Sygn. akt: KIO 2146/17
WYROK
z dnia 30
października 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Daniel Konicz
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie
27 października 2017 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 13 października 2017 r. przez Odwołującego –
wykonawcę J. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Z. U. K. T. Z. J. W. z
siedzibą w B., w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Miejski Zarząd Ulic i
Mostów w C., przy udziale wykonawcy P. T. S. A. sp. z o.o. z siedzibą w C., zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu zmianę postanowień specyfikacji
istotnych warunków zamówienia („SIWZ”) w zakresie:
Rozdziału XIII ust. 3 pkt 3.2 ppkt 3.2.2 tiret pierwsze SIWZ – przez dopuszczenie
posiadania przez osoby przewidziane do koordynacji i nadzoru nad wykonaniem
zamówienia doświadczenia zawodowego w tym zakresie, bez obowiązku
jednoczesnego posiadania przez te osoby wyższego wykształcenia logistycznego,
i
określenie minimalnego okresu doświadczenia,
Rozdziału XIII ust. 3 pkt 3.2 ppkt 3.2.3 SIWZ – przez usunięcie z tabeli wymaganego
sprzętu i urządzeń (poz. 1-3 oraz 6-7) wymogów dotyczących spełniania przez sprzęt
i urządzenia norm emisji spalin EURO 5 i EURO 6,
Rozdziału XXV SIWZ – przez usunięcie kryterium „odległość bazy magazynowo-
eksploatacyjno-transportowej od granic administracyjnych Miasta C.
(B)”
Rozdziału XXV SIWZ – przez zrównanie liczby punktów przyznawanych w kryterium
„posiadanie certyfikatu wdrożenia systemu zarządzania środowiskiem (T)”
za
posiadanie przez wykonawcę wdrożonego systemu zarządzania środowiskiem
i audytu (EMAS) i certyfikatu ISO 14001,
przy jednoczesnym dokonaniu
odpowiednich zmian w treści ogłoszenia o zamówieniu.
Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) uiszczoną przez Odwołującego tytułem
wpisu od odwołania,
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18.600,00 zł
słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych 00/100) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez Odwołującego z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz.U.2017.1579 j.t.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: ……………………………………….
Sygn. akt KIO 2146/17
Uzasadnienie
Miejski Zarząd Ulic i Mostów w C. (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo
zamówień publicznych (Dz.U.2015.2164 j.t. ze zm.), zwanej dalej „Pzp”,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn: Letnie i zimowe utrzymanie jezdni
na terenie miasta C.,
zwane dalej: „Postępowaniem”.
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie
o
zamówieniu
(dalej
„Ogłoszenie”)
zostało
opublikowane
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 3 października 2017 r. pod nr 2017/S 189-
387986. Tego samego dnia Zamawiający zamieścił specyfikację istotnych warunków
zamówienia (dalej „SIWZ”) na stronie internetowej.
Tre
ść Ogłoszenia i postanowienia SIWZ zaskarżone zostały odwołaniem wniesionym
do Prezesa Izby 13
października 2017 r. przez wykonawcę J. W. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Z. U. K. T. Z. J. W. z siedzibą w B. (dalej „Odwołujący”).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz art. 7 ust. 1 Pzp przez określenie
warunków udziału w Postępowaniu w zakresie zdolności technicznej i zawodowej
w
sposób nadmierny i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, co również
nie ma żadnego przełożenia dla oceny zdolności wykonawcy do należytego
wykonania zamówienia,
2. art. 91 ust. 1 i ust. 2d Pzp przez:
wadliwe
określenie
kryteriów
oceny
ofert,
tj.
„odległość
bazy
magazynowo-eksploatacyjno-
sprzętowej
od
granic
administracyjnych
Miasta C.
”, zarówno co do istoty postawionego warunku, jak i sposobu
przydziału punktów, co dodatkowo powoduje naruszenie zasad udzielania
zamówień publicznych określonych w art. 7 Pzp,
2.2. wadliwe o
kreślenie kryteriów oceny ofert, tj. „posiadanie certyfikatu wdrożenia
systemu zarządzania środowiskiem”, zarówno co do istoty postawionego
warunku, jak i sposobu przydziału punktów, co dodatkowo powoduje
naruszenie zasad udzielania zamówień publicznych określonych w art. 7 Pzp.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. zmiany
postanowień SIWZ w zakresie:
rozdziału XIII pkt 3.2.1 przez dopuszczenie możliwości wykazania się
doświadczeniem w realizacji jednej umowy łącznie obejmującej usługę
letniego i zimowego utrzymania miasta,
rozdziału XIII pkt 3.2.2 tiret drugie wymogu, w zakresie postawionego warunku
w części „posiadającymi wyższe wykształcenie logistyczne”
rozdziału XIII pkt 3.2.3 przez usunięcie warunku spełnienia przez pojazdy
normy emisji spalin EURO 6 dla pozycji 1-3 tabeli nr 1 oraz normy emisji
spalin EURO
5 dla pojazdów wskazanych w poz. 6 i 7 tabeli nr 1 (str. 9 SIWZ),
dokonania modyfikacji w ramach kryterium oceny ofert b) i c) zgodnie z żądaniem
zawarty w uzasadnieniu odwołania.
Odwołujący podkreślił, że posiada interes we wniesieniu odwołania. W wyniku
naruszenia przez Zamawiającego ww. przepisów Pzp interes Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia może doznać uszczerbku, gdyż objęta odwołaniem czynność w postaci
sporządzenia SIWZ uniemożliwia konkurencyjne ubieganie się o zamówienie, a także
powoduje brak pewności co do przyszłej oceny złożonej oferty.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący podał, że zgodnie z utrwalonym już
orzecznictwem Izby każde wymaganie zawarte w SIWZ winno znajdować uzasadnienie
w
obiektywnych potrzebach zamawiającego, a ponadto jednoznacznie opisywać wymagania
jakie stawiane są przyszłym wykonawcom, dając im tym samym pewność, że zasady oceny
składanych ofert są jasne i precyzyjne i nie spowodują w przyszłości subiektywnej oceny
przez Zamawiającego.
W interesie każdego z wykonawców jest, w przypadku gdy treść SIWZ jest
sporządzona wadliwie żądać jej modyfikacji. Brak wniesienia środka ochrony prawnej po
ukazaniu się SIWZ prowadzi bowiem do późniejszego odrzucenia odwołania jako
wniesionego po terminie w sytuacji, gdy na etapie oceny ofert w oparciu o niejasne,
nieprecyzyjne
sformułowania
SIWZ
oferta
wykonawcy
zostanie
odrzucona.
Orzecznictwo w tym zakresie wskazuje, że na etapie po złożeniu ofert i dokonaniu wyboru
wykonawca n
ie może kwestionować postanowień SIWZ, składając ofertę zgodził się bowiem
z zasadami ich oceny.
I.
Niejednoznaczność postanowień SIWZ w zakresie potwierdzenia spełniania
warunków udziału w Postępowaniu, określenie warunku zdolności zawodowej z
naruszeniem z
asad proporcjonalności odnoszącej się do przedmiotu zamówienia
Zamawiający w Rozdziale XIII pkt 3.2.1 określił warunki udziału w Postępowaniu
w
zakresie posiadania zdolności technicznej i zawodowej w następujący sposób:
„co najmniej jedną usługę trwającą dwa sezony lub dwie usługi trwające cały sezon
każda letniego utrzymania dróg lub ulic lub placów, z których każda była realizowana na
powierzchni 1 000 000 m
lub 140 km, a których wartość nie była niższa niż 700 000 zł brutto
dla każdej z usług (w trakcie sezonu) za okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.”
„co najmniej jedną usługę trwającą dwa sezony lub dwie usługi trwające cały sezon
każda zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów, z których każda była realizowana na
powierzchni 1 000 000 m
lub 140 km, a których wartość nie była niższa niż 1 000 000 zł
brutto dla każdej z usług (w trakcie sezonu) za okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.”
Zdaniem Odwołującego warunki nie zostały określone w sposób proporcjonalny do
przedmiotu zamówienia. Przedmiotem zamówienia jest usługa zimowego i letniego
utrzymania miasta jako zamówienie łączne. Zamawiający w SIWZ zastrzegł, że nie
dopuszcza składania ofert częściowych. Jednakże określił warunki jedynie dla posiadania
doświadczenia w zakresie części, co do letniego lub zimowego utrzymania miasta.
Dla wykazania spełniania warunku udziału w Postępowaniu podstawowe znaczenie
ma posiadanie przez wykonawcę doświadczenia adekwatnego do przedmiotu zamówienia
w
sensie materialnym, tj. należyte wykonanie przez wykonawcę usług wymaganych przez
Zamawiającego co do rodzaju i wartości. Co do zasady nie ma natomiast znaczenia
podstawa formalnoprawna
– rodzaj i liczba umów – na jakiej wymagane doświadczenie
zostało nabyte. Z tego punktu widzenia nie znajduje uzasadnienia żądanie przez
Zamawiającego jedynie odrębnych umów. Brak jest racjonalnych argumentów, że
wykonawca, który wykonał w referencyjnym okresie trzech lat na podstawie jednej umowy
usługi letniego i zimowego utrzymania czystości nie posiada wymaganego doświadczenia.
Nie sposób uznać, że wykonawca, który zrealizował zamówienie adekwatne do przedmiotu
zamówienia posiada mniejsze doświadczenie niż wykonawca, który zrealizował analogiczny
przedmiot zamówienia, ale w ramach dwóch odrębnych usług. Warunek udziału w
Postępowaniu w zakresie zdolności zawodowej w jego obecnym brzmieniu ogranicza krąg
wykonawców jacy mogą ubiegać się o udzielenie zamówienia.
W związku z powyższym, patrząc na obowiązujące przepisy, Zamawiający winien
opisać warunek udziału w Postępowaniu żądając wykazania się łączną usługą letniego
i zimowego utrzymania miasta lub co
najmniej dopuścić możliwość powierzenia spełniania
warunków również przez takie realizacje. Wystarczającym zdaniem Odwołującego jest
wykazanie doświadczenia z jednego roku takiego świadczenia.
W związku z powyższym Odwołujący wniósł o dokonanie modyfikacji SIWZ przez
dopuszczenie możliwości wykazania się doświadczeniem w realizacji jednej umowy łącznie
obejmującej usługę letniego i zimowego utrzymania miasta w okresie jednego roku.
Abstrahując od powyższego, określenie warunku, w ocenie Odwołującego,
zostało dokonane w sposób niejednoznaczny i nieprecyzyjny. W SIWZ brak jest
zdefiniowania pojęcia „sezon”.
Mając na uwadze specyfikę przedmiotu zamówienia w niektórych specyfikacjach,
w
tym również w omawianej, sezon letni jest rozumiany jako okres od 1 kwietnia do
października, gdyż tak dana SIWZ definiuje czas wykonania pracy w okresie letnim.
Nie jest
zatem zrozumiałe jak należy rozumieć warunek odnosząc go jednocześnie do
posiadanej zdolności zawodowej i wymaganego okresu 12 miesięcy. W okres 12 miesięcy
wchodzą bowiem 2 sezony. Podobny zarzut należy postawić w stosunku do warunku
zimowego utrzymania, gdzie okres zimowy trwa od dnia 1 listopada do 31 marca,
tj. 5 miesięcy.
Tak więc nie jest możliwe posiadanie doświadczenia w okresie 12 miesięcy za jeden
sezon. Postanowienia te są wewnętrznie sprzeczne i powodują nieporównywalność w
zakresie wykazania
się spełnieniem postawionego warunku. Każdy z wykonawców może
mieć zawartą umowę na sezon, co jednocześnie nie jest tożsame z umową na okres 12
miesięcy. W związku z powyższym Zamawiający jest zobowiązany dokonać zmian w ramach
postawionego warunku i jedno
znacznie określić swoje wymagania.
Następnie Odwołujący podał, że w Rozdziale XIII pkt 3.2.2 SIWZ Zamawiający ustalił
obowiązek dysponowania przez wykonawcę osobami niezbędnymi do wykonania
zamówienia w ilości nie mniejszej niż 24 osoby, w tym: dwiema osobami do koordynacji i
nadzoru nad całokształtem prac związanych z realizacją letniego i zimowego utrzymania
dróg, posiadającymi wyższe wykształcenie logistyczne.
Żądanie posiadania przez osoby koordynujące i nadzorujące prace wyższego
wykształcenia logistycznego jest wymogiem nadmiernym. Nie istnieje żaden przepis prawa,
norma, czy jakakolwiek wytyczna zobowiązująca podmioty zawodowo trudniące się
oczyszczaniem do zatrudniania osób z wyższym wykształceniem w zakresie logistyki.
Usługa letniego i zimowego utrzymania dróg jedynie w niewielkim fragmencie
związana jest z logistyką. Nie ma znaczenia czy osoba zajmująca się koordynacją działań w
ramach przedsiębiorstwa skończyła studia z zakresu logistyki, zarządzania, administracji czy
ochrony środowiska. Zamawiający w tym zakresie może, co najwyżej żądać posiadania osób
posiadających doświadczenie w tym zakresie, a nie konkrety rodzaj wykształcenia.
Odwołujący podkreślił, że studia z zakresu logistyki nie obejmują w programie
nauczania wykładów w zakresie zimowego i letniego utrzymania miasta. Tak więc wymóg
SIWZ nie znajduje oparcia w przedmiocie zamówienia i bezpodstawnie, bezprawnie
eliminuje z wykonawstwa specjalistów posiadających długoletnie doświadczenie, ale nie
będących z wykształcenia logistykami, co wcale nie oznacza, że nie posiadającymi w tym
zakresie wiedzy i doświadczenia.
W związku z powyższym Odwołujący wniósł o wykreślenie z treści SIWZ –
Rozdział XIII pkt 3.2.2 tiret drugie wymogu w zakresie postawionego warunku w części
„posiadającymi wyższe wykształcenie logistyczne”.
W dalszej kolejności Odwołujący podał, że w Rozdziale XIII pkt 3.2.3 Zamawiający
wskazał, że do realizacji zamówienia potrzeba 15 pojazdów, z których 10 pojazdów ma
spełniać warunki EURO 6 w zakresie emisji spalin, 2 pojazdy mają spełniać warunki EURO 5
w zakresie emisji spalin, a 3 pojazdy nie muszą spełniać żadnych warunków w zakresie
emisji spalin. Poza informacją zamieszczoną na str. 9 SIWZ Zamawiający w żadnym innym
punkcie nie potwierdził konieczności ograniczenia spalin w kontraktowanych pojazdach. W
załączonej do SIWZ dokumentacji technicznej, w miejscach w których przywoływane są
pojazdy i sposób ich działania, tzw. dobór sprzętu, brak jest informacji o emisji spalin, np.
z
ałącznik 4a pkt 5.3.1, 5.3.3., załącznik 4b pkt 1.4.12.
Odwołujący stwierdził, że specyfikacja z ubiegłego roku nie stawiała takich wymagań.
W
ówczas Zamawiający żądał spełniania normy emisji spalin EURO 4 jedynie dla
pługo-piaskarko-solarki zabudowanej na samochodzie ciężarowym. Od tamtej pory nie
zmieniły się jakiekolwiek przepisy prawa, w tym prawa lokalnego, czy wytyczne ochrony
środowiska, że po obszarze Gminy C. mogą się poruszać pojazdy z określonym EURO 6 lub
EURO 5. Zamawiający w SIWZ zażądał normy EURO 6 i EURO 5, co powoduje konieczność
zakupu nowe
go taboru samochodowego do realizacji zamówienia publicznego. Odwołujący
dokonał zakupu samochodów w ubiegłym roku, które spełniają normę emisji spalin EURO 5
celem realizacji u Zamawiającego zamówienia publicznego.
W tym roku Zamawiający, widząc jakim taborem dysponuje Odwołujący,
posiadając wiedzę, że są to samochody nowe, a więc jeszcze nie zamortyzowane,
postawił wymóg posiadania samochodów z EURO 6, eliminując go z udziału w
Postępowaniu. W opinii odwołującego Zamawiający liczy, że Postępowanie wygra
wykonawca A.
, w której gmina posiada udziały, który jednak nie wykonywał tej usługi w
mieście C., stąd ustalenie nowych warunków tak odmiennych od tych ubiegłorocznych.
Wykonawca ten prawdopodobnie posiada dwóch pracowników z wyższym wykształceniem
logistycznym, a
dodatkowo nie posiada żadnych wolnych samochodów do zimowego
oczyszczania miasta, co oznacza, że takie dopiero będzie kupował, a skoro samochody
będą kupowane w tym roku, to będą to właśnie samochody spełniające normę emisji spalin
EURO 6, bo w inn
ej normie emisji spalin nie są obecnie produkowane.
Odwołujący podkreślił, że Zamawiający wymaga, aby wykonawca dysponował
określonymi pojazdami specjalistycznymi, tj. pługopiaskarką wyposażoną w pług w ilości 6
szt., pojazdami do przewozu osób i rzeczy w ilości 2 szt. oraz dwiema zamiatarkami, a więc
potencjałem technicznym nie starszym de facto niż z 2014 r. (kiedy wprowadzono wskazaną
normę EURO 6), oraz pojazdem z polewaczką i pojazdem patrolowym spełniającymi normę
EURO 5, co jest nadmierne i nieproporcjonalne w stosunku do
przedmiotu zamówienia,
jak
również nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych potrzebach Zamawiającego.
Wymagania te naruszają zasady uczciwej konkurencji i uniemożliwiają udział
w
Postępowaniu wykonawcom, którzy są w stanie w należyty sposób zrealizować
zamówienia i takowe realizują (chociażby Odwołujący u Zamawiającego), tj. przy użyciu
pługopiaskarek, zamiatarek, polewaczek i innych spełniających wszystkie funkcjonalności,
lecz nieco starszych od wymaganych. Wymagania Zamawi
ającego nie prowadzą do
poprawienia jakości świadczonych usług, lecz jedynie do wyeliminowania z rynku
wykonawców, którzy nie mogą lub nie mają potrzeby z uwagi na posiadany potencjał
techniczny dokonać zakupu całkowicie nowych pojazdów. Wymagania dotyczące emisji
spalin nie są ani uzasadnione potrzebami Zamawiającego, ani nie wynikają z wewnętrznych
regulacji.
Zdaniem Odwołującego stawianie warunków ograniczających udział w Postępowaniu
musi być zgodne z zasadą proporcjonalności, która nakazuje dobór takiego środka jaki jest
konieczny, a zarazem wystarczający do założonego celu. Jeśli zatem przyjąć, że celem
takim jest wybór wykonawcy zdolnego wykonać zamówienie za konkurencyjną cenę, to
dobór środka do osiągnięcia tego celu winien być adekwatny, wystarczający i zarazem
zgodny z zasadą uczciwej konkurencji. Zasada proporcjonalności jest uznawana przez
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej za jedną z podstawowych zasad prawa unijnego,
która wymaga, by środki wprowadzane w ramach aktów prawa unijnego były właściwe dla
osiągania zakładanych celów i nie wykraczały poza to co jest niezbędne dla ich
zrealizowania. W ten sam sposób państwa członkowskie są związane zasadą
proporcjonalności podczas procesu transpozycji prawa unijnego do prawa krajowego. Już w
2004 r. ustawodawca unijny,
przyjmując dyrektywę 2004/18/WE, w pkt 2 preambuły
podkreślił, że zamówienia powinny być udzielane zgodnie z podstawowymi zasadami UE, w
tym zgodnie z zasadą proporcjonalności. Zasada ta wymaga przeprowadzenia
dwustopniowego testu
wprowadzanego środka w celu stwierdzenia: 1) czy przyjmowany
środek jest właściwy dla osiągnięcia zakładanego celu i nadaje się do jego realizacji? 2) jeśli
odpowiedź na pytanie pierwsze jest twierdząca, to czy nie wykracza on poza to co
niezbędne, a tym samym czy nie jest nadmierny, oraz czy inne środki byłyby wystarczające
do osiągnięcia planowanego celu? W przedmiotowej sprawie z pewnością nie można uznać
za zgodnego z powyższymi zasadami środka, który już na wstępie ogranicza w sposób
znaczny i kompletnie ni
euzasadniony konkurencję przez zastosowanie nieuzasadnionej
normy emisji spalin. Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w
postępowaniu, w tym warunków dotyczących dysponowania odpowiednim potencjałem
technicznym, powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do
przedmiotu zamówienia. Potwierdza to orzecznictwo Izby wskazujące, że proporcjonalność
należy rozumieć jako zakaz ustanowienia wymogów nadmiernie wygórowanych,
eliminujących w sposób nieuzasadniony wykonawców zdolnych do wykonania zamówienia.
Dlatego też sformułowanie odpowiednich warunków udziału w postępowaniu wymaga
wyważenia z jednej strony uzasadnionych potrzeb zamawiającego, z drugiej zaś
umożliwienia dostępu do tego zamówienia szerokiej grupie wykonawców.
W przypadku sprzętu ciężkiego, kryterium normy nie przesądza o sprawności,
ani o niezawodności pojazdu. Decydujące znaczenie ma stan techniczny pojazdu,
jego
użytkowanie i eksploatacja. Przedmiotem Postępowania nie jest zakup sprzętu przez
Zamawiającego, a jedynie zakup usługi z wykorzystaniem sprzętu wykonawców.
W związku z powyższym ograniczenie konkurencji poprzez takie sformułowanie
warunków jest niczym nie uzasadnione.
Aktualne brzmienie SIWZ praktycznie eliminuje
z przetargu wykonawców,
którzy posiadają odpowiedni sprzęt, w pełni funkcjonalny, niespełniający jedynie wskazanych
normy emisji spalin. Sprzęt do zimowego utrzymania dróg amortyzuje się jedynie w okresie
jego wykorzystania, tj. 5 miesięcy w roku. W pozostałym okresie sprzęt ten nie jest
eksploatowany i nie podlega odliczeniom amortyzacyjnym i podatkowym. Nie może on więc
być wycofywany z eksploatacji po rocznym okresie użytkowania.
Odwołujący stwierdził, że żadne z obowiązujących przepisów prawa, tak dotyczących
sposobu wykonania przedmi
otowej usługi, jak i dotyczących poruszania się po drogach
publicznych takich ograniczeń jak w SIWZ nie przewidują. Po drogach poruszają się pojazdy
o różnym poziomie emisji spalin, które muszą spełniać w odniesieniu do obowiązujących
przepisów i warunków technicznych, które są weryfikowane przez specjalistyczne stacje
diagnostyczne przed dopuszczeniem do ruchu. Gdy pojazd nie spełnia normy emisji spalin
nie jest do ruchu dopuszczony, nie przechodzi przeglądu technicznego i to go eliminuje
z eksploatacji.
W
obec powyższego Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia
z
przywołanych postanowień SIWZ warunku spełnienia przez pojazdy normy emisji spalin
EURO 6 dla pozycji 1-
3 tabeli nr 1 oraz normy emisji spalin EURO 5 dla pojazdów
wskazanych w poz. 6 i 7 tabeli nr 1 (str. 9 SIWZ).
Odwołujący podkreślił, że obowiązujące prawo, w tym lokalne, nie nakłada obowiązku
ograniczenia emisji wyłącznie do kwestionowanych norm. W okresie letnim będą
wykorzystywane wyłącznie 4 pojazdy do prac niekoniecznie w tym samym czasie i tym
samym obszarze miasta, co powoduje, że ich emisja spalin jest marginalna dla
środowiskowa, nieistotna. W okresie zimowym będzie wykorzystywanych 6 piaskarek i to też
jedynie w dni, w
których wystąpią opady śniegu. Dni z opadem jest niewiele, w ostatnich
latach nie przekracza to 30 dni. Samochód zimowego utrzymania dróg to pojazd
specjalistyczny, który służy jako nośnik dla pługa i piaskarki. Jego przebiegi są niewielkie.
Przebieg na poziomie 10.000 km, który dla samochodu osobowego to średni roczny
przejazd, piaskarka
przy łagodnych zimach uzyskuje taki kilometraż w ciągu 4-5 lat. W
dokumentacji przetargowej Zamawiający nigdzie nie zamieszcza sposobu w jaki sposób
będzie kontrolował tą emisję spalin. Ponadto, wprowadzenie konkretnej normy eliminuje
rozwiązania alternatywne, tj. pojazdy hybrydowe, np. silnik spalinowy i silnik elektryczny,
silnik spalinowy i LPG, albo
pojazdy zasilane wyłącznie silnikami elektrycznymi lub LPG.
Pojazdy alternatywne, np. elektryczne czy zasilane gazem, nie emituj
ą spalin w ogóle
i
wskazane normy się do nich nie odnoszą. Wymóg, że pojazdy musza spełniać normę
EURO
5 lub EURO 6, lub bez normy sam w sobie udowadnia, że ograniczenie emisji spalin
nie jest
dla Zamawiającego ważne. Celem samym w sobie jest raczej oznaczenie
poszczególnych środków konkretną normą, a tym samym bez ważnej przyczyny wskazanie
konkretnych rozwiązań. Gdyby chodziło rzeczywiście o ograniczenie emisji spalin,
czy
istnienie wymagań prawnych w tym zakresie, to wszystkie wymagane pojazdy musiałyby
takie normy spełniać, a nie tylko niektóre.
Również nie znajduje żadnego uzasadnienia dobór określonych pojazdów
i
przypisanych im norm. Z niewiadomych powodów Zamawiający z 15 pojazdów zobowiązał
do dysponowania piaskarką posiadając normę EURO 6. Z treści wymagań wynika, że do
wykonania usługi wymagane są 3 zamiatarki, ale tylko 2 mają spełniać normę EURO 6 –
już sama ta analiza wskazuje, że brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia dla postawionych
wymagań.
Odwołujący wyjaśnił, że jako podmiot od lat świadczący usługi w zakresie
odpowiadającym przedmiotowi zamówienia, wystąpił do Instytutu Meteorologii aby ustalić
ilość dni z opadem śniegu i śniegu z deszczem w okresie ostatnich 2 lat, a także w zakresie
opadu powyżej 5 cm, gdyż wówczas dopiero istnieje konieczność wykonywania pracy przez
piaskarek. Z pozyskanych informacji wynika, że w okresie 2 lat dni z opadem śniegu i
śniegu z deszczem jest nie więcej niż 59. Zaś dni, w których opad świeżego śniegu
przekracza wysokość 5 cm, a więc niewielki opad, w roku 2015/2016 był 1 dzień, a w roku
– 2 do 3 dni. Tak więc wynika z tego, że niewielki zakres (biorąc pod uwagę ilość
dni w stosunku do całej umowy) powodowałoby, że na realizację tego zamówienia należy
ponieść niewspółmierne koszty, które z uwagi na marginalność nie przyniosą żadnego
realnego efektu dla Gminy C.
W poprzednich latach, tj. w roku 2015, ale również w roku 2017 (usługa jest w trakcie
realizacji) świadczenie jest wykonywane pojazdami spełniającymi normę emisji spali EURO
4, a nawet EURO 3,
co jest zgodne z wymogami jakie zawarł Zamawiający w umowie i w
żaden sposób nie wpływa na jakość świadczonych usług czy życie mieszkańców C.
Potwierdzeniem argumentów Odwołującego są również aktualne postępowania,
które prowadzi Zamawiający np. postępowanie z 12 września 2017 r., nr sprawy:
GI/ZP/7040/016/324/17
Budowa przedłużenia ulicy (…) w C. – etap 1 od ulicy (…) do
skrzyżowania z projektowaną ulicą (…). W tym postępowaniu Zamawiający wymaga szeregu
jednostek sprzętowych w tym szczotkę mechaniczną, zamiatarkę uliczną, samochód
skrzyniowy, samochód samowyładowczy i inne, którym nie postawiono wymogu spełnienia
niskiej emisji spalin EURO 6 i EURO 5. Podobn
ie w postępowaniu z 6 października 2017 r.,
nr sprawy: GI/ZP/7050/039/301/17
Remont i modernizacja oświetlenia przy ul. (…) w C.
Również i w tym postępowaniu wymagane są samochody skrzyniowe lub samowyładowcze,
podnośnik montażowy, czy koparka bez żadnych obostrzeń w zakresie emisji spalin.
Jak w
ynika z prowadzonych przez Zamawiającego postępowań przetargowych
jedynym postępowaniem przetargowym w którym postawiono wymóg EURO 5 i EURO 6 jest
usługa utrzymania w czystości miasta. Jak widać to postępowanie otrzymało jakieś
„specjalne ustalenia” niezwiązane jednak z potrzebami Zamawiającego.
Jako naruszające zasady uczciwej konkurencji należy również uznać postawienie
warunku odnoszącego się do usytuowania bazy magazynowo-eksploatacyjno-
sprzętowej dedykowanej do realizacji przedmiotu zamówienia. W Rozdziale XIII pkt 3.2.3
(Tabela 2), w
zakresie zaplecza technicznego, Zamawiający posłużył się opisem, który w
sposób całkowicie nieuprawniony łączy różne elementy infrastruktury przedsiębiorstwa w
jedną całość. Zdaniem Zamawiającego baza magazynowo-eksploatacyjno-sprzętowa winna
składać się łącznie z następujących elementów:
punkt dyspozytorski,
miejsce do składowania soli – 1.000 Mg,
miejsce do składowania piasku – 50 Mg,
pomieszczenia socjalne dla pracowników, na którym stacjonują wszystkie wymagane
umową pojazdy.
Zamawiający zakłada również, że z tak opisanej bazy muszą być rozdysponowane
pojazdy i pracownicy w okresie obowiązywania umowy – latem i zimą. Baza ma być
usytuowana w odległości pozwalającej na przystąpienie do usuwania skutków zimowych.
Z innej części SIWZ, a w szczególności z załącznika nr 4 (Szczegółowy Opis
Przedmiotu Zamówienia) Zamawiający wskazuje, np. w pkt I.1. oraz I .2.1.e, że podjęcie
działań winno odbyć się w czasie nie dłuższym niż 60 minut od zgłoszenia.
Taki czas, przy założeniu, że pojazd porusza się z prędkością 40km/h, zakłada,
że odległość bazy od miejsca docelowego może wynosić około 40 km, by jego działanie było
skuteczne i mógł spełnić zobowiązanie prawidłowego wykonywania usługi.
D
la analogicznych prac ustawodawca w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów
komunalnych od
właścicieli nieruchomości (Dz.U.2013.122) wskazał w § 2 pkt 1, że bazy
magazynowo-
transportowe powinny się znajdować w odległości nie większej niż 60 km od
miasta. Ponadto brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia, poza ograniczeniem konkurencji, aby
wszystkie składniki bazy znajdowały się w jednym miejscu.
Jakie znaczenie ma dla prawidłowej realizacji przedmiotu zamówienia usytuowanie
punktu dyspozytorskiego w miejscu np. składowania soli, biorąc pod uwagę techniki
łączności takie jak telefon, Internet, kamery? Jakie znaczenie dla podjęcia realizacji usługi w
określonym miejscu ma konieczność posiadania bazy samochodowej dla realizacji całej
usługi i zimowego i letniego utrzymania miasta, skoro w większości przypadków w obu tych
rodzajach usług wykorzystywane są inne pojazdy? Z jakiego powodu polewaczka, która
służy do mycia ulic w okresie letnim musi znajdować się na tym samym placu co
pługopiaskarka, czy ciągnik? Z jakich powodów w okresie letnim należy umiejscowić
dyspozytora przy magazynie soli, czy
piasku? Takie określenie tego warunku ma tylko takie
uzasadnienie, że wykonawca A. posiada jedną bazę na terenie miasta C., stąd też poza ww.
warunkami w taki, a nie inny sposób zostały określone kryteria oceny ofert (uzasadnienie
poniżej).
Dodatkowo Zamawiający wskazał, że baza ma być dedykowana do realizacji
przedmiotu zamówienia.
Taki wymóg jest niejasny, bowiem literalnie czytając, na terenie bazy nie mogą
znajdować się pojazdy i materiały nie dedykowane do realizacji usługi na rzecz
Zamawiającego. Zamawiający określając w taki sposób warunki utrudnia działalność
gospodarczą przedsiębiorcy narzucając mu rozwiązania, które w obecnych czasach nie są
konieczne.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący wniósł o dokonanie modyfikacji warunku
opisanego w tabeli 2 w następujący sposób:
„Wykonawca
musi
posiadać
bazę
magazynowo-eksploatacyjno-sprzętową.
Dla
realizacji przedmiotu umowy wykonawca musi zapewnić punkt dyspozytorki, musi
dysponować miejscem do magazynowania soli, piasku, miejscem stacjonowania pojazdów
do wykonania przedmiotu umowy, oraz miejscem do załadunku odpowiedniej ilości środków
do zwal
czania śliskości na pojazdy używane do realizacji przedmiotu umowy. Baza/bazy
muszą być usytuowane w odległości pozwalającej na przystąpienie do usuwania skutków
zjawisk zimowych zgodnie z załącznikiem nr 4. Miejsce do magazynowania odpowiedniej
ilości środków do zwalczania śliskości (w ilości nie mniejszej niż 1 000 Mg chlorku sodu (soli)
i 50 Mg piasku), musi być zabezpieczone przed emisją ich do gruntu oraz przed działaniem
czynników atmosferycznych”.
II.
Określenie kryteriów oceny ofert w sposób naruszający równe traktowanie
wykonawców
Na str. 26 SIWZ w Rozdziale XXV pkt 1 Zamawiający wskazał, że cena ofertowa to
zaledwie 60% oceny.
Pozostałe dwa elementy to:
odległość bazy magazynowej od granicy administracyjnej miasta – 20%,
posiadanie
wdrożonego systemu EMAS – 20%.
Odwołujący podał, że wartość zamówienia wynosi około 10.000.000 zł. Odnosząc to
proporcjonalnie do wskazanych warunków szczególnie uprzywilejowany wykonawca, który
ma bazę w C. i ma certyfikat zarządzania środowiskiem EMAS może złożyć ofertę
o
4.000.000 zł droższą niż wykonawca, który ma bazę przy granicy z miastem C. i wdrożył
zarządzanie środowiskiem ISO 14001:2005 zintegrowany z normą ISO 9001:2009 lub inne
systemy zarządzania np. TQM albo KAIZEN i inne systemy zarządzania czy innowacje.
Określone kryteria oceny ofert w żaden sposób nie odzwierciedlają jakości
oferowanych usług, a przecież temu służą kryteria oceny ofert, aby wybrać ofertę w danym
zakresie obiektywnie lepszą.
Kryterium dotyczące odległości posiadanej bazy od miasta C.
Zamawiający w przedmiotowej sprawie określił kryterium (b) odległość bazy
magazynowo-eksploatacyjno-
sprzętowej wskazując, że za bazę na terenie C. wykonawca
otrzyma 20 pkt, za bazę znajdującą się odległości do 5 km – 10 pkt, od 5 km do 15 km – 3
pkt, a powyżej 15 km – 0 pkt.
Kwestia odległości bazy była już wielokrotnie przedmiotem składanych odwołań przez
Odwołującego. Każdorazowo, czy to w postaci stawianych warunków, czy obecnie kryteriów
Zamawiający za wszelką cenę stara się uniemożliwić, bądź też utrudnić udział Odwołującego
w postępowaniach o udzielanie zamówień publicznych.
Powodem tak określonej odległości w ramach kryterium jest fakt, że Odwołujący
posiada bazę w odległości 15,5 km od Miasta C., w związku z czym w tej SIWZ już nie w
post
aci warunku, jak w latach poprzednich, tylko w ramach kryterium Zamawiający
powoduje, że Odwołujący bez wątpienia ma gorszą sytuację już tylko po ukazaniu się SIWZ.
Podkreślić w tym miejscu należy, że w poprzednich latach Odwołujący skutecznie
kwestionował postanowienia SIWZ, wskutek czego obecnie realizuje usługę na rzecz
Zamawiającego, brak jest w ramach realizacji jakichkolwiek uwag do tej lokalizacji, co
jedynie świadczy o tym, że usytuowania bazy w odległości 15,5 km nie ma żadnego wpływu
na jakość świadczonych usług.
Odwołujący wskazał, że postawione kryteria muszą być związane z przedmiotem
zamówienia. Przedmiot zamówienia określa czas na podjęcie działań związanych z
realizacją zamówienia, jest to czas 60 minut. Bez znaczenia jest zatem odległość, a
określenie takich warunków ma na celu wyeliminowanie Odwołującego, bowiem wiedząc, że
uzyskuje 0 pkt przestaje być konkurencyjny, bowiem jedynie w związku z tym kryterium musi
obniżyć swoją ofertę o 20%. Obecne warunki gospodarcze nie gwarantują w żadnej branży
zysku na poziomie 20%. Zysk przedsiębiorców jest porównywalny ze stopą procentową,
która wynosi około 2%. Nie jest więc możliwy upust ceny, który byłby w stanie wyrównać
konkurencję przy 20% kryterium za lokalizacje bazy w mieście C.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu
wykreślenia tego kryterium z SIWZ.
Również kolejne kryterium jest kryterium naruszającym zasady udzielania zamówień
oraz przepisy obowiązku ich określania w związku z przedmiotem zamówienia.
Zamawiający zamierza przydzielać punkty za „posiadanie certyfikatu wdrożenia
sytemu zarządzania środowiskiem „za system EMAS – 20 pkt, za ISO 14001 lub inny
certyfikat” – 10 pkt. Zróżnicowanie punktowe obu certyfikatów jest całkowicie
nieuzasadnione.
W pierwszej kolej
ności Odwołujący wskazał, że przepisy prawa zamówień
publicznych posługują się „pojęciem certyfikatu EMAS” – w treści rozporządzenia z dnia 26
lipca 2016 r. w
sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy w
postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz.U.2016.1126), w § 13 ust. 5
ustawodawca przewidział możliwość żądania takiego dokumentu, ale pod warunkiem
wskazania przez Zamawiającego środków zarządzania środowiskowego, które wykonawca
będzie stosował podczas wykonywania zamówienia publicznego odwołując się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu EMAS lub norm zarządzania środowiskiem opartych na
europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmiotu działające
zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub
międzynarodowymi normami
dotyczącymi certyfikacji.
Tak więc przede wszystkim żądanie posiadanie takiego dokumentu jest możliwe,
ma
sens i jest weryfikowalne o ile w opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający określił
środki i obszary jakie mają być objęte zarządzaniem środowiska, ustalił aspekty
środowiskowe. Brak tych zasad powoduje, że posiadanie certyfikatu jest tylko nieużytecznym
dla realizacji niniejszego zamówienia i mającym żadnego wpływu na jego jakość
dokumentem.
Podobnie jak w przypadku odległości bazy, również w odniesieniu do EMAS z tym
samym Zamawiającym odbyły się już rozprawy przed Izbą, która jednoznacznie stwierdziła,
że system zarządzania środowiskiem i audytu EMAS oraz norma ISO 14001:2005 są
równoważne.
W konsekwencji Odwołujący zakwestionował zróżnicowanie w zakresie ilości
przydzielonych punktów. Skoro – jak wyjaśnił Odwołujący – mamy do czynienia z norami
równoważnymi to jakie jest uzasadnienie dla odmienności ilości przydzielonych punktów?
Zdaniem Odwołującego jedynym uzasadnieniem to fakt, że wykonawca A. posiada EMAS.
W tej deklaracji można m.in. wyczytać, że norma ISO 9001 i ISO 14001 wchodzą w
normę EMAS, ponieważ ta norma jest na nich zbudowana. Różnice pomiędzy sprowadzają
się do tego, że ISO wydaje certyfikat, EMAS go nie wydaje, a jedynie publikuje informacje
o
wpisaniu na listę. EMAS jest prowadzony wspólnie z Ministrem Ochrony Środowiska, a
więc organizacjami rządowymi, ISO zaś to przedsięwzięcie całkowicie oparte na
przedsiębiorczości i wolnym rynku. Oba systemy są wspólne i służą ochronie środowiska.
Odwołujący – w oparciu o przedstawioną powyżej argumentację
–
zawnioskował o nakazanie modyfikacji SIWZ przez przydzielenie identycznej ilości punktów
dla podmiotów stosujących EMAS i normę ISO 14001 jako równoważnych lub o zmianę
SIWZ przez wykreślenie tego kryterium jako nie odnoszącego się do przedmiotu
zamówienia.
Poza naruszeniem zasady uczciwej konkurencji
– przydzieleniem mniejszej ilości
punktów za posiadania „identycznych certyfikatów” w zakresie spełniania norm,
zdaniem
Odwołującego, z uwagi na brak określenia środków zarządzania środowiskiem
(aspektów środowiskowych) oczekiwanie systemów zarządzania jest zbędne. Brak
określenia tych środków powoduje, że dokument nie odnosi się do przedmiotu zamówienia, a
zatem to kryteri
um nie może być w ogóle zastosowane. Jak bowiem można deklarować
stosowanie normy jeśli brak jest jakichkolwiek wytycznych weryfikowalności tego stosowania.
Zamawiający nie narzucił w tym zakresie żadnych wymogów?
W przypadku wszelkich norm, które nie są niczym innym jak procedurami jeśli nie ma
jakichkolwiek założeń do ich stosowania i weryfikacji nie mają one sensu i są jedynie pustymi
deklaracjami.
Jedynym punktem w całej SIWZ, który odnosi się do środowiska jest pkt 1.5.1
w
Załączniku 4a. W punkcie tym jednak nie ustalono żadnych mierzalnych norm a nawet
celów, których realizację można by było badać.
Argumentacją uzupełniającą w tym zakresie jest również fakt, że sam Zamawiający
nie posiada w swojej jednostce systemu zarządzania środowiskiem. Miasto C. nie jest
podmiotem wpisanym do rejestru EMAS, tym samym, zdaniem Odwołującego, samo już
stawianie wymagań w tym zakresie nie jest związane z przedmiotem zamówienia.
Żądanie EMAS miało by sens tylko wówczas gdyby Zamawiający zarządzał środowiskiem
w tym syst
emie. Wówczas jego jedynym zyskiem z wyboru wykonawcy, który pracowałby
w
tym systemie byłaby spójność normy. Dysponowaliby oni normą tożsamą. Zamawiający
nie dysponuje jednak tą normą więc nie ma dla niego znaczenia jej zbieżność. Inne normy
gwarantują taką sama jakość jak norma EMAS, są równoważne.
Potwierdzeniem tej tezy jest także przegląd prowadzonych przez Zamawiającego
postępowań przetargowych. W zakresie systemu EMAS jest to jedyne postępowanie.
W
innych postępowaniach nie wymaga systemu zarządzania środowiskiem lub żąda
systemu zarządzania jakością ISO 9001, środowiskowego ISO 14001, bezpieczeństwa
informacji ISO 27001. Systemy ISO to systemy międzynarodowe.
Jak widać żądanie normy środowiskowej EMAS jest dedykowane specjalnie do
realizacji tego zam
ówienia w celu preferowania wykonawcy, który wdrożył ten system, a nie
dysponuje systemem ISO albo np. TQM.
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z treści załączonego
do odwołania pisma IMGW z 10 października 2017 r. z załącznikiem (dowód O17).
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w całości
argumentując, jak niżej.
Niejednoznaczność postanowień SIWZ w zakresie potwierdzenia spełnienia
warunków udziału w Postępowaniu
Zamawiający podkreślił, że uszło uwadze Odwołującego, że na początku Rozdziału
XIII pkt 3.2.1
SIWZ Zamawiający wskazał: „Wykonawca musi wykazać, iż w okresie ostatnich
3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy
w tym okresie, wykonał łącznie lub rozdzielnie co najmniej każdą z poniżej
wymienionych usług (...)”. „Łącznie lub rozdzielnie”, tj. w ramach jednej lub kilku umów.
Zamawiający stwierdził w konsekwencji, że nie ma wątpliwości, że jeżeli usługi
wskazane w pkt 3.2.1 SIWZ wykonawca
realizował w ramach jednej umowy, to Zamawiający
uzn
a spełnienie warunku udziału w Postępowaniu. W świetle powołanego postanowienia
SIWZ
jest oczywiste, że Zamawiający dopuszcza realizację wyszczególnionych usług
w
ramach jednej umowy. Przedmiot zamówienia obejmuje usługę polegającą na zimowym
i
letnim utrzymaniu jedni ulic. Stąd Zamawiający wymaga od wykonawcy wykazania
doświadczenia zarówno w zimowym, jak i letnim utrzymaniu jedni ulic. Jeżeli wykonawca
posiada takie doświadczenie w związku z realizacją umowy kompleksowej, tj. całorocznej
(z
uwzględnieniem kryteriów powierzchniowych, kwotowych i ilościowych), to Zamawiający
uzna warunek zdolności technicznej i zawodowej za wykazany. Zamawiający celowo
dokonał rozdzielenia usług na letnią i zimową, ponieważ wielu zamawiających prowadzi
odrębne postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na te dwie usługi.
Wprowadzenie przez
Zamawiającego warunku udziału w Postępowaniu w zakresie
zdolności technicznej, polegającego na tym, że do udziału w Postępowaniu dopuszczani
byliby jedynie wykonawcy w
ykazujący się realizacją kompleksowej, tj. całorocznej usługi
polegającej na utrzymaniu jezdni ulic, powodowałoby, że ci wszyscy wykonawcy, który
realizowali oddzielnie usługę letniego, a oddzielnie zimowego utrzymania, musieliby być
przez Zamawia
jącego wykluczeniu z udziału w Postępowaniu. Takie rozwiązanie nie tylko
byłoby nieracjonalne z punktu widzenia przedmiotu zamówienia, ale i sprzeczne z art. 7 ust.
1 Pzp.
Wykonawca, który realizował usługę letniego i zimowego utrzymania jezdni dróg w
ramach dwóch niezależnych kontraktów nie ma bowiem mniejszego doświadczenia od
wykonawcy, który realizował usługę w ramach jednej umowy. W związku okolicznością, że
przedmiotem zamówienia jest wykonanie usługi całorocznej, Zamawiający wymaga, by
w
ykonawca wykazał zarówno doświadczenie w zakresie realizacji usługi letniego, jak i
zimowego utrzymania.
W
zakresie zarzutów dotyczących niejednoznaczności pojęcia „sezon” Zamawiający
stwierdził, że nie widzi konieczności zmiany, czy doprecyzowania SIWZ. Podkreślił,
że zarówno umowy na letnie, jak i zimowe utrzymanie jezdni definiowane są przede
wszystkim zakresowo (1.000.000 m
lub 140 km) i kwotowo (wartość umowy musi wynosić
co najmniej 700.
000 zł brutto
letnie utrzymanie, 1.000.
000 zł brutto
zimowe utrzymanie).
Poj
ęcie „sezon” definiowane jest przez wskazanie maksymalnej długości, tj. okresu nie
dłuższego niż 12 miesięcy. Jest to konsekwencją tego, że zamawiający wskazują różne
okresy trwania letniego i zimowego utrzymania
dróg.
