Sygn. akt: KIO 325/18
KIO 331/18
WYROK
z dnia 7 marca 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Izabela Niedziałek-Bujak
Członkowie:
Emilia Garbala
Aneta Mlącka
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2018 r.
odwołań wniesionych do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej:
A) w dniu 22 lutego 2018 r. przez Wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o
zamówienie Eurovia Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Bielanach Wrocławskich
przy ul. Szwedzkiej 5 (55-040 Kobierzyce),
Remost Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Dębicy przy ul. Przemysłowej 10 (39-200 Dębica)
(sygn. akt KIO 325/18);
B) w dniu 22 lutego 2018 r. przez Wykonawc
ę Keller Polska Spółka z ograniczoną
odpowied
zialnością z siedzibą w Ożarowie Mazowieckim przy ul. Poznańskiej 172
850 Ożarów Mazowiecki) (sygn. akt KIO 331/18)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Skarb Państwa – Generalny
Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, ul. Wronia 53 (00-874 Warszawa), Generalna
Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie, ul. Moglińska 25 (31-542 Kraków)
przy udziale
Wykonawcy Keller Polska
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Ożarowie Mazowieckim przy ul. Poznańskiej 172 (05-850 Ożarów Mazowiecki)
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 325/18 po
stronie
Odwołującego
Wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie Przedsiębiorstwo Inżynieryjne
„IMB Podbeskidzie” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Skoczowie
przy ul. Górny Bór 31a (43-430 Skoczów), Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe
LIMDROG Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Limanowej przy ul.
M.B. Bolesnej 87 (34-600
Limanowa) zgłaszających przystąpienie do postępowania
odwoławczego o sygn. akt KIO325/18 oraz KIO 331/18 po stronie Zamawiającego
orzeka:
A.
Oddala odwołanie wniesione przez Wykonawców wspólnie ubiegających się o
zamówienie Eurovia Polska S.A., Remost Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 325/18);
B.
Oddala odwołanie wniesione przez Wykonawcę Keller Polska Sp. z o.o. (sygn. akt
KIO 331/18).
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Wykonawców wspólnie ubiegających się
o zamówienie Eurovia Polska S.A., Remost Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 325/18) oraz
Wykonawcę Keller Polska Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 331/18) i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 40.000 zł 00 gr. (słownie:
czterdzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Wykonawców wspólnie
ubiegających się o zamówienie Eurovia Polska S.A., Remost Sp. z o.o. (sygn. akt KIO
325/18) oraz Wykonawcę Keller Polska Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 331/18) tytułem wpisu od
odwołań;
zasądza odpowiednio od Wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie Eurovia
Polska S.A., Remost Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 325/18) o
raz Wykonawcę Keller Polska Sp.
z o.o. (sygn. akt KIO 331/18) na rzecz
Zamawiającego kwotę 7.200 zł 00 gr. (słownie:
siedem
tysięcy dwieście złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów poniesionych w
związku z wynagrodzeniem pełnomocnika Zamawiającego w sprawie o sygn. akt KIO
325/18 oraz KIO 331/18, w tym:
2.2.1 od
Wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie Eurovia Polska S.A.,
Remost Sp. z o.o.
kwotę 3.600 zł 00 gr. (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) (sygn. akt KIO 325/18);
2.2.2 od
Wykonawcę Keller Polska Sp. z o.o. kwotę 3.600 zł. 00 gr. (słownie: trzy
tysi
ące sześćset złotych zero groszy) (sygn. akt KIO 331/18).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 z p
óźn.zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 325/18
KIO 331/18
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Generalnego Dyrektora Dróg
Krajowych i Autostrad,
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie
w trybie przetargu nieograniczonego dla zadania rozbudowa drogi krajowej nr 75 od km
51+600,00 do km 53+320,00 w miejscowości Tęgoborze wraz z odwodnieniem osuwiska (nr
postępowania: O.KR.D-3.2411.27.2018), ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Wspólnot
Europejskich 2017/S 216-448158
w dniu 10 listopada 2017 r., wobec czynn
ości wyboru
oferty najkorzystniejszej
, zostały wniesione w dniu 22 lutego 2018 r. do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej odwołania wykonawców: konsorcjum Eurovia Polska S.A. i Remost Sp. z
o.o. (sygn. akt KIO 325/18), Keller Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Ożarowie Mazowieckim
(sygn. akt KIO 331/18).
O czynnościach Zamawiającego Wykonawcy zostali poinformowani w dniu 12 lutego 2018 r.
w informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej z
łożonej przez Konsorcjum IMB.
I.
Sygn. akt KIO 325/18
W odwołaniu oznaczonym sygnaturą akt KIO 325/18 Odwołujący – konsorcjum Eurovia S.A.
i Remost Sp. z o.o. (dalej zwani Konsorcjum Eurovia) zarzuc
ił Zamawiającemu dokonanie z
naruszeniem przepisów Ustawy czynności wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej przez
konsorcjum w składzie: Przedsiębiorstwo Inżynieryjne „IMB-Podbeskidzie” Sp. z o.o.,
Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe LIMDROG Sp. z o.o. (zwani Konsorcjum IMB),
podlegającego wykluczeniu.
Odwołującego zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 91 ust. 1 Ustawy poprzez
wybór jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez
Konsorcjum IMB w sytuacji, gdy Konsorcjum IMB podlega wykluczeniu;
2) art. 24 ust. 1 pkt 12 Ustawy poprzez zaniechanie wykluczenia Konsorcjum IMB w
sytuacji, gdy Wykonawca nie wykazał spełnienia warunku udziału w postępowaniu
dotyczącego zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie osób, które będą
uczestniczyć w wykonaniu zamówienia.
Odwołujący wnosi o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu unieważnienie
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, wykluczenie Konsorcjum IMB, powtórzenie
czynności badania i oceny ofert na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy wezwanie wykonawcy,
którego oferta zostanie najwyżej oceniona, do złożenia wymaganych oświadczeń i
dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust.1 Ustawy.
Warunkiem
udziału w postępowaniu opisanym w pkt 7.2.3 lit. b IDW w zakresie osób, które
będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia było wskazanie osoby pełniącej funkcję
Kierownika Budowy (oraz osoby proponowanej do pełnienia funkcji Kierownika Robót
Geotechnicznych),
legitymującej się kwalifikacjami zawodowymi, doświadczeniem i
wykształceniem odpowiednim do funkcji (…) – minimum 24 miesiące doświadczenia przy
realizacji 1 lub 2 zadań obejmujących budowę lub przebudowę lub nadzór nad budową lub
przebudową dróg lub ulic klasy min. G o łącznej wartości zadań co najmniej 20 mln PLN
netto, w tym co najmniej 1 zadania obejmującego zabezpieczenie osuwiska przy drodze lub
ulicy klasy min. G na stanowisku/stanowiskach Kierownika Budowy lub Kierownika Robót
Drogowych lub Inspektora Nadzoru specjalności inżynieryjnej drogowej.
Zamawiający określił co rozumie przez wykonanie zadania i jest nim doprowadzenie do
wystawienia
Świadectwa Przejęcia wg Klauzuli 10.1 WK FIDIC (dla Kontraktów
realizowanych zgodnie z warunkami FIDIC), p
rotokołu odbioru robót lub równoważnego
dokumentu (w przypadku zamówień, w których nie wystawia się Świadectwa Przejęcia).
Jednym z kryteriów oceny ofert było doświadczenie zawodowe Kierownika Budowy (waga
12%), w którym Zamawiający przyznawał punkty w skali 0 do 12 na podstawie oferty –
formularza 2.17 „Kryteria pozacenowe”. Brak tego formularza w ofercie skutkować miał
przyznaniem 0 pkt. Wzór formularza zamieszczony został w rozdziale 2 tom I siwz. W
rozdziale tym zamieszczony został także formularz 3.4 „Wykaz osób skierowanych przez
Wykonawcę do realizacji mówienia publicznego” zawierający oświadczenie odsyłające do
oceny ofert na podstawie ustalonyc
h kryteriów oceny ofert. Zawierał on tabelę częściowo
wypełnioną już przez Zamawiającego – obejmującą jedną pozycję „Kierownik Budowy”,
potwierdzającą spełnienie wymagań podmiotowych wobec osoby wskazanej do pełnienia tej
funkcji. Formularz ten, zgodnie z uwag
ą, należało przedłożyć jeżeli składany był formularz
2.17, co jest dopuszczalne na podstawie art. 26 ust 2f Ustawy. Ponieważ na etapie oceny
ofert (przy tzw. procedurze
odwróconej) zbędna była weryfikacja wymagań w odniesieniu do
Kierownika Robót Geotechnicznych, ocena spełnienia warunku w tym zakresie miała być
dokonana w odniesieniu do wykonawcy, którego oferta została oceniona najwyżej, po
wezwaniu w trybie art. 26 ust. 1 Ustawy.
W sytuacji braku złożenia w ofercie formularza 2.17 oferta nie byłaby oceniona w kryterium
„doświadczenie zawodowe Kierownika Budowy”, a ocena spełnienia warunku udziału w
postępowaniu na tym etapie byłaby zbędna i nie należało przedkładać wraz z ofertą
formularza 4.3. Ocena spełnienia warunku udziału w postępowaniu w takiej sytuacji miała się
odbyć po wezwaniu w trybie art. 26 ust. 1 Ustawy na podstawie wypełnionego formularza
zawierającego informacje dotyczące zarówno Kierownika Budowy, jak i Kierownika Robót
Geotechnicznych.
Jeżeli wykonawca złożył formularz 2.17, a Zamawiający dokonując oceny oferty uznał, że
wskazane doświadczenie Kierownika Budowy nie pozwala na przyznanie ofercie punktów w
kryterium oceny, to ponieważ na tym etapie postępowania Zamawiający zobowiązany był
dokonać oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego Kierownika
Budowy, to oceny tej należało dokonać z zastosowaniem przepisów art. 26 ust. 3 i 4 Ustawy
oraz, gdy zachodziła taka konieczność, ze skutkiem w postaci wykluczenia wykonawcy z
postępowania.
Konsorcjum IMB załączyło do oferty formularze 2.17 i 3.4, w których wskazana została jedna
osoba do pełnienia funkcji Kierownika Budowy, legitymująca się uprawnieniami oraz
posiadająca doświadczenie zdobyte przy realizacji dwóch zadań: „Pawłowice” oraz „1444K”.
Pismem z dnia 17.01.2018 r., na
podstawie art. 26 ust. 3 Ustawy Zamawiający wezwał
Konsorcjum IMB
do uzupełnienia lub poprawienia oświadczenia w zakresie niezbędnym do
oceny oferty na podstawie kryterium „doświadczenie zawodowe Kierownika Budowy”, gdyż
informacje podane w formularzu 3.4 nie
potwierdzają w sposób jednoznaczny spełnienia
warunków z pkt 7.2.3.b.l IDW. Zamawiający wezwał do złożenia nowego wykazu w
odniesieniu do proponowanej w formularzu 2.17 osoby do pełnienia funkcji Kierownika
Budowy
– nie zostało bowiem wykazane 24 miesięczne doświadczenie, a ponadto zadanie
1444K, zgodnie z wiedzą Zamawiającego, dotyczy drogi kategorii Z. Konsorcjum IMB
pismem z dnia 19.01.2018 r. udzieliło wyjaśnień, załączając opis techniczny projektu
architektoniczno-budowlanego dla drogi 1444K oraz
z ostrożności złożyło poprawiony wykaz
osób, w którym doprecyzowało daty oraz wskazało nowe zadanie na potwierdzenie
doświadczenia (zadanie DK 81 Katowice-Skoczów).
Zamawiający w dniu 31.01.2018r.,działając na podstawie art. 26 ust. 1 wezwał Konsorcjum
IMB
do złożenia oświadczeń i dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa
w art. 25 ust. 1. Konsorcjum IMB przy piśmie z dnia 1.02.2018 r. złożyło wymagane
dokumenty, w tym wypełniony formularz 2.17, zawierający nazwiska trzech osób
skierowanych d
o pełnienia funkcji Kierownika Robót Geotechnicznych wraz ze wskazaniem
ich kompetencji.
Zamawiający poinformował o wyborze oferty Konsorcjum IMB, przedstawiając przyznaną
punktację, w której oferta Odwołującego została sklasyfikowana na czwartym miejscu (nie
złożył formularza 2.17 i w kryterium „doświadczenie Kierownika Budowy” uzyskał 0 pkt).
W ocenie Odwołującego Zamawiający w sposób błędny ocenił dwa zadania potwierdzające
doświadczenie osoby wskazanej do pełnienia funkcji Kierownika Budowy, tj. „zadanie
Pawłowice” i „zadanie 1444K”. Przy „zadaniu Pawłowice” funkcję Kierownika Budowy osoba
ta pełniła w okresie od 15.12.2014 r. do 19.05.2016 r. Zgodnie z informacją uzyskaną od
Z
amawiającego osoba ta pełniła funkcje do 12.05.2016 r., a budowa była realizowana do
15.10.2016 r. i nie była Kierownikiem Budowy do zakończenia budowy w październiku 2016
r.
W okresie w jakim pełniła funkcja nie zostało wystawione świadectwo przejęcia, czy też
protokół odbioru robót. Tym samym Kierownik Budowy nie doprowadził do wystawienia
dokumentów, a więc Konsorcjum IMB tym zadaniem nie potwierdziło doświadczenia.
Pozosta
ły zatem dwa zadania, które łącznie nie dają wartości co najmniej 20 mln PLN nett.
(19.409.757,93 zł), co oznacza brak wykazania spełnienia warunku udziału w postępowaniu i
stanowi podstawę do wykluczenia Wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1
pkt 12 Ustawy. Ponadto, co budziło wątpliwość Zamawiającego, zadanie 1444K obejmowało
dwie drogi: nr 1444K na odcinku Uszew
– Nowy Wiśnicz – Nieznanowice oraz nr 2084K na
odcinku Sobolów – Zawada, która posiada klasę Z. Również droga 1444K posiada klasę Z
chociaż została na odbudowanym odcinku zaprojektowana z parametrami klasy G. Czym
innym jest „droga klasy G”, a czym innym droga „z parametrami klasy G”, która nie jest drogą
„zaprojektowaną jako droga klasy G”.
Złożone przez Konsorcjum IMB wyjaśnienia z 19.01.2018 r. wskazują, że przedmiotem robót
było odtworzenie zniszczonej nawierzchni drogi, co potwierdza także opis z siwz na
wykonanie zadania 1444K „Zakres przedmiotu zamówienia obejmuje roboty w zakresie
zabezpieczenia drogi powiatowej nr 1444K i nr 2084K, w tym odtworzenie zniszczonej
nawierzchni drogi dla parametrów klasy G, ruch KR2, obciążenie 100 kN/oś wraz z wymianą
gruntu do głębokości 3,0 m i zabezpieczeniem konstrukcji podbudowy przez powstawaniem
różnic w niejednolitym osiadaniu”. Wskazany opis zdaniem Odwołującego pozwala przyjąć,
iż przedmiotem robót był remont w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, a nie
budowa lub przebudowa (zdefiniowana w art. 3 pkt 6).
Konsorcjum IMB nie może być ponownie wezwane w trybie art. 26 ust. 3 Ustawy do
złożenia, uzupełnienia lub poprawienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunku
udziału w postępowaniu, gdyż w ramach oceny spełniania warunku wobec Kierownika
Budowy Zamawiający już raz stosował przepis art. 26 ust. 3 Ustawy.
Do postępowania odwoławczego przystąpiło po stronie Zamawiającego Konsorcjum IMB, a
po stronie Odwołującego Wykonawca Keller Polska Sp. z o.o.
I.
