Sygn. akt: KIO 1601/18
WYROK
z dnia 4
września 2018 r.
Krajowa Izba
Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Anna Wojciechowska
Protokolant: Norbert Sierakowski
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 30 sierpnia 2018
r. odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 sierpnia 2018 r. przez wykonawcę K. W.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą KD INVEST GROUP K. W. z siedzibą
w Piastach, w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Muzeum Warszawy
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: dokonanie zmian w treści
załącznika nr 2 do SIWZ (IPU):
modyfikację § 3 ust. 6 i 8 IPU, poprzez uwzględnienie w ich treści, że
w
przypadku wad nieistotnych Zamawiający nie będzie mógł odmówić odbioru
końcowego tylko wyznaczy termin na ich usunięcie, a w przypadku usunięcia
wad przez Wykonawcę w wyznaczonym terminie przyjmuje się, iż datą
zakończenia czynności wchodzących w zakres przedmiotu umowy będzie data
powiadomienia Zamawiającego przez Wykonawcę o gotowości do odbioru
końcowego;
modyfikację § 3 ust. 13 IPU i nadanie mu następującego brzmienia: „Po
protokolarnym potwierdzeniu usunięcia wad lub usterek stwierdzonych
podczas odbioru i upływie okresu rękojmi, rozpoczyna swój bieg termin na
zwrot zabezpieczenia należytego wykonania przedmiotu Umowy.”;
mod
yfikację § 5 ust. 2 IPU i nadanie mu następującego brzmienia:
„W przypadku opóźnienia względem terminów oznaczonych w § 3 ust. 1
Umowy
oraz
względem
szczegółowych
terminów
wskazanych
w
Harmonogramie, z przyczyn niezależnych od Zamawiającego, Zamawiający
mo
że żądać zapłaty kary umownej w wysokości do 0,5% wartości
wynagrodzenia wskazanego w § 4 ust. 1 Umowy za każde rozpoczęte
godziny opóźnienia.”;
modyfikację § 5 ust. 9 IPU i nadanie mu następującego brzmienia:
„W przypadku nieusunięcia usterek lub wad przedmiotu Umowy w terminach
określonych w § 8, z przyczyn niezależnych od Zamawiającego, Wykonawca
zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości do 1 000,00 złotych za
każdy dzień opóźnienia.”;
wprowadzenie w § 5 IPU postanowienia, zgodnie z którym Zamawiający określi
górny limit kar umownych związanych z nienależytym wykonaniem
zamówienia, które są określone w § 5 ust. 2 - 10 IPU, w wysokości
odpowiadającej wysokości kary umownej zastrzeżonej w § 5 ust. 1 IPU na
okol
iczność niewykonania zamówienia;
usunięcie z § 7 ust. 3 IPU zastrzeżenia: „W przypadku, o którym mowa w zdaniu
poprzedzającym, Wykonawcy nie przysługuje jakiekolwiek wynagrodzenie.”
usunięcie z § 7 ust. 7 pkt 2): „Wykonawca może żądać wyłącznie
wynagrodzenia należnego z tytułu wykonanej i odebranej przez
Zamawiającego bez zastrzeżeń części Umowy.”
Pozostałe zarzuty odwołania uznaje za niezasadne;
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego Muzeum Warszawy i
Zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
K. W.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą KD INVEST
GROUP K. W.
z siedzibą w Piastach;
Zasądza od zamawiającego Muzeum Warszawy na rzecz wykonawcy K. W.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą KD INVEST GROUP K.
W.
z siedzibą w Piastach kwotę 18 711 zł 70 gr (słownie: osiemnaście tysięcy
siedemset jedenaście złotych siedemdziesiąt groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania,
wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów dojazdu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…………..
Sygn. akt KIO 1601/18
Uzasadnienie
Zamawiający – Muzeum Warszawy- prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Dostosowanie
i wyposażenie powierzchni udostępnianych zwiedzającym - dostawa i montaż elementów
wystawy" realizowane w ramach programu Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Mazowieckiego na lata 2014 - 2020. Działanie 5.3 Dziedzictwo Kulturowe
„Poprawa dostępności do zasobów kultury poprzez ich rozwój i efektywne wykorzystanie",
znak
postępowania MW/ZP/39/PN/2018. Postępowanie zostało wszczęte ogłoszeniem
opublikowanym w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 31 lipca 2018 r. za numerem
2018/S 145-331428.
Szacunkowa wartość zamówienia, którego przedmiotem są dostawy jest
wyższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust.
8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz.
zwanej dalej „ustawą pzp”).
W dniu 10 sierpnia
2018 r. odwołanie wniósł wykonawca K. W. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą KD INVEST GROUP K. W. z siedzibą w Piastach – dalej Odwołujący.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia oraz Ogłoszenia o zamówieniu i zarzucił Zamawiającemu naruszenie
następujących przepisów:
1. art. 22 ust. 1a i art. 22d ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy pzp -
poprzez sformułowanie
w
treści ogłoszenia i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej: „SIWZ”) warunków
udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia Wykonawcy (rozdział 5 ust. 1 pkt 2 lit. b)
SIWZ oraz punkt III
.1.3 lit. b) głoszenia o zamówieniu) oraz osób skierowanych przez
wykonawcę do realizacji zamówienia (rozdział 5 ust. 1 pkt. 2 lit. c) SIWZ oraz punkt III.1.3 lit.
c) ogłoszenia o zamówieniu) w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
i
nieadekwatny do oceny zdolności wykonawcy do realizacji zamówienia, a tym samym
naruszający uczciwą konkurencję w postępowaniu poprzez ustalenie wymogów, aby:
a)
wykonawca dysponował osobą posiadającą doświadczenie zawodowe obejmujące dostawy
wyposażenia wnętrz oraz wyposażenia ekspozycyjnego w przestrzeni muzealnej lub
przestrzeni instytucji kultury, co ogranicza możliwość ubiegania się o zamówienie
wykonawcom dysponującym personelem posiadającym doświadczenie w realizacji zamówień
zgodnych z treścią warunku co do przedmiotu oraz wartości, a jedynie realizowanym w innych
przestrzeniach lub na rzecz klientów prowadzących działalność innego rodzaju;
b) wykonawca po
siadał doświadczenie w wykonaniu minimum jednej dostawy z montażem
elementów mobilnych systemów wystawienniczych, złożonych z ekranów szklanych i pełnych
w przestrzeni muzealnej lub przestrzeni instytucji kultury, co ogranicza możliwość ubiegania
się o zamówienie wykonawcom posiadającym doświadczenie w realizacji zamówień zgodnych
z treścią warunku co do przedmiotu oraz wartości, a jedynie realizowanym w innych
przestrzeniach lub na rzecz klientów prowadzących działalność innego rodzaju;
c) wykonawca po
siadał doświadczenie w wykonaniu minimum jednej dostawy z montażem
elementów indywidualnego (nietypowego) wyposażenia wnętrz w przestrzeni muzealnej lub
przestrzeni instytucji kultury, co ogranicza możliwość ubiegania się o zamówienie
wyko
nawcom posiadającym doświadczenie w realizacji zamówień zgodnych z treścią warunku
co do przedmiotu oraz wartości, a jedynie realizowanym w innych przestrzeniach lub na rzecz
klientów prowadzących działalność innego rodzaju;
2. art. 29 ust. 1 i 2 ustawy pz
p w związku z art. 7 ust. 1 ustawy pzp - poprzez sformułowanie
treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w zakresie opisu przedmiotu zamówienia
w sposób niejednoznaczny i niekompletny, nieuwzględniający wymagań i okoliczności
mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty i wykonanie zamówienia, w konsekwencji
w
sposób utrudniający uczciwą konkurencję poprzez:
a) brak przedstawienia sposobu wykonania montażu ścian mobilnych do obudów gips-
kartonowych istniejących ścian, przy jednoczesnym wymogu zachowania gwarancji na
wcześniej wykonane i odebrane prace i wskazanym w dokumentacji powykonawczej
wykonawcy robót budowlanych w obiekcie tj. firmy F. Renewal Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna, która to dokumentacja wprowadza zakaz
otworowania w ścianach wykonanych przez tą firmę;
b) brak w SIWZ dokumentacji powykonawczej remontu obiektu w zakresie instalacji
elektrycznej, co uniemożliwia ocenę sposobu wykonania prac związanych z ingerencją
w
ściany bez ryzyka uszkodzenia dotychczas ułożonych instalacji i sieci;
3. art. 14 ust. 1 i art. 139 ust. 1 ustawy pzp w zw. z art. 5 i 353
kodeksu cywilnego (dalej:
„k.c.”) poprzez ukształtowanie treści przyszłego stosunku zobowiązaniowego w sposób
naruszający jego właściwość (naturę), bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa
i
równowagę stron, a także prowadzący do nadużycia przez Zamawiającego jego prawa
podmiotowego, przejawiający się w szczególności poprzez:
a)
zaniechanie wprowadzenia w istotnych postanowieniach umowy (załącznik nr 2 do SIWZ)
(dalej zwanych: „IPU”) terminu, w jakim projektanci sprawujący nadzór autorski działający na
zlecenie Zamawiającego, o których mowa w § 1 ust. 4 i 5 IPU, będą zobowiązani udzielić
Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii w ramach nadzoru autorskiego;
b) zaniechanie wprowadzenia w IPU
terminu, w jakim Zamawiający będzie zobowiązany
udzielić Wykonawcy zaleceń, o których mowa w § 2 ust. 2 i 9 IPU;
c)
wprowadzenie w § 2 ust. 11 IPU wymagania, aby Wykonawca wykonał zamówienie w taki
sposób, aby Zamawiający nie utracił gwarancji na wcześniej wykonane i odebrane prace, bez
precyzyjnego określenia w SIWZ sposobów wykonania przedmiotu zamówienia, które
umożliwiałyby zachowanie takiego wymagania;
d) w
prowadzenie w § 2 ust. 18 IPU wymagania, aby Wykonawca na etapie realizacji
zamówienia przedłożył Zamawiającemu gwarancję ubezpieczeniową o sumie gwarancyjnej
równej 2.000.000,00 złotych, co jest wymogiem niezgodnym z bezwzględnie obowiązującymi
przepisami, w tym art. 150 ust. 2 ustawy
pzp, ustalającym górną granicę zabezpieczenia
należytego wykonania umowy na 10% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej
wartości nominalnej zobowiązania;
e)
wprowadzenie w § 3 ust. 2 IPU wymogu sporządzenia przez Wykonawcę harmonogramu
rzeczowo-
finansowego zawierającego szczegółowy harmonogram czynności podejmowanych
w związku z wykonaniem przedmiotu umowy ze wskazaniem źródła finansowania każdego
elementu przedmiotu Umowy, bez przedstawienia przez Zamawiającego oczekiwanego wzoru
takiego harmonogramu, ustalającego co najmniej układ i zakres żądanych informacji oraz
źródła finansowania poszczególnych elementów przedmiotu zamówienia;
f) zaniechan
ie wprowadzenia w § 3 ust. 6 IPU zasady, że za datę zakończenia czynności
wchodzących w zakres przedmiotu umowy przyjmować będzie się datę powiadomienia
Zamawiającego przez Wykonawcę o gotowości do odbioru końcowego także w przypadku,
gdy w toku odbioru końcowego zostaną stwierdzone wady nieistotne, nie uniemożliwiające
korzystania z przedmiotu zamówienia, a następnie wady te zostaną przez Wykonawcę
usunięte w wyznaczonym przez Zamawiającego terminie, nie krótszym jednak niż 14 dni;
g) wpr
owadzenie w § 3 ust. 8 pkt 1 IPU w razie stwierdzenia przy odbiorze końcowym wad
nadających się do usunięcia uprawnienia Zamawiającego do odmowy odbioru końcowego do
czasu usunięcia wad, co stanowi naruszenie art. 643 k.c.;
h)
wprowadzenie w § 3 ust. 13 IPU zasady, zgodnie z którą termin na zwrot zabezpieczenia
należytego wykonania zamówienia ma biec od protokolarnego potwierdzenia usterek
stwierdzonych podczas odbioru pogwarancyjnego, co jest niezgodne z art. 151 ust. 1 ustawy
pzp, w zakresie w jakim zwrot 70% wartości zabezpieczenia powinien nastąpić nie później niż
do 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za należycie
wykonane, przez co należy rozumieć dokonanie odbioru końcowego, oraz art. 151 ust. 2 i 3
ustawy
pzp w zakresie, w jakim zwrot 30% kwoty zabezpieczenia powinien nastąpić nie później
niż do 15. dniu po upływie okresu rękojmi za wady, a ta w SIWZ nie została wydłużona i wynosi
24 miesiące;
i) w
prowadzenie w § 4 ust. 4 i 7 IPU wymogu, aby w uregulowanych w nich sytuacjach
Wykonawca sporządzał kosztorysy wykonane metodą kalkulacji szczegółowej, która to
metoda nie znajduje zastosowania przy kalkulacji ce
n dostaw objętych przedmiotem
zamówienia i nie jest poparta uzasadnionymi potrzebami Zamawiającego;
j)
wprowadzenie w § 5 ust. 2 IPU kary umownej, która:
obejmuje odpowiedzialność za opóźnienie względem terminów oznaczonych w § 3 ust. 1
Umowy oraz względem szczegółowych terminów wskazanych w harmonogramie, a nie za
zwłokę, co powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych nawet
w
sytuacjach, w których opóźnienie nie będzie wynikiem okoliczności leżących po stronie
Wykonawcy, a nawet będzie wynikiem okoliczności, które będą leżeć po stronie
Zamawiającego;
obejmuje odpowiedzialność także za opóźnienie względem szczegółowych terminów
wskazanych w harmonogramie (harmonogram rzeczowo -
finansowy, o którym mowa w § 3
ust. 2 ipu), co
powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych
w
przypadku każdego naruszenia, każdego ze szczegółowych terminów wskazanych
w
harmonogramie, nawet w przypadku gdy nie będzie to miało istotnego wpływu na realizację
zamówienia, w szczególności nawet w razie dochowania końcowego terminu wykonania
zamówienia określonego w § 3 ust. 1;
obejmuje odpowiedzialność za opóźnienie względem szczegółowych terminów wskazanych
w harmonogramie (harmonogram rzeczowo - finansowy
, o którym mowa w § 3 ust. 2 IPU),
którego wzór nie został przez Zamawiającego przedstawiony, co powoduje że Wykonawca nie
wie, jakie dokładnie naruszenie postanowień umowy skutkować będzie możliwością żądania
przez Zamawiającego zapłaty kary umownej, a po stronie Zamawiającego pozostawia
arbitralność w nakładaniu sankcji na podstawie tego zapisu IPU;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 2% wartości
wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 umowy za każde rozpoczęte 24 godziny opóźnienia;
co jest niezgodne z prz
episami prawa, w tym art. 471 k.c., art 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484
k.c.
a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem
Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji i proporcjonalności,
określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
k)
wprowadzenie w § 5 ust. 3 IPU kary umownej, która:
wprowadza odpowiedzialność Wykonawcy względem Zamawiającego w przypadku braku
zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom, pomimo iż ze
względu na charakter przedmiotowego zamówienia (dostawy) Zamawiający nie jest obciążony
solidarną odpowiedzialnością za wynagrodzenie podwykonawców (art. 647
k.c.), ani
obowiązkiem bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego
podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy (art. 143c ust. 1 ustawy pzp);
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 1% wartości
wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 umowy; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym
art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do
nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest
niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1
ustawy pzp;
l)
wprowadzenie w § 5 ust. 6 IPU kary umownej, która:
wprowadza odpowiedzialność Wykonawcy względem Zamawiającego w przypadku błędów
w harmonogramie rzeczowo-
finansowym lub projekcie warsztatowym, bez względu na
charakter błędów oraz ich wpływ na realizację zamówienia;
- wprowadza
rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 2.000,00 złotych za
każdy stwierdzony przypadek; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art.
473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego
wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami
uczciwej konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
m)
wprowadzenie w § 5 ust 8 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej przez Wykonawcę w przypadku spowodowania
uszkodzenia obiektu lub jego wyposażenia, bez względu na przyczyny uszkodzenia, winę lub
brak winy Wykonawcy, a nawet usunięcie ewentualnego uszkodzenia przez Wykonawcę;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 5.000,00 złotych za każdy
stwierdzony przypadek; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c.,
art. 473 §
1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej
konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
n)
wprowadzenie w § 5 ust 9 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej w przypadku nieusunięcia usterek lub wad
przedmiotu
Umowy w terminach określonych w § 8 nie za zwłokę, lecz za opóźnienie, co
powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych nawet w sytuacjach,
w których opóźnienie nie będzie wynikiem okoliczności leżących po stronie Wykonawcy,
a
nawet będzie wynikiem okoliczności, które będą leżeć po stronie Zamawiającego;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 1.000,00 złotych za każdy dzień
opóźnienia; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz
art. 483 i 484 k.c.
, a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej
konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
o)
wprowadzenie w § 5 ust. 10 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej przez Wykonawcę w przypadku innego niż
określone w § 5 ust. 2-9 IPU nienależytego wykonania Umowy, niezależnie od charakteru tego
naruszenia, jego istotności i wpływu na realizację przedmiotu zamówienia, a także niezależnie
od ewentualnego stopnia w
iny Wykonawcy lub braku winy Wykonawcy, co powoduje, że
Wykonawca nie wie, jakie dokładnie naruszenie postanowień umowy skutkować będzie
możliwością żądania przez Zamawiającego zapłaty kary umownej, a po stronie
Zamawiającego pozostawia zupełną arbitralność w nakładaniu sankcji na podstawie tego
zapisu IPU;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 1% wysokości wynagrodzenia
określonego w § 4 ust 1 umowy odrębnie za każdy przypadek nienależytego wykonywania
umowy;
co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art.
483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego
względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji
i
proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
p)
wprowadzenie w § 5 ust. 11 IPU zasady, zgodnie z którą kary umowne określone w § 5 ust.
1 IPU i w § 5 ust 2-10 IPU podlegają kumulacji, co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym
art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do
nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy i niezgodne
z
zasadami uczciwej konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
q) za
niechanie wprowadzenia w § 5 IPU górnego limitu kar umownych związanych
z
nienależytym wykonywaniem zamówienia w wysokości odpowiadającej co najwyżej
wysokości kary umownej zastrzeżonej w § 5 ust. 1 IPU na okoliczność niewykonania
zamówienia, co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz
art. 483 i 484 k.c.,
a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy i jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji
i
proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
r)
wprowadzenie w § 6 ust. 6 IPU obowiązku Wykonawcy do cotygodniowego składania
raportów związanych z realizacją dostaw i prac bez przedstawienia przez Zamawiającego
ocz
ekiwanego wzoru takich raportów, ustalającego co najmniej układ i zakres żądanych
informacji;
s) wpr
owadzenie w § 7 ust. 2 pkt 4 IPU uprawnienia Zamawiającego do odstąpienia od umowy
w przypadku braku realizacji zaakceptowanego przez Zamawiającego harmonogramu,
pomimo pisemnego wezwania do realizacji je
go postanowień, bez ograniczenia prawa
odstąpienia na tej podstawie wyłącznie do naruszeń harmonogramu o charakterze istotnym,
mogącym wpływać na realizację całości przedmiotu zamówienia w terminie końcowym,
określonym w § 3 ust. 1 umowy;
t) wpr
owadzenie w § 7 ust. 2 pkt 5 IPU uprawnienia Zamawiającego do odstąpienia od umowy
w przypadku dwukrotnej odmowy akceptacji harmonogramu rzeczowo-finansowego przez
Zamawiającego, bez ograniczenia prawa odstąpienia na tej podstawie wyłącznie do naruszeń
umowy o charakterze istotnym, mogącym wpływać na realizację całości przedmiotu
zamówienia w terminie końcowym, określonym w § 3 ust. 1 umowy, a także pomimo braku
ustalenia w SIWZ oczekiwanego wzoru takiego harmonogramu, u
stalającego co najmniej
układ i zakres żądanych informacji oraz źródła finansowania poszczególnych elementów
przedmiotu zamówienia, co powoduje, że Wykonawca nie wie, jakie dokładnie naruszenie
postanowień umowy skutkować będzie możliwością odstąpienia przez Zamawiającego od
umowy na tej podstawie, a po stronie Zamawiającego pozostawia arbitralność w nakładaniu
sankcji na podstawie tego zapisu IPU;
u)
wprowadzenie w § 7 ust. 3 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie odstąpienia od
umowy przez Zamawiającego na tej podstawie Wykonawcy nie przysługuje jakiekolwiek
wynagrodzenie, co stoi w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami art 494 §
1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.
, które w takim przypadku dają Wykonawcy uprawnienie do żądania
od Zamawiającego zwrotu wszystkich zrealizowanych na mocy umowy świadczeń lub zwrotu
ich wartości;
v)
wprowadzenie w § 7 ust. 7 pkt 2 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie odstąpienia od
umowy przez Zamawiającego Wykonawca może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego
z tytułu wykonanej i odebranej przez Zamawiającego bez zastrzeżeń części umowy, co stoi
w
sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami art. 494 § 1 k.c. w zw. z art. 405
k.c.
, które w takim przypadku dają Wykonawcy uprawnienie do żądania od Zamawiającego
zwrotu wszystkich zrealizowanych na mocy umowy świadczeń lub zwrotu ich wartości;
w) wpr
owadzenie w § 8 ust. 5 i 6 IPU wymagań, aby Wykonawca był zobowiązany podjąć
czynności zmierzające do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 8 godzin od dokonania
zgłoszenia oraz do usunięcia wady w terminie 24 godzin od dokonania zgłoszenia, które to
terminy nie uwzględniają istotności wad i ich wpływu na korzystanie z przedmiotu zamówienia,
rynkowych standardów w zakresie realizacji świadczeń gwarancyjnych, a także okoliczności
zależnych od Zamawiającego, takich jak umożliwienie Wykonawcy dostępu do przedmiotu
zamówienia w czasie umożliwiających wykonanie tych obowiązków;
x) zaniechanie wpro
wadzenia w § 10 ust. 2 pkt 1 IPU w wyszczególnieniu przyczyn
uzasadniających możliwość wydłużenia terminu końcowego realizacji umowy okoliczności, za
które odpowiedzialność ponosi Zamawiający takich, jak;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii przez projektantów
sprawujących nadzór autorski (§ 1 ust. 4 i 5 IPU) tj. przekazanie Wykonawcy takich wyjaśnień,
wytycznych i opinii później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku o ich
wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej lub niewyczerpującej;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy zaleceń Zamawiającego (§ 2 ust. 2 i 9 IPU) tj.
przekazanie ich Wykonawcy później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku
o
ich wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej lub niewyczerpującej; pomimo, iż
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy konkretnych i wyczerpujących wyjaśnień, wytycznych
i opinii projektantów sprawujących nadzór autorski lub konkretnych i wyczerpujących zaleceń
Zamawiającego stanowi niewątpliwie leżące po stronie Zamawiającego naruszenie zasad
współdziałania wierzyciela przy wykonaniu zamówienia, które wynikają z art. 354 § 2 k.c. i art.
640 k.c.
4) art. 43 ust. 2b pkt 2 ustawy pzp oraz 7 ust. 1 ustawy pzp -
poprzez sformułowanie w treści
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia i ogłoszenia o zamówieniu w uzasadnieniu
skrócenia terminu składania ofert nie odpowiadającego faktom twierdzenia, iż skrócenie to
stało się konieczne ze względu na to, że: „Zamawiający z winy wykonawcy odstąpił od umowy
na dostosowanie i wyposażenie powierzchni udostępnianych zwiedzającym - dostawa
i
montaż elementów wystawy" - w zakresie, w jakim może to uniemożliwiać lub utrudniać
Odwołującemu ubieganie się o przedmiotowe zamówienie lub jego realizację we współpracy
z wykonawcą tamtej umowy - Tronus Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
i
nakazanie Zamawiającemu:
doprowadzenia postanowień ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia do stanu zgodnego z przepisami ustawy pzp i k.c., w szczególności poprzez
dokonanie następujących zmian:
a)
Zmianę warunków udziału w postępowaniu w rozdziale 5 ust. 1 pkt. 2 lit. b SIWZ oraz
w punkcie III
.1.3 lit. b ogłoszenia o zamówieniu, tak aby nie ograniczało możliwości ubiegania
się o zamówienie wykonawcom dysponującym personelem posiadającym doświadczenie
w
realizacji zamówień zgodnych z treścią warunku co do przedmiotu oraz wartości, tj. poprzez
skreślenie frazy „w przestrzeni muzealnej tub przestrzeni instytucji kultury”,
b)
Zmianę warunków udziału w postępowaniu w rozdziale 5 ust 1 pkt. 2 lit. c. SIWZ oraz
w punkcie II
I.1.3 lit. c ogłoszenia tak aby nie ograniczało możliwości ubiegania się
o
zamówienie wykonawcom posiadającym doświadczenie w realizacji zamówień zgodnych
z
treścią warunku co do przedmiotu oraz wartości (w zakresie dostawy z montażem elementów
mobilnych systemów wystawienniczych, złożonych z ekranów szklanych i pełnych), tj, poprzez
skreślenie frazy „w przestrzeni muzealnej lub przestrzeni instytucji kultury”,
c)
Zmianę warunków udziału w postępowaniu w rozdziale 5 ust. 1 pkt 2 lit. c. SIWZ oraz
w punkcie III.1.3 lit.
c ogłoszenia tak aby nie ograniczało możliwości ubiegania się
o
zamówienie wykonawcom posiadającym doświadczenie w realizacji zamówień zgodnych
z
treścią warunku co do przedmiotu oraz wartości (w zakresie dostawy z montażem elementów
indywidualnego (nietypowego) wyposażenia wnętrz), tj, poprzez skreślenie frazy
„w przestrzeni muzealnej lub przestrzeni instytucji kultury”,
doprowadzenia postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w zakresie
opisu przedmiotu zamówienia do stanu zgodnego z przepisami ustawy pzp i k.c.,
w
szczególności poprzez dokonanie następujących zmian:
a) przedstawienie sposobu wykonania
montażu ścian mobilnych do obudów gips-kartonowych
istniejących ścian, takiego, który będzie pozwalał na spełnienie wymogu zachowania gwarancji
na wcześniej wykonane i odebrane prace w obiekcie, w tym z uwzględnieniem wskazanego
w dokumentacji powykonawcz
ej wykonawcy robót budowlanych w obiekcie tj. F. Renewal
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna zakazu otworowania
w ścianach;
b)
uzupełnienie opisu przedmiotu zamówienia o dokumentację powykonawczą remontu
obiektu w zakre
sie instalacji elektrycznej, w celu umożliwienia oceny sposobu wykonania prac
związanych z ingerencją w ściany bez ryzyka uszkodzenia dotychczas ułożonych instalacji
i sieci;
3) doprowadzenie postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w zakresie
postanowień umownych do stanu zgodnego z przepisami ustawy pzp i k.c., w szczególności
poprzez dokonanie następujących zmian:
a) wprowadzenie w IPU
terminu, w jakim projektanci sprawujący nadzór autorski działający na
zlecenie Zamawiającego, o których mowa w § 1 ust. 4 i 5 IPU, będą zobowiązani udzielić
Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii w ramach nadzoru autorskiego, nie dłuższego niż
2 dni od dnia przekazania przez Wykonawcę wniosku o wydanie takich wyjaśnień, wytycznych,
opinii czy zaleceń;
b) wprowadzenia w IPU
terminu, w jakim Zamawiający będzie zobowiązany udzielić
Wykonawcy zaleceń, o których mowa w § 2 ust. 2 i 9 IPU, nie dłuższego niż 2 dni od
przekazania wniosku Wykonawcy o ich udzielenie;
c)
usunięcie § 2 ust. 11 IPU;
d)
usunięcie określonego w § 2 ust 18 IPU wymagania, aby Wykonawca na etapie realizacji
zamówienia przedłożył Zamawiającemu gwarancję ubezpieczeniową o sumie gwarancyjnej
równej 2.000.000,00 złotych, oraz ustaleniu wartości zabezpieczenia należytego wykonania
umowy zgodnie z art. 150 ust. 2 ustawy pzp,
e) usu
nięcie § 3 ust. 2 IPU względnie nakazanie Zamawiającemu określenia w SIWZ wzoru
takiego harmonogramu, ustalającego co najmniej układ i zakres żądanych informacji oraz
źródła finansowania poszczególnych elementów przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem
rzeczywistych potrzeb Zamawiającego i zasady proporcjonalności określonej w art. 7 ust. 1
ustawy pzp;
f)
wprowadzenia w § 3 ust 6 IPU zasady, że za datę zakończenia czynności wchodzących
w
zakres przedmiotu umowy przyjmować będzie się datę powiadomienia Zamawiającego
przez Wykonawcę o gotowości do odbioru końcowego także w przypadku, gdy w toku odbioru
końcowego zostaną stwierdzone wady nieistotne, nie uniemożliwiające korzystania
z
przedmiotu zamówienia, a następnie wady te zostaną przez Wykonawcę usunięte
w
wyznaczonym przez Zamawiającego terminie, nie krótszym jednak niż 14 dni;
g)
usunięcie z § 3 ust. 8 pkt 1 IPU zapisu, że w razie stwierdzenia przy odbiorze końcowym
wad nadających się do usunięcia Zamawiający jest uprawniony do odmowy odbioru
końcowego do czasu usunięcia wad, chyba że wady te są istotne i uniemożliwiają użytkowanie
przedmiotu zamówienia zgodnie z przeznaczeniem;
h) u
sunięcie z § 3 ust. 13 IPU;
i)
usunięcie z § 4 ust. 4 i 7 IPU wymogu, aby w uregulowanych w nich sytuacjach Wykonawca
sporządzał kosztorysy wykonane metodą kalkulacji szczegółowej;
j)
w § 5 ust. 2 IPU:
zastąpienie słowa „opóźnienie" słowem „zwłoka",
wykreślenie frazy „oraz względem szczegółowych terminów wskazanych w Harmonogramie",
zmianę stawki kar umownych na następującą: „w wysokości do 0,5% wartości wynagrodzenia
określonego w § 4 ust 1 umowy za każde rozpoczęte 24 godziny zwłoki";
k)
usunięcie § 5 ust. 3 IPU;
l)
usunięcia § 5 ust. 6 IPU;
m) usu
nięcie § 5 ust. 8 IPU względnie dodanie na końcu § 5 ust, 8 IPU zastrzeżenia
o
następującej treści: „chyba że uszkodzenie wynika z okoliczności, które nie leżą po stronie
wykonawcy lub wykonawca dobrowolnie naprawi uszkodzenie w uzgodnionym przez strony
terminie";
n)
w § 5 ust. 9 IPU:
zastąpienie słowa „opóźnienie" słowem „zwłoka",
zmianę stawki kar umownych na 200 złotych za każdy dzień zwłoki;
o)
usunięcia § 5 ust. 10 IPU;
p) usun
ięcia § 5 ust. 11 IPU względnie wprowadzenia w § 5 ust. 11 IPU zastrzeżenia, że nie
podlegają kumulowaniu kary umowne określone w § 5 ust. 1 IPU na wypadek niewykonania
zobowiązania z karami umownymi określonymi w § 5 IPU w przypadku nienależytego
wykonania zobowiązania;
q)
wprowadzenia w § 5 IPU górnego limitu kar umownych związanych z nienależytym
wykonywaniem zamówienia, które są określone w § 5 ust. 2-10 IPU, w wysokości
odpowiadającej co najwyżej wysokości kary umownej zastrzeżonej w § 5 ust. 1 IPU na
okoliczność niewykonania zamówienia tj. w wysokości nie większej niż 15% wynagrodzenia
określonego w § 4 ust. 1 umowy;
r) usu
nięcia § 6 ust. 6 IPU względnie nakazanie Zamawiającemu określenia w SIWZ wzoru
takiego raportu, ustalającego co najmniej układ i zakres żądanych informacji,
z
uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb Zamawiającego i zasady proporcjonalności
określonej w art. 7 ust. 1 ustawy pzp;
s)
usunięcia § 7 ust. 2 pkt 4 IPU;
t)
usunięcia § 7 ust. 2 pkt 5 IPU;
u) usunięcia z § 7 ust. 3 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie odstąpienia od umowy
przez Zamawiającego na tej podstawie Wykonawcy nie przysługuje jakiekolwiek
wynagrodzenie;
v)
usunięcia z § 7 ust. 7 pkt 2 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie odstąpienia od
umowy przez Zamawiającego Wykonawca może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego
z tytułu wykonanej i odebranej przez Zamawiającego bez zastrzeżeń części umowy;
w)
zmianę zapisów określonych w § 8 ust. 5 i 6 IPU w następujący sposób:
ustalenie wymogu podjęcia czynności zmierzające do usunięcia zgłoszonej wady w terminie
24 godzin od dokonania zgłoszenia, z tym zastrzeżeniem, że w biegu terminu nie będą
uwzględniane soboty i dni ustawowo wolne od pracy,
ustalenie wymogu usunięcia wady w terminie 7 dni od daty dokonania zgłoszenia;
x)
wprowadzenia w § 10 ust. 2 pkt 1 IPU w wyszczególnieniu przyczyn uzasadniających
możliwość wydłużenia terminu końcowego realizacji umowy dalszych okoliczności, za które
odpowiedzialność ponosi Zamawiający takich, jak:
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii przez projektantów
sprawujących nadzór autorski (§ 1 ust. 4 i 5 IPU) tj. przekazanie Wykonawcy takich wyjaśnień,
wytycznych i opinii później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku o ich
wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkret
nej lub niewyczerpującej;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy zaleceń Zamawiającego (§ 2 ust. 2 i 9 IPU) tj.
przekazanie ich Wykonawcy później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku
o ich wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej
lub niewyczerpującej;
y)
zmianę zapisów rozdziału 11 pkt 5 SIWZ oraz IV.1.1. ogłoszenia o zamówieniu poprzez
zamianę frazy: „Zamawiający z winy wykonawcy odstąpił od umowy na dostosowanie
i
wyposażenie powierzchni udostępnianych zwiedzającym - dostawa i montaż elementów
wystawy, co jest okolicznością niemożliwą do przewidzenia" na następującą: „Realizacja
umowy na dostosowanie i wyposażenie powierzchni udostępnianych zwiedzającym - dostawa
i montaż elementów wystawy została przerwana w związku z odstąpieniem od umowy, co jest
okolicznością niemożliwą do przewidzenia.”
Ponadto wniósł o zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów
postępowania odwoławczego, w tym wpisu oraz innych kosztów, zgodnie z rachunkami, które
zostaną przedstawione na rozprawie.
Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania, gdyż w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego ww. przepisów ustawy, interes Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia - Odwołujący, poprzez dokonanie opisu przedmiotu zamówienia i w zakresie
żądania dokumentowania zgodności oferty z wymaganiami Zamawiającego w sposób
naruszający przepisy ustawy został pozbawiony uczestnictwa w postępowaniu na uczciwych
i
zgodnych z prawem warunkach, w tym możliwości złożenia ważnej i konkurencyjnej oferty,
a tym samym O
dwołujący został narażony na szkodę. Gdyby nie naruszający przepisy opis
przedmiotu zamówienia i inne zaskarżone elementy SIWZ Odwołujący mógłby z powodzeniem
ubiegać się o przedmiotowe zamówienie, co w razie jego uzyskania wiązałoby się
z
określonymi korzyściami finansowymi. W zakresie postanowień SIWZ ujętych w istotnych
postanowieniach umowy dodatkowo istnieje potencjalna szkoda związana z realizacją umowy
na warunkach naruszających przepisy prawa cywilnego. Interes Odwołującego wyraża się
również w tym, aby postępowanie o udzielenie zamówienia przeprowadzone zostało zgodnie
z przepisami prawa, a zawarta umowa nie była dotknięta sankcją nieważności z powodu wady
postępowania.
W dniu 30 sierpnia 2018 r. na posiedzeniu z udziałem Stron Odwołujący oświadczył,
że w związku z dokonanymi przez Zamawiającego modyfikacjami treści SIWZ wycofuje
następujące zarzuty odwołania: zarzut nr 2 oraz zarzut nr 3 lit. d, e i r oraz odpowiadające im
żądania. Dlatego też Izba prezentuje w uzasadnieniu stanowisko Odwołującego odnośnie
pozostałych zarzutów odwołania.
W uzasadnieniu zarzutu
1 odwołania - naruszenia przepisów w zakresie ukształtowania
warunków udziału w postępowaniu Odwołujący wskazał, że określając warunki udziału
w
postępowaniu Zamawiający w sposób nieuprawniony ograniczył możliwości udziału
w
postępowaniu poprzez wymóg realizacji (zarówno w przypadku doświadczenia Wykonawcy
jak i personelu Wykonawcy) na rzecz konkretnych podmiotów, tj. muzeów czy innych instytucji
kultury, gdyż tylko takie podmioty dysponują rodzajami przestrzeni wskazanymi w warunkach
(tj. przestrzeni muzealnych oraz przestrzeni instytucji kultury
), podczas gdy tożsame od strony
przedmiotu, w tym stopnia skomplikowania, jak i wartości realizacje mogą być świadczone
również na rzecz innych jednostek, np. na potrzeby targów, stoisk handlowych, show-roomów,
stoisk wystawowych, scenografii (teatralnych, filmowych, telewizyjnych) - elementy mobilnych
systemów wystawienniczych; oraz na rzecz biur, zakładów pracy, osób fizycznych - montaż
indywidualnego (nietypowego) wyposażenia wnętrz. W ocenie Odwołującego nie istnieje
żadna różnica w zakresie sposobu realizacji przedmiotu zamówienia w instytucjach kultury,
w
tym muzeach. Istotą posiadania doświadczenia w niemniejszym postępowaniu jest
realizacja zadań porównywalnych do przedmiotu zamówienia, a nie realizacja przedmiotu
zamówienia u identycznych Zamawiających. Powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt: KIO 371/17.
Zamawiający wymagając, aby doświadczenie
odpowiednio Wykonawcy i jego personelu odnosiło się wyłącznie do przestrzeni muzealnych
lub przestrzeni instytucji kulturalnych, czyli przestrzeni identycznych z przestrzeniami
organizowanymi przez Zamawiającego, oderwał treść warunków od rzeczowej potrzeby, jaką
jest wyłonienie wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówienia.
Tymczasem to, że wykonawca zrealizował dostawy zgodne przedmiotowo z treścią warunków,
ale realizacja ta nastąpiła w przestrzeni innej niż przestrzeń instytucji kultury czy muzeum, nie
oznacza, że Wykonawca nie posiada zdolności wystarczającej do ustalenia, że umożliwia on
realizację zamówienia na odpowiednim poziomie jakości. Wobec tego w zaskarżonym
zakresie warunki udziału w postępowaniu zostały ukształtowane w sposób dyskryminacyjny,
naruszający przepisy ustawy pzp. Naruszenie to ma jednocześnie istotny wpływ na przebieg
i wynik ni
niejszego postępowania, utrudniając Odwołującemu, jeśli nie uniemożliwiając,
ubieganie się o przedmiotowe zamówienie.
Przechodząc do uzasadnienia zarzutów naruszenia w zakresie ukształtowania
istotnych postanowień umowy Odwołujący podniósł:
Zarzut 3 a) i b):
§ 1 ust. 4 i 5 IPU oraz § 2 ust. 2 i 9 IPU
Zamawiający w zakresie tych zapisów wprowadził obowiązek stosowania się przez
Wykonawcę do wyjaśnień, wytycznych i opinii projektantów sprawujących nadzór autorski oraz
do zaleceń Zamawiającego wydanych w toku realizacji umowy. Zamawiający nie określił
jednak w SIWZ tego, w jakich terminach (licząc od dnia zgłoszenia przez Wykonawcę wniosku
o wydanie takich stanowisk odpowiednio do projektantów sprawujących nadzór autorski lub
Zamawiającego), będzie wykonywał swoje obowiązki poprzez zapewnienie przekazania
Wykonawcy stosowych zaleceń, wyjaśnień, wytycznych itp. Powoduje to powstanie po stronie
wykonawców ryzyka związanego z opóźnieniem przekazywania wykonawcom takich
stanowisk lub przekazywania takich stanowisk
w sposób wymijający, niekompletny,
nieprzedstawiający konkretnych propozycji rozwiązań, pozwalających wykonawcy na podjęcie
realizacji poszczególnych elementów przedmiotu zamówienia w zgodzie z takimi
stanowiskami.
Odwołujący wskazał, że może to rodzić poważne konsekwencje dla możliwości
realizacji przedmiotu zamówienia i powoduje poniesienie przez wykonawcę nieuzasadnionego
ryzyka, które wiąże się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez Zamawiającego
jego obowiązku współdziałania przy wykonaniu zamówienia, które to obowiązki wynikają
wprost z przepisów prawa tj. art. 354 § 2 k.c. oraz art. 640 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy
pzp i art. 139 ust. 1 ustawy
pzp (w zakresie projektantów sprawujących nadzór autorski
Zamawiający ponosi także odpowiedzialność za ich działania i zaniechania, jak za własne, na
mocy art. 474 k.c.
). Ryzyko to jest szczególnie dotkliwe w zestawieniu z przyjętymi w SIWZ
zapisami dot. kar umownych, które również naruszają przepisy pzp i k.c.. Powyższy stan godzi
w ocenie Odwołującego w uczciwą konkurencję w postępowaniu, a także powoduje, iż warunki
przyszłego zobowiązania zostały ukształtowane w IPU w sposób naruszający ww. przepisy
prawa i zasady współżycia społecznego, w tym zasadę uczciwości kupieckiej, a także
naruszają zasadę uczciwej konkurencji wynikającą z art. 7 ust. 1 ustawy pzp poprzez
obciążenie wykonawców ryzykiem naruszeń prawa lub zasad, które to naruszenie leży po
stronie Zamawiającego. Konieczne w związku z tym jest wykonanie żądań odwołania
związanych w szczególności z ustaleniem terminów, w jakich Zamawiający lub projektanci
sprawujący nadzór autorski będą zobowiązani do wydania wyjaśnień, wytycznych, opinii czy
zaleceń, a także aby obowiązek ich wydania był uznawany za wykonany wyłącznie wówczas,
gdy przekazane Wykonawcy stanowiska będą kompletne, konkretne i będą pozwalały na
realizację elementów przedmiotu zamówienia, których one dotyczą w zgodzie z wymaganiami
wynikającymi z umowy i przepisów prawa.
Zarzut 3 c):
§ 2 ust. 11 IPU
Odwołujący podkreślił, że nie miał żadnego wpływu na ustalenie przez Zamawiającego
z jego wcześniejszymi kontrahentami warunków gwarancji na wykonane wcześniej
w przedmiotowym obiekcie prace. Tym samym wym
óg wprowadzony w § 2 ust. 11 IPU usiłuje
przerzucić na Wykonawców odpowiedzialność, w stosunku do której Wykonawca nie jest
w
stanie określić zakresu ryzyk i ich ewentualnych wartości. Jeżeli Zamawiający oczekuje
zachowania gwarancji na te wcześniej wykonane i odebrane prace, to powinien ustalając treść
SIWZ uzgodnić z podmiotami, które wykonywały tamte prace i udzieliły na nie gwarancję,
sposoby realizacji prac objętych niniejszym zamówieniem, które pozwalają na zachowanie
gwarancji tamtych podmiotów. W obecnej chwili zapis § 2 ust. 11 IPU świadczy o próbie
przerzucenia
na wykonawców odpowiedzialności za ewentualne zaniechania po stronie
Zamawiającego, które mogły zaistnieć na etapie kształtowania przez Zamawiającego
warunków gwarancji z wcześniejszymi kontrahentami. Już udzielając zamówienia na
wykonanie remontu obiektu
w roku 2017 r. Zamawiający przewidywał (a przy zachowaniu
należytej staranności przynajmniej mógł przewidywać), że w późniejszym okresie i w ramach
odrębnych postępowań będzie poszukiwał wykonawców do realizacji prac wyposażeniowych,
które są przedmiotem niniejszego zamówienia. Już udzielając zamówienia na remont obiektu
Zamawiający mógł i powinien zadbać o uzgodnienie z wykonawcą tego remontu takich
warunków realizacji, w tym warunków gwarancji, które pozwalałyby na jej zachowanie pomimo
wykonania w późniejszym okresie przez innych wykonawców prac w zakresie aranżacji
wnętrz, montażu mebli i wyposażenia. Podobnie kształtując opis przedmiotu w niniejszym
postępowaniu Zamawiający mógł i powinien tak ustalić jego kształt, aby nie kolidował on
z zachowaniem upr
awnień z tytułu gwarancji wykonawcy remontu lub innych wcześniej
wyko
nanych w obiekcie prac. Jeżeli Zamawiający zaniechał na etapie przygotowania
i
realizacji inwestycji zabezpieczenia swojego interesu w powyższym zakresie, to nie powinien
usiłować przerzucić odpowiedzialności za te zaniechania na wykonawców ubiegających się
o
przedmiotowe zamówienie. Tym bardziej, że kształtując treść przyszłego zobowiązania
Zamawiający zaniechał sprecyzowania okoliczności, za które dokładnie mieliby wziąć
odpowiedzialność Wykonawcy, poza okolicznościami za które odpowiadają oni na zasadzie
art. 471 k.c.
Dodatkowo ze względu na brak precyzyjnego określenia zakresu rozszerzanej
w
§ 2 ust. 11 IPU odpowiedzialności kontraktowej Wykonawcy, postanowienia tego ustępu
należy uznać w opinii Odwołującego za naruszające zasadę dokładnego określenia
okoliczności, za które dodatkowo może ponosić odpowiedzialność Wykonawca. Stanowi więc
ono także naruszenie art. 473 § 1 k.c.
Zarzut 3 f) i g):
§ 3 ust. 6 IPU oraz § 3 ust 8 pkt 1 IPU
Zgodnie z art. 643 k.c.
Zamawiający jest zobowiązany odebrać dzieło, które
Wykonawca wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem. Zgodnie z powszechnie
akceptowanym stanowiskiem orzecznictwa dokonanie odbioru nie może być uzależnione od
braku istnienia jakichk
olwiek wad czy usterek w wykonanych pracach. Odmowa odbioru może
być uzasadniona wyłącznie w przypadku, gdy dzieło dotknięte jest wadami istotnymi, czyli
takimi, które powodują, że nie daje ono możliwości korzystania z niego zgodnie
z przeznaczeniem. Ustal
one w § 3 ust. 8 pkt 1 IPU prawo Zamawiającego, zgodnie z którym
jest on uprawniony do odmowy odbioru końcowego w sytuacji stwierdzenia w toku czynności
odbiorowych jakichkolwiek wad nadających się do usunięcia, w tym wad nieistotnych, zaburza
równowagę stron stosunku zobowiązaniowego z naruszeniem przepisów prawa i zasad
współżycia społecznego, w tym zasady uczciwości kupieckiej. Wystarczającym mechanizmem
ochrony interesów Zamawiającego w tym zakresie jest prawo żądania usunięcia wad
stosownie do treści art. 638 § 1 k.c. w zw. z art. 556-576 k.c., względnie prawo do wykonania
innych uprawnień z tytułu rękojmi za wady, takich, jak prawo do żądania obniżenia
wynagrodzenia uregulowane w art. 560 § 1 k.c. Powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego
w Krakowie, I ACa 1720/16, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., V CSK 99/07, wyrok SN
z dnia 21 stycznia 2015 r., IV CSK 214/14,
wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach, V ACa
876/13. Odwołujący podniósł, że skoro zgodnie z przepisami k.c. Zamawiający nie jest
uprawniony do o
dmowy czy wstrzymania odbioru końcowego w razie stwierdzenia nieistotnych
wad wykonanego przedmiotu zamówienia, to należy także uznać, że sytuacja taka powinna
znaleźć odzwierciedlenie w treści § 3 ust. 6 IPU. Jak wynika bowiem z jednolitego stanowiska
orz
ecznictwa jeśli nawet w toku czynności odbiorowych Zamawiający stwierdzi wady
nieistotne, to za datę wykonania zobowiązania powinna być uznana data zgłoszenia gotowości
przedmiotu zamówienia do odbioru. Możliwość uznania, że nawet w razie stwierdzenia wad
nieistotnych Zamawiający za dzień wykonania zamówienia będzie mógł uznawać dzień,
w
którym przedmiot zamówienia będzie pozbawiony jakichkolwiek wad, w tym wad
nieistotnych, stanowi naruszenie art. 643 k.c.
i naruszenie natury stosunku zobowiązaniowego,
jak
im jest umowa o dzieło. Tym bardziej godzi to w zasadę równości stron stosunku
zobowiązaniowego, że w połączeniu z zapisami m.in. § 5 ust. 2 umowy, grozi to Wykonawcy
zapłatą kar umownych w kwotach rażąco przewyższających ew. dolegliwości, które mogłyby
dl
a Zamawiającego wynikać z usuwania wad nieistotnych przez określony w umowie,
rozsądny czas od odbioru końcowego. Wystarczającym zabezpieczeniem interesów
Zamawiającego w tym zakresie są wszelkie uprawnienia z tytułu rękojmi za wady, które
wynikają obecnie z art. 638 § 1 k.c. w zw. z art. 556-576 k.c. Wobec powyższego należy
stwierdzić, że dotychczasowa treść § 3 ust. 6 IPU oraz § 3 ust. 8 pkt 1 IPU narusza przepisy
ustawy pzp, co powoduje, że w ocenie Odwołującego zasadne są odnoszące się do nich
zarzuty i żądania odwołania.
Zarzut 3 h):
§ 3 ust. 13 IPU
Odwołujący zaznaczył, że ustawa pzp nie pozwala na ukształtowanie terminów zwrotu
zabezpieczenia, a także jego części ew. zatrzymanej na okres rękojmi za wady w sposób
odmienny tj. d
alej idący niż zapisy ustawowe. W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający
oczekuje w SIWZ (rozdział 13 pkt 3) wydłużenia okresu gwarancji na przedmiot zamówienia
w
stosunku do terminów ustawowych (art. 577 § 4 k.c.). W związku z tym okres gwarancji przy
realizacji przedmiotowego zamówienia, w zależności od treści oferty może wynosić od 60 do
72 miesięcy. Jednocześnie w SIWZ nie ma zapisów, które ustalałyby wydłużenie okresu
rękojmi za wady przedmiotu zamówienia. W tym zakresie obowiązuje zatem ustawowy okres
rękojmi wynoszący 2 lata (art. 568 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c.). Tym samym sprzeczne
z przepisami ustawy
zdaniem Odwołującego są wymagania ustalone w § 3 ust. 13 IPU,
w
ramach których Zamawiający usiłuje powiązać termin na zwrot zabezpieczenia należytego
wykonania umowy
z upływem okresu gwarancji, a nie z upływem okresu rękojmi za wady.
Je
dnocześnie zapis § 3 ust. 13 IPU jest w tym zakresie sprzeczny z § 11 ust. 5 pkt 1 i 2 IPU,
który określa prawidłowe terminy zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy
w
sposób zgodny z art. 151 ustawy pzp.
Zarzut 3 i):
§ 4 ust. 4 i 6 IPU
Dalej Odwołujący podniósł, że opisane w § 4 ust. 4 i 6 ipu wymogi, aby
w
uregulowanych w nich sytuacjach Wykonawca sporządzał kosztorysy wykonane metodą
kalkulacji szczegółowej stanowią naruszenie przepisów ustawy pzp, w tym art. 33 ust. 1 pkt 1
ustawy
pzp oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie
określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych
kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych
w programie funkcjonalno-
użytkowym. Uregulowana w tych przepisach metoda kalkulacji
szczegółowej odnosi się do zamówień innego rodzaju, niż przedmiotowe zamówienie, tj. do
zamówień na roboty budowlane. To powoduje, że nie jest możliwe, ani też celowe, spełnienie
żądań Zamawiającego w tym zakresie. Co więcej, sposób ukształtowania w tym zakresie
wymagań w § 4 ust. 4 i 6 IPU świadczy o braku proporcjonalności w ustaleniu tych wymagań,
względem rzeczowej potrzeby Zamawiającego i charakteru przedmiotowego zamówienia.
Świadczy o tym m.in. zapis § 4 ust. 7 IPU, który w przypadku zdarzenia o zbliżonym
charakterze, czyli w razie uj
awnienia się konieczności wykonania prac dodatkowych
przewiduje wymóg sporządzenia przez Wykonawcę kosztorysu tych prac, ale bez wymogu aby
taki kosztorys był sporządzony metodą kalkulacji szczegółowej. Tym samym za zasadny
w
ocenie Odwołującego należy uznać przedmiotowy zarzut oraz związane z nim żądanie
wprowadzenia zmiany zapisów SIWZ w zakresie § 4 ust. 4 i 6 IPU.
Zarzut 3 s):
§ 7 ust. 2 pkt 4 IPU
Odwołujący podniósł, że Zamawiający zastrzegł w tym przepisie uprawnienie do
odstąpienia od umowy w przypadku braku realizacji zaakceptowanego przez Zamawiającego
harmonogramu, pomimo pisemnego wezwania do realizacji jego postanowień. Jednocześnie
prawo do odstąpienia od umowy w tym zakresie nie zostało ograniczone do naruszeń
harmonogramu o charakterze istotny
m, mogącym wpływać na realizację całości przedmiotu
zamówienia w terminie końcowym, określonym w § 3 ust. 1 umowy. Powoduje to, że po stronie
Wykonawców zapis § 7 ust. 2 pkt 4 IPU rodzi niepewność co do trwałości zobowiązania, które
mogłoby zostać wygaszone także z błahych powodów. Z tym z kolei wiąże się także
niepewność co do zakresu ewentualnej odpowiedzialności względem Wykonawcy z tytułu kar
umownych zastrzeżonych w § 5 ust. 1 IPU. Tym samym należy uznać, że ten zapis IPU
stanowi naruszenie przepisów pzp i k.c., które powinno zostać wyeliminowane poprzez
wykonanie żądań niniejszego odwołania.
Zarzut 3 t):
§ 7 ust. 2 pkt 5 IPU
W tym przepisie Zamawiający zastrzegł na swoją rzecz uprawnienie do odstąpienia od
umowy w przypadku dwukrotnej odmowy akceptacji harmonogramu rzeczowo-finansowego
przez Zamawiającego, bez ograniczenia prawa odstąpienia na tej podstawie wyłącznie do
naruszeń umowy o charakterze istotnym, mogącym wpływać na realizację całości przedmiotu
zamówienia w terminie końcowym, określonym w § 3 ust. 1 umowy, a także pomimo braku
ustalenia w SIWZ oczekiwanego wzoru takiego harmonogramu, ustalającego co najmniej
układ i zakres żądanych informacji oraz źródła finansowania poszczególnych elementów
przedmiotu zamówienia. To powoduje po stronie Wykonawców niepewność co do trwałości
zobowiązania, które mogłoby zostać wygaszone także z błahych powodów lub z powodów
zupełnie arbitralnych, związanych z ustalaniem wymagań co do treści i formy harmonogramu
dopiero na etapie realizacji zamówienia. Z tym z kolei wiąże się także niepewność co do
zakresu ewentualnej odpowiedzialności względem Wykonawcy z tytułu kar umownych
zastrzeżonych w § 5 ust. 1 IPU. Przy obecnym kształcie SIWZ w tym zakresie Wykonawca nie
wie, jakie dokładnie naruszenie postanowień umowy może skutkować odstąpieniem przez
Zamawiającego od umowy na tej podstawie. Tym samym należy uznać, że ten zapis IPU
stanowi naruszenie przepisów pzp i k.c., które powinno zostać wyeliminowane poprzez
wykonanie żądań niniejszego odwołania.
Zarzut 3 u), v):
§ 7 ust. 3 IPU oraz § 7 ust. 7 pkt 2 IPU
Wprowadzone przez Z
amawiającego w tych zapisach IPU zastrzeżenia ograniczające
uprawnienia Wykonawcy do uzyskania zapłaty za zrealizowane w ramach umowy świadczenia
w sytuacji, gdy Zamawiający odstąpił od umowy, stanowią naruszenie bezwzględnie
obowiązujących przepisów prawa cywilnego, w tym art. 494 § 1 k.c. w zw. z art 405 k.c.
Przepisy te regulują, że w razie odstąpienia od umowy wzajemnej strony mają zwrócić sobie
wszystkie otrzymane w ramach realizacji umowy świadczenia, a jeżeli nie jest możliwy zwrot
w naturze, obowiązek zwrotu świadczeń przeradza się w obowiązek zwrotu równowartości
tych świadczeń. Decydująca w tym ostatnim wypadku jest faktyczna wartość świadczenia
uzyskanego przez daną stronę. Wprowadzenie w tym zakresie zastrzeżeń, które mogłyby
ograniczać prawo uzyskania przez Wykonawcę stosownej rekompensaty za zrealizowane
świadczenia, które pozostałyby w dyspozycji Zamawiającego, stanowi naruszenie
bezwzględnie obowiązujących przepisów art. 494 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.
Zarzut 3
w): § 8 ust. 5 i 6 IPU
Terminy ustalone w ww. zapisach IPU ni
e uwzględniają w istotności wad i ich wpływu
na korzystanie z przedmiotu zamówienia, rynkowych standardów w zakresie realizacji
świadczeń gwarancyjnych, związanych także z dostępnością urządzeń i materiałów
niezbędnych do usunięcia danej wady. Nie uwzględniają one także ewentualnych okoliczności
zależnych od Zamawiającego, takich jak umożliwienie Wykonawcy dostępu do przedmiotu
zamówienia w czasie umożliwiających wykonanie tych obowiązków. Wobec tego należy
uznać, że kształtują one zobowiązania Wykonawcy w sposób naruszający zasady uczciwej
konkurencji, dodatkowo narażając Wykonawcę na zapłatę rażąco wygórowanych kar
umowny
ch, określonych w § 5 ust. 9 IPU.
Zarzut 3 x):
§ 10 ust. 2 pkt 1 IPU
Zam
awiający w § 10 ust. 2 pkt 1 IPU, stosownie do wymogów art. 144 ust. 1 pkt 1
ustawy
pzp ustalił klauzulę dotyczącą możliwości przesunięcia końcowego terminu wykonania
zamówienia. Kształtując treść klauzuli Zamawiający zaniechał jednak wprowadzenia
w
wyszczególnieniu przyczyn uzasadniających możliwość wydłużenia terminu końcowego
realizacji umowy okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi Zamawiający takich, jak:
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii przez projektantów
sprawujących nadzór autorski (§ 1 ust. 4 i 5 IPU) tj. przekazanie Wykonawcy takich wyjaśnień,
wytycznych i opinii później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku o ich
wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej lub nie
wyczerpującej;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy zaleceń Zamawiającego (§ 2 ust. 2 i 9 IPU) tj.
przekazanie ich Wykonawcy później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku
o ich wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej
lub niewyczerpującej;
pomimo, iż opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy konkretnych i wyczerpujących wyjaśnień,
wytycznych i opinii projektantów sprawujących nadzór autorski lub konkretnych
i
wyczerpujących zaleceń Zamawiającego jest naruszeniem zasad współdziałania wierzyciela
przy wykonaniu zamówienia, które wynikają z art. 354 § 2 k.c. i art. 640 k.c.
Odwołujący wskazał, że dodatkowo tym stanowiskom Zamawiającego lub projektantów
Zamawiający nadał istotne znacznie. Mogą one stosownie do zapisów § 1 i 2 IPU kształtować
sposób wykonania przedmiotu zamówienia. Tym samym przekazywanie Wykonawcy tych
stanowisk w sposób nierzetelny lub opieszały ma niezwykle istotny wpływ na możliwość
wykonania przedmiotu zamówienia w pierwotnie ustalonym terminie (§ 3 ust. 1 IPU).
Zaniechanie wyraźnego przewidzenia możliwości dokonania zmian w razie opóźnienia
w przekazywaniu takich stanowisk lub w razie przekazywania ich w postaci niekonkretnej lub
niewyczerpującej (co należy traktować w sposób równoważny do opóźnienia w ich
prz
ekazaniu, gdyż uzyskanie opinii czy zaleceń nie nadających się do wdrożenia powoduje,
że nie ustaje przeszkoda w wykonaniu zamówienia). Dodatkowo opóźnienie względnie
przekazanie wytycznych, opinii czy zaleceń w stanie nienadającym się do wdrożenia przy
re
alizacji zamówienia niewątpliwie należą do zdarzeń leżących po stronie Zamawiającego.
Tym samym czas trwania przeszkód w tym zakresie powinien być uwzględniony przy zmianie
terminu końcowego wykonania zamówienia na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 IPU.
W zakres
ie zarzutów dotyczących kar umownych Odwołujący podniósł, że
Zamawiający stosownie do art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy pzp jest uprawniony do kształtowania
istotnych postanowień przyszłej umowy o zamówienie publiczne. W tym zakresie Zamawiający
jest uprawniony
do kształtowania postanowień umowy, ale jednocześnie musi postępować
w tym zakresie w granicach wyznaczonych przepisami p
rawa. Swoboda umów, określona
w art. 353
k.c.
znajduje zastosowanie w zamówieniach publicznych na zasadzie odesłań
określonych w art. 14 ust. 1 oraz art. 139 ust. 1 ustawy pzp. Swoboda ta nie jest jednak
nieograniczona, nie stanowi dowolności kształtowania postanowień umowy. Zamawiający jest
przede wszystkim zobowiązany do zachowania wynikającej z art. 353
k.c.
reguły, aby treść
lub ce
l umowy nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom
współżycia społecznego. Ponadto uprawnienie Zamawiającego do ukształtowania w SIWZ
warunków umowy doznaje ograniczenia wynikającego z ustalonego w art. 5 k.c. zakazu
nadużywania prawa podmiotowego. Dodatkowym ograniczeniem w tym zakresie są zasady
określone w art. 7 ust. 1 ustawy pzp, w szczególności zasada uczciwej konkurencji oraz
zasada proporcjonalności. Ta ostatnia zasada zobowiązuje Zamawiającego do stosowania w
postępowaniu takich środków, które są adekwatne do realizacji danego celu i proporcjonalne
do jego istoty, a więc jak najmniej dotkliwe dla wykonawców. To powoduje, że wprowadzane
do SIWZ postanowienia o karach umownych nie powinny zaprzeczać charakterowi prawnemu
instytucji kary umownej, którego celem jest przede wszystkim zapewnienie naprawienia
szkody wyrządzonej Zamawiającemu z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania
zobowiązania przez Wykonawcę. Nie mogą one przyjmować sankcji oderwanej od wagi
danego naruszenia obowiązków, ani też prowadzić do nieuprawnionego wzbogacenia
Zamawiającego kosztem Wykonawcy. Powołał się na wyrok SN z dnia 29 listopada 2013 r.,
ICSK 124/13, wyrok KIO z dnia 31 lipca 2015 r., KIO 1519/15, wyrok KIO z dnia 4 grudnia
2015 r., KIO 2546/15.
Z ostrożności procesowej Odwołujący wskazał też, że fakt, iż w razie
rażącego wygórowania kar umownych Wykonawca może odwołać się do ochrony sądowej
i
żądać miarkowania kary umownej (art. 484 § 2 k.c.), nie oznacza, że Zamawiający jest
uprawniony do ukształtowania od początku ustalania treści stosunku prawnego w SIWZ kar
umownych rażąco wygórowanych, w wysokości zaburzającej równowagę stron
i
ekwiwalentność świadczeń. Takie działanie należy traktować jako naruszenie natury
stosun
ku prawnego i nadużycie przysługującego Zamawiającemu prawa podmiotowego do
ustalenia w SIWZ istotnych postanowień umowy. Uznanie takich działań Zamawiającego za
uprawnione prowadzić mogłoby w skrajnych przypadkach do tego, że aby uzyskać znaczną
część wynagrodzenia Wykonawca zmuszony byłby dochodzić jego zapłaty przed sądem,
zmuszony zdać się na uznanie sądu w zastosowaniu art. 484 § 2 k.c., co ze względu na
praktykę postępowań sądowych odkładałoby uzyskanie zapłaty o wiele lat od realizacji
zamówienia. Dlatego czynności Zamawiającego prowadzące do takich sytuacji nie mogą być
uznane za wykonywanie prawa z art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy pzp.
W związku z powyższym
postanowienia SIWZ, które w tym zakresie naruszają w sposób rażący zasadę równości stron
stosunku
zobowiązaniowego czy też prowadzą do zaprzeczenia ekwiwalentności świadczeń
stron, nie mogą być uznane za zgodne z przepisami ustawy pzp i powinny zostać
wyeliminowane.
Podobnie naruszeniem przepisów pzp i k.c. jest wprowadzenie do SIWZ kar
umownych, które nie precyzują rodzaju naruszenia, przy którego wystąpieniu Wykonawca
byłby zobowiązany do zapłaty kary. Odwołujący powołał się na orzecznictwo Izby: wyrok KIO
z dnia 23 czerwca 2017 r., KIO 1117/17, KIO 1128/17), wyrok z dnia 11 lipca 2014 r., KIO
Powyższym wymaganiom uchybiają zapisy § 5 ust. 2, 3, 6, 8, 9,10 i 11 IPU. Nie
można także nie zwrócić uwagi w ocenie Odwołującego, że pełna kompensacja ew. szkód,
których mógłby doznać Zamawiający w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania
zamówienia przez Wykonawcę może nastąpić na ogólnych zasadach odpowiedzialności
określonych w art. 471 k.c. (służy temu m.in. ustalone w § 5 ust. 13 IPU prawo żądania
odszkodowania przewyższającego wysokość kar zastrzeżonych umownych). W takiej sytuacji
Zamawia
jący ma zarówno możliwość żądania naprawienia szkody w pełnym zakresie, jak
i
możliwość zaspokojenia związanych z tym wierzytelności poprzez ich zaspokojenie
z
zabezpieczenia należytego wykonania umowy, względnie ich potrącenia z wierzytelnościami
Wykonawc
y o zapłatę wynagrodzenia. To również przemawia za uznaniem, że kształtując
postanowienia § 5 IPU w zakresie kar umownych Zamawiający dopuścił się naruszenia
przepisów mającego lub co najmniej mogącego mieć wpływ na wynik postępowania.
Zarzut 3 j):
§ 5 ust. 2 IPU
Zamawiający w § 5 ust. 2 IPU ukształtował kary umowne, jako kary za opóźnienie
odpowiednio w
wykonaniu zamówienia względem terminów określonych w § 3 ust. 1 umowy
oraz względem szczegółowych terminów wskazanych w harmonogramie rzeczowo-
finansowy
m (dalej: harmonogram), który z kolei jest zdefiniowany w § 3 ust. 2 IPU. Jest to
nieuprawnione odejście od obowiązującej zgodnie art. 471 i nast. k.c. zasady, że dłużnik
odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, chyba że są one
nas
tępstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Wystarczającą
ochