia Odwołującemu uzyskanie przedmiotowego zamówienia, na co mógłby
w
przeciwnym razie liczyć.
{rozstrzygnięcie zarzutów z pkt 1-3 listy zarzutów i pkt I-V uzasadnienia odwołania}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne dla sprawy:
Ponieważ przywołane powyżej za odwołaniem okoliczności faktyczne dotyczące
treści s.i.w.z. w zakresie opisu przedmiotu zamówienia, oferty złożonej przez HAX, przebiegu
wyjaśniania treści tej oferty odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy, nie ma potrzeby ich
powtarzania
w całości.
Według Wymagań eksploatacyjno-technicznych (załącznik nr 4 do SIWZ) {dalej
w
uzasadnieniu również: „WET”} urządzenie pomiarowe ma się składać co najmniej z:
układu pomiarowego, koła pomiarowego, układu wykonawczego (zapewniającego
unoszenie, opuszczanie oraz docisk koła do nawierzchni), układu automatycznego
dozowania wody, systemu komputerowego do analizy danych pomiarowych, monitora
ciekłokrystalicznego oraz zbiornika o pojemności 500 litrów napełnionego wodą {okoliczność
bezsporna}
Z WET
wynika, że zarówno zawieszenie, jak i tylna oś pojazdu ma mieć konstrukcję
zapewniającą możliwość pracy z obciążeniem, jakie występuje pod ciężarem napełnionego
zbiornika z w
odą (o pojemności 500 litrów) oraz urządzenia pomiarowego, przy
uwzględnieniu, że w pojeździe znajdują się dwie osoby. Przy czym wykonawca zamówienia
jest obowiązany do poddania kompletnego pojazdu pierwszemu badaniu technicznemu
{okoliczności bezsporne} .
HAX zaoferował tester tarcia wraz ze zbiornikiem wody o poj. 510 litrów zabudowane
na Skodzie Octavii kombi z silnikiem benzynowym o mocy 110 kW
, która dysponuje
ładownością 645 kg i masą całkowitą 1887 kg {okoliczność bezsporna}.
Pismem z 9 maja 2019 r. Zamawiający, wskazując powyższe okoliczności dotyczące
wymagań WET i treści oferty HAX, wezwał w trybie art. 87 ust. 1 pzp HAX do wyjaśnienia,
czy obciążenie pojazdu w sposób opisany w WET (urządzenie – tester tarcia, zbiornik wody
o pojemności 510 litrów) nie spowoduje przekroczenia jego maksymalnej ładowności.
W piśmie z 14 maja 2019 r. HAX co wątpliwości związanych z utrzymaniem
warunków homologacji, oświadczył, iż masy pojazdów po adaptacji (urządzenie – tester
tarcia, obsługa) ze zbiornikiem wody o pojemności roboczej 500 l {,} nie spowodują
przekroczenia dopuszczalnych parametrów technicznych określonych przez producenta
dla
tego pojazdu. Informujemy, że w celu adaptacji pojazdu zdemontowane zostaną takie
podzespoły jak: tylna kanapa, koło zapasowe oraz części wyposażenia {,} co spowoduje
obniżenie masy pojazdu do wielkości {,} która umożliwi jego adaptację/przystosowanie
do
badań nawierzchni bez przekroczenia {,} określonych w homologacji warunków
technicznych dla tego pojazdu.
WET wymaga pojazdu, który ma: po pierwsze – 2-miejscową kabinę wyposażoną co
najmniej w:
siedzenia zapewniające kierowcy i pasażerowi stabilność podczas prowadzenia
pomiaru, tempo
mat z ogranicznikiem prędkości, klimatyzację, centralny zamek, elektrycznie
podg
rzewaną przednią i tylną szybę, radio AM/FM, poduszki powietrzne kierowcy i pasażera,
oświetlenie wnętrza w celu dobrej widoczności komponentów, 3-punktowe pasy
bezpieczeństwa dla kierowcy i pasażera, zobrazowanie stanu ciśnienia powietrza w oponach
kół na oddzielnym urządzeniu lub w układzie zintegrowanym z pojazdem, komputer
pokładowy, opisy przełączników oraz wyświetlane komunikaty w języku polskim; po drugie –
światła zgodne z przepisami o ruchu drogowym; po trzecie – pozostałe wyposażenie
standardowe producenta
{okoliczność bezsporna}.
Do za
mknięcia rozprawy Zamawiający i Przystępujący HAX nie wykazali,
że wymontowanie ze Skody Octawii kombi z silnikiem o mocy 110 kW tylnej kanapy, koła
zapasowego oraz
bliżej niesprecyzowanej „części wyposażenia” (biorąc pod uwagę,
że wymagane było zachowanie wyposażenia standardowo montowanego przez producenta),
pozwoli na zabudowanie urządzenia pomiarowego wraz z 500 litrowym zbiornikiem wody, po
którego zapełnieniu (co daje 500 kg) i przy dwóch osobach w pojeździe (średnio 150 kg
łącznie dla dwóch mężczyzn), nie zostanie przekroczona ładowność (645 kg) lub masa
całkowita (1887 kg) określona przez producenta dla tego pojazdu.
Ponieważ na podstawie tak udzielonych przez HAX wyjaśnień Zamawiający uznał,
że rozwiewają one jego wątpliwości, dał się wprowadzić w błąd i na tej podstawie dokonał
wyboru najkorzystniejszej oferty.