Sygn. akt KIO 331/18
W odwołaniu oznaczonym sygnaturą akt KIO 331/18 Odwołujący – Keller Polska Sp. z o.o.
zarzucił Zamawiającemu dokonanie z naruszeniem przepisów Ustawy czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej
– konsorcjum Przedsiębiorstwo Inżynieryjne „IMB” Podbeskidzie Sp.
z o.o., Prz
edsiębiorstwo Drogowo-Mostowe LIMDROG Sp. z o.o. (Konsorcjum IMB):
1) art.
art. 24 ust. 5 pkt 2 Ustawy poprzez jego niezastosowanie pomimo wystąpienia
przesłanek w stosunku do wybranej oferty;
2) art.
24 ust. 5 pkt 4 poprzez jego niezastosowanie pomimo wystąpienia przesłanek w
stosunku do oferty złożonej przez Konsorcjum IMB;
3) art. 89 ust. 1 pkt 4 Ustawy poprzez zaniechanie jego zastosowania w stosunku do oferty
Konsorcjum IMB;
art. 89 ust. 1 pkt 3 Ustawy poprzez zaniechanie jego zastosowania mimo, że złożona
ofer
ta stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji
co łącznie skutkowało zaniechaniem odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum IMB, a w
konsekwencji zaniechaniem wyboru oferty złożonej przez Odwołującego, jako
najkorzystniejszej.
Odwołujący wnosi o nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny
ofert, wykluczenie Konsorcjum IMB
z postępowania na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 i 4
Ustawy, ewentualnie odrzucenie oferty Konsorcjum IMB na podstawie art. 89 ust 1 pkt 3 i 4
Ustawy, dokonanie
wyboru oferty Odwołującego.
Podstawę do wykluczenia Konsorcjum IMB z postępowania Odwołujący wywodzi z faktu
wskazania w formularzu JEDZ
oświadczenia wskazującego na sytuację, w której
wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego została rozwiązana przed czasem i
zostało nałożone odszkodowanie w postaci zryczałtowanej. Jednocześnie IMB Podbeskidzie
nie zaoferowało Zamawiającemu żadnych dowodów na to, że podjęte przez niego środki są
wystarczające do wykazania jego rzetelności stosowanie do art. 24 ust. 8 Ustawy. W
stosunku do Konsorcjum IMB
zachodziła podstawa z art. 24 ust. 5 pkt 4 do wykluczenia z
postępowania. Wykonawca przy wyjaśnieniu okoliczności związanych z rozwiązaniem
umowy z Miejskim Zarządem Dróg i Komunikacji w Radomiu ograniczył się do polemiki ze
stanowiskiem MZDiK, co nie pozwala na stwierdzenie dokonania samooczyszczenia.
Konsorcjum nie wskazało ani jednego środka, który mógłby zmniejszyć ryzyko powtórzenia
rozwiązania umowy o udzielenie zamówienia publicznego w przyszłości. Jedynymi
działaniami, jakie podejmował były kolejne postępowania sądowe. Niezależnie od
przekonania Zamawiającego co do słuszności stanowiska strony sporu, nie może on
odstąpić od wykluczenia Wykonawcy z postępowania.
Na
dzień wniesienia odwołania w sprawie o zasądzenie odszkodowania nie zapadł jeszcze
wyrok, natomiast postępowanie o ustalenie bezskuteczności odstąpienia od umowy zostało
rozstrzygnięte przez Sąd pierwszej instancji – oddalające pozew wykonawcy IMB (wniesiono
apelację).
Z okoliczności sporu stron rozwiązanej umowy wynika jednoznacznie, że IMB Podbeskidzie,
po zawarciu umowy o udzielenie zamówienia publicznego, jednostronnie uznało, że część
przewidzianych w niej robót budowlanych zostanie wykonana inaczej (zmiana zasad
organizacji ruchu), a część wcale, co było niezgodne z PFU. Pomimo trwających 1,5
miesiąca negocjacji, IMB Podbeskidzie nie podjęło się realizacji zamówienia i w takich
okolicznościach MZDIK w Radomiu zmuszony był odstąpić od umowy, za co
od
powiedzialność ponosi wykonawca. Fakt zasądzenia przez sąd na rzecz IMB
Podbeskidzie wynagrodzenia za roboty wcześniej wykonane nie odnosi się do oceny
skuteczności odstąpienia od umowy. Sąd rozpoznając wniosek IMOB Podbeskidzie o
zabezpieczenie roszczenia
w uzasadnieniu postanowienia o jego częściowym udzieleniu
wskazał,
że
„Wymóg
uprawdopodobnienia
roszczenia
oznacza
konieczność
uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Uprawdopodobnienie
roszczenia w rozumieniu 730 par. 1 kpc nie jest równoznaczne z jego udowodnieniem i nie
można oczywiście wykluczyć, że po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd uzna
ostatecznie roszczenie wierzyciela za nieusprawiedliwione”.
W ocenie Odwołującego, Zamawiający niesłusznie odstąpił od wyjaśnienia okoliczności
naruszenia przez Konsorcjum IMB obowiązków zawodowych i nienależytego wykonania
umowy. Ponieważ w sprawie o zasądzenie zapłaty naliczonych kar umownych (o zasądzenie
odszkodowania w rozumieniu art. 24 ust. 5 pkt 4), nie zapadł jeszcze prawomocny wyrok,
nieuzasadnione byłoby powoływanie się na dyspozycję art. 24 ust. 3 Ustawy Pzp, tj. upływ 3
lat od daty zdarzenia. Literalne brzmienie przepisu nie rozstrzyga sytuacji, w której dane
naruszenie obowiązków przez wykonawcę odnosi dwojaki skutek, tj. prowadzi zarówno do
rozwiązania umowy, jak i do zasądzenia odszkodowania. Oczywistym jest, że oba skutki nie
wystąpią na ogół równocześnie. Podobnie w przedmiotowej sprawie – o ile do odstąpienia od
umowy już doszło (i ewentualnie uwzględnienie powództwa o ustalenie prowadzić może do
zmiany ex nunc decyzji Zamawiającego), to obowiązek zapłaty odszkodowania (w postaci
zryczałtowanej – tj. w postaci kary umownej) jeszcze nie został zasądzony. Na dzień
wniesienia odwołania w sprawie o zasądzenie odszkodowania nie zapadł jeszcze wyrok,
natomiast postępowanie o ustalenie bezskuteczności odstąpienia od umowy zostało
rozstrzygnięcie przez Sąd pierwszej instancji. Bieg terminu 3 lat nie rozpoczął się wobec
braku zasądzenia odszkodowania, co może rodzić negatywne skutki w przyszłych
postępowaniach. Przyjmując odmienną wykładnię przepisów, w kontekście przewlekłości
sporów sądowych, wykonawca zainteresowany uzyskaniem kolejnego zamówienia, celowo
prowadziłby do zwłoki w postępowaniu o zasądzenie odszkodowania, aby mimo jego
merytorycznej zasadności, mógł w dalszym ciągu ubiegać się o uzyskiwanie zamówień
publicznych. W sytuacji, w której pomiędzy stronami istnieje spór o to czy doszło do
odstąpienia odmowy oraz czy MZDiK w Radomiu zasadnie naliczył kary umowne,
Zamawiający nie może w sposób arbitralny rozstrzygnąć, że takie zdarzenie miało miejsce i
wskazać jego daty.
