Sygn. akt: KIO 1/23
WYROK
z dnia 20 stycznia 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza
− w składzie:
Przewodniczący: Bartosz Stankiewicz
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 stycznia 2023 r. w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa Kra
jowej Izby Odwoławczej w dniu 1 stycznia 2023 r. przez
wykonawc
ę PLATON Szkolenia i Konferencje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
(do 31 grudnia 2022 r.
Platon, Zarządzanie i Finanse spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością) z siedzibą w Wysokiej przy ul. Chabrowej 39/7 (52-200 Wrocław)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe spółka
akcyjna
z siedzibą w Warszawie przy ul. Targowej 74 (03-734 Warszawa)
orzeka:
Uwzg
lędnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, unieważnienie czynności odrzucenia oferty
złożonej przez wykonawcę PLATON Szkolenia i Konferencje spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością (do 31 grudnia 2022 r. Platon, Zarządzanie i Finanse spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością) z siedzibą w Wysokiej oraz dokonanie ponownego
badania i oceny ofert w p
ostępowaniu.
Kosztami
postępowania obciąża zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe spółka
akcyjna
z siedzibą w Warszawie i:
.1. zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę PLATON Szkolenia
i Konferencje
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Wysokiej tytułem wpisu
od odwołania;
zasądza od zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe spółka akcyjna z siedzibą
w Warszawie na rzecz wykonawcy PLATON Szkolenia i Konferencje
spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Wysokiej, kwotę w wysokości 18 600 zł gr (słownie:
osie
mnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty strony poniesione
z tytułu uiszczenia wpisu od odwołania oraz zastępstwa procesowego.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dn
ia 11 września 2019 r. Prawo
zam
ówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok –
w terminie 14 dni od dnia jego do
ręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
Sygn. akt: KIO 1/23
U z a s a d n i e n i e
PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A. z siedzibą w Warszawie, zwana dalej:
„zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, na podstawie
pr
zepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z
2022 r., poz. 1710 ze zm.) zwane
j dalej: „Pzp”, które ma charakter postępowania
wykonawczego w ramach umowy ramowej nr 60/002/0004/22/R/O pn.
Usługa logistyczna
kursu kwalifikacyjnego na stanowisk
o dyżurny ruchu spośród pracowników posiadających
egzamin kwalifikacyjny na stanowisko nastawniczy w Wałbrzychu (znak sprawy:
ILG7.293.40.2022.d.5), zwane dalej
„postępowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu dotyczące postępowania w ramach, którego zawarto
umow
ę ramową zostało opublikowane w dniu 28 grudnia 2021 r., natomiast zaproszenie do
składania ofert w postępowaniu zamawiający przesłał wykonawcom w dniu 13 grudnia 2022
r.
Szacunkowa w
artość zamówienia postępowania prowadzonego z celu zawarcia
umowy ramowej,
którego przedmiotem były usługi, przewyższała kwoty wskazane w
przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 Pzp.
W dniu 1 stycznia 2023 r. wykonawca PLATON Szkolenia i Konferencje Sp. z o.o. (do
31 grudnia 2022 r.
Platon, Zarządzanie i Finanse Sp. z o.o.) z siedzibą w Wysokiej wniósł
odwo
łanie od niezgodnej z przepisami Pzp, czynności zamawiającego polegającej na:
- odrzuceniu oferty od
wołującego, która zawiera według zamawiającego błąd w obliczeniu
ceny;
- naruszeniu
zasady równego traktowania wykonawców ubiegających się o zamówienie
publiczne.
W związku z powyższym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp,
przez jego błędne zastosowanie w przedmiotowym
postępowaniu;
2) art. 16 pkt 1 Pzp, przez prowadz
enie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
w sposób uchybiający zasadom równego traktowania wykonawców.
W zw
iązku z powyższym odwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania w całości;
nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty
dokonanej w dniu 28 grudnia 2022 r.;
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego dokonanej w dniu 28 grudnia
2022 r.;
nakazanie zamawiającemu przeprowadzenie czynności badania i oceny ofert, a także
dokonania
wyboru
najkorzystniejszej
o
ferty w przedmiotowym postępowaniu z
uwzględnieniem oferty odwołującego;
zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm określonych w
stosownych przepisach.
Odwołujący wyjaśnił, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia,
wskazując, że zgodnie z treścią art. 314 ust. 1 pkt 3 Pzp, w przypadku gdy umowa ramowa
została zawarta z większą liczbą wykonawców zamawiający udziela zamówień po
przeprowadze
niu postępowania o udzielenie zamówienia, w przypadku gdy nie wszystkie
warunki wykonania robót budowlanych, usług lub dostaw określono w umowie ramowej.
Odwołujący podkreślił, iż to sam zamawiający wskazał powyższą podstawę prowadzenia
postępowania wykonawczego w ramach zawartej uprzednio umowy ramowej, wobec czego
– skoro środki ochrony prawnej przysługują wykonawcy na niezgodną z przepisami ustawy
czynn
ość zamawiającego, podjętą w postępowaniu o udzielenie zamówienia – to
bezspornym jest iż w przedmiotowym postępowaniu wykonawca może z tychże środków
skorzystać. Ponadto zamawiający w odpowiedzi na pytania wykonawców do umowy
ramowej z dnia 14 stycznia 2022 r.
potwierdził, że dla poszczególnych zamówień
cząstkowych mają zastosowanie środki ochrony prawnej, o których mowa w art. 513 Pzp.
Kolejną kwestią która według odwołującego wymagała wykazania był interes w złożeniu
odwołania. Wynikało to w ocenie odwołującego z faktu, że jest on podmiotem który jest
zainteresowany uzyskaniem przedmiotowego zamówienia, złożył ofertę która wg kryteriów
oceny ofert powinna zostać najwyżej oceniona, a na skutek niezgodnych z przepisami Pzp
czynności podejmowanych przez zamawiającego, oferta odwołującego nie może zostać
wybrana jako najkorzystniejsza. W rezultacie powyższego odwołujący poniósł szkodę, gdyż
nie ma możliwości dalszego ubiegania się o uzyskanie zamówienia, a w konsekwencji jego
uzyskania i osiągnięcia zysku wynikającego ze zrealizowania przedmiotowego zamówienia
publiczn
ego. Jednocześnie odwołujący wskazał, że w przypadku gdyby zamawiający nie
odrzucił jego oferty w przedmiotowym postępowaniu w sposób sprzeczny z Pzp, lecz
dokonał rzetelnego badania i oceny ofert, w sposób zgodny z Pzp oraz zgodnie z
obowiązującymi przepisami i dokumentacją zamówienia, wówczas oferta odwołującego
zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza. Zdaniem odwołującego, zamawiający naruszył
z
atem w sposób oczywisty zarówno przepisy Pzp, jak również sformułowane przez siebie w
specyfikacji warunki zamówienia, wymagania w stosunku do wykonawców ubiegających się
o zamówienie, w konsekwencji czego interes odwołującego w pozyskaniu zamówienia
publicznego b
ędącego przedmiotem postępowania doznał uszczerbku. Jednocześnie
za
mawiający naraził odwołującego na powstanie szkody, której wysokość jest równa
wysokości zysku jaki odwołujący spodziewa się zrealizować, gdyby dane mu było wykonanie
przedmiotowego zamówienia. W ocenie odwołującego powyższe stanowiło wystarczające
uzasadnienie i przesłankę do złożenia odwołania.
W uzasadnieniu
odwołujący na wstępie wskazał, że wszczynając postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego, zamawiający de facto zobowiązuje się do zawarcia z
wykonawcą, którego oferta, zgodnie z przewidzianą procedurą udzielania zamówień, będzie
ofertą najkorzystniejszą, umowy, a wykonawcy przysługuje w stosunku do zamawiającego
takie roszczenie wyrażające się m.in. możliwością żądania wydania przez sąd orzeczenia, o
którym mowa w art. 64 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Przekazane
wykonawcy zaproszenie do złożenia ofert w postępowaniu wykonawczym stanowi quasi
specyfikację warunków zamówienia, jest więc porównywane ze złożeniem przyrzeczenie
publicznego, o którym mowa w art. 919 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ze
wskazaniem, że przyrzeczenia tego należy dotrzymać. Zamawiający nie może zatem
o
drzucić oferty wykonawcy wyłącznie z tego powodu, iż w jego subiektywnej opinii
„wykonawca nie jest uprawniony do zastosowania takiej a nie innej stawki podatku VAT”
naruszenia pryncypialnych zasad systemu zamówień publicznych, jedynie dlatego że w
całkowicie innej i niezwiązanej z przedmiotowym postępowaniem sprawie (patrz przywołana
przez zamawiającego interpretacja podatkowa z dnia 15 kwietnia 2020 r. znak 0114-KDIP4-
2.4012.34.2020.2.KS) organa podatkowe postanowiły inaczej. Ad vocem odwołującego
dziwi
ł nieco brak konsekwencji zamawiającego, który całkowicie pomija interpretację
podatkową korzystną dla odwołującego, wskazując że nie jest ona dla niego wiążąca,
natomiast uzasadniając swoje stanowisko zamawiający wskazuje inną interpretację dając
jednocześnie wyraz związania jej treścią. Takie stanowisko nie wytrzymuje testu
racjonalności. Odwołujący stwierdził, że interpretacja indywidualna, którą przedłożył owszem,
nie dotyczy
ła zamawiającego, niemniej dotyczyła jego samego i jest nią związany, dlatego
mu
si zachować się tak, jak w niej określono. Wskazanie innej interpretacji do omawianego
postępowania przez zamawiającego było w ocenie odwołującego nieuprawnione i
bezprzedmiotowe, gdyż nie dość, że nie dotyczyło żadnej ze stron, to nie zostało także
wydane do przedmiotow
ego zamówienia. Niezależnie od powyższego zamawiający zdaje się
nie zauważać, czym jest formalnie indywidualna interpretacja podatkowa, tak samo jak
pomija zupełnie przedstawioną mu decyzję organu administracji skarbowej II instancji, nie
rozumiejąc najprawdopodobniej skutków prawnych tego dokumentu dla odwołującego lub nie
badając rzetelnie przedstawionych mu w wyjaśnieniach dokumentów. Kontrola skarbowa w
spółce odwołującego określonych zamówień publicznych w oparciu o stosowanie właśnie
„spornego” art. 43 ust 1 pkt 29 lit. c ustawy o VAT nawet w sytuacji, kiedy nie wykonuje
odwołujący usługi głównej – szkolenia, była jednoznaczna i nie pozostawia wątpliwości.
Cytowanie wybiórcze wyłącznie wyjętych z kontekstu elementów przedstawionej interpretacji
podatkowej, j
ak również pominięcie oczywistych tez zawartych w decyzji administracyjnej II
instancji skarbowej świadczyło, zdaniem odwołującego, nie tylko o braku rzetelności
zamawiającego, ale także uchybia zasadom równego traktowania wykonawców. Nie może to
stanowić na niekorzyść odwołującego w obecnie prowadzonym postępowaniu.
Odwołujący wyjaśnił, że zamawiający zdaje się również całkowicie pomijać stanowisko Sądu
Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 20 października 2011 r. (sygn. akt III CZP 52/11),
zgodnie z którym o porównywalności ofert w zakresie zaproponowanej ceny można mówić
dopiero wówczas, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem porównywania,
zostały obliczone z zachowaniem tych samych reguł. Zakres obowiązków kontrolnych
zamawiającego i kształt nakazanych ustawą, ujętych chronologicznie, kolejnych jego
ob
owiązków, warunkowany jest treścią dokumentacji zamówienia. Bezspornym było, że
jedynym organem posiadającym uprawnienia do interpretacji podatkowych są podmioty
administracji skarbowej, a w razie sporu -
wyłącznie sądy administracyjne. I na te decyzje
pow
ołał się odwołujący. Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowego postępowania,
o
dwołujący zaznaczył, że zamawiający nie wskazał w dokumentach zamówienia stawki
podatku VAT, co nie oznacza, że pozostawił wykonawcom dowolność w tym zakresie.
Wykonawcy zobowiązani są zastosować się do przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług. Odwołujący wskazał, że analizując powyższą tezę, nie sposób nie odnieść wrażenia iż
zamawiający – odrzucając jego ofertę – uczynił wbrew powyższemu stanowisku. Z jednej
strony wykonawcy zostali niejak
o zobowiązani przez zamawiającego do poszanowania
przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a z drugiej strony odwołujący został
ukara
ny przez zamawiającego za stosowanie przepisów ww. ustawy w zakresie związania
interpretacją podatkową, całkowicie pomijając przy tym przekazane przez odwołującego
uzasadnienie. Odwołujący nie kwestionował faktu, że prawidłowe ustalenie stawki podatku
VAT
należy do obowiązków wykonawcy. W przypadku zastosowania innej stawki VAT, niż
stawka podstawowa, wykonawca winien wyk
azać podstawę stosowania innej preferencyjnej
stawki podatkowej lub możliwość stosowania zwolnień podatkowych, np. przedstawiając w
tym ce
lu wyjaśnienia bądź indywidualną decyzję organów administracji skarbowej. Takie
stanowisko przyjęła Krajowa Izba odwoławcza w wyroku z 13 sierpnia 2021 r. (sygn. akt KIO
2079/21), a odwołujący stosowne wyjaśnienia wraz z właściwą interpretacją podatkową
za
mawiającemu przedłożył. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w
Szczecinie w wyroku z dnia 24 czerwca 2020 r., (sygn.
akt I SA/Sz/87/20) stawiając tezę, że
w przypadku podatku od towarów i usług zastosowanie do danej czynności podlegającej
opodatkowaniu właściwej stawki podatku następuje ex lege (z mocy prawa) niezależnie od
tego, co wykazał zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, projekcie
umowy czy ogłoszeniu o zamówieniu w trakcie prowadzonego postępowania przetargowego.
W realiach przedmiotowego postępowania w sprawie zamówienia dla odwołującego, źródłem
tego prawa są prawomocne decyzje organów skarbowych, które w toku wyjaśnień
odwołujący przekazał zamawiającemu. Nota bene WSA w Szczecinie przyjął za własne
stanowisko
wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października
2018 r. (sygn. akt I FSK 1994/16) wskazując, iż to właśnie podatnik jest obowiązany do
samodzielnego zaklasyfikowania usług (towarów) oraz do ustalenia i wskazania na fakturze
prawi
dłowej stawki podatku. Podatnik, który chce należycie wywiązać się ze spoczywającego
na nim obowiązku i jednocześnie uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych, jeśli ma
wątpliwości co do prawidłowej stawki podatku, może wystąpić o wydanie indywidualnej
interpretacji przepisów prawa podatkowego. W tym miejscu odwołujący z całą stanowczością
podkreślił, że dochował należytej staranności w tym zakresie, a zamawiający zdaje się nie
rozróżniać interpretacji podatkowych od decyzji II instancji podatkowej - Dyrektora Izby
Skarbowej, która stanowi niejako „drogowskaz podatkowy”, jak w danych okolicznościach
musi postępować podatnik (wykonawca). Zamawiający całkowicie pomija doktrynę prawa
podatkowego, z której jednoznacznie wynika, iż jeżeli podatnik (wykonawca) postępuje
zgodnie z treścią decyzji administracyjno-skarbowej może korzystać z ochrony, wynikającej z
treści tejże decyzji. Innymi słowy odwołujący (podatnik) nie mógł postąpić inaczej niż tylko
zastosować zwolnienie podatkowe, jak stanowi przedmiotowa decyzja. Zdaniem
odwołującego, zamawiający całkowicie pominął dyspozycję art. 128 Ordynacji Podatkowej
(Dz. U. z 2022 r. poz. 2
651, z późn. zm.), która konstytuuje ostateczność decyzji
podatkowych. Zatem to nie odwołujący popełnił błąd w obliczeniu ceny, lecz zamawiający w
sposób niewłaściwy i niezgodny z doktryną prawa podatkowego dokonał oceny
przedłożonych przez odwołującego wyjaśnień. Mając na uwadze powyższe, zarzut
naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp
odwołujący uznał za w pełni dowiedziony ponieważ
zam
awiający nie wskazał żadnej okoliczności, jaka przemawiałaby za przyjęciem takiego
stanowiska w pr
zedmiotowym postępowaniu, przy zachowaniu wszystkich okoliczności
sprawy.
Uzasadniając z kolei zarzut naruszenia art. 16 pkt 1 Pzp przez prowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób uchybiający zasadom
równego traktowania wykonawców, odwołujący wskazał, że do obowiązków zamawiającego
należy przestrzeganie ww. zasady, a podejmowane przez zamawiającego czynności
jednozna
cznie wskazują na ich naruszenie. Równe traktowanie jest jedną z podstawowych
zasad państwa prawa. Na niej opierają się, z niej są wywodzone prawa i obowiązki osób i
podmiotów przede wszystkim wobec państwa, ale także wobec siebie nawzajem. Zasada ta
zosta
ła wprost wyrażona w art. 32 Konstytucji RP zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa
równi. Rozumienie zasady równości jest utrwalone w orzecznictwie zarówno Izby, jak i
sądów powszechnych, i nie budzi wątpliwości. Polega ono na tym, iż podmioty znajdujące
się w takiej samej lub podobnej sytuacji należy traktować tak samo, natomiast podmioty
znajdujące się w sytuacji odmiennej należy traktować odmiennie. Odwołujący podkreślił, ze
w związku ze szczególnym, indywidualnym charakterem interpretacji indywidualnej, który
wynika z
art. 14k Ordynacji podatkowej, nawet jeżeli obiektywnie rzecz biorąc opisane w
SIWZ czynności powinny być opodatkowane inną stawką podatkową, to przyjęcie za
prawidłową i obowiązującą w przedmiotowej sprawie mija się z celem i jest nieuprawnione
biorąc pod uwagę odmienną sytuację, w jakiej znajduje się odwołujący. Również
orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE wskazuje na konieczność przestrzegania tak
rozumianej zasady równego traktowania. Niedopuszczalne jest bowiem czynienie różnic
mi
ędzy podmiotami prawnymi państw członkowskich, które znajdują się w tożsamych
sytua
cjach, albo równoprawne ich traktowanie, gdy znajdują się w sytuacjach różnych,
chyba, że znajduje to obiektywne uzasadnienie (por. wyrok Europejskiego Trybunału
Sprawiedliw
ości z dnia 16 października 1980 r., sygn. akt C-147/79). Z uwagi na charakter
orze
cznictwa TSUE, wyrok odnosi się wprost do podmiotów z różnych państw
c
złonkowskich, niemniej sformułowana w nim zasada ma również znaczenie w przypadku
wykonawców pochodzących z tego samego państwa (por. wyrok Izby z 15 listopada 2012 r.,
sygn. akt KIO 2424/12).
W ocenie odwołującego, zamawiający błędnie przyjął, że wszyscy wykonawcy składający
ofertę w przedmiotowym postepowaniu znajdują się w identycznej sytuacji podmiotowej, a w
związku z tym należy ich traktować w ten sam sposób. Zamawiający całkowicie pominął fakt,
że odwołujący znajduje się w odmiennej sytuacji, ponieważ posiada on wiążącą i
nieuchyloną interpretacje w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku od
towarów i usług nawet w sytuacji gdy odwołujący nie świadczy bezpośrednio usługi
szkoleniowej, a zapewnia jedynie usługi nierozerwalnie związane z przedmiotowym
szkoleniem, jak ma to miejsce w przedmiotowym zamówieniu. Powyższe działania
zamawiającego świadczą o nierównym traktowaniu wykonawców, a także o naruszeniu
przez zamawiającego zasady uczciwej konkurencji, tj. fundamentalnych zasad regulujących
sferę udzielania zamówień publicznych.
W ramach post
ępowania odwoławczego nie zostały zgłoszone przystąpienia.
W dniu 17 stycznia 2023 r.
zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na
odwołanie, której zawarł argumentację dla wniosku o oddalenie odwołania w całości z uwagi
na bezzasadność podniesionej przez odwołującego argumentacji.
Zamawiający w pierwszej kolejności wskazał, że nawet gdyby Interpretacja
Indyw
idualna dotyczyła stanu faktycznego, który ma miejsce na gruncie postępowania (którą
to ok
oliczność zamawiający kwestionuje twierdząc, że stan faktyczny określony w
Interpretacji Indywidualnej jest odmienny od
tego, który wystąpił w postępowaniu), to i tak nie
byłby związany Interpretacją Indywidualną w prowadzonym postępowaniu. Zamawiający
stw
ierdził, że nie jest związany Interpretacją Indywidualną przedłożoną przez odwołującego.
Interpretacja
Indywidualna wiąże bowiem wyłącznie organ podatkowy w przypadku
rozliczenia się przez podatnika w sposób wskazany w Interpretacji Indywidualnej. W
konsek
wencji, niezależnie od przedłożonej przez odwołującego Interpretacji Indywidualnej,
konie
czne było dokonanie przez zamawiającego oceny prawidłowości zastosowanej przez
o
dwołującego stawki VAT w postępowaniu. Zamawiający ma bowiem obowiązek dokonać w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oceny ofert, obejmującej w
szczególności ocenę podstaw do odrzucenia tych ofert z uwagi na zaistnienie okoliczności
określonych w art. 226 ust. 1 Pzp. Zastosowanie przez wykonawcę w złożonej ofercie
nieprawidłowej stawki podatku VAT stanowi bowiem przypadek, w którym po stronie
z
amawiającego powstaje obowiązek odrzucenia oferty z uwagi na błąd w obliczeniu ceny, tj.
w oparciu o art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp.
Konieczność odrzucenia oferty wykonawcy w
przypadku zastosow
ania nieprawidłowej stawki podatku VAT z uwagi na błąd w obliczeniu
ceny wynika także z licznego orzecznictwa Izby. W konsekwencji zamawiający stwierdził, że
poza brakiem związania go Interpretacją Indywidualną przedłożoną przez odwołującego, w
przypadku stwierdzenia zastosowania n
ieprawidłowej stawki VAT w jego ofercie, po stronie
z
amawiającego powstaje obowiązek odrzucenia oferty z uwagi na błąd w obliczeniu ceny.
Taka sytuacja mi
ała, zdaniem zamawiającego, miejsce w postępowaniu ze względów
poniższych.
Zamawiający wskazał, że zgodnie z punktem 2 „Przedmiot zamówienia” Załącznika nr 1 do
zaproszenia do sk
ładania ofert „Opis Przedmiotu Zamówienia”, przedmiotem zamówienia
jest usługa logistyczna dla maksymalnie 8 osób polegająca na zapewnieniu:
• noclegów w pokojach 1 osobowych ze śniadaniem,
• noclegów w pokojach 2 osobowych ze śniadaniem,
• obiadów (zupa + drugie danie + deser + napój),
• kolacji + zimny i ciepły napój.
