Sygn. akt: KIO 2837/24
KIO 2845/24
WYROK
Warszawa, dnia 28 sierpnia 2024 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca: Katarzyna Prowadzisz
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2024 roku
odwołań wniesionych do Prezesa
Kr
ajowej Izby Odwoławczej
A)
w dniu 8 sierpnia 2024 roku przez wykonawcę ESYSCO spółka z ograniczona
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu (sygn. akt KIO 2837/24),
B)
w dniu 8 sierpnia 2024 roku przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o zmówienie Pentacomp Systemy Informatyczne spółka akcyjna z siedzibą
w Warszawie (pełnomocnik) oraz Enigma Systemy Ochrony Informacji spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (sygn. akt KIO 2845/24)
w
postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Centrum Informatyki Resortu
Finansów w Radomiu
- przy udziale uczestnika po stronie
Odwołujacego w postępowaniu o sygn. akt KIO 2845/24
wykonawcy
ITRun Consulting spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba
w Warszawie
orzeka:
Umarza postępowanie odwoławcze w sprawie sygn. akt KIO 2837/23 w zakresie:
zarzutu 2
– naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 16 pkt 1 i 2
w zw. z art. 17 ust. 1, 2 i 3 w zw. z art. 218 ust. 2 ustawy przez zaniechanie
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego jako niezgodnej
z warunkami zamówienia, w sytuacji gdy oferta Odwołującego była zgodna
z warunkami zamówienia, a zwłaszcza spełniała wymagania określone
w Tomie III SWZ
– OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli, gdyż
nie miały one (i nie mogły być) spełnione łącznie, a tym samym przeprowadzeniu
postępowania w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Oddala odwołanie sygn. akt KIO 2837/24.
3. Oddala
odwołanie sygn. akt KIO 2845/24.
4. K
osztami postępowania obciąża wykonawcę ESYSCO spółka z ograniczona
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu (sygn. akt KIO 2837/24)
oraz
wykonawców wspólnie ubiegających się o zmówienie Pentacomp Systemy
Informatyczne spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie (pełnomocnik) oraz Enigma
Systemy Ochrony
Informacji spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie (sygn. akt KIO 2845/24) zalicza w
poczet kosztów postępowania
odwoławczego:
kwotę 15 000,00 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez
wykonawcę ESYSCO spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą
w Poznaniu
tytułem wpisu od odwołania,
kwotę 15 000,00 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o zmówienie Pentacomp Systemy
Informatyczne spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie (pełnomocnik) oraz
Enigma Systemy Ochrony Informacji spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania,
kwotę 4 428,00 zł (słownie: cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych
zero groszy)
poniesioną przez wykonawcę ESYSCO spółka z ograniczona
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,
kwotę 4 428,00 zł (słownie: cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych
zero groszy) poniesioną przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o zmówienie Pentacomp Systemy Informatyczne spółka akcyjna z siedzibą
w Warszawie (pełnomocnik) oraz Enigma Systemy Ochrony Informacji spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga
za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
sądu zamówień publicznych.
Przewodnicząca: ………………………………
Sygn. akt: KIO 2837/24
KIO 2845/24
U Z A S A D N I E N I E
Zamawiający: Centrum Informatyki Resortu Finansów wszczął postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego pod nazwą „Dostawa sieciowych sprzętowych
modułów bezpieczeństwa (Hardware Security Module „HSM”) dla Centrum Informatyki
Resortu Finansów”, znak sprawy (sygnatura) Zamawiającego: PN/3/24/IMTV.
W dniu 5 marca 2024 r. zostało opublikowane przedmiotowe zamówienie w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej: S: 46/2024 134795-2024.
Sygn. akt KIO 2837/24
W dniu 8 sierpnia
2024 roku Odwołujący ESYSCO spółka z ograniczona
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu działając na podstawie art. 513 pkt 1 i 2
i następne ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (tj. Dz.U. z 2023
r. poz. 1610 ze zm.;
dalej „PZP” lub „ustawa”) wniósł odwołanie od czynności
Zamawiającego niezasadnego unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, ze względu na niemożliwe do usunięcia wady uniemożliwiające zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Zamawiający w dniu 29 lipca 2024 r. unieważnił dokonaną w dniu 8 lipca 2024 r. czynność
wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu oraz poinformował o unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia powołując się na treść art. 255 pkt 6 ustawy
twierdząc, że postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Odwołujący nie zgodził się z Zamawiającym co do zaistnienia przesłanek z art. 255 pkt 6
ustawy.
Ww. czynności Zamawiającego są wynikiem wniesionego przez Odwołującego odwołania
w sprawie KIO 2536/24 i jego uwzględnienia w całości, a będąc precyzyjnym –
uwzględnienia ewentualnego zarzutu nr 2 na wypadek przyjęcia przez KIO, że interpretacja
Zamawiającego w zakresie szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia jest poprawna
i przyjęciu, że wymagania określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz
poz. 18 tabeli miały być spełnione łącznie. Podniesienie zarzutu ewentualnego nr 2 z daleko
posuniętej ostrożności procesowej było konieczne w razie nieuwzględnienia zarzutu
głównego nr 1 w tamtym odwołaniu, a dotyczącego niezasadnego odrzucenia oferty
Odwołującego. Postępowanie w sprawie KIO 2536/24 zostało umorzone.
Odwołujący w dalszym ciągu podtrzymuje stanowisko wyrażone na poprzednim etapie
postępowania (w ramach zarzutu głównego w sprawie KIO 2536/24) oraz w niniejszym
odwołaniu, że wymagania określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz
poz. 18 tabeli nie miały być spełnione łącznie (jednocześnie – w tym samym czasie)
z przyczyn szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu niniejszego odwołania. Potwierdza
to zresztą sam Zamawiający w uzasadnieniu faktycznym zaskarżonej czynności “opisane
przez Zamawiającego wymagania z pkt 3.6. poz. 8 i 18 były z jednej strony niejednoznaczne
ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie, z drugiej zaś strony stały się
niemożliwe do spełnienia przez wykonawców biorących udział w Postępowaniu”.
Na rynku istnieją urządzenia, które spełniają te wymagania (ale nie w tym samy czasie),
a skoro z treści zamówienia nie wynikało, że mają być spełnione łącznie (co sam przyznał
Zamawiający), to warunki zamówienia są możliwe do spełnienia przez wykonawców.
Oczywistym również jest, że nie istnieje “niemożliwa do usunięcia wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego” skoro
każdy z wykonawców interpretował je w taki sam sposób jak Odwołujący i tak też powinien
to interpretować Zamawiający, a w konsekwencji dokonać powtórzenia badania i oceny ofert
po unieważnieniu wyboru oferty najkorzystniejszej z uwzględnieniem oferty Zamawiającego,
a nie unieważnienia całego postępowania.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności/zaniechań Zamawiającego polegających na:
unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art.
255 pkt 6 ustawy
mimo braku zaistnienia przesłanek wskazanych w przepisie;
zaniechania
unieważnienia
czynności
odrzucenia
oferty
Odwołującego
w postępowaniu jako niezgodnej z warunkami zamówienia oraz powtórzenia czynności
badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu z uwzględnieniem oferty Odwołującego
i przeprowadzeniu postępowania w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Odwołujący zarzuciła Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 255 pkt. 6 w zw. z art. 457 ust. 1 ustawy
przez niezasadne unieważnienie
postępowania o udzielenie zamówienia ze względu na niemożliwe do usunięcia wady
uniemożliwiające zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego, podczas gdy nie istnieje niemożliwa do usunięcia wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego i po
unieważnieniu dokonanej w dniu 8 lipca 2024 r. czynność wyboru oferty najkorzystniejszej
Zamawiający powinien powtórzyć badania i oceny ofert złożonych przez wykonawców
(w tym Odwołującego), gdyż oferta Odwołującego jest zgodna z warunkami zamówienia,
a zwłaszcza spełniała wymagania określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli
oraz poz. 18 tabeli, gdyż punkty te nie miały (i nie mogły być) spełnione łącznie;
2) art. 226 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 16 pkt 1) i 2) w zw. z art. 17 ust. 1, 2 i 3 w zw. z art.
218 ust. 2 ustawy
przez zaniechanie unieważnienia czynności odrzucenia oferty
Odwołującego jako niezgodnej z warunkami zamówienia, w sytuacji gdy oferta
Odwołującego była zgodna z warunkami zamówienia, a zwłaszcza spełniała wymagania
określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli, gdyż nie miały
one (i nie mogły być) spełnione łącznie, a tym samym przeprowadzeniu postępowania
w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej konkurencji, równego
traktowania wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Odwołujący wniósł o:
merytoryczne rozpatrzenie oraz uwzględnienie niniejszego odwołania w całości;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania
o udzielenie zamówienia;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego
w postępowaniu jako niezgodnej z warunkami zamówienia,
nakazanie Zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert w postępowaniu
z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
zasądzenie od Zamawiającego lub Uczestnika postępowania odwoławczego wnoszącego
sprzeciw (w przypadku przewidzianym prawem) na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów
postępowania, w tym kosztów poniesionych tytułem wpisu od odwołania, oraz
uzasadnionych kosztów poniesionych przez Odwołującego na podstawie rachunków lub
spisu kosztów, który zostanie ewentualnie dodatkowo przedłożony na rozprawie,
z uwzględnieniem poniesionego już przez Odwołującego kosztu tytułem wynagrodzenia
pełnomocnika Odwołującego w oparciu o załączony do odwołania rachunek (faktura VAT)
oraz zwrot kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Odwołujący wniósł również o:
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów znajdujących się u
Zamawiającego w dokumentacji postępowania, którego dotyczy odwołanie oraz załączonych
do odwołania, tj.:
a.
Ogłoszenia o zamówieniu z dnia 5 marca 2024 r. (po zmianach z dnia 15 kwietnia 2024
r.);
b.
Specyfikacji Warunków Zamówienia nr postępowania PN/3/24/IMTV;
c. TOM II SWZ Projektowane postanowienia Umowy;
d. TOM III SWZ
– szczegółowy opis przedmiotu zamówienia;
cztery powyższe na wykazanie faktu: wszelkich informacji dotyczących zamówienia
i postępowania, zwłaszcza opisu przedmiotu zamówienia, informacji o przedmiotowych
środkach dowodowych, opisu sposobu przygotowywania oferty, wymagań Zamawiającego,
co do sieciowych, sprzętowych modułów bezpieczeństwa, braku istnienia podstaw
do odrzucenia oferty Odwołującego, braku podstaw do unieważnienia postępowania
o udzielenie zamówienia, braku konieczności łącznego (w tym samym czasie) spełnienia
wymagań określonych w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli;
e. Informacji z otwarcia ofert z dnia 30 kwietnia 2024 r.;
f. Informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 8 lipca 2024 r.;
dwa powyższe na wykazanie faktu: odrzucenia oferty Odwołującego, przyczyn odrzucenia
oferty Odwołującego, najkorzystniejszej (najniższej) ceny Odwołującego, interesu prawnego
do wniesienia odwołania przez Odwołującego, zachowania terminów do wniesienia
odwołania.
g.
Formularza oferty Odwołującego wraz z pozostałą dokumentacją;
na wykazanie faktu: treści oferty złożonej przez Odwołującego, zgodności treści oferty z
warunkami zamówienia;
h.
wezwania Zamawiającego do złożenia wyjaśnień z dnia 24 maja 2024 r.;
i.
odpowiedzi Odwołującego na wezwanie do złożenia wyjaśnień z dnia 27 maja 2024 r.;
j.
wezwania Zamawiającego do złożenia wyjaśnień z dnia 5 czerwca 2024 r.;
k.
odpowiedzi Odwołującego na wezwanie do złożenia wyjaśnień z dnia 6 czerwca 2024 r.;
l.
odwołania Odwołującego z dnia 18 lipca 2024 r. w sprawie KIO 2536/24;
m.
pisma Odwołującego z dnia 23 lipca 2024 r. w sprawie KIO 2536/24;
n.
opinii technicznej dotyczącej wymagań różnych producentów HSM w zakresie wydajności
i operacji wykonywanych na wielu obiektach kryptograficznych w jednym czasie z dnia 22
lipca 2024 r. wydanej przez eksperta normalizacyjnego podpisu elektronicznego M. T.
o.
odpowiedzi Zamawiającego z dnia 29 lipca 2024 r. na odwołanie w sprawie KIO 2536/24;
p.
pisma Zamawiającego z dnia 29 lipca 2024 r. o unieważnieniu dokonanej w dniu 8 lipca
2024 r. czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu i unieważnieniu
postępowania;
dziewięć powyższych na wykazanie faktu: treści oferty złożonej przez Odwołującego,
zgodności treści oferty z warunkami zamówienia, wymagań Zamawiającego, co do
sieciowych, sprzętowych modułów bezpieczeństwa, braku istnienia podstaw do odrzucenia
oferty Odwołującego, braku podstaw do unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia, braku konieczności łącznego (w tym samym czasie) spełnienia wymagań
określonych w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli;
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania Stron,
na wykazanie faktu: treści oferty złożonej przez Odwołującego, zgodności treści oferty
z warunkami zamówienia, interpretacji postanowień SWZ przez wykonawcę, zgodności
treści oferty z zamówieniem, specyfikacji technicznej, spełnienia wymagań określonych
w Tomie III SWZ
– OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli, interesu prawnego
do wniesienia odwołania.
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny
informatyki,
na wykazanie faktu: zgodności oferty złożonej przez Odwołującego z warunkami
zamówienia, spełnienia wymagań określonych w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8
tabeli oraz poz. 18 tabeli;
O
dwołujący podał, że wskutek wniesionego odwołania w sprawie KIO 2536/24
przez Odwołującego Zamawiający uwzględnił odwołanie w całości i wskazał, że uwzględnia
zarzut ewentualny nr 2, a następnie unieważnił dokonaną w dniu 8 lipca 2024 r. czynność
wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu oraz unieważnił postępowanie
na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy.
Po unieważnieniu dokonanej w dniu 8 lipca 2024 r. czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu Zamawiający powinien unieważnić czynność odrzucenia
oferty Odwołującego oraz powtórzyć badanie i ocenę ofert (w tym oferty Odwołującego, która
niezasadnie została w tej czynności odrzucona). Zamawiający dokonał jednak innej
czynności – unieważnił postępowanie na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy mimo braku
zaistnienia przesłanek wskazanych w tym przepisie.
Jak wynika z opublikowanego zestawienia otwarcia ofert, oferta Odwołującego zawierała
znacznie niższą cenę od ceny drugiej najkorzystniejszej oferty. Cena wyboru drugiej
najkorzystniejszej oferty to 2.857.746,50 zł brutto, a cena oferty Odwołującego
to (po poprawieniu oczywistej omyłki pisarskiej) 2.338.019,99 zł brutto. Biorąc pod uwagę
pozostałe kryteria ocen, gdyby nie unieważniono postępowania o udzieleniu zamówienia
i dokonano ponownego badania i oceny ofert, to oferta Odwołującego byłaby ofertą
najkorzystniejszą w tym postępowaniu.
Dokonanie przez Zamawiającego czynności niezgodnych z przepisami ustawy, do których
Zamawiający był zobowiązany na podstawie tej ustawy, doprowadziły do niezasadnego
unieważnienia postępowania o udzieleniu zamówienia. Z powyższych przyczyn
uniemożliwiło to wybór oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej. Odwołujący ma interes
w uzyskaniu zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
Zamawiającego przepisów ustawy w postaci możliwości utraty zarobku – spodziewanego
zysku z tytułu uzyskania i realizacji zamówienia objętego postępowaniem. W świetle
powyższego, nie ulega wątpliwości, że Odwołujący posiada interes do wniesienia odwołania
w myśl art. 505 ust. 1 ustawy.
Brak zaistnienia przesłanek z art. 527 ustawy
Odwołujący podał, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki, o których mowa
w art. 527 ustawy
, gdyż co prawda podjęte działania przez Zamawiającego wynikają
z odwołania wniesionego w sprawie KIO 2536/24, które Zamawiający uwzględnił w całości,
jednakże:
1) Ustalenie, czy wymagania określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz
poz. 18 tabeli powinny być spełnione łącznie (w tym samym czasie) jest kluczowe dla
przedmiotowego postępowania, a Zamawiający sam przyznał w uzasadnieniu zaskarżonej
czynności, że łączne spełnienie tych parametrów nie wynika z warunków zamówienia;
2) Zamawiający uwzględnił jedynie zarzut ewentualny i nie uwzględnił zarzutu głównego;
3) Zamawiający nie wykonał czynności zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu, gdyż
żądanie wyraźnie odnosiło się tylko i wyłącznie do zarzutu głównego i dotyczyło: nakazania
Zamawiającemu unieważnienia decyzji o wyborze najkorzystniejszej oferty Przetargu;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia decyzji odrzucenia oferty Odwołującego
w Przetargu jako niezgodnej z warunkami zamówienia; nakazanie Zamawiającemu
powtórzenia czynności badania i oceny ofert w Przetargu.
Odwołujący podał w uzasadnieniu, że Zamawiający na etapie badania i oceny ofert, bazując
na informacjach zawartych w dokumentach załączonych przez Odwołującego, ustalił, że
istnieją dwa tryby pracy oferowanego przez Odwołującego urządzenia, a w każdym z tych
trybów deklarowana przez producenta urządzenia wydajność podpisów na sekundę jest
inna. Pismem z dnia 24 maja 2024 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do złożenia
wyjaśnień czy oferowane przez niego urządzenie posiada wydajność co najmniej 1000
podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów niezależnie od trybu pracy
urządzenia, zgodnie z pkt 3.6 poz. 18 opisu przedmiotu zamówienia.
