Sygn. akt: KIO 1679/18
WYROK
z dnia
4 września 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Trojanowska
Protokolant:
Marcin Jakóbczyk
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu
4 września 2018r. odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 sierpnia 2018r. przez wykonawcę T. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Pracownia Projektowa „ATS 999” T.
S.
z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Józefa Furmana 19 w postępowaniu prowadzonym
przez
Zamawiającego: Gminę Miejską Biała Podlaska z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul.
Marszałka Józefa Piłsudskiego 3
przy udziale wykonawcy
ZDI spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Zamościu, ul. Jana Kiepury 6 zgłaszającego swoje przystąpienie w sprawie sygn. akt KIO
/18 po stronie zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje:
a)
unieważnienie czynności odrzucenia oferty T. S. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Pracownia Projektowa „ATS 999” T. S. z siedzibą w
Białej Podlaskiej, ul. Józefa Furmana 19,
b)
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, w tym ponowne wezwanie T. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Pracownia Projektowa
„ATS 999” T. S. z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Józefa Furmana 19 do
złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy, w tym:
do wyjaśnienia i podania stawki godzinowej dla poszczególnych
inspektorów nadzoru oraz koordynatora,
wskazanie ilości godzin zaoszczędzonych w ramach pracochłonności z
uwagi na wykonanie przez T. S. dokumentacji projektowej,
wyjaśnienie czy w kosztach uwzględniono i w jakiej wysokości potrzebę
weryfikacji dokumentacji projektowej,
wskazanie wielkości zysku odwołującego w sytuacji, gdyby nie pełnił
osobiście funkcji koordynatora i inspektora nadzoru branży konstrukcyjnej,
wskazanie wysokości kosztów eksploatacyjnych korzystania z biura
będącego własnością T. Si. dla potrzeb wykonania zamówienia (energia
elektryczna, woda,
łącze internetowe, telefoniczne itp.),
wyjaśnienia i przedstawienia dowodu na realność kalkulacji weryfikacji
geodezyjnej,
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego: Gminę Miejską Biała Podlaska
z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 3 i :
Zalicza na poczet kosztów postępowania kwotę 7 500 zł. 00 gr (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
T. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Pracownia
Projektowa „ATS 999” T. S. z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Józefa
Furmana 19
tytułem wpisu od odwołania,
Zasądza od Zamawiającego: Gminę Miejską Biała Podlaska z siedzibą w
Białej Podlaskiej, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 3 na rzecz T. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Pracownia Projektowa
„ATS 999” T. S. z siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Józefa Furmana 19 kwotę
zł. 00 gr (słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) tytułem
zwrotu kosztów uiszczonego wpisu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2017 r., poz.1579) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Lublinie.
Przewodniczący: …………………..
Sygn. akt KIO 1679/18
Uzasadnienie
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na
nadzór inwestorski nad realizacją zadania inwestycyjnego pn.: „Przebudowa stadionu
miejskiego w Białej Podlaskiej – I etap” zostało wszczęte ogłoszeniem zamieszczonym w
Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 11 lipca 2018r. za numerem 587391-N-2018.
W dniu 16 sierpnia 2018r.
zamawiający poinformował o odrzuceniu oferty wykonawcy T. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Pracownia Projektowa „ATS 999” T. S. z
siedzibą w Białej Podlaskiej, ul. Józefa Furmana 19 – dalej odwołującego na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 4 ustawy w związku z art. 90 ust. 3 ustawy wskazując, że wyjaśnienia dotyczące
elementów oferty mających wpływ na zaoferowaną przez odwołującego cenę są zbyt ogólne.
W dniu 20 sierpnia 2018r. odwołujący wniósł odwołania, które podpisał właściciel firmy. Kopia
odwołania została zamawiającemu przekazana w dniu 20 sierpnia 2018r.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu działanie niezgodne z przepisami ustawy przez podjęcie
następujących czynności naruszających:
1. Art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 ustawy przez odrzucenie oferty
odwołującego, mimo
że odwołujący złożył wyjaśnienia potwierdzające, że możliwe jest wykonanie przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego za zaoferowana cenę oraz mimo że
oferta ta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2. Art. 90 ust. 1- 3 ustawy przez
nieprawidłową i nienależytą ocenę oferty odwołującego i
wyjaśnień udzielonych przez odwołującego, wskutek czego zamawiający uznał, że oferta
zawiera rażąco niska cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
3. art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy przez brak podania w zawiadomieniu o odrzuceniu oferty
odwołującego faktycznego uzasadnienia dla tej czynności (zamawiający w uzasadnieniu
odrzucenia oferty stwierdził lakonicznie, że wyjaśnienia złożone przez odwołującego są dla
niego ogólnikowe).
4. art. 90 ust. 1 ustawy przez brak wezwania
odwołującego do ewentualnego
uszczegółowienia złożonych wyjaśnień datowanych na dzień 30.07.2018r.(data wpływu do
zamawiającego 31.07.2018r.), czy też do przedstawienia dalszych dokumentów, jeśli w ocenie
zamawiającemu wyjaśniania wykonawcy były „zbyt ogólne” i wymagały doprecyzowania;
Wniósł o:
1. u
względnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu:
a) unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego;
b) powtórzenia czynności badania i oceny ofert, ewentualnie wezwania odwołującego do
złożenia dalej idących wyjaśnień dotyczących ceny, w tym dowodów, złożonych w trybie art.
90 ust. 1 ustawy.
Odwołujący wskazał, że posiada interes w uzyskaniu niniejszego zamówienia oraz może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego ww. przepisów ustawy, ponieważ
wskutek bezpodstawnego odrzucenia je
go oferty utracił możliwość uzyskania niniejszego
zamówienia. Dokonanie przez zamawiającego czynności zgodnie z przepisami ustawy Pzp
nie do
prowadziłoby do odrzucenia oferty, która byłaby najkorzystniejsza w świetle kryteriów
oceny ofert w postępowaniu (oferta ta poddana ocenie z zastosowaniem kryteriów oceny ofert
otrzymałaby najwyższa liczbę punktów), byłaby uznana za ofertę ocenioną najwyżej, a tym
samym w takiej sytuacji mógłby uzyskać zamówienie. Tak więc, gdyby zamawiający zachował
się zgodnie z prawem, oferta odwołującego mogła być wybrana i miałaby szanse na
osiągniecie korzyści ekonomicznych z realizacji zamówienia.
Odwołujący się złożył ofertę w niniejszym postępowaniu oferując wykonanie przedmiotu
zamówienia za cenę 128 781,00 zł brutto. Pismem z dnia 16 sierpnia 2018r. znak
ZP.271.3.3.2018.MCH2
zamawiający poinformował, że na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw.
z art. 90 ust. 3 ustawy
odrzucił jego ofertę wskazując jednocześnie, że odrzuca ofertę
ponieważ zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. W uzasadnieniu
czynności odrzucenia zamawiający podniósł, że co prawda wykonawca złożył wyjaśnienia,
lecz w ocenie
zamawiającemu są one zbyt ogóle i z tego względu wykonawca nie wywiązał
się ze spoczywającego na nim ciężaru wykazania, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska.
Zdaniem
zamawiającego wykonawca nie przedstawił również w jaki sposób czynności
wskazane w wyjaśnieniach wpływają na obniżenie ceny, a także czy zakładane koszty nie
zostały zaniżone do poziomu uniemożliwiającego należyte wykonanie zamówienia. W dalszej
części uzasadnienia zamawiający przytoczył podstawę prawną czynności odrzucenia i
uzasadnienie prawne.
Powyższe czynności zamawiającego są zdaniem odwołującego niezgodne z przepisami
ustawy
i dlatego nie mogą się ostać.
W ocenie
odwołującego się zamawiający nie przedstawił merytorycznej, zindywidualizowanej
oceny oferty
odwołującego w kontekście rażąco niskiej ceny. Nie sprecyzował konkretnych
powodów, dla których uznał ofertę odwołującego za ofertę zawierającą rażąco niską cenę i
dlaczego uznał, że odwołujący nie może wykonać za tą cenę przedmiotu zamówienia.
Zamawiający nie odniósł się szczegółowo do obszernych i popartych dowodami wyjaśnień
odwołującego, które zawierały nie tylko szczegółową kalkulację ceny zaoferowanej w ofercie
tj. poszczególnych jej elementów, ale również były poparte dokumentami w postaci umowy o
podwykonawstwo
, referencjami oraz umową zlecenia. Zamawiający w piśmie z dnia
16.08.2018r. poprzestał zaś jedynie na lakonicznym stwierdzeniu, że „złożone przez
Wykonawcę „ATS 999” T. S. wyjaśnienia są „zbyt ogólne”.
Złożone zaś w niniejszym postępowaniu przez odwołującego wyjaśnienia, w jego własnej,
wyjaśnienia czyniły zadość żądaniu zamawiającego oraz nie potwierdzały, że cena jest rażąco
niska, były jasne i nie budziły wątpliwości. W piśmie tym odwołujący wskazał na konkretne
sprzyjające warunki wykonania zamówienia, które mają wpływ na cenę oferowaną przez
odwołującego oraz w sposób wyczerpujący przedstawił i uzasadnił każdy element
skalkulowanej ceny zawar
tej w ofercie. Zamawiający nie wskazał co miałoby świadczyć o
braku możliwości prawidłowego wykonania zamówienia, nie pytał, ani nie dopytywał o kwestie,
które miałby świadczyć przeciwko ofercie odwołującego. Zamawiający nie wskazał co jawi się
jako niewiarygodne, czy niedostosowane do zamówienia, bądź, jakie stawki są, w jego ocenie,
nierealistyczne i
dlaczego końcowa cena całej oferty zostaje uznana za rażąco niską.
Zamawiający nie podał w sposób jasny na czym opiera swoją negatywną ocenę.
Zdaniem odwołującego zamawiający mógł wystosować kolejne wezwanie szczegółowo
rozpytując o składniki ceny, bowiem taką możliwość dawał zamawiającemu art. 90 ust. 1
ustawy. Z
amawiający natomiast nie wezwał odwołującego na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy
do ewentualnego uszczegółowienia wyjaśnień, czy też do przedstawienia konkretnych
dokumentów, mimo utrwalonego już stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej, że jeżeli
udzielone przez wykonawcę wyjaśnienia wymagają doprecyzowania, zamawiający jest
uprawniony do dalszego zwrócenia się o udzielenie wyjaśnień. W orzecznictwie wskazuje się
na dopuszczalność więcej niż jednokrotnego wyjaśniania elementów oferty mających wpływ
na wysokość ceny, szczególnie, gdy ma ono postać dalszego, doprecyzowującego ustalenia
okoliczności poruszonych w wyjaśnieniach (m.in. wyrok KIO z 8 lutego 2018 r. (KIO 152/18).
Z tych względów zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy jest uzasadniony.
W świetle treści art. 90 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający może odrzucić ofertę w dwóch
wypadkach: gdy wykonawca zlekceważy wezwanie do wyjaśnienia ceny oferty i nie złoży
wyjaśnień a także gdy z tych wyjaśnień oraz załączonych dowodów wynika, że oferta zawiera
rażąco niską cenę. Przepis ten stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie
złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami
potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Na gruncie wyjaśnień złożonych przez odwołującego i załączonych do nich dokumentów
odwołujący stwierdził, iż ponad wszelką wątpliwość zaoferowana cena nie jest rażąco niska.
Odwołujący złożył wyjaśnienia obszerne, szczegółowe, jasne oraz wyczerpujące. Wyjaśnienia
te zawierają szczegółowe wyliczenia oraz uzasadnienie, na podstawie których, można z całą
stanowczością stwierdzić, że zawierają one treści pozwalające na kategoryczną ocenę, że w
niniejszym postępowaniu nie mamy do czynienia z ceną rażąco niską.
Odwołujący odwołał się do orzecznictwa Izby dotyczącego wykładni pojęcia rażąco niska cena
- m.in. KIO 115
/18 , wyrok z dnia 02.02.2018r. Podniósł, że zamawiającym spoczywa
obowiązek precyzyjnego wskazania zakresu wyjaśnień wymaganych od wykonawcy w trybie
art. 90 ustawy Pzp. Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 23 lutego 2017
r. (KIO 289/17),
w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 24 marca 2017 r. (KIO 425/17,
KIO 426/17).
Z
amawiający pismem z dnia 25.07.2018r. znak: ZP.271.3.3.2018r.MCH2, wezwał
odwołującego do złożenia wyjaśnień. Jednocześnie w piśmie tym zamawiający ograniczył się
do stwierdzenia, że „Zaoferowana przez Państwa całkowita cena oferty jest niższa o 82,60%
od szacunkowej wartości zamówienia po ubruttowieniu oraz o 67,56% od średniej
arytmetycznej cen wszystkich ofert”. W dalszej części tegoż pisma zamawiający ograniczył się
do przytoczenia podstawy prawnej wezwania. Zatem przedmiotowe wezwanie
zamawiającego
miało charakter ogólnikowi. W tym kontekście tym bardziej budzi wątpliwości zarzut
zamawiający co do tego, iż złożone wyjaśnienia są „zbyt ogóle”. Tymczasem wyjaśnienia
odwołującego zawierają uwzględnienie wszystkich kosztów, zarówno ponoszonych wyłącznie
w celu realizacji niniejszego zamówienia, jak i kosztów stanowiących część kosztów stałych
ponoszonych przez
odwołującego i świadczą o rzetelności obliczenia oferowanych prac.
Odnośnie szczególnych warunków wskazać trzeba, że jak wykazywał odwołujący w
wyjaśnieniach:
Całkowite koszty świadczenia konsultacji i doradztwa w sposób ciągły, przeszkolenia
pracowników biorących udział w nadzorowaniu inwestycji zgodnie z umową o
podwykonawstwo zawartą z: PILAMIS Sp. z o.o. Sp.k. Al. Piłsudskiego 133d lok 127, 92-318
Łódź wynoszą 24 600,00 zł brutto (uwzględniają wykonanie całego przedmiotu zamówienia
określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zwanej dalej „specyfikacją” oraz
wszystkie obowiązki wykonawcy niezbędne do zrealizowania usługi o których mowa w
specyfikacji).
Całkowite koszty pracy wraz z kosztami dodatkowymi typu dojazdy na teren budowy i pobyt
na niej oraz pozostałe wydatki związane ze sprawowaną funkcją Inspektora Nadzoru
Inwestorskiego w branży elektrycznej (J. M.) zgodnie z umową o podwykonawstwo zawartą z:
ELMEL Projektowanie i Nadzór J. M. Rakowiska ul. Kryształowa 76A, 21-500 Biała Podlaska
wynoszą 22 386,00 zł brutto ( uwzględniają wykonanie całego przedmiotu zamówienia
określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zwanej dalej „specyfikacją” oraz
wszystkie obowiązki wykonawcy niezbędne do zrealizowania usługi o których mowa w
specyfikacji).
Całkowite koszty pracy wraz z kosztami dodatkowymi typu dojazdy na teren budowy i pobyt
na niej oraz pozostałe wydatki związane ze sprawowaną funkcją Inspektora Nadzoru
Inwestorskiego w branży sanitarnej (P. D.) zgodnie z umową o podwykonawstwo zawartą z:
Biuro Projektów i Wycen Majątkowych MDM P. D., ul. Wąska 2a, 21-530 Piszczac wynoszą
24 969,00 zł brutto ( uwzględniają wykonanie całego przedmiotu zamówienia określonego w
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zwanej dalej „specyfikacją” oraz wszystkie
obowiązki wykonawcy niezbędne do zrealizowania usługi o których mowa w specyfikacji).;
Całkowite koszty pracy wraz z kosztami dodatkowymi typu dojazdy na teren budowy i pobyt
na niej oraz pozostałe wydatki związane ze sprawowaną funkcją Inspektora Nadzoru
Inwestorskiego w branży drogowej –J. T. zgodnie z umową zlecenie wynoszą 18 000,00 zł
brutto (uwzględniają wykonanie całego przedmiotu zamówienia określonego specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, zwanej dalej „specyfikacją” oraz wszystkie obowiązki
w
ykonawcy niezbędne do zrealizowania usługi o których mowa w specyfikacji).
- firma
odwołującego posiada własny budynek usługowy zlokalizowany w Białej Podlaskiej w
którym znajduje się sala na narady wyposażona w stół i krzesła na minimum osiemnaście
osób. Spełnienie więc tego wymagania nie generuje dla niego dodatkowych kosztów -
Całkowite koszty związane ze sprawowaną weryfikacją geodezyjną wynoszą 3690,00 zł brutto
(uwzględniają wykonanie całego przedmiotu zamówienia określonego specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, zwanej dalej „specyfikacją” oraz wszystkie obowiązki wykonawcy
niezbędne do zrealizowania usługi o których mowa w specyfikacji).
Koszty ewentualnych wydruków dokumentacji budowy, xero, skanowania, składania, oprawy
itp. wynoszą 984,00zł brutto uwzględniając oszczędności(obniżenie ceny) w kwocie 1500,00zł
brutto ze względu iż wykonawca posiada własną bazę sprzętową do sporządzenia wszelkich
wydruków, xero, skanowania w tym wielkoformatowych oraz ich składania.(do wyceny przyjęto
600m2 wydruków a koszt 984,00zł brutto obejmuje koszt papieru, materiałów
eksploatacyjnych i ewentualny serwis)
Pozostała kwota która wynosi 34 152,00 zł brutto pomniejszona o podatek VAT i ewentualny
podatek dochodowy jest moim dochodem i wynagrodzeniem za
pracę odwołującego tj. pracę
wraz z kosztami dodat
kowymi typu dojazdy na teren budowy i pobyt na niej oraz pozostałe
wydatki związane z pełnieniem funkcji Kierownika-Koordynatora Nadzoru Inwestorskiego oraz
funkcji Inspektora Nadzoru Inwestorskiego w branży konstrukcyjno-budowlanej;
- Proces budowlany
będzie również o wiele płynniejszy i szybszy ze względu na fakt iż
inspektorzy nadzoru poszczególnych branż będą mogli jako autorzy projektu bezzwłocznie
podejmować decyzje o ewentualnych zmianach wnioskowanych przez zamawiającego(brak
potrzeby pisania pism d
o autorów projektu o zgodę na zmiany w dokumentacji projektowej a
następnie oczekiwanie na ich odpowiedź).
Kolejnym wyjątkowo sprzyjającym warunkiem wykonania zamówienia jest dla odwołującego
fakt iż bardzo duży zakres zamówienia wykona własnymi siłami: będzie sprawował dwie
funkcję: Kierownika-Koordynatora Nadzoru Inwestorskiego oraz funkcję Inspektora Nadzoru
Inwestorskiego w branży konstrukcyjno-budowlanej na co pozwala mu jego doświadczenie
zawodowe oraz posiadane uprawnienia budowlane co również ma znaczący wpływ na
oszczędności (obniżenie ceny mojej oferty).
Wpływ na wycenę oferty ma również fakt iż umowa na projekt budowlany stadionu który
wykonała firma odwołującego przewidywała wizyty w ramach nadzoru autorskiego za które nie
otrzymałby zgodnie z umową już żadnego dodatkowego wynagrodzenia.
Odwołujący podkreślił, że zamawiający nie uwzględnił faktu, iż odwołujący wykonał projekt
budowlany stadionu, jest w
ykonawcą posiadają siedzibę na terenie Białej Podlaskiej, zaś jego
pozycja na ryku jest ugruntowana. Celem w
ykonawcy składającego ofertę na udzielenie
zamówienia jest osiągnięcie zysku. Skoro zatem wykonawca, mając już doświadczenie w tego
typu zamówienia, wiedziałby, że nie osiągnie zysku nie złożyłby przedmiotowej oferty.
Pokreślił dodatkowo bardzo istotny fakt iż Wykonawca J. S. H. Consulting Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością, spółka komandytowa, ul. Jana Olbrachta 94, 01-102
Warszawa
również został wezwany przez zamawiającego do złożenia wyjaśnień czy jego
oferta nie z
awiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Mimo złożenia
przez niego wyjaśnień nie załączył on żadnych dowodów ukierunkowanych na udowodnienie
zamawiającemu że zaoferowana przez niego cena w ofercie nie jest rażąco niska. Jego oferta
n
ie została odrzucona, zaś oferta Wykonawcy Konsorcjum firm: Lider: INVESTCOM Sp. z o.o.,
ul. Pokoju 33, 21-
500 Biała Podlaska Partner: Instytut Zrównoważonego Rozwoju Sp. z o.o.,
ul. Elewatorska 17/1, 15-
620 Białystok została odrzucona przez zamawiającego pismem z dn.
16.08.2018r. na tej podstawie że jego wyjaśnienia nie zawierały jakichkolwiek dowodów
ukierunkowanych na udowodnienie
zamawiającemu że zaoferowana przez niego cena w
ofercie nie jest rażąco niska.
W dniu 21 sierpnia 2018r. zamawiający poinformował o wniesieniu odwołania.
W dniu 24 sierpnia 2018r. swoje przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosił wykonawca
ZDI spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zamościu, ul. Jana Kiepury 6
wnosz
ąc o oddalenie odwołania i wskazując, że wobec faktu, iż oferta najkorzystniejsza nie
została jeszcze wybrana, a z postępowania zamawiający wyeliminował oferty dwóch
wykonawców, tym samym przy utrzymaniu bieżącego wyniku postępowania przystępujący
będzie konkurował o przedmiotowe zamówienie tylko z jednym wykonawcą, co zwiększa jego
szanse na uzyskanie zamówienia. Tym samym zwiększenie konkurencji o jeszcze jednego
wykonawcę zmniejsza szanse przystępującego. Ma on zatem interes w rozstrzygnięciu na
korzyść zamawiającego. W uzasadnieniu wniosku o oddalenie odwołania przystępujący
zacytował treść art. 90 ust. 1 ustawy i wskazał, że należy go rozumieć w ten sposób, że na
wykonawcy spoczywa ciężar dowodu, że cena nie jest rażąco niska, co poparł wyrokiem Izby
z dnia 14 kwietnia 2015r. sygn. akt KIO 637/15, wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2015r. sygn.. akt
KIO 1664/15 oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2010r. sygn..
akt IV Ca 1299/09. Zgłoszenie podpisał prokurent samoistny ujawniony w KRS. Zgłoszenie
zostało przekazane zamawiającemu i odwołującemu w dniu 23 sierpnia 2018r.
W dniu 3 września 2018r. odwołujący złożył opozycję wobec przystąpienia. Wskazał, że w jego
ocenie przystępujący nie posiada interesu w rozstrzygnięciu na korzyść zamawiającego, gdyż
nawet w przypadku oddalenia odwołania odwołującego przystępujący nie ma szans na
uzyskanie zamówienia, gdyż jego oferta jest ofertą drugą spośród ofert dotychczas
nieodrzuconych przez zamawiającego. Odwołujący uważa, że interes przystępującego nie
może być analizowany w oderwaniu od treści art. 179 ust. 1 ustawy i musi być interesem w
rozstrzygnięciu konkretnego postępowania oraz nie może być interesem hipotetycznym.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania tj. protokołu postępowania, wezwań w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy kierowanych do wykonawców, udzielonych odpowiedzi, informacji
o odrzuceniu ofert.
Z protokołu postępowania wynika, że wartość szacunkowa zamówienia stanowiła kwotę
zł netto.
Złożono cztery oferty z następującymi cenami:
Odwołujący – 128 781,00zł.
Konsorcjum Investcom sp z o.o. i Instytut Zrównoważonego Rozwoju sp. z o.o. – 390 525,00zł.
J.S. H. Consulting sp. z o.o. sp. k.
– 422 628,00 zł.
ZDI sp. z o.o.
– 646 250,00zł.
W dniu 25 lipca 2018r. zamawiający wezwał odwołującego, Konsorcjum Investcom sp z o.o. i
Instytut Zrównoważonego Rozwoju sp. z o.o. i J.S. H. Consulting sp. z o.o. sp. k. do wyjaśnień
cytując treść art. 90 ust. 1- 3 ustawy i żądając przedstawienia szczegółowej kalkulacji ceny
wraz z dowodami.
W dniu 31 lipca 2018r. odwołujący złożył wyjaśnienia, w których określił sposób skalkulowania
ceny ofertowej wskazując następujące okoliczności:
Koszty świadczenia konsultacji i doradztwa oraz przeszkolenia pracowników biorących
udział w nadzorowaniu inwestycji – 24 600zł. – zgodnie z umową o podwykonawstwo
z firmą PILSMIS sp. z o.o. sp. k. z Łodzi, którą odwołujący dołączył jako dowód,
2. Koszty pracy i koszty dodatkowe, w tym dojazdy na teren budowy i pobyt na niej dla
Inspektora Nadzoru Inwestorskiego w branży elektrycznej – 22 386zł. – zgodnie z
umową o podwykonawstwo z firmą ELMEL Projektowanie i Nadzór J. M. z Rakowisk,
którą odwołujący załączył jako dowód wskazując jednocześnie, że umowę
skalkulowano na max. 714 godzin pracy,
co daje 31, 35zł. na 1 godzinę
3. Koszty pracy i koszty dodatkowe, w tym dojazdy na teren budowy i pobyt na niej dla
Inspektora Nadzoru Inwestorskiego w branży sanitarnej – 24 969,00 – zgodnie z
umową o podwykonawstwo z firmą Biuro Projektów i Wycen Majątkowych MDM P. D.
z siedzibą w Piszczacu, którą odwołujący załączył jako dowód wskazując
jednocześnie, że umowę skalkulowano na max 820 godzin pracy, co daje 30,45zł. za
1 godzinę
4. Koszty pracy i koszty dodatkowe, w tym dojazdy na teren budowy i pobyt na niej dla
Inspektora Nadzoru Inwestorskiego w branży drogowej – 18000zł. – zgodnie z umową
zlecenia zawartą z J. T., którą jako dowód odwołujący załączył wskazując
jednocześnie, że umowę tę skalkulowano na max 588 godzin pracy, co daje 30, 61zł.
za 1 godzinę
Odwołujący wskazał, że posiada własny budynek usługowy z salą na narady dla
minimum 18 osób, co nie generuje dodatkowych kosztów,
6. Koszty weryfikacji geodezyjnej
– 3 690zł.
Koszty wydruków dokumentacji budowy, ksero, skanowania, składania i oprawy –
984zł., gdyż posiada własną bazę sprzętową i do wyceny przyjęto 600m2 wydruków, a
podany koszt obejmuje koszt papieru, materiałów eksploatacyjnych i ewentualny
serwis,
Pozostała kwota 34 152 zł. stanowi dochód odwołującego pokrycie wydatków za pracę,
dojazdów i pobytów na terenie budowy odwołującego jako Kierownika Koordynatora
Nadzoru Inwestorskiego i Inspektora Nadzoru Inwestorskiego w branży konstrukcyjno-
budowalnej, które skalkulowano na max. 946 godzin pracy, co daje 36, 10zł.
Odwołujący wskazał, że nadzorował także inne inwestycje np. budowę hali sportowo-
widowiskowej w Białej Podlaskiej za wynagrodzeniem 1 920 zł. miesięcznie, który to
nadzór wykonał prawidłowo, na dowód czego załączył referencje,
Podniósł, że wykonał dokumentację projektową dla budowy, którą ma zamiar
nadzorować i firmy wskazane przez niego w wyjaśnieniach sporządzały dokumentację
branżową, co jest okolicznością sprzyjającą wykonaniu zamówienia. Pozwala to na
oszczędności czasu pracy, z uwagi na znajomość dokumentacji projektowej, a także
możliwość szybkiego wprowadzania zmian do dokumentacji, gdyż nadzorujący będą
jednocześnie autorami dokumentacji,
Kolejną sprzyjającą okolicznością jest połączenie przez odwołującego dwóch funkcji w
ramach oferty, a także to, że umowa na projekt budowlany stadionu przewidywała
wizyty w ramach nadzoru autorskiego
– bezpłatne,
Odwołujący podniósł także osobiste pobudki jakimi kierował się przy kalkulacji oferty
jak dbałość o wydatki zamawiającego, zaangażowanie w działalność sportową miasta.
Wykonawca konsorcjum Inwestcom i Instytut Zrównoważonego Rozwoju podał szczegółową
kalkulację ceny w rozbiciu na koszty zarządu i utrzymania biura, koszty personelu:
Koordynatora,
inspektorów nadzoru: branży konstrukcyjno-budowlanej, elektrycznej,
sanitarnej, drogowej, specjalisty ds. rozliczeń i sprawozdawczości, uprawnionego geodety i
innego personelu, a także koszty nadzoru w okresie gwarancji. Wskazał, że dla obliczenia
ceny zastosował wskaźnik 1,5% wartości kontraktu na budowę, co jest stawką powszechnie
przyjętą, dysponuje biurem w niewielkiej odległości od budowy, a wszyscy inspektorzy
mieszkają na terenie lub w niewielkiej odległości od miasta, uwzględnił także niewielki zysk.
Do wyjaśnień nie dołączono dowodów.
Wykonawca J.S. H.
Consulting przedstawił kalkulację kosztów, w tym kosztów personelu
Koordynatora Nadzoru Inwestorskiego, Inspektorów Nadzoru w branżach elektrycznej,
drogowej i sanitarnej w skali 1 miesiąca przy założeniu 4/5 etatu, koszty biura, w tym wynajmu
i utrzymania w skali 1 miesiąca w całym 12 miesięcznym okresie świadczenia usługi, koszty
transportu (paliwa, ubezpieczenia, naprawy) w skali 1 miesiąca w 12 miesięcznym kontrakcie,
koszty pomiarów geodezyjnych w tym wymaganej weryfikacji sprawowanych przez
uprawnionego geodetę i asystenta w skali 1 miesiąca w 12 miesięcznym kontrakcie i koszty
gwarancji
– 1 przeglądu w trakcie 8 lat świadczenia rękojmi i gwarancji. Do wyjaśnień nie
dołączono dowodów.
Z informacji o odrzuceniu odwołującego wynika, że jego wyjaśnienia zamawiający ocenił jako
zbyt ogólne, a wykonawca nie przedstawił w jaki sposób czynniki wskazane w wyjaśnieniach
wpływają na obniżenie ceny i nie podał wartości, o jakie mógł obniżyć cenę w związku ze
wskazanymi okolicznościami.
Z informacji o odrzuceniu konsorcjum Inwestcom i Instytutu Zrównoważonego Rozwoju
wynika, że wyjaśnienia są zbyt ogólne, wykonawca nie przedstawił w jaki sposób czynniki
wskazane w wyjaśnieniach wpływają na obniżenie ceny i nie podał wartości, o jakie mógł
obniżyć cenę w związku ze wskazanymi okolicznościami i nie przedstawił żadnych
szczegółowych danych w zakresie struktury ceny, a wyjaśnienia nie są poparte dowodami.
Z informacji z otwarcia oferty oraz z ogłoszenia o wynikach postepowania na wykonanie
projektu budowlanego zawierającego elementy projektu wykonawczego na budowę ul.
Koncertowej z kanalizacją deszczową w Białej Podlaskiej wynika, że zamawiający przewidział
na to zamówienie kwotę 400 000 zł., a otrzymał oferty w ocenach 67 650 zł., 349 935 zł.,
zł. i wybrał ofertę z ceną 67 650 zł.
Izba zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że zgłoszone przystąpienie spełnia wymogi formalne określone w art. 185 ust.
2 ustawy. Izba postanowiła oddalić opozycję odwołującego uznając, że treść art. 185 ust. 2
ustawy nie wymaga wyłącznie interesu w bezpośredniej możliwości uzyskania zamówienia,
ale ma w ocenie Izby służyć przystępującemu do zwiększenia jego szans na uzyskanie
zamówienia. Tym samym oddalenie odwołania i rozstrzygnięcie na korzyść zamawiającego
ogranicza konkurencyjności postępowania do dwóch ofert tj. J.S. H. Consulting sp. z o.o. i
przystępującego, a więc stwarza przystępującemu szansę na uzyskanie zamówienia, w
przypadku, gdyby J. S. H.
odmówił zawarcia umowy. Takiej szansy nie miałby przystępujący,
gdyby odwołanie zostało uwzględnione, gdyż wówczas byłby dopiero na trzeciej pozycji w
rankingu ofert. Tym samym w ocenie Izby opozycja nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba ustaliła, że nie zachodzą przesłanki odrzucenia odwołania na postawie art. 189 ust. 2
ustawy.
Izba oceniła, że odwołujący wykonał przesłanki materialnoprawne z art. 179 ust. 1 ustawy.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy przez brak podania w
zawiadomieniu o odrzuceniu oferty
odwołującego faktycznego uzasadnienia dla tej czynności
zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty stwierdził lakonicznie, że wyjaśnienia złożone
przez
odwołującego są dla niego ogólnikowe).
Zarzut
potwierdził się. Według oświadczeń zamawiającego złożonych na rozprawie
zamawiający wbrew stanowisku wyrażonemu w informacji o odrzuceniu oferty odwołującego
nie uważał wyjaśnień odwołującego za zbyt ogólnikowe i nie poparte szczegółowymi
wyliczeniami i d
owodami. Sam zamawiający przyznał na rozprawie, że uznał wyjaśnienia za
dostateczne i wyczerpujące, ale ocenił, że zaoferowana cena niezależnie od złożonych
wyjaśnień i dowodów jest jego zdaniem oderwana od wartości szacunkowej i przeciętnej
wartości rynkowej nadzorów mieszczącej się zwykle w przedziale 1,5% - 2% wartości
nadzorowanych robót budowlanych. Tym samym w ocenie Izby informacje zawarte w
informacji o odrzuceniu nie wskazywały rzeczywistych powodów tego odrzucenia i nie
wykazywały odwołującemu dlaczego zamawiający uznał, że oferta odwołującego i złożone
przez niego wyjaśnienia dowodzą, że zaoferowana cena jest ceną rażąco niską. Rację należy
przyznać odwołującemu, że przepis art. 90 ust. 3 ustawy daje zamawiającemu prawo
odrzucenia oferty, jeżeli w wyniku oceny wyjaśnień zamawiający uzyska potwierdzenie, że
cena jest rażąco niska, tym samym przy powołaniu się na tę podstawę prawną odrzucenia
zamawiający powinien w informacji o odrzuceniu podać okoliczności faktyczne podane w
wyjaśnieniach, które spowodowały, że zamawiający utwierdził się w przekonaniu, że cena
odwołującego jest oderwana od realiów rynkowych i nie pozwala na prawidłowe wykonanie
usługi. Natomiast według stanowiska zamawiającego zaprezentowanego na rozprawie
zamawiający nie dokonał w ogóle oceny złożonych wyjaśnień, gdyż nawet nie dostrzegł faktu,
że w wyjaśnieniach tych podano dla każdego z inspektorów nadzoru i koordynatora
przewidzianą dla nich maksymalną czasochłonność, co przy znajomości globalnej ceny
wynagrodzenia pozwalało na ocenę, że każda z podanych osób będzie zarabiać powyżej
kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2018r. W rzeczywistości zdaniem Izby
zamawiający obawiał się wyboru tak taniej oferty, a nie pozyskał dodatkowych informacji od
odwołującego, które pozwoliłyby mu na dokładną analizę złożonych wyjaśnień i ocenę
rentowności oferty. Tym samym zamawiający nie wypełnił obowiązku informacyjnego z art. 92
ust. 1 pkt 3 ustawy, który nakazuje podanie rzeczywistej podstawy faktycznej tj powodów
odrzucenia oferty odwołującego. Z tego względu Izba nakazała unieważnienie czynności
odrzucenia oferty odwołującego.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 90 ust. 1 ustawy przez brak wezwania
odwołującego do ewentualnego uszczegółowienia złożonych wyjaśnień datowanych na dzień
30.07.2018r.(data wpływu do zamawiającego 31.07.2018r.), czy też do przedstawienia
dalszych dokumentów, jeśli w ocenie zamawiającemu wyjaśniania wykonawcy były „zbyt
ogólne” i wymagały doprecyzowania
Zarzut potwierdził się. W ocenie Izby zamawiający na rozprawie podał dwie wątpliwości jakie
w jego ocenie nie zostały usunięte za pomocą złożonych wyjaśnień. Pierwszy z nich to
wynagrodzenie za godzinę pracy inspektorów i koordynatora, co było możliwe do ustalenia na
podstawie wyjaśnień odwołującego, choć faktycznie wprost nie zostało podane. Drugą
wątpliwością było brak zwymiarowania skali oszczędności jakie poczyni odwołujący na skutek
faktu, że łączy i świadczy osobiście funkcję koordynatora i inspektora nadzoru branży
konstrukcyjnej, że jest autorem dokumentacji projektowej i będzie łączył także funkcję nadzoru
autorskiego. W cenie Izby odpowiedź na te wątpliwości zamawiającego pozwoliłaby
zamawiającemu na ocenę, czy szczególnie sprzyjające warunki wykonania zamówienia
pozwalają na zaoferowanie ceny dwukrotnie niższej od pozostałych wykonawców. Izba
uznała, że rację ma odwołujący wskazując, że złożył obszerne i udowodnione wyjaśnienia,
jednak w ocenie Izby rację ma również zamawiający, że mimo złożenia tych wyjaśnień nie
można jednoznacznie ocenić tych wyjaśnień jako dowodzących, że zaoferowana cena
ofertowa jest realna i pozwala na należyte wykonanie zamówienia. W ocenie Izby zamawiający
miał prawo i w tym przypadku obowiązek żądać doszczegółowienia złożonych wyjaśnień, co
najmniej o następujące kwestie, które przez odwołującego nie zostały precyzyjnie wskazane
w wyjaśnienia i utrudniają ocenę realności oferty. Izba wzięła pod uwagę, że koszty usług
nadzo
rowych, to głównie koszty pracy inspektorów i koordynatora, ale bez wskazania
oszczędności na pracochłonności, jaką muszą założyć wykonawcy nie będący autorami
dokumentacji projektowej nie można ocenić czy założona pracochłonność jest prawidłowa i
czy gwarantuje realność zaoferowanej ceny. Ponadto zamawiający oczekiwał weryfikacji
dokumentacji projektowej,
a odwołujący się do tej okoliczności w swoich wyjaśnieniach nie
odniósł. Brak jest także wskazania kosztów biura, które choć jest własnością odwołującego, to
jednak generuje koszty energii elektrycznej, wody, wyposażenia w inne media. Odwołujący nie
przeds
tawił także dowodu na realność kosztu weryfikacji geodezyjnej. W ocenie Izby zatem
choć nie można odmówić odwołującemu, że złożył wyjaśnienia i poparł je dowodami, to jednak
na obecnym etapie postępowania nie można przesądzić bez dodatkowych wyjaśnień, czy
rzeczywiście prawdziwe są twierdzenia odwołującego, że jego cena nie jest rażąco niska. Z
drugiej strony zamawiający nie może zaniechać oceny złożonych wyjaśnień i odrzucić oferty
odwołującego jedynie w oparciu o przekonanie, że cena jest nierealistyczna, gdyż takie
podejście prowadziłoby do automatyzmu przy zastosowaniu przesłanki z art. 89 ust. 1 pkt 4
ustawy, który w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest zakazany.
Również w tym orzecznictwie wskazywana jest potrzeba dopuszczenia prawa zamawiających
do uzupełniania wyjaśnień ceny rażąco niskiej jeśli prawne aspekty oferty nadal wywołują
wątpliwości zamawiającego. Taka sytuacja ma miejsce właśnie w niniejszej sprawie. Izba
uważa, że zamawiający powinien oczekiwać wyjaśnień co najmniej w zakresie :
- wskazania
ilości godzin zaoszczędzonych w ramach pracochłonności z uwagi na wykonanie
przez T. S. dokumentacji projektowej,
wyjaśnienia czy w kosztach uwzględniono i w jakiej wysokości potrzebę weryfikacji
dokumentacji projektowej,
- wskazania
wielkości zysku odwołującego w sytuacji, gdyby nie pełnił osobiście funkcji
koordynatora i inspektora nadzoru branży konstrukcyjnej,
- wskazania
wysokości kosztów eksploatacyjnych korzystania z biura będącego własnością T.
S.
dla potrzeb wykonania zamówienia (energia elektryczna, woda, łącze internetowe,
telefoniczne itp.),
wyjaśnienia i przedstawienia dowodu na realność kalkulacji weryfikacji geodezyjnej.
Powyższy katalog zagadnień wymagających uszczegółowienia nie jest oczywiście zamknięty
i nic nie stoi na przeszkodzie, aby został uszczegółowiony przez zamawiającego, zgodnie z
jego wiedzą i doświadczeniem życiowym. Tym samym zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy
Izba uznała za zasadny.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 ustawy przez
odrzucenie oferty
odwołującego, mimo że odwołujący złożył wyjaśnienia potwierdzające, że
możliwe jest wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego za
zaoferowana cenę oraz mimo że oferta ta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia
Oraz
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 90 ust. 1- 3 ustawy przez nieprawidłową i
nienależytą ocenę oferty odwołującego i wyjaśnień udzielonych przez odwołującego, wskutek
czego
zamawiający uznał, że oferta zawiera rażąco niska cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia,
Zarzuty potwierdziły się. Sam zamawiający przyznał na rozprawie, że wyjaśnienia
odwołującego były dostateczne i wyczerpującego, jednak nadal miał wątpliwości, co do
realności zaoferowanej ceny. W ocenie Izby to zamawiający powinien dokonać oceny
złożonych wyjaśnień i przedstawić powody odrzucenia oferty odwołującego, czego w ocenie
Izby zaniechał, a zatem nie wykazał odwołującemu okoliczności, dla których uznał, że
zaoferowana cena jest rażąco niska. Tylko takie wykazanie dawało zamawiającemu podstawę
do odrzucenia oferty odwołujący. W konsekwencji Izba oceniła działanie zamawiającego jako
nieprawidłowe i naruszające art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 1 – 3 ustawy.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 192 ust.1 i 2 i 3 pkt.
1 ustawy.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy stosownie do
wyniku spraw oraz
zgodnie z § 3 pkt. 1 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm. Z 2017r.
poz. 47) obciążając zamawiającego kosztami
postępowania w postaci uiszczonego przez odwołującego wpisu od odwołania i nakazując
zamawiającemu zwrot odwołującemu poniesionych przez niego kosztów wpisu w wysokości
500zł.
Przewodniczący: ………………..