Skoro zg
odnie z definicją zawartą w pkt 1 słowniczka pojęć z § 1 wzoru umowy
(stanowiącego załącznik nr 3 do s.i.w.z.) przez „wyrób”, „towar”, „asortyment” lub „pojazd”
należy rozumieć urządzenie do ciągłego pomiaru współczynnika tarcia sztucznych
nawierzchni będące przedmiotem tego zamówienia, oczywiste jest, że w „Karcie
informacyjnej oferowanego urządzenia do pomiaru współczynnika tarcia sztucznych
nawierzchni lotniskowych” (załącznik nr 6 do s.i.w.z.), w której należało sprecyzować
specyfikację techniczną przedmiotu oferty, wymagano również przedstawienia ilustracji
kompletnego pojazdu (przód, tył, rzuty boczne).
HAX złożył wraz z ofertą zdjęcia Skody Octavii kombi opatrzonej na bokach napisami:
„Nowa Skoda Octavia” oraz „Auto Salon M.-S. sp. j. - ul. Wodzisławska 201 – Rybnik -32 42
48 107 T, o nr rejestracyjnym SR 2033L, tj. zdjęcia seryjnie produkowanego pojazdu
sfotografowanego przed salonem tego dilera (na zdjęciu widać wyraźnie m.in. tylną kanapę
oraz wewnętrzną półkę osłaniającą bagażnik), a zatem nie zaprezentował ilustracji, których
wymagano w załączniku nr 6 do s.i.w.z.
Izba nie wzięła pod uwagę zgłoszonych przez Zamawiającego w odpowiedzi
na
odwołanie i na rozprawie dowodów, gdyż nic nie wnosi do sprawy wskazywanie, że innym
producentom udało się zamontować inny niż urządzenie produkcji HAX na pojeździe Skoda
Octavia, a nawet, że użytkowany jest już jeden tester produkcji HAX, skoro nie wiadomo,
jakie parametry opisu p
rzedmiotu zamówienia miały one spełniać.
Nie mogła być również uznana z przekonującą argumentacja Zamawiającego
i
Przystępującego na rozprawie, sprowadzająca się do twierdzenia, że ponieważ
przedmiotem dostawy będzie pojazd specjalny w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu
drogowym i przepisów wykonawczych, w którym zostanie wymieniona oś tylna seryjnej
Skody Octavii,
będzie on podlegał dopuszczeniu do ruchu według innych zasad, gdyż
w
oczywisty sposób nie przystaje to do wyjaśnień złożonych Zamawiającemu w toku badania
oferty przez HAX.
W tych okolicznościach Izba zważyła, co następuje:
Zarzuty są zasadne z następujących powodów.
Art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2
pkt 3 pzp.
Za utrwalone w doktrynie i orzecznictwie należy uznać pogląd, że zarówno treść
s.i.w.z., jak i treść oferty stanowią merytoryczne postanowienia oświadczeń woli
odpowiednio: zamawiającego, który w szczególności przez opis przedmiotu zamówienia
precyzuje, jakiego świadczenia oczekuje po zawarciu umowy w sprawie zamówienia
publicznego, oraz wykonawcy, który zobowiązuje się do wykonania tego świadczenia w razie
wyboru złożonej przez niego oferty jako najkorzystniejszej. Wobec tego – co do zasady –
porównanie zaoferowanego przez wykonawcę świadczenia z opisem przedmiotu
zamówienia, sposobem i terminem jego realizacji wymaganymi przez zamawiającego,
przesądza o tym, czy treść złożonej oferty odpowiada treści s.i.w.z. – jest z nią zgodna.
Aby zapewnić możliwość sprawdzenia zgodności treści oferty z treścią s.i.w.z.,
ustawa pzp z jednej strony obliguje zamawiającego, aby prowadził całe postępowanie
o
udzielenie zamówienia w formie pisemnej (art. 9 ust. 1 pzp), w tym przekazał i udostępnił
specyfikację istotnych warunków zamówienia (art. 37 ust. 2 pzp), która ma zawierać
w
szczególności opis przedmiotu zamówienia, określenie terminu wykonania zamówienia,
istotne warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego oraz opis sposobu przygotowania
ofert (art. 36 ust. 1 pkt 3, 4, 10 i 16 pzp). Z drugiej strony przepisy zastrzegają pod rygorem
nieważności dla oferty składanej przez wykonawcę w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego formę elektroniczną opatrzoną kwalifikowanym podpisem elektronicznym
(art.
10a ust. 5 pzp) {w poprzednim stanie prawnym była to forma pisemna pod rygorem
nieważności}, a treść takiej oferty musi odpowiadać treści specyfikacji (art. 82 ust. 3 pzp).
W doktrynie i orzecznictwie przy
jmuje się również, że rozumienie terminu oferta
należy opierać na art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jest nią oświadczenie
drugiej stronie woli zawarcia umowy, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Z uwagi
na odpłatny charakter zamówień publicznych, nieodzownym elementem treści oferty będzie
zawsze określenie ceny za jaką wykonawca zobowiązuje się wykonać zamawiane
świadczenie. W pozostałym zakresie to zamawiający określa w s.i.w.z. wymagany
od
wykonawcy zakres i sposób konkretyzacji oświadczenia woli, który będzie podstawą dla
oceny zgodności treści złożonej oferty z merytorycznymi wymaganiami opisu przedmiotu
zamówienia. W szczególności zamawiający może wymagać skonkretyzowania producenta
i
oznaczenia indywidualizującego przedmiot oferty (np. przez wymaganie podania
producenta, typu lub modelu oferowanego urządzenia lub jego składowych, względnie
innych danych, jak w
tym postępowaniu).
