Sygn. akt: KIO 1911/18
WYROK
z dnia 11 października 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Członkowie:
Aneta Mlącka
Robert Skrzeszewski
Protokolant:
Rafał Komoń
po ro
zpoznaniu na rozprawie w dniu 8 października 2018 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Iz
by Odwoławczej w dniu 24 września 2018 r. przez
wykonawcę QUMAK Spółka Akcyjna w Warszawie, w postępowaniu prowadzonym przez
Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w Warszawie
przy udziale wykonawcy
GISPartner Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we
Wrocławiu, zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
Oddala odwołanie
kosztami postępowania obciąża wykonawcę QUMAK Spółkę Akcyjną w Warszawie
i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00
gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez
wykonawcę QUMAK Spółkę Akcyjną w Warszawie tytułem wpisu od
odwołania.,
zasądza od QUMAK Spółki Akcyjnej w Warszawie na rzecz Skarbu
Państwa – Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w
Warszawie
kwotę 3 510 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące pięćset dziesięć
złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………………………..
………………………………..
………………………………..
Sygn. akt: KIO 1911/18
Uzasadnienie
Zamawiający – Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w
Warszawie
– prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na wdrożenie
produkcyjne systemu ISOK.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 1579 ze zm.), zwanej
dalej ustawą P.z.p.
W dniu 24 września 2018 roku wykonawca Qumak SA w Warszawie (dalej:
odwołujący) wniósł odwołanie wobec czynności oraz zaniechań zamawiającego, tj.:
a.
zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki w oparciu o art. 66 ust. 1 w związku z
art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy
P.z.p. i nieunieważnienia postępowania z chwilą, w której
Zamawiający otrzymał od Qumak pismo z dnia 14 września 2018 roku jako jedynego
zainteresowanego wdrożenia produkcyjnego Systemu ISOK;
b.
podjęcia decyzji o zamiarze udzielenia zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki
wykonawcy GISPartner Sp. z o.o. (ul. Długosza 60, 51-162 Wrocław) (dalej: „GISPartner" lub
przystępujący), który nie był zainteresowany udziałem we wcześniej prowadzonym
postępowaniu w trybie przetargu nieograniczonego i nie złożył w nim oferty;
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
a.
art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.
poprzez bezpodstawne uznanie, że zachodzą
przesłanki do udzielenia zamówienia z wolnej ręki z uwagi na to, że w postępowaniu
prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego
nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i nie zostały złożone
żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
P.z.p.
ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia lub wszyscy
wykonawcy zostali wykluczeni z postępowania, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały
zmienione w sposób istotny mimo iż w zakresie objętym przedmiotem postępowania
z
amawiającego i odwołującego łączy umowa z dnia 29 sierpnia 2013 roku, co potwierdza
oświadczenie zamawiającego z dnia 29 grudnia 2017 roku i podmioty te prowadziły rozmowy
dotyczące możliwości realizacji przedmiotu objętego postępowaniem;
b.
art. 10 ust. 1 i 2 ustawy P.z.p.
poprzez bezpodstawne uznanie, że zachodzi podstawa
do zastosowania trybu zmówienia z wolnej ręki, podczas gdy stan faktyczny nie uprawnia do
zasto
sowania tego trybu postępowania;
c.
art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 4 oraz art. 10 ust. 1 i 2 ustawy P.z.p. z uwagi
na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w sposób, który nie zapewnia
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców poprzez wybór
niekonkurencyjnego trybu postępowania o udzielnie zamówienia publicznego pomimo
niespełnienia przesłanek uprawniających do zastosowania tego trybu;
d.
art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy
P.z.p. w związku z art. 58 Kodeksu cywilnego i art. 14 ust.
1 ustawy P.z.p. p
oprzez wszczęcie i prowadzenie postępowania pomimo, iż postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego oraz poprzez brak unieważnienia
przedmiotowego postępowania pomimo spełnienia przesłanek określonych w przepisach.
e.
art. 22 ust. 1 ustawy
P.z.p. poprzez podjęcie przez zamawiającego decyzji o
udzieleniu zamówienia wykonawcy, który nie jest zdolny do wykonania zamówienia, w
szczególności jest w sytuacji ekonomicznej i finansowej niepozwalającej na należytą
realizację zamówienia;
f.
art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 22 ust. 1 ustawy P.z.p. z uwagi na przeprowadzenie
postępowania o udzielenie zamówienia w sposób, który nie zapewnia zachowania uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców poprzez podjęcie przez zamawiającego
decyzji o udzieleniu zamówienia wykonawcy, który nie jest zdolny do wykonania zamówienia,
w szczególności jest w sytuacji ekonomicznej i finansowej niepozwalającej na należytą
realizację zamówienia;
S
tawiając powyższe zarzuty odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz
nakazanie zamawiającemu unieważnienia postępowania;
Odwołujący wniósł o zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego zwrotu
kosztów postępowania odwoławczego, w tym zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że w dniu 29 sierpnia 2013 r. odwołujący i
z
amawiający zawarli Umowę KZGW-kw/ISOK/3/2013 dotyczącą projektu, budowy i
wd
rożenia informatycznego systemu osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami
(ISOK) oraz świadczenia usługi gwarancyjnej po wdrożeniu tego systemu (dalej: „Umowa
ISOK").
Odwołujący w celu wykonania Umowy ISOK w dniu 15 grudnia 2013 r. zawarł z
GISPartner
umowę podwykonawczą nr 284/2013/PRK/ZKI/1289 na potrzeby zadania
inwestycyjnego: „Projekt, budowa i wdrożenie informatycznego systemu osłony kraju przed
nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) oraz świadczenia usługi gwarancyjnej po wdrożeniu
tego systemu" (dal
ej: „Umowa Podwykonawcza"). Następnie Umowa Podwykonawcza była
zmieniana aneksami. Przedmiot Umowy został szczegółowo określony w §2 Umowy
Podwykonawczej oraz w Załączniku nr 10 - Szczegółowy opis zakresu Przedmiotu Umowy.
Umowa Podwykonawca przewidywała udział Podwykonawcy w pracach wszystkich Etapów
Umowy ISOK w tym Etapu 5.
Odwołujący stwierdził, że GISPartner nienależycie realizował świadczenie określone
w Umowie. W konsekwencji, z winy GI
SPartner, doszło do powstania znaczącej zwłoki w
realizacji przed
miotu Umowy Podwykonawczej. W obliczu nienależytego wykonywania
Umowy
odwołujący w dniu 19 stycznia 2016 r. odstąpił od Umowy Podwykonawczej.
Jednocześnie odwołujący wystąpił w dniu 13 maja 2016 roku przeciwko GISPartner z
pozwem o zwrot wypłaconych zaliczek na poczet wynagrodzenia GISPartner za realizację
Etapu 5 Umowy ISOK i za zakończenie projektu w kwocie 814 275,99 zł, które to prace nie
zostały przez GIS partner wykonane. Strony nie osiągnęły porozumienia w drodze
prowadzonych mediacji.
Odwołujący podkreślił, że w okresie od sierpnia 2014 roku do czerwca 2015 roku
wypłacił do GISPartner zaliczki w kwocie 1.934.999,99 zł. Zaliczki te dotyczyły prac
planowanych w Etapie 5. Część zaliczek Qumak skompensował z należnym GISPartner
wynagrodzeniem za dodatkowe prace zlecane w kolejnych Aneksach do umowy
podwykonawczej. Pozostała do zwrotu kwota stanowi przedmiot ww. pozwu.
Odwołujący poinformował, że podczas realizacji wdrożenia produkcyjnego Etapu 5
z
amawiający nie zapewnił odwołującemu współdziałania koniecznego do realizacji Umowy
ISOK, które polegało m. in. na zapewnieniu dostępu do infrastruktury, na której miał działać
System ISOK oraz udostępnieniu danych mających być przedmiotem migracji. Brak tego
współdziałania uniemożliwiał Qumak rozpoczęcie procedury odbiorowej gotowego Systemu
ISOK, wykonanego na bazie
oprogramowania ESRI. Następnie zamawiający w dniu 28
czerwca 2016 r. doręczył odwołującemu pismo pt. „Oświadczenie o odstąpieniu od umowy".
W piśmie tym zamawiający oświadczył, że odstępuje od Umowy ISOK w części dotyczącej
realizacji Etapu 5.
Odwołujący uznał, że przedmiotowe oświadczenie o odstąpieniu jest nieskuteczne
ponieważ powołuje się na opóźnienie w realizacji Umowy ISOK 1. Jednocześnie z uwagi na
odroczenie przez z
amawiającego terminu na spełnienie świadczenia (wykonania Etapu 5),
takie opóźnienie nie zachodziło. W związku z powyższym odwołujący w dniu 29 czerwca
2016 roku zgłosił do odbioru przedmiot Umowy ISOK, a na skutek jego niedokonania przez
z
amawiającego w terminie 7 dni (zgodnie z Umową ISOK), wystawił fakturę na kwotę
obejmującą wynagrodzenie za wykonanie Etapu 5 na kwotę 28 302 298,75 zł. Faktura ta nie
została przez zamawiającego zapłacona, w związku z czym odwołujący w dniu 11
października 2016 roku składając pozew wszczął postępowanie sądowe (sygn. akt XXV C
Odwołujący poinformował, że w toku postępowania sądowego Strony wyraziły wolę
zakończenia sporu ugodą sądową. W dniu 27 listopada 2017 roku strony zawarły List
intencyjny w przedmiocie prowadzenia negocjacji ugodow
ych oraz realizacji zgłoszenia
serwisowego.
W dniu 29 grudnia 2017 roku strony podpisały Drugi List Intencyjny w
przedmiocie prowadzenia negocjacji ugodowych, do którego załącznikiem była parafowana
ugoda dotycząca Umowy ISOK (Ugoda). W treści Ugody strony zgodnie stwierdzały, że
celem jej zawarcia jest między innymi uchylenie niepewności co do sporu istniejącego
pomiędzy Stronami w zakresie stosunku prawnego powstałego poprzez zawarcie Umowy
ISOK (Pkt 1, ppkt 1.2 Ugody).
W dniu 5 czerwca 2018 roku, na skutek zgodny
ch wniosków zamawiającego i
odwołującego, sąd zawiesił postępowanie w sprawie o sygn. akt XXV C 1565/16.
Postępowanie to do dnia złożenia odwołania nie zostało wznowione i wniosek o podjęcie
postępowania nie został też złożony przez zamawiającego.
Odwołujący poinformował, że w okresie od marca 2018 roku do końca lipca 2018
roku wielokrotnie w pismach kierowanych do z
amawiającego podnosił ryzyko projektowe
związane z przedłużającym się stanem niepewności co potwierdzenia zmian treści Umowy
ISOK wy
nikających z Ugody (pismo z dnia 23 marca 2018, pismo z dnia 19 kwietnia 2018
roku, pismo z dnia 18 maja 2018 roku). Na wniosek z
amawiającego, odwołujący składał
również szereg wyjaśnień dotyczących stopnia realizacji Umowy ISOK (pismo z dnia 25
czerwca 2018 i 20 lipca 2018 roku).
Odwołujący stwierdził, że w dniu 31 sierpnia 2018 roku poinformował zamawiającego,
że widzi szansę na pozytywne zakończenie projektu i przedstawił warunki brzegowe
możliwej realizacji. W dniu 5 września 2018 roku zamawiający przesłał do odwołującego
pismo, w którym po raz pierwszy formalnie odniósł się do treści Ugody, stwierdzając, że jest
ona niezgodna z przepisami Ustawy w zakresie uzgodnionych w grudniu 2017 roku
pomiędzy zamawiającym i odwołującym zmian do Umowy ISOK.
W dniu
5 stycznia 2017 roku Zamawiający opublikował na stronie internetowej
http://www.kzew.Eov.pl/index.php/pl/zamowienia- publiczne/postepowania-przetargowe/313-
wdrozenie-produkcvine-systemu-
isok informację o wszczęciu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na „Wdrożenie produkcyjne
Systemu ISOK". Ogłoszenie zostało również zamieszczone w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 3 stycznia 2017 roku pod numerem 2017/S 001-001239 (dalej
„postępowanie wszczęte w dniu 3 stycznia 2017".
W dniu 12 września 2018 roku do godziny wyznaczonej jako termin składania ofert
nie wpłynęła do zamawiającego żadna oferta, w związku z tym tego samego dnia
postępowanie wszczęte w dniu 3 stycznia 2017 roku to zostało unieważnione na podstawie
art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p.
Odwołujący stwierdził, że w dniu 13 września 2018 roku zamawiający poprzez
przesłanie zaproszenia do GISPartner zapraszającego do negocjacji, wszczął postępowanie
w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 66 ust 1 w związku z art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.
W dniu 14 września 2018 roku zamawiający i GISPartner przystąpili do negocjacji.
Odwołujący stwierdził, że Umowa ISOK, zgodnie z oświadczeniem zawartym w
parafowanej Ugodzi
e, do realizacji której zamawiający przystąpił od początku 2018 roku,
wiąże Strony. Zamawiający bowiem uchylił się od skutków prawnych złożonego w dniu 28
czerwca 2016 roku oświadczenia o odstąpieniu od Umowy ISOK. Nawet gdyby uznać, że
strony nie zawarły ugody sądowej w ramach prowadzonego postępowania pod sygn. akt
XXV C 1565/16, to doszło do jej zawarcia per facta concludentia, przynajmniej w zakresie
skutków prawnych tego oświadczenia.
Odwołujący wskazał, że zamawiający nie zamieścił ogłoszenia o dobrowolnej
przejrzystości ex ante, zatem odwołujący może wnioskować jedynie z innych działań i
stanowisk z
amawiającego, że zamawiający zamierza udzielić GISPartner zamówienia w
trybie z wolnej ręki na wykonanie dzieła o innym, węższym zakresie niż zakres Etapu 5
Umowy ISOK. W konsekwencji p
ostępowanie powinno zostać unieważnione.
Odwołujący podniósł, że w dniu 5 września 2018 roku zamawiający opublikował
istotnie zmieniony s.i.w.z.
i Opis Przedmiotu Zamówienia dla postępowania wszczętego w
dniu 3 stycznia 2017 roku.
Odwołujący podniósł tę okoliczność z uwagi, na fakt, że nie jest
mu znane zaproszenie do negocjacji skierowane do GISPartner, jednak skoro z
amawiający
prowadzi
postępowanie z powołaniem na art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p., to podkreślenia
wym
aga niezmienność warunków tego postępowania w stosunku do warunków pierwotnego,
unieważnionego zamówienia. Zmiany wprowadzone w s.i.w.z. postępowania z dnia 3
stycznia 2018 roku natomiast w sposób istotny zmieniają warunki realizacji wdrożenia
produkcyjnego Systemu ISOK. Z ostrożności procesowej zatem odwołujący podniósł, że
wszelkie różnice warunków postępowania w stosunku do ostatniej znanej treści s.i.w.z. i
OPZ z postępowania wszczętego w dniu 3 stycznia 2017 roku, w szczególności zaś zmiana
terminu realizacji zamówienia jak również warunków udziału w postępowaniu skutkują
dodatkowo brakiem zaistnienia przesłanek do wszczęcia i prowadzenia postępowania w
trybie z wolnej ręki.
Odwołujący wskazał, ze zgodnie z Załącznikiem nr 2 do Umową ISOK „Harmonogram
Rzeczowo-
Finansowy" w ramach Etapu 5 Umowy ISOK Wykonawca zobowiązany był do
dostarczenia następujących produktów:
Wersji produkcyjnej systemu ISOK;
Zainstalowanej i skonfigurowanej u Zamawiającego wersji produkcyjnej Systemu
ISOK w środowisku podstawowym;
Zainstalowanej i skonfigurowanej u Zamawiającego wersji produkcyjnej Systemu
ISOK w środowisku zapasowym;
Wersji produkcyjnej Systemu ISOK zasilonej inicjalnie danymi;
Uruchomionych mechanizmów synchronizacji środowiska podstawowego i
zapasowego;
Przetestowanej wersji produkcyjnej Systemu ISOK;
Systemu ISOK (testów akceptacyjnych i wydajnościowych)
Szkoleń;
9} Dokumentacji powykonawczej;
Dokumentacji użytkownika;
Dokumentacji administratora;
Zaktualizowanego projektu technicznego;
Kodu źródłowego Systemu.
Odwołujący stwierdził, ze szczegółowa regulacja Opisu Przedmiotu Zamówienia
Umowy ISOK, zawarta w wymogu W 941 załącznika nr 1 do Umowy ISOK wskazuje, że
dostawa i wdrożenie produkcyjne Systemu ISOK obejmuje swoim zakresem poprawę błędów
oraz implementację możliwych modyfikacji zrealizowanych zgodnie z procedurą zarządzania
zmianą, powtórne wykonanie odpowiednich testów, inicjalne zasilenie Systemu ISOK w
dane, integrację Systemu ISOK z systemami zewnętrznymi, administrację Systemu ISOK w
zakresie niezbędnym do przeprowadzenia testów. Po odbiorze wersji produkcyjnej Systemu
ISOK miał rozpocząć się okres świadczenia usług gwarancyjnych.
Odwołujący stwierdził, że w opozycji do tak opisanego zakresu stoi opis zakresu
zawarty w zmodyfikowanym w dniu 5 września s.i.w.z. Zmiany wprowadzone w s.i.w.z.
wynikają w dużej mierze z odpowiedzi na pytania skierowane do zamawiającego.
Zamawiający nie wskazał jednak, kiedy te pytania wpłynęły do niego i czy pochodziły od
jednego czy wielu wykonawców.
Odwołujący podniósł, że zmiany s.i.w.z. w szczególności obejmują zmiany terminu
składania ofert na 12 września 2018 roku oraz realizacji zamówienia ze 170 dni roboczych
od dnia zawarcia umowy na wskazaną w s.i.w.z. datę dzienną - 15 lutego 2019. Termin ten
został zatem istotnie skrócony, bo gdyby nawet Zamawiający zawarł z wykonawcą umowę w
dniu 1 października 2018 roku, to okres do dnia przewidzianego na zakończenie wdrożenia
produkcyjnego ISOK wynosi niecałe 70 dni roboczych. Odwołujący wskazał jednocześnie, że
z dokumentacji dostępnej publicznie wynika, że w dniu 30 sierpnia 2018 roku przekazany
został do CPPC (Centrum Projektów Polska Cyfrowa) wniosek o wydłużenie terminu
realizacji projektu do dnia 28 lut
ego 2019 roku, umożliwiającą zawarcie aneksu nr 12 do
Porozumienia o dofinansowanie nr POIG.07.01.00-00-025/09-
00. Taka data również jest
wskazywana w innych dostępnych dokumentach, w tym Harmonogramie Projektu
wyznaczającego Kamienie milowe, gdzie data 19 luty 2019 roku jest planowaną datą
zakończenia prac nad Systemem ISOK, data 22 lutego 2019 roku datą punktu krytycznego
projektu, a data 28 luty 2019 roku jest datą punktu ostatecznego projektu. Zgodnie z
definicjami
podawanymi
przez
Narodowe
Centrum
Bada
ń
i
Rozwoju:
http://www.ncbir.pI/efx/ncbir/pl/defaultopisv/810/3/l/lider-
szkolenie21.01.2013 2.pdf: „Punkt
krytyczny -
termin {podany np. w miesiącach), którego przekroczenie dla danego kamienia
milowego zagraża powodzeniu danego zadania bądź całego projektu i w którym należy
podjąć działania dodatkowe, Punkt ostateczny - termin dla danego kamienia milowego, po
przekroczeniu którego nie ma możliwości zrealizowania zadania bądź projektu zgodnie z
ustalonymi założeniami." Zamawiający zatem ewentualnie wskazując jako datę realizacji
p
ostępowania na dzień 28 lutego 2019 roku ustala warunki postępowania inne niż pierwotnie
określone. Odwołujący podkreślił, że był w stanie wykonać zamówienie w terminie
pierwotnych 170 dni roboczych, gdyby z
amawiający nie zwlekał z uzyskaniem opinii, o
których mowa w Drugim Liście Intencyjnym, nawet w sytuacji, gdyby w ich konsekwencji
wymagane byłoby wprowadzenie zmian do treści parafowanej Ugody.
Odwołujący stwierdził, że w zakresie OPZ, zmiany wprowadzone przez
z
amawiającego wskazują na zmniejszenie zakresu prac w stosunku do pierwotnie
ustalonego i wprowadzenie rozwiązań pozwalających na bardziej elastyczną dla wykonawcy
metodykę wdrożenia. W szczególności zaś:
wykreślono z OPZ konieczność realizacji w Etapie 5 (wdrożeniu produkcyjnym
Systemu ISOK) uwag do Etapu IV z załącznika numer 5, to jest cały Redmine i zmiany do
odebranej wersji z e
tapu IV właśnie, co oznacza że zamawiający planuje uruchomienie w
rzeczywistości wyłącznie tej wersji Systemu ISOK, która została odebrana w Etapie IV,
Sztywne ramy czasowe zadań do realizacji, zamieniono na harmonogram ustalany
przez Zamawiającego z wykonawcą,
rezygnacja z testów swobodnych, które wcześniej były opisane w taki sposób, by
umożliwić zamawiającemu powtórzenie każdego test, natomiast wykreślenie ich w sposób
istotny uprości procedury testowe.
zrezygnowano z części szkoleń i ograniczono liczbę osób, które mają zostać
przeszkolone.
Odwołujący wskazał, że zakres Umowy ISOK był szerszy niż przewidziany do
wdrożenia w postępowaniu, przy założeniu, że jego warunki są niezmienione do treści
wynikających z s.i.w.z. i OPZ postępowania wszczętego 3 stycznia 2017 roku. Odwołujący
złożył wniosek o wgląd w akta postępowania, lecz do dnia wniesienia odwołania nie otrzymał
od z
amawiającego odpowiedzi, więc nie jest w stanie precyzyjnie określić innych elementów
i warunków postępowania, w tym wartości zamówienia, warunków udziału w postępowaniu
oraz szczegółowych warunków umowy, która ma zostać zawarta w postępowaniu.
J
ednocześnie z uwagi na fakt, że umowa ta podlega negocjacjom, które jak poinformował
zamawiający rozpoczął z GISPartner w dniu 14 września 2018 roku, czyli dzień po wysłaniu
zaproszenia do tego wykonawcy, mogą ulec dalszym zmianom co do ewentualnego
ograni
czenia przedmiotu zamówienia lub sposobu jego realizacji.
W zakresie zarzutu naruszenia art. 10 ust. 1 i 2 ustawy P.z.p.
poprzez wybór trybu
zamówienia z wolnej ręki pomimo braku spełnienia ustawowych przesłanek, odwołujący
podniósł, że w przedmiotowej sprawie zamawiający nie udowodnił, że zachodzą wszystkie
przesłanki uprawniające do zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki, a zgodnie z
orzecznictwem ETS,
to na zamawiającym spoczywa ciężar udowodnienia wystąpienia
przesłanek pozwalających na odstąpienie od procedur otwartych, a stosowanie procedur
negocjacyjnych powinno być ściśle ograniczone do sytuacji przewidzianych w dyrektywie.
W zakresie zarzutu naruszenia
zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców odwołujący podniósł, że zamawiający naruszył art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p.
poprzez przygotowanie i przeprowadzenie postępowania z naruszeniem uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, a także zamierza udzielić zamówienia
wykonawcy, który nie został wybrany zgodnie z przepisami ustawy P.z.p. Przeprowadzenie
postępowania w trybie niekonkurencyjnym pomimo tego, że nie zostały spełnione przesłanki
uprawniające do zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki stanowi ograniczenie dostępu
do zamówienia podmiotom, które są w stanie wykonać zamówienie. Zamawiającego wiąże
Umowa ISOK w związku z uchyleniem się przez niego od skutków złożonego oświadczenia
o odstąpieniu od tej Umowy. Odwołujący jeszcze w dniu 14 września 2018 roku, wiedząc o
unieważnieniu postępowania wszczętego w dniu 3 stycznia 2017 roku, a nie wiedząc o
wszczęciu przez zamawiającego postępowania, deklarował gotowość do dalszej realizacji
umowy i dokończenia wdrożenia Systemu ISOK. Zamawiający uzyskując taką informację
powinien był unieważnić postępowanie, gdyż nie zachodziły przesłanki do jego dalszego
prowadzenia. Zamawiający w takiej sytuacji, żeby można przypisać mu działanie w dobrej
wierze, powinien albo zaproponować takie zmiany w parafowanej Ugodzie, które w jego
ocenie spowodowałyby możliwość dokończenia wdrożenia Systemu ISOK przez
odwołującego, albo rozwiązać za porozumieniem stron Umowę ISOK i wówczas prowadzić
postępowanie w trybie z wolnej ręki.
Odwołujący stwierdził, że podjęte przez zamawiającego działania natomiast
naruszają zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Wykonawca
GISPartner w szczególności uzyskał możliwość realizacji postępowania, mimo braku
podstaw do jego prowadzenia, a także co wynika ze stanu faktycznego, mimo braku jego
zainteresowania w udziale w postępowaniu wszczętym w dniu 3 stycznia 2017 roku.
GISPartner, który nie złożył oferty w dniu 12 września 2018 roku, był gotów do podjęcia
negocjacji w postępowaniu w trybie z wolnej ręki już dwa dni później, w dniu 14 września
2018 roku, potrzebując zaledwie jednego dnia od momentu jego zaproszenia do tych
negocjacji
W zakresie zarzutu dotyczącego niezdolności GISPartner do wykonania zamówienia,
odwołujący podniósł, że odwołujący jest wierzycielem GISPartner a pomiędzy stronami toczy
się postępowanie sądowe o zapłatę kolejnych kwot, łącznie przekraczających 3 mln zł. Już
s
ama aktualna kondycja finansowa GISPartner nie zapewnia należytej realizacji zamówienia,
a z
amawiający musi wziąć pod uwagę fakt, że jeżeli w trakcie realizacji zamówienia
GISPartner ogłosi upadłości likwidacyjną, wyznaczony syndyk będzie mógł odstąpić od
zawartych przez GISPartner umów.
Odwołujący podniósł, że zgodnie z pierwotnymi warunkami postępowania
wszczętego w dniu 3 stycznia 2017 roku zamawiający ustalił restrykcyjne warunki udziału w
postępowaniu w zakresie zdolności technicznej oraz zawodowej, a także ekonomicznej i
finansowej (w tym posiadanie środków finansowych lub zdolność kredytowa na 20 mln zł).
Niezależnie zamawiający wskazał, że wykluczonym z postępowania będzie wykonawca,
który z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo nienależycie wykonał w istotnym
stopniu wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego lub umowę koncesji
zawartą z zamawiającym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1-4, co doprowadziło do
rozwiązania umowy i zasądzenia odszkodowania. Odwołujący podkreślił, że GISPartner
przyczynił się w sposób istotny (ponad roczne opóźnienie w realizacji Umowy
Podwykonawczej) do niedokończenia w terminie realizacji Umowy ISOK. Odwołujący jest
świadom, że przepis art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy P.z.p. winien być stosowany jedynie do
wykonawcy, który zawarł umowę z zamawiającym, a nie już do jego podwykonawcy, jednak
w świetle aktualnego stanu faktycznego, okoliczności nienależytej realizacji Umowy ISOK
przez GISPartner w zakresie w
jakim był jej podwykonawcą nie sposób pominąć.
Zamawiający może wybrać do realizacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
jedynie podmioty dające odpowiednią rękojmię jego należytego wykonania, a GISPartner
taki
ej rękojmi nie daje. Natomiast zamawiającego łączy nadal Umowa ISOK i uchylenie się
z
amawiającego od skutków oświadczenia z dnia 28 czerwca 2016 roku powoduje, że
odwołujący jest i powinien być uznany przez zamawiającego jako podmiot taką rękojmię
dający.
Odwołujący podniósł, że posiada interes we wniesieniu odwołania, ponieważ jest
wykonawcą, który jest w stanie zrealizować przedmiotowe zamówienie. Zamawiający
bezpodstawnie wszczął postępowanie w trybie zamówienia z wolnej ręki, podczas gdy nie
zachodzą żadne przesłanki uprawniające zamawiającego do zastosowania tego trybu. W
szczególności zaś z oświadczeń i dokumentacji zamawiającego wynika, że nadal
z
amawiający i odwołujący nadal związani są umową z dnia 29 sierpnia 2013 roku, której
przedmiotem jest realizacja, jako Etapu V tej umowy,
wdrożenia produkcyjnego Systemu
ISOK. Na skutek niezgodnej z u
stawą P.z.p. czynności zamawiającego i udzielenia
zamówienia publicznego wykonawcy GISPartner, odwołujący zostanie pozbawiony
możliwości realizacji przedmiotu zamówienia, a tym samym poniesie szkodę w postaci
utraconych korzyści, jakie uzyskałby, realizując przedmiotowe zamówienie.
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 października 2004 roku zamawiający wniósł o:
oddalenie odwołania;
obciążenie odwołującego kosztami postępowania odwoławczego, w tym
kosztami zastępstwa procesowego.
W opinii zamawiającego, zarzut zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki z
naruszeniem art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p. oraz z naruszeniem art. 10 ust. 1 i 2 i art. 7
ust. 1 i 3 ustawy P.z.p.
nie znajduje w odwołaniu żadnego uzasadnienia. Odwołujący
prawidłowo przytacza za przepisami i orzecznictwem okoliczności, w których można udzielić
z
amówienia w zastosowanym przez zamawiającego trybie. Nie stara się jednak w żaden
sposób wykazać i udowodnić, że chociażby jedna z okoliczności przywołanych w art, 67 ust.
1 pkt 4 w tym przypadku nie zaistniała. Odwołujący w ogóle nie kwestionuje zaistnienia
przesłanek pozwalających na zastosowanie tego przepisu jako podstawy do wolnej ręki.
Trudno się jednak temu dziwić, skoro wszystkie te przesłanki wystąpiły łącznie, a fakt ten jest
bardzo prosty do zweryfikowania. W zamian za to o
dwołujący wyraża rozczarowanie faktem,
iż to nie on został zaproszony do dokończenia systemu ISOK, pomimo że w piśmie z 14
września 2018 r. deklarował taką chęć. Zapomina tylko, że na dokończenie systemu miał
wiele czasu wynikającego z realizowanej wcześniej umowy, ale swoim działaniem
do
prowadził do odstąpienia przez zamawiającego od tej umowy.
Zamawiający stwierdził, że odwołujący podnosi argumenty związane unieważnionym
wcześniej postępowaniem, prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, Sprowadzają
się one do twierdzeń, iż zamawiający rzekomo dokonał niedozwolonych zmian w s.i.w.z.
Jednak brak jak
iegokolwiek uzasadnienia wskazującego, dlaczego zmiany te miałyby być
niedozwolone.
Zamawiający zaznaczył, że odwołujący nie skorzystał z możliwość wniesienia
odwołania ani na dokonanie zmian w s.i.w.z., ani na unieważnienie postępowania
przetargowego.
Za
mawiający podniósł, iż przypuszczenia odwołującego, że w postępowaniu
prowadzonym w t
rybie zamówienia z wolnej ręki zamawiający zmienił w sposób istotny
warunki zamówienia, nie znajdują potwierdzenia w faktach. Zapraszając do udziału w
negocjacjach z wolne
j ręki zamawiający zastosował takie same warunki udziału w
postępowaniu, jak w unieważnionym wcześniej przetargu, To samo odnosi się do opisu
przedmiotu zamówienia. Ponieważ postępowanie prowadzone jest w trybie zamówienia z
wolnej ręki, zamawiający nie widzi podstaw do udostępniania dokumentów z tego
postępowania przed zakończeniem negocjacji (poza protokołem postępowania).
W ocenie zamawiającego, nie można jako uzasadnienia wadliwości zastosowanego
tryb
u traktować natomiast rozważań odwołującego na temat obowiązywania umowy z 2013
r., czy też na temat obowiązywania negocjowanej w 2017 r. ugody. Wywodzenie przez
o
dwołującego skutków prawnych z niepodpisanej i niezatwierdzonej ugody należy
pozostawić bez komentarza, tym bardziej, że ich związek z podstawami prawnymi
zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki jest żaden.
W
ocenie
zamawiającego,
zarzut
udzielenia
zamówienia
wykonawcy
niespełniającemu warunków udziału w postępowaniu i nie mogącemu zrealizować
przedmiotu zamówienia jest zarzutem zdecydowanie przedwczesnym I niemożliwym do
potwierdzenia na tym
etapie postępowania. Zamawiający na razie dopiero wszczął
postępowanie i zaprosił wykonawcę GISPartner do negocjacji, co wcale nie jest
równoznaczne z udzieleniem temu wykonawcy zamówienia. Zamawiający nie może z góry
przesądzić, czy wykonawca spełni jego wymagania formalne i merytoryczne, To będzie
wyjaśniane w trakcie negocjacji. Natomiast oczywistym dla zamawiającego jest, że
wykonawca będzie weryfikowany w tym zakresie na podstawie stosownych dokumentów
oraz informacji przekazanych w trakcie negocjacji.
Zamawiający zaznaczył, że nieporozumienia czy spory finansowe pomiędzy
o
dwołującym a wykonawcą zaproszonym do negocjacji nie mogą przesądzać o
niemożliwości wykonania zamówienia przez tego ostatniego.
W
o
cenie zamawiającego, zarzut zaniechania obowiązku unieważnienia
postępowania jest co najmniej niezrozumiały, a jednocześnie najmniej w odwołaniu opisany.
Z jego treści wynika jedynie, że skoro odwołujący w dniu 14 września 2018 r. poinformował
z
amawiającego o gotowości do dalszej współpracy w zakresie ISOK, to zamawiający
powinien unieważnić postępowanie wszczęte w trybie zamówienia z wolnej ręki.
Zamawiający przyznał, że nie widzi w tym żadnego związku przyczynowo-skutkowego. Nie
znajduje też żadnej podstawy prawnej do unieważnienia postępowania, Z pewnością nie jest
nią art. 93 ust. 1 pkt 7, gdyż Zamawiający nie identyfikuje działań odwołującego jako wady
postępowania uniemożliwiającej zawarcie umowy.
Przystępujący do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
wykonawca GISPartner Sp. z o.o. we Wrocławiu w piśmie procesowym z dnia 8 października
2018 roku wniósł o oddalenie odwołania.
Przystępujący podniósł, że odwołujący wnosząc o unieważnienie postępowania jako
uzasadnienie wskazuje w istocie
dwie grupy argumentów: argumenty dotyczące rzekomo
nieuprawnionego zastosowania przez z
amawiającego trybu zamówienia z wolnej ręki oraz
cyt. „udzieleniu zamówienia wykonawcy, który nie jest zdolny do wykonania zamówienia. W
ocenie przystępującego, żaden ze stawianych zarzutów nie zasługuje na uwzględnienie.
Przystępujący nie podzielił stanowiska odwołującego przedstawionego w złożonym w
przedmiotowej sprawie odwołaniu, w szczególności w zakresie sposobu przedstawienia
stanu faktycznego/historycznych uwag do
tyczących realizacji umowy wiążącej odwołującego
i z
amawiającego z dnia 29 sierpnia 2013 r., oraz umowy podwykonawczej wiążącej
odwołującego i przystępującego. Przystępujący stwierdził, że nie polegają na prawdzie
twierdzenia, jakoby technologia stosowana przez GISPartner do wykonania programu
komputerowego, stanowiącego fragment Systemu ISOK, uniemożliwi wykonanie i
dostarczenie z
amawiającemu produkcyjnej wersji Systemu ISOK albowiem zamawiający i
o
dwołujący, dokonując odbioru Etapu 4 Umowy z 29 sierpnia 2013 r., potwierdzili należyte
wykonanie zamówienia przy oprogramowania iMap, którego producentem jest GISPartner
Sp. z o.o.
— jednocześnie to po odstąpieniu przez przystępującego (a nie przez
odwołującego) doszło do rozwiązania umowy podwykonawczej wiążącej odwołującego i
przystępującego, z przyczyn wyłącznie obciążających odwołującego.
Przystępujący podkreślił, że podkreślenia wymaga, że próby odwołującego
odstąpienia od umowy podwykonawczej z przystępującym były nakierowane na
wyeliminowanie przystępującego z realizacji zamówienia, z przyczyn przystępującemu
nieznanych i w istocie nieuzasadnionych, a jednocześnie przy sygnalizowanym wielokrotnie
przez z
amawiającego sprzeciwie, czego ostatecznym wyrazem było odstąpienie przez
z
amawiającego w czerwcu 2016 r. od umowy zawartej z odwołującym i wszczęcie
postępowania o udzielenie zamówienia z wolnej ręki i zaproszenie do negocjacji
przystępującego — producenta oprogramowania iMap, odebranego przez zamawiającego w
ramach realizacji Etapu 4 Umowy z dnia 29 sierpnia 2013 r.
Przystępujący stwierdził, że nie
polegają również na prawdzie twierdzenia odwołującego o rzekomym przesunięciu terminu
realiz
acji umowy na 30 września 2016 r. (a przynajmniej o takiej okoliczności — poza
niniejszym odwołaniem — odwołujący nie informował w ramach składanych obowiązkowo
raportach giełdowych), dodatkowo zupełnie niezrozumiałe są dla przystępującego
twierdzenia
odwołującego o rzekomym dalszym związaniu odwołującego z zamawiającym
umową z dnia 29 sierpnia 2013 r. Tym bardziej niezrozumiałe jest dla przystępującego
niewykonywanie ww. umowy przez
odwołującego, skoro przedmiotowa umowa rzekomo ma
wiązać odwołującego i zamawiającego.
W zakresie zarzutu dotyczącego braku zdolności przystępującego do wykonania
zamówienia, przystępujący stwierdził, że odwołujący wydaje się nie zauważać, że w
przedmiotowym postępowaniu prowadzonym w trybie z wolnej ręki przez zamawiającego na
obecnym jego etapie nie doszło jeszcze do udzielenia jakiemukolwiek podmiotowi
zamówienia — z tego już tylko powodu zarzut wskazany uznać należy z całą pewnością za
przedwczesny. Zarzut ten uznać również należy za nietrafny zarówno formalnie, jak i
materialnie
— przepis art. 22 ust. 1 ustawy P.z.p. nie jest adresowany do zamawiającego i
nie powinien b
yć przedmiotem zarzutów. Nie powinno ulegać wątpliwości, że zamawiający
będzie weryfikował spełnianie warunków udziału w postępowaniu dopiero przed zawarciem
umowy i b
rak jest podstaw do żądania od zamawiającego, aby weryfikował spełnienie
warunków udziału w postępowaniu w chwili wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki.
Przystępujący stwierdził, że odwołujący nie ma jakiejkolwiek wiedzy na temat sytuacji
ekonomicznej i finansowej
przystępującego, tym samym czynienie zarzutów rzekomego
braku zdolności finansowej i ekonomicznej uznać należy za nieznajdujące jakiegokolwiek
poparcia w faktach
— podnoszona przez odwołującego okoliczność pozostawania przez
odwołującego. i przystępującego w sporze sądowym pozostaje tu bez znaczenia dla oceny
zdolności ekonomicznej i finansowej przystępującego. Odwołujący w złożonym odwołaniu
pomija fakt kwestionowania przez przystępującego wszelkich roszczeń skierowanych wobec
przystępującego i pomija fakt prowadzenia również przez Sąd Okręgowy w Warszawie
postępowania wywołanego pozwem skierowanym przez przystępującego przeciwko
odwołującemu o zapłatę należności głównej w wysokości 662 724,00 zł wraz z ustawowymi
odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 7 stycznia 2016 r. do
dnia zapłaty.
Przystępujący stwierdził, że zupełnie niezrozumiałe dla przystępującego są
przedstawione w pkt 7.3 odwołania twierdzenia dotyczące skutków ewentualnej upadłości
likwidacyjnej
przystępującego — brak jest jakichkolwiek przesłanek do ogłoszenia upadłości
przystępującego.
W za
kresie zarzutu dotyczącego zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki na
podstawie art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy
P.z.p., przystępujący stwierdził, że odwołujący
kwestionując prawidłowość wszczęcia przez zamawiającego postępowania z wolnej ręki na
powyższej podstawie odnosi się do związania zamawiającego i odwołującego umową
obejmującą m.in. wdrożenie produkcyjne Systemu ISOK oraz brak zainteresowania
przystępującego udziałem we wcześniejszym postępowaniu w trybie przetargu
nieograniczonego/braku złożenia oferty w tym postępowaniu. Twierdzenia dotyczące
rzekomego zwi
ązania zamawiającego i odwołującego umową, której przedmiotem jest
wdrożenie produkcyjne Systemu ISOK są o tyle kuriozalne, że wskazanej okoliczności
odwołujący nie podnosił wedle wiedzy przystępującego w czasie, gdy prowadzone było przez
z
amawiającego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego na „Wdrożenie produkcyjne Systemu ISOK”, w ramach którego
z
amawiający kolejno przedłużał terminy składania ofert — aż do 12 września 2018 r.
Odnosząc się natomiast do twierdzeń podnoszonych w pkt 8.4 odwołania, zgodnie z
którymi fakt rzekomego „braku zainteresowania” przystępującego udziałem w postępowaniu
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego/ niezłożenie oferty dyskwalifikuje
możliwość zaproszenia przystępującego przez zamawiającego do negocjacji, nie sposób
znaleźć uzasadnienia faktycznego i prawnego dla takich twierdzeń — w szczególności
przedstawionej przez o
dwołującego przesłanki nie przynosi ustawa P.z.p., a w szczególności
art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.
Izba ustaliła, co następuje:
W dniu 29 sierpnia 2013 r.
odwołujący i zamawiający zawarli Umowę KZGW-
kw/
ISOK/3/2013 dotyczącą projektu, budowy i wdrożenia informatycznego systemu osłony
kraju przed
nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) oraz świadczenia usługi gwarancyjnej po
wdrożeniu tego systemu (dalej: „Umowa ISOK").
Odwołujący w celu wykonania Umowy ISOK w dniu 15 grudnia 2013 r. zawarł z
przystępującym umowę podwykonawczą nr 284/2013/PRK/ZKI/1289 na potrzeby zadania
inwestycyjnego: „Projekt, budowa i wdrożenie informatycznego systemu osłony kraju przed
nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) oraz świadczenia usługi gwarancyjnej po wdrożeniu
tego systemu"
Z
amawiający w dniu 28 czerwca 2016 r. doręczył odwołującemu pismo pt.
„Oświadczenie o odstąpieniu od umowy". W piśmie tym zamawiający oświadczył, że
odstępuje od Umowy ISOK w części dotyczącej realizacji Etapu 5.
Pomiędzy stronami istnieje spór co do dalszego obowiązywania umowy, od której
zamawiający odstąpił.
W dniu 5 stycznia 2017 roku z
amawiający opublikował na stronie internetowej
http://www.kzew.Eov.pl/index.php/pl/zamowienia- publiczne/postepowania-przetargowe/313-
wdrozenie-produkcvine-svstemu-
isok informację o wszczęciu postępowania o udzielenie
z
amówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na „Wdrożenie produkcyjne
Systemu ISOK". Ogłoszenie zostało również zamieszczone w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 3 stycznia 2017 roku pod numerem 2017/S 001-001239.
W
dniu 5 września 2018 roku zamawiający opublikował zmieniony s.i.w.z. i Opis
Przedmiotu Zamówienia dla postępowania wszczętego w dniu 3 stycznia 2017 roku.
W dniu 12 września 2018 roku, do godziny wyznaczonej jako termin składania ofert,
nie wpłynęła do zamawiającego żadna oferta, w związku z tym tego samego dnia
postępowanie wszczęte w dniu 3 stycznia 2017 roku zostało unieważnione na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p.
W dniu 13 września 2018 roku zamawiający poprzez przesłanie zaproszenia do
GISPartner zapr
aszającego do negocjacji, wszczął postępowanie w trybie z wolnej ręki na
podstawie art. 66 ust. 1 w
związku z art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p. W dniu 14 września
2018 roku z
amawiający i przystępujący przystąpili do negocjacji.
Izba ustaliła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do korzystania
ze środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy P.z.p.
Na wstępie podkreślenia wymaga, iż Krajowa Izba Odwoławcza, oceniając
zasadność zastosowania przez zamawiającego trybu z wolnej ręki, bada, czy w
rozpoznawanej sprawie zaszły przesłanki, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy
P.z.p. Poza zakresem kog
nicji Izby pozostaje ocena, czy strony nadal łączy umowa
obejmująca m.in. przedmiot niniejszego zamówienia. Spór tego rodzaju należy do kategorii
spraw cywilnych i
– zgodnie z art. 2 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1360 ze zm.) – podlega kognicji sądów
powszechnych.
W tym zakresie argumentację odwołującego oraz złożone dowody należy
uznać za bezprzedmiotowe.
Zgodnie z brzmieniem art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.,
zamawiający może udzielić
zamówienia z wolnej ręki, jeżeli w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu
nieograniczonego albo przetargu ograniczonego nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu, i nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały
odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ze względu na ich niezgodność z opisem
przedmiotu zamówienia lub wszyscy wykonawcy zostali wykluczeni z postępowania,
a
pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. Przepis ten stanowi
implementację art. 32 ust. 2 lit. a dyrektywy zamówieniowej o treści: „procedurę negocjacyjną
bez uprzedniej
publikacji można stosować do zamówień publicznych na roboty budowlane,
dostawy i usługi, jeżeli w odpowiedzi na procedurę otwartą lub procedurę ograniczoną nie
złożono żadnej oferty bądź żadnej odpowiedniej oferty lub żadnego wniosku o dopuszczenie
do udzi
ału bądź żadnego odpowiedniego wniosku o dopuszczenie do udziału, pod
warunkiem że pierwotne warunki zamówienia nie ulegają zasadniczym zmianom oraz pod
warunkiem,
że odpowiednie sprawozdanie zostanie przesłane Komisji, jeśli tego zażąda”.
Zasada prymatu
procedur przetargowych oddziałuje na kolejność stosowania trybów
udzielania zamówień publicznych. Zamawiający ma obowiązek prowadzenia w pierwszej
kolejności procedury przetargowej. Jeśli przetarg nieograniczony albo ograniczony nie da
rezultatu, otwiera
się droga zamówienia z wolnej ręki na podstawie ust. 1 art. 67 ust. 1 pkt 4.
Zastosowanie tego trybu jest możliwe, gdy pierwotne warunki zamówienia nie zostają w
istotny sposób zmienione. Istotna zmiana pierwotnych warunków zamówienia uniemożliwia
zatem ud
zielenie zamówienia na podstawie tego przepisu.
Analiza treści artykułu 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p. pozwala na wniosek, że
udzielenie zamówienia z wolnej ręki na jego podstawie możliwe jest w przypadku łącznego
zaistnienia następujących przesłanek:
zam
awiający
prowadził
uprzednio
postępowanie
w
trybie
przetargu
nieograniczonego albo przetargu ograniczonego
w postępowaniu tym nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu i nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu
zamówienia lub wszyscy wykonawcy zostali wykluczeni z postępowania
pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione.
W rozpoznawanym przypadku fakt zaistnienia dwóch pierwszych przesłanek nie był
pomiędzy stronami sporny. Podniesione zarzuty dotyczyły natomiast warunków zamówienia,
które – w ocenie odwołującego – zostały w sposób istotny zmienione, niemniej jednak
argumentacja odwołującego sprowadzała się do wskazywania, iż warunki te winny odnosić
się do warunków ogłoszonych przed modyfikacją z dnia 5 września 2018 roku.
Podstawową zatem kwestią dla rozpoznania wniesionych zastrzeżeń jest
rozstrzygnięcie, co należy rozumieć poprzez pierwotne warunki zamówienia.
W ocenie Izby, pod pojęciem „warunki zamówienia” rozumieć należy wszelkie
warunki, dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak i warunki podmiotowe. Pogląd takie
wyrażono m.in. w uchwale Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 8 października 2010 roku sygn.
akt KIO/KD 66/10.
Warunki podmiotowe to warunki udziału w postępowaniu rozumiane jako wymagania
odnoszące się do właściwości wykonawcy zainteresowanego ubieganiem się o realizację
zamówienia publicznego. Celem stosowania tych warunków jest ograniczenie ryzyka wyboru
przez zamawiającego wykonawcy niezdolnego do wykonania zamówienia publicznego lub w
stosunku do którego, ze względu na sytuację podmiotową, zachodzi prawdopodobieństwo
nienależytego wykonania zamówienia.
Przez warunki udziału w postępowaniu (warunki podmiotowe) rozumie się w świetle
ustawy P.z.p.:
warunki określone przez ustawodawcę w art. 22 ust.1 oraz
- warunki z art. 24 ust.1 ustawy P.z.p.
Izba nie podziela stanowiska
odwołującego, iż warunki zamówienia w postępowaniu z
wolnej ręki winny pozostać niezmienione wobec warunków zamówienia postępowania
przetargowego w brzmieniu sprzed modyfikacji. Określenie „pierwotne warunki zamówienia”
nie odnosi się bowiem do warunków ogłoszonych w dniu wszczęcia postępowania, lecz do
warunków, które obowiązywały w uprzednio prowadzonym postępowaniu przetargowym
nawet w sytuacji, gdy zamawiający zmienił je w trakcie prowadzonego postępowania.
Wniosek
taki można wywieść m.in. z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
z dnia 4 czerwca 2009 r. w sprawie C-250/07 Komisja przeciwko Grecji, pkt 52, gdzie
uznano, iż za stojącą w sprzeczności z zasadą równego traktowania wykonawców należy
uznać taką modyfikację warunków udziału w postępowaniu, która, gdyby była znana na
etapie prowadzonego
wcześniej postępowania o udzielenie zamówienia w jednym z trybów
podstawowych,
umożliwiłaby udział w nim innych wykonawców. Analogiczne stanowisko
wyrażone zostało w wyroku w sprawie C-496/99 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko
CAS Succhi di Frutta SpA, ECR 2004, s. I-3801, w wyroku z 19 czerwca 2008 r. w sprawie
C-454/06 Presse-
text Nachrichtenagentur oraz w wyroku z 5 października 2000 roku w
sprawie C-337/98 Komisja
Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Francuskiej.
Ze wskazanych wyżej orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika,
że pierwotne warunki zamówienia to warunki obowiązujące w postępowaniu przetargowym,
znane
wykonawcom o udzielenie zamówienia publicznego. Dokonanie modyfikacji tychże
warunków zgodnie z przepisami ustawy P.z.p. nie powoduje, że zmodyfikowane warunki nie
mogą zostać uznane za warunki pierwotne.
Wskazując na powyższe Izba stwierdza, że przytoczoną obszernie w odwołaniu
argumentację odwołującego opierającą się na porównywaniu warunków postępowania
przetargowego przed modyfikacją i po niej należy uznać za bezprzedmiotową dla zarzutów
dotyczących braku podstaw do zastosowania trybu z wolnej ręki.
Jeżeli zaś chodzi o ocenę, czy w postępowaniu z wolnej ręki doszło do istotnej
zmiany warunków zamówienia w porównaniu z warunkami obowiązującymi w postępowaniu
przetargowym, Izba stwierdziła, że w tym zakresie odwołujący nie wykazał, że taka zmiana w
istocie miała miejsce. Odwołujący podnosił, że złożył wniosek o wgląd w akta postępowania,
lecz
do dnia wniesienia odwołania nie otrzymał od zamawiającego odpowiedzi, więc nie jest
w stanie precyz
yjnie określić innych elementów i warunków postępowania, w tym wartości
zamówienia, warunków udziału w postępowaniu oraz szczegółowych warunków umowy,
która ma zostać zawarta w postępowaniu. Treść dokumentacji postępowania z wolnej ręki
znajdowała się w dyspozycji Krajowej Izby Odwoławczej, niemniej jednak odwołujący nie
wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji postępowania przetargowego
ogłoszonego w dniu 3 stycznia 2017 roku wraz z modyfikacją z dnia 5 września 2018 roku w
celu porównania warunków tego postępowania z warunkami postępowania z wolnej ręki.
Wskazać należy, że to na odwołującym, stosownie do art. 190 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy
P.z.p., spoczywał ciężar wykazania, że zamawiający wszczął postępowanie o udzielenie
zamówienia z wolnej ręki z naruszeniem art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.
Tym samym Izba stwierdziła, że zarzut naruszenia art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.
nie potwierdził się i jako taki podlega oddaleniu.
Izba nie uznała także za uzasadniony zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 i 2 ustawy
P.z.p.
poprzez bezpodstawne uznanie, że zachodzi podstawa do zastosowania trybu
za
mówienia z wolnej ręki, podczas gdy stan faktyczny nie uprawnia do zastosowania tego
trybu postępowania. Izba potwierdza, że zgodnie z wyrażoną w art. 10 ust. 1 ustawy P.z.p.
zasadą prymatu trybów konkurencyjnych wobec niekonkurencyjnych, podstawowymi trybami
udzielania zamówienia są przetarg ograniczony i nieograniczony. Zasada ta koreluje z inną
zasadą udzielania zamówień publicznych, a mianowicie z wyrażoną w art. 7 ust. 1 ustawy
P.z.p. zasadą przygotowania i przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie
wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. Oczywistym jest,
że zapewnienie przeprowadzenia postępowania w sposób wskazany w art. 7 ust. 1 ustawy
P.z.p. urzeczywistnia się najpełniej poprzez zastosowanie takiego trybu o udzielenie
zamówienia publicznego, który zapewni pełną konkurencyjność tego postępowania.
Wyrażona w art. 10 ust. 1 zasada nie ma jednak charakteru bezwzględnego.
Zamawiający może odstąpić od zastosowania trybów konkurencyjnych na rzecz
któregokolwiek z innych trybów przewidzianych w ustawie, jednakże wyłącznie w
przypadkach w ustawi
e tej określonych. Uprawnia go do tego art. 10 ust. 2 ustawy P.z.p.,
zgodnie z którym zamawiający może udzielić zamówienia w trybie negocjacji z ogłoszeniem,
dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o
cenę, partnerstwa innowacyjnego albo licytacji elektronicznej tylko w przypadkach
określonych w ustawie.
Jak już wyżej wskazano, Izba nie stwierdziła naruszenia art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy
P.z.p., w związku z czym zamawiający był uprawniony do wszczęcia postępowania z wolnej
ręki. Tym samym zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 i 2ustawy P.z.p. należy uznać za
bezpodstawny.
Izba uznała za niezasadny zarzut naruszenia art. 22 ust. 1 ustawy P.z.p. poprzez
podjęcie przez zamawiającego decyzji o udzieleniu zamówienia wykonawcy, który nie jest
zdolny do wykonania zamówienia, w szczególności jest w sytuacji ekonomicznej i finansowej
niepozwalającej na należytą realizację zamówienia.
Izba podziela w tym zakresie stanowisko
zamawiającego i przystępującego, iż zarzut
ten jest zarzutem przedwczesnym i
niemożliwym do potwierdzenia na tym etapie
postępowania. Zamawiający na razie wszczął postępowanie i zaprosił przystępującego do
negocjacji, co wcale nie jest równoznaczne z udzieleniem temu wykonawcy zamówienia. Nie
ma zatem mo
żliwości ustalenia w tym momencie, czy przystępujący spełnia warunki udziału
w postępowaniu. Zarzut, jako przedwczesny, podlega oddaleniu. Jego podniesienie będzie
możliwe dopiero wówczas, gdy wskutek zmiany okoliczności faktycznych zarzut utraci cechę
prz
edwczesności.
Pozostałe podniesione przez odwołującego zarzuty, tj. art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 67
ust. 1 pkt 4 oraz art. 10 ust. 1 i 2 ustawy P.z.p., art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy
P.z.p. w związku z
art. 58 Kodeksu cywilnego i art. 14 ust. 1 ustawy P.z.p. oraz art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 22
ust. 1 ustawy
P.z.p., Izba uznała za nieuzasadnione. Zarzuty te zostały podniesione niejako
w uzupełnieniu zarzutów opisanych i rozpoznanych wyżej. Wobec oddalenia zasadniczych
zarzutów odwołania, zarzuty o subsydiarnym wobec nich charakterze również podlegały
oddaleniu.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 191 ust. 6 i 7
ustawy P.z.p.
, czyli stosownie do wyniku postępowania.
……………………………………….
……………………………………….
……………………………………….