Powyższe oznacza, że przedmiot zamówienia obejmuje jedynie świadczenie usługi
logi
stycznej dla uczestników kursu kwalifikacyjnego, nie obejmuje natomiast
przeprowadzenia kursu kwalifikacyjnego. Innymi s
łowy – wykonawca wyłoniony w toku
p
ostępowania ma obowiązek zapewnienia odpowiedniego zaplecza dla uczestników kursu w
postaci zapewnien
ia noclegów i posiłków, natomiast nie prowadzi samego kursu
kwalifikacyjnego. Powyższa okoliczność została potwierdzona przez zamawiającego dnia 15
grudnia 2022 r., kiedy to w odpowiedzi na pytanie
jednego z wykonawców Czy Zamawiający
potwierdza, iż usługa będąca przedmiotem zapytania wyczerpuje znamiona szkolenia
podnoszącego kwalifikacje zawodowe osób uczestniczących oraz czy Zamawiający
potwierdza, iż będzie ona finansowana w całości ze środków publicznych? Zamawiający
udzielił następującej odpowiedzi: Zamawiający zwraca uwagę, że przedmiotowe zamówienie
dotyczy zapewnienia usługi logistycznej dla uczestników kursu kwalifikacyjnego (noclegi,
obiady, kolacje), nie dotyczy przeprowadzenia kursu, c
zy szkolenia. Zamówienie jest
finansowane ze środków publicznych, nie będzie dofinansowane ze środków unijnych.
Jednocześnie Zamawiający zwraca uwagę, że Wykonawca ubiegający się o udzielenie
zamówienia zobowiązany jest każdorazowo do szczegółowego zapoznania się z treścią
dokumentacji postępowania przekazanej przez Zamawiającego. Przedmiot zamówienia nie
obejm
ował zatem przeprowadzenia kursu lub szkolenia. Dalej zamawiający wyjaśnił, że
z
godnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c Ustawy o VAT (na który to przepis powołał się
od
wołujący), zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania
zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26 - oraz świadczenie usług i dostawę towarów
ściśle z tymi usługami związane. Stosownie zaś do brzmienia art. 43 ust. 17a Ustawy o VAT,
zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do
dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi,
dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe. Z przywołanego przepisu
wynika jednoznacznie, że wyłącznie podmioty świadczące usługi podstawowe mogą
zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 Ustawy o VAT w zakresie
dotyczącym usług ściśle związanych z usługami podstawowymi. Taka sytuacja natomiast nie
może mieć miejsca na gruncie postępowania, gdyż przedmiotem zamówienia nie jest objęte
przeprowadzenie kursu kwalifikacyjnego. Odwołujący zatem nie może być podmiotem
świadczącym usługi podstawowe, gdyż zakres zamówienia nie obejmuje świadczenia usług
podstawowych. W konsekwencji nie jest
możliwe zastosowanie przez odwołującego
zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 Ustawy o VAT. Brak jest bowiem
tożsamości podmiotu świadczącego usługi podstawowe oraz usługi dodatkowe.
Zamawiający zwrócił uwagę na rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Izby z dnia 30 czerwca
2016 r., wydanym w sprawie o sygn. akt: KIO 1044/16 w niemalże identycznym stanie
faktycznym. Za
mawiający wskazał, że odwołujący był stroną tego postępowania
odwoławczego. W sprawie tej Izba stwierdziła, że: Izba ustaliła zgromadzony materiał
dowodowy pozwala na przyjęcie, że zamawiający prawidłowo ocenił, iż do przedmiotowego 7
zamówienia nie ma zastosowania stawka – zwolnienie.
W ocenie
zamawiającego z powyższego jednoznacznie wynikało, że odwołujący nie był
uprawniony do skorzysta
nia ze zwolnienia z podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1
pkt 29 Ustawy o VAT, gdyż nie jest (i nie może być na gruncie postępowania) podmiotem
świadczącym usługę podstawową. W konsekwencji oferta odwołującego zawiera błąd w
obliczeniu ceny, przejawi
ający się w zastosowaniu nieprawidłowej stawki podatku od
towarów i usług, co stanowi podstawę do odrzucenia oferty, o której mowa w art. 226 ust. 1
pkt 10 Pzp.
Na marginesie z
amawiający wskazał, że Interpretacja Indywidualna nie mogła zostać
zastosowana nawet pomocniczo
, gdyż dotyczy odmiennego stanu faktycznego od tego, który
zaistniał na gruncie postępowania. Jak jednoznacznie wynika z jej treści, Interpretacja
I
ndywidualna dotyczy przypadku, w którym odwołujący miałby jednocześnie świadczyć usługi
pods
tawowe, polegające na przeprowadzeniu samego szkolenia, jak i usługi dodatkowe w
postaci usług logistycznych. Z tego względu bardziej adekwatne w stanie faktycznym
p
ostępowania wydaje się stosowanie pomocniczo stanowisk wyrażonych przez organy
podatkowe w
innych interpretacjach indywidualnych, jak chociażby to, które zostało
przywołane w treści zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu. W
prze
ciwieństwie do Interpretacji Indywidualnej, dotyczą bowiem niemalże tożsamego stanu
faktycznego
– a więc przypadku, w którym podmiot uzyskujący interpretację nie jest
podmiotem świadczącym usługę podstawową, a jedynie podmiotem realizującym usługę
związaną z usługami podstawowymi w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 29 Ustawy o VAT oraz
art. 43 ust. 17a Ustawy o VAT.
Podobnie, w ocenie z
amawiającego nie było możliwe zastosowanie w niniejszej sprawie
ch
ociażby pomocniczo przedłożonej przez odwołującego decyzji Dyrektora Izby Skarbowej
we Wrocławiu z dnia 8 października 2015 r. Wniosek taki wynika przede wszystkim z faktu,
że decyzja ta została wydana w specjalnym trybie dotyczącym zastosowania się przez
podatnika do błędnej interpretacji indywidualnej (w trybie art. 14k – 14n ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r., poz. 2
651 j.t.). Dodatkowo wskazać
należy także na stanowisko zaprezentowane w tożsamym stanie faktycznym w przywołanym
powyżej wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie
o sygn. akt: KIO 1044/16.
W konsekwencji
zamawiający stwierdził, że zamawiający nie mógł nawet pomocniczo
skorzystać ze stanowiska wyrażonego w Interpretacji Indywidualnej, czy też w decyzji
Dyrektora Izby Skarbowej we W
rocławiu z dnia 8 października 2015 r., gdyż dokumenty te
nie mają znaczenia dla postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ponadto zostały
wydane w odmiennym stanie faktycznym (Interpretacja Indywidualna)
i dotyczą specjalnego
trybu (decyzja Dyrekt
ora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 8 października 2015 r.).
Podsumowując powyższe, zamawiający stwierdził, że nie jest związany w niniejszej sprawie
Interpretacją Indywidualną przedłożoną przez odwołującego. Odwołujący nie był uprawniony
do zastosowania zwoln
ionej stawki podatku od towarów i usług, gdyż nie świadczy (i nie
może świadczyć z uwagi na przedmiot zamówienia) usług podstawowych w rozumieniu art.
43 ust. 17a Ustawy o VAT. Oferta odw
ołującego, poprzez zastosowanie nieprawidłowej
stawki podatku od towa
rów i usług, zawiera zatem błąd w obliczeniu ceny i jako taka
powinna zostać odrzucona z uwagi na obowiązek, o którym mowa w art. 226 ust. 1 pkt 10
Pzp
. Zamawiający podjął zatem prawidłową decyzję w postępowaniu, przez co odwołanie nie
jest zasadne.
W dniu 18 stycznia 202
3 r. zamawiający złożył także opinię w sprawie opodatkowania
podatk
iem od towarów i usług usługi logistycznej kursu kwalifikacyjnego na stanowisko
dyżurny ruchu spośród pracowników posiadających egzamin kwalifikacyjny na stanowisko
nastawniczy
, opracowaną przez Instytut Studiów Podatkowych spółkę doradztwa
podatkowego.
W
treści opinii wskazano, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego,
inne niż wymienione w pkt 26:
1) prowadzone w formach i na zasadach przewidz
ianych w odrębnych przepisach, lub
2) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 14 grudnia 2016 r. -
Prawo oświatowe - wyłącznie w zakresie usług objętych
akredytacją, lub
3) finansowane w całości ze środków publicznych
oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.
Przepis art. 43 ust. 17 stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24,
26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia
usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:
1) nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt
18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2) ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez
konkur
encyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z
takiego zwolnienia.
Na mocy art. 43 ust. 17a tej ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28,
29 i 33 lit. a,
mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
W pierwszej kolejności opiniujący wskazał, ze powołana przez odwołującego interpretacja
nie je
st oczywiście wiążąca dla zamawiającego, a nadto dotyczy innego stanu faktycznego,
niż analizowany. Z powołanej interpretacji z dnia 20 listopada 2013 r. sygn. ILPP1/443-
4/AI wynika, że Zgodnie z art. 43 ust. 17a ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust.
1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a
, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia
usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty
świadczące usługi podstawowe. (…) Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca jest
jednostką, świadczącą m.in. usługi organizacji szkoleń i konferencji jako firma pośrednicząca
w tego typu usługach. Działalność Zainteresowanego skupia się wokół pozyskiwania zleceń,
poprzez m.in. udział w przetargach sektora publicznego. Zakres świadczonych usług to
zarówno znalezienie odpowiedniego wykładowcy do przedmiotu szkolenia, przygotowanie
materiałów szkoleniowych, ale przede wszystkim zakwaterowanie, wyżywienie uczestników
szkoleń, transport oraz wynajem sal wykładowych. Występując w przetargach
organizowanych przez jednostki sektora publicznego - w ramach
Prawa zamówień
publicznych -
firma Wnioskodawcy jest zobowiązana do przedstawienia kompleksowej oferty
na powyższe usługi. Wnioskodawca nie jest podmiotem objętym systemem oświaty zgodnie
z u
stawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Organizowane przez Wnioskodawcę
szkolenia są usługami wynikającymi z wygranych przetargów prowadzonych w trybie ustawy
Prawo zamówień publicznych z zakresu kształcenia. Wnioskodawca jednak nie jest
podmio
tem szkolącym, a jedynie organizującym szkolenia. Efektem organizowanych przez
Wnioskodawcę szkoleń jest kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie zawodowe.
Przedmiotowe szkolenia obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą
lub zawodem
i mają na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych.
Świadczone usługi nie są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w
odrębnych przepisach. Wnioskodawca nie posiada akredytacji. Świadczone usługi są
finansowane w całości ze środków publicznych. Uczestnicy szkoleń nie ponoszą żadnej
odpłatności za szkolenia.
W istocie zatem interpretacja potwierdza, że w przypadku, gdy wykonawca ogranicza się
tylko do niektórych elementów wchodzących w skład usługi kształcenia zawodowego,
zwolnienie nie ma zastosowania.
W odniesieniu do przedstawionej przez
odwołującego decyzji Izby Skarbowej we Wrocławiu,
opiniujący stwierdził, że nie jest ona wiążąca dla zamawiającego, ale przede wszystkim
wynika z niej jasno, że do uchylenia decyzji doprowadziło zastosowanie przez organ
odwoławczy art. 14k do 14n ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Przepisy te przewidują szczególne zwolnienie od opodatkowania, w przypadku zastosowania
się do błędnej interpretacji indywidualnej. Jak stanowi art. 14k § 1 Ordynacji, zastosowanie
się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub przed
doręczeniem
organowi
podatkowemu
odpisu
prawomocnego orzeczenia
sądu
administracyjnego
uchylającego
interpretację
indywidualną
nie
może
szkodzić
wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy
podatkowej. Zgodnie z przepisem art. 14m § 1 Ordynacji, zastosowanie się do interpretacji,
która następnie została zmieniona, której wygaśnięcie stwierdzono lub która nie została
uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku
zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji,
jeżeli:
1) zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do
interpretacji, k
tóra uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu
sprawy podatkowej oraz
2) skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący
przedmiotem interpretacji,
miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po
doręczeniu interpretacji indywidualnej.
Zważywszy, że interpretacja nie rozstrzyga bezpośrednio o prawach i obowiązkach
podatnika, nie jest wiążąca dla podatnika, organów podatkowych, ani innych organów
administracji, ani tym bardziej zamawi
ającego. Skutki prawne wywołuje natomiast
zastosowanie się do interpretacji, tj. w uproszczeniu, ukształtowanie działalności podatnika i
rozliczenie podatku w sposób określony w tej interpretacji. Zastosowanie się (rozliczenie
podatku) zgodnie z wykładnią prawa i oceną prawną zawartą w interpretacji wywołuje skutek
prawny w postaci związania organu podatkowego przy ocenie (kontroli) rozliczeń podatku od
towarów i usług wydaną interpretacją (organ co do zasady może przyjąć odmienny pogląd
niż wyrażony w interpretacji, ale jeśli powstałaby w tym zakresie zaległość podatkowa, to
zastosowanie znajdzie zwolnienie od opodatkowania
– art. 14k Ordynacji).
W konkluzji opiniujący stwierdził, że przedmiotem zamówienia jest wyłącznie zapewnienie
miejsc noclegowych, wyżywienia i przerw kawowych, zaś wykonawca nie jest organizatorem
szkolenia i
nie zapewnia żadnych trenerów ani materiałów szkoleniowych – zwolnienie od
podatku od towarów i usług nie może mieć zastosowania.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowe
go postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba ustali
ła i zważyła, co następuje:
Izba
stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwo
łania na podstawie art. 528 Pzp i skierowała odwołanie na rozprawę.
Izba uznała, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, czym wypełnił
materialnoprawne prz
esłanki dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1
Pzp.
Izba zalic
zyła na poczet materiału dowodowego:
1) dokumentacj
ę przekazaną w postaci elektronicznej, zapisaną na płycie DVD, złożoną do
akt sprawy
przez zamawiającego w dniu 12 stycznia 2023 r., w tym w szczególności:
- wyp
ełnione przez odwołującego oświadczenie z dnia 16 grudnia 2022 r., na wzorze
stanowiącym załącznik nr 2 do zaproszenia do składania ofert;
- wezwanie z dnia 20 grudnia 2022 r. skierowane do
odwołującego w trybie art. 223 ust. 1
Pzp;
wyjaśnienia odwołującego złożone pismem z dnia 22 grudnia 2022 r. w odpowiedzi na
pow
yższe wezwanie wraz z załącznikami: Interpretacją Indywidualną ILPP1/443 752/13-4/AI
wydan
ą przez Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 listopada
2013 r. oraz Decyzj
ą nr 0201-15-005228 Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 8
października 2015 r.;
- zawiadomienie
o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, które zawierało
również informację o odrzuceniu oferty odwołującego wraz z uzasadnieniem.
Izba nie zaliczy
ła na poczet materiału dowodowego opinii w sprawie opodatkowania
podatkiem od towarów i usług usługi logistycznej kursu kwalifikacyjnego na stanowisko
dyżurny ruchu spośród pracowników posiadających egzamin kwalifikacyjny na stanowisko
nastawniczy, opracowanej
przez Instytut Studiów Podatkowych spółkę doradztwa
podatkowego. Przedmioto
wa opinia została zreferowana powyżej na str. 12-14. Skład
orzekający potraktował powyżej wskazaną opinię jako stanowisko procesowe
zamawiającego.
Izba us
taliła co następuje
W dniu 31 marca 2022 r.
zamawiający zawarł z wykonawcami, w tym z odwołującym,
u
mowę ramową nr 60/002/0004/22/R/O w przedmiocie organizacji przez wykonawców usługi
logistycznej kursów, szkoleń oraz warsztatów szkoleniowych w latach 2022 – 2024 r.,
obejmującej w szczególności usługi przygotowania i obsługi wydarzeń, restauracyjne,
hotelowe, transportowe. W treści § 4 umowy ramowej ustalone zostały zasady udzielania
zamówień wykonawczych w jej ramach.
W oparciu o zawartą umowę ramową, zamawiający wszczął w oparciu o art. 314 ust.
1 pkt 3 Pzp post
ępowanie na udzielenie zamówienia cząstkowego pn. Usługa logistyczna
kursu kwalifikacyjnego stanowisko dyżurny ruchu spośród pracowników posiadających
egzamin kwalifikacyjny na stanowisko nastawniczy w
Wałbrzychu, w którym odwołujący
złożył ofertę.
Odwołujący składając ofertę w postępowaniu wskazał tożsamą cenę zarówno dla
pozycji netto, jak i dla pozycji brutto oferowanych usług. W oświadczeniu stanowiącym
załącznik nr 2 do zaproszenia do składania ofert odwołujący oświadczył, że zastosował
stawkę podatku od towarów i usług (VAT w wysokości zw % na podstawie przepisu:
Interpretacja Indywidualna dla spółki Platon, Zarządzanie i Finanse sp. z o.o. ILPP1/443
4/AI wydana przez Ministra Finansów - Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia
20 listopada 2013 r
”.
Zamawiający powziął wątpliwości co do zasadności zastosowania przez
odwołującego zwolnionej stawki podatku od towarów i usług (VAT). W związku z powyższym
dnia 20 grudnia 2022 r. skierował do odwołującego wezwanie, na podstawie art. 223 ust. 1
Pzp,
do szczegółowego wyjaśnienia zastosowania zwolnionej stawki podatku VAT poprzez
złożenie interpretacji indywidualnej, na którą powołał się odwołujący, wraz z treścią
skierowanego zapytania. Termin na udzielenie wyjaśnień został określony na godz. 9:00 dnia
23 grudnia 2022 r.
Dnia 22 grudnia 2022 r.
odwołujący złożył wyjaśnienia, do których załączył
Interpretacj
ę Indywidualną ILPP1/443 752/13-4/AI wydaną przez Ministra Finansów –
Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 listopada 2013 r. oraz Decyzj
ę nr 0201-15-
005228 Dyrektora
Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 8 października 2015 r.
W dniu 28 grudnia 2022 r.
zamawiający przekazał zawiadomienie o wyborze oferty
na
jkorzystniejszej wykonawcom uczestniczącym w postępowaniu za pośrednictwem
platformy zakupowej
, informując jednocześnie wykonawców o odrzuceniu oferty złożonej
przez
odwołującego. Jako podstawę prawną odrzucenia zamawiający wskazał art. 226 ust. 1
pkt 10 Pzp
. Zamawiający wyjaśnił, że:
Wykonawca w złożonej ofercie zastosował zwolnienie z podatku VAT, co jest
nieuprawnione w świetle obowiązujących przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931, 974, 1137, 1301, 1488, 1561,
2180.). Zatem oferta Wykonawcy zawiera błąd w obliczeniu ceny, nie podlegający
poprawieniu.
Przedłożona przez Wykonawcę indywidualna interpretacja z dnia 20 listopada 2013 r. sygn.
ILPP1/443-752/13-
4/AI nie jest wiążąca dla Zamawiającego, a nadto dotyczy innego stanu
faktycznego, niż w przedmiotowym zamówieniu. Z powołanej interpretacji z dnia 20 listopada
2013 r. sygn. ILPP1/443-752/13-
4/AI wynika, że „(…) Ze złożonego wniosku wynika, że
Wnioskodawca jest jednostką, świadczącą m.in. usługi organizacji szkoleń i konferencji jako
firma pośrednicząca w tego typu usługach. Działalność Zainteresowanego skupia się wokół
pozyskiwania zleceń, poprzez m.in. udział w przetargach sektora publicznego. Zakres
świadczonych usług to zarówno znalezienie odpowiedniego wykładowcy do przedmiotu
szkolenia, przygotowanie
materiałów szkoleniowych, ale przede wszystkim zakwaterowanie,
wyżywienie uczestników szkoleń, transport oraz wynajem sal wykładowych. Występując w
przetargach organizowanych przez jednostki sektora publicznego - w ramach Prawa
zamówień publicznych - firma Wnioskodawcy jest zobowiązana do przedstawienia
kompleksowej oferty na powyższe usługi. Wnioskodawca nie jest podmiotem objętym
systemem oświaty zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Organizowane przez Wnioskodawcę szkolenia są usługami wynikającymi z wygranych
przetargów prowadzonych w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych z zakresu
kształcenia. Wnioskodawca jednak nie jest podmiotem szkolącym, a jedynie organizującym
szkolenia. Efektem organizowanych przez Wnioskodawcę szkoleń jest kształcenie
zawo
dowe lub przekwalifikowanie zawodowe. Przedmiotowe szkolenia obejmują nauczanie
pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem i mają na celu uzyskanie lub
uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Świadczone usługi nie są prowadzone w
formach i n
a zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Wnioskodawca nie posiada
akredytacji. Świadczone usługi są finansowane w całości ze środków publicznych.
Uczestnicy szkoleń nie ponoszą żadnej odpłatności za szkolenia”.
Ww. interpretacja potwierdza zatem,
że w przypadku, gdy Wykonawca ogranicza się tylko do
niektórych elementów wchodzących w skład usługi kształcenia zawodowego, zwolnienie nie
ma zastosowania.
Taki też pogląd prezentuje orzecznictwo sądowe i praktyka Dyrektora Krajowej Informacji
Skarbowej
. Jak wyjaśniono w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z
dnia 7 października 2015 r. sygn. III SA/Gl 547/15 „Usługi "ściśle związane z usługami
podstawowymi", aby mogły podlegać zwolnieniu, muszą być wykonywane przez podmiot,
który jest uprawniony do zwolnienia podatkowego w związku z wykonywanymi usługami
podstawowymi (por. wyroki WSA w Krakowie z 8 grudnia 2011 r. I SA/Kr 1693/2011 oraz z 5
kwietnia 2012 I SA/Kr 116/2012 -
orzeczenia.nsa.gov.pl). Skoro bowiem usługa ściśle
związana z usługą podstawową, aby korzystać ze zwolnienia podatkowego musi być
wykonywana przez podmioty świadczące usługi podstawowe, to musi tu chodzi o podmioty
wymienione w pkt 26 lit. a jako podmioty nie tylko uprawnione do wykonywania usług
podstawowych i z tego
tytułu zwolnione z opodatkowania, ale też faktycznie je wykonujące,
na co wskazuje treść art. 43 ust. 17a ustawy o VAT, przy czym należy rozumieć, że
faktycznie je wykonujące na rzecz tych samych podmiotów, którym jest świadczona usługa
dodatkowa.
Także w interpretacji z dnia 15 kwietnia 2020 r. znak 0114-KDIP4-2.4012.34.2020.2.KS
wyrażono pogląd, zgodnie z którym „Zatem usługa ściśle związana z usługą podstawową,
aby mogła korzystać ze zwolnienia podatkowego musi być wykonywana przez podmiot
świadczący usługę podstawową, na co wskazuje treść art. 43 ust. 17a ustawy o VAT.
Ponadto usługa ta musi być wykonywana na rzecz tych samych podmiotów, którym jest
świadczona usługa podstawowa. A zatem, warunkiem zwolnienia jest tożsamość podmiotu
świadczącego usługę główną oraz usługę dodatkową bądź dostawę towarów. Dostawy
towarów bądź świadczenie usług dokonywane przez podmioty trzecie - choćby nawet były
ściśle związane z powyższymi usługami zwolnionymi - same nie będą korzystać ze
zwolnienia (por. wyrok WSA w Gliw
icach z dnia 7 października 2015 r., III SA/Gl 547/15, oraz
powołane tam orzecznictwo).
W związku z powyższym należy stwierdzić, że świadczone przez Wykonawcę usługi w
zakresie zapewnienia wyżywienia (śniadania, obiady, kolacje) oraz noclegów dla
uczestni
ków kursu kwalifikacyjnego, nie mogą być uznane za usługi kształcenia
zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29
ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotowe usługi nie mają na celu uzyskania bądź
uaktualnieni
a wiedzy do celów zawodowych, co jest istotą usług kształcenia zawodowego lub
przekwalifikowania zawodowego. Ponadto usługi te nie pozostają w bezpośrednim związku z
branżą lub zawodem uczestników tych kursów. Tylko usługi w zakresie kształcenia
zawodowego
lub przekwalifikowania obejmujące nauczanie mające na celu uzyskanie lub
uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych, korzystają ze zwolnienia od podatku na
podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług.
Ponadto us
ługi świadczone przez Wykonawcę w ramach przedmiotowego zamówienia nie
mog
ą korzystać ze zwolnienia od podatku, jako usługi ściśle związane z usługą podstawową.
W sytuacji, kiedy us
ługi - ściśle związane z usługą podstawową - świadczy inny podmiot
(czyli nie ten, kt
óry świadczy usługi podstawowe), to usługa ta nie korzysta ze zwolnienia.
T
reść przepisów dotyczących zarzutów:
- art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp
– Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu
ceny lub kosztu;
- art. 16 pkt 1 Pzp
– Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób:
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.
I
zba zważyła co następuje
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz stanowiska stron
Izba uzna
ła, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Na wstępie skład orzekający uznał za stosowne wskazać, że spór toczący się w
ramach przedmiotowego postępowania odwoławczego dotyczył określenia stawki podatku
VAT przez
odwołującego w związku ze złożeniem oferty w postępowaniu, a dokładniej
zwolnienia od tego podatku
, na które powołał się odwołujący w oświadczeniu zawartym na
wzorze stanowiącym załącznik nr 2 do zaproszenia do składania ofert.
W dalszej ko
lejności Izba stwierdziła, że w trakcie badania ofert zamawiający jest
zo
bowiązany do zweryfikowania prawidłowości zastosowanej przez wykonawcę stawki
podatku VAT.
W tym kontekście należało wskazać, że zamawiający dokonując weryfikacji
prawidłowości zastosowanej przez wykonawcę stawki podatkowej, nie nabywa kompetencji
czy też uprawnień właściwych dla organów kontroli skarbowej. Ocena prawidłowości
zastosowanej przez
wykonawcę stawki podatkowej podczas procesu badania ofert ogranicza
się wyłącznie do czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego i nie przesądza dalej idących konsekwencji prawnych, zwłaszcza
na
płaszczyźnie publicznoprawnej, tj. ustalenia zamawiającego nie mają rozstrzygającego
znaczen
ia w sferze zobowiązań podatkowych tych wykonawców wobec Skarbu Państwa, już
po zawarciu i wy
konaniu umowy z zamawiającym. Podobnie Izba, na potrzeby
rozstrzygnięcia odwołania wniesionego w związku z czynnością zamawiającego związaną z
dokonaniem badania oferty wykonawcy
pod kątem prawidłowości zastosowania stawki
podatku VAT lub zwolnienia od podatku
, nie nabywa kompetencji lub uprawnień właściwych
dla organu kontroli skarbowej, ale ocenia kwestionowan
ą w odwołaniu czynność
zamawiającego pod kątem jej zgodności z przepisami Pzp.
Przechodząc do meritum sprawy Izba doszła do przekonania, że zamawiający
naruszył przepisy Pzp odrzucając ofertę odwołującego jako zawierającą błąd w obliczeniu
ceny. W ocenie składu orzekającego stanowisko zamawiającego przedstawione w
uzasadnieniu odrzucenia oferty
odwołującego, w pismach procesowych złożonych w toku
pos
tępowania odwoławczego oraz podane na rozprawie nie potwierdziło słuszności
dokonanej czynności. Nie oznaczało to jednakże, że było ono kompletnie chybione.
Zamawiaj
ący prawidłowo wezwał odwołującego do złożenia szczegółowego wyjaśnienia
zastosowania zwolnienia od podatku VAT
. Zasadnie także uznał, że złożona przez
odwołującego w odpowiedzi na wezwanie interpretacja indywidualna ILPP1/443 752/13-4/AI
wydana
przez Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 listopada
2013 r. zwana dalej jako:
„interpretacja”, nie była dla niego wiążąca.
W tym kontekście skład orzekający stwierdził, że okoliczność braku związania
zamawiającego powyżej wskazaną interpretacją nie oznaczała, że dokument ten był
nieprzydatny
dla oceny prawidłowości zastosowanego przez odwołującego zwolnienia. Co
istotne
odwołujący oprócz interpretacji wraz z wyjaśnieniami złożył także Decyzję nr 0201-
15-005228 Dyrektora
Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 8 października 2015 r, zwaną
dalej jako
„decyzja”. Oba dokumenty w ocenie składu orzekającego przedstawiały spójne i
wynikowe stanowisko organ
ów podatkowych, które potwierdziło słuszność argumentacji
odwołującego. Ponadto tzw. przepisy ochronne, zawarte w art. 14k-14n Ordynacji
podatkowej, doty
czą najogólniej rzecz biorąc, ochrony prawnej podmiotu, który zastosował
się do wydanej na jego wniosek interpretacji indywidualnej. W przepisach tych zawiera się
główne przesłanie, a więc cel i sens, wprowadzenia instytucji interpretacji podatkowych.
Główną funkcją tych przepisów jest zagwarantowanie pewności prawnej, stabilnych reguł
działania podatników w sferze podlegającej przepisom podatkowym oraz przede wszystkim
uchronienie ich od negatywnych konsekwencji wynikających z możliwych zmian w wykładni
tych p
rzepisów przez organy podatkowe. Formalnym wyrazem tych gwarancji są właśnie
uregulowania
zawarte we wskazanych wyżej przepisach, które określają przypadki i zakres
udzielonej podatnikom ochrony w przypadku zmiany stanowiska organów podatkowych co
do oceny
prawnej zdarzeń przedstawionych we wnioskach o wydanie interpretacji
podatkowych
. Tym samym skoro interpretacje podatkowe mają zagwarantować pewność
prawn
ą, stabilność reguł działania podatników w sferze podlegającej przepisom podatkowym
oraz przede wszystkim uchroni
ć ich od negatywnych konsekwencji wynikających z
możliwych zmian w wykładni tych przepisów przez organy podatkowe, to nie mogą zostać
pominięte przez zamawiających przy badaniu oferty wykonawcy pod kątem zastosowania
zwolnienia od podatku. Co istotne
odwołujący wyjaśnił, że złożona przez niego interpretacja
nie została uchylona, ani zaskarżona, zatem Izba nie znalazła powodów do jej podważenia,
szczególnie wobec niezakwestionowania jej funkcjonowania w obrocie prawnym przez
zamawiającego. Dodatkowo w okolicznościach przedmiotowej sprawy irrelewantne było
przywołanie wyroku w sprawie o sygn. akt KIO 1044/16. W tamtej sprawie zamawiający,
którym była Komenda Główna Policji z siedzibą w Warszawie, jako dowód przedstawił
wydaną na jego rzecz indywidualną interpretację podatkową odnoszącą się do postępowania
o udzielenie zamówienia, którego dotyczyło postępowanie odwoławcze przez Izbą. W
przedmiotowej
sprawie zamawiający nie przedłożył interpretacji indywidualnej, która
odnosiłaby się do postępowania, zatem stan faktyczny niniejszej sprawy był odmienny od
stanu faktycznego jaki miał miejsce w sprawie o sygn. akt KIO 1044/16.
Dalsza cz
ęść argumentacji zamawiającego wskazywała, że interpretacja nie mogła
zostać zastosowana nawet pomocniczo, gdyż dotyczy odmiennego stanu faktycznego od
te
go, który zaistniał na gruncie postępowania. Argumentacja zamawiającego w tym zakresie
okaza
ła się chybiona. Jak ustalił skład orzekający zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia
oferty odwołującego, w odpowiedzi na odwołanie oraz opinii złożonej w dniu 18 stycznia
2023 r.
zacytował następujący fragment interpretacji - Zakres świadczonych usług to
zarówno znalezienie odpowiedniego wykładowcy do przedmiotu szkolenia, przygotowanie
materiałów szkoleniowych, ale przede wszystkim zakwaterowanie, wyżywienie uczestników
szkoleń, transport oraz wynajem sal wykładowych. W związku z tym zamawiający stwierdził,
że z treści interpretacji jednoznacznie wynika, że dotyczy ona przypadku, w którym
o
dwołujący miałby jednocześnie świadczyć usługi podstawowe, polegające na
przep
rowadzeniu samego szkolenia, jak i usługi dodatkowe w postaci usług logistycznych.
Tymczasem,
zdaniem składu orzekającego, interpretacja opisuje zakres świadczonych przez
odwołującego usług stosując podział wskazujący, że zakres ten dotyczy przede wszystkim
zakwaterowania
, wyżywienia uczestników szkoleń, transport oraz wynajem sal wykładowych,
który można wskazać jako główny zakres działalności odwołującego, który może obejmować
– przez użycie zwrotu zarówno – znalezienie odpowiedniego wykładowcy do przedmiotu
szkolenia, przygotowanie materiałów szkoleniowych. Tym samym interpretacja obejmowała
zakres świadczenia usług, w którym odwołujący organizuje szkolenia niezależnie od tego czy
zapewnia odpowiedniego wykładowcę do przedmiotu szkolenia czy też nie.
Potwierdzenie
m powyższego ustalenia była treść decyzji złożonej przez odwołującego wraz
z
wyjaśnieniami. W tym miejscu warto wskazać, że zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia
oferty odwołującego zupełnie pominął ten dokument i w ogóle się do niego nie odniósł.
Ponadto co istotne w treści decyzji wyraźnie wskazano, że Zasadniczym przedmiotem sporu
w rozpatrywanej sprawie jest okoliczność, czy świadczone przez stronę usługi organizacji
szkoleń (zapewnienie bazy szkoleniowej, noclegowej i gastronomicznej) dla podmiotów,
które szkolą swoich pracowników w ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych, podlegają
zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy
o VAT. Przedmiotowe oznacza,
że organ kontroli skarbowej wydający decyzję w II instancji,
świadczenie usług przez odwołującego, na potrzeby rozstrzygnięcia sprawy, rozumiał jako
usługę organizacji szkoleń (zapewnienie bazy szkoleniowej, noclegowej i gastronomicznej),
pomijając osobę szkolącego.
Kolejne fragmenty decyzji
również nie pozostawiały wątpliwości co do analogicznego
charakteru stanu faktycznego przedstawionego w interpretacji oraz decyzji w stosunku do
stanu faktycznego jaki zaistniał w postępowaniu. Organ wydający decyzję stwierdził m. in.,
że:
- Odnosz
ąc się w tym miejscu do interpretacji indywidualnej z dnia 20 listopada 2013 r.
wskazać należy, że przedstawiony stan faktyczny we wniosku jest tożsamy ze stanem
faktycznym rozpatrywanym w przedmiotowej sprawie.;
- Dyrektor I
zby Skarbowej we Wrocławiu dokonując oceny zebranego w sprawie materiału
dowodowego stwierdza, że stan faktyczny przedstawiony przez stronę we wniosku z 20
sierpnia 2013 r. o wydanie indywidualnej interpretacji jest tożsamy z ze stanem faktycznym w
rozpatrywanej sprawie. Tutejszy organ dokona
ł oceny biorąc pod uwagę: zakres, przedmiot i
cel świadczonych usług oraz źródło ich finansowania.;
Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż strona postąpiła zgodnie z interpretacją
indywidualną, zatem usługi udokumentowane spornymi fakturami podlegają zwolnieniu na
podstawie 43 ust. 1
pkt 29 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług. W tym zakresie
należało uchylić decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w Kłodzku za poszczególne okresy
rozliczeniowe.
Dodatkowo w przypadku ostatniego z cytowanych po
wyżej fragmentów Izba ustaliła, że
żadna z faktur będących przedmiotem decyzji, przedstawionych na str. 2-4 nie obejmowała
usług szkoleniowych, dla których odwołujący zapewniał szkolącego lub wykładowcę.
Tym samym Izba
uznała, że złożone przez odwołującego wyjaśniania w dniu 22
grudnia 2022 r. oraz przede wszystkim załączone do nich dokumenty (interpretacja i decyzja)
prezentowały spójną i wynikową argumentację, która w okolicznościach przedmiotowej
sprawy w spo
sób wystarczający wyjaśniała zastosowane przez odwołującego zwolnienie od
podatku VAT. Powyższe oznaczało, że czynność zamawiającego z dnia 28 grudnia 2022 r.
polegająca na odrzuceniu oferty odwołującego nastąpiła z naruszeniem art. 226 ust. 1 pkt 10
Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp.
W zw
iązku z powyższym Izba uznała, że odwołanie podlegało uwzględnieniu i na
podstawie art. 553 zdanie pierwsze Pzp or
zekła jak w sentencji. Zgodnie bowiem z treścią
art. 554 ust. 1 pkt 1 Pzp, Izba
uwzględnia odwołanie w całości, jeżeli stwierdzi naruszenie
przepis
ów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o
udzi
elenie zamówienia. Potwierdzenie zarzutów wskazanych w odwołaniu spowodowało, iż
w przedmiotowym stanie faktycznym zosta
ła wypełniona hipoteza normy prawnej wyrażonej
w ww. przepisie, poniewa
ż zamawiający w sposób nieprawidłowy dokonał czynności
odrzucenia oferty odwołującego jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny.
O kosztach po
stępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, na
podstawie art. 557 i 575 Pzp oraz
§ 5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów
k
osztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania
wpi
su od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437), zaliczając na
poczet post
ępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania uiszczony przez
odwołującego oraz zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty poniesione
z tytu
łu wpisu od odwołania oraz zastępstwa procesowego (zgodnie z rachunkiem złożonym
na rozprawie).
Przew
odniczący:
…………………………