KIO 2017/16 WYROK dnia 10 listopada 2016 r.

Sygn. akt: KIO 2017/16 

WYROK 

z dnia 10 listopada 2016 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

 Przewodniczący:     

Ewa Sikorska 

Protokolant:             

Paweł Puchalski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  7  listopada  2016  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  24  października  2016  r.  przez 

wykonawcę 

JPL  Project  Spółkę  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  w  Warszawie  w 

postępowaniu prowadzonym przez 

Skarb Państwa – Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych 

i Autostrad w Warszawie Oddział w Bydgoszczy 

przy 

udziale 

wykonawcy 

Biuro 

Projektów 

TRASA 

Spółka 

z 

ograniczoną 

odpowiedzialnością 

w 

Poznaniu, 

zgłaszającej 

przystąpienie 

do 

postępowania 

odwoławczego po stronie 

zamawiającego 

orzeka: 

uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu  - 

Skarbowi Państwa – Generalnej 

Dyrekcji  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  w  Warszawie  Oddział  w  Bydgoszczy  – 

unieważnienie  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty,  odrzucenie  oferty 

wykonawcy  Biuro  Projektów  TRASA  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  w 

Poznaniu i dokonanie ponownej oceny ofert. 

2.      kosztami  postępowania  obciąża

  Skarb  Państwa  –  Generalną  Dyrekcję  Dróg 

Krajowych i Autostrad w Warszawie Oddział w Bydgoszczy i: 

2.1.  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę 

15  000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez 

JPL  Project 

Spółkę  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  w  Warszawie  tytułem  wpisu  od 

odwołania. 

2.2. zasądza od 

Skarbu Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i  Autostrad 

w  Warszawie  Oddział  w  Bydgoszczy  –  na  rzecz  JPL  Project  Spółki  z 

ograniczoną  odpowiedzialnością w  Warszawie  kwotę  18  600  zł  00  gr  (słownie: 

osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania 

odwoławczego  poniesione  z  tytułu  wpisu  od  odwołania  i  wynagrodzenia 

pełnomocnika. 

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień 

publicznych  (Dz.  U.  z  2015  r.  poz.  2164  ze  zm.),  na  niniejszy  wyrok,  

w  terminie  7  dni  od  dnia  jego  doręczenia,  przysługuje  skarga,  za  pośrednictwem  Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej, do Sądu Okręgowego w 

Warszawie. 

……………………………… 

Sygn. akt: KIO 2017/16 

Uzasadnienie 

Zamawiający  –  Skarb  Państwa  –  Generalna  Dyrekcja  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  – 

prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na opracowanie dokumentacji 

projektowej  oraz  zobowiązanie  do  sprawowania  nadzoru  autorskiego  dla  zadania  pn. 

Rozbudowa  skrzyżowania  DK  15  i  DW  552  w  miejscowości  Grębocin  –  poprawa 

bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  w  ramach  PBDK  –  Program  Likwidacji  Miejsc 

Niebezpiecznych. 

Postępowanie  prowadzone  jest  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  29  stycznia 

2004  roku  –  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2015  roku,  poz.  2164  ze  zm.),  zwanej 

dalej ustawą P.z.p. 

W dniu  24  października  2016  roku  wykonawca  JPL  Project  Sp.  z  o.o.  w  Warszawie 

(dalej:  odwołujący)  wniósł  odwołanie  wobec  czynności  zamawiającego  oraz  zaniechań 

czynności, do których zamawiający był obowiązany z mocy ustawy. 

Do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  zamawiającego  przystąpił  wykonawca 

Biuro Projektów TRASA Sp. z o.o. w Poznaniu (dalej: przystępujący). 

Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie: 

art.  90  ust.  3  ustawy  P.z.p.  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  przystępującego, 

mimo iż prawidłowo przeprowadzona ocena dokumentu złożonego przez przystępującego w 

odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnienia złożenia rażąco niskiej ceny - wskazuje, że nie są 

to  wyjaśnienia  tylko  zbiór  kilku  ogólników  odwołujących  się  do  doświadczenia 

przystępującego  lub  doświadczenia  deklarowanego  personelu,  podczas  gdy  w  procedurze 

wyjaśniania  ceny  z  art.  90  ust.  1-2  ustawy  P.z.p.  bierze  się  pod  uwagę  wyjaśnienie  ceny  a 

nie wyjaśnienie doświadczenia czy wiarygodności technicznej wykonawcy; 

art.  89  ust.  1  pkt  4  w  związku  z  art.  90  ust.  3  ustawy  P.z.p.  poprzez  zaniechanie 

odrzucenia  oferty  przystępującego,  mimo  iż  prawidłowo  przeprowadzona  ocena  wyjaśnień 

dotyczących  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość  ceny  potwierdza,  że  oferta 

przystępującego zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia; 

art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p - jako konsekwencja naruszenia przepisów z punktów 1 i 2 

powyżej,  tj.  poprzez  prowadzenie  postępowania  w  sposób  niezapewniający  uczciwej 

konkurencji i równego traktowania wykonawców; 

naruszenie  art.  7  ust.  3  ustawy  P.z.p..  -  jako  konsekwencja  naruszenia  przepisów  z 

punktów  1  i  2  powyżej,  tj.  poprzez  dążenie  do  udzielenia  zamówienia  wykonawcy 

niewybranemu zgodnie z przepisami ustawy; 