Podstawą kolejnego zarzutu – rażąco niskiej ceny w ofercie Konsorcjum IMB i zaniechania
odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 1 i 3 Pzp, jest wycena
poz. 2.2, ppkt 1.9 formularza
– „Koszt inwentaryzacji oraz dokumentacji z oceny stanu
technicznego dróg po zakończeniu prowadzenia ruchu technologicznego i koszt napraw
wynikający z ustaleń z administratorami dróg publicznych, po których Wykonawca prowadził
transport technologiczny dla potrzeb budowy” – dokonana w kwocie 20.000 zł. Pozycja ta
powinna być traktowana jako istotna część przedmiotu zamówienia, jako jedyna odnosząca
się do prac naprawczych po ukończeniu inwestycji. Porównując z kwotami przyjętymi przez
pozostałych wykonawców (Odwołujący wskazał 118.000 zł), nie pozwala ona pokryć kosztów
dokumentacji oraz późniejszych prac. W związku z robotami budowlanymi wyłączona z
ruchu zostanie droga krajowa na okres 22 tygodni, co spowo
duje że na innych drogach
publicznych wystąpi znaczne zwiększenie ruchu, które może prowadzić do uszkodzeń i
konieczności wykonania prac naprawczych przywracających ich stan do istniejącego przed
inwestycją. Przedmiotowe zamówienia dotyczy robót budowlanych, w tym – po ich
zakończeniu – przywrócenia należytego stanu technicznego dróg wykorzystywanych przez
wykonawcę. Sporządzenie inwentaryzacji oraz dokumentacji stanu technicznego dróg
publicznych stanowi istotny dokument, który ma dostarczyć wiedzy w zakresie skutków
zlecanej inwestycji dla administratorów dróg publicznych. Wycena tej pozycji kosztorysowej
przekłada się w sposób oczywisty na ocenę całkowitej ceny. Mimo, iż łączna cena oferty
Konsorcjum IMB nie odbiega znacznie od średniej arytmetycznej cen złożonych w
postępowaniu ofert, czy od szacunkowej wartości zamówienia, to w pozycji 1.9 zawiera
ogromną dysproporcję w wycenie (sześciokrotnie niższa od wyceny Odwołującego).
Zamawiający w tej sytuacji powinien był wezwać Wykonawcę do złożenia wyjaśnień,
zwłaszcza w kontekście treści JEDZ, która może wskazywać na brak zamiaru realizacji tej
części zamówienia. Konsekwencją naruszenia art. 90 ust. 1 Ustawy jest dalsze naruszenie
przepisów, tj. zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum IMB mimo, iż oferta zawiera rażąco
niską cenę (istotnej części składowej ceny całkowitej).
W ocenie Odwołującego, Konsorcjum IMB z zamiarem dokonało manipulacji cenami
jednostkowymi, tak aby zaoferować atrakcyjną cenę za całość z pominięciem części
kosztów, co jako niedozwolona optymalizacja wskazywać ma na popełnienie czynu
nieuczciwej konkurencji.
Do postępowania odwoławczego przystąpiło po stronie Zamawiającego Konsorcjum IMB.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołań zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
public
znych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst
jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1579)
, tj. po zmianie dokonanej ustawą z dnia 22 czerwca
2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.
U poz. 1020)
, zwanej dalej „Ustawą”.
Izba nie dopatrzyła się przesłanek do odrzucenia odwołań, które zostały skierowane na
rozprawę. Na posiedzeniu niejawnym prowadzonym z udziałem stron Izba rozpoznała
negatywnie wniosek Przystępującego do postępowania odwoławczego w sprawie o sygn. akt
KIO 331/18 o odrzucenie odwołania wniesionego przez Keller Polska Sp. z o.o. na podstawie
art. 189 ust. 2 pkt 2 Ustawy.
Przystępujący wniosek ten opierał na okoliczności braku
wskazania w treści odwołania, iż jest ono wnoszone przez konsorcjum wykonawców
wspólnie ubiegających się o zamówienie. Ponieważ odwołanie wniósł Keller Polska Sp. z
o.o.,
a ofertę w postępowaniu złożył wspólnie z innym podmiotem, odwołanie nie mogło być
uznane za skuteczne, jako wniesione przez
podmiot nieuprawniony i powinno być
odrzucone.
Oddalając wniosek Izba uwzględniła treść pełnomocnictwa złożonego w ofercie z dnia
13.12.2017 r., w którego treści Keller Polska Sp. z o.o. ustanowiony został liderem
konsorcjum z zakresem umocowania obejmującym korzystanie z środków ochrony prawnej.
Współkonsorcjant – Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych S.A. udzielił Liderowi
K
onsorcjum prawa do reprezentowania jego interesów w postępowaniu z tytułu złożonej
wspólnie oferty, w tym wnoszenia odwołań na czynności Zamawiającego podjęte w
przedmiotowym postępowaniu. W ocenie Izby, odwołanie wniesione przez Lidera
Konsorcjum, chociaż nie wskazywało w treści na taką rolę, faktycznie było odwołaniem
podmiotu działającego w zakresie umocowania udzielonego wcześniej. Samo stwierdzenie,
że sposób oznaczenia Wykonawcy nie był poprawny, gdyż obok spółki Keller Polska Sp. z
o.o. powinien być wskazany Partner Konsorcjum, nie było dostateczną podstawą do uznania,
iż Keller Polska Sp. z o.o. nie był uprawniony do złożenia odwołania. Skoro konsorcjum w
obrocie prawnym traktowane jest, jako umowa podmiotów zawarta w celu złożenia wspólnej
oferty, to podobnie jak przy spółce cywilnej, wspólnicy uprawnieni są do działania w imieniu
spółki w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. W niniejszej sprawie
rozstrzygającym była treść pełnomocnictwa udzielonego Liderowi, który złożył odwołanie na
czynności Zamawiającego podjęte w postępowaniu, w związku ze złożoną ofertą. Brak
wskazania w odwołaniu, że działa jako Lider w imieniu i na rzecz Konsorcjum nie oznacza,
że zmienia się jego rola w postępowaniu odwoławczym, które jest postępowaniem
prowadzonym w celu wzruszenia niekorzystniej dla Konsorcjum
decyzji Zamawiającego o
wyborze oferty najkorzystniejszej. Odwołanie zostało przez Lidera opłacone, co w świetle
treści pełnomocnictwa mieściło się w zakresie umocowania do wniesienia środka ochrony
prawnej
. Skoro działanie w zakresie umocowania obejmowało nie tylko złożenie oferty, ale
również korzystanie z środków ochrony prawnej, brak wskazania w treści odwołania, iż
działania spółki związane są z faktem złożonej wspólnie z drugim podmiotem oferty,
stanowiło jedynie o niepełnym określeniu Wykonawcy.
Skuteczność złożonego w ten sposób przez lidera konsorcjum odwołania można porównać
do
innej czynności dotyczącej oferty wspólnej, jaką jest wniesienie wadium w formie
gwarancji wadialnej,
w której treści nie zostali wskazani wszyscy współkonsorcjanci.
Najnowsze orzeczenie
Sądu Najwyższego z 15.02.2018 r., IV CSK 86/17 rozwiewa
wątpliwości, jakie na tym tle prowadziły do sporu o skuteczność takiego zabezpieczenia
oferty wspólnej. Skoro możliwe jest zabezpieczenie oferty wspólnej wadium wystawionym
tylko na
jeden z podmiotów, to również nie powinno rodzić wątpliwości (w kontekście zakresu
umocowania lidera konsorcjum),
iż odwołanie wniesione przez lidera składającego ofertę
wspólną jest odwołaniem wniesionym przez podmiot uprawniony.
Rozpoznając odwołania Izba miała na uwadze stan faktyczny ustalony w oparciu o
dokumentację postępowania złożoną do akt sprawy w kopii poświadczonej za zgodność
przez Zamawiającego, w tym specyfikację istotnych warunków zamówienia (siwz), protokół
wraz z załącznikami, ofertę IMB oraz przedłożone na rozprawie dowody i stanowiska stron i
uczestnik
ów postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła.
Część dotycząca ustalenia stanu faktycznego jest wspólna dla obu rozpoznawanych
odwołań, w których zarzuty dotyczą oceny oferty wybranej złożonego przez konsorcjum w
składzie: Przedsiębiorstwo Inżynieryjne „IMB-Podbeskidzie” Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo
Drogowo-Mostowe LIMDROG Sp. z o.o. (dalej zwani Konsorcjum IMB).
Zamawiający prowadzi postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego, którego
przedmiotem
są roboty budowlane dotyczące inwestycji pn. „Rozbudowa drogi krajowej nt 75
od km 51+600,00 do km 53+320,00 w miejscowości Tęgoborze wraz z odwodnieniem
osuwiska”. Oceniając oferty Zamawiający stosował, tzw. „procedurę odwróconą” określoną w
przepisach art. 24aa ust. 1
Ustawy, w której najpierw oceniał oferty pod kątem
przedmiotowym,
w celu ustalenia rankingu ofert niepodlegających odrzuceniu, a następnie
przystąpił do weryfikacji wykonawcy, którego ofertę ocenił najwyżej. Ofertą tą była oferta
Konsorcjum IMB. Zgodnie z siwz dla oceny oferty pod wzg
lędem przedmiotowym
dec
ydującym były elementy wskazane jako kryteria oceny ofert. Jednym z kryteriów było
doświadczenie Kierownika Budowy, oceniane na podstawie formularza 2.17 – kryteria
pozacenowe oraz 3.4
– wykaz osób. W sytuacji, gdy wykonawca nie wypełnił formularza
2.17 do oferty nie musiał składać formularza 3.4, który miał być złożony na wezwanie
Zamawiającego wyłącznie przez wykonawcę, którego ofertę Zamawiający oceniłby najwyżej.
Zamawiający wymagał na potwierdzenie posiadania zdolności technicznej lub zawodowej
wskazania osób stanowiących personel kluczowy, legitymujących się kwalifikacjami
zawodowymi, doświadczeniem i wykształceniem odpowiednim do funkcji. Do pełnienia
funkcji Kierownika Budowy wskazana miała być 1 osoba z doświadczeniem zawodowym
min. 24 miesięcy przy realizacji 1 lub 2 zadań obejmujących budowę lub przebudowę lub
nadzór nad budową lub przebudową dróg lub ulic klasy min. G o łącznej wartości zadań co
najmniej 20 mln PLN netto, w tym co najmniej 1 zadania obejmującego zabezpieczenie
osuwiska przy drodze lub ulicy klasy min. G na stanowisku/stanowiskach: kierownika budowy
lub kierownika robót drogowych lub inspektora nadzoru specjalności inżynieryjnej drogowej.
Zamawiający jako wykonanie zadania rozumiał doprowadzenie do wystawienia świadectwa
Przejęcia wg Klauzuli 10.1 WK FIDIC (dla Kontraktów realizowanych zgodnie z warunkami
FIDIC), Protokołu odbioru robót lub równoważnego dokumentu (w przypadku zamówień) w
których nie wystawia się Świadectwa Przejęcia. Za drogę lub ulicę Zamawiający uzna drogę
lub ulicę w rozumieniu Ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. z
2016 r., poz. 1440 ze zm.).
Konsorcjum IMB przedłożyło w ofercie formularz 2.17, w którym przedstawiło doświadczenie
zawodowe Kierownika Budowy, zdobyte
na czterech zadaniach: „Zabezpieczenie osuwiska
zlokalizowanego przy przepuście nr 6 drogi krajowej nr 28 w km około 3+625 w gminie
Mucharz”, „Przebudowa drogi krajowej nr 81 Katowice-Skoczów, związana z usunięciem
skutków powodzi na odcinku od km 59+750 do km 60+200”, „Budowa Północno-Wschodniej
Obwodowej miasta Bielsko-
Biała od węzła „Komorowice” do węzła „Mikuszowice”
(Żywiecka/Bystrzańska)”, „Budowa obwodnicy miejscowości Lubień w ciągu drogi
ekspresowej S-
7 Kraków-Rabka od km 710+145 do km 714+119”. Ponieważ dla przyznania
punktów konieczne było wykazanie, że osoba wskazana na stanowisko Kierownika Robót
spełnia warunek udziału w postępowaniu Konsorcjum IMB wraz z ofertą złożyło wypełniony
formularz 3.4. Zawierał on opis dwóch zadań, niezbędnych do oceny oferty na podstawie
ustalonych kryteriów oceny ofert, przy których Kierownik Budowy miał zdobyć wymagane
doświadczenie opisane w pkt 7.2.3 lit. b ppkt 1 IDW. Zadania te dotyczyły budowy:
obwodnicy miejscowości Pawłowice o wartości 64.644.751,29 zł. oraz zabezpieczenia i
stabilizacji osuwiska wraz z usunięciem skutków w ciągu drogi powiatowej nr 1444K Ukszew
– Nowy Wiśnicz – Nieznanowice i 2084K Sobolów-Zawada o wartości 3.102.920,23 zł.
W formularzu JEDZ Konsorcjum IMB złożyło oświadczenie, w którym potwierdziło
wystąpienie sytuacji, w której wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym została
rozwiązana przed czasem, dotyczy to zadania pn.: „Przebudowa drogi krajowej nr 9 – ul.
Żółkiewskiego w Radomiu” oraz przedsięwzięte środki w celu wykazania rzetelności
(samooczyszczenie). Wykonawca opisał konflikt z zamawiającym, który doprowadził do
złożenia przez zamawiającego oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Przyczyna dotyczyła
sposobu przeprowadzenia organizacji ruchu
– prowadzenia objazdów na czas budowy, co
miało odbyć się po drogach w centrum miasta, natomiast wykonawca zamierzał utrzymać
ruch na istniejącym moście bez konieczności prowadzenia objazdów. Zamawiający nie
zaakceptował takiego rozwiązania i zerwał umowę z winy wykonawcy. Na tle tych zdarzeń
dos
zło do dalszych sporów przed sądem (łącznie trzy wytoczone powództwa: o
zabezpieczenie powództwa poprzez zakaz z korzystania gwarancji; o stwierdzenie
nieważności odstąpienia i przywrócenie do wykonywania robót; o zapłatę za wykonane
roboty). Wykonawca uzy
skał pełne zabezpieczenie (podtrzymane przez sąd drugiej
instancji), a sprawa o stwierdzenie nieważności odstąpienia toczy się obecnie w drugiej
instancji. Wyjaśnienia te Wykonawca składał w celu uniknięcia wykluczenia z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 Ustawy.
Część IV Kryteria kwalifikacji zawierała oświadczenie ogólne dotyczące wszystkich kryteriów
kwalifikacji, w którym Wykonawca potwierdził, iż spełnia wszystkie wymagane kryteria (część
ɑ).
Zamawiający pismem z dnia 17.01.2018 r. wezwał Konsorcjum IMB na podstawie art. 26 ust.
3 Ustawy do złożenia, uzupełnienia lub poprawienia oświadczenia, o którym mowa w pkt
9.7.1)b) IDW, w zakresie niezbędnym do oceny oferty na podstawie kryterium
„Doświadczenie zawodowe Kierownika Budowy”. Zamawiający wskazał, iż informacje
podane w formularzu 3.4 nie potwierdzają w sposób jednoznaczny spełniania warunku, bądź
zawierają braki. Zastrzeżenia Zamawiającego dotyczyły braku wykazania 24 miesięcznego
doświadczenia, gdyż okresy w jakim pełnił funkcje na dwóch wskazanych zadaniach
– 05.2016; 09.2013-05.2014) nie pozwalają na dokonanie rzetelnej oceny.
Ponadto, Zamawiający wymagał doświadczenia zawodowego zdobytego na drogach lub
ulicach klasy min. G, tymczasem zgodnie z jego wiedzą drugie wykazane zadanie (droga
powiatowa nr 1444K) dotyczy drogi kategorii Z. Ponieważ kryterium „Doświadczenie
zawodowe Kierownika Budowy” stanowi jednocześnie kryterium pozacenowe (rozpatrywane
na podstawie informacji zawartych w formularzu 2.17), a formularz 2.17 nie należy do
dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 Ustawy nie ma do niego zastosowania art. 26
ust. 3 i 4 Ustawy, w przypadku zmiany osoby wyznaczonej do pełnienia funkcji Kierownika
Budowy, niespełniającej warunków udziału w postępowaniu na inną, spełniającą warunki,
oferta otrzyma 0 pkt w tym kryterium.
W odpowiedzi na wezwanie Konsorcjum IMB przedłożyło nowy formularz 3.4 opisujący
doświadczenie tej samej osoby wskazanej w formularzu 2.17 do pełnienia funkcji Kierownika
Budowy. W formularzu sprecyzowano ok
resy dla dwóch wskazanych wcześniej zadań:
„zadanie Pawłowice” – „15.12.2014 – 19.05.2016” oraz „zadanie nr 1444K” – „09.09.2013 –
30.05.2014”. Dodatkowo wskazane zostało jeszcze jedno zadanie dotyczące przebudowy
drogi krajowej nr 81 Katowice
– Skoczów realizowane w okresie 29.12.2011 – 15.11.2012
(ponad 11 miesięcy), uwzględniające zabezpieczenie osuwiska przy drodze klasy GP oraz
budowę drogi klasy GP o wartości 16.306.837,70 zł netto.