Dla zastosowania podstawy odrzucenia oferty z art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp konieczne jest
również jednoznaczne uchwycenie, na czym konkretnie niezgodność pomiędzy ofertą
wykonawcy a specyfikacją (zwykle opisem przedmiotu zamówienia) zamawiającego polega,
czyli co i w jaki sposób w ofercie nie jest zgodne z konkretnie wskazanymi,
skwantyfikowanymi i jednoznacznie ustalonymi postanowieniami s.i.w.z.
Natomiast zgodnie z art. 87 ust. 1 pzp w toku badania i oceny ofert zamawiający
może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert.
Niedopuszczalne jest prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji
dotyczących złożonej oferty oraz z zastrzeżeniem ust. 1a i 2 pzp, dokonywanie jakiejkolwiek
zmiany w jej treści. Z wyjątkiem trybu dialogu konkurencyjnego zmiany te sprowadzają się de
facto
do uregulowanej w art. 87 ust. 2 pkt 3 pzp, do którego wprost odesłano również w art.
89 ust. 1 pkt 2 pzp, instytucji poprawienia omyłek polegających na niezgodności oferty
ze
specyfikacją, co nie może jednak powodować istotnej zmiany treści oferty. W rezultacie
odrzuceniu podlega zatem wyłącznie oferta, której treść jest niezgodna z treścią s.i.w.z.
w
sposób zasadniczy lub nieusuwalny, gdyż obowiązkiem zamawiającego jest poprawienie
w
złożonej ofercie niezgodności z s.i.w.z. niemających istotnego charakteru. Poprawienie
jest zatem dopuszczalne w takim zakresie, w jakim nie stanowi naruszenia zasad
prowadzenia postępowania z zachowaniem uczciwej konkurencji, równego traktowania
wykonawców oraz przejrzystości.
W tej sprawie Odwołujący wykazał, że z treści oferty HAX, uwzględniając złożone
przez Wykonawcę wyjaśnienia, wynika że przedmiotem oferty jest urządzenie zabudowane
na samochodzie, który nie ma wystraczającej ładowności, aby udźwignąć ciężar
wymaganych według WET: testera w pełnym ukompletowaniu wraz z napełnionym
zbiornikiem o poj. 500 l wody, dwóch osób, wyposażenia seryjnego pojazdu, co wprost nie
spełnia wymagania, aby pojazd miał konstrukcję zawieszenia i tylnej osi umożliwiające
działanie z takim obciążeniem. Oznacza to, że wystąpiła niezgodność treści oferty z treścią
s.i.w.z. (opisu przedmiotu z
amówienia), której nie podlega usunięciu w trybie art. 87 ust. 2
pkt 3 pzp.
Niezależnie od powyższego oferta HAX jest niezgodna z treścią s.i.w.z. w zakresie
wymagania przedstawienia rzutów oferowanego pojazdu zabudowanego na tester tarcia,
co stanowi od
rębną podstawę faktyczną do odrzucenia tej oferty na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 2 pzp, gdyż również w tym przypadku nie ma możliwości usunięcia tej niezgodności
w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 pzp.
W aktualnie obowiązującym art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 pzp określono,
że z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który w wyniku:
– zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawieniu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w
postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, zwane dalej „kryteriami selekcji”,
lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów {pkt
16};
– lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia {pkt 17}.
Powyższe przepisy stanowią implementację do krajowego porządku prawnego
określonych w art. 57 ust. 4 lit. h oraz i (in fine) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę
2004/18/WE (Dz. U. UE L 94, 28.3.2014, p. 65
–242) podstaw wykluczenia w następujących
sytuacjach:
– jeżeli wykonawca był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji,
które wymagane były do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub do weryfikacji spełnienia
kryteriów kwalifikacji, zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić dokumentów
potwierdzających wymaganych na mocy art. 59 {lit. i};
– jeżeli wykonawca podjął kroki, aby wskutek zaniedbania przedstawić wprowadzające
w
błąd informacje, które mogą mieć istotny wpływ na decyzje w sprawie wykluczenia,
kwalifikacji lub udzielenia z
amówienia {lit. h in fine}
W poprzednim stanie prawnym istniała jedna podstawa wykluczenia wykonawcy
z
powodu składania nieprawdziwych informacji. Według nieobowiązującego już art. 24 ust. 2
pkt 3 pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wykluczało się wykonawców, którzy
złożyli nieprawdziwe informacje mające wpływ lub mogące mieć wpływ na wynik
prowadzonego postępowania. Przepis ten stanowił implementację art. 45 ust. 2 lit. g
dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 marca 2004 r. w sprawie
koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy
i
usługi (Dz. U. UE L z 30 kwietnia 2004 r.). Zgodnie z tym przepisem z udziału w zamówieniu
można było wykluczyć każdego wykonawcę, który jest winny poważnego wprowadzenia
w
błąd w zakresie przekazania lub nieprzekazania informacji. W odróżnieniu od przepisu
krajowego z unijnym hipoteza przepisu dyrektywy obejmowała zarówno złożenie, jak
i
niezłożenie informacji wymaganych w postępowaniu o udzielenie zamówienia, przy czym
w
obu przypadkach ma to prowadzić do wprowadzenia w błąd. Z kolei przesłankę wpływu
nieprawdziwych informacji na wynik postępowania z art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp można było
uznać za odpowiednik poważnego wprowadzeniu w błąd zamawiającego, o którym mowa w
przepisie dyrektywy. W zakresie tych przesłanek, pomimo różnic sformułowań, interpretacja
art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp w zgodzie z przepisem dyrektywy nie budziła większych wątpliwości.
Jednakże art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE, w odróżnieniu od literalnego
brzmienia art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp, wprost odwoływał się do winy wykonawcy, który przez
złożenie lub niezłożenie informacji poważnie wprowadził w błąd zamawiającego.
W
orzecznictwie sądów okręgowych na tle interpretacji art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp
z
uwzględnieniem art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE z czasem skrystalizowało się
wręcz stanowisko, że wykluczenie może dotyczyć wyłącznie wykonawcy działającego z winy
umyślnej. W szczególności Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie w uzasadnieniu
wyroku z 19 lipca 2012 r. (sygn. akt IV Ca 683/12) wskazał, że przepis ten ma zastosowanie
w warunkach celowego, zawinionego i zamierzonego zachowania wykonawcy, podjętego
z
zamiarem podania nieprawdziwych informacji w celu wprowadzenia zamawiającego w błąd
i wykorzystania tego błędu dla uzyskania zamówienia publicznego. Zdaniem Sądu złożenie
nieprawdziwej informacji, ze skutkiem w postaci wykluczenia z postępowania, to czynność
dokonana z winy umyślnej, nie zaś w wyniku błędu czy niedbalstwa. Jeżeli ze stanu
faktycznego wynika, że wykonawca w dniu składania ofert działał w dobrej wierze, nie
sposób uznać, że jego celem było wprowadzenie zamawiającego w błąd. Z powyższego Sąd
wywiódł, że nie będzie podstawą wykluczenia nieświadome wprowadzenie w błąd. Takie
stanowisko sądów okręgowych nie pozostało bez wpływu na orzecznictwo Izby, które
uprzednio nie wymagało dla wypełnienia hipotezy normy określonej w art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp
umyślnego zawinienia wykonawcy.
Jednakże Sąd Unii Europejskiej w wyroku z 26 września 2014 r. w połączonych
sprawach T-91/12 i T-
280/12 (Flying Holding NV z siedzibą w Wilrijk, Flying Group Lux SA
z
siedzibą w Luksemburgu, Flying Service NV z siedzibą w Deurne przeciwko Komisji
Europejskiej) orzekł w związku z wykluczeniem na podstawie art. 94 lit. b rozporządzenia
Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia
finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz. U. L
248, s. 1 ze zm)
– który stanowił, że nie udziela się zamówienia kandydatom, którzy
w
związku z procedurą udzielania zamówień są winni złożenia nieprawdziwych oświadczeń
przy dostarczaniu informacji wymaganych przez instytucję zamawiającą w celu dopuszczenia
do udziału w procedurze udzielania zamówień lub nie dostarczyli tych informacji – że
w przypadku gdy, tak jak w rozstrzyganej sprawie, wykryte zostaje przekazanie
nieprawdziwych danych, Komisja nie ma innego wyboru niż zastosowanie powyższego
przepisu, gdyż pojęcie „nieprawdziwe oświadczenia” odnosi się zarówno do oświadczeń
umyślnie wprowadzających w błąd jak i tych, które są błędne w wyniku niedbalstwa, i po
ustaleniu nieprawdziwego charakteru oświadczeń nie ma potrzeby przeprowadzania analizy
uzasadnienia tej nieprawdziwości. Wobec złożenia nieprawdziwych oświadczeń, niezależnie
od tego, czy doszło do tego w sposób umyślny, czy też wskutek niedbalstwa skarżących,
Komisja nie miała innego wyboru niż zastosowanie art. 94 lit. b) rozporządzenia finansowego
{por. pkt 75 i 119 wyroku}.
Powyższe orzeczenie Izba wzięła pod uwagę w wyroku z 11 lutego 2015 r. sygn. akt
KIO 177/19, argumentując, że co prawda powyższy wyrok dotyczył stosowania przepisu aktu
prawnego stosowanego przez Komisję Europejską przy udzielaniu zamówień publicznych,
jednak zarówno treść przepisu art. 94 lit. b rozporządzenia finansowego, jak i art. 45 ust. 2 lit.
g dyrektywy 2004/18/WE odwołują się do winy wykonawcy (kandydata) składającego
nierzetelne informacje, bez wskazywania na postać tej winy, która powinna być
interpretowana w taki sam
sposób. Stąd Izba doszła do przekonania, że wykluczenie
na
podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp, interpretowanego z uwzględnieniem treści art. 45 ust. 2
lit. g dyrektywy 2004/18/WE, wymaga przypisania wykonawcy winy, jednak może to być
również niedbalstwo. Izba zwróciła uwagę, że w praktyce wykazanie winy umyślnej
wykonawcy jest niezwykle trudne, gdyż wymaga dowodów spoza dokumentacji o udzielenie
zamówienia, które potwierdzałyby zamiar wprowadzenia w błąd zamawiającego, czyli że
wykonawca wyobrażał sobie taki skutek i tego chciał, ewentualnie na to się godził.
Uzyskanie takich dowodów, czy to przez prowadzącego postępowanie, czy też przez
konkurenta jest mało prawdopodobne, gdyż wymaga dostępu do wewnętrznych dokumentów
wykonawcy, ewentualnie uzyskania zezna
ń świadków. Natomiast wykonawca z łatwością
może uwolnić się od odpowiedzialności oświadczając, że nie miał zamiaru wprowadzenia
zamawiającego w błąd, a podanie nieprawdziwej informacji było wynikiem omyłki lub też
niesprawdzenia informacji uzyskanej od ko
goś innego. Natomiast zupełnie inaczej
przedstawia się możliwość przypisania wykonawcy niedbalstwa, czyli niedołożenia należytej
staranności przy podawaniu zamawiającemu wprowadzających w błąd informacji.
Na
podstawie art. 14 pzp do oceny czynności wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a zgodnie z art. 355 § 1 kc dłużnik
obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta
staranność). Przypisanie określonej osobie niedbalstwa jest uzasadnione tylko wtedy, gdy
osoba ta zachowała się w określonym miejscu i czasie w sposób odbiegający od właściwego
dla niej miernika należytej staranności {por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10
marca 2004 r. sygn. akt IV CK 151/03}. Prz
y czym wzorzec należytej staranności ma
charakter obiektywny i abstrakcyjny, jest ustalany niezależnie od osobistych przymiotów
i
cech konkretnej osoby, a jednocześnie na poziomie obowiązków dających się
wyegzekwować w świetle ogólnego doświadczenia życiowego oraz konkretnych okoliczności
{por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 23 października 2003 r. sygn. akt V CK
311/02}. Dodatkowo w stosunku do profesjonalistów miernik ten ulega podwyższeniu, gdyż
art. 355 § 2 kc precyzuje, że należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez
niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej
działalności. Za takiego profesjonalistę należy również uznać, co do zasady, wykonawcę
ubiegającego się o udzielenie zamówienia publicznego. Należyta staranność profesjonalisty
nakłada na wykonawcę, który składa ofertę, dokumenty i oświadczenia we własnym imieniu,
aby upewnił się, czy deklarowany w nich stan rzeczy odpowiada rzeczywistości.
W aktualnym stanie prawnym przesłanka z art. 24 ust. 1 pkt 17 pzp wprost określa,
że przedstawienie informacji wprowadzających w błąd zamawiającego może nastąpić
w
wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa wykonawcy. Natomiast przypisanie wykonawcy
winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jest konieczne w sytuacji, o której mowa w art. 24
ust. 1 pkt 16 pzp.
Należy przyjąć, że obecnie obowiązujące przepisy, tak jak poprzednio obowiązujący
art. 24 ust. 2 pkt 3 pzp, nie ustalają jakiegoś szczególnego rozumienia „prawdy” lub
„nieprawdy” w odniesieniu do informacji składanych przez wykonawców w toku
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Wobec tego adekwatny pozostaje {na
co Krajowa Izba Odwoławcza wskazała uprzednio w uzasadnieniu wyroku z 6 kwietnia
r. sygn. akt KIO/UZP 372/10} pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu
wyroku z 5 kwietnia 2002 r. sygn. akt II CKN 1095/99 (opubl. Orzecznictwo Sądu
Najwyższego Izba Cywilna rok 2003, Nr 3, poz. 42): Pojęcia „prawda”, „prawdziwy”, bądź ich
zaprzeczenia występują w Prawie prasowym w art. 6 ust. 1, art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 31 pkt 1
i
art. 41, a także wielokrotnie w innych aktach normatywnych, a wśród nich w kodeksie
cywilnym (np. art. 780 § 1, art. 834, 815 § 3), w kodeksie postępowania cywilnego (np. art. 3,
103 § 2, art. 252, 253. 254 § 1 i 2, art. 268, 304, 333 § 2, art. 339 § 2, art. 485 § 2, art. 913 §
2, art. 1045), w kodeksie karnym (np. art. 132, 213 § 1, 2 i 3, art. 303 § 1, art. 312) oraz w
kodeksie postępowania karnego (np. art. 2 § 2, art. 188 § 1 i art. 190 § 1). We wszystkich
tych przypadkach pojęcie „prawda” rozumiane jest tak, jak w języku potocznym, a więc jako
zgodność (adekwatność) myśli (wypowiedzi – w znaczeniu logicznym) z rzeczywistością (z
„faktami” i „danymi”). Odpowiada to – na gruncie filozoficznym – tzw. klasycznej koncepcji
prawdy. W tym sensie wypowiedź o rzeczywistości jest prawdziwa tylko wtedy, gdy głosi tak,
jak jest w rzeczywistości.
W przeciwieństwie do hipotezy dawnego art. 24 ust. 2 pkt 4 pzp obecnie
obowiązujące art. 24 ust. 1 pkt 17 i 18 pzp nie obejmują przesłanki rzeczywistego wpływu
złożenia przez wykonawcę nieprawdziwych, czyli wprowadzających w błąd informacji
na
wynik postępowania prowadzonego przez zamawiającego. W przypadku sytuacji
uregulowanej w art. 24 ust. 1 pkt 17 pzp wystarczające jest stwierdzenie, że wprowadzające
w błąd informacje zaliczają się do kategorii takich, które mogą mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu. Niewątpliwie informacje podawane
na potrzeby
ustalenia, czy oferta spełnia parametry opisu przedmiotu zamówienia należy
zaliczyć do tej kategorii.
Izba podziela stanowisko, uprzednio wyrażone wielokrotnie w orzecznictwie Izby
jeszcze na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów, że w trybie art. 26 ust. 3 pzp czy
art. 87 ust. 1 pzp nie
prawdziwej informacji nie można zastępować informacją prawdziwą pzp.
Jeżeli wykonawca podał choćby lekkomyślnie informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na podejmowane przez niego decyzje, nie
można jednocześnie twierdzić, że takie oświadczenie lub dokument zawiera błędy odnośnie
tego, co miało zostać wykazane lub ocenione. W takim przypadku oświadczenie
lub
dokument wręcz potwierdzają spełnianie warunku czy zgodność z opisem przedmiotu
zamówienia, tyle że za pomocą informacji, która okazała się nieprawdziwa, a nie niepełna.
Tym bardziej nie ma możliwości zmiany treści oferty i wyjaśnień tej treści w toku
postępowania odwoławczego.
HAX w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 87 ust. 1 pzp, który
zgłosił uzasadnione wątpliwości co do możliwości zrealizowania zamówienia w oparciu
o
pojazd wskazany w treści oferty, wprowadził w błąd Zamawiającego, że usunięcie
niektórych elementów wyposażenia seryjnego umożliwi zamontowanie testera tarcia wraz
z 500 litowym zbiorniki
em wody, po którego napełnieniu i uwzględnieniu ciężaru kierowcy
i
pasażera, nie zostaną przekroczone objęte homologacją parametry konstrukcyjne tego
pojazdu w zakresie ładowności i masy całkowitej. Skoro na tej podstawie Zamawiający
dokonał wyboru oferty HAX jako najkorzystniejszej, doszło do wypełnienia hipotezy normy
z
art. 24 ust. 1 pkt 17 pzp i Przystępujący podlega wykluczeniu z postępowania.
{rozstrzygnięcie zarzutów z pkt 4-5 listy zarzutów i pkt VI-IX uzasadnienia odwołania}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne dla sprawy:
W odwołaniu adekwatnie przywołano okoliczności faktyczne dotyczące przebiegu
badania przez Za
mawiającego, czy oferta HAX nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku
do przedmiotu zamówienia, czyli treść wezwania i udzielonych w odpowiedzi na nie
wyjaśnień.
Odpo
wiada również prawdzie, że HAX nie kwestionował wezwania.
Złożone wyjaśnienia w pierwszej części mają charakter ogólnikowy i ograniczają się
wyłącznie do powierzchownego opisania okoliczności, które zdaniem Wykonawcy mają dla
niego sprzyjający charakter, bez żadnego przełożenia na konkretne wartości oszczędności,
które miałyby z tego wynikać.
W dalszej części wyjaśnienia w ogóle nie nawiązują w żaden sposób do treści
wezwania i mają charakter ogólnikowych informacji, które w celach marketingowych
zamieszcza się na stronach internetowych.
Również załączone do wyjaśnień utajnione załączniki nie wnoszą nic konkretnego.
Tylko jeden z nich, lista płac, zawiera jakieś dane liczbowe, jednak nie sposób na jej
podstawie stwierdzić, wynagrodzenia których osób należałoby zaliczyć do kosztów realizacji
tego zamówienia i w jakiej części.
D
o zamknięcia rozprawy Przystępujący nie przedstawił żadnych dowodów dla
wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Natomiast zgłoszone przez Zamawiającego jako dowody w postaci umowy, którą
zawarł kilka lat temu w sprawie analogicznego zamówienia, ale z innym wykonawcą
i
dotyczącą innego urządzenia, potwierdzają jedynie, że same wyjaśnienia nie zawierają
żadnych konkretnych informacji, które pozwoliłyby zweryfikować realność ceny oferty HAX,
w
szczególności, czy pokrywa ona koszty wytworzenia testera i jego zabudowy
na w
skazanym w ofercie pojeździe.
W tych okolicznościach Izba zważyła, co następuje:
Zarzuty są zasadne z następujących powodów.
Odwołujący zasadnie domaga się odrzucenia oferty HAX na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 4 pzp w zw. z art. 90 ust. 3 pzp
, gdyż w udzielonych Zamawiającemu wyjaśnieniach
złożonych w trybie 90 ust. 1 i 2 pzp wykonawca ten nie wykazał, że jego oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia, pomimo że to na nim spoczywał
w tym zakresie ciężar dowodu.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części
składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności metody wykonania
zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków
wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy,
kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od
minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U, Nr 200, poz. 1679,
z
późn. zm.); 2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów, 3)
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 4) wynikającym
z
przepisów ochrony środowiska; 5) powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
Według normy zawartej w art. 90 ust. 2 pzp obowiązek wykazania, że oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 90 ust. 3 pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza,
że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Z kolei
zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Ponadto na mocy art. 190 ust. 1a pkt 1 pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo
uczestni
kiem postępowania odwoławczego.
W pierwszej kolejności należy rozważyć co oznacza „rażąco niska cena”. Jak trafnie
wskazano w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 28 kwietnia 2008 r. (sygn. akt XIX
Ga 128/08) przepisy ustawy pzp nie określają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny. Punktem
odniesienia do jej określenia jest przedmiot zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco
niska to taka, która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
Przy braku takiej legalnej definicji „rażąco niskiej ceny” orzecznictwo sądów
okręgowych oraz Krajowej Izby Odwoławczej, a wcześniej orzecznictwo arbitrażowe,
wypracowało pewne cząstkowe lub opisowe rozumienie tego pojęcia. I tak w wyroku Izby
z
28 marca 2013 r. (sygn. akt KIO 592/13) zauważono, że o cenie rażąco niskiej można
mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy
przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Ponadto w wyroku z 4 sierpnia 2011 r.
(sygn. akt KIO 1562/11) wskazano, że cena rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego wartości, a rzeczona różnica nie będzie
uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi danemu wykonawcy, bez strat
i
finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne,
zamówienie to wykonać. W podsumowaniu stwierdzono, że cena rażąco niska jest ceną
nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany przedmiot
zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów
i w
takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie niewystępującą na rynku, na którym
ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży
i
jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność
i
funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmiotów racjonalnie na nim działających. Podobnie
według powszechnie przywoływanej w doktrynie i orzecznictwie definicji zawartej
w
uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt XIX
Ga 3/07) o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie
od
realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu
lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczną kwotę. Natomiast Sąd Okręgowy
w
Krakowie w uzasadnieniu wyroku z 23 kwietnia 2009 r. (sygn. akt XII Ga 88/09) wskazał
następujące kryteria określające cenę rażąco niską: odbieganie całkowitej ceny oferty od cen
obowiązujących na danym rynku w taki sposób, że nie ma możliwości realizacji zamówienia
przy założeniu osiągnięcia zysku; zaoferowanie ceny, której realizacja nie pozwala
na
utrzymanie rentowności wykonawcy na tym zadaniu; niewiarygodność ceny z powodu
oderwania jej od realiów rynkowych.
Ponadto w opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącej ceny rażąco
niskiej (opublikowanej w serwisie internetowym UZP) zbieżnie z powyższym wskazano,
m.in., że ustawa pzp wprowadzając możliwość odrzucenia oferty przez zamawiającego
z
powodu rażąco niskiej ceny, nie precyzuje jednak tego pojęcia. Nie definiują go również
przepisy dyrektyw Unii Europejskiej będące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia
tego wyrażenia nie wyjaśnia również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Mając na względzie cel przedmiotowej regulacji wydaje się, iż za ofertę z rażąco niską ceną
można uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień. Oznacza to cenę znacząco odbiegającą od cen przyjętych,
wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi, dostawy,
roboty budowlanej.
Pomimo generalnej adekwatności powyższych definicji, występowanie w nich,
po pierwsze
– nieostrych terminów definiujących (takich jak „nierealistyczność”,
„niewiarygodność”, „nieadekwatność”, „znaczne odbieganie” etc.), po drugie – terminów
niewyraźnych (takich jak „nieopłacalność”, „koszt wytworzenia”, „rentowność na zadaniu”),
powoduje, że mają one ograniczoną przydatność przy rozstrzyganiu konkretnych
przypadków wystąpienia rażąco niskiej ceny. W szczególności powyższe definicje nie
wyjaśniają, jakiego rodzaju koszty przedsiębiorstwa ma pokrywać cena ofertowa ani nie
wskazują do jakich wskaźników lub progów rentowności postulat opłacalności ceny się
odnosi (np. w jakim stopniu zaoferowana cena ma wpływać na wynik finansowy całej
jednostki lub jej inne wskaźniki ekonomiczne, chociażby wskaźniki płynności finansowej).
Wydaje się, że co do zasady rażąco niską będzie cena niepokrywająca średniego
jednostkowego kosztu zmiennego wykonania, czyli pogarszająca wynik finansowy
przedsiębiorstwa. Zawsze jednak konieczne jest, aby cena oferty była rażąco niska
w
stosunku do przedmiotu zamówienia, a dokładniej – jak wynika z przywołanych powyżej
wypowiedzi orzecznictwa i opinii UZP
– jego wartości rynkowej. W konsekwencji wartość
rynkowa przedmiotu zamówienia, obejmująca jego pełny zakres i wszystkie konieczne
do
jego wykonania nakłady kosztowe, ustalana przez porównanie cen występujących
w
danej branży dla określonego asortymentu, stanowić będzie punkt odniesienia dla ceny
rażąco niskiej.
W tej sprawie
poza wszelkim sporem jest okoliczność, że cena oferty HAX na tyle
odbiega
ła od wartości zamówienia, że Zamawiający uznał za konieczne wezwanie do
wyjaśnienia w trybie powyżej przywołanych przepisów, co na HAX nałożyło prawny
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
W drugiej kolejności Izba uznała za celowe rozważenie ciężaru dowodu w przypadku
zarzutu
dotyczącego rażąco niskiej.
Według art. 190 ust. 1 pzp strony i uczestnicy postępowania odwoławczego
są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki
prawne, przy czym dowody na poparcie swoich twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony
przeciwnej można przedstawiać do zamknięcia rozprawy. Jednakże zgodnie z art. 190 ust.
1a pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy,
który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego (pkt 1),
a
jeżeli nie jest – na zamawiającym (pkt 2). Należy wziąć jednak pod uwagę, że z powyżej
przywołanego art. 90 ust. 2 pzp wynika, że obowiązek ten spoczywa na wykonawcy już na
etapie składania wyjaśnień zamawiającemu. Oznacza to, że w toku postępowania
odwoławczego Izba bada prawidłowość dokonanej przez zamawiającego oceny złożonych
mu wyjaśnień i dowodów, a dodatkowe okoliczności, które nie były przedstawione
w
odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, i dowody zgłoszone na ich potwierdzenie przez
przystępującego nie mogą być brane pod uwagę.
Ponadto skoro
według z art. 180 ust. 1 pzp odwołanie przysługuje wyłącznie od
czynno
ści lub zaniechań zamawiającego, dokonując oceny czynności zamawiającego
polegającej na wyborze oferty przystępującego po udzieleniu przez niego wyjaśnień
elementów oferty mających wpływ na jej cenę, Izba zobligowana jest wyłącznie do zbadania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu pozwalały na akceptację ceny oferty.
Wreszcie zauważyć należy, że zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp Izba nie może orzekać
co
do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu. Przy czym stawianego przez
wykonawcę zarzutu nie należy rozpoznawać wyłącznie pod kątem wskazanego przepisu
prawa, ale
przede wszystkim jako wskazane okoliczności faktyczne, które podważają
prawidłowość czynności zamawiającego i mają wpływ na sytuację wykonawcy wnoszącego
odwołanie {zob. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 25 maja 2012 r. sygn. akt XII Ga
92/12}.
Oczywiste jest zatem, że odwołanie od zaniechania odrzucenia oferty jako
zawierającej rażąco niską cenę, która była przedmiotem badania pod tym względem, może
odnosić się wyłącznie do okoliczności, które wynikają z treści badanej oferty i wyjaśnień wraz
z
dowodami, które zostały złożone na wezwanie zamawiającego.
Reasumując, z przywołanych powyżej przepisów wynika, że w toku postępowania
odwoławczego nie można już uzupełnić uprzednio złożonych wyjaśnień, w tym zgłosić
dowodów, gdyż kognicja Izby ogranicza się do zbadania w kontekście zarzutów odwołania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu zostały przez niego prawidłowo ocenione.
Należy podkreślić, że nawet przed obarczeniem wykonawcy wezwanego w trybie
art.
90 ust. 1 pzp obowiązkiem uregulowanym aktualnie wprost w art. 90 ust. 2 pzp,
konsekwentnie wskazywano w orzecznictwie,
że dla zakwalifikowania oferty do dalszego
postępowania nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień
odpowiednio um
otywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny {por. uzasadnienia wyrok
ów Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5 stycznia
2007 r. sygn. akt V Ca 2214/06, 13 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca 3765/13 (
dotyczył wyroku
Izby z 22 października 2013 r. sygn. akt KIO 2354/13) oraz 17 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca
dotyczył wyroku Izby z 7 października 2013 r. sygn. akt: KIO 2216/13, KIO
2221/13}.
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 8 czerwca 2006 r. sygn. akt
V Ca 459/06
wskazał ponadto, że postępowanie wyjaśniające ma utwierdzić zamawiającego,
że dokonana przez niego wstępna ocena oferty jest prawidłowa lub nie. Jeśli lektura
wyjaśnień pozostawia istotne wątpliwości co do tego, że wykonanie przedmiotu zamówienia
za cenę wskazaną w ofercie jest możliwe, zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia
oferty.
Jak podkreśla się w orzecznictwie Izby, skierowanie powtórnego wezwania do
złożenia wyjaśnień możliwe jest tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach i może
dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze wyjaśnienia, np. gdy w świetle
złożonych wcześniej wyjaśnień pojawiły się u zamawiającego nowe wątpliwości. Izba w pełni
podziela pogląd wyrażony uprzednio m.in. w wyroku z 13 października 2014 r. sygn. akt KIO
2025/14 oraz w wyroku z 28 lipca 2017 r. sygn. akt 1431/17
, że ponowienie wezwania nie
może stanowić ratowania oferty, wówczas gdy wykonawca składa wyjaśnienia zbyt ogólne,
niekonkretne, nierzeczowe, niepoparte faktami, wykonawca ma bowiem obowiązek dołożyć
wszelkich starań, aby na pierwsze wezwanie zamawiającego rzetelnie wyjaśnić okoliczności,
które uzasadniają wysokość ceny jego oferty. Zamawiający nie może wzywać jednak
wykonawcy kilkakrotnie do
uszczegółowienia i skonkretyzowania ogólnikowych twierdzeń
podanych wcześniej, prowadziłoby to bowiem do naruszenia zasady uczciwej konkurencji
i
równego traktowania wykonawców, poprzez sugerowanie wykonawcy, jakie wyjaśnienia
powinien ostatecznie złożyć.
Izba
zważyła,
że
Odwołujący
adekwatnie
zidentyfikował
nierzetelne
lub nie
przekonujące elementy wyjaśnień. Przede wszystkim trafnie zakwestionował
ogólnikowy charakter wyjaśnień sprowadzających się do nic nie wnoszącej beletrystyki, przy
braku jakiejkolwiek kalkulacji
kosztów realizacji zamówienia, co dodatkowo w sytuacji
niezałączenia jakichkolwiek istotnych dowodów spowodowało, że nie mogły one zostać
pozytywnie zweryfikowane pr
zez Zamawiającego.
W tej sprawie nie było przeszkód, aby Przystępujący złożył wyjaśnienia
odpowiadające na wezwanie Zamawiającego do złożenia ich na odpowiednim poziomie
szczegółowości i popartych stosownymi dowodami. Natomiast udzielenie niewystarczających
wyjaśnień wynikało z niedołożenia przez HAX należytej staranności przy ich formułowaniu
w
odpowiedzi na prawidłowo sformułowane wezwanie Zamawiającego. Z tego względu nie
było powodów, aby wzywać HAX ponownie do złożenia wyjaśnień, gdyż godziłoby to
w
naczelne zasady równego traktowania wykonawców i zapewnienia uczciwej konkurencji
pomiędzy wykonawcami.
Izba ponadto
podziela w pełni stanowisko wyrażone w odwołaniu i uznaje je za
własne oraz uznaje za trafne przywołane tam orzecznictwo, z wyjątkiem tego, że niezłożenie
wyjaśnień, o którym mowa w art. 90 ust. 3 pzp, ogranicza się do sytuacji, gdy w ogóle
fizycznie wyjaśnienia nie zostały złożone.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że naruszenie przez Zamawiającego
art. 89 ust. 1 pkt 2, art. 24 ust. 1 pkt 17 oraz art. 90 ust. 3 w zw. z 89 ust. 1 pkt 4 ustawy pzp
miało wpływ na wynik prowadzonego przez niego postępowania o udzielenie zamówienia,
wobec czego
– działając na podstawie art. 192 ust. 1, 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy pzp – orzekła,
jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp. W
pierwszej kolejności zaliczono do tych
kosztów uiszczony przez Odwołującego wpis – zgodnie z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Mini
strów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu
od od
wołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (t.j. z 2018 r. Dz. U. poz. 972
). Ponadto kosztami postępowania odwoławczego
obciążono Zamawiającego, od którego – zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 3 pkt 2 lit. b
rozporządzenia – zasądzono na rzecz Odwołującego poniesione przez niego koszty z tytułu
uiszczonego wpisu od
odwołania oraz uzasadnionych kosztów w postaci wynagrodzenia
pełnomocnika, na podstawie rachunku złożonego do zamknięcia rozprawy.
Przewodniczący:
………………………………