Odwołujący wniósł o: 

dokonanie  ponownej  oceny  ofert  w  zakresie  oferty  złożonej  przez  przystępującego  i 

odrzucenie tej oferty jako sprzecznej z przywołanymi powyżej przepisami; 

w konsekwencji zmianę postanowienia o wyniku postępowania; 

dokonanie wyboru oferty przystępującego. 

W uzasadnieniu odwołania odwołujący  wskazał, że  w postępowaniu  zostały  złożone 

dwie oferty, tj.: 

oferta przystępującego z ceną brutto - 597.780,00 zł; 

oferta odwołującego z ceną brutto 857.863,50 zł. 

Wartość zamówienia podstawowego (bez  zamówień uzupełniających), podana  w punkcie 2 

protokołu z postępowania po ubruttowieniu wynosi 1.036.131,50 zł. 

Zamawiający zwrócił się do przystępującego o wyjaśnienie ceny, wskazując, że cena 

jest niższa o 42,31% od wartości zamówienia.  

Wykonawca w swoich wyjaśnieniach nie podał: 

ż

adnych wyliczeń, 

nie podał dniówek pracy personelu, 

nie podał zaangażowania czasowego personelu, 

kosztów pracy urządzeń technicznych, 

kosztów materiałów, 

kosztów pośrednich, 

przejazdów, 

marży, 

etc. 

Przystępujący ponadto nie załączył żadnych dowodów i nie odniósł się do żadnego z 

elementów cenotwórczych podanych w wezwaniu zamawiającego z dnia 13.09.2016 r..  

W  ocenie  odwołującego,  przystępujący  nie  złożył  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  a 

zamiast  tego  podał  kilka  ogólników  dotyczących  doświadczenia  jego  jako  wykonawcy  i 

doświadczenia pracowników wykonawcy co nie jest wyjaśnieniem ceny w ramach procedury 

z  art.  90  ust.  1-2  ustawy  P.z.p.  Tym  bardziej  za  takie  wyjaśnienia  nie  można  uznać 

gołosłownego  potwierdzenia  kalkulacji  ceny  oraz  stwierdzenia,  że  cena  wykonawcy  nie  jest 

rażąca niska. 

Odwołujący  powołał  się  na  orzecznictwo  Krajowej  Izby  Odwoławczej,  w  tym:  wyrok 

Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25 lipca 2011 r., sygn. KIO 1459/11,  wyrok Krajowej Izby 

Odwoławczej z dnia 14 czerwca 2011 r., sygn. KIO 1124/11. 

W zakresie zarzutu naruszenia art. 89 ust 1 pkt 4 w związku z art. 90 ust. 3 ustawy 

P.z.p., odwołujący podniósł, że zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy P.z.p., po zwróceniu się przez 

zamawiającego  do  przystępującego  o  udzielenie  wyjaśnień  ceny  w  trybie  art.  90  ust.  1 

ustawy  P.z.p.,  to  na  przystępującym  ciążył  obowiązek  wykazania,  że  jego  oferta  nie 

zawierała  rażąco  niskiej  ceny.  Odwołujący  stwierdził,  że  po  zwróceniu  się  o  wyjaśnienia 

ceny,  zaistniało  domniemanie  rażąco  niskiej  ceny  po  stronie  przystępującego,  które  to 

domniemanie  przystępujący  mógł  obalić.  Nie  uczynił  jednak  tego  i  w  odpowiedzi  na 

wezwanie  do  wyjaśnienia  ceny,  podał  tylko  ogólniki.  Te  ogólniki  nie  mogą  w  ocenie 

odwołującego być uznane za spełniające wymagania art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień 

publicznych  w  świetle  zasad  dowodzenia  oraz  zasad  logiki  życiowej.  Tym  samym  takie 

deklaracje nie mogą obalić domniemania rażąco niskiej ceny. 

W  ocenie  odwołującego,  zamawiający  nieprawidłowo  zatem  ocenił  odpowiedź 

przystępującego  na  wezwanie  do  złożenia  wyjaśnień  ceny  i  nieprawidłowo  uznał,  że  takie 

ogólniki są wystarczające do obalenia domniemania rażąco niskiej ceny. 

Odwołujący podniósł, że w związku z naruszeniem przez zamawiającego art. 90 ust. 

3 i art. 89 ust. 1 pkt 4, zamawiający naruszył też art. 7 ust. 1 i 3 ustawy P.z.p. 