Wskazanie przez Zamawiającego konkretnych ram czasowych doprowadziłoby do
wykluczenia z udziału w Postępowaniu tych wszystkich wykonawców, którzy
choć wykazaliby realizację umowy na wymaganej przez Zamawiającego powierzchni oraz za
wymagane przez
Zamawiającego wynagrodzenie – nie wykonywali usługi w ramach
kontraktu przez wymaganą ilość czasu. Takie rozwiązanie byłoby nieprawidłowe z punktu
widzenia przedmiotu
zamówienia. Nieokreślenie minimalnego okresu wykonywania usługi
oznacza, że Zamawiający uzna spełnienie przez wykonawcę warunku udziału w
P
ostępowaniu przez wskazanie umowy na letnie lub zimowe utrzymanie niezależnie od
czasu jej trwania (z
zastrzeżeniem, że nie może trwać powyżej 12 miesięcy) jeżeli będzie
spełniała wymogi co do zakresu oraz kwoty wskazanej w SIWZ.
Zamawiający zwrócił uwagę, że czas trwania usługi polegającej czy to na zimowym,
czy letnim utrzymaniu
dróg uzależniony jest przede wszystkim od warunków
atmosferycznych. W tej sprawie l
etnie utrzymanie zostało przewidziane na okres od dnia 1
kwietnia do dnia 31
października danego roku kalendarzowego. Nie oznacza to jednak, że
faktycznie w tym czasie będzie realizowane, ponieważ Zamawiającemu przysługują
instrumenty przewidziane we wzorze umowy (Załącznik nr 3 do SIWZ), tj. skrócenie lub
w
ydłużenie czasu realizacji usługi letniego utrzymania z uwagi na panujące uwarunkowania
atmosferyczne. Analogicznie
sytuacja wygląda z okresem realizacji usługi zimowego
utrzymania. W
§ 5 ust. 5 wzoru umowy wskazano: „Zamawiający, a także inne uprawnione
podmioty, w szczególności: Policja, Straż Pożarna, Miejskie Centrum Zarządzania
Kryzysowego i Straż Miejska, w każdym czasie trwania umowy ma prawo zlecić Wykonawcy
realizację usług związanych z letnim utrzymaniem na części lub całości jezdni ulic
wskazanych w Załączniku nr 5 do SIWZ w okresie trwania Zadania 1 (letniego utrzymania
przypis autora), jak również realizację usług związanych z zimowym utrzymaniem na części
lub całości jezdni ulic wskazanych w Załączniku nr 6 i 7 do SIWZ w okresie trwania Zadania
2 (zimowe utrzymanie
— przypis autora), ze względu na warunki atmosferyczne panujące w
czasie trwania umowy, po uprzednim powiadomieniu Wykonawcy. Wykonawca ma prawo
zwrócenia się do Zamawiającego o potwierdzenie zasadności zlecenia czynności, o których
mowa powyżej i do czasu otrzymania od Zamawiającego potwierdzenia - wstrzymania się z
przystąpieniem do realizacji zleconego zakresu usług”.
Zamawiający podał dodatkowo, że Odwołujący spełnia omawiane wymogi udziału
w P
ostępowaniu. Zamawiający posiada o tym wiedzę, ponieważ Odwołujący realizował na
rzecz Zamawiającego usługę objętą tym Postępowaniem, zarówno na podstawie umowy
nr
46/2016 z dnia 19 września 2016r. (zamówienie bezpośrednio poprzedzające niniejsze
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego), jak również na podstawie umowy
09/2015 z dnia 2 kwietnia 2015 r.
Odwołujący na podstawie samych referencji od
Zamawiającego może zatem wykazać spełnienie warunku określonego przez
Zamawiającego w Rozdziału XIII pkt 3.2.1 SIWZ. W konsekwencji Zamawiający stwierdził, że
Odwołujący nie wykazał spełniania przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp w związku z
kwestionowaniem tego warunku udziału w Postępowaniu.
Wymóg dysponowania przez wykonawcę osobami z wyższym wykształceniem
logistycznym
Zamawiający wyjaśnił, że celem kształcenia studentów pierwszego stopnia na
kierunku lo
gistyka jest zapoznanie studentów z problematyką związaną z logistyką i
wykorzystaniem jej zasad w przedsiębiorstwie i łańcuchu dostaw, jak również zapoznanie
studentów z najnowszymi narzędziami i instrumentami zarządzania logistycznego.
Szczególnie rozbudowane są obszary związane z logistyczną obsługą klienta, logistyką
zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, zarządzaniem jakością w logistyce, ekologistyką,
istotą podejścia procesowego i systemowego w jednostkach gospodarczych.
Absolwent tego kierunku posiada:
specjalistyczną wiedzę z zakresu logistyki, podstaw nauk ekonomicznych,
jak i funkcjo
nowania podmiotów gospodarczych,
umiejętności zarządzania operacyjnego w działach funkcjonalnych jednostek
gospodarczych,
potrafi analizować podstawowe zjawiska gospodarcze (w ujęciu systemowym
i procesowym),
wiedzę pozwalającą mu na sterowanie przepływami informacji, środkami
finansowymi, zasobami ludzkimi i materialnymi, z uwzględnieniem istoty
logistycznej obsługi klienta,
biegłą znajomość podstawowych narzędzi zarządzania oraz posługuje się
systemami informatycznymi klasy ERP, MRP, CRM, WMS.
W związku z okolicznością, że prawidłowa realizacja usługi wymaga od wykonawcy
podejmowania decyzji, j
akie jednostki sprzętowe wysłać w jaką część miasta, które ulice
w
pierwszej kolejności utrzymać, co zrobić, gdy wystąpią zjawiska atmosferyczne,
których skutki wykonawca zobowiązany jest usunąć, itp. Zamawiający uznaje,
że wprowadzony wymóg nie jest nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zamawiający
potrzebuje osób o wskazanych powyżej kwalifikacjach i wiedzy do prawidłowej realizacji
usługi objętej zamówieniem publicznym.
Zamawiający wskazał, że miasto C. jest usytuowane na jednej z głównych tras K.
B. (
…) oraz K.
Ś.
B.
R.
(DTŚ, (…)). W związku z powyższym, utrzymanie
przejezdności, tj. bezzwłoczne usuwanie skutków zjawisk atmosferycznych na ww. trasach,
prócz prawidłowego
utrzymania
miasta,
jest
priorytetem
Zamawiającego.
Wprowadzony
wymóg ma na celu optymalizację realizacji umowy przez Wykonawcę i nie
jest nadmiernie uciążliwy.
3. EURO
3a.
Stan powietrza na Śląsku
Jak wynika z ostatniego
Raportu o stanie środowiska w województwie śląskim z
2015 r. (dalej:
„Raport”) wydanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska:
„Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest emisja antropogeniczna związana ze
źródłami powierzchniowymi, punktowymi oraz linowymi (transport drogowy)” – tak na str. 19
Raportu.
Nadto, od kilku lat w wielu miastach Polski w
ystępuje bardzo często zjawisko smogu.
Prym w tym niepożądanym zjawisku wiedzie K.(2), ale miasta Śląska nie są od niego wolne.
Zły stan stanu powietrza oraz występowanie zjawiska smogu w głównej mierze jest
konsekwencją spalin emitowanych przez samochody. Liczba samochodów z roku na rok
gwałtownie rośnie. Dla przykładu, w latach osiemdziesiątych XX wieku w Polsce
zarejestrowanych
było 2 miliony pojazdów, w 2013 r. co drugi Polak posiada samochód.
Jak podaje dr M. L. z Katedry Klimatologii na Wydziale Nauk
o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego
powoduje to „astronomiczne zanieczyszczenie środowiska”. Jak wskazuje dr L.:
„(...)Wprawdzie samochody wyposażone są w katalizatory, których zadaniem jest
zmniejszenie ilości szkodliwych związków w spalinach, wiele jednak z tych urządzeń nie
spełnia norm, a ponadto na naszych drogach wciąż poruszają się pojazdy starego typu, które
nie posiadają reduktora spalin. Eksperci Europejskiej Agencji Środowiska przeprowadzili
badania w 38 krajach europejskich. Najgorzej wypadły Bułgaria, Polska, Słowacja, Węgry,
Słowenia, Grecja, Czechy i Włochy. Na liście najbardziej zagrożonych w pierwszej dziesiątce
znalazło się aż sześć polskich miast: K.(2) na trzeciej pozycji, a od szóstej do dziesiątej
kolejno: N., G., Z., S. i K.
(…)”. Ten sam raport ostrzega: „każdego roku na całym świecie
ponad dwa miliony ludzi umiera przedwcześnie z powodu wdychania zanieczyszczeń z
powietrza, w Europie około 150 tys. rocznie. Na skutek dużego stężenia ozonu życie traci
blisko pól miliona ludzi. Mamy więc do czynienia z gigantycznym problemem”.
Zły stan powietrza w Polsce jest faktem powszechnie znanym, nie wymaga
wykazywania. Okolicznością powszechnie znaną jest również, że jednym z głównych
powodów zanieczyszczenia powietrza są spaliny pochodzące z samochodów, których liczba
cały czas rośnie.
3b. Normy emisji splin
– EURO
Jednym ze sposobów zapobieżenia emisji spalin do powietrza, było wprowadzenie
norm dopuszczalnych emisji spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na terenie
Unii Europejskiej (Europejski standard emisji spalin
– EURO). Standardy te zostały
opracowane w serii Dyrektyw, które – od momentu wprowadzenia pierwszej z nich –
stopniowo
zwiększały swoją restrykcyjność.
Zamawiający przytoczył daty wejścia w życie kolejnych norm i stwierdził, że od chwili
wejścia w życie nowej normy emisji spalin, nowe samochody muszą spełniać aktualnie
obowiązującą normę EURO. Samochody, które nie spełniają aktualnie obowiązującej normy
nie mogą być sprzedawane na terenie Unii Europejskiej (powyższe zastrzeżenie nie dotyczy
rynku wtórnego). Obecnie, tj. od 2014 r. wszystkie nowe samochody muszą spełniać normy
czystości spalin EURO 6.
Jak wskazuje się w literaturze specjalistycznej: „Po wdrożeniu norm EURO VI w 2012
roku, największe ograniczenia emisji w porównaniu do EURO V będą dotyczyć tlenków azotu
(NOX), których maksymalna wartość będzie wynosić od 400 mg/kWh do 2000 mg/ kWh,
oraz
cząstek stałych 10 mg/kWh do 20 mg/ kWh dla EURO V. Chcąc spełnić wyżej
wymienione restrykcje, producenci pojazdów będą zmuszeni do zastosowania
nowoczesnych technologii wzmacniających efektywność wykorzystania paliwa, a także
oczyszczających spaliny wydalane przez silniki spalinowe. Obecnie można zauważyć dwie
tendencje w rozwoju pojazdów niskoemisyjnych. Pierwsza z nich to udoskonalanie silnika
spalinowego,
natomiast
druga to stosowanie paliw i napędów alternatywnych
charakteryzujących się mniejszymi kosztami zewnętrznymi” (tak: Edward Trzenski, Marek
Światłoń: Wpływ implementacji norm emisji spalin EURO 5 i EURO 6 na przemysł
motoryzacyjny, w
aspekcie wdrażania nowych technologii i wzrostu kosztów eksploatacji
pojazdów, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej z 2011 r., seria Transport, zeszyt 72).
Autorzy ww. opracowania wprost podnieśli, że: „Obecnie na rynku ciężkich pojazdów
ciężarowych można zaobserwować rozpoczęcie przygotowania i sprzedaży napędów EURO
VI przez wszystkich producentów. Gotowość w tej dziedzinie zadeklarowali tacy producenci,
jak: I. (silniki
(…) – EURO VI), S. (silniki (…)), D.-C. (M.-B. (…)), czy M.
Norma EURO
6 obowiązuje od ponad 4 lat, norma EURO 5 od ponad 9 lat, w
związku z czym wprowadzenie przez Zamawiającego wymogu, by niektóre z pośród
pojazdów zadeklarowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia posiadały wymogi
emisji spalin EURO 5 i EURO 6 jest p
roporcjonalny do przedmiotu zamówienia i w pełni
uzasadniony.
3c. Regulacje prawne
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię ochrony środowiska, w tym
ochrony powietrza jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
– Prawo ochrony środowiska
(dalej
„Poś”). Tytuł II Poś zawiera przepisy dotyczące ochrony zasobów środowiska, tytuł III
zawiera przepisy dotyczące przeciwdziałania zanieczyszczeniom. Najogólniej rzecz ujmując
funkcją przepisów dotyczących ochrony środowiska jest zachowanie w stanie
niepogorszonym za
sobów środowiska (utrzymanie status quo), podejmowanie działań w celu
ograniczenia zjawisk, które pogarszają stan środowiska oraz penalizacja działań szkodliwych
dla środowiska. Poś w większości przypadków nie wskazuje jakie działania mają podjąć
adresaci
ustawy, by chronić środowisko lub zapobiec jego degradacji. Jest to celowy zabieg,
ponieważ charakterystyka tych działań w znacznej mierze zależy od dostępnej technologii,
która jest zmienna w czasie. Widać to również na przykładzie rozwoju normy emisji spalin
EURO. Na przestrzeni dwudziesty paru lat, tj. od momentu wprowadzenia norm emisji spalin
EURO, wymogi dotyczące emisji ewoluują. W ślad za tymi wymogami podążają producenci
silników samochodowych, którzy stają przed koniecznością (by zapewnić swoim produktom
dostęp do rynku oraz konkurencyjność) wdrażania coraz to nowych rozwiązań. Postulat
ochrony obecnych zasobów środowiska oraz podejmowania działań w celu zapobieżenia
wpływania na nie w zakresie negatywnych konsekwencji, mimo niezmienności literalnego
brzmienia ewoluuje w czasie, ponieważ zmieniają się metody i technologie ochrony
środowiska.
Zgodnie z art. 85 Poś ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego
jakości, w szczególności przez:
utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich
poziomów lub co najmniej na tych poziomach;
zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych,
gdy
nie są one dotrzymane;
zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów
docel
owych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych
poziomach.
Natomiast zgodnie z art. 137
Poś przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polega na
zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania do środowiska substancji lub energii.
Zamawiający stwierdził, że jakkolwiek od czasu ogłoszenia i przeprowadzenia
ostatniego zamówienia publicznego na utrzymanie dróg miasta C. (co miało miejsce w 2016
r.) nie zmieniły się znacząco przepisy prawa dotyczące ochrony środowiska lub przepisy
prawa miejscowego, to
– jak wskazano powyżej – przepisy Poś nakazują ochronę
środowiska dostępnymi metodami. Metody te zmieniają się w czasie niezależnie od zmian
przepisów Poś. Stąd, Zamawiający ma prawo wprowadzać wymogi dotyczące zastosowania
coraz to nowszych i innowacyjnych technologii.
Dodatkowo
Zamawiający podał, że na podstawie Uchwały nr XIX/373/16 z dnia
31 marca 2016 r. Rada Miasta C.
przyjęła i wdrożyła do realizacji: „Plan Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Miasta C.
” (dalej „Uchwała”).
Powołany akt prawa miejscowego przewiduje znaczne ograniczenie emisji substancji
szkodliwych do powietrza, również pochodzących z emisji spalin przez samochody, do
r. MZUiM jako jednostka budżetowa gminy, a zarazem Zamawiający w Postępowaniu
zobowiązany jest ogłosić i przeprowadzić je zgodnie z dyspozycjami wynikającymi z ww.
uchwały, tj. nałożyć na wykonawców obowiązek zastosowania jak najbardziej innowacyjnej
technologii ograniczającej emisję spalin do powietrza.