W postępowaniu złożone zostały cztery oferty z cenami przewyższającymi środki jakie
Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, tj. 42.514.509,46 zł.
Zamawiający nie prowadzić postępowania mającego na celu wyjaśnienie elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny (art. 90 ust. 1 Ustawy) wobec żadnej z ofert.
Zamawiający dokonał wyboru jako najkorzystniejszej oferty Konsorcjum IMB.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła.
Oba o
dwołania podlegają oddaleniu.
Odwołanie sygn. akt KIO 325/18.
Zarzuty podniesione w odwołaniu sprowadzały się do zakwestionowania doświadczenia
wskazanej przez Konsorcjum IMB osoby do pełnienia funkcji Kierownik Budowy, która
wprawdzie wykonywała funkcje techniczne odpowiadające wymaganiom opisanym w siwz,
jednak nie brała udziału w końcowych pracach, które związane były z doprowadzeniem do
wystawienia świadectwa przejęcia (wg FIDIC), protokołu odbioru robót lub równoważnego
dokumentu (w przypadku zamówień, w których nie wystawia się Świadectwa Przejęcia).
Odwołujący nie kwestionował przy tym faktu, iż trzy zadania opisane w uzupełnionym
formularzu 3.4 zostały wykonane w rozumieniu, jakie określił Zamawiający w siwz.
Zamawiający dokonując pozytywnej oceny kwalifikacji zawodowych/technicznych
Konsorcjum IMB uwzględnił przy ocenie zadania nr 1 i 3, czyli nie brał pod uwagę zadania
„1444K”, co do którego Odwołujący zgłaszał również zastrzeżenia związane z kategorią
dróg, na których prowadzone były prace oraz ich rodzaj (remont, a nie budowa czy
przebudowa).
O uwzględnieniu odwołania zdecydowała odmienna ocena stanu faktycznego, dla której
zasadniczym okazały się zapisy siwz, odmiennie interpretowane przez strony sporu.
Odwołujący stawiając tezę braku wykazania spełnienia warunku udziału w postępowaniu, w
którym wymagane było minimum 24 miesięczne doświadczenie przy realizacji 1 lub 2 zadań
obejmujących budowę lub przebudowę lub nadzór nad budową lub przebudową dróg lub ulic
klasy min. G o łącznej wartości zadań co najmniej 20 mln PLN netto, w tym co najmniej 1
zadanie obejmujące zabezpieczenie osuwiska przy drodze lub ulicy klasy min. G, na
stanowisku/stanowiskach: Kierownika Budowy lub Kierownika Robót Drogowych lub
Inspektora Nadzoru specjalności inżynieryjne drogowej – oceniał doświadczenie w
kontekście opisu dotyczącego wykonania zadania. Konsekwencją takiej wykładni warunku
było przyjęcie przez Odwołującego, iż udział osoby w pracach dotyczących zadań w których
pełniła wskazane funkcje miało obejmować również doprowadzenie do wystawienia
Świadectwa Przejęcia, protokołu odbioru lub innego równoważnego dokumentu.
W ocenie Izby prezentowa
na przez Odwołującego wykładnia siwz prowadziłaby do
modyfikacji wymagania
związanego z doświadczeniem osób, w którym brak było wskazania,
iż 24-miesięczne doświadczenie przy realizacji zadań na stanowisku/stanowiskach:
kierownik budowy lub kierownik robót drogowych lub inspektor nadzoru, oznacza
konieczność udziału w czynnościach związanych z doprowadzeniem do wystawienia
dokumentów potwierdzających wykonanie zadania. Takiej wykładni stałoby na przeszkodzie
nie tylko przypisanie szerszego znaczenia dla okr
eślenia przy realizacji, które wskazuje na
udział w realizacji bez dookreślenia momentu w jakim ulega on zakończeniu, ale także
wskazanie w opisie warunku na rodzaj stanowisk, do
których nie są przypisane czynności
związane z doprowadzeniem do wystawienia dokumentów stwierdzających wykonanie
zadania. Konkluzja do jakiej doszedł Odwołujący na rozprawie, iż nawet nieracjonalny
warunek w momencie oceny ofert wiązał Zamawiającego, wskazuje na dążenie do
wypaczenia treści siwz na potrzeby podważenia prawidłowości oceny oferty wybranej. Próba
narzucenia wykładni, która stała w sprzeczności z celem weryfikacji doświadczenia, jakie
zdobywa się przy realizacji inwestycji budowlanej na poszczególnych jej etapach, na
obecnym etapie postępowania, nie mogła być skuteczna. Odwołujący nie przedstawił
żadnych racjonalnych argumentów, które pozwalałyby na wykładnię warunku prezentowaną
w odwołaniu i na rozprawie. Wręcz przeciwnie konkluzja, iż skutkiem tej wykładni byłoby
wypaczenie istoty oceny doświadczenia, które mogło być zdobyte przy realizacji 1 lub 2
zadań wykonanych, czyniła wywód Odwołującego bezpodstawnym. W ocenie Izby,
wskazanie przez Zamawiającego poniżej opisu warunku na definicje wykonania zadania
należało interpretować w ten sposób, iż zadania na których osoba zdobyła doświadczenie
związane z pełnieniem funkcji na stanowisku Kierownika Budowy lub Kierownika Robót
Drogowych lub Kierownika Nadzoru w specjalno
ści inżynieryjnej drogowej miały być
zadaniami wykonanymi
. Nie można byłoby zatem przyjąć doświadczenia spełniającego
warunek 24 miesięcy prac przy realizacji robót, jeżeli dotyczyłoby ono zadania, dla którego
nie zostałoby wystawione Świadectwo Przejęcia, protokół odbioru lub inny równoważny
dokument.
Ponieważ Odwołujący nie przedstawił dowodów, które potwierdzałyby brak uzyskania
dokumentów potwierdzających zakończenie zadań nr 1 i 3 z formularza 3.4 oraz
podważałyby okresy wskazane dla stanowisk: kierownik budowy oraz kierownik robót
drogowych, Izba uznała, iż Zamawiający prawidłowo ocenił doświadczenie osoby
przedstawionej do pełnienia funkcji Kierownika Budowy. Dowodem potwierdzającym
prawdziwość oświadczeń Wykonawcy były przedłożone na rozprawie przez Przystępującego
dokument -
kopia dziennika budowy dla „zadania Pawłowice” (wydany 15.12.2014 r.) z
wpisem z
dnia 19.05.2016 r. o przejęciu obowiązków Kierownika Budowy przez kolejną
osobę.
Odwołujący nie kwestionował zakresu zadań jak i ich wartości, zatem Konsorcjum IMB
wykazało doświadczenie zdobyte przy realizacji 2 zadań obejmujących budowę/przebudowę
dróg klasy min. G o wartości łącznej większej niż 20 mln PLN netto, w tym związane z
zabezpieczeniem osuwiska przy drodze klasy GP.
W tym stanie rzeczy, ocena trzeciego zadania „1444K” nie miała wpływu na decyzję o
uznaniu Konsorcjum IMB za Wykonawcę posiadającego wymagane zdolności techniczne lub
zawodowe. Izba pozostawiła zatem bez rozstrzygnięcia kwestie dotyczące tego zadania i
zarzutów kierowanych wobec zakresu robót (charakteru). Ponadto, ponownie należy
wskazać że Zamawiający nie uwzględnił tej roboty przy ocenie doświadczenia Kierownika
Budowy potwierdzonego
dwoma wcześniej wskazanymi zadaniami i nie miała ona wpływu
na wynik oceny
spełnienia warunku udziału w postępowaniu.
W świetle powyższego Odwołanie zostało oddalone.
Sygn. akt KIO 331/18.
Zasadniczą kwestią jaka powstała w związku z zarzutami zaniechania wykluczenia
Konsorcjum IMB z postępowania było ustalenie, czy w świetle oświadczenia złożonego w
JEDZ o wyst
ąpieniu sytuacji, w której wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym
została wypowiedziana przez zamawiającego, ziściły się przesłanki z art. 24 ust. 5 pkt 2 i 4
Ustawy,
określające tzw. fakultatywne przesłanki wykluczenia z postępowania.
Drugi zarzut dotyczył natomiast oceny merytorycznej oferty Konsorcjum IMB, pod kątek
zaoferowan
ia rażąco niskiej ceny w pozycji 1.9 formularza, co ma wypełniać przesłankę do
odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 i 3 Ustawy.
Odnosząc się do pierwszej podstawy zarzutów należy zauważyć, iż przesłanki określone
przepisem art. 24 ust. 5 pk
t 2 i 4 Ustawy dotyczą sytuacji związanych z nienależytym
wykonaniem lub niewykonaniem innej umowy w sprawie zamówienia publicznego, które
można określić, jako „zawinione poważne naruszenie obowiązków zawodowych” (pkt 2) oraz
tych, które doprowadziły do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania (pkt 4).
Uzupełnieniem dla tych dwóch podstaw wykluczenia z postępowania jest przepis art. 24 ust.
7 p
kt 3 Ustawy, którym wprowadzono termin zawity do zastosowania sankcji wobec takiego
wykonawcy -
wynoszący 3 lata od dnia zaistnienia zdarzenia będącego podstawą
wykluczenia. Na tle niniejszej sprawy wyłoniło się zagadnienie prawne związane ze
wskazaniem zdarzenia, które wyznacza początek biegu terminu 3 lat, w którym wykonawca
może być wykluczany z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego (jeżeli
zamawiający przewidują podstawy do wykluczenia opisane w ust. 5). W ocenie
Odwołującego, termin ten nie mógł rozpocząć biegu z uwagi na spór sądowy, jaki powstał
pomiędzy stronami rozwiązanej umowy, dotyczący między innymi ustalenia braku podstaw
do odstąpienia od umowy z winy wykonawcy. W sprawie okolicznością bezsporną opisaną w
oświadczeniu JEDZ jest zdarzenie prawne wynikające z oświadczenia zamawiającego
MZDiK w Radomiu (Gminy Miasta Radom) o odstąpieniu od umowy z dnia 04.04.2014r. nr
9/IN/2014 zawartej dla zadania „Przebudowa drogi krajowej nr 9 – ul. Żółkiewskiego w
Radomiu”. W dniu 22.08.2014 r. zamawiający złożył wykonawcy oświadczenie o odstąpieniu
od umowy z wyłącznej winy wykonawcy, które wywołało wystąpienie przez tego wykonawcę
z dwoma powództwami do sądów powszechnych. Na dzień wniesienia odwołania
prawomocnym był wyrok zabezpieczający powództwo o stwierdzenie nieważności
odstąpienia i przywrócenie do wykonywania robót, w którym sąd zakazał zamawiającemu
korzystania z gwarancji wniesionej tytułem zabezpieczenia do umowy (postanowienie Sądu
Okręgowego w Lublinie z 24.09.2014 r., sygn. akt IX GCo 120/14 oraz postanowienie Sądu
Apelacyjnego w Lublinie z 30.06.2015 r., sygn. akt I Acz 467/15). Na potrzeby po
stępowania
zabezpieczającego roszczenie wnioskodawcy Sąd uznał za uprawdopodobnione stanowisko,
iż odstąpienie przez obowiązanego od przedmiotowej umowy było bezskuteczne. W związku
z zapadłym postanowieniem Gmina Miasta Radom nie była uprawniona do naliczenia kary
umownej. W sprawie rozwiązanej umowy nie doszło do zasądzenia odszkodowania na rzecz
żadnej ze stron.
Odnosząc ten stan faktyczny do wskazanych dwóch podstaw wykluczenia wykonawcy z
postępowania, powiązanych z brakiem wykonania lub nienależytym wykonaniem
zamówienia, Izba doszła do wniosku, iż w dacie dokonywania czynności oceny
wiarygodności Konsorcjum IMB Zamawiający nie miał podstaw do stwierdzenia wystąpienia
przesłanek opisanych w art. 24 ust. 5 i 4 Ustawy. Zasadniczym w sprawie było ustalenie, czy
w świetle toczącego się sporu sądowego o skuteczność odstąpienia od umowy,
Zamawiający mógł powołać się na stan zawinionego przez wykonawcę braku wykonania lub
nienależytego wykonania zamówienia, a jeżeli tak to czy termin 3 lat, w jakim można
wyklu
czyć Wykonawcę powinien być liczony od zdarzenia, jakim jest fakt
niewykonania/nienależytego wykonania, czy też jego skutków w postaci rozwiązania umowy
lub zasądzenia odszkodowania.
Odnosząc się do pierwszej kwestii należy zauważyć, iż Zamawiający miał prawo i obowiązek
dokonać analizy oświadczenia złożonego w JEDZ, wraz z orzeczeniami zapadłymi w
sprawach, które prezentowały okoliczności, w jakich doszło do rozwiązania umowy w skutek
oświadczenia o odstąpieniu przez zamawiającego od umowy. To bowiem na Zamawiającym
spoczywałby ciężar wykazania podstawy do zastosowania przesłanki ustawowej opisanej w
pkt 2 i 4 Ustawy. Obie przesłanki referują do zdarzenia zawinionego przez wykonawcę, co
odnosi się do zachowania prowadzącego do stwierdzenia „poważnego naruszenia
obowiązków zawodowych” oraz niewykonania lub nienależytego wykonania w istotnym
stopniu wcześniejszej umowy. W świetle prezentowanych ocen, w szczególności
uzasadnienia
sądowego, Zamawiający miał możliwość oceny własnej stanu zaistniałego w
toku realizacji umowy o roboty budowlane. W ocenie Izby,
Zamawiający mógł mieć
wątpliwość co do obu podstaw wykluczenia z postępowania, gdyż o rozwiązaniu umowy nie
przesądzał sposób prowadzenia robót budowlanych, ale kwestia organizacji ruchu pojazdów
na czas prow
adzonych robót. Umowa z dnia 4.04.2014 r. rozwiązana została oświadczeniem
zamawiającego o odstąpieniu z dnia 22.08.2014 r., a zatem trudno jest przesądzić, czy
leżąca u podstaw wypowiedzenia kwestia ustalenia organizacji ruchu pojazdów wymagała
podjęcia takich kroków prawnych, w kontekście ustalonych zasad i odpowiedzialności
Wykonawcy
. Spór jaki toczą strony wskazuje jednocześnie, że decyzja o uznaniu wyłącznej
winy wykonawcy, mogłaby prowadzić do pokrzywdzenia praw wykonawcy ubiegającego się
o kolejne za
mówienie. W niniejszej sprawie to jednak nie ocena stopnia zawinienia
wykonawcy decydowała o oddaleniu zarzutów. Izba stanęła bowiem przed koniecznością
oceny, czy nie doszło do upływu okresu 3 lat, w którym Zamawiający uprawniony byłby do
zastosowania san
kcji prawnej w postaci wykluczenia wykonawcy z postępowania. Dokonując
rozstrzygnięcia w tym zakresie Izba uznała, iż zdarzenie, o jakim mowa w art. 24 ust. 7 pkt 3
w odniesieniu do podstawy wykluczenia z ust. 5 pkt 2 i 4, stanowi zawinione poważne
narusze
nie obowiązków zawodowych, w szczególności określane przez brak wykonania lub
nienależyte wykonanie zamówienia. Wątpliwości można byłoby mieć w przypadku podstawy
wykluczenia objętej pkt 4, gdzie dodatkowo wskazane zostały czynności prawne, jakimi są
rozwi
ązanie umowy lub zasądzenie odszkodowania. W ocenie Izby, gdyby wolą
ustawodawcy było przypisanie początku biegu terminu do tych zdarzeń, to w opisie normy
zawartej w ust. 7 p
kt 3 znalazłoby się odesłanie, co najmniej do orzeczenia zasądzającego to
odszkodowanie
(podobnie jak ma to miejsce w pkt 1,2,4 i 5, gdzie wskazuje się na
prawomocne wyroki). Z uwagi na
skutek przepisu ustalającego okres w jakim możliwe jest
wykluczenie wykonawcy z postępowania, przepisy Ustawy powinny być precyzyjne, tak aby
nie prowa
dzić do niepewności obrotu prawnego. Skoro zatem brak jest odesłania w przepisie
do
wyroków, jakie na tle braku wykonania lub nienależytego wykonania zamówienia mogłyby
zapaść, Izba uznała, iż zdarzeniem od którego należy liczyć okres 3 lat jest fakt
niewy
konania lub nienależytego wykonania, a nie skutki do jakich może prowadzić taki stan
realizacji zamówienia. Przy odmiennej ocenie zdarzenia, mogłoby się okazać iluzorycznym
wykluczenie z udziału wykonawcy, który nie zrealizował wcześniejszego zamówienia, a z
uwagi na czas potrzebny do uzyskania orzeczenia sądu mógłby skutecznie ubiegać się o
kolejne zamówienia.
Odwołujący prezentując własną koncepcję liczenia terminu (który miał jeszcze nie rozpocząć
się) pominął kwestię, że nawet przyjmując, iż zdarzeniem od którego rozpocząć miałby się
jego bieg
nie powinno być niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia, to
niewątpliwie rozwiązanie umowy nastąpiło w okresie dalszym niż 3 lata licząc od dnia
wszczęcia postępowania. W niniejszej sprawie nie było potrzeby rozstrzygania, czy postawa
do
wykluczenia z postępowania miałaby miejsce, gdyby upływ terminu 3 lat nastąpił w trakcie
trwania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Nie rodziło zatem wątpliwości
stwierdzenie, iż w momencie składania oferty Konsorcjum IMB mogło jedynie z ostrożności
przedstawić informacje dotyczące innego zamówienia, co nie oznaczało jednocześnie, iż
koniecznym było wykazanie środków pozwalających potwierdzić rzetelność Wykonawcy.
Skoro upływ okresu 3 lat powoduje ten skutek, że wykonawca nie może być wykluczony, nie
ma konieczności podejmowania działań w ramach „samooczyszczenia”. Procedura opisana
w art. 24 ust. 8 Ustawy została bowiem przewidziana dla tych wykonawców, którzy podlegają
wykluczeniu. Skoro zatem podstawa wykl
uczenia odpadła na skutek upływu terminu 3 lat od
dnia zaistnienia zdarzenia, sama procedura traci na znaczeniu.
W świetle powyższego Izba uznała za bezzasadny zarzut zaniechania wykluczenia
Wykonawcy z postępowania, co wymagało rozpoznania zarzutu zaniechania odrzucenia
oferty Wykonawcy IMB na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 i 3 Ustawy.
Ponieważ Zamawiający nie prowadził postępowania wyjaśniającego w trybie art. 90 ust. 1
Ustawy,
to na Odwołującym spoczywał ciężar wykazania istnienia okoliczności
pozwalaj
ących na stwierdzenie, że wycena jednej pozycji stanowi o rażąco niskiej cenie.
Uzasadnienie dla postawionego zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum IMB
zawierało się w założeniu ograniczenia tej oceny do pozycji 1.9 Kosztów ogólnych, jako
zawier
ającej istotny element prac, którego wycena prowadzi do tego, że oferta zawiera
rażąco niską cenę.
Odnosząc się zatem do tego stanowiska Izba uznała, iż Odwołujący nie podołał ciężarowi
dowodowemu wykazania
, iż kalkulacja Wykonawcy nie pozwala na wykonanie prac
związanych z inwentaryzacją oraz przygotowaniem dokumentacji z oceny stanu
technicznego dróg po zakończeniu prowadzenia ruchu technologicznego, w tym napraw
wynikający z ustaleń z administratorami dróg publicznych, po których wykonawca prowadził
transport technologiczny dla potrzeb budowy.
Zestawienie jakie przygotował Przystępujący
prezentowało wszystkie pozycje Kosztów ogólnych przyjętych w poszczególnych ofertach,
które w kilku pozycjach różniły się znacznie pomiędzy wykonawcami również w takim
uk
ładzie, w którym oferta najdroższa Konsorcjum Eurovia, w stosunku do oferty Konsorcjum
IMB,
była wielokrotnie niższa (poz. 1.1; 1.4, 1.5, 1.6, 1.7, 1.14.). Ponadto, zsumowane
Koszty ogólne przyjęte w ofercie Odwołującego Keller (764.170,45 zł netto) są 2-krotnie
niższe, niż w ofercie Konsorcjum IMB (1.480.680,00 zł neto). Wnioski Odwołującego o
możliwym braku wykonania robót przywracających stan dróg publicznych po jakich odbywać
miałby się ruch pojazdów, nie przystawały do zakresu pozycji, którą kwestionował. Poz. 1.9
dotyczy bowiem ruchu technologicznego dla potrzeb budowy, co nie jest tożsame z ruchem
pojazdów organizowanym na czas robót budowlanych w Projekcie Tymczasowej Organizacji
Ruchu. Odwołujący formułował daleko idące wnioski w oparciu o okoliczności dotyczące
innego zamówienia, co Izba pominęła, jako niezwiązane z treścią złożonej w niniejszym
postępowaniu oferty. Podsumowując, Izba uznała, iż porównanie kosztów przyjętych tylko w
jednej pozycji
Kosztów ogólnych wypaczało ocenę oferty, która zawierała pozycje
powiązane, w których Wykonawca mógł uwzględnić pozostałe koszty, co nie stanowiło o
manipulacji ceną ofertową. Z tej samej przyczyny przyjęte założenie co do charakteru tej
pozycji, jako prezentującej wycenę elementu istotnego oferty, nie znalazło potwierdzenia w
stanie faktycznym. Przedstawione na rozprawie wyjaśnienia Konsorcjum IMB mające oparcie
w treści oferty, wskazywały na możliwy sposób rozłożenia kosztów i uwzględnienia ich
również w innych pozycjach, m.in. poz. 1.15. Ponieważ Odwołujący nie przedstawił
uzasadnienia, które wskazywałoby na konieczność indywidualnej oceny poz. 1.9, Izba
uznała iż wymiernym dla porównania ofert byłoby uwzględnienie wartości zsumowanej dla
Kosztów ogólnych. Te wskazywały natomiast, że to oferta Odwołującego prezentowała
najniższy ich poziom. Również różnica w cenie całkowitej złożonych ofert nie budziła
podejrzenia zaoferowania rażąco niskiej ceny, a w zestawieniu z niższą kwotą przeznaczoną
przez Zamawiającego na realizację zamówienia, dodatkowo przeczyła twierdzeniom
Odwołującego o istnieniu podstawy do odrzucenia oferty najkorzystniejszej.
Oparty na tej samej podstawie faktycznej zarzut popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji
również nie mógł odnieść skutku. Odwołujący nie udowodnił zasadności zarzutu, który
wynikał z samego przyjęcia, iż wycena jednej z pozycji miała wypełniać czyn nieuczciwej
konkurencji, którego Odwołujący nawet nie sprecyzował.
W świetle powyższego również odwołanie oznaczone sygn. akt KIO 331/18 podlegało
oddaleniu w całości.
O ko
sztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 w zw. z art. 186 ust. 6 pkt 3 i 4
Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu
o przepisy § 3 i § 5 ust. 4 w zw. z § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15
a 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238. ze
zm.).
Izba zaliczyła do kosztów postępowania wpisy wniesione w sprawach połączonych do
wspólnego rozpoznania przez obu Odwołujących oraz koszty Zamawiającego związane z
reprezentacją w obu sprawach na podstawie przedłożonych rachunków obejmujących
wynagrodzenie pełnomocnika.
Przewodniczący: ……………………….
Członkowie: ……………………….
……………………….