Odwołujący  wskazał,  że dotychczasowe postępowanie  zamawiającego narusza jego 

interes,  ponieważ  poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  przystępującego  uniemożliwia 

odwołującemu  wygranie  zamówienia.  Po  odrzuceniu  oferty  przystępującego,  oferta 

odwołującego  będzie  najkorzystniejszą  ofertą  a  poprzez  brak  odrzucenia  oferty  tego 

wykonawcy, zamawiający uniemożliwia wygranie zamówienia przez odwołującego. 

W odpowiedzi na odwołanie z 4 listopada 2016 roku zamawiający wniósł o oddalenie 

odwołania jako bezzasadnego. 

W  opinii  zamawiającego,  nie  zaszły  przesłanki,  o  których  mowa  w  art.  90  ust.  3 

ustawy  P.z.p.  Oferent  złożył  wyjaśnienia.  Ze  złożonych  wyjaśnień  nie  można  było 

wywnioskować,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę.  Zamawiający  zaznaczył,  że 

przystępujący  opisał  wyjątkowo  sprzyjające  warunki  wykonania  zamówienia  dostępne  dla 

wykonawcy  i  oświadczył,  że  cena  ofertowa  zapewnia  pokrycie  wszystkich  kosztów 

wykonawcy  i  jest  skalkulowana  prawidłowo.  Warunki,  o  których  pisze  przystępujący  to: 

wykonanie  zamówienia  siłami  własnymi  przez  zespół  podsiadający  odpowiednie 

doświadczenie,  wykorzystanie  potencjału  spółki  (sprzętowego  i  kadrowego).  Ponadto 

przystępujący będzie wykonywał zamówienie bez udziału podwykonawców. 

Zamawiający  wskazał,  że  niezależnie  od  powyższego  dokonano  analizy  ceny  oferty 

przystępującego, z której wynika, że stosunki wartości dokumentacji projektowej do kosztów 

inwestycji, tj. 3,1% dla oferty przystępującego i 4,5% dla oferty odwołującego mieszczą się w 

zakresie dopuszczonym przez rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. 

w  sprawie  określenia  metod  i  podstaw  sporządzania  kosztorysu  inwestorskiego,  obliczania 

planowanych  kosztów  prac  projektowych  oraz  planowanych  kosztów  robót  budowlanych 

określonych  w  programie  funkcjonalno-użytkowym.  Zatem  należy  uznać,  że  wyznaczony 

koszt  prac  projektowych  przez  oferentów  mieści  się  w  planowanych  kosztach  i  prace 

projektowe  są  realnie  możliwe  do  wykonania.  Ponadto  średnia  stosunku  kosztów 

dokumentacji  do  kosztów  inwestycji  dla  zadań  z  PLMN  dla  których  przeprowadzono 

postępowania przetargowe w Oddziale tj.: 

Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego na DK 25 w miejscowości Płocicz 

w ramach PBDK - Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych, 

Poprawa  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  na  DK  91  w  miejscowości 

Warlubie w ramach PBDK - Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych, 

Poprawa  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  na  DK  15  w  miejscowości 

Strzelno w ramach PBDK - Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych, 

wynosi  3,4%,  zatem  3,1%  dla  oferty  przystępującego  nie  odbiega  od  średniej. 

Dokonana  analiza  potwierdziła,  że  informacje  przekazane  w  wyjaśnieniu  z  dnia  15.10.2016 

r., w których przystępujący wskazał, że wyniki przetargów organizowanych w ostatnich latach 

wskazują  na  podobny  poziom  cen  na  opracowania  projektowe  w  stosunku  do  oferty 

przystępującego, są wiarygodne. 

W ocenie zamawiającego, powyższe wskazuje, że zamawiający dokonał analizy ofert 

i  nie  stwierdził,  aby  ceny  wybranej  oferty  była  rażąco  niska.  Tym  bardziej,  że  przecież  nie 

istnieje  żadna  legalna  definicja  pojęcia  „rażąco  niska  cena".  Pozostaje  więc  element,  który 

nie  może  zostać  oceniany  w  sposób  całkowicie  zobiektywizowany,  zatem  ww.  przesłanki 

oceny oferty przystępującego uznać należy za w pełni wystarczające. 

 Zamawiający  wskazał,  że  wykonanie  projektu  nigdy  nie  opiera  się  na  w  pełni 

zobiektywizowanych  przesłankach,  bowiem  nie  jest  możliwa  wycena  pracy  w  znacznym 

stopniu  intelektualnej,  w  sytuacji  gdy  nie  istnieją  (bo  nie  mogą  istnieć)  jednoznacznie 

ustalone  wskaźniki  (tabele,  zestawienia)  pozwalające  na  dokonanie  wyceny  takich  robót. 