W podsumowaniu Zamawiający stwierdził, że wprowadzony przez Zamawiającego
wymóg w zakresie konieczności realizacji zamówienia z użyciem pojazdów, spośród których
niektóre będą spełniały normę emisji spalin EURO 5, a niektóre EURO 6 jest proporcjonalny
i adekwatny do przedmiotu
zamówienia. Zamawiający ma obowiązek wymagać od
Wyk
onawców realizacji zamówienia z wykorzystaniem dostępnych technologii ochrony
środowiska (zarówno na podstawie Poś, jak również Uchwały). Przy realizacji usługi
w
ykonawca będzie wykorzystywał jednostki sprzętowe, które emitują spaliny do powietrza.
Zależność pomiędzy stanem jakości powietrza a emisją spalin do powietrza przez pojazdy
jest oczywista i nie wymaga wykazywania. Wykazane natomiast zostało, że każda kolejna
norma emisji spalin EURO jest mniej szkodliwa dla środowiska niż poprzednia. Od momentu
wp
rowadzenia normy emisji spalin EURO 6 upłynęły ponad cztery lata, od wprowadzenia
EURO 5
– dziewięć lat. Wszyscy producenci pojazdów posiadają w swojej ofercie pojazdy
spełniające normę emisji spalin EURO 6, dlatego zaopatrzenie się przez wykonawcę na
potr
zeby realizacji przedmiotu zamówienia w pojazdy o emisji spalin EURO 6 nie jest
niemożliwe, ani zbyt utrudnione. Wykonawca nie musi być także właścicielem tych pojazdów,
może je również nająć, czy wyleasingować, stąd argumenty Odwołującego dotyczące czasu
amortyzacji jednostek sprzętowych są nieprzydatne celem wykazania nieadekwatności czy
nieproporcjonalności postawionego przez Zamawiającego wymogu.
Zamawiający zwrócił również uwagę, że zarówno w poprzednim postępowaniu
o
udzielenie zamówienia na utrzymanie dróg miasta C. z 2016 r., jak również
w
postępowaniu na wykonanie tej usługi w 2015 r. Zamawiający wprowadził wymóg
spełnianie przez jednostki sprzętowe wykorzystywane przez wykonawcę do realizacji
zamówienia normy emisji spalin EURO. Postawiony przez Zamawiającego wymóg,
by
jednostki sprzętowe spełniały określoną normę emisji spalin EURO nie jest więc niczym
nowym, s
tawiany był już bowiem w ubiegłorocznych postępowaniach. Faktycznie, w tej
sprawie
, Zamawiający po raz pierwszy wprowadził wymóg, by niektóre jednostki sprzętowe
posiadały normę emisji spalin EURO 6, ale w związku z tym, że od roku 2014 r. wszystkie
nowe pojazdy muszą spełniać tę normę – nie jest to wymóg nadmiernie uciążliwy dla
potencjalnych w
ykonawców. Wreszcie należy podnieść, że na podstawie poprzednich
postępowań o udzielenia zamówienia na utrzymanie dróg miasta C., zawierane były umowy
na okres jednego roku. W wyniku rozstrzygnięcia Postępowania zawarta zostanie umowa na
okres czterech lat
– termin jej realizacji upłynie w 2021 r. Stąd, stawiane przez
Zamawiającego wymogi muszą uwzględniać cały okres realizacji zamówienia. Technologia
obecnie innowacyjna zapewne w 2021 r
. już taką nie będzie. Niewykluczone, biorąc pod
uwagę, że kolejne normy EURO wprowadzane są średnio co cztery lata, że w okresie
obowiązywania umowy na realizację tego zamówienia publicznego zostanie wprowadzona
kolejna, jeszcze bardziej restrykcyjna norma emisji spalin EURO 7.
Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu
powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia. W swoim orzecznictwie Izba niejednokrotnie podkreślała, że opis ten powinien
być dokonany z punktu widzenia celu jakiemu ma służyć, tj. wyłonienia wykonawcy, który
daje rękojmię należytego wykonania zamówienia.
4. Kryteria wyboru oferty
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 91 ust. 2a Pzp cena, co do zasady,
nie może być
jedynym kryterium wyboru oferty, a jej waga nie powinna przekroczyć 60%.
Zamawiający zobowiązany był wprowadzić zatem co najmniej jedno (prócz ceny) kryterium
wyboru oferty.
4a. Baza magazynowo-eksploatacyjno-
sprzętowa
W Szczegółowym Opisie Przedmiotu Zamówienia – Załącznik nr 4 do SIWZ
(dalej
„OPZ”) Zamawiający wskazał, że wykonawca zobowiązany jest do pojęcia reakcji
w zakresie realizacji zadania nr 1 (letnie utrzymania jezdni ulic na terenie miasta C.) w czasie
nie dłuższym niż 60 minut od chwili zgłoszenia przez Zamawiającego lub inne służby
miejskie konieczności rozpoczęcia oczyszczania drogi (por. I pkt 1 lit. e OPZ). Analogicznie,
w
zakresie zimowego utrzymania Zamawiający w I pkt 2 ppkt 2.1 lit. e OPZ wprowadził
wymóg podjęcia przez wykonawcę reakcji, tj. rozpoczęcia prac na miejscu zgłoszenia w
czasie nie dłuższym niż 60 minut od chwili zgłoszenia nieprawidłowości przez
Zamawiającego. W tabeli nr 1 pkt 3.2.3 Rozdziału XIII SIWZ Zamawiający wskazał
minimalną ilość sprzętu, jaką dysponować musi wykonawca w celu spełniania warunków
udziału w Postępowaniu.
Zadeklarowany przez w
ykonawcę do realizacji zadania zimowego utrzymania sprzęt
będzie przez wykonawcę wykorzystywany jedynie na potrzeby realizacji usługi objętej
umową (por. § 4 ust. 3 wzoru umowy). Sprzęt ten powinien być zlokalizowany na terenie
bazy. P
owinien być tam również zlokalizowany punkt dyspozytorski oraz powinny tam się
znajdować środki do zwalczania śliskości jedni. Odległość tak wyposażonej bazy od granic
administracyjnych miasta C.
stanowi jedno z trzech kryteriów wyboru ofert o wadze 20%.
Prawidłowe utrzymanie nawierzchni jezdni ulic, chodników, miejsc postojowych jest
dla Zamawiającego, szczególnie w zakresie zimowego utrzymania, kluczowe.
Zamawiający ponosi na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
w
związku z przepisami K.c. odpowiedzialność odszkodowawczą wobec osób trzecich za
nieprawidłowe wykonanie tego obowiązku. Nienależyte utrzymanie miasta prowadzi również
do jego zakorkowania, niesprawnego funkcjonowania komunikacji miejskiej, a w skrajnych
przypadkach do paraliżu komunikacyjnego. Z tych powodów – zdaniem Zamawiającego –
wprowadzenie wymogu zlokalizowania bazy na terenie miasta lub w jego bezpośrednim
pobliży jest w pełni uzasadnione, ponieważ wymagane jest bezzwłoczne przystąpienie przez
Wykonawcę do usuwania skutków danego zjawiska atmosferycznego. Stąd Zamawiający
wymaga podjęcia działań w czasie do 60 minut. Logiczne jest, że w sytuacji, gdy baza
będzie usytuowana na terenie miasta lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie, to Wykonawca
będzie w stanie szybciej dotrzeć na miejsce zdarzenie, niż gdyby wyruszał z dalszej
odległości. Im mniejsza odległość, tym czas podjęcia reakcji powinien być krótszy.
Zamawiający podkreślił, że nie kwestionuje twierdzenia Odwołującego, zgodnie z którym
pojazdy do zimowego utrzymania por
uszają się z prędkością 40km/h, wskazał jednak,
że najczęściej powstanie danego zjawiska atmosferycznego (szczególnie w okresie
zimowym), np. gołoledzi, zamieci, śliskości drogi wiąże się z poważnymi utrudnieniami w
ruchu drogowym, czego konsekwencją są „korki”. W przypadku ich wystąpienia, prędkość
jaką rozwija dany pojazd nie gwarantuje dojechania na miejsce zdarzenie w wymaganym
czasie. W „korku” pojazdy niezależnie od parametrów silników poruszają się tą samą
prędkością. Kluczowa w takiej sytuacji staje się odległość od miejsca zjawiska
atmosferycznego. Wykonawca, który będzie posiadał bazę na terenie miasta jest w stanie
przystąpić do usuwania skutków danego zjawiska atmosferycznego już w momencie
opuszczenia bazy. Wykonawca, który ma bazę poza obszarem miasta musi jeszcze do niego
dojechać.
Dla przykładu Zamawiający podał, że w dniu 28 listopada 2016r. na terenie miasta C.,
z uwagi na opady śniegu z deszczem oraz gwałtowny spadek temperatury powietrza,
wystąpiło zjawisko tzw. „lodowicy”. Ruch drogowy w mieście w przeciągu zaledwie kilkunastu
minut został praktycznie sparaliżowany. Wykonawcą, którym w tamtym czasie był
Odwołujący, nie potrafił przez zakorkowanie ulic dojechać do miejsc wystąpienia zjawiska
i
rozpocząć akcji jego usuwania.
W bezpośrednim związku z wymogiem zlokalizowania bazy na terenie miasta lub
w
bezpośrednim jego sąsiedztwie pozostaje również wymóg zlokalizowania na terenie bazy
tzw. „punktu dyspozytorskiego” oraz sprzętu i środków do zwalczania śliskości.
Zamawiający zgłasza wykonawcy potrzebę przystąpienia do usuwania skutków danego
zjawiska atmosferycznego za pomocą środków komunikacji na odległość. W ocenie
Zamawiającego jeżeli punkt dyspozytorski zlokalizowany jest na terenie bazy, to usprawnia
to organizację i wydawanie dyspozycji, co do wykorzystania jednostek sprzętowych, czy
szerzej
do podjęcia działań
bezpośrednio po otrzymaniu informacji od Zamawiającego o
takiej
konieczności. Zasadne jest również wprowadzenie wymogu, by na terenie bazy
znajdowały się środki do zwalczania śliskości, ponieważ można je od razu, tj. od chwili
podjęcia decyzji o działaniu, załadować na odpowiednie jednostki sprzętowe. Wymóg
pozostawiania jednostek sprzętowych na terenie bazy jest ściśle powiązany z kryterium
wyboru oferty, jakim jest usytuowanie bazy na
terenie miasta lub w bezpośrednim
sąsiedztwie od jego granic administracyjnych. Jeżeliby nie wymagać pozostawiania
jednostek sprzętowych na terenie bazy, to kryterium usytuowania bazy traci na znaczeniu,
ponieważ wykonawca mógłby pozostawić pojazdy służące realizacji zamówienia nawet w
dalekiej odległości od granic administracyjnych miasta. Zamawiający podał, że wymóg
pozostawiania sprzętu na terenie bazy umożliwia mu także wykonywanie przysługujących
mu wobec w
ykonawcy uprawnień kontrolnych, np.: sprawdzanie poprawności działania
sprzętu, czy wykonawca dysponuje odpowiednią ilością sprzętu i środków do zwalczania
śliskości, itp.
Reasumując, Zamawiający stwierdził, że wymóg wyposażenia bazy w odpowiednią
ilość sprzętu i pojazdów oraz wprowadzenie jako jednego z trzech, kryterium oferty w postaci
zlokalizowania bazy na terenie miasta C.
lub w bezpośrednim sąsiedztwie od jego granic
administracyjnych jest powiązany z przedmiotem zamówienia. Ponadto, tak wprowadzone
kryterium nie wpływa na ograniczenie konkurencji oraz nie wprowadza nadmiernych
obciążeń dla wykonawców chcących przystąpić do postępowania o udzielenia zamówienia.
Wykonawca sam decyduje, czy usytuować bazę na terenie miasta C. lub w jego
bezpośrednim sąsiedztwie. Nieusytuowanie bazy w takiej lokalizacji nie powoduje
wykluczenia
wykonawcy z udziału w Postępowaniu, a jednie to, że wykonawca otrzyma 0 pkt
za to kryterium. Zamawiający nie wymaga również, by wykonawca, który przystępuje do
udziału w Postępowaniu miał swoją siedzibę na terenie miasta C. lub w jego bezpośrednim
sąsiedztwie. Punktuje jedynie okoliczność, że wykonawca ma w tej lokalizacji bazę. By
spełnić to kryterium wykonawca może nająć lub wydzierżawić nieruchomość, niekoniecznie
musi być jej właścicielem. Spełnienie tego kryterium zależy zatem od możliwości
organizacyjnych w
ykonawcy. Zamawiający, prócz wskazania, co powinno się znajdować na
terenie bazy nie prowadza żadnych dodatkowych wymogów odnośnie bazy, w szczególności
nie precyzuje jej powierzchni czy zabudowy.
Wprowadzenie wymogu zlo
kalizowania bazy sprzętowej w bezpośredniej odległości
od Zamawiającego jako warunku udziału w postępowaniu nie jest rozwiązaniem nowym
i n
iespotykanym w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Skoro
orzecznictwo KIO dopuszcza wprowadzenie usyt
uowania bazy sprzętowej w określonej
odległości od zamawiającego jako warunku udziału w postępowaniu (którego niespełnienie
przez wykonawcę oznacza wykluczenie z postępowania), to nie ma racjonalnych
argumentów, by nie dopuścić usytuowania bazy sprzętowej, jako kryterium oceny oferty.
Wymóg zlokalizowania bazy w odpowiedniej odległości nie jest również rozwiązaniem
ani nowym, ani innowacyjnym. Dla przykładu można podać, że występuje również
w przepisach prawnych, np. w
§ 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów
komunalnyc
h od właścicieli nieruchomości, wydanym na podstawie ustawy z dnia 13
września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, na mocy którego
wprowadzono wymóg, by podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości posiadał bazę magazynowo- transportową usytuowaną: w gminie, z której
terenu odbiera te odpady, lub w odległości nie większej niż 60 km od granicy tej gminy.
4b. EMAS
W ocenie Zamawiającego kryterium odległości bazy od granic administracyjnych
miasta, choć bardzo istotne z punktu widzenia poprawnej realizacji przedmiotu zamówienia
nie powinno mieć wagi 40%. Stąd Zamawiający wprowadził kryterium „posiadania certyfikatu
wdrożenia systemu zarządzania środowiskiem” o wadze 20%. W poprzednich
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego na wykonanie usługi polegającej na
całorocznym utrzymaniu miasta C., Zamawiający wprowadzał posiadanie systemu
zarządzania środowiskiem EMAS, ISO 14001 lub równoważnego nie jako kryterium wyboru
oferty, a jako warunek udziału wykonawcy w postępowaniu. Przedstawiona przez
Odwołującego argumentacja na str.11-13 złożonego odwołania dotyczy posiadania
certyfikatu zarządzania środowiskiem EMAS, ISO 14001 lub równoważnego, właśnie jako
warunku udziału w postępowaniu, a nie kryterium wyboru oferty. Jest to okoliczność o tyle
istotne, że powołane przez Odwołującego rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca
2016 r. w sprawie dokumen
tów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w
postępowaniu o udzielenie zamówienia (dalej „Rozporządzenie”), wydane jest na podstawie
art. 25 ust. 2 Pzp
, odnosi się do kwestii spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Zamawiający podkreślił, że nie żąda od wykonawców certyfikatu zarządzania
środowiskiem EMAS, ISO 14001 lub innego równoważnego, ponieważ posiadanie takiego
certyfikat
u nie jest warunkiem udziału w Postępowaniu. W konsekwencji, nie znajduje
również zastosowania cytowane przez Odwołującego Rozporządzenie.
Abstrahując od powyższego, Zamawiający podał, że system zarządzania
środowiskiem EMAS – wbrew twierdzeniu Odwołującego – różni się w wielu aspektach od
normy ISO 14001.
W podręczniku Ekozarządzanie w przedsiębiorstwie wyjaśniono czym jest EMAS,
a
ponadto wskazano na czym polegają różnice pomiędzy EMAS a normą ISO 14001.
Za
autorem ww. podręcznika Zamawiający wskazał, że EMAS i ISO 14001 mają takie samo
zadanie oraz identyczny cel. W podręczniku stwierdzono nadto, że: „można powiedzieć,
że EMAS to inaczej ISO 14001 plus dodatkowe wymagania. Organizacja mająca certyfikat
ISO 14001 może więc w prosty sposób uzyskać rejestrację w systemie EMAS, oczywiście po
ich spełnieniu” (str. 18).
Dodatkowe wymagania EMAS w stosunku do normy ISO 14001, to:
zobowiązanie do pełnej zgodności z prawem w zakresie przepisów ochrony
środowiska EMAS wymaga bezwzględnego spełniania wszystkich organizację
wymagań prawnych dotyczących środowiska, w tym przestrzegania warunków
zezwoleń i ograniczeń przewidzianych w pozwoleniach. Zgodność z prawem musi
być udowodniona. Organizacja powinna przedstawić dowody rzeczowe lub
dokumenty
(np.
wymagane
prawem
pozwolenia,
wyniki
monitoringu,
składane zgłoszenia w zakresie korzystania ze środowiska) wykazujące, że
spełnia wszystkie mające zastosowanie wymagania prawne dotyczące
środowiska,
zobowiązanie do stałego doskonalenia efektów działalności środowiskowej,
angażowanie pracowników,
obow
iązkowy przegląd środowiskowy,
audyt wewnętrzny,
otwartość i przejrzystość czyli komunikacja zewnętrzna.
W związku z tym, że EMAS jest bardziej zawansowaną formą certyfikatu ISO 14001,
Zamawiający przyznał większą ilość punktów za poosiadanie tego systemu zarządzania
środowiskiem przez wykonawcę, niż za legitymowanie się certyfikatem ISO 14001.
W ko
ntekście przedstawionych różnic pomiędzy EMAS i ISO 14001 powyższe rozwiązanie
jest w pełni uzasadnione.
Zdaniem Zamawiającego bez znaczenia jest okoliczność, że nie posiada on w swojej
jednostce systemu zarządzania wpisanego do rejestru EMAS, ponieważ nawet warunkiem
żądania od wykonawcy systemu zarządzania środowiskiem (z którym to żądaniem nie mamy
do czynienia, ponieważ Zamawiający wprowadza EMAS jedynie jako kryterium oceny ofert,
a
nie warunek udziału w Postępowaniu) nie jest jego wdrożenie przez Zamawiającego.
Zgodnie z dyrektywą 2014/24/UE obowiązującą od 18 kwietnia 2016 r. Zamawiający może
żądać, aby w trakcie realizacji zamówienia publicznego stosowane były środki lub systemy
zarządzania środowiskowego. Miasto C. od wielu lat walczy z zanieczyszczeniem
środowiska, a przede wszystkim dąży do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza.
Zgodnie z komunikatem UZP zamieszczonym w dniu 17 kwietnia 2016 r. na stronie
www.uzp.gov.pl w sprawie obowiązywania dyrektywy 2014/24/UE oraz dyrektywy
2014/25/UE z dni
a 26 lutego 2014 r. od dnia 18 kwietnia 2016 r. do postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego oraz konkursów, w których wartość zamówienia jest równa lub
wyższa od progów unijnych, mają zastosowanie przepisy obowiązującego Pzp z
uwzględnieniem zasady bezpośredniej skuteczności dyrektyw.
Zamawiający wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści:
ogłoszeń o zamówieniach na letnie i zimowe utrzymanie dróg w postępowaniach
prowadzonych przez Powiat S.(2), Miasto L., Powiat W., Gmi
nę P. i Gminę L.(2) –
dowody Z1,
wyciągu z raportu Stan środowiska w województwie śląskim w 2015 roku
przygotowanego przez WIOŚ w K. – dowód Z2,
wydruków z publikacji prasowych zamieszczonych w Dzienniku Zachodnim
o
alarmach smogowych w województwie śląskim – dowody Z3,
4. publikacji
Wpływ implementacji norm emisji spalin EURO 5 i EURO 6 na przemysł
motoryzacyjny, w aspekcie wdrażania nowych technologii i wzrostu kosztów
eksploatacji
pojazdów
autorstwa
E.
Trzensika
i
M.
Światłonia,
zamieszczonej w Zeszytach Naukowych Polite
chniki Śląskiej, seria: Transport, z.
– dowód Z4,
uchwały nr XIX/373/16 Rady Miasta C. z 31 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia i
wdrożenia do realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta C. z
załącznikiem w postaci wyciągu z Planu…
dowody Z5,
wydruków z publikacji prasowych zamieszczonych w Dzienniku Zachodnim –
Zima
na śląskich drogach: 270 kolizji. Piaskarki prowadzili policjanci, Atak zimy na
Śląsku. Korki na DTŚ od C. do Ś. oraz DTŚ, DK 1, DK 94: Śnieg, gołoledź, korki i
wypadki! Masakra na
śląskich drogach po ataku zimy 28 listopada! – dowody Z6,
wyciągu z publikacji Ekozarządzanie w przedsiębiorstwie – praca zbiorowa pod
red. Dr inż. A. Marcinkowskiego, mgr inż. Bożeny Huryń, dr inż. K.M.
Ostrowskiego, mgr
M. Szydłowskiego, wyd. Centrum Informacji o Środowisku,
Warszawa 2010 r.
– dowód Z7.
Do postępowania odwoławczego, po stronie Zamawiającego, przystąpienie zgłosił
wykonawca P. T. S. A.
sp. z o.o. z siedzibą w C., wnosząc o oddalenie odwołania.
Izba, stwierdzając spełnianie przez ww. wykonawcę (dalej „Przystępujący”)
przesłanek z art. 185 ust. 2 Pzp, postanowiła dopuścić go do udziału w postępowaniu
odwoławczym.
W piśmie procesowym z 26 października 2017 r. Odwołujący przedstawił niżej
wskazaną argumentację uzasadniającą wniosek o oddalenie odwołania.
Zarzut dotyczący doświadczenia
Przystępujący podkreślił, że kwestionowany warunek jest proporcjonalny zarówno
w
odniesieniu do rodzaju wymienionych usług (co najmniej jedna usługa trwająca dwa
sezony lub dwie usługi trwające cały sezon każda letniego utrzymania dróg lub ulic lub
placów oraz co najmniej jedna usługa trwająca dwa sezony lub dwie usługi trwające cały
sezon każda zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów), jak i powierzchni, na której ww.
usługi miały być realizowane (1.000.000 m
lub 140 km dróg) oraz wartości tych usług (w
przypadku letniego utrzymania
700.000 zł brutto, w przypadku zimowego utrzymania –
000.000 zł brutto, obie wskazane wartości dla każdej z usług w trakcie sezonu za okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy). Powyższy warunek w pełni koresponduje z rodzajem usług
objętych przedmiotowym zamówieniem (letnie i zimowe oczyszczanie nawierzchni jezdni
dróg będących w zarządzie Zamawiającego), z powierzchnią ww. jezdni (ponad 1 mln m
wartością przedmiotowego zamówienia, a przede wszystkim z 4-letnim okresem realizacji
zamówienia.
Stanowisko Odwołującego, zgodnie z którym wystarczającym jest wykonanie jednej
u
sługi w okresie jednego roku ma, w ocenie Przystępującego, charakter życzeniowy,
ponieważ zarzut ten nie jest poparty żadnymi merytorycznymi argumentami. Odwołujący tym
samym wkracza w kompetencje Zamawiającego, próbując wymóc opis warunku
doświadczenia na minimalnym możliwym poziomie. Przez proporcjonalność rozumieć należy
adekwatność postawionych warunków do osiągnięcia celu postępowania, którym zawsze jest
wybór wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania przedmiotu zamówienia.
Wbrew twierdzeniu Odw
ołującego opis przedmiotowego warunku jest precyzyjny
i
jednoznaczny. Zamawiający nie posługuje się żadnymi wieloznacznymi sformułowaniami,
opiera się na określeniach, które są definiowalne.
W uzasadnieniu bezzasadności zarzutu Odwołującego dotyczącego zdolności
zawodowej, warto ponadto podkreślić, że sama argumentacja Odwołującego jest nie do
końca zrozumiała. W ocenie Odwołującego, Zamawiający żąda jedynie odrębnych umów na
zimę i lato, choć takie zastrzeżenie w treści SIWZ nie widnieje. Odwołujący wywodzi także,
że wykonawca musi posiadać doświadczenie w okresie 12 miesięcy za jeden sezon,
choć czasokres „do 12 miesięcy” odnosi się w SIWZ jedynie do wartości usług.
Zarzut dotyczący wyksztalcenia
Przystępujący wskazał, że wbrew twierdzeniu Odwołującego, niemal całość
przedmiotowego zamówienia to logistyka, na którą składają się: zarządzanie flotą pojazdów
i
pracownikami, utrzymanie techniczne tych pojazdów, transport oraz magazynowanie.
Okolicznością niewymagającą przeprowadzenia dowodu jest to, że logistyka oznacza
planowanie, organizowanie, kierowanie i kontrolę, co w kontekście zwłaszcza zimowego
utrzymania dróg ma fundamentalne znaczenie. Logistyka jest podstawą należytego
wykonania przedmiotowego
zamówienia, dlatego ww. warunek udziału w Postępowaniu
absolutnie nie jest nadmierny. W C.
mieszka ponad 100.000 mieszkańców, jezdnie objęte
przedmiotem zamówienia zajmują powierzchnię ponad 1.000.000 m
, nie powinno zatem
dziwić Odwołującego, że skoordynowanie i nadzór nad całokształtem prac związanych
z realiz
acją letniego i zimowego utrzymania dróg jest skomplikowanym zadaniem,
wymagającym zaangażowania osób z wyższym wykształceniem logistycznym (i to nota bene
tylko dwóch).
Przystępujący wskazał ponadto na powszechność studiów transportowych
(logistycznych). Kierunek ten, w kontekście zwymagań rekrutacyjnych, nie należy do
najbardziej wymagających. Zawód logistyka nie jest licencjonowany. W województwie
śląskim przynajmniej sześć uczelni wyższych ma w swojej ofercie kierunek logistyka.
Powszechnie
dostępni są specjaliści z wyższym wykształceniem w dziedzinie logistyki.
Znamienne, że Zamawiający nie obostrzył dodatkowo przedmiotowego warunku udziału
w P
ostępowaniu, przykładowo określając długoletnie doświadczenie takich osób,
czy
posiadanie dodatkowych uprawnień. Oznacza to, że Odwołujący nie został pozbawiony
możliwości ubiegania się o zamówienie publiczne w związku z tak postawionym warunkiem.
Przystępujący stwierdził ponadto, że błędny jest niewyrażony wprost, lecz wynikający
z kontekstu odwołania pogląd Odwołującego, zgodnie z którym dla ubiegania się o konkretne
zamówienie wykonawca za każdym razem powinien mieć możliwość skorzystania z tego
samego potencjału. Przeciwnie, potencjały powinny być budowane i dopasowywane do
konkretnych zadań. To Zamawiający określa kto może się ubiegać o dane zamówienie,
zaś wykonawcy powinni wykazać, że spełniają te warunki, a nie odwrotnie.
Niezbywalnym
uprawnieniem Zamawiającego jest możliwość sprecyzowania swoich
oczeki
wania w zakresie kwalifikacji i doświadczenia wykonawcy, a także w zakresie
oczekiwań sprzętowych i kadrowych.
3. Zarz
ut dotyczący norm emisji spalin
Przystępującego podkreślił, że że prawem Zamawiającego jest takie opisanie
przedmiotu zamówienia, którego realizacja zaspokoi w najszerszym kontekście określone
potrzeby społeczne oraz że zasada wyrażona w przepisie art. 7 ust. 1 Pzp nie może być
interpretowana w taki sposób, że wymaga dopuszczenia wszystkich zainteresowanych
zamówieniem.
Wskazał, że dyrektywa 2014/24/UE umożliwia instytucjom zamawiającym, w
szerszym zakresie niż przewidywała to dyrektywa z 2004 r., wykorzystanie zamówień
publicznych między innymi do wspierania celów, takich jak: ochrona środowiska, bardziej
efektywne gospodarowanie zasobami, wi
ększa efektywność energetyczna i przeciwdziałanie
zmianom
klimatu. Dyrektywa wskazała wprost, jako dopuszczalne warunki realizacji
zamówienia, aspekty środowiskowe, społeczne, a także związane z zatrudnieniem przy
jednoczesnym uwzględnieniu wszystkich etapów cyklu życia.
Po implementacji Dyrektywy, o której mowa powyżej, Zamawiający mogą w oparciu
o art. 29 ust. 4 Pzp
określić szczególne wymagania związane z realizacją zamówienia,
które mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne oraz związane z
innowacyjnością lub zatrudnieniem.
Przystępujący wskazał także na marginesie, że nawet gdyby, co sugeruje
Odwołujący, przedmiotowy warunek nie miał uzasadnienia w obiektywnych potrzebach
Zamawiającego, zalecane jest wykorzystywanie kontraktów publicznych w celach
proekologicznych (Zielone
zamówienia publiczne, II podręcznik 2012 r., Krajowy Plan
Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata 2017-2020, UZP, 2017
r.).
W uzasadnieniu stanowiska Przystępującego należy podkreślić, że najwyższe normy
emisji spalin Zamawiający przewidział dla pojazdów wykorzystywanych zarówno w okresach
zimowych i letnich, jak i dla pojazdów wykorzystywanych przez cały rok, co wskazuje na
logikę i systematykę założeń Zamawiającego co do realizacji przedmiotu niniejszego
zamówienia, a jednocześnie czyni chybionym zarzut o wykorzystywaniu jedynie przez
pewien okres w roku poszczególnych pojazdów.
Ponadto, Zamawiający określił w SIWZ podstawowy, najdłuższy możliwy termin
obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego, tj. 48 miesięcy
(poprzednie
zamówienia na okres 12 miesięcy), dodatkowo z możliwością udzielenia
zamówienia, o którym mowa w art. 67 ust. 1 pkt 6 Pzp (poprzednio tzw.
„zamówienia uzupełniające”), do 50% wartości zamówienia podstawowego. Tak długi termin
zamówienia daje szerokie możliwości potencjalnym wykonawcom w przedmiocie odpisów
amortyzacyjnych.
Przystępujący stwierdził również, że Odwołujący nie ma racji, w nawiązaniu do
amortyzacji, że pojazdy do zimowego utrzymania dróg nie mogą być wykorzystywane
w
okresie letnim. Pojazdy określane jako pługopiaskarki po zdemontowaniu pługa i
zabudowy mogą być wykorzystywane do innych zadań, np. przewozu towarów, odpadów,
itp.
Używanie sprzętu spełniającego wymogi najwyższych norm emisji spalin w sposób
korzystny przełoży się na aspekt ekologiczny świadczenia usługi. Przystępujący przytoczył
normy emisji spalin EURO 1-
6 i stwierdził, że im wyższa norma, tym mniej niepożądanych
związków chemicznych dostaje się do atmosfery. W jego ocenie aspekt ekologiczny zyskuje
na znaczeniu, jeżeli powiążemy go z usytuowaniem miasta C. w aglomeracji śląskiej, liczbą
mieszkańców oraz faktem powszechnie znanym, jakim jest cykliczne przekroczenie norm
substancji szkodliwych w atmosferze w tym rejonie, zwłaszcza okresie zimowym.
Przystępujący ocenił, że Odwołujący, żądając całkowitego wykreślenia norm
w
stosunku do pojazdów EURO 6 i EURO 5, w konsekwencji dąży do wykreślenia
wszystkich
postanowień SIWZ odnoszących się do aspektów ekologicznych, a nie do
obniżenia standardów. Należy dodać, że stanowisko Odwołującego w ww. zakresie nie
zasługuje na aprobatę. Odwołujący wskazuje bowiem na marginalny wpływ na środowisko i
jakość życia mieszkańców, jednakże patrząc globalnie, do poprawy jakości życia przyczynia
się każda jednostka, a przykład powinny dawać przede wszystkim organy administracji
publicznej i
jednostki samorządu terytorialnego.
Przystępujący wskazał, że przywołane przez Odwołującego dane historyczne
z
Instytutu Meteorologii dotyczące dni z opadami śniegu, nawet przy założeniu ich
prawdziwości, są zbędne, bowiem nie przesądzają o powtarzalności analogicznych
warunków atmosferycznych w kolejnych 4 latach realizacji zamówienia.
W nawiązaniu do podanych przez Odwołującego postępowań, w których nie
określono norm emisji spalin dla pojazdów Przystępujący wyjaśnił, że są to zamówienia na
roboty budowlane, w których pojazdy nie pełnią tak znaczącej roli jak w usługach
oczyszczania jezdni. Fundamentem wykonania przedmiotowego
zamówienia jest logistyczne
skoordynowanie ruchu wskazanych w tabeli 1 na str.
9 SIWZ pojazdów na powierzchni
ponad stutysięcznego miasta zajmującej ponad 1.000.000 m
. Wymienione po
jazdy będę
więc znajdować się w ciągłym ruchu, w oczywisty sposób oddziałując na środowisko. Nie
powinno więc dziwić Odwołującego, że wobec funkcjonującej obecnie możliwości
wykorzystania zamówień publicznych między innymi do wspierania celów, takich jak:
ochrona środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatu, a także wspierania innowacyjności,
Zamawiający z takiej możliwości skorzystał.
Na marginesie Przystępujący wskazał, że w przetargach w zakresie utrzymania
czystości i porządku w gminach, organizowanych w ostatnich 2 latach, „normą” stało się
wyma
ganie od wykonawców posiadania pojazdów spełniających normę emisji spalin
EURO
6. Pojazdy takie zostały wprowadzone na rynek już w 2014 r., co oznacza, że
przedmiotowy
warunek nie ogranicza również konkurencji.
4. Zarzut doty
czący kryterium odległości bazy
Pr
zystępujący przytoczył orzecznictwo KIO mające potwierdzać możliwość oceny
ofert w przedmiotowym kryterium i stwierdził, że wymóg posiadania bazy opisanej w
Rozdziale XIII pkt 32.3. tabela 2 jest uzasadniony ekologicznie. Ze względu na pokonywanie
krótszych tras spełnienie ww. warunku gwarantuje bowiem emitowanie przez uczestniczące
w realizacji zamówienia pojazdy mniejszej ilości spalin i innych niepożądanych substancji.
Wykorzystywanie do realizacji zamówienia opisanej w SIWZ bazy doprowadzi ponadto do
mn
iejszego zużycia dróg w związku z pokonywaniem przez ciężkie pojazdy krótszych tras.
Baza spełniająca kryteria wskazane przez Zamawiającego będzie charakteryzowała się
krótszym czasem na podstawienie pojazdu zamiennego w razie awarii/ szybszym czasem na
pr
zystąpienie do usuwania skutków zimy, szybszym czasem na uzupełnianie soli/piasku,
a
ponadto daje większą gwarancję na terminowe (do 60 minut od zgłoszenia) przystąpienie
do usuwania skutków zdarzeń losowych.
Zarzut dotyczący norm środowiskowych jako kryterium oceny ofert
W odpowiedzi na powyższy zarzut Przystępujący podał, że już z literalnego brzmienia
przepisu art. 91 ust. 2 pkt 3 Pzp
wynika, że kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo
cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności
aspekty środowiskowe.
Stwierdzenie O
dwołującego, zgodnie z którym posiadanie certyfikatu EMAS lub ISO
jest możliwe, ma sens i jest weryfikowalne, o ile w opisie przedmiotu zamówienia
Zamawiający ustalił aspekty środowiskowe, jest bezpodstawne.
W Polsce system EMAS opiera się, poza unijnym rozporządzeniem
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie
dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie
(EMAS), zwanym
również EMAS III, na ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie
ekozarządzania i audytu (EMAS), a także na aktach wykonawczych Ministra Środowiska –
r
ozporządzeniu z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie współczynników różnicujących wysokość
opłaty rejestracyjnej za wpis do rejestru organizacji zarejestrowanych w krajowym systemie
ekozarządzania i audytu (EMAS) i rozporządzeniu z dnia 1 lutego 2012 r. w sprawie wzoru
wniosku o rejestrac
ję organizacji w rejestrze EMAS. Zgodnie z ww. regulacjami,
system
zarządzania środowiskowego oznacza część ogólnego systemu zarządzania,
która obejmuje strukturę organizacyjną, czynności planowania, zakres odpowiedzialności,
praktyki, procedury, procesy i zasoby s
łużące rozwijaniu, wdrażaniu, osiąganiu,
przeglądowi i utrzymaniu polityki środowiskowej oraz zarządzaniu aspektami
środowiskowymi. Oznacza to, innymi słowy, system zarządzania organizacją, którego celem
jest zapobieganie lub ograniczanie negatywnego wpływu działalności tej organizacji na
środowisko. Zatem nie jest konieczne wskazywanie przez Zamawiającego środków i
obszarów, jakie mają być objęte zarządzaniem środowiska, ponieważ zarządzanie to odnosi
się całościowo do przedmiotu zamówienia.
Nie można, jak twierdzi Odwołujący, uznać posiadania certyfikatu środowiskowego za
bezużyteczny. Podstawowym celem stosowania norm zarządzania środowiskowego jest
ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko. Urzędowe potwierdzenie przez
niezależne jednostki w postaci certyfikatu środowiskowego, że dany wykonawca świadczy
usługi danego rodzaju z poszanowaniem dla środowiska naturalnego jest w pełni zasadne,
logiczne i, co
więcej, bardzo pożądane. Wcześniej przywołany dokument – Krajowy Plan
Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata 2017-2020 – potwierdza
rosnące znaczenie w kolejnych latach aspektów środowiskowych w zamówieniach
publicznych i
przewiduje działania UZP nakierowane między innymi na „popularyzację
systemów zarządzania środowiskowego (w tym EMAS, ISO 14001) oraz możliwości ich
zastosowania w
ramach zamówień publicznych.
Przystępujący wskazał, że zasadność kryterium oceny ofert w postaci stosowania
norm zarządzania środowiskowego potwierdza m.in. wyrok Izby w sprawie o sygn. akt KIO
16, w którym stwierdzono, że owo kryterium premiuje sposób realizacji zamówienia,
postępowania z odpadami, który zgodny jest ze światowymi standardami.
Nie jest prawdą, że system zarządzania środowiskiem i audytu EMAS oraz norma
ISO 14001:
2005 są systemami równoważnymi i różnią się wyłącznie sposobem wydania
certyfikatu
(pomimo, że Zamawiający w 2016 r. uznał te dwa systemu za równoważne).
Procedura rejestracji w krajowym systemie ekozarządzania i audytu EMAS obejmuje dwa
etapy:
ocenę funkcjonującego Systemu Zarządzania Środowiskowego wg wymagań
normy PN-EN ISO 14001,
weryfikację legalności działań prowadzonych przez wykonawcę przez organy
egzekwowania prawa ochrony środowiska, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy
z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym systemi
e ekozarządzania i audytu EMAS.
To co różni certyfikat EMAS od ISO 14001 to konieczność pozyskania dodatkowo
pozytywnych opinii na temat działalności środowiskowej, wydanych przez organy
egzekwowania prawa, o których mowa w art. 4 ust. 1 ww. ustawy o krajowym systemie
ekozarządzania i audytu EMAS, tj.: wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, starosty,
marszałka województwa; wojewody, regionalnego dyrektora ochrony środowiska,
organy
Inspekcji Ochrony Środowiska, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Prezesa
Wyższego Urzędu Górniczego, właściwych ze względu na miejsce korzystania ze
środowiska przez organizację przystępującą do przetargu, w zakresie spełnienia przez
organizację wymagań prawnych dotyczących środowiska.
Posiadanie certyfikatu zarządzania środowiskowego EMAS w sposób obiektywny
gwarantuje, że prowadzona działalność oraz deklarowane systemy zarządzania
środowiskiem oraz środki zarządzania środowiskiem są realizowane w sposób rzeczywisty i
zgodny z prawem. T
o z kolei w pełni uzasadnia zróżnicowanie w zakresie ilości
przydzielonych punktów w podanych w SIWZ kryteriach oceny ofert. Tym samym, z punktu
widzenia Zamawiającego, jest to niepodważalny argument potwierdzający legalność
prowadzonych działań w obszarze ochrony środowiska, która w odniesieniu do usług o
charakterze komunalnym, w tym wywozu odpadów, usług porządkowych itp. jest kluczowym
wymaganiem jakości realizowanej usługi.
Należy dodać, że żaden przepis prawa nie warunkuje możliwości żądania stosowania
norm zarządzania środowiskowego EMAS w zamówieniu publicznym od uprzedniego
wdrożenia takiego systemu przez zamawiającego.
Zgodnie z wytycznymi UZP („Kryteria oceny ofert”
ww.uzp.gov.pl), zamawiający
dysponuje nie tylko swobodą określenia kryteriów oceny ofert, lecz również swobodą
określenia ich wagi (znaczenia), pod warunkiem że wagi przypisane poszczególnym
kryteriom służą identyfikacji (wyborowi) oferty najkorzystniejszej w świetle przyjętych
kryteriów, a taki właśnie przypadek, o czym mowa powyżej, zachodzi w niniejszym
postępowaniu.
Na rozprawie strony i uczestnik postępowania odwoławczego podtrzymali
dotychczasowe stanowiska w sprawie.
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści:
porównania wymagań w zakresie potencjału osobowego zawartych w poprzednich
postępowaniach organizowanych przez Zamawiającego, zbieżnych z przedmiotem
zamówienia – dowód O1,
dokumentów potwierdzających doświadczenie kierownika odpowiedzialnego ze
strony Odwołującego za koordynację i nadzór nad wykonywaniem prac
związanych z letnim i zimowym utrzymaniem dróg w ramach usług świadczonych
dla Zamawiającego – dowody O2,
zestawienia wymagań dotyczących pojazdów z normą EURO, stawianych przez
Zamawiającego w postępowaniach prowadzonych w latach 2015-2017 – dowód
O3,
aneksu nr 1 z 19 września 2017 r. i nr 2 z 20 października 2017 r. do umowy nr
46/2016 z 19 czerwca 2016 r.
– dowody O4,
SIWZ w postępowaniu na Remont i modernizację oświetlenia przy ul. (…) w C., nr
sprawy GI/ZP/7050/039/301/17
– dowód O5,
6. SIWZ w
postępowaniu na Budowę przedłużenia ulicy (…) w C. – etap 1 od ulicy
(…) do skrzyżowania z projektowaną ulicą (…), nr sprawy GI/ZP/7040/016/324/17
– dowód O6,
zestawienia wymagań w zakresie potencjału technicznego w postępowaniach
o
udzielenie
zamówień
porównywalnych
z
przedmiotowym,
prowadzonych w gminach ościennych (S., Ś., R., K., B.) wraz z SIWZ i
og
łoszeniem o zamówieniu – dowody O7,
uchwały nr XXXXIII/602/17 Rady Miasta C. z 30 marca 2017 r. w sprawie przyjęcia
i wdrożenia do realizacji zaktualizowanego dokumentu Plan Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Miasta C.
z wyciągiem z Planu… obejmującym zestawienie
działań w ramach jego realizacji – dowody O8,
wypisu z rejestru gruntów z 14 marca 2012 r. i wydruku wyniku wyszukiwania
księgi wieczystej dotyczących posiadanej przez Odwołującego nieruchomości
w
Ś., przy ul. (…) – dowody O9,
wydruków map potwierdzających odległość baz Odwołującego i Przystępującego
od siedziby Zamawiającego, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do ich
pokonania
– dowody O10,
zestawienia odległości baz Odwołującego, Przystępującego i innych podmiotów
potencjalnie zainteresowanych realizacją zamówienia od siedziby Zamawiającego,
z uwzględnieniem czasu niezbędnego do ich pokonania – dowód O11,
zestawienia odległości baz Odwołującego i innych podmiotów od siedziby
Zamawiającego – dowód złożony przez Zamawiającego w postępowaniu
odwoławczym o sygn. akt KIO 2833/14 – dowód O12,
13. wyroku Izby z 8 czerwca 2016 r., sygn. akt KIO 869/16
– dowód O13,
ogłoszenia o zamówieniu w prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniu na
Instalowanie urządzeń kontroli ruchu drogowego – dowód O14,
15. certyfikatu nr 1527/08/2014/ZSZ/C z 28 sierpnia 2014 r. wydanego przez P. C. sp.
z o.o., certyfikatu nr AC090/14/692/2002 z 11 października 2011 r. wydanego
przez T. N. P. sp. z o.o., listu gratulacyjnego R. P.
sp. z o.o., zarządzenia nr
1/2017 z 31 maja 2017 r., wprowadzonego u Odwołującego – dowody O15,
oświadczenia Odwołującego z 26 października 2017 r. – dowód O16.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy omówiony w dalszej części uzasadnienia, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska stron i Przystępującego zawarte w odwołaniu i odpowiedzi
na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole,
ustaliła i zważyła, co następuje.
Skład
orzekający
stwierdził,
że
Odwołujący
jest
legitymowany,
zgodnie z przepisem art.
179 ust. 1 Pzp, do wniesienia odwołania.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody z treści Ogłoszenia, SIWZ oraz dokumentów
załączonych do odwołania i złożonych na rozprawie. Na podstawie zebranego materiału
dowodowego nie stwierdzono, aby brzmienie kwestionowanych fragmentów Ogłoszenia,
bądź SIWZ było sporne.
Zarzuty odwołania częściowo potwierdziły się, wobec czego należało je uwzględnić.
I.
Zarzuty dotyczące warunków udziału w Postępowaniu
Z uwag natury ogólnej, których – wobec gruntownego omówienia problematyki
warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego – nie ma potrzeby
po raz kolejny obszernie przytaczać, przypomnieć należy, że w świetle art. 22 ust. 1a Pzp
warunki
udziału
w
postępowaniu
muszą
spełniać
wymóg
proporcjonalności
do przedmiotu zamówienia, a nadto umożliwiać ocenę zdolności wykonawcy do należytego
wyk
onania zamówienia.
Pierwszy ze stawianych warunkom wymogów oznacza, ogólnie rzecz ujmując,
zakaz
formułowania ich na poziomie nadmiernie ograniczającym wykonawcom dostęp do
ubiegania się o udzielenie zamówienia. Proporcjonalność wymaga zatem wyważenia
interesów zamawiającego, który – stawiając określone warunki – dąży do wyselekcjonowania
wykonawców dających rękojmię należytego wykonania zamówienia i interesów
wykonawców, którzy chcą zachować szansę na uzyskanie zamówienia.
Nie mniej istotny
jest drugi ze wspomnianych wymogów. W jego świetle właściwie
sformułowany warunek powinien dać zamawiającemu odpowiedź na pytanie, czy spełnianie
przez wykonawcę postawionego warunku skutkować będzie zapewnieniem realizacji
zamówienia na określonym (należytym) poziomie.
I.1 Kwalifikacje personelu
Izba uznała wymóg dysponowania przez wykonawcę koordynatorami legitymującymi
się
wykształceniem
wyższym
na
kierunku
logistyka
za
nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia.
Skład orzekający zwrócił w szczególności uwagę, że obszerne wywody
Zamawiającego i Przystępującego o kompetencjach nabywanych przez absolwentów tego
kierunku studiów nie potwierdzają tezy, że posiadany przez nich zasób wiedzy umożliwi im
należyte wykonywanie obowiązków w ramach realizacji – jak wielokrotnie podkreślano –
zamówienia o skomplikowanym charakterze.
Powyższe stanowiło wyraz nieuzasadnionego preferowania wiedzy nad
doświadczeniem, podczas gdy kwestie te, w przekonaniu Izby, należało w ramach
omawianego warunku udziału w Postępowaniu wyważyć. Trafnie bowiem argumentował
Odwołujący, że osoba nie posiadająca wyższego wykształcenia w preferowanej przez
Zamawiającego specjalności, ale legitymująca się doświadczeniem w wykonywaniu
określonych czynności (zob. dowody O2) również może dawać rękojmię należytego
wykonania zamówienia.
W
konsekwencji
orzeczono,
jak
w
pkt
sentencji
wyroku,
zobowiązując Zamawiającego do dopuszczenia w ramach tego warunku, obok osób
spełniających dotychczasowe wymagania w zakresie wykształcenia, legitymowania się
osobami posiadającymi doświadczenie zawodowe o określonej przez Zamawiającego
długości.
I.2 Normy emisji spalin
Zarzut potwierdził się, ponieważ Izba nie dopatrzyła się w argumentacji
Zamawiającego i Przystępującego związku pomiędzy przedmiotowym warunkiem, a
należytym wykonaniem zamówienia.
Skład orzekający stwierdził, że stanowisko Zamawiającego i Przystępującego oparte
było w całości na założeniu, że należyta realizacja przedmiotowego zamówienia zapewni
osiągnięcie określonego efektu środowiskowego. Izba prezentuje jednak zapatrywanie,
że w stosunkach obligacyjnych o charakterze kontraktowym ocena tej kwestii
(należytego wykonania zamówienia) opierać powinna się w pierwszeństwie na umowie
w
sprawie zamówienia publicznego, gdyż to ona determinuje treść zobowiązania (zob. art.
354 § 1 K.c.). Analiza wzoru umowy przewidzianego w Postępowaniu (załącznik nr 3 do
SIWZ) nie prowadzi do wniosku, jakoby obowiązkiem wykonawcy miałaby być dbałość o stan
powietrza, czy
– szerzej – środowiska naturalnego. Cel realizacji przedmiotowego
zamówienia wydaje się oczywisty – jest nim utrzymywanie dróg w stanie zapewniającym ich
użytkownikom niepowikłane korzystanie z nich i w takim kontekście należało ocenić treść
zakwestionowanego warunku udziału w Postępowaniu.
Nawet gdyby jednak uznać, że pojęcie należytego wykonania zamówienia należy
oceniać z szerszej perspektywy i uznać, że niejako „przy okazji” realizacji
przedmiotowego
zamówienia osiągnięty może zostać określony cel ekologiczny, to Izba
wskazuje, że Zamawiający tej okoliczności nie wykazał. Nie jest w tym zakresie
wystarczające odwołanie się do złego stanu powietrza na Śląsku, który – jak stwierdził
Zamawiający – jest okolicznością notoryjną i powołanie się na płynący z różnych źródeł
obowiązek przeciwdziałania temu zjawisku (dowody Z2-Z5 i O8).
Jedynie na marginesie należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że Zamawiającemu
zabrakło konsekwencji w określeniu przyczyn złego stanu powietrza. W odwołaniu twierdził
bowiem
, że zły stan powietrza oraz występowanie zjawiska smogu w głównej mierze jest
konsekwencją spalin emitowanych przez samochody, podczas gdy na rozprawie przyznał,
że tzw. emisja liniowa przyczynia się w najmniejszym stopniu do powstawania smogu.
Zdan
iem Izby Zamawiający powinien był przedstawić konkretny, mierzalny cel, do
którego osiągnięcia dąży stawiając wykonawcom zakwestionowane odwołaniem wymogi.
Tylko w taki sposób Zamawiający mógłby ustalić, czy zakwestionowane kryterium wywarło
wpływ na należyte wykonanie zamówienia.
Jednocześnie nie sposób nie zauważyć, że w świetle przedstawionych przez
Odwołującego dowodów osiągnięcie jakiegokolwiek efektu ekologicznego wydaje się ad
casum
wątpliwe. Jest tak nie dlatego, że na podstawie danych historycznych Odwołujący
usiłował dowieść niewielkiego wykorzystania pojazdów do realizacji zamówienia(dowód
O17), ani że Zamawiający nie stosuje obostrzeń w zakresie norm emisji spalin w innych
postępowaniach (dowody O5 i O6), ale ze względu na fakt, że jak wynika z dowodów O7
instytucje zamawiające znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie Zamawiającego co do
zasady (poza jednym wyjątkiem dopuszczającym emisję spalin na poziomie wynikającym ze
stosunkowo dawno wprowadzonej normy EURO 3)
wymogów analogicznych do
kwestionowanego w przedmiotowej sprawie nie stawiają. W tym kontekście uprawniony jest
wniosek, że realizacja zakładanego przez Zamawiającego celu ekologicznego wymagałaby
podjęcie skoordynowanych działań na szczeblu międzygminnym. W warunkach ich braku
po
stawienie wysokich wymogów w zakresie norm emisji spalin uznać należało za
nieuzasadnione.
Twierdzenia
Przystępującego
jakoby
stawianie
analogicznych
wymogów
w
postępowaniach na utrzymanie dróg było coraz powszechniejszą praktyką nie zostało
udowodnione. Zgro
madzony w sprawie materiał dowodowy nasuwa wniosek zgoła
odmienny. Potwierdzają to nie tylko dowody O7, ale również zawnioskowane na inną
okoliczność dowody Zamawiającego (Z1), które Izba dopuściła w przedmiotowym kontekście
na zasadzie art. 190 ust. 2 Pzp.
W następstwie powyższego orzeczono, jak w pkt 1.2 sentencji wyroku.
I.3
Doświadczenie wykonawcy
Zarzut odwołania był chybiony, co znalazło odzwierciedlenie w pkt 2 sentencji
wyroku.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie przedstawił argumentację, która przeczy
wnioskom o braku jednoznaczności, bądź precyzji w sformułowaniu treści
przedmiotowego
warunku. Trafnie zwrócił uwagę, że wywiedziona w odwołaniu interpretacja
wymogów Zamawiającego w zakresie doświadczenia wykonawcy nie uwzględnia możliwości
reali
zacji objętych warunkiem zamówień łącznie lub rozdzielnie, co uniezależnia tą kwestię
od liczby umów, na podstawie których wykonawca wykazuje spełnianie warunku.
Izba nie dopatrzyła się również konieczności doprecyzowania pojęcia „sezon”, które –
jak słusznie argumentował Zamawiający (zob. dowody Z1), a co powinno być Odwołującemu
wiadome
– nie ma jednego, ustalonego znaczenia w branży objętej przedmiotem
zamówienia. Biorąc to pod uwagę kwestia długości poszczególnych sezonów traci na
znaczeniu, ustępując miejsca wymogom związanym z zakresem i wartością świadczonych
usług.
I.4 Charakterystyka bazy
Zarzut odwołania nie zasługiwał na uwzględnienie.
W przekonaniu składu orzekającego wymóg wszechstronności bazy przyczynia się –
jak wskazywał Zamawiający – do zwiększenia możliwości lepszej organizacji działań
wykonawcy,
stanowiącej
element
należytego
wykonania
usługi
będącej
przedmiotem
zamówienia.
Przedmiotowego warunku nie sposób uznać za nadmierny, a jedynie wymagający od
wykonawcy umiejętności organizacyjnych. Przykładowo – w odniesieniu do sytuacji
Odwołującego, dysponującego dwiema nieruchomościami z przeznaczeniem na bazy –
spełnienie warunku polegać będzie na skoncentrowaniu opisanej w treści warunku
działalności w jednej z dostępnych mu lokalizacji.
II.
Zarzuty dotyczące kryteriów oceny ofert
Tytułem wprowadzenia Izba przypomina, że także w przypadku kryteriów oceny ofert
ustawodawca przesądził, że muszą one odnosić się do przedmiotu zamówienia, być z nim
związane (tak w art. 91 ust. 2 i 2c Pzp). Z istoty kryteriów oceny ofert wynika dodatkowo,
że mają one prowadzić do wyboru oferty najkorzystniejszej (zob. art. 91 ust. 1 w zw. z art. 2
pkt 5 Pzp), wobec czego przyznawanie punktów w poszczególnych kryteriach musi być
wyrazem stwierdzenia konkretnej przewag
i oferty najwyżej w danym kryterium ocenionej nad
pozostałymi.
II.1
Kryterium odległości bazy
Izba stwierdziła, że zarzut odwołania jest trafny.
Przytoczony w odwołaniu opis kwestionowanego kryterium potwierdza wniosek
Odwołującego
o
przyznawaniu
punktów
za
posiadanie
„adresu
w
C.”.
Zauwa
żyć jednocześnie należało, że argumentacja Zamawiającego, broniącego rzeczonego
kryterium oceny ofert, opierała się zasadniczo na twierdzeniach o problemach w realizacji
przez Odwołującego zamówienia w 2016 r., mających wynikać z faktu usytuowania jego
bazy poza granicami miasta (dowody Z6). Nie sposób jednak wyprowadzić z tego wniosku,
że wykonawca, który dysponować będzie bazą w granicach administracyjnych miasta,
problemów takich mieć nie będzie. W szczególności nie jest tak, że w każdym przypadku taki
wykonawca podejmie działania szybciej niż jego konkurenci, ponieważ miejsce świadczenia
usługi nie ogranicza się wyłącznie do okolicy, w której jest usytuowana jego baza.
Słusznie zatem argumentował Odwołujący, posiłkując się przykładem z odległością bazy od
siedziby Zamawiającego, że może być tak, że pomimo nie posiadania bazy w granicach
miasta on, bądź inny wykonawca, przystąpi do realizacji usługi szybciej niż Przystępujący
(dowody O10 i O11). Nie uzasadnia to premiowania
wykonawców posiadających bazy na
terenie C.
, bowiem z uwagi na przedstawioną argumentację, nie sposób stwierdzić, że wybór
oferty takiego wykonawcy wiązać będzie się z osiągnięciem przez Zamawiającego
konkretnej korzyści.
W konsekwencji Izba w pkt 1.3 sen
tencji odwołania orzekła o usunięciu postanowień
SIWZ odnoszących się do przedmiotowego kryterium oceny ofert. Jednocześnie, z uwagi na
brzmienie przepisu art. 91 ust. 2a Pzp, skład orzekający sygnalizuje, że wobec takiego
rozstrzygnięcia Zamawiający stanie przed koniecznością dostosowania SIWZ do wymogów
wynikających z przywołanej regulacji. Odstąpiono jednakże od sformułowania
Zamawiającemu precyzyjnych wskazań w tym zakresie (w szczególności – od wskazywania
na inne kryterium, które należałoby ad casum wprowadzić), a to z uwagi na możliwość
przyjęcia różnych rozwiązań, tj. sformułowania jednego, bądź kilku kryteriów pozacenowych
w
miejsce kryterium usuniętego, których katalog jest otwarty (vide art. 91 ust. 2 Pzp),
bądź zwiększenia znaczenia drugiego z obowiązujących kryteriów.
II.2
Kryterium posiadania certyfikatu wdrożenia systemu zarządzania środowiskiem
Zarzut zasługiwał na uwzględnienie.
Jakkolwiek Izba nie przychyliła się do stanowiska Odwołującego, że Zamawiający
utożsamia certyfikat EMAS i ISO, czego wykazaniu służyć miał „dowód” z treści orzeczenia
Izby zapadłego w innej sprawie (O13), to jednak uznała, że Zamawiający nie wykazał,
że istniejące pomiędzy ww. systemami zarządzania jakością różnice wynikające z dowodu
Z7 (str. 18-
20) stanowią tak znaczną wartość dodaną, która uzasadnia przyznanie
wykonawcy legitymującemu się EMAS dwukrotnie większej liczby punktów niż wykonawcy
posiadającemu certyfikat ISO.
Skład orzekający nie zgodził się również z Przystępującym, którego zdaniem różne
traktowanie wyk
onawców na tej płaszczyźnie uzasadnione było odmiennym statusem
podmiotów wydających certyfikaty (podmioty publiczne – EMAS, podmioty prywatne – ISO).
Być może kwestię tą należałoby odnosić do prestiżu związanego z ich posiadaniem,
tym niem
niej nie przesądza ona, zdaniem Izby, o konieczności deprecjonowania systemu
ISO, którego wydanie uzależnione jest, podobnie jak w przypadku EMAS, od spełniania
określonych wymogów, potwierdzonego w odpowiedniej procedurze.
W konsekwencji nie wykazania różnic pomiędzy wspomnianymi systemami
uzasadnione było żądanie zrównania ich w liczbie przyznawanych za ich wdrożenie punktów,
o czym orzeczono w pkt 1.4 sentencji wyroku.
Pozostałe, niewymienione powyżej dowody, uznane zostały za nieprzydatne do
rozstrzygnięcia o zarzutach odwołania.
Poza sporem były kwestie związane z kształtowaniem przez Zamawiającego
warunków udziału w postępowaniach organizowanych w latach ubiegłych, czego wykazaniu
służyć miały dowody O1 i O3. Także okoliczność, że z Odwołującym przedłużono umowę na
re
alizację podobnej usługi do czasu zakończenia Postępowania (dowody O4) w żaden
sposób nie rzutuje na ocenę prawidłowości wymogów związanych z normą emisji spalin w
kolejnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. O zasadności wszelkich
wymagań zamawiającego decydują okoliczności konkretnego stanu faktycznego.
Bez znaczenia dla oceny zgodności kryterium dotyczącego odległości bazy
z
przepisami Pzp była okoliczność posiadania przez Odwołującego nieruchomości w Ś.
(dowody
O9), podobnie jak świadomość Zamawiającego, że wspomniane kryterium
ogranicza konkurencję w Postępowaniu, której wykazaniu służyć miał dowód O12.
Okoliczności te nie były sporne.
Nie potwierdzał tezy o odmiennych niż w tej sprawie preferencjach Zamawiającego,
odnoszących się do oczekiwanego od wykonawców systemu zarządzania jakością,
ogłoszenie o zamówieniu stanowiące dowód O14. Odnosi się on do odmiennego przedmiotu
zamówienia, a nadto certyfikat ISO oceniany był w ramach warunków udziału w
postępowaniu, którego ogłoszenie dotyczy, nie zaś w jako jedno z kryteriów oceny ofert.
Dowody O15 nie potwierdzają okoliczności, na którą zostały zgłoszone
(posiadania certyfikatu ISO)
– ważność przedstawionych certyfikatów upłynęła bowiem
sierpnia 2017 r. i 14 października 2014 r., z kolei ani z listu gratulacyjnego (bez daty),
ani z zar
ządzenia nr 1/2017 z 31 maja 2017 r. nie wynika posiadanie obecnie aktualnych
certyfikatów. Nieprzydatny dla rozstrzygnięcia o zarzucie odwołania był również dowód O16,
jako że kwestia braku faktycznej kontroli wdrożonych u wykonawcy środków zarządzania
środowiskiem nie przeczy możliwości premiowania wykonawców korzystających z takich
rozwiązań.
O
kosztach postępowania (pkt 3 sentencji wyroku) orzeczono stosownie do jego
wyniku, na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 w zw.
z § 3 pkt 1 i pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U.2010.41.238 ze zm.).
Przewodniczący: ……………………………………….