W odpowiedzi na wezwanie, odwołujący w piśmie z dnia 27 maja 2024 r. w pierwszej
kolejności wyjaśnił, że pkt 3.6 poz. 18 opisu przedmiotu zamówienia opisuje wydajność
określoną operacją dla jednego klucza. Odwołujący wskazał też, że oferowane przez niego
urządzenie Utimaco IS GmbH, model: CryptoServer CP5 Se 500 LAN ma dwa tryby pracy tj.
tryb wsadowy i tryb standardowy. Tryb wsadowy oznacza wykonanie podpisu danych przez
urządzenie HSM za pomocą jednego klucza kryptograficznego. W tym trybie urządzenie
definiuje mechanizm, w którym przy każdym zleceniu danych do podpisu, przy każdym
wywołaniu komendy, wybierany jest dedykowany lub inny klucz kryptograficzny. Co istotne,
tryb wsadowy nie wymusza wyłącznego użycia tylko jednego klucza, gdyż równolegle mogą
być użyte inne klucze. Zdaniem Odwołującego Zamawiający analizując oferty innych
wykonawców, tj. ITRUN CONSULTING sp. z o.o. oraz konsorcjum firm Pentacomp Systemy
Informatyczne S.A.
– Lider konsorcjum Enigma Systemy Ochrony Informacji sp. z o.o. –
Partner konsorcjum nie uwzględnił tego, że specyfikacja techniczna urządzenia oferowanego
przez Odwołującego zawiera bardzo szczegółowe dane, natomiast specyfikacja techniczna
urządzeń oferowanych przez ww. wykonawców zawiera wyniki testu wydajności (benchmark)
przy jak najbardziej korzystnym środowisku (trybie), nie uwzględniając innych możliwości
i nie wskazując dla jakiego trybu pracy przewidziano wskazane wyniki wydajności.
Zamawiający uznał wyjaśnienia Odwołującego za niewystarczające, toteż Zamawiający
pismem z dnia 5 czerwca 2024 r. wezwał Odwołującego do potwierdzenia, że wydajność
oferowanego przez Wykonawcę urządzenie HSM operującego na wielu kluczach
jednocześnie (co najmniej 1000) przy podpisywaniu kluczem RSA o długości 2048 bitów
wynosi co najmniej 1000 podpisów na sekundę, a kluczem ECC P256 wynosi co najmniej
2000 podpisów na sekundę. W swojej odpowiedzi z dnia 6 czerwca 2024 r. Odwołujący
doprecyzował specyfikację techniczną oferowanego urządzenia oraz wskazał, że łączne
spełnienie warunków opisanych przez Zamawiającego jest niemożliwe z technicznego
punktu widzenia i nie wynika z treści zamówienia, ponieważ urządzenie, które mogłoby
osiągnąć wynik 1.000 podpisów na sekundę za pomocą 1.000 różnych kluczy
kryptograficznych cechowałoby się wydajnością rzędu 1.000.000 podpisów na sekundę przy
użyciu klucza RSA 2048 bitów. Aktualnie żaden z producentów sieciowych, sprzętowych
modułów bezpieczeństwa nie oferuje tak zaawansowanych technologicznie urządzeń. Nadto
Odwołujący zaproponował udział w telekonferencji z zespołem technicznym w celu
wyjaśnienia wszelkich wątpliwości dotyczących urządzenia, gdyż oferowane urządzenie
spełniało wymagania, o których mowa w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz
poz. 18 tabeli Zamawiający nie wezwał już później Odwołującego do wyjaśnień.
W dniu 8 lipca 2024 r. Zamawiający zamieścił na stronie internetowej ogłoszenie o wyborze
najkorzystniejszej oferty w Przetargu. Zamawiający poinformował o wyborze oferty ITRUN
CONSULTING sp. z o. o. z siedzibą przy ul. Pory 78, lok. 1404, 02-757 Warszawa.
Uzasadniając swój wybór Zamawiający wskazał następująco: Zamawiający informuje, że
wybrany Wykonawca nie podlega wykluczeniu z postępowania. Oferta wybranego
Wykonawcy jest zgodna z treścią SWZ oraz nie podlega odrzuceniu. Oferta Wykonawcy
uzyskała 100 punktów na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w SWZ, tj. Cena –
waga 60%, Termin wymiany Sprzętu w ramach świadczonej gwarancji w środowisku
produkcyjnym
– waga 30%, Termin wymiany Sprzętu w ramach świadczonej gwarancji w
środowisku testowym – waga 10%. Zamawiający uznał również, że odrzuceniu nie podlegała
i była zgodna z warunkami zamówienia oferta złożona przez konsorcjum firm Pentacomp
Systemy Informatyczne S.A.
– Lider konsorcjum Enigma Systemy Ochrony Informacji sp. z
o.o.
– Partner konsorcjum, przy czym oferta ta nie była najkorzystniejsza. Tym samym
ogłoszeniem z dnia 8 lipca 2024 r. Zamawiający ogłosił, że oferta Odwołującego została
odrzucona. W uzasadnieniu prawnym Zamawiający wskazał, że zamawiający odrzuca ofertę
gdyż jest niezgodna z warunkami zamówienia (art. 226 ust. 1 pkt 5 PrZamPubl). W
uzasadnieniu faktycznym Zamawiający wyjaśnił następująco: Zamawiający odrzucił ofertę
Wykonawcy Esysco, z uwagi na niezgodność oferty Wykonawcy z wymaganiami
określonymi w TOM III SWZ - Opis przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ”) w zakresie
niespełnienia przez oferowane przez Wykonawcę urządzenie HSM wydajności urządzenia
mierzonej podpisami na sekundę i wynoszącej dla klucza RSA o długości 2048 bitów co
najmniej 1000 podpisów oraz klucza ECC P256 2000 podpisów przy równoczesnym
wymaganiu zapewnienia przez urządzenie HSM możliwości przechowywania i operowania
na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000).
Ze względu na niezasadne odrzucenie oferty, Odwołujący w dniu 17 lipca 2024 r. złożył
odwołanie od decyzji Zamawiającego. W odwołaniu Odwołujący zarzucił naruszenie
przepisów PrZamPubl, które miały istotny wpływ na wynik niniejszego postępowania poprzez
niezasadne odrzucenie jego oferty jako niezgodnej z warunkami zamówienia. Postępowanie
wskutek wniesionego odwołania otrzymało sygnaturę KIO 2536/24. Odwołujący w odwołaniu
z dnia 17 lipca 2024 r. stanowczo nie zgodził się z argumentacją Zamawiającego zawartą
w ogłoszeniu z dnia 8 lipca 2024 r. Odwołujący przywołał szeroką argumentację wskazującą,
że oferowane przez niego urządzenie spełnia wymagania określone m.in. w Tomie III SWZ –
OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli. Zamawiający błędnie przyjął, że urządzenie
oferowane przez wykonawcę niejako „wymusza” operację jednym kluczem, chociaż
w rzeczywistości jest wręcz przeciwnie, składając podpis dana osoba wybiera jedną z dwóch
opcji
– tryb wsadowy lub tryb pojedynczego podpisu. Ponadto, Odwołujący wskazał, że jego
oferta była zgodna z warunkami zamówienia, a zwłaszcza spełniała wymagania określone
w Tomie III SWZ
– OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli, gdyż nie miały one (i nie
mogły być) spełnione łącznie. (t.j. dla co najmniej 1000 kluczy wydajność ma wynosić dla
klucza RSA o długości 2048 bitów co najmniej 1000 podpisów oraz klucza ECC P256 2000
podpisów na sekundę), co nie tylko nie wynika z treści SWZ, ale jest niemożliwe
do spełnienia. Odwołujący wskazał, że aktualnie nie ma takich urządzeń na rynku, ponieważ
urządzenie, które mogłoby osiągnąć wynik 1.000 podpisów na sekundę za pomocą 1.000
różnych kluczy kryptograficznych cechowałoby się wydajnością rzędu 1.000.000 podpisów
na sekundę przy użyciu klucza RSA 2048 bitów.
Odwołujący podał, że dopiero ewentualnie tj. w razie przyjęcia, że interpretacja
Zamawiającego w zakresie szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia jest poprawna i
przyjęciu, że wymagania w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli
miały być spełnione łącznie, zarzucił naruszenie przepisów PrZamPubl tj. art. 226 ust. 1 pkt
5) w zw. z art. 239 ust. 1 w zw. z art. 255 pkt) 2 w zw. z art. 16 pkt. 1) i 2) PrZamPubl
–
poprzez zaniechanie odrzucenia ofert wykonawców ITRUN CONSULTING sp. z o.o. oraz
konsorcjum firm Pentacomp Systemy Informatyczne S.A,. podczas gdy wszystkie złożone
w postępowaniu oferty podlegałyby wówczas odrzuceniu, co w konsekwencji powinno
prowadzić do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
Krajowa Izba Odwoławcza, ze względu na wniesione odwołanie, w dniu 24 lipca 2024 r.
wezwała wszystkie strony i uczestników postępowania odwoławczego do złożenia
niezwłocznie pism procesowych, a Zamawiającego do złożenia odpowiedzi na odwołanie.
W dniu 29 lipca 2024 r. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie w całości poparł zarzut
ewentualny wskazany przez Odwołującego w odwołaniu z dnia 17 lipca 2024 r. ale w żaden
sposób nie odniósł się do głównego zarzutu Odwołującego.
W nawiązaniu do swojego stanowiska Zamawiający w dniu 29 lipca 2024 r. unieważnił
dokonaną w dniu 8 lipca 2024 r. czynność wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu
(zamawiający nie wskazał, że dotyczy to także unieważnienia czynności odrzucenia oferty
Odwołującego, co z daleko posuniętej ostrożności procesowej należy zarzucić
Zamawiającemu w tym odwołaniu).
Jednocześnie, działając na podstawie art. 260 ust. 2 PrZamPubl poinformował, że unieważnił
postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawę sieciowych, sprzętowych modułów
bezpieczeństwa dla Centrum Informatyki Resortu Finansów w oparciu o treść art. 255 pkt 6)
PrZamPubl z uwagi na wady uniemożliwiające zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Przede wszystkim Zamawiający w uzasadnieniu
faktycznym nie wyjaśnił dlaczego na etapie badania i oceny ofert wezwał do złożenia
wyjaśnień w tym zakresie jedynie Odwołującego i konsorcjum firm Pentacomp Systemy
Informatyczne S.A., a nie wszystkich oferujących. Nadto Zamawiający nie wyjaśnił dlaczego
dopiero pod wpływem odwołania, które stanowi jedynie rozwinięcie i tak już wcześniej
znanych i przekazywanych wiadomości, Zamawiający postanowił unieważnić postępowanie
o udzielenie zamówienia z uwagi na wady uniemożliwiające zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego, chociaż do czasu wniesienia
odwołania stał na stanowisku przeciwnym. Co istotne, Zamawiający w żaden sposób
nie odniósł się także do argumentów Odwołującego, że wadliwy jest nie Opis Przedmiotu
Zamówienia, a jedynie interpretacja tego opisu przez Zamawiającego, która jest sprzeczna
z jakimikolwiek regułami wykładni.
Odwołujący podał, że z takim rozstrzygnięciem Zamawiającego nie sposób się więc zgodzić.
W opinii Odwołującego, Zamawiający próbuje argumentować swoje stanowisko tym,
że nie wskazał warunków zamówienia w sposób jasny i jednoznaczny i dopuścił możliwość
różnej jego interpretacji.
Podkreślić trzeba, że każdy Wykonawca intepretował warunki zamówienia tak samo, gdyż
żaden nie zaoferował urządzenia spełniającego łącznie (w tym samym czasie) wymagania
określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli jak i w poz. 18 tabeli.
Z niezrozumiałych względów Zamawiający chciał jedynie od Odwołującego oraz jeszcze
jednego wykonawcy potwierdzenia, że oferowane urządzenie spełnia te kryteria w tym
samym czasie (jednocześnie). Według Odwołującego, zarówno wykładnia językowa
szczegółowych wymagań w zakresie parametrów technicznych i funkcjonalności
dostarczanego sprzętu, celowościowa i funkcjonalna jak i realia techniczne urządzeń HSM
uniemożliwiają zastosowanie interpretacji Zamawiającego w zakresie wymagań wskazanych
w pkt 3.6 poz. 8 i poz. 18 opisu przedmiotu zamówienia i przyjęcia, że wymagania te miałyby
być spełnione łącznie.
Odwołujący podał, że oferta Odwołującego spełnia zarówno wymagania określone
w Tomie III SWZ
– OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli jak i w poz. 18 tabeli. Żadna z treści SWZ
nie wymaga spełnienia tych parametrów łącznie. Wręcz przeciwnie. Możliwym
i dopuszczalnym jest zatem
spełnienie wymagań przewidzianych w ww. pozycjach
w zależności od trybu pracy urządzenia.
Zgodnie z pkt. 3.6 poz. 8
Urządzenie HSM musi posiadać możliwość przechowywania
i operowania na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000).
Pozycja ta w swojej treści w żaden sposób nie odnosi się do poz. 18 dotyczącej wydajności
(benchmark). Jak stanowi natomiast pkt 3.6 poz. 18
Urządzenie HSM musi posiadać
wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz
2000 podpisów kluczem ECC P256. Pozycja ta w swojej treści w żaden sposób
nie odnosi się do poz. 8 dotyczącej liczby kluczy, tj. że wskazany benchmark (wydajność)
dotyczy operowania na co najmniej 1.000 kluczach jednocześnie. Co więcej, Zamawiający
nie wskazał, w jakim trybie urządzenie ma posiadać deklarowaną wydajność. Odwołujący
podał, że analizując powyższe punkty, z łatwością można zauważyć, że pkt 3.6 poz. 8
dotyczy możliwości dokonywania różnych operacji na wielu kluczach jednocześnie.
Natomiast pkt. 3.6 poz. 18 dotyczy wydajności konkretnego klucza. Są to więc dwie zupełnie
różne kategorie wymagań wynikające z dwóch zupełnie różnych właściwości urządzenia.
Oznacza to, że proponowane przez wykonawców urządzenia, co prawda muszą spełniać
oba z wyżej wymienionych wymagań, ale wymagania te niekoniecznie muszą być spełnione
w tym samym czasie. Innymi słowy, aby uznać oba te kryteria za spełnione wystarczy by
oferowane urządzenie mogło wykonać każde z tych zadań z osobna.
Odwołujący podniósł, że za taką interpretacją opisu przedmiotu zamówienia przemawia
dodatkowo fakt, że każde z tych wymagań zawarte jest w innej pozycji (tj. 8 i 18),
a Zamawiający, kiedy wymaga łącznego spełnienia określonych warunków, wyraźnie
i wielokrotnie to podkreśla. Przykładowo w pkt. 3.6 poz. 12 Zamawiający wskazał, że w
ramach jednego systemu klienckiego może być nawiązane wiele sesji z partycją oraz każdy
klient może podłączyć się do wielu partycji równocześnie. Z pkt. 3.6 poz. 16 wynika
natomiast, że Urządzenie HSM musi posiadać możliwość lokalnego oraz zdalnego (poprzez
sieć LAN/WAN) zarządzania konfiguracją. Na konieczność łącznego spełnienia warunków
Zamawiający powołuje się nawet w samym pkt. 3.6 poz. 18 Urządzenie HSM musi posiadać
wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz
2000 podpisów kluczem ECC P256. Słusznie więc można, że gdyby Zamawiający chciał aby
urządzenia HSM spełniały w tym samym czasie funkcje z pkt. 3.6 poz. 8 oraz z pkt. 3.6 poz.
18, to umieściłby te funkcje w jednym punkcie łącząc je słowem „oraz” lub w jakikolwiek inny
precyzyjny sposób oznaczyłby konieczność łącznego spełnienia tych wymagań
(parametrów). Nadto pozycje z pkt. 3.6, które stanowiły podstawę odrzucenia są od siebie
oddalone o 9 pozycji. Fakt ten jednoznacznie wskazuje, że intencją Zamawiającego
od samego początku nie było łączne rozpatrywanie tych wymagań.
Odwołujący podniósł, że inny niezależny od Odwołującego wykonawca (tj. Perceptus
sp. z o.o.) po analizie opisu przedmiotu zamówienia, zaproponował urządzenie tożsame
z urządzeniem deklarowanym przez Odwołującego, co jest bezpośrednio wskazane
w ogłoszeniu Zamawiającego z dnia 8 lipca 2024 r.
Z ogłoszenia tego wynika bowiem, że Zamawiający dokonał analizy urządzenia HSM
oferowanego przez Odwołującego również na podstawie wyjaśnień przesłanych przez
wykonawcę Perceptus sp. z o.o. Gdyby wykonawca Perceptus sp. z o.o. jak i Odwołujący
nie byli w pełni przekonani, że oferowane przez nich urządzenia spełniają podstawowe
wymogi z pewnością nie złożyliby takiej oferty, zwłaszcza, że złożenie oferty wiąże się
z uiszczeniem wadium w wysokości 50.000,00 zł oraz znacznego nakładu czasu pracy
związanego z przygotowaniem oferty. Co więcej, treść SWZ w tym zakresie nie wzbudzała
jakichkolwiek wątpliwości dla wykonawców. Żaden z nich nie zwracał się o wyjaśnienie
tej treści SWZ w trybie przewidzianym w art. 135 p.z.p. Dla każdego z wykonawców
oczywistym było, że warunki te nie mają być spełnione łącznie. Co istotne – nawet nie
mogłyby być (o czym mowa w dalszej części). Przekonanie wykonawcy Perceptus sp. z o.o.
i Odwołującego o spełnieniu podstawowych wymogów technicznych przez oferowane przez
nich urządzenia nie wynika zresztą tylko z językowej wykładni opisu przedmiotu zamówienia.