Niewątpliwie więc zamawiający, jako w pełni profesjonalny podmiot musiał przy ocenie, czy 

cena  jest  rażąco  niska,  brać  pod  uwagę  ww.  przesłanki,  a  nadto  zwrócił  uwagę  na  to,  czy 

rzeczywiście  za  zaproponowaną  przez  firmę  trasa  cenę  da  się  uzyskać  efekt  w  postaci 

zrealizowanego  zamówienia.  Przecież  zamawiający  musiał  brać  pod  uwagę  możliwości 

przystępującego  w  realizacji  tego  zadania  za  zaproponowaną  cenę.  Uznał,  po  uzyskaniu 

wymaganych  przepisem  wyjaśnień,  że  realizacja  zadania  jest  możliwa,  zatem  dokonał 

jedynego możliwego w określonej sytuacji wyboru. 

Na  potwierdzenie  zasadności  niniejszych  wyjaśnień  zamawiający  przywołał 

orzeczenie  KIO  z  dnia  13.08.2015r  sygn.  akt:  KIO  1624/15,  w  którym  to  orzeczeniu  KIO 

oddaliła  odwołanie  wykonawcy,  który  także  zarzucał  -  przy  pracach  projektowych-  rażąco 

niską cenę oferty, która została wybrana jako najkorzystniejsza. 

Przystępujący w piśmie procesowym z dnia 2 listopada 2016 roku poinformował, że w 

przedmiotowej  sprawie  nie  można  mówić  o  zaproponowaniu  przez  przystępującego  rażąco 

niskiej ceny. 

Przystępujący  podniósł,  że  w  powyższej  kwestii  złożone  zostały  zamawiającemu 

pismem  z  dnia  15  września  2016  r.  (nr  696/F/15)  stosowne  wyjaśnienia  i  całkowicie 

niezrozumiałe  jest  stwierdzenie  odwołującego,  że  przystępujący  złożył  „dokument 

półtorastronicowy,  niezawierający  żadnych  dowodów  ani  żadnych  wyliczeń"  w  sprawie 

oferowanej  ceny.  Oczywistą  nieprawdą  jest,  iż  złożone  w.  wyjaśnienie  zawierało  „jedynie 

ogólniki". 

Przystępujący zwrócił uwagę, iż zaoferowana cena wynikała z przyjętego założenia o 

krótkim  czasie  realizacji  zamówienia,  w  którym  wykonane  będą  kolejne  elementy 

opracowania.  W  tym  zwłaszcza  przyjęto  opracowanie  przedmiotu  zamówienia  siłami 

własnymi  tj.  przy  wykorzystaniu  posiadanego  kapitału  rzeczowego  (komputerów,  ploterów, 

specjalistycznego  oprogramowania,  które  umożliwia  skrócenie  czasu  projektowania,  w  tym 

rozwiązania  firmy  Bentley  Systems)  oraz  posiadanego  kapitału  ludzkiego  (zespołów 

projektowych  tj.  projektantów,  asystentów  projektantów,  kosztorysanta  etc).  Powyższe 

założenie  powoduje,  że  poprzez  zmniejszenie  czasu  potrzebnego  na  wykonanie 

dokumentacji  projektowej,  z  uwagi  na  posiadane  zasoby  materialne  wykorzystywane  w 

procesie  wykonania  usługi  projektowej,  znacząco  maleją  koszty  świadczenia  usługi. 

Natomiast  założenie  wykorzystania  własnych  pracowników  pozwala  na  lepszą  organizację 

pracy  (i  w  efekcie  znacząco  pozytywnie  wypływa  na  zmniejszenie  czasu  niezbędnego  na 

wykonanie  całości  dokumentacji  projektowej)  w  stosunku  do  sytuacji,  gdy  większość  prac 

projektowych  wykonywanych  jest  przez  obce  podmioty  gospodarcze  na  zasadzie 

podwykonawstwa.  Przyjęte  założenie  o  skierowaniu  zespołu  pracowników  spółki,  którzy  w 

przeszłości  wykonali  dokumentację  projektową  w  zbliżonym  zakresie  (także  dla 

zamawiającego)  jest  z  kolei,  jak  wskazano  w  wyjaśnieniach  dla  zamawiającego, 

okolicznością wyjątkowo sprzyjającą wykonaniu zamówienia. Oznacza możliwość szybszego 

wykonania  usługi  z  uwagi  na  posiadanie  doświadczenie  w  zakresie  oczekiwań 

zamawiającego  i  w  rezultacie  obniża  koszty  projektowania.  Przystępujący  wyjaśnił,  że 

zamierza  skierować  do  projektowania  m.  in.  projektanta  drogowego  p.  A.  S.,  projektanta 

drogowego  p.  M.  M.,  projektanta  mostowego  p.  B.  T.,  którzy  w  przeszłości  opracowali  na 

zlecenie  zamawiającego  dokumentację  projektową  w  ramach  umowy  nr  GDDKiA-O/BY-R-

2/2814/61/2009  z  dnia  2  listopada  2009  r.  tzn.:  „Opracowanie  projektu  budowlanego  i 

wykonawczego dotyczącego zadań inwestycyjnych polegających na uspokojeniu z poprawą 

bezpieczeństwa ruchu drogowego - 6 zadań. 

Zadanie  1:  Uspokojenie  z  poprawą  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  w  ciągu  drogi 

krajowej  nr  10  w  m.  Mrozowo  od  km  222+000  do  km  222+500  z  uwzględnieniem 

skrzyżowania w km 222+177; 

Zadanie  2:  Uspokojenie  z  poprawą  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  na 

skrzyżowaniu w ciągu drogi krajowej nr 10 w m. Smielin w km 229+927; 

Zadanie  3:  Uspokojenie  z  poprawą  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  w  ciągu  drogi 

krajowej  nr  10  w  m.  Lubaszcz  od  km  232+450  do  km  232+900  z  uwzględnieniem 

skrzyżowania w km 232+734.; 

Zadanie 4: Uspokojenie ruchu w ciągu drogi krajowej nr 10 w m. Trzeciewnica od km 

240+000 do km 240+900; 

Zadanie  5:  Uspokojenie  z  poprawą  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  w  ciągu  drogi 

krajowej nr 10 w m. Ślesin od km 244+450 do km 244+900; 

Zadanie  6:  Uspokojenie  z  poprawą  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego  na 

skrzyżowaniu  drogi krajowej  nr  10  z  drogą gminną  do m.  Kruszyniec  i  drogą  powiatową  do 

m. Osowiec w km 255+406," 

Zamawiający  tj.  Generalna  Dyrekcja  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  Oddział  w 

Bydgoszczy jest w posiadaniu ww. dokumentacji projektowej i ma pełną wiedzę na jej temat. 

Przystępujący  podkreślił,  że  bez  żadnej  podstawy  faktycznej  jest  stwierdzenie 

odwołującego,  iż  przystępujący  „nie  odniósł  się  do  żadnego  z  elementów  cenotwórczych 

podanych w wezwaniu Zamawiającego z dnia 13.09.2016 r., tj. nie odniósł się do: 

oszczędności metody wykonania zamówienia, 

wybranych rozwiązań technicznych, 

wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla 

wykonawcy, 

kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalania  ceny  nie  może  być 

niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę (..) 

pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. " 

Jednocześnie,  w  ocenie  przystępującego,  fałszywym  jest  również  stwierdzenie 

odwołującego,  że  „Wykonawca  TRASA  nie  złożył  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  (..)"  i  nie 

może  być  mowy  o  „gołosłownym"  potwierdzeniu  kalkulacji  ceny,  gdyż  wyraźnie  wskazano 

szczegółowe  okoliczności  w  jakich  ostała  ona  skalkulowana.  Nieporozumieniem  pozostaje 

także wskazywanie przez odwołującego na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25 lipca 

2011 r., sygn. KIO 1459/11, gdyż sprawa dotyczyła postępowania o udzielenie  zamówienia 

publicznego  na  roboty  budowlane,  a  nie  dotyczyła  usług  projektowych,  co  zasadniczo 

wpływa  na  formę  składanej  oferty  dla  zamawiającego, tj.  oferty  na roboty  budowlane  mogą 

być o znacznie większej szczegółowości, co wynikać może ze skali przedsięwzięcia. 

Przystępujący  wraz  z  pismem  procesowym  złożył  kalkulację  kosztów  wykonania 

usługi  projektowej  będącej  przedmiotem  zamówienia,  która  opracowana  została  zgodnie  z 

zaleceniami  Izby  Projektowania  Budowlanego  tj.  wg  Środowiskowych  Zasad  Wycen  Prac 

Projektowych.  Wspomniana  metoda  określania  cen  prac  projektowych  i  inżynierskich  jest 

powszechnie  akceptowana  i  stosowana  przez  zamawiającego  oraz  Izbę  Inżynierów 

Budownictwa.  W  ocenie  przystępującego,  kalkulacja  wskazywać  może  na  fakt 

przeszacowania przewidywanego budżetu na wykonanie zamówienia przez zamawiającego, 

co  dodatkowo  potwierdza  sygnalizowaną  przez  przystępującego  tendencję  do  spadku  cen 

usług projektowych. 

Izba ustaliła, co następuje: 

W postępowaniu zostały złożone dwie oferty, tj.: 

oferta przystępującego z ceną brutto - 597.780,00 zł; 

oferta odwołującego z ceną brutto 857.863,50 zł. 

Wartość  zamówienia  podstawowego  (bez  zamówień  uzupełniających),  podana  w 

punkcie 2 protokołu z postępowania po ubruttowieniu wynosi 1.036.131,50 zł. 

Cena oferty przystępującego jest niższa o 42,31 % od wartości zamówienia 

Pismem  z  dnia  13  września  2016  roku  zamawiający  wezwał  przystępującego  o 

udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących  elementów  jego  oferty 

mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, w szczególności w zakresie: oszczędności 

metody 

wykonania 

zamówienia, 

wybranych 

rozwiązań 

technicznych, 

wyjątkowo 

sprzyjających  warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  wykonawcy,  kosztów 

pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  ustalonego  na  podstawie  art.  2  ust.  3-5  ustawy  z  dnia  10 

października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  (Dz.  U.  Nr  200,  poz.  1679,  z 

późn. zm.) lub pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. 

Pismem  z  dnia  15  września  2016  roku  przystępujący  poinformował,  że  podtrzymuje 

swoją  ofertę  cenową  na  wykonanie  dokumentacji  projektowej.  Wyjaśnił  jednocześnie,  że  w 

kalkulacji  ceny  ofertowej  uwzględniono  wszystkie  elementy  opracowania  wymienione  w 

specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w tym m. in. czas zatrudnienia poszczególnych 

członków  zespołów  projektowych  niezbędny  do  wykonania  zakresu  prac  objętych 

zamówieniem.  Przyjęto  krótki  okres  realizacji  zamówienia,  w  którym  mają  być  wykonane 

kolejne elementy opracowania, przy założeniu, że: 

1.  metodą  wykonania  zamówienia  jest  przyjęcie,  że  prace  związane  z  opracowaniem 

dokumentacji będą wykonane siłami własnymi tj. z wykorzystaniem posiadanego potencjału 

spółki  tj.  posiadanych  komputerów,  ploterów  i  niezbędnego  oprogramowania  (w  tym 

specjalistycznego  oprogramowania,  pozwalającego  na  skrócenie  niezbędnego  czasu  na 

projektowanie - m. in. rozwiązania firmy Bentley Systems), a także potencjału kadrowego, tj.

zespołów  projektowych  w  zakresie  niezbędnych  potrzebnych  branż.  Założenie  wykonania 

dokumentacji  bez  podwykonawców  pozwala  na  ograniczenie  kosztów  i  lepszą  organizację 

pracy, 

2.  dodatkowo  zaplanowano  skierowanie  zespołu  pracowników,  którzy  w  przeszłości 

opracowali  dokumentację  projektową  w  zbliżonym  zakresie  (w  tym  także  dla 

zamawiającego),  co  powoduje  dobrą  znajomość  możliwych  problemów  i  realiów  przy 

projektowaniu, a zatem jest okolicznością wyjątkowo sprzyjającą wykonaniu zamówienia. 

Przystępujący  wskazał,  że  w  efekcie  wymienionych  czynników  może  w  istotnym 

stopniu  obniżyć  koszty  wykonania  dokumentacji.  Wskazał  również,  że  obecna  sytuacja  na 

rynku usług projektowych, spowodowała, że ceny jednostkowe usług projektowych, w tym w 

szczególności  cena  jednostkowa  zatrudnienia  personelu,  uległy  obniżeniu.  Oświadczył,  że 

zaoferowana  cena  ofertowa  zapewnia  pokrycie  wszystkich  kosztów  przystępującego  i  jest 

skalkulowana  prawidłowo.  Podkreślił,  że  w  przedmiotowej  sprawie  nie  można  mówić  o 

zaproponowaniu  rażąco  niskiej  ceny.  Cena  oferty  zakłada  pełne  pokrycie  kosztów 

przystępującego,  a  zgodnie  z  utrwalonym  orzecznictwem  cena  oferty  jest  tylko  wówczas 

rażąco  niska,  kiedy  jest  poniżej  kosztów  wykonawcy.  Przystępujący  powołał  się  na  wyrok 

Zespołu Arbitrów z dnia 24 maja 2006 r. nr UZP/ZO/0-1497/06, z którego wynika, że ofertę z 

rażąco niską ceną należy uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu 

do  cen  rynkowych  podobnych  zamówień.  Wyniki  przetargów  organizowanych  w  ostatnich 

latach  wskazują  na  podobny  poziom  cen  na  opracowania  projektowe  w  stosunku  do  ceny 

oferowanej przez przystępującego.  

Pismem z dnia 14 października 2016 roku zamawiający poinformował o wyborze, jako 

najkorzystniejszej, oferty złożonej przez przystępującego. 

Izba zważyła, co następuje: 

Odwołanie jest zasadne. 

W pierwszej kolejności Izba uznała, że odwołujący jest uprawniony do korzystania ze 

ś

rodków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy P.z.p. 

Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy P.z.p., jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w 

stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzi  wątpliwości  zamawiającego,  co  do  możliwości 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% 

od  wartości  zamówienia  lub  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert, 

zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących 

elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie:  

1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, 

wyjątkowo  sprzyjających  warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  wykonawcy, 

oryginalności  projektu  wykonawcy,  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie 

art. 2 ust. 3–5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę 

(Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314);  

2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.  

Izba wskazuje na brzmienie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p., odnoszącego 

cenę  do  wartości  przedmiotu  zamówienia  –  ma  to  być  „cena  rażąco  niska  w  stosunku  do 

przedmiotu zamówienia”. Tym samym, to realna, rynkowa  wartość danego zamówienia jest 

punktem odniesienia dla oceny i ustalenia ceny tego typu. Cena rażąco niska w stosunku do 

przedmiotu zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego rzeczywistej wartości, a rzeczona 

różnica  nie  będzie  uzasadniona  obiektywnymi  względami  pozwalającymi  danemu 

wykonawcy  bez  strat  i  finansowania  wykonania  zamówienia  z  innych  źródeł  niż 

wynagrodzenie umowne, zamówienie to wykonać. Reasumując, cena rażąco niska jest więc 

ceną  nierealistyczną,  nieadekwatną  do  zakresu  i  kosztów  prac  składających  się  na  dany 

przedmiot  zamówienia,  zakładającą  wykonanie  zamówienia  poniżej  jego  rzeczywistych 

kosztów i w takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie nie występuje na rynku, na 

którym  ceny  wyznaczane  są  m.in.  poprzez  ogólną  sytuację  gospodarczą  panującą  w  danej 

branży  i  jej  otoczeniu  biznesowym,  postęp  technologiczno-organizacyjny  oraz  obecność  i 

funkcjonowanie  uczciwej  konkurencji  podmiotów  racjonalnie  na  nim  działających…  etc. 

Definicja  tego  typu  została  wypracowana  w  orzecznictwie  i  nie  występują  w  tym  zakresie 

kontrowersje.  

Analiza  treści  wskazanego  przepisu  pozwala  na  wniosek,  iż  zamawiający  jest 

obowiązany żądać od wykonawcy udzielenia stosownych wyjaśnień każdorazowo, gdy tylko 

poweźmie  wątpliwości,  co  do  zaoferowanej  ceny  pod  względem  jej  rażącego  zaniżenia. 

Zamawiający  obowiązany  jest  zbadać  zaoferowaną  cenę  w  odniesieniu  do  danych,  którymi 

dysponuje. Izba stoi na stanowisku, iż punktem odniesienia dla zamawiającego powinna być 

zarówno  ustalona  przez  niego  wartość  zamówienia,  jak  również  ceny  zaoferowane  przez 

innych wykonawców, biorących udział w postępowaniu. 

W 

rozpoznawanej 

sprawie 

Izba 

skonstatowała, 

ż

e 

zaoferowana 

przez 

przystępującego  cena  może  budzić  wątpliwości,  co  do  tego,  czy  nie  jest  rażąco  niska. 

Zgodnie  z  art.  90  ust.  2  ustawy  P.z.p.,  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco 

niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy. 

W  przedmiotowym  postępowaniu  odwoławczym  ciężar  ten  spoczywał  na 

przystępującym, który  wszakże  -  w  ocenie  Izby  -  ciężarowi  temu  nie  sprostał.  Podkreślenia 

wymaga, że wykonawca broniący swojej oferty, winien w szczególności wykazać zasadność 

i rzetelność wyjaśnień złożonych w wyniku wezwania wystosowanego przez zamawiającego 

na  mocy  art.  90  ust.  1  ustawy  P.z.p.  Izba  w  postępowaniu  odwoławczym  ocenia  bowiem 

zgodność  z  prawem  czynności  zamawiającego,  czyli  -  w  rozpoznawanym  przypadku  - 

trafność oceny przez zamawiającego złożonych wyjaśnień. 

Dokonując  analizy  wyjaśnień  złożonych  przez  przystępującego,  Izba  stwierdziła,  iż 

wyjaśnienia te są zbyt ogólne, by uznać je za wystarczające do uznania, że wykonawca ten 

nie zaoferował rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia tego rodzaju mogą, co najwyżej uzupełniać 

konkretne i szczegółowe analizy i wyliczenia, jednak nie mogą stanowić wyjaśnień samych w 

sobie. Przystępujący wskazał kilka okoliczności, które w jego ocenie wpływają na obniżenie 

ceny, ale nie wykazał sposobu tego wpływu, nie podał realnych wartości obniżających cenę i 

nie odniósł się do konkretów. Tymczasem dla wyjaśnienia elementów ceny mających wpływ 

na  jej  wysokość  istotne  są  właśnie  konkretne  wartości  i  ich  wpływ  na  cenę.  Stanowisko 

wykonawcy,  który  nie  wskazuje  realnych  i  konkretnych  budzi  uzasadnione  wątpliwości, 

ponieważ wykonawca ten skalkulował cenę oferty i winien wiedzieć, na podstawie czego i w 

jaki sposób mógł obniżyć cenę oferty. 

Tymczasem  złożone  przez  przystępującego  wyjaśnienia  w  żaden  sposób  nie 

uzasadniają kwot wskazanych przez niego w formularzu ofertowym. Nie sposób ocenić, czy 

przyjęte  stawki  są  stawkami  realnymi,  skoro  nie  zostały  poparte  żadną  kalkulacją, 

pozwalającą na ustalenie wartości kosztów. Wobec braku jakichkolwiek konkretnych danych, 

ocena zasadności przyjętych wartości jest po prostu niemożliwa.  

Odnosząc  się  do  faktu  złożenia  przez  przystępującego  kalkulacji  jako  załącznik  do 

pisma procesowego z dnia 2 listopada 2016 roku, Izba wskazuje, że kalkulacja ta winna być 

złożona  przez  przystępującego  zamawiającemu,  w  związku  z  wystosowanym  przez  niego 

wezwaniem  z  dnia  13  września  2016  roku,  nie  zaś  dopiero  w  postępowaniu  odwoławczym 

przed Izbą. W tym zakresie Izba podziela stanowisko wyrażone w wyroku 

Sądu Okręgowego 

w Poznaniu z dnia 21.05.2008 r., sygn. akt: X Ga 127/08, gdzie

 wskazano, że Przedstawienie w 

skardze  wniosków  dowodowych  dla  wykazania  tej  okoliczno

ś

ci  w  postaci  zezna

ń

ś

wiadków 

zestawienia  wykonywanych  umów  na  tym  etapie  post

ę

powania  jest  niedopuszczalne, 

poniewa

ż

 ich uwzgl

ę

dnienie prowadziłoby do niczym nie uzasadnionego przedłu

ż

enia (…) terminu 

udzielonemu do przedstawienia wyja

ś

nie

ń

. Z tego powodu wnioski dowodowe zamawiaj

ą

cego nie 

zostały  dopuszczone,  gdy

ż

 odmienna  decyzja  prowadziłaby  do  naruszenia  art.  90  ust.  3  pzp,  z 

którego  wynika  obowi

ą

zek  udzielenia  wyja

ś

nie

ń

 w  zakre

ś

lonym  terminie,  a  zachowanie  terminu 

obarczone  jest  rygorem  odrzucenia  oferty.  Konwalidacja,  uzupełnianie  wyja

ś

nie

ń

 przez  (…)  na 

obecnym  etapie  post

ę

powania  stałoby  tak

ż

e  w  sprzeczno

ś

ci  z  zasad

ą

 uczciwej  konkurencji.”  „ 

Wobec  wykształconej  w  orzecznictwie  zasady  odrzucania  ofert  wykonawców,  którzy  zło

ż

yli 

niepełne  albo  niedostateczne  wyja

ś

nienia  w  trybie  art.90  ust.  1  pzp  powtórne  umo

ż

liwianie 

jednemu  z  wykonawców  dokonywania  tej  czynno

ś

ci  z  pewno

ś

ci

ą

 naruszyłoby  zasad

ę

 uczciwej 

konkurencji 

oraz w wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 09.04.2010 

r., sygn. akt IV Ca 1299/09, zgodnie z którym: 

zło

ż

enie przez skar

żą

cego dodatkowych wyja

ś

nie

ń 

i  przedstawienie  nowych  argumentów  (w  celu  prawidłowo

ś

ci  wyliczenia  wskazanej  w  ofercie 

ceny)  dopiero  na  rozprawie  przed  KIO  było  spó

ź

nione  i  nie  mogło  by

ć

 wzi

ę

te  pod  uwag

ę

 ani 

przez  Izb

ę

,  ani  tym  bardziej  przez  S

ą

d  Okr

ę

gowy.  Definicja  „okre

ś

lonego  terminu”  na  zło

ż

enie 

wyja

ś

nie

ń

 Zamawiaj

ą

cemu  (art.  90  ust.1  ustawy  Pzp)  oznacza, 

ż

e  informacje  i  dowody 

przedstawione  przez  wykonawc

ę

 musz

ą

 by

ć

 znane  Zamawiaj

ą

cemu  na  konkretnym  etapie 

post

ę

powania  przetargowego  (celem  umo

ż

liwienia  mu  podj

ę

cia  decyzji  co  do  ewentualnego 

przyj

ę

cia oferty lub jej odrzucenia), a nie w toku post

ę

powania odwoławczego lub skargowego. Z 

powołanego przez skar

żą

cego przepisu art. 188 ust.1 ustawy Pzp wynika wprawdzie, 

ż

e „dowody 

na  poparcie  swych  twierdze

ń

 strony  mog

ą 

przedstawia

ć

 a

ż

 do  zamkni

ę

cia  rozprawy”,  jednak 

odnosz

ą

c  ten  przepis  do  sprawy  niniejszej  oznacza  to  dowodzenie,  ze  wykonawca  zło

ż

ył 

na 

żą

danie  Zamawiaj

ą

cego  wyja

ś

nienia  w  trybie  art.  90  ustawy  i  jaka  była  ich  tre

ść

,  a  nie 

uzupełnianie wyja

ś

nie

ń

 po uznaniu, 

ż

e nie s

ą 

one wystarczaj

ą

ce i nakazuj

ą

 odrzucenie oferty. 

Z  uwagi  na  powyższe,  Izba  uznała,  iż  przystępujący  nie  wykazał,  iż  zaoferowana 

przez  niego  cena  nie  jest  rażąco  niska,  co  winno  skutkować  odrzuceniem  jego  oferty  na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p. 

Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 

ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania. 

……………......…………