Wykonawca Perceptus sp. z o.o. i Odwołujący jako specjaliści w dziedzinie sprzętowych
modułów bezpieczeństwa zdawali sobie sprawę również z tego, że inna interpretacja opisu
przedmiotu zamówienia wymagałaby spełnienia niemożliwych warunków technicznych.
Odwołujący podał, że już w piśmie z dnia 6 czerwca 2024 r. wskazał, że łączne spełnienie
warunków opisanych przez Zamawiającego jest niemożliwe z technicznego punktu widzenia,
ponieważ urządzenie, które mogłoby osiągnąć wynik 1.000 podpisów na sekundę za pomocą
1.000 różnych kluczy kryptograficznych cechowałoby się wydajnością rzędu 1.000.000
podpisów na sekundę przy użyciu klucza RSA 2048 bitów, a aktualnie żaden z obecnych
na rynku producentów sieciowych sprzętowych modułów bezpieczeństwa nie oferuje tak
zaawansowanych technicznie urządzeń.
Według prognoz Odwołującego, łączne spełnienie warunków możliwe będzie dopiero
za 5 -
10 lat. Oznacza to, że na pytanie zawarte w piśmie Zawiadamiającego z dnia 24 maja
2024 r. czy
oferowane przez wykonawcę urządzenie HSM posiada wydajność co najmniej
1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów niezależnie od trybu pracy
urządzenia, zgodnie z pkt. 3.6 Tomu IIII SWZ – OPZ żaden z wykonawców nie byłby
w stanie udzielić odpowiedzi twierdzącej. Odwołujący oraz Perceptus sp. z o.o. otrzymali
wezwanie do złożenia wyjaśnień w powyższym zakresie. Wynika to z nieprawidłowej
interpretacji Zamawiającego złożonej przez Odwołującego oferty.
Urządzenie HSM oferowane przez Odwołującego posiada możliwość pracy w dwóch
trybach, tj. w trybie pojedynczej komendy oraz w trybie wsadowym.
Pierwszy z nich, chociaż wolniejszy od trybu wsadowego to nadal pozwala na operowanie
na różnych kluczach równocześnie. Tryb pojedynczej komendy nie wymusza też użycia tylko
jednego klucza na raz. Odwołujący poniósł więc konsekwencje zbyt szczegółowego podania
parametrów dla obu trybów. Odwołujący nie poniósłby żadnych konsekwencji gdyby
ograniczył się tylko do podania informacji dotyczących szybszego trybu wsadowego, tak jak
zrobili to inni wykonawcy. Wykonawcy, których oferty nie zostały odrzucone podają bowiem
parametry swoich urządzeń HSM w TPS tj. w “Transactions Per Second”. Zamawiający nie
wezwał jednak tych wykonawców do wyjaśnień co ten parametr oznacza, czy parametr ten
dotyczy przechowywania i operowania na wielu kluczach jednocześnie czy też dotyczy
konkretnego klucza oraz jakie przełożenie ma ten parametr na stawiane przez
Zamawiającego wymagania. Jest to tym bardziej kluczowe, że Odwołujący bezpośrednio
wskazał w piśmie z dnia 6 czerwca 2024 r., że urządzenia HSM o właściwościach
wymaganych przez Zamawiającego nie istnieją. Niezrozumiałym zatem jest odrzucenie
oferty uwagi na niezgodność oferty Odwołującego z wymaganiami określonymi w TOM III
SWZ -
Opis przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ”) w zakresie niespełnienia przez oferowane
przez Odwołującego urządzenie HSM wydajności urządzenia mierzonej podpisami
na sekundę i wynoszącej dla klucza RSA o długości 2048 bitów co najmniej 1000 podpisów
oraz klucza ECC P256 2000 podpisów przy równoczesnym wymaganiu zapewnienia przez
urządzenie HSM możliwości przechowywania i operowania na wielu kluczach jednocześnie
(co najmniej 1000). Odwołujący podał, że jak wskazał w toku postępowania, urządzenie,
które mogłoby osiągnąć wynik 1.000 podpisów na sekundę za pomocą 1.000 różnych kluczy
kryptograficznych cechowałoby się wydajnością rzędu 1.000.000 podpisów na sekundę przy
użyciu klucza RSA 2048 bitów, co w chwili obecnej nie jest możliwe (nie ma takich urządzeń
na rynku), ale też z punktu widzenia potrzeb i możliwości Zamawiającego zbędne oraz
nielogiczne.
[zarzut 1.]
odwołujący podał, że w świetle okoliczności przytoczonych w pierwszej części uzasadnienia
nie ulega wątpliwości, że Zamawiający unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia
z naruszeniem przepisów ustawy.
Wbrew twierdzeniom Zamawiającego złożona przez Odwołującego oferta była zgodna
z warunkami zamówienia, a prawidłowa wykładnia TOM III SWZ – szczegółowy opis
przedmiotu zamówienia. Prowadzi do wniosku, że szczegółowe wymagania w zakresie
parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego Sprzętu z pkt. 3.6. poz. 8 oraz
z pkt. 3.6. poz. 18 nie powinny być traktowane jako wymagania konieczne do spełnienia
przez urządzenie w tym samym czasie, skoro taka interpretacja ww. punktów jest sprzeczna
z wszelkimi regułami wykładni.
Niezwykle istotny jest też fakt, że łączne spełnienie tych wymogów jest niemożliwe
do osiągnięcia nawet dla najnowszych urządzeń HSM. Twierdzenie, że oferty wszystkich
oferujących są niezgodne ze szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia nie znajduje
więc jakichkolwiek podstaw, skoro za interpretacją Zamawiającego postanowień OPZ
nie ma jakichkolwiek racjonalnych argumentów.
Zgodnie z treścią art. 255 pkt 6 ustawy, Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego. W orzecznictwie podkreśla się, że dla oceny czynności unieważnienia
postępowania o udzielenie zamówienia na podstawie art. 255 pkt 6 ustaw podstawowe
znaczenie ma treść uzasadnienia tej czynności przekazanego przez zamawiającego
wykonawcom. Izba ocenia czynność zamawiającego w kontekście powodów ujawnionych
w treści ww. uzasadnienia. Podstawą do unieważnienia postępowania jest zatem obarczenie
postępowania wadą, przez którą należy rozumieć wyłącznie takie uchybienia proceduralne,
które nie mogą być skorygowane przez zamawiającego w toku postępowania poprzez
unieważnienie lub powtórzenie nieprawidłowej czynności. Ponadto, wada taka musi
uniemożliwić zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Tym samym błędy w postępowaniu o marginalnym znaczeniu, pozostające bez
wpływu na możliwość zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy, nie są wystarczającą
podstawą do unieważnienia postępowania.
Powyższe wskazuje, iż konieczne jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy
wystąpieniem wady postępowania a brakiem możliwości zawarcia umowy niepodlegającej
unieważnieniu. Ustalenie, czy w danym postępowaniu wystąpiła wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy, powinno być dokonywane przede
wszystkim poprzez odniesienie określonego naruszenia przepisów Pzp do przyczyn,
z powodu których zawarta umowa podlega unieważnieniu, określonych w art. 457 ust. 1 Pzp.
Wady te stanowią konsekwencję znaczących uchybień, w stosowaniu przepisów
odnoszących się do prowadzenia postępowania, spowodowanych przez zamawiającego
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 kwietnia 2023 r. KIO 878/23).
Jak już zostało wcześniej wskazane uzasadnienie faktyczne Zamawiającego w zakresie
unieważnienia Przetargu w żadnym stopniu nie wykazuje dlaczego decyzja taka była
właściwa. Zamawiający nie wyjaśnił dlaczego dopiero pod wpływem odwołania, które
stanowi jedynie rozwinięcie i tak już wcześniej znanych wiadomości, Zamawiający
postanowił unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia z uwagi na wady
uniemożliwiające zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego, chociaż do czasu wniesienia odwołania stał na stanowisku przeciwnym.
Co istotne, Zamawiający w żaden sposób nie odniósł się także do argumentów
Odwołującego, że wadliwy jest nie Opis Przedmiotu Zamówienia, a jedynie interpretacja tego
opisu przez Zamawiającego.
Potwierdza to zresztą sam Zamawiający w uzasadnieniu faktycznym zaskarżonej czynności
“opisane przez Zamawiającego wymagania z pkt 3.6. poz. 8 i 18 były z jednej strony
niejednoznaczne ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie, z drugiej zaś strony
stały się niemożliwe do spełnienia przez wykonawców biorących udział w Postępowaniu”.
Na rynku istnieją urządzenia, które spełniają te wymagania (ale nie w tym samy czasie),
a skoro z treści zamówienia nie wynikało, że mają być spełnione łącznie (co sam przyznał
Zamawiający), to warunki zamówienia są możliwe do spełnienia przez wykonawców.
[zarzut 2.]
Odwołujący, mając na uwadze, że Zamawiający wyraźnie wskazał, że unieważnia dokonaną
w dniu 8 lipca 2024 r. czynność wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu
i nie odniósł się do unieważnienia dokonanej w dniu 8 lipca 2024 r. czynności odrzucenia
oferty Odwołującego, z daleko posuniętej ostrożności procesowej Odwołujący za konieczne
uznał zarzucenie tych zaniechań Zamawiającego. W świetle okoliczności przytoczonych
w pierwszej części uzasadnienia nie ulega wątpliwości, że z naruszeniem przepisów ustawy
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego.
Wbrew twierdzeniom Zamawiającego złożona przez Odwołującego oferta była zgodna
z warunkami zamówienia. Prawidłowa wykładnia TOM III SWZ – szczegółowy opis
przedmiotu zamówienia prowadzi do wniosku, że szczegółowe wymagania w zakresie
parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego Sprzętu z pkt. 3.6. poz. 8 oraz
z pkt. 3.6. poz. 18 nie powinny być traktowane jako wymagania konieczne do spełnienia
przez urządzenie w tym samym czasie, skoro taka interpretacja ww. punktów jest sprzeczna
z wykładnią językową, a łączne spełnienie tych wymogów jest niemożliwe do osiągnięcia
nawet dla najnowszych urządzeń HSM. Twierdzenie, że oferta Odwołującego jest niezgodna
ze szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia nie znajduje więc jakichkolwiek podstaw.
Zgodnie z treścią art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy, Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść
jest niezgodna z warunkami zamówienia. W orzecznictwie podkreśla się, że odrzucenie
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy
nie obejmuje przypadków uchybień
formalnych wyrażających się w odmiennym od oczekiwanego przez zamawiającego
sposobie prezentowania informacji w ofercie (Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
05.04.2017 r., KIO 547/17). Podstawą do odrzucenia oferty może być tylko stwierdzenie
sprzeczności treści oferty z treścią SWZ, gdy odnosi się do merytorycznej sprzeczności
pomiędzy obu dokumentami (Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 21.03.2017 r., KIO
444/17). Taka sytuacja w przedmiotowym stanie faktycznym nie zachodzi.
odwołujący
wskazał również na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 17.03.2022 r., sygn. akt KIO
483/22 oraz w
yrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 21.03.2022 r., sygn. akt KIO 543/22,
w
yrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 26 lipca 2022 r., sygn. akt KIO 1805/22.
Zamawiający naruszył treść art. 226 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 16 pkt 1) i 2) w zw. z art. 17 ust.
1, 2 i 3 w zw. z art. 218 ust. 2 ustawy
albowiem niezasadnie odrzucił ofertę Odwołującego,
w sytuacji gdy oferta ta jest zgodna z warunkami zamówienia. Jak szczegółowo wyjaśnił
na wstępie Odwołujący treść oferty spełnia wszelkie wymogi przewidziane warunkami
zamówienia, zwłaszcza szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia. Wbrew zarzutom
Zamawiającego, z brzmienia TOM III SWZ – szczegółowy opis przedmiotu zamówienia nie
wynika konieczność spełnienia przez urządzenie w tym samym czasie wymagań w zakresie
parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego Sprzętu z pkt. 3.6. poz. 8 oraz
z pkt. 3.6. poz. 18. Tym bardziej, że łączne spełnienie tych parametrów nie jest możliwe.
Nie powinno budzić wątpliwości to, że Zamawiający przeprowadził postępowanie w sposób
sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania
wykonawców, a także zasadą przejrzystości. Zamawiający mimo, że mógł i powinien udzielić
zamówienia w postępowaniu wybierając zgodnie z przepisami ofertę Odwołującego jako
najkorzystniejszą po ponownym badaniu i ocenie ofert, to tego nie uczynił niezasadnie
unieważniając całe postępowanie.
Mając na uwadze powyższe nie ulega wątpliwości w ocenie Odwołujacego, że w niniejszej
sprawie dla możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego wystarczające i konieczne było: unieważnienie czynności
o wyborze najkorzystniejszej oferty, unieważnienia czynności odrzucenia oferty
Odwołującego jako niezgodnej z warunkami zamówienia oraz powtórzenie czynności
badania i oceny ofert w Przetargu.
Tymczasem, Zamawiający w sposób niczym nieuzasadniony, dokonał unieważnienia
postępowania, mimo iż powinien unieważnić także czynność odrzucenia oferty
Odwołującego w przetargu jako niezgodnej z warunkami zamówienia i powtórzyć badanie
i ocenę ofert. Uzasadnienie faktyczne zawarte w odpowiedzi z dnia 29 lipca 2024 r. bazuje
wyłącznie na błędnej interpretacji Opisu Przedmiotu Zamówienia. Oznacza to, że dla
ważności całego postępowania wystarcza przyjęcie najprostszej interpretacji Opisu
Przedmiotu Zamówienia, która ma swoje uzasadnienie w wykładni językowej, celowościowej
i funkcjonalnej w zakresie parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego
sprzętu, rozmieszczeniu poszczególnych wymagań technicznych urządzeń technicznych
HSM oraz w samych realiach technicznych tych urządzeń.
Sygn. akt KIO 2845/24
W dniu 8 sierpnia
2024 roku Odwołujący wykonawcy wspólnie ubiegający się
o zmówienie Pentacomp Systemy Informatyczne spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie
(pełnomocnik) oraz Enigma Systemy Ochrony Informacji spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie działając na podstawie art. 513 pkt 1 oraz art.
515 ust. 1 pkt 1 lit. a
ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
(tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.; dalej „PZP” lub „ustawa”) wnieśli odwołanie wobec
niezasadnego unieważnienia Postępowania z powołaniem się na okoliczność,
że Postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego, w sytuacji gdy
tego rodzaju okoliczności w przedmiotowym Postępowaniu nie wystąpiły, a Zamawiający
nie wykazał ich zaistnienia, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia podstawowych
zasad zamówienia publicznego, zarzucając Zamawiającemu:
naruszenie art. 255 pkt 6 ustawy w związku z art. 16 ustawy.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz nakazanie
Zamawiającemu:
unieważnienia czynności unieważnienia Postępowania z dnia 29 lipca 2024 r.,
przeprowadzenie badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego w Postępowaniu.
Odwołujący podał, że ma interes w uzyskaniu zamówienia, którego dotyczy
Postępowanie a także interes w złożeniu odwołania w tym, że na skutek wadliwych
czynności Zamawiającego tj. unieważnienia Postępowania, Wykonawca utracił możliwość
uzyskania zamówienia, mimo że oferta Konsorcjum jest zgodna z warunkami zamówienia.
Konsorcjum wskazuje, że w następstwie ww. czynności może ponieść rzeczywistą szkodę
majątkową, polegającą na braku możliwości wyboru jego jako oferty najkorzystniejszej,
a w konsekwencji nieuzyskaniu zamówienia. Nieuzyskanie zamówienia może spowodować
szkodę w majątku Konsorcjum.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania:
Stan faktyczny sprawy.
Przedmiotem zamówienia jest dostawa sieciowych, sprzętowych modułów bezpieczeństwa
dla Centrum Informatyki Resortu Finansów. Zamawiający wykorzystuje moduły HSM
do wsparcia usług Resortu Finansów świadczonych na rzecz obywateli oraz jednostek
podległych i nadzorowanych przez Ministra Finansów.
Zamawiający w Tomie III SWZ zawarł Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia (dalej:
„OPZ”). W pkt 3.6 OPZ Zamawiający w tabeli w poszczególnych pozycjach wskazał
szczegółowe wymagania w zakresie parametrów technicznych i funkcjonalności
dostarczanego przedmiotu zamówienia.
W dniu 8 lipca 2024 r. Zamawiający dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty. Jako
najkorzystniejsza została uznana przez Zamawiającego oferta wykonawcy ITRun.
W dniu 18 lipca 2024 r. Konsorcjum wniosło odwołanie na niezgodną z przepisami ustawy
Pzp czynność Zamawiającego z dnia 8 lipca 2024 r., polegająca na wyborze oferty ITRun
Consulting sp. z o.o. oraz zaniechaniu odrzucenia oferty tego wykonawcy w Postępowaniu.
W dniu 18 lipca 2024 r. również wykonawca Esysco Sp. z o.o. wniósł odwołanie
na czynności Zamawiającego tj. niezasadnego odrzucenia oferty wykonawcy Esysco Sp. z
o.o. , a w konsekwencji wyboru oferty najkorzystniejszej z naruszeniem przepisów ustawy
Pzp w Postępowaniu. Esysco Sp. z o.o. wniósł również zarzut ewentualny w razie przyjęcia,
że interpretacja Zamawiającego w zakresie szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia
to wszystkie złożone w postępowaniu oferty podlegały odrzuceniu, co w konsekwencji
powinno prowadzić do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia, a tym samym
przeprowadzeniu postępowania w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Zamawiający w dniu 29 lipca 2024 r. dokonał unieważnienia postępowania, w którym zostało
wniesione odwołanie.
Zamawiający unieważnił Postępowanie na podstawie art. 255 pkt. 6 ustawy Pzp, zgodnie z
którym: Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli (…):
6) postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego;
Zamawiający wskazał również, że na obecnym etapie Postępowania Zamawiający nie jest
uprawniony do zmiany określonych w OPZ wymagań. Jednocześnie wymagania
te powodują, że prowadzone przez Zamawiającego Postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Odniesienie się do domniemanych nieścisłości i błędów wskazanych przez
Zamawiającego.
Zamawiający w uzasadnieniu unieważnienia Postępowania wskazał, że przyczyną która
doprowadziła go do konieczności unieważnienia Postępowania było to, że opisane przez
Zamawiającego wymagania wskazane w pkt. 3.6 poz. 8 i 18 były z jednej strony
niejednoznaczne ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie, a w ocenie
Zamawiającego należało je spełniać łącznie, z drugiej zaś strony stały się niemożliwe
do spełnienia przez wykonawców biorących udział w Postępowaniu.
Argumentacja przedstawiana przez Zamawiającego oparta jest na nieprawidłowych
założeniach, które nie mogą być zaaprobowane w świetle okoliczności faktycznych niniejszej
sprawy.
Zamawiający w ramach uzasadnienia faktycznego decyzji o unieważnieniu Postępowania
wskazał, że „wymaganie z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ należy czytać łącznie tzn., że urządzenie
HSM operujące na wielu kluczach jednocześnie ma posiadać wymaganą i opisaną w pkt 3.6.
poz. 18 OPZ wydajność. Niemniej, połączenie postawionych przez Zamawiającego
warunków z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ powoduje, że na runku nie istnieją urządzenia HSM,
które te wymagania mogą spełnić. Urządzenie, które mogłoby osiągnąć wynik 1000
podpisów na sekundę za pomocą 1000 różnych kluczy kryptograficznych cechowałoby się
wydajnością rzędu 1 000 000 podpisów na sekundę przy użyciu klucza RSA o długości 2048
bitów. Z wiedzy Zamawiającego wynika, że obecnie żaden z producentów nie oferuje tak
zaawansowanych technologicznie urządzeń HSM. Tym samym, Zamawiający formułując
opis przedmiotu zamówienia określił wymagania wobec urządzeń HSM, których żaden
z wykonawców biorących udział w Postępowaniu nie mógł spełnić.”
Odwołujący podkreśla, że Zamawiający oczywiście wymagał spełnienia wszystkich wymagań
wskazanych w pkt. 3.6 OPZ. Oznacza to, że skoro należy spełnić wszystkie wymagania,
to należy spełnić je łącznie.
Odwołujący podał, że jednak łącznie nie oznacza, że poszczególne wymagania należy
mnożyć.
W
artości wskazane w pkt.3.6 poz. 18 wynoszą co najmniej 1000, a nie 1 000 000, jak
próbuje wyjaśniać Esysco sp. z o.o.. Zamawiający przyjmując interpretację przedstawioną
przez Esysco Sp. z o.o. dokonuje interpretacji niezgodnej z treścią postanowień OPZ.
Wnioski wyprowadzane przez Zamawiającego, że przedmiotowe wymagania należy spełniać
łącznie przez osiągnięcie wydajności na poziomie wartości będącej wynikiem mnożenia liczb
z obu wymagań, są jednak sprzeczne wprost z treścią cytowanych wymagań, realizacji
zamówień na dostawy urządzeń HSM, wyjaśnień które zostały złożone przez wykonawców
w ramach Postępowania oraz przede wszystkim sprzeczne z działaniami samego
Zamawiającego w Postępowaniu.
Zgodnie z pkt. 3.6 poz. 8 OPZ Zamawiający wymagał: „Urządzenie HSM musi posiadać
możliwość przechowywania i operowania na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej
1000). Zamawiający dopuszcza osiągnięcie funkcjonalności poprzez dostarczenie
rozwiązania, które przechowuje klucze kryptograficzne poza urządzeniem HSM,
z uwzględnieniem zapewnienia przez Wykonawcę wszystkich niezbędnych komponentów
do osiągnięcia funkcjonalności.”
Powyższe oznacza, że urządzenie HSM powinno posiadać możliwość przechowywania
i operowania na wielu kluczach jednocześnie, co najmniej na 1000 kluczy.
Natomiast zgodnie z pkt. 3.6 poz. 18 OPZ wymagał:
„Urządzenie HSM musi posiadać wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę
kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz 2000 podpisów kluczem ECC P256.”
Oznacza to, że Zamawiający wymagał, aby urządzenie HSM spełniało wymaganie
wydajności co najmniej:
1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz
2000 podpisów na sekundę kluczem ECC P256.
Powyższe oznacza, że gdyby intencją Zamawiającego od początku było wymaganie
spełnienia łącznie wymagań określonych w pkt. 3.6 poz. 8 i 18, poprzez osiągnięcie
wydajności na poziomie wartości będącej wynikiem mnożenia liczb z obu pozycji, to przede
wszystkim określiłby to w wymaganiu.
Ponadto, również działania samego Zamawiającego podczas badania i oceny ofert
wykonawców wskazują, że intencją Zamawiającego nie było łączne spełnienie
przedmiotowych wymagań, przez osiągnięcie wydajności na poziomie wartości będącej
wynikiem mnożenia liczb z obu pozycji.
Zamawiający w dniu 24 maja 2024 r. kierując pierwsze wezwania do wykonawcy Esysco Sp.
z o.o. do wyjaśnień żądał złożenia wyjaśnień w zakresie spełnienia wymagania pkt. 3.6 poz.
18 OPZ:
Tożsame wezwanie zostało skierowane do wykonawcy Perceptus Sp. z o.o.
Również wezwanie Zamawiającego wykonawcy ITRun Consulting Sp. z o.o. z dnia 3
czerwca 2024 r. zawierało zapytanie w zakresie spełnienia wymagania określonego w pkt.
3.6 poz. 8 OPZ:
Powyższe czynności Zamawiającego wyraźnie wskazują, że intencją Zamawiającego
w zakresie spełnienia wymagań wskazanych w pkt. 3.6 poz8 i pkt. 3.6 poz18 OPZ było, aby
zaoferowane przez wykonawców urządzenia HSM spełniały wszystkie wymagania wskazane
w pkt. 3.6 OPZ.
Odwołujący podkreśla, że po udzieleniu wyjaśnień przez wykonawców Esysco Sp. z o.o.
oraz Perceptus Sp. z o.o. Zamawiający w dniu 5 czerwca 2024 r. skierował wezwanie
o złożenie wyjaśnień, w którym wskazał, że wymagania w zakresie pkt. 3.6 poz. 8 i 18 OPZ
należy spełniać łącznie.
W odpowiedzi na wezwanie wykonawca Esysco sp. z o.o. przedstawił własną interpretację,
iż łączne spełnienie wymagań oznacza, że wartości wskazane w pozycjach pkt. 3.6 poz. 8
i 18 OPZ należy mnożyć.
W ocenie Odwołującego, Zamawiający wymagał spełnienia wszystkich wymagań, jednak nie
zmienia to faktu, że wymagania wskazane w poz. 3.6 pkt. 8 i 18 odnoszą się do wartości
„co najmniej 1000”, a nie do wartości 1 000 000, na co wskazuje wykonawca Esysco sp. z
o.o.
Wobec powyższych działań Zamawiającego, w ocenie Odwołującego, należy przyjąć,
że intencją Zamawiającego nie była wymaganie, aby postanowienia pkt. 3.6 poz. 8 i 18 OPZ
należało spełniać łącznie poprzez osiągnięcie wydajności na poziomie wartości będącej
wynikiem mnożenia liczb z obu pozycji, a możliwość takiej interpretacji, z zupełnie
niezrozumiałych dla Odwołującego powodów, pojawiła się u Zamawiającego dopiero
na późniejszym etapie badania i oceny ofert.
Dodatkowo Odwołujący podał, że Zamawiający wiedzę, iż połączenie postawionych przez
Zamawiającego warunków z pkt. 3.6 poz 8 OPZ oraz 3.6poz. 18 OPZ powoduje, że na rynku
nie istnieją urządzenia HSM, które te wymagania mogą spełnić powziął, z treści odwołania
wniesionego przez Esysco Sp. z o.o. oraz z przedłożonej w trakcie postępowania
odwoławczego tego wykonawcę opinii technicznej.
Twierdzenia te są wprost sprzeczne z okolicznościami faktycznymi przedmiotowego
Postępowania. Zamawiający zupełnie pomija fakt, że wykonawca Esysco Sp. z o.o.
w wyjaśnieniach z dnia 6 czerwca 2024 r. podkreślił, że nie ma rynku producenta urządzeń
HSM, które mogłyby osiągnąć wynik 1000 podpisów na sekundę za pomocą 1000 różnych
kluczy kryptograficznych, ponieważ oznaczałoby to wydajność rzędu 1 000 000 podpisów
na sekundę przy użyciu klucza RSA 2048 bitów.
Powyższe okoliczności, w ocenie Odwołującego, prowadzą do uznania, że Zamawiający
w celu „usprawiedliwienia” swoich działań, przyjął interpretację, że od początku wymagał
łącznego, poprzez osiągnięcie wydajności na poziomie wartości będącej wynikiem mnożenia
liczb z obu pozycji spełnienia wymagań pkt. 3.6. poz. 8 i 18 OPZ. Wskazuje to na
wybiórczość w przywoływaniu przez Zamawiającego stanu faktycznego sprawy, mającego
na celu wywołanie określonego wrażenia i uwzględnienia jedynie tych informacji, które
miałyby świadczyć o jakiejkolwiek istotności rzekomych nieprawidłowości.
Odwołujący podkreśla, że Zamawiający powinien konsekwentnie wymagać spełnienia
wszystkich wymagań wskazanych w pkt. 3.6 OPZ. Co oznacza, że gdyby przyjąć,
ze wszystkie trzeba spełniać łącznie poprzez mnożenie parametrów , to takie działanie jest
niedopuszczalne, gdyż prowadziłoby do braku możliwości zaoferowania urządzenia przez
wykonawców, złożenia prawidłowej i ważnej oferty w Postępowaniu, a w konsekwencji braku
możliwości wyboru najkorzystniejszej oferty.
Tytułem przykładu Zamawiający wyjaśnia, że np. łączne spełnienie polegające na mnożeniu
parametrów z wymagań określonych w pkt.3.6 poz. 8, poz12 oraz poz.18 doprowadziłoby
do sytuacji gdzie zaoferowane urządzenie musiałoby posiadać teoretyczną wydajność: 1000
podpisów dla 1000 kluczy RSA, 2000 podpisów dla 1000 kluczy ECC, i jednocześnie
spełnienia tego dla każdej z wymaganych 10 aplikacji czy serwerów: [1000x1000 +
2000x1000]x10 co daje 30 000 000 (trzydzieści milionów) operacji podpisu na sekundę
w pojedynczy urządzeniu. W praktyce taka wydajność nie jest dostępna w żadnym
dostępnym urządzeniu. Co więcej, taka wydajność nie jest do zrealizowania nawet przy
wykorzystaniu budowy klastrów wydajnościowych urządzeń HSM. Zdolność do 30 milionów
podpisów na sekundę pozwoliłaby podpisać certyfikaty dla wszystkich obywateli RP
w czasie, krótszym niż 2 sekundy.
Sam Zamawiający jest tego świadom, gdyż z zupełnie niezrozumiałych dla Odwołującego
powodów, dopiero na pewnym etapie Postępowania zaczął wymagać spełnienia wybranych
wymogów łącznie, w zakresie mnożenia, po czym od tego odstąpił i wybrał ofertę
najkorzystniejsza ITRun bez badania czy spełnia ta oferta łącznie pkt.3.6 poz. 8 i 18 OPZ,
po czym jednak unieważnił postępowanie powracając do twierdzenia o konieczności
spełniania wymagań z pkt. 3.6 poz. 8 i 18 OPZ poprzez osiągnięcie wydajności na poziomie
wartości będącej wynikiem mnożenia liczb z obu pozycji Całe to postępowanie
Zamawiającego pokazuje niekonsekwencje jego działań i brak jest podstaw do uznania,
że powód unieważnienia postępowania jest prawdziwy i zasadny.
Odwołujący pragnie zwrócić uwagę, że profesjonalnie działający na rynku wykonawcy
regularnie składający swoje oferty na rynku zamówień IT, wiedzą, że zaoferowany przez nich
sprzęt musi spełniać wszystkie wymagania postawione przez zamawiających w zakresie
parametrów technicznych i funkcjonalności, ale nie jest możliwe spełnienie poszczególnych
wymagań łącznie poprzez osiągnięcie wydajności na poziomie wartości będącej wynikiem
mnożenia liczb z obu pozycji danych wymagań.
Trudno również uznać, by racjonalnie działający wykonawca przedmiotowe wymagania
odczytywał w ten sposób, że ma dokonywać mnożenia parametrów z różnych pozycji tabeli
wymagań 3.6 OPZ, tym bardziej jeżeli w wyniku takiego działania matematycznego
powstawałaby konieczność zaoferowania produktu, którego nie ma na rynku.
Na rynku zamówień publicznych również inni zamawiający dokonują zakupów urządzeń
HSM i także nie wymagają łącznego, spełniania warunków, poprzez osiągnięcie wydajności
na poziomie wartości będącej wynikiem mnożenia kilku pozycji z wymagań, gdyż
to powoduje, że taki produkt nie istnieje na rynku. Tytułem przykładu Odwołujący wskazuje
poniższe postępowania na dostawę urządzeń HSM:
1) postepowanie prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na „Zakup
infrastruktury techniczno-
systemowej środowisk Access Point (AP) i RINA na potrzeby
EESSI w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych”, Numer referencyjny: TZ/271/49/19.
Przykładowe wymagania Zamawiającego:
W Postępowaniu zostały złożone 3 oferty, za najkorzystniejszą została uznana oferta
wykonawcy: UpWare Sp. z o.o.
2) Postępowanie prowadzone przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych pn. „Dostawa
urządzeń HSM wraz z usługą asysty technicznej na potrzeby realizacji projektów pn.
„Narzędzia Schengen 2.0", numer referencyjny: BPZZ.270.38.2023.
Przykładowe wymagania Zamawiającego:
Najkorzystniejsza została uznana w Postępowaniu oferta wykonawcy: Bazy i Systemy
Bankowe Sp. z o. o.
3) Postępowanie prowadzone przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerowa –
Państwowy Instytut Badawczy pn. „Zakup urządzeń kryptograficznych HSM”, numer
referencyjny: ZWiDIT.2611.15.2022.210.MOR[WTBIW5].
Przykładowe wymagania:
Najkorzystniejsza została uznana w Postępowaniu oferta wykonawcy: Enigma Systemy
Ochrony Informacji Sp. z o.o.
Odwołujący podkreślił, że w żadnym z ww. postępowań, żaden z zamawiających
nie wymagał spełnienia przedmiotowych wymogów łącznie w znaczeniu, że należy
te pozycje pomnożyć aby osiągnąć wymaganą wartość. Co istotne, w każdym z tych
postępowań zostały złożone prawidłowe i ważne oferty, a w konsekwencji została podpisana
umowa w sprawie zamówienia publicznego.
Interpretacja postanowień dokumentacji postępowania na korzyść wykonawców.
Odwołujący podał, że abstrahując od tego, że w niniejszym Postępowaniu nie mamy
do czynienia z jakąkolwiek wadą Postępowania, to nawet jeżeli uznać, że postanowienia
OPZ były niejednoznaczne, ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie,
to nie sposób przyznać im waloru istotności, który pozwalałby na zastosowanie art. 255 pkt.
6 ustawy.
Odwołujący podkreśla, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów i Krajowej Izby
Odwoławczej, wszelkie wątpliwości na gruncie dokumentacji postępowania interpretowane
powinny być na korzyść wykonawcy. Tytułem przykładu przywołał wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 kwietnia 2022 r, sygn. akt., KIO 878/22:
„Izba wskazuje, że zamawiający obowiązany jest formułować swoje intencje w postępowaniu
w sposób, który nie pozwala na dowolną interpretację. W każdej sytuacji, w której możliwe są
różne interpretacje zapisów s.w.z., zachodzi niejednoznaczność s.w.z. Z kolei
niejednoznaczność postanowień s.w.z. nie może powodować negatywnych skutków dla
wykonawców, a wszelkie wątpliwości zamawiający powinien rozstrzygać na korzyść
wykonawcy -
tak orzekła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku o sygn. akt KIO 643/12 z dnia
16 kwietnia 2012 r.: "Badanie i ocenę ofert powinien zamawiający prowadzić
z uwzględnieniem zasady, iż wszelkiego rodzaju niedopowiedzenia, niejasności,
niedoprecyzowania, zawarte w postanowieniach SIWZ należy interpretować na korzyść
wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia. To zamawiającego obciąża
obowiązek takiego przygotowania postępowania, aby postanowienia SIWZ były
jednoznacznie i nie budziły wątpliwości w toku prowadzonej procedury".
Powyższe potwierdza również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt. IV
CSK 363/18:
„Jeżeli powstają wątpliwości co do jednoznaczności postanowień SIWZ
(a szerzej: dokumentacji zamawiającego, w oparciu o którą wykonawcy składają oferty),
muszą być one rozstrzygane na korzyść wykonawcy. Przeciwny wniosek byłby sprzeczny
z art. 29 ust. 1 Pzp. W konsekwencji, jeżeli dokumentacja sporządzona przez
zamawiającego zawiera nieścisłości, nie jest jednoznaczna, nie można negatywnymi
skutkami obciążać oferentów (a więc potencjalnych wykonawców), ale zamawiającego – jako
autora tej dokumentacji.”
Powyższe oznacza, że nawet jeżeli dla Zamawiającego postanowienia pkt. 3.6 poz. 8 oraz
pkt. 3.6 poz. 18 OPZ były niejednoznaczne czy niejasne, czy należy je czytać łącznie,
to zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej powinien
intepretować te niejasności na korzyść wykonawców. Tylko na marginesie Odwołujący
wska
zał, że wszyscy wykonawcy składając ofertę w niniejszym Postępowaniu, w ocenie
Odwołującego, w ten sam sposób rozumieli postawione wymagania w pkt. 3.6 OPZ.
Ponownie należy przypomnieć, że żaden z wykonawców nie zadał pytania o wyjaśnienie
treści SWZ w tym zakresie.
Tym samym, Zamawiający, dokonując oceny i badania złożonych ofert w Postępowaniu,
powinien przyjąć interpretację, że wskazane wymagania w pkt. 3.6. poz. 8 OPZ oraz 3.6.
poz. 18 OPZ należy oceniać w sposób rozłączny. Przyjęcie interpretacji korzystnej
dla wykonawców spowodowałoby to, że każda z ofert byłaby porównywalna. Tym samym,
Zamawiający mógłby dokonać poprawnej oceny i badania ofert.
Co więcej, jeżeli połączenie postawionych przez Zamawiającego wymagań z pkt. 3.6 poz. 8
i 18 OPZ powoduje, że na rynku nie istnieją urządzenia HSM, które te wymagania mogą
spełnić, co oznacza, że jest to świadczenie niemożliwe, to z racjonalnego i logicznego
punktu widzenia należy uznać, że prawidłowa wykładnią przedmiotowych wymagań powinna
prowadzić do wniosku, że wymagania z pkt. 3.6 poz. 8 i 18 OPZ nie mogą być
interpretowane łącznie.
Odwołujący podkreśla, że jest to jedyna logiczna i racjonalna interpretacja ww. postanowień
OPZ, uwzględniająca w szczególności celowościowe znaczenie konieczności spełnienia
wymagań w zakresie parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego sprzętu.
Podstawa unieważnienia Postępowania.
Odwołujący wskazuje, że jak wynika z literalnego brzmienia art. 255 pkt 6 ustawy,
zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Dopiero łączne wystąpienie
wskazanych w ww. przepisie okoliczności skutkuje obowiązkiem jego zastosowania.
W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że aby móc skorzystać z podstawy unieważnienia
postępowania konieczne jest przede wszystkim łączne zaistnienie:
po pierwsze, naruszenia przepisów ustawy regulujących udzielenie zamówienia
(wada postępowania – w tym przypadku omyłka popełniona w trakcie sporządzenia OPZ),
po drugie, wada musi być niemożliwa do usunięcia,
po trzecie, wada ma skutkować niemożliwością zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego.
Oznacza to, że nie wystarczy dla zaistnienia wskazanej przesłanki stwierdzić, że mamy
w danym postępowaniu do czynienia z wadą, ale należy wykazać dodatkowo, że jest ona
niemożliwa do usunięcia, a ponadto, że skutkuje niemożliwością zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego.
Na wyjątkowy charakter unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
wskazuje również m.in. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn.
akt. KIO 3472/22, zgodnie z którym: „Przepis art. 255 pkt 6 p.z.p. odsyła do art. 457 p.z.p.,
w którym wymieniono wszystkie przypadki naruszenia p.z.p. skutkujące koniecznością
unieważnienia umowy. Chodzi więc o takie uchybienia albo też o takie wady, które
uniemożliwiłyby dalsze prowadzenie postępowania. Wystąpienie innych wad postępowania
nie może być przyczyną unieważnienia postępowania na podstawie art. 255 pkt 6 p.z.p.
Zamawiający nie może w sposób całkowicie dowolny pozbawiać wykonawców możliwości
uzyskania zamówienia ze względu na ryzyko unieważnienia umowy. Unieważnienie
postępowania jest wyjątkiem i nie może w jego ramach dochodzić do nadinterpretacji.
Postępowanie o udzielenie zamówienia jest postępowaniem sformalizowanym i podjęcie tak
daleko idącej decyzji jak unieważnienie postępowania musi być oparte na obowiązujących
przepisach p.z.p.”
Wada postępowania uniemożliwiająca zawarcie ważnej umowy musi mieć charakter wady
kluczowej, fundamentalnej, istotnej o dużym znaczeniu. Odwołujący podkreśla, że zgodnie
z art. 7 pkt. 18 ustawy
celem postępowania o udzielenie zamówienia, co do zasady jest
wybór oferty najkorzystniejszej i zawarcie umowy o udzielenie zamówienia, a jego
unieważnienie winno być jedynie wyjątkiem od tej zasady.
Należy podkreślić, że podstawą unieważnienia mogą być tylko wady stanowiące
konsekwencję znaczących uchybień w stosowaniu przepisów odnoszących się
do
prowadzenia
postępowania
spowodowane
przez
zamawiającego.
Zgodnie
ze stanowiskiem doktryny:
Mając na względzie charakter normy prawnej wyrażonej w art. 255 ust. 1 pkt 6 PrZamPubl,
decyzji o unieważnieniu postępowania zamawiający nie może podjąć na podstawie
domniemań i przypuszczeń, tym bardziej jeżeli istnieje realne prawdopodobieństwo, że
zamówienie będzie wykonane zgodnie z wymaganiami zamawiającego (por. wyr. KIO z
22.3.2010 r., KIO/UZP 210/10, Legalis) - Art. 255 PZP red. Sieradzka 2022/Sieradzka
Działanie zamawiającego powinno być pozbawione w odniesieniu do instytucji unieważnienia
postępowania jakiejkolwiek uznaniowości, a interpretacji przesłanek unieważnienia
postępowania należy dokonywać w sposób ścisły przy zachowaniu prymatu wykładni
gramatycznej oraz celowościowej. - Gawrońska-Baran Andrzela i in., Prawo zamówień
publicznych. Komentarz aktualizowany Opublikowano: LEX/el. 2024
Odwołujący podał, że z dużym prawdopodobieństwem, a nawet pewnością Zamawiający
ponownie ogłosi postępowanie na dostawę urządzeń HSM, w którym tylko doprecyzuje,
że postanowienia będące przedmiotem sporu nie należy spełniać łącznie. Jest to o tyle
istotne, że wykonawcy składający ofertę właśnie w taki sposób odczytywali te postanowienia.
Tak więc, Zamawiający ponownie przeprowadzi Postępowanie, w którym wykonawcy złożą
podobne oferty. W ocenie Odwołującego Zamawiający nie podjął nawet próby wywiedzenia,
iż unieważnienie Postępowania w okolicznościach przedmiotowej sprawy było zasadne
i konieczne, podczas, gdy zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Krajowej Izby
Odwoławczej ciąży na nim obowiązek wykazania przeszkody w dalszym prowadzeniu
Postępowania. Tytułem przykładu, należy przywołać wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 24 marca 2022 r., sygn. akt. KIO 667/22, zgodnie z którym: „Niewątpliwie instytucja
unieważnienia postępowania ma charakter wyjątkowy, a tym samym przesłanki
unieważnienia postępowania, w tym określone art. 255 pkt 6 ustawy Pzp nie mogą być
interpretowane rozszerzająco. Wskazany w art. 255 Pzp katalog okoliczności obligujących
do unieważnienia postępowania ma charakter zamknięty. Zamawiający zatem podejmując
czynność unieważnienia postępowania powinien wykazać, że w okolicznościach faktycznych
z których wywodzi podstawę do unieważnienia postępowania brak było możliwości podjęcia
innych alternatywnych czynności, umożliwiających kontynuowanie postępowania, a tym
stanie faktycznym zawarcie umowy.”
Podobnie wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 kwietnia 2022 r. (KIO 881/22):
„Podstawą do unieważnienia postępowania z art. 255 pkt 6 ustawy z dnia 11 września 2019
roku -
Prawo zamówień publicznych jest obarczenie postępowania wadą, przez którą należy
rozumieć wyłącznie takie uchybienia proceduralne, które nie mogą być skorygowane przez
zamawiającego w toku postępowania poprzez unieważnienie lub powtórzenie nieprawidłowej
czynności. Ponadto, wada taka musi uniemożliwić zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Tym samym błędy w postępowaniu
o marginalnym znaczeniu, pozostające bez wpływu na możliwość zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy, nie są wystarczającą podstawą do unieważnienia postępowania.
Powyższe wskazuje, iż konieczne jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy
wystąpieniem wady postępowania a brakiem możliwości zawarcia umowy niepodlegającej
unieważnieniu. Ustalenie, czy w danym postępowaniu wystąpiła wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy, powinno być dokonywane przede
wszystkim poprzez odniesienie określonego naruszenia przepisów Prawa Zamówień
Publicznych do przyczyn, z powodu których zawarta umowa podlega unieważnieniu,
określonych w art. 457 ust. 1 Prawa Zamówień Publicznych. Wady te stanowią
konsekwencję znaczących uchybień, w stosowaniu przepisów odnoszących się
do prowadzenia postępowania, spowodowanych przez zamawiającego.” (vide wyrok z dnia
12 kwietnia 2022 r., sygn. akt KIO 881/22).”
Okoliczności faktyczne przywołane przez Zamawiającego w treści uzasadnienia czynności z
29 lipca 2024 r., nie wpisują się w przesłankę unieważnienia postępowania wskazaną w art.
255 pkt 6 ustawy Pzp. Charakter postanowień pkt. 3.6 poz. 8 i 18 OPZ, na którą wskazuje
Zamawiający, nie powoduje bowiem, że nie jest możliwe zawarcie ważnej umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
Odwołujący podkreśla, że dla profesjonalnych podmiotów działających na rynku IT
wiadomym jest, żadne urządzenie na rynku nie spełnia łącznie postanowień pkt. 3.6 poz. 8
i 18 OPZ, co oznacza, że w rzeczywistości dla wszystkich wykonawców składających oferty
postanowienia te były jednoznaczne i zrozumiałe. Jednoznaczne na tyle, że wykonawcy
nie podjęli nawet próby wyjaśniania tych postanowień w trybie wniosku o wyjaśnienie treści
SWZ.
W tym miejscu należy przywołać wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 kwietnia 2023
r., sygn. akt. KIO 871/23, gdzie Izba podkreśliła, że niejednoznaczna interpretacja
postanowień nie może stanowić przesłanki do unieważnienia postępowania w trybie art. 255
pkt. 6 ustawy Pzp:
„Niejednoznaczna interpretacja postanowień SWZ przez wykonawców
sama w sobie nie może być postrzegana jako nieusuwalna wada postępowania o udzielenie
zamówienia, która powinna skutkować jego unieważnieniem, tylko może być ona traktowana
jako niezamierzony rezultat nieprecyzyjnie, ogólnikowo lub wadliwie sformułowanych
zapisów dokumentacji postępowania. Zamawiający zatem analizując każdorazowo
przesłanki do unieważnienia postępowania w trybie art. 255 pkt 6 p.z.p. powinien mieć
na względzie nie tylko nieusuwalność samej wady, którą obarczone zostało postępowanie,
ale również powinien przewidzieć, czy wada ta może w przyszłości skutkować
unieważnieniem umowy w sprawie zamówienia publicznego, w tym na podstawie regulacji
art. 611 pkt 2 p.z.p.”
Zamawiający ponadto nie wykazał, aby taka „wada” wpisywała się w którąkolwiek przesłankę
unieważnienia umowy, o której mowa w art. 457 ust. 1 ustawy Pzp. Należy podkreślić,
że uzasadnienie faktyczne zawarte w informacji unieważnieniu Postępowania, w ogóle
nie dotyka tej kwestii, a ewentualne późniejsze powoływanie innych okoliczności w tym
zakresie, będzie stanowiło niedozwolone poszerzenie podstaw faktycznych unieważnienia,
a w związku z tym powinno zostać potraktowane przez Krajową Izbę Odwoławczą jako
spóźnione. Zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 17 marca 2023 r., sygn.
akt. KIO 562/23:
„Ustalenie, czy w danym postępowaniu wystąpiła wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy, powinno być dokonywane przede
wszystkim poprzez odniesienie określonego naruszenia przepisów p.z.p.h do przyczyn, z
powodu których zawarta umowa podlega unieważnieniu, określonych w art. 457 ust. 1 p.z.p.
Wady te stanowią konsekwencję znaczących uchybień, w stosowaniu przepisów
odnoszących się do prowadzenia postępowania, spowodowanych przez zamawiającego.”
W Podsumowaniu
Odwołujący podał:
Podjęcie tak daleko idącej decyzji jak unieważnienie Postępowania, wymagało
uzasadnionego stwierdzenia, że OPZ zawiera błędy na tyle doniosłe, że niemożliwym byłoby
złożenie porównywalnych ofert, zgodnych z oczekiwaniami Zamawiającego, a także
skutkujące niemożliwością zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie
zamówienia publicznego. Tymczasem taki wniosek nie jest możliwy do wyprowadzenia
w tym przypadku. Uzasadnienie faktyczne informacji o unieważnieniu Postępowania oraz
analiza treści OPZ i znajomość rynku wskazują, że brak jest argumentów za takim
stanowiskiem, a tylko w takim wypadku byłyby podstawy do uznania, że decyzja
Zamawiającego była prawidłowa.
Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności opisanych w ramach niniejszego Odwołania fakt
unieważnienia Postępowania nie znajduje uzasadnienia, a spełnienie wymagań w zakresie
parametrów technicznych i funkcjonalności dostarczanego sprzętu było możliwe,
co potwierdza fakt złożenia w Postępowaniu 5 ofert. Wymagania ukształtowane przez
Zamawiającego w treści Tomu III – Szczegółowy Opis przedmiotu Zamówienia,
co do sposobu określenia szczegółowych wymagań w zakresie parametrów technicznych
i funkcjonalności sprzętu wskazują, że przedmiot zamówienia można zrealizować
na podstawie OPZ przewidzianego przez Zamawiającego. Co więcej, najbardziej
obiektywnym weryfikatorem opisu przedmiotu zamówienia są wykonawcy w niniejszym
Postępowaniu, którzy działając w konkurencji do siebie, a zarazem będąc profesjonalistami
w swojej branży w ten sam sposób rozumieli postawione wymagania w pkt. 3.6 OPZ.
Odwołujący podkreśla, że przy stosowaniu ustawy Pzp należy brać pod uwagę jej cel.
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w oparciu o przepisy prawa zamówień
publicznych jest postępowaniem bardzo sformalizowanym, co oznacza, że Zamawiający
zobowiązany jest do przygotowania i prowadzenia postępowania z poszanowaniem zasad
udzielania zamówień publicznych, w tym zasady uczciwej konkurencji i przejrzystości, które
w niniejszej sprawie wyrażają się w konieczności realnej oceny okoliczności stanu
faktycznego oraz w zgodzie z obowiązkami nałożonymi przez ustawę na zamawiającego.
Okoliczności niniejszej sprawy świadczą o tym, że Zamawiający podejmując najdalej idącą
decyzję unieważniając Postępowanie zadziałał w sposób bezrefleksyjny i bezpodstawny.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, odwołanie jest w pełni zasadne,
a Odwołujący wniósł o jego uwzględnienie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron oraz uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń
i stanowisk Stron i uczestnika
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje:
I.
Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi
art. 528
ustawy z dnia 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych (dalej
„ustawa”) skutkujących odrzuceniem każdego z odwołania. Odwołania zostały złożone
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 8 sierpnia 2024 roku od czynności z dnia
29 lipca 2024 roku, a kopie
zostały przekazane w ustawowym terminie Zamawiającemu,
co zostało potwierdzone oraz wynika z akt spraw odwoławczych.
Izba ustaliła w odniesieniu do każdego z odwołań, że zostały wypełnione łącznie
przesłanki z art. 505 ust 1 nowej ustawy – Środki ochrony prawnej określone w niniejszym
dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub
miał interes w uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy - to jest
posiadania interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody.
Skład orzekający Izby rozpoznając sprawy odwoławcze uwzględnił akta sprawy
odwoławczej, które zgodnie z par. 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020 roku
w sprawie postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową
Izbę Odwoławczą (Dz. U. z 2020 r. poz. 2453) stanowią odwołanie wraz z załącznikami oraz
dokumentacja postępowania o udzielenie zamówienia w postaci elektronicznej lub kopia
dokumentacji, o której mowa w § 7 ust. 2, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma
kierowane przez Izbę lub Prezesa Izby w związku z wniesionym odwołaniem.
Izba uwzględniła stanowisko Zamawiającego w Odpowiedziach na odwołanie do obu
spraw,
pisma z dnia 22 sierpnia 2024 roku złożone do akt sprawy.
Izba, postanowieniem wydanym w trakcie rozprawy, dopuściła dowód załączony
do odwołania Odwołujacego ESYSCO sp. o.o. z siedzibą w Poznaniu (sygn. akt KIO
2837/24) tj.
opinia techniczna dotycząca wymagań różnych producentów HSM w zakresie
wydajności i operacji wykonywanych na wielu obiektach kryptograficznych w jednym czasie
z dnia 22 lipca 2024 r. wydana przez eksperta normalizacyjnego podpisu elektronicznego M.
T. (dalej: Opinia)
W odniesieniu do dowodów złożonych przez Odwołujacego ESYSCO sp. o.o.
z siedzibą w Poznaniu w związku z umorzeniem postępowania odwoławczego w zakresie
zarzutu nr 2, dowody te odnoszące się do oceny oferty Odwołujacego, poza ww. Opinią,
stały się zbędne.
II.
W odniesieniu do obu spraw odwoławczych w zakresie wniosków o odrzucenie:
Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi
art. 528 nowej ustawy skutkujących odrzuceniem każdego z odwołań. Odwołania zostały
złożone do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 8 sierpnia 2024 roku, od czynności podjętej
przez Zamawiającego w dniu 29 lipca 2024 roku.
W odniesieniu do wniosków Zamawiającego zgłoszonych w Odpowiedziach
na odwołanie do obu spraw (pisma z dnia 22 sierpnia 2024 roku złożone do akt sprawy),
tj. o odrzucenie odwołania sygn. akt KIO 2837/24 w zakresie zarzutu 1 oraz o odrzucenie
odwołania sygn. akt KIO 2845/24 z uwagi na dyspozycję przepisu art. 528 pkt 5 ustawy,
z którego wynika, że Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że odwołanie dotyczy
czynności, którą Zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku lub sądu lub w przypadku
uwzględnienia zarzutów przedstawionych w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu – Izba wnioski te uznała za niezasadne.
W zakresie ustalenia stanu faktycznego wskazać należy, że w dniu 1 sierpnia 2024
roku Izba w sprawie o sygn. akt KIO 2536/24 postanowieniem umorzyła postępowanie
odwoławcze, lecz podstawą umorzenia postępowania odwoławczego było dokonanie przez
Zamawiającego czynności z dnia 29 lipca 2024 roku tj. czynności unieważnienia czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 8 lipca 2024 roku oraz unieważnienie postępowania
o udzielnie zamówienia. Podstawą umorzenia postępowania odwoławczego nie była
czynność uwzględnienia przez Zamawiające w ówczesnej sprawie odwoławczej zarzutów
odwołania.
Znajduje powyższe również odzwierciedlenie w stanowisku Zamawiającego wyrażonym
w piśmie z dnia 29 lipca 2024 roku „Wniosek o umorzenie postępowania odwoławczego”
(w aktach sprawy), gdzie Zamawiający jednoznacznie podał:
Działając w imieniu i na rzecz Zamawiającego, na podstawie art. 521 ust. 1 ustawy z dnia 11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1605, ze zm.)
wnoszę o umorzenie postępowania odwoławczego toczącego się w sprawie o sygn. akt KIO
W dniu 29 lipca 2024 r. Zamawiający, zgodnie z żądaniem podniesionym w odwołaniu
wniesionym
przez Esysco sp. z o.o. (postępowanie odwoławcze w sprawie o sygn. akt KIO
2536/24) dokonał unieważnienia postępowania, w którym wniesione zostało odwołanie.
W konsekwencji, przedmiotowe postępowanie odwoławcze stało się z innej przyczyny
zbędne.
Zgodnie z powyższym sam Zamawiający wskazał na zbędność prowadzenia postępowania
odwoławczego, co wyczerpuje przesłanki z art. 568 pkt 2 ustawy.
Jednoznacznie
podstawa
umorzenia
postępowania
odwoławczego
wybrzmiewa
w uzasadnieniu faktycznym ww. postanowienia, gdzie Izba podała:
Biorąc pod uwagę powyższe stanowiska Zamawiającego z odpowiedzi na odwołanie
i z
wniosku, a także czynność unieważnienia przetargu, podzielając w tym względzie
argumentację Zamawiającego Izba uznała, że niniejsze postępowanie odwoławcze stało się
zbędne z powodu jego unieważnienia.
W związku z powyższym należy wskazać, że dyspozycja przepisu art.568 pkt 2 ustawy Pzp
przewiduje, że Izba umarza postępowania odwoławcze, w formie postanowienia,
w
przypadku stwierdzenia, że dalsze postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne lub
niedopuszczalne.
W zakresie rozpoznania wniosków Zamawiającego bezprzedmiotowa pozostaje inna
czynność jakiej dokonał w postępowaniu o zamówienie w dniu 29 lipca 2024 roku
tj. czynność uwzględnienia zarzutów odwołania w sprawie o sygn. akt KIO 2536/24. Jak
wskazano powyżej, w zbiegu dwóch czynności Zamawiającego z dnia 29 lipca 2024 roku,
Izba ww. sprawie odwoławczej umorzyła postępowanie odwoławcze, w związku
ze stwierdzeniem
, że dalsze postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne
lub niedopuszczalne
z uwagi na unieważnienie przez Zamawiającego czynności stanowiącej
podstawę wniesienia odwołania, tj. czynności z dnia 8 lipca 2024 roku. W tych
okolicznościach dla oceny czynności wykonawców w ramach postępowania o zamówienie
oraz korzystania ze środków ochrony prawnej znaczenie prawne ma jedynie postanowienie
wydane w ramach ówcześnie prowadzonego postępowania odwoławczego. To oznacza
natomiast, że w stanie prawnym jaki uwzględniać należy przy rozpoznaniu przesłanek
odrzucenia odwołania nie ma miejsca na stwierdzenie podstawy odrzucenia w oparciu
o art. 528 pkt 5 ustawy
, ponieważ w postępowaniu odwoławczym w sprawie o sygn. akt KIO
nie wydano postanowienia o umorzeniu postępowania w związku z uwzględnieniem
przez Zamawiającego zarzutów odwołania w całości tj. nie wydano postanowienia
na podstawie art. 568 pkt 3 ustawy
. Przyjęcie takiego sposobu oceny przesłanek odrzucenia
odwołania (i oparcia ich na czynności Zamawiającego niestanowiącej podstawy wydania
postanowienia o umorzeniu postępowania), jak prezentuje to Zamawiający w swoim
stanowisku pisemnym, prowadziłoby do pozbawienia wykonawców możliwości
kwestionowania czynności Zamawiającego dokonanych w ramach postępowania
o zamówienie, po wcześniejszym unieważnieniu przez Zamawiającego czynności
stanowiącej postawę wnoszenia odwołania.
IV.
W zakresie umorzenia postępowania odwoławczego Sygn. akt KIO 2837/24
w odniesieniu do zarzutu 2 odwołania:
Izba ustaliła na podstawie akt postępowania odwoławczego, że pismem z dnia 29
lipca 2024 roku, że Zamawiający oświadczył:
Zamawiający - Centrum Informatyki Resortu Finansów unieważnia dokonaną w dniu 8 lipca
2024 r. czynność wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu i jednocześnie, działając
na podstawie art. 260 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2023 r. poz. 1605, ze zm.), dalej: „ustawa Pzp”, informuje, że unieważnia
postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawę sieciowych, sprzętowych modułów
bezpieczeństwa (Hardware Security Module, „HSM”) dla Centrum Informatyki Resortu
finansów, nr postępowania: PN/3/24/IMTV, dalej: „Postępowanie”.
Zgodnie z powyższą informacją Zamawiający unieważnił czynność wyboru oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu. W zakresie zarzutu 2 odwołania Odwołujący podnosił
naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 16 pkt 1 i 2 w zw. z art. 17 ust. 1, 2 i 3 w zw. z
art. 218 ust. 2 ustawy
– przez zaniechanie unieważnienia czynności odrzucenia oferty
Odwołującego jako niezgodnej z warunkami zamówienia, w sytuacji gdy oferta
Odwołującego była zgodna z warunkami zamówienia, a zwłaszcza spełniała wymagania
określone w Tomie III SWZ – OPZ, punkt 3.6. poz. 8 tabeli oraz poz. 18 tabeli, gdyż nie miały
one (i nie mogły być) spełnione łącznie, a tym samym przeprowadzeniu postępowania
w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania
wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Zamawiający w piśmie procesowym „Odpowiedź na odwołanie” wniósł o umorzenie
postępowania odwoławczego z uwagi na dyspozycję przepisu art. 568 pkt 2 ustawy,
z którego wynika, że Izba umarza postępowanie odwoławcze, w formie postanowienia,
w przypadku stwierdzenia, że dalsze postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne lub
niedopuszczalne.
Izba podzieliła stanowisko i uznała za zasadny wniosek Zamawiającego.
Zgodnie z art. 253 ust. 1 ustawy -
Niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty
zamawiający informuje równocześnie wykonawców, którzy złożyli oferty, o:
wyborze najkorzystniejszej oferty, podając nazwę albo imię i nazwisko, siedzibę
albo miejsce zamieszkania, jeżeli jest miejscem wykonywania działalności wykonawcy,
którego ofertę wybrano, oraz nazwy albo imiona i nazwiska, siedziby albo miejsca
zamieszkania, jeżeli są miejscami wykonywania działalności wykonawców, którzy złożyli
oferty, a także punktację przyznaną ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączną
punktację,
2) wykonawcach, których oferty zostały odrzucone
podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Na podstawie powyższego przepisu jednoznacznie wymaga stwierdzenia, że informacja
o wyborze oferty najkorzystniejszej musi zawierać informacje o ofercie wybranej w ramach
postępowania oraz o wykonawcach, których oferty zostały odrzucone z postępowania, w tym
zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne powyższych czynności.
Informacja przekazana wykonawcom biorącym udział w postępowaniu na podstawie art. 253
ust. 1 ustawy stanowi emanację czynności Zamawiającego, bowiem tylko w taki sposób
ustawodawca przewiduje jej upublicznienie, podanie do wiadomości wykonawcą biorącym
udział w postępowaniu. Jednocześnie podlega podkreśleniu, że czynność tą należy
postrzegać w całości, to znaczy, że musi być ona dokonana w taki sposób jak określony w
przepisie katalog informacji. Tym samym, w ramach rozpoznawanej sprawy, Zamawiający
unieważniając czynność z dnia 8 lipca 2024 roku dokonał unieważnienia czynności jaka
została przez niego upubliczniona to jest zarówno w zakresie wybranej oferty jak i ofert
odrzuconych. Skoro nie ma ustawowej możliwości „dzielenia” informacji z art. 523 ust. 1
ustawy, a Zamawiający obowiązany jest do podania określonych tam danych jednocześnie,
to nie ma możliwości również unieważnienia tylko części tych informacji.
Izba uznała, że postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu 2 należy umorzyć
na podstawie art. 568 pkt 2 ustawy jako, że dalsze postępowanie w tym zarzucie stało się
zbędne i niedopuszczalne, bowiem pismem z dnia 29 lipca 2024 roku Zamawiający
unieważnił czynność z dnia 8 lipca 2024 roku, tym samym w ocenie Izby unieważnił
czynność o jakiem w całości mowa w regulacji art. 253 ust. 1 ustawy.
Zgodnie z art. 568 pkt 2 ustawy Izba umarza postępowanie odwoławcze, w formie
postanowienia, w przypadku stwierdzenia,
że dalsze postępowanie stało się z innej
przyczyny zb
ędne lub niedopuszczalne.
W oparciu o stanowiskiem doktryny „podstawą do umorzenia postępowania jest również
stwierdzenie przez Izbę, że postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne
lub niedopuszczalne. Ustawodawca nie doprecyzował, o jakie sytuacje chodzi. Z pewnością
dyspozycją przepisu objęte będą sytuacje utraty bytu prawnego przez stronę odwołania,
na skutek likwidacji lub śmierci odwołującego. Wydaje się również, że podstawa umorzenia
zaistnieje, jeśli zamawiający przed zakończeniem rozprawy unieważni postępowanie,
wówczas spór stanie się bezprzedmiotowy, a ewentualnemu zaskarżeniu w drodze
odwołania będzie podlegała nowa czynność zamawiającego.” (Komentarz Prawo Zamówień
Publicznych, pod red. Marzeny Jaworskiej, Wydawnictwo C. H. Beck, W-wa 2021, str. 1236).
Ponadto, jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 stycznia 2019 r.
III CZP 55/18, w którym SN analizował rozbieżność orzeczniczą skutku procesowego
następczej utraty interesu prawnego: przyczyna umorzenia postępowania określona w art.
355 § 1 kpc jako zbędność postępowania stanowi ogólny przejaw uznania przez
ustawodawcę, że nie jest dopuszczalne kontynuowanie postępowania w sytuacji, w której
jego cel został osiągnięty w inny sposób. W rezultacie wydanie wyroku stało się zbędne.
Pojęcie zbędności wydania wyroku jako przyczyny umorzenia postępowania wiązane jest
najczęściej z szeroko pojętą następczą bezprzedmiotowością postępowania. Stanowi ona jej
swoisty korelat (zbędność wydania wyroku jako następstwo odpadnięcia przedmiotu
postępowania ewentualnie inne przypadki niecelowości wydawania wyroku). Dalej Sąd
wywiódł, że skoro wskutek zgaśnięcia interesu prawnego powoda - zazwyczaj w rezultacie
uzyskania ochrony prawnej poszukiwanej w toczącym się postępowaniu poza jego ramami -
proces cywilny nie może doprowadzić do oczekiwanego przez powoda rezultatu (choćby
powództwo to w chwili wniesienia było całkowicie zasadne), to dalsze procedowanie
w kierunku wydania wyroku oddalającego to powództwo staje się zbyteczne i bezcelowe.
W konsekwencji trzeba przyjąć, że w sytuacji, w której potrzeba udzielenia żądanej przez
strony ochrony prawnej uległa dezaktualizacji, wydanie orzeczenia kończącego
postępowanie w sprawie o charakterze procesowym w postaci umorzenia procesu jest
w pełni wystarczające dla uczynienia zadość prawu stron do sądu i rzetelnego procesu.
Wymaga także podkreślenia, że zgodnie z treścią art. 552 ust. 1 ustawy Izba wydając
orzeczenie bierze pod uwagę stan rzeczy ustalony na moment zamknięcia postępowania
odwoławczego. Ustawodawca przewidział zatem sytuację, w której może dojść do zmian
w toku postępowania odwoławczego – co Izba zobowiązana jest uwzględnić wydając
orzeczenie w sprawie w toku postępowania przed Izbą.
V.
W zakresie zarzutu 1 w sprawie o sygn. akt KIO 2837/24
oraz w zakresie odwołania sygn. akt KIO 2845/24
W zakresie rozpoznania zarzutów ww. odwołań Izba ustaliła, że pismem z dnia
29 lipca 2024 roku Zamawiający przekazał następującą informację:
Zamawiający - Centrum Informatyki Resortu Finansów unieważnia dokonaną w dniu 8 lipca
2024 r. czynność wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu i jednocześnie, działając
na
podstawie art. 260 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2023 r. poz. 1605, ze zm.), dalej: „ustawa Pzp”, informuje, że unieważnia
postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawę sieciowych, sprzętowych modułów
bezpieczeństwa (Hardware Security Module, „HSM”) dla Centrum Informatyki Resortu
finansów, nr postępowania: PN/3/24/IMTV, dalej: „Postępowanie”.
Uzasadnienie faktyczne:
W dniu 18 lipca 2024 r. Wykonawca Esysco sp. z o.o. złożył odwołanie wobec zaniechania
odrzucenia ofert wykonawców ITRun Consulting sp. z o.o. oraz konsorcjum firm Pentacomp
Systemy Informatyczne S.A.
– Lider Konsorcjum i Enigma Systemy Ochrony Informacji
sp. z o.o.
– Partner Konsorcjum, w sytuacji gdy treść ofert tych wykonawców jest niezgodna
z warunkami zamówienia, a w konsekwencji niezasadne dokonanie wyboru oferty złożonej
przez ITRun Consulting sp. z o.o. jako najkorzystniejszej w postępowaniu, w sytuacji gdy
wszystkie złożone w postępowaniu oferty podlegały odrzuceniu, co w konsekwencji powinno
prowadzić do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia, a tym samym
przeprowadzeniu postępowania w sposób sprzeczny z zapewnieniem zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców, a także zasadą przejrzystości.
Wyjaśnić należy, że w pkt 3.6. poz. 8 opisu przedmiotu zamówienia, dalej: „OPZ”
Zamawiający wymagał, aby urządzenie HSM posiadało możliwość przechowywania
i operowania na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000). Zamawiający dopuścił
osiągnięcie funkcjonalności poprzez dostarczenie rozwiązania, które przechowuje klucze
kryptograficzne poza urządzeniem HSM, z uwzględnieniem zapewnienia przez Wykonawcę
wszystkich niezbędnych komponentów do osiągnięcia funkcjonalności. Jednocześnie w pkt
3.6. poz. 18 OPZ Zamawiający wskazał, że urządzenie HSM musi posiadać wydajność co
najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz 2000
podpisów kluczem ECC P256.
Zamawiający przyjął, że wymaganie z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ należy czytać łącznie tzn.,
że urządzenie HSM operujące na wielu kluczach jednocześnie ma posiadać wymaganą
i opisaną w pkt 3.6. poz. 18 OPZ wydajność. Niemniej, połączenie postawionych przez
Zamawiającego warunków z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ powoduje, że na runku nie istnieją
urządzenia HSM, które te wymagania mogą spełnić. Urządzenie, które mogłoby osiągnąć
wynik 1000 podpisów na sekundę za pomocą 1000 różnych kluczy kryptograficznych
cechowałoby się wydajnością rzędu 1 000 000 podpisów na sekundę przy użyciu klucza
RSA o długości 2048 bitów.
Z wiedzy Zamawiającego wynika, że obecnie żaden z producentów nie oferuje tak
zaawansowanych technologicznie urządzeń HSM. Tym samym, Zamawiający formułując
opis
przedmiotu zamówienia określił wymagania wobec urządzeń HSM, których żaden
z wykonawców biorących udział w Postępowaniu nie mógł spełnić.
Nadmienić należy, że powyższe informacje Zamawiający powziął z treści wniesionego przez
Esysco sp. z o.o. odwołania oraz z przedłożonej w trakcie postępowania odwoławczego
przez
tego wykonawcę opinii technicznej.
W konsekwencji, opisane przez Zamawiającego wymagania z pkt 3.6. poz. 8 i 18 były
z jednej
strony niejednoznaczne ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie,
z drugiej zaś strony stały się niemożliwe do spełnienia przez wykonawców biorących udział
w Postępowaniu.
Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 387 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks
cywilny (Dz.U. z 2024 r. poz. 1061) niemożliwość świadczenia musi mieć charakter
obiektywny, pierwotny i trwały. Świadczenie jest obiektywnie niemożliwe, jeśli nie może go
spełnić nie tylko dłużnik ale każda inna osoba. W stanie faktycznym Postępowania
wykonanie
przedmiotu zamówienia jest obiektywnie niemożliwe, ponieważ żaden
z wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia nie dysponuje urządzeniami
spełniającymi
wymagania
Zamawiającego,
co
zostało
potwierdzone
powyżej.
O niemożliwości pierwotnej (uprzedniej) mówimy w przypadku, gdy niemożliwość
świadczenia istnieje już w chwili zawarcia umowy, z czym mielibyśmy do czynienia w ramach
Postępowania. Omawiana niemożliwość świadczenia ma również charakter trwały.
Tym samym, Zamawiający opisując przedmiot zamówienia wskazał na wymagania, których
żaden z wykonawców ubiegających się o udzielenie przedmiotowego zamówienie nie jest
w stanie spełnić. Prowadzone zatem przez Zamawiającego Postępowanie podlega
unieważnieniu z uwagi na jego niemożliwą, na tym etapie, do usunięcia wadę.
Uzasadnienie prawne:
Przepis art. 255 pkt 6 ustawy Pzp, który stanowi, że Zamawiający unieważnia postępowanie
o udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Podkreślenia wymaga, że na obecnym etapie postępowania Zamawiający nie jest
uprawniony
do zmiany określonych w OPZ wymagań. Jednocześnie wymagania
te powodują, że prowadzone przez Zamawiającego Postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego.
W ocenie Izby:
Zgodnie z art. 255 pkt 6 ustawy Z
amawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Z przywołanego przepisu wynika zatem, że dokonanie tej czynności przez zamawiającego
wymaga kumulatywnego wystąpienia w prowadzonym postępowaniu:
naruszenia przepisów ustaw, czyli wady,
(2) której nie da się już usunąć,
(3) a
powoduje ona, że zawarta umowa podlegałaby unieważnieniu.
Ostatnia z ww.
przesłanek została doprecyzowana w art. 457 ust. 1 ustawy, który stanowi,
że umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający:
1) z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia, zawarł umowę ramową lub ustanowił
dynamiczny system zakupów bez uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień
Publicznych albo przekazania Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenia
wszczynającego postępowanie lub bez wymaganego ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie
wszczynające postępowanie, jeżeli zmiany miały znaczenie dla sporządzenia wniosków
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert;
2) zawarł umowę z naruszeniem art. 264 lub art. 308 ust. 2 lub 3 lub art. 421 ust. 1 lub 2 albo
art. 577, jeżeli uniemożliwiło to Krajowej Izbie Odwoławczej uwzględnienie odwołania przed
zawarciem umowy;
3) zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 216 ust. 2;
4) z
naruszeniem art. 314 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i 4, art. 315 lub art. 422 ust. 2 lub 3 udzielił
zamówienia objętego umową ramową;
5) z naruszeniem art. 323, art. 324 lub art. 391 ust. 4 lub 5 udzielił zamówienia objętego
dynamicznym systemem zakupów.
W tym miejscu należy podkreślić, że ponieważ art. 457 ust. 1 ustawy zawiera zamknięty
katalog pięciu okoliczności, związanych z naruszeniem konkretnie wskazanych tam
przepisów ustawy dotyczących prowadzenia postępowania o udzielnie zamówienia,
w których umowa w sprawie zamówienia publicznego podlega unieważnieniu –
unieważnienie postępowania na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy jest możliwe wyłącznie
wtedy, gdy udzielenie zamówienia prowadziłoby do zaistnienia jednej z tych pięciu sytuacji,
o których mowa w art. 457 ust. 1 ustawy.
Podkreślenia wymaga (za wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 maja 2022
roku sygn. akt KIO 1074/22),
że pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz.U. Nr 19, poz. 177, dalej: „popzp”)
pierwotnie
przyznano
Z
amawiającemu szerokie uprawnienie do unieważnienia
prowadzonego postępowania, gdyż w ramach katalogu zawartego w art. 146 ust. 1 popzp
znalazły się również przesłanki nieważności umowy o charakterze klauzul generalnych: gdy
zamawiający dokonał wyboru oferty z rażącym naruszeniem ustawy [w pkt 5] albo w
postępowaniu doszło do naruszenia przepisów określonych w ustawie, które miało wpływ na
wynik tego postępowania [w pkt 6].
Natomiast od 29 stycznia 2010 r. obowiązywał już zbliżony do aktualnego stan prawny,
w którym analogiczna przesłanka z art. 93 ust. 1 pkt 7 popzp [odpowiednika art. 255 pkt 6
ustawy
] była doprecyzowana w 146 ust. 1 pkt 1-7 popzp [odpowiedniku art. 457 ust. 1 pkt 1-5
pzp], czyli uprawnienie Z
amawiającego do unieważnienia prowadzonego postępowania jako
obarczonego nieusuwalną wadą ograniczone zostało do zamkniętego katalogu kazuistycznie
uregulowanych sytuacji, w których umowa w sprawie zamówienia publicznego podlega
unieważnieniu.
Jednocześnie w znowelizowanym art. 146 ust. 6 popzp zawarto przepis o charakterze
klauzuli generalnej, uprawniający wyłącznie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (dalej:
„Prezesa UZP”) do wystąpienia do sądu o unieważnienie umowy w przypadku dokonania
przez Z
amawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem
przepisu ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. Z jednej strony
nastąpiło zatem ograniczenie podmiotowe legitymacji czynnej wyłącznie do Prezesa UZP,
a
więc z pomięciem Zamawiających, z drugiej zakres przedmiotowy podstawy
unieważnienia, w stosunku do poprzednio obowiązujących art. 146 ust. 1 pkt 5 i 6 popzp
(nawet łącznie rozważanych), uległ dalszemu rozszerzeniu, gdyż wystarczające było, aby
wada postępowania potencjalnie mogła mieć, a nie rzeczywiście miała, wpływ na jego wynik.
W doktrynie i orzecznictwie ukształtowało się jednak przekonanie, że wykładnia literalna
znowelizowanego art. 146 ust. 6 popzp prowadzi do absurdalnych rezultatów,
gdyż zamawiający zmuszeni byliby do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego
w wyniku przeprowadzenia postępowań obarczonych poważnymi i nieusuwalnymi wadami
i
wyczekiwania, czy ewentualnie Prezes UZP wystąpi z powództwem o stwierdzenie
nieważności takiej umowy. Innymi słowy oznaczałoby to przyzwolenie na zawieranie umów,
które mogłyby podlegać późniejszej eliminacji z obrotu prawnego, przy czym stwierdzenie
wystąpienia okoliczności skutkujących unieważnieniem tych umów było możliwe lub wręcz
nastąpiło jeszcze przed ich zawarciem. Stąd orzecznictwo i doktryna stanęły na stanowisku,
że Zamawiający przy unieważnianiu prowadzonego postępowania na podstawie art. 93 ust.
1 pkt 7 popzp jest również uprawniony do brania pod uwagę okoliczności mieszczących się
w klauzuli generalnej z art. 146 ust. 6 popzp
Natomiast w aktualnym stanie prawnym z art. 459 ust. 1 pkt 2 ustawy
wynika, że Prezes
UZP może wystąpić do sądu o unieważnienie umowy wyłącznie w tych sytuacjach, o których
mowa w art. 457 ust. 1 ustawy
, czyli w tych samych, w których Zamawiający mógł zapobiec
zawarciu tej umowy dzięki unieważnieniu postępowania jako obarczonego nieusuwalną
wadą. Należy zaznaczyć, że art. 256 ustawy przyznaje dodatkowo zamawiającemu
uprawnienie do
unieważnienia postępowania, ale wyłącznie przed upływem terminu
składania ofert, jeżeli wystąpiły (bliżej niesprecyzowane w tym przepisie) okoliczności
powodujące,
że
dalsze
prowadzenie
postępowania
byłoby
nieuzasadnione.
W przeciwieństwie do art. 255 pkt 6 pzp w zw. z art. 457 ust. 1 ustawy, przesłanka
unieważnienia z art. 256 ustawy jest nieostra i pozostawia Zamawiającemu pewien luz
decyzyjny co do tego, w jakiej sytuacji uzna, że dalsze prowadzenie postępowania jest
nieuzasadnione. Przy czym oczywiste jest, że chodzi o okoliczności, które zaistniały lub
ujawniły się po wszczęciu postępowania, ale nie później niż do upływu terminu składania
ofert.
W ocenie Izby w
ymaga w tym miejscu podkreślenia, że wystąpienie innych wad, niż
podane w art. 457 ust. 1 ustawy,
może być podstawą unieważnienia postępowania
na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy
, co wynika z art. 457 ust. 4 ustawy zgodnie z którym,
z
przyczyn, o których mowa w ust. 1 oraz art. 458, nie można żądać stwierdzenia
nieważności umowy na podstawie art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks
postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.) a contrario, można żądać
w oparciu o art. 189 kpc stwierdzenia nieważności umowy na podstawie innych przyczyn niż
wymienione w art. 457 ust. 1 ustaw,
y o ile wykazane zostanie, że postępowanie było
obarczone niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Podkreślić należy zatem,
że katalog przesłanek unieważnienia umowy nie jest katalogiem zamkniętym.
Mając na uwadze powyższe, dla rozpoznania przedmiotowych spraw odwoławczych
niezbędne jest dokonanie oceny w zakresie wykazania przez Zamawiającego przesłanek
z art. 255 ust. 6 ustawy.
W pierwszej kolejności należy odnieść się do przesłanki naruszenia przepisów ustawy
w kontekście wady postępowania w przedmiotowym postępowaniu w odniesieniu do opisu
przedmiotu zamówienia zawierającego wymagania w zakresie świadczenia niemożliwego
do spełnienia.
Izba ustaliła, że zgodnie z TOM III SWZ - SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU
ZAMÓWIENIA,
w punkcie
3. Przedmiot zamówienia:
3.1. Zamówienie obejmuje dostawę wraz z rozładunkiem Sprzętu tj.:
3.1.1. 9 sieciowych urządzeń HSM (spełniających wymagania zawarte w pkt. 3.6 OPZ) wraz
z Oprogramowaniem i dokumentacją wraz z zamontowaniem, podłączeniem oraz
uruchomieniem
w punkcie
3.6. Szczegółowe wymagania w zakresie parametrów technicznych i
funkcjonalności dostarczanego Sprzętu (w tabeli):
Wymagane
………
8. Urządzenie HSM musi posiadać możliwość przechowywania i operowania na wielu
kluczach jednocześnie (co najmniej 1000). Zamawiający dopuszcza osiągnięcie
funkcjonalności poprzez dostarczenie rozwiązania, które przechowuje klucze kryptograficzne
poza urządzeniem HSM, z uwzględnieniem zapewnienia przez Wykonawcę wszystkich
niezbędnych komponentów do osiągnięcia funkcjonalności.
…
18.Urządzenie HSM musi posiadać wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę
kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz 2000 podpisów kluczem ECC P256
W
stanowisku
Zamawiającego
uzasadniającego
podstawę
unieważnienia
postępowania o udzielenie zamówienia czytamy miedzy innymi:
Zamawiający przyjął, że wymaganie z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ należy czytać łącznie tzn.,
że urządzenie HSM operujące na wielu kluczach jednocześnie ma posiadać wymaganą
i opisaną w pkt 3.6. poz. 18 OPZ wydajność. Niemniej, połączenie postawionych przez
Zamawiającego warunków z pkt 3.6. poz. 8 i 18 OPZ powoduje, że na runku nie istnieją
urządzenia HSM, które te wymagania mogą spełnić. Urządzenie, które mogłoby osiągnąć
wynik 1000 podpisów na sekundę za pomocą 1000 różnych kluczy kryptograficznych
cechowałoby się wydajnością rzędu 1 000 000 podpisów na sekundę przy użyciu klucza
RSA o długości 2048 bitów.
Z wiedzy Zamawiającego wynika, że obecnie żaden z producentów nie oferuje tak
zaawansowanych technologicznie urządzeń HSM. Tym samym, Zamawiający formułując
opis
przedmiotu zamówienia określił wymagania wobec urządzeń HSM, których żaden
z wykonawców biorących udział w Postępowaniu nie mógł spełnić.
Nadmienić należy, że powyższe informacje Zamawiający powziął z treści wniesionego przez
Esysco sp. z o.o. odwołania oraz z przedłożonej w trakcie postępowania odwoławczego
przez
tego wykonawcę opinii technicznej.
W konsekwencji, opisane przez Zamawiającego wymagania z pkt 3.6. poz. 8 i 18 były
z jednej
strony niejednoznaczne ponieważ nie wskazywały, że należy je czytać łącznie,
z drugiej zaś strony stały się niemożliwe do spełnienia przez wykonawców biorących udział
w Postępowaniu.
Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 387 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks
cywilny (Dz.U. z 2024 r. poz. 1061) niemożliwość świadczenia musi mieć charakter
obiektywny, pierwotny i trwały. Świadczenie jest obiektywnie niemożliwe, jeśli nie może go
spełnić nie tylko dłużnik ale każda inna osoba. W stanie faktycznym Postępowania
wykonanie
przedmiotu zamówienia jest obiektywnie niemożliwe, ponieważ żaden
z wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia nie dysponuje urządzeniami
spełniającymi
wymagania
Zamawiającego,
co
zostało
potwierdzone
powyżej.
O niemożliwości pierwotnej (uprzedniej) mówimy w przypadku, gdy niemożliwość
świadczenia istnieje już w chwili zawarcia umowy, z czym mielibyśmy do czynienia w ramach
Postępowania. Omawiana niemożliwość świadczenia ma również charakter trwały.
Przechodząc do rozpoznania zarzutów odwołań koniecznym jest odniesienie się
do twierdzeń Zamawiającego dotyczących opisu przedmiotu zamówienia.
W ocenie Izby podstawą do oceny spełnienia wymienionej wyżej przesłanki wady jest treść
opisu przedmiotu zamówienia. W ocenie Izby na podstawie istniejącego Tomu III –
szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia Zamawiający prawidłowo stwierdził, że taka
konstrukcja opisu przedmiotu zamówienia skutkuje niedającą się usunąć na tym etapie
postępowania o zamówienie wadą skutkującą zaistnieniem podstawy do unieważnienia
postępowania o udzielnie zamówienia publicznego.
Podkreślenia wymaga, że opis przedmiotu zamówienia, jak wszelkie postanowienia SWZ
musi być czytany literalnie, czyli dokładnie w sposób jaki został określony. Z treści zawartych
w opisie
przedmiotu zamówienia przez Zamawiającego wynika jakie wymagania ma spełniać
oferowane urządzenie. W pierwszej kolejności Izba podkreśla, że dokonując oceny
czynności Zamawiającego ma na uwadze dokumenty zamówienia, które stanowią podstawę
oceny czynności Zamawiającego z dnia 29 lipca 2024 roku tj. unieważnienia postępowania
o udzielnie zamówienia publicznego.
Na podstawie
szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia (dalej opis przedmiotu
zamówienia) w tabeli w punkcie 3.6 Zamawiający wprowadził w punkcie 8 tabeli wymaganie,
zgodnie z którym Urządzenie HSM musi posiadać możliwość przechowywania i operowania
na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000). Wynika z tego, że wymaganiem
Zamawiającego było aby możliwe było operowanie na wielu kluczach jednocześnie,
co najmniej 1000. Zgodnie z tabelą zawierającą opis wymagań w punkcie 3.6 opisu
przedmiotu zamówienia Zamawiający jednoznacznie wskazał, że określone parametry
w tabeli są Wymagane. Odniósł to do wszystkich określonych w tabeli parametrów,
co oznacza, że każdy z nich musi zostać spełniony przez oferowane urządzenie HSM. Tym
samym wymagania z punktu 18 tabeli, odnoszące się do: Urządzenie HSM musi posiadać
wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz
2000 podpisów kluczem ECC P256, również muszą zostać spełnione przez oferowane
urządzenie HSM.
Z powyższego wynika zatem, że punkt 8 tabeli dotyczy wymagania co do urządzenia HSM
przechowywania i operowania na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000), a punkt
18 tabeli
dotyczy wydajności urządzenia HSM co najmniej 1000 podpisów na sekundę
kluczem RSA
o długości 2048 bitów, oraz 2000 podpisów kluczem ECC P256 to w efekcie,
mając na uwadze, że są to wymagania jakie dane urządzenie miało spełniać oznacza,
że argumentacja Zamawiającego co do jednoczesności spełnienia tych wymagań jest
zasadna. Punkt 8 tabeli dotyczy wielu kluczy jednocześnie (co najmniej 1000),
przechowywania i operowania, natomiast punkt 18 tabeli
dotyczy wydajności klucza,
co najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA o długości 2048 bitów, oraz 2000
podpisów kluczem ECC P256.
Mając na uwadze powyższe za słuszne należy w ocenie Izby uznać stanowisko
Zamawiającego, że Urządzenie, które mogłoby osiągnąć wynik 1000 podpisów na sekundę
za pomocą 1000 różnych kluczy kryptograficznych cechowałoby się wydajnością rzędu 1 000
000 podpisów na sekundę przy użyciu klucza RSA o długości 2048 bitów. Izba podkreśla
w tym miejscu, że wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę, określona w punkcie
18 tabeli, odnosi się do klucza RSA o długości 2048 bitów. Zestawiając wymaganie odnośnie
urz
ądzenia HSM co do ilości przechowywania i operowania jednocześnie na co najmniej
1000 kluczy z wymaganiem wydajności co najmniej 1000 podpisów na sekundę klucza RSA
o długości 2048 bitów pozwala na jednoznaczne, oparte na literalnym brzmieniu wymagania
opisu przedmiotu zamówienia stwierdzenie, że Zamawiający opisał urządzenie, które
w zasadzie nie jest oferowane na rynku, co było zgodnym stanowiskiem pomiędzy Stronami.
W argumentacji Odwołujący (sygn. akt KIO 2845/24) podnosił, że istotnym dla oceny
jest wydajność klucza, przy czym pominął, że zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia
urządzenie HSM ma spełnić również wymóg posiadania możliwość przechowywania
i operowania na wielu kluczach jednocześnie (co najmniej 1000). Nie uzasadnia stanowiska
Odwołujacego to, że urządzenie HSM jest produktem standardowym, z rynku, oferowanym
i sprzedawanym przez różne podmioty, bowiem w tym zakresie Odwołujący nie wyjaśnił
w jakim zakresie
urządzenia HSM, w kontekście postanowień opisu przedmiotu zamówienia
są dostępne z rynku.
W
odniesieniu do stanowiska braku wezwania do złożenia wyjaśnień oraz wskazania przez
Odwołujacego, że w takich okolicznościach wyjaśniłby jaka jest różnica łącznym spełnieniu
wymagań z pozycji 8 i 18 tabeli, a w „mnożeniu” pozycji 8 oraz 18 tabeli Izba stwierdziła,
że stanowisko Odwołujacego przedstawione w trakcie rozprawy nie jest oparte na stanie
faktycznym sprawy. Odwołujący wyjaśnił, że: w ramach postanowienia nikt nie żądał
mnożenia wydajności, natomiast większe wydajności uzyskuje się nie przez mnożenie,
ale przez budowanie farm, czyli dodawanie kolejnych urządzeń. Jednakże taka okoliczność
w tym postępowaniu nie istnieje, bo Zamawiający wymagał trzech urządzeń do trzech
różnych lokalizacji (cytat z protokołu). Izba zaznacza w tym miejscu, że Szczegółowy opis
przedmiotu zamówienia w punkcie 3.1.1 stanowi: (3.1.) Zamówienie obejmuje dostawę wraz
z rozładunkiem Sprzętu tj.: (3.1.1.) 9 sieciowych urządzeń HSM (spełniających wymagania
zawarte w pkt. 3.6 OPZ) wraz z Oprogramowaniem i dokumentacją wraz z zamontowaniem,
podłączeniem oraz uruchomieniem. Stanowisko Odwołujacego nie jest zgodne ze stanem
faktycznym, co oznacza, że nie sposób uznać, że w okolicznościach tej sprawy
o zamówienie publiczne oraz okolicznościach tego opisu przedmiotu zamówienia,
stanowisko Odwołujacego oparte na innych okolicznościach faktycznych jest zasadne
dla tego postępowania.
Uczestnik postępowania odwoławczego (sygn. akt KIO 2845/24) przedstawiając
w sposób bardzo obrazowy okoliczności związane z użyciem kluczy i podpisów oraz
wskazaniem
nie odnosi się do wymagania literalnie wskazanego w opisie przedmiotu
zamówienia, lecz uzasadnia sposób użycia kluczy i podpisów okolicznościami związanymi
ze sposobem ich używania w systemie informatycznym będącym w posiadaniu
Zamawiającego. Uczestnik wskazał, że w jego ocenie wymaganie z pkt 18 OPZ dot 1 000
podpisów wykonanych przez 1 000 "długopisów" (kluczy) jest wymaganiem zasadnym z
technologicznego, biznesowego punktu widzenia dla systemu KSEF. Wymaga w ocenie Izby
znaczenia, że zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia urządzenie HSM musi posiadać
możliwość przechowywania i operowania jednocześnie na wielu kluczach co najmniej 1000
oraz musi posiadać wydajność co najmniej 1000 podpisów na sekundę kluczem RSA
o długości 2048 bitów, oraz 2000 podpisów kluczem ECC P256. To jak zostało ustalone
powyżej skutkuje tym, że zgodnie z wymaganiami Zamawiającego jednym kluczem RSA –
wymaganych jest na urządzeniu możliwość przechowywania i operowania jednocześnie
na wielu kluczach co najmniej 1000
– musi posiadać wydajność co najmniej 1000 podpisów
na sekundę.
W odniesieniu do stanowiska Odwołujacego dotyczącego tego, że okoliczności niejasne
należy tłumaczyć na korzyść wykonawcy, Izba stwierdza, że w przedmiotowym przypadku
w odniesieniu do opisu przedmiotu zamówienia nie ma okoliczności niejasnych. Zostały
jednoznacznie, w ocenie Izby, określone wymagania jakie każde urządzenie HSM miało
spełnić, a które to wymagania nie były kwestionowane w trakcie postępowania
o zamówienie. To, że zostały złożone oferty w postępowaniu o zamówienie, które
nie spełniają tak ukształtowanego wymagania Zamawiającego w zakresie punktu 8 oraz
punktu 18 tabeli, ale jak twierdzi
Odwołujący są porównywalne nie prowadzi do ich
konwalidacji i nie stanowi argumentu do uznania, że postępowanie o zamówienie nie jest
obarczone wadą uniemożlwiającą zawarcie ważnej umowy.
W trakcie rozprawy
Odwołujący podnosił, że unieważnienie postępowania o zamówienie
prowadzić będzie i tak do ponownego ogłoszenia tego postępowania, lecz Zamawiający
będzie musiał zmienić opis przedmiotu zamówienia i po jego zmianie, w zasadzie, dojdzie
do złożenia ofert w przedmiocie zbieżnym z tym jakie zostały zaoferowane w tym
postępowaniu, co jest uzasadnione technologicznie. To dowodzi w ocenie Izby, że opis
przedmiotu zamówienia był wadliwy oraz jak zgodnie wszyscy twierdzą prowadził
do konieczności oferowania rozwiązania, które nie istnieje obecnie (technologicznie nie jest
uzasadnione).
Odwołujący wskazał, że należy spełnić wszystkie parametry określone w opisie przedmiotu
zamówienia, które są opisane przez Zamawiającego – tym samym niezrozumiałe jest,
że Odwołujący pomija postanowienia opisu przedmiotu zamówienia odnoszące się
do wymagania Zamawiającego co do ilości kluczy, które ma mieć możliwość
przechowywania i operowania jednocześnie na wielu kluczach (punkt 8 tabeli) oraz
wymaganie urządzenia HSM co do wydajności podpisów na sekundę kluczem RSA
o długości 2084 bitów (jednym kluczem) wynoszącej 1000 podpisów na sekundę.
Odwołujący odnosząc się do tego, że Zamawiający dokonuje mnożenia wartości z pozycji
8 i 18 pomija fakt, że na podstawie powyższych postanowień opisu przedmiotu zamówienia
można stwierdzić, że przedmiot obejmuje wykonanie co najmniej 1000 podpisów kluczem
RSA przy użyciu 1000 kluczy jednocześnie w czasie 1 sekundy.
Izba wskazuje, że nie ma znaczenia dla oceny czynności Zamawiającego
w postępowaniu o zamówienie na czym oparł on swoje działania w kontekście oceny
i skutków działania / czynności Zamawiającego. Izba nie dokonuje oceny zasadności oparcia
się Zamawiającego na jakiś informacjach, lecz dokonuje oceny działania Zamawiającego.
Tym samym bez znaczenia dla oceny czynności Zamawiającego, której emanacją jest
publikacja informacji z dnia 29 lipca 2024 roku o unieważnieniu postępowania, jest
pozyskanie przez Zamawiającego informacji z wcześniejszego odwołania czy też
dokumentów załączonych do odwołania. W ocenie Izby w ramach rozpoznawanego
odwołania bezprzedmiotowy jest również dowód z opinii jaki został przedstawiony przez
Odwołujacego ESYSCO sp. o.o. z siedzibą w Poznaniu, bowiem podstawą oceny czynności
Zamawiającego jest dokumentacja postępowania. Dostrzeżenie przez Zamawiającego
okoliczności jakie stoją u podstaw unieważnienia postępowania dopiero na etapie
postępowania o zamówienie po złożeniu ofert nie jest okolicznością niespotykaną czy też
wyjątkową. W wielu przypadkach dochodzi do unieważnienia postępowania na tym etapie,
bowiem dopiero na podstawie ujawnionych okoliczności dochodzi do stwierdzenia
niemożliwości udzielenia zamówienia w sposób gwarantujący nienaruszalność umowy.
W treści uzasadnienia czynności z dnia 29 lipca 2024 roku Zamawiający przedstawił swoje
stanowisko i jedynie wskazał w jaki sposób doszedł do wniosków, niemniej swoje stanowisko
wyraził jednoznacznie stwierdzając, że Zamawiający formułując opis przedmiotu zamówienia
określił wymagania wobec urządzeń HSM, których żaden z wykonawców biorących udział
w Postępowaniu nie mógł spełnić
Izba podkreśla, że odczytywanie postanowień SWZ w zakresie opisu przedmiotu
zgodnie z treściami zawartymi w dokumentach zamówienia stanowi realizację gwarancji
prowadzenia postępowania zgodnie z zasadami, z których wynika konieczność odczytywania
treści dokumentacji zgodnie z ich literalnym brzmieniem, do czego wielokrotnie odnosił się
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, tak np.: postanowienie z dnia 13 lipca 2017 r.
w sprawie C-35/17 Saferoad Grawil et Saferoad Kabex: "
W tym względzie należy po
pierwsze przypomnieć, że zasada równego traktowania wymaga, by wszyscy oferenci mieli
takie same szanse przy formułowaniu swych ofert, z czego wynika wymóg, by oferty
wszystkich oferentów były poddane tym samym warunkom. Po drugie, obowiązek
przejrzystości, który wprost wynika z rzeczonej zasady, ma na celu wyeliminowanie ryzyka
faworyzowania i arbitralnego traktowania ze strony instytucji zamawiającej. Obowiązek ten
obejmuje wymóg, by wszystkie warunki i zasady postępowania w sprawie udzielenia
zamówienia były określone w sposób jasny, precyzyjny i jednoznaczny w ogłoszeniu
o zamówieniu lub w specyfikacji warunków zamówienia, tak by, po pierwsze, umożliwić
wszystkim rozsądnie poinformowanym i wykazującym zwykłą staranność oferentom
zrozumienie ich dokładnego zakresu i dokonanie ich wykładni w taki sam sposób,
a po wtóre, by umożliwić instytucji zamawiającej rzeczywistą weryfikację, czy oferty złożone
przez oferentów odpowiadają kryteriom wyznaczonym dla danego zamówienia (podobnie
wyroki: z dnia
6 listopada 2014 r., Cartiera dell’Adda, C- 42/13, EU:C:2014:2345, pkt 44
i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 2 czerwca 2016 r., Pizzo, C-27/15,
EU:C:2016:404, pkt 36). Trybunał orzekł również, że zasady przejrzystości i równego
traktowania obowiązujące we wszystkich przetargach publicznych wymagają tego,
by warunki materialne i formalne dotyczące udziału w przetargu były jasno z góry określone
i podane do publicznej wiadomości, zwłaszcza w zakresie obowiązków ciążących
na oferentach, tak ab
y mogli oni dokładnie zapoznać się z wymogami przetargu oraz mieć
pewność, że takie same wymogi obowiązują wszystkich konkurentów (zob. podobnie wyroki:
z dnia 9 lutego 2006 r., La Cascina i in., C-226/04 i C-
228/04, EU:C:2006:94, pkt 32; a także
z dnia 2 czerwca 2016 r., Pizzo, C-27/15, EU:C:2016:404, pkt 37)." Jednoznacznie i jasno
Trybunał wyjaśnił, że to na podstawie specyfikacji warunków zamówienia wykonawca składa
ofertę i warunki jakie w specyfikacji zostają określone obowiązują wszystkich wykonawców,
oraz jednoznacznie wynika z tego, że ukształtowane wymagania nie mogą być zmieniane
po terminie na złożenie ofert, czy to przez Zamawiającego czy też jak w tym przypadku przez
wykonawców, którzy składają oferty na przedmiot odmienny od wymaganego
od Zamawiającego ale dostępny na rynku. Izba wskazuje również na pogląd wyrażony przez
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie C-
599/10 SAG ELV Slovensko a.s.: "
W zakresie dotyczącym art. 2 dyrektywy 2004/18 [zasada
uczciwej konkurencji] należy przypomnieć, że jednym z głównych celów zasad prawa Unii z
dziedziny zamówień publicznych jest zapewnienie swobodnego przepływu usług i otwarcie
na niezakłóconą konkurencję we wszystkich państwach członkowskich. W celu osiągnięcia
tego podwójnego celu prawo Unii stosuje w szczególności zasadę równego traktowania
oferentów oraz wynikający z nich obowiązek przejrzystości (...) Co się tyczy obowiązku
przejrzystości, ma on zasadniczo na celu wyłączenie ryzyka faworyzowania i arbitralności ze
strony instytucji zamawiającej (...). W zakresie udzielania zamówień art. 2 dyrektywy 2004/18
wymaga, by instytucje zamawiające dochowały tych samych zasad i obowiązków. (...)
Ponadto, z art. 2, pozostałych przepisów dyrektywy 2004/18, zasady równego traktowania i
obowiązku przejrzystości nie wynika, aby we wskazanej sytuacji instytucja zamawiająca była
zobowiązana do skontaktowania się z danym kandydatem. Owi kandydaci nie mogą się
zresztą skarżyć na to, że na instytucji zamawiającej nie spoczywa w tym względzie
jakikolwiek obowiązek, ponieważ brak jasności oferty wynika jedynie z uchybienia ich
obowiązku dochowania staranności przy formułowaniu oferty, któremu podlegają tak samo,
jak inni kandydaci."
Podnieść należy w tym miejscu, że oprócz powtórzenia kwestii
związanych z równością traktowania wykonawców, na uwagę zasługuje zasada wskazana
przez Trybunał - że to na wykonawcach spoczywa obowiązek dochowania staranności przy
formułowaniu (składaniu) oferty, w każdym jej zakresie (nie tylko treści, ale szeroko
rozumianym np. co wadium).
Przechodząc do drugiej z przesłanek art. 255 pkt 6 ustawy, przy uwzględnieniu
powyższych informacji i całej przedstawionej argumentacji, Izba wskazuje, że po upływie
terminu na składanie ofert oraz ich otwarcie nie jest możliwe dokonanie zmiany w SWZ,
w opisie przedmiotu zamówienia. Tym samy przesłanka ta również została spełniona.
W odniesieniu do trzeciej z przesłanek art. 255 pkt 6 ustawy tj. wystąpienia wady
powodującej, że zawarta umowa podlegałaby unieważnieniu Izba wyjaśnia, że również
ta przesłanka została spełniona. Zawarta umowa na podstawie tak przeprowadzonego
postępowania musiałaby zostać unieważniona, bowiem jak wskazał Zamawiający w tym
przypadku niemożliwość świadczenia wynika bezpośrednio z opisu przedmiotu zamówienia,
ma charakter obiektywny, pierwotny i trwały. Świadczenia wynikającego z wymagania
Zamawiającego nie może spełnić żaden podmiot, bowiem żaden nie dysponuje przedmiotem
– urządzeniem, jakiego parametry określił w SWZ Zamawiający. Izba w tym miejscu
powołuje w całości stanowisko i argumentację wyrażoną powyżej w zakresie rozpoznania
spełnianie przesłanki pierwsze z art. 255 pkt 6 ustawy. Wymaga podkreślenia w tym miejscu,
że w trakcie rozprawy, że unieważnienie postępowania o zamówienie prowadzić będzie i tak
do ponownego ogłoszenia tego postępowania, przy czym wskazane zostało,
że Zamawiający będzie musiał zmienić opis przedmiotu zamówienia i po jego zmianie,
w zasadzie, dojdzie do złożenia ofert w przedmiocie zbieżnym z tym jakie zostały
zaoferowane w tym postępowaniu, co jest uzasadnione technologicznie. Dowodzi to, że opis
przedmiotu zamówienia był wadliwy. Nieważność umowy zachodziłaby, bowiem nie jest
możliwe zrealizowanie umowy w przedmiocie określonym w opisie przedmiotu zamówienia –
jak wskazał sam Odwołujący, nie ma możliwości zrealizowania miliona podpisów w jednej
sekundzie.
Wymaga również wskazania – odnosząc się do argumentacji Odwołującego – że to, że nie
ma na rynku urządzenia o parametrach określonych przez Zamawiającego w opisie
przedmiotu zamówienia nie powoduje i nie spowodowałby, że zawarta w wyniku
postępowania zawarto by umowę niepodlegającą unieważnieniu. Zawarta umowa przez jej
zawarcie nie stałaby się ważna. Słusznie podnosił Zamawiający, że gdyby zawarł umowę
miałby prawo, a w ocenie Izby zarówno obowiązek, żądać realizacji umowy zgodnie
z postanowieniami opisu przedmiotu zamówienia. Natomiast wykonawca nie byłby
uprawniony, z powodu tego że określone w opisie przedmiotu zamówienia urządzenie
nie istnieje, do realizacji umowy w oparciu o inne urządzenie.
W odniesieniu do dowodów złożonych przez Odwołujacego ESYSCO sp. o.o.
z siedzibą w Poznaniu oraz dopuszczonych postanowieniem przez Izbę w odniesieniu do
zarzutu 1 odwołania – tj. Opinii – Izba uznała jej bezprzedmiotowość dla rozpoznania
zarzutów dowołania, z uwagi na to, że po pierwsze Odwołujący nie wskazał faktów na jakie
przedstawia Opinię w zakresie rozpoznania zarzutu 1 odwołania; po drugie, podstawą oceny
działania Zamawiającego jest czynność przez niego dokonana, niezależnie od przyczyn
/ podstaw faktycznych / okoliczności, które legły u podstaw czynności Zamawiającego.
Koszty:
Izba
oddaliła odwołanie sygn. akt KIO 2837/24 oraz oddaliła odwołanie sygn. akt KIO
Zgodnie z art. 557 ustawy z 2019 r.,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557 ustawy
z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 oraz
§ 7 ust. 1, § 11 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437), stosownie
do wyniku postępowania.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji wyroku.
Przewodnicząca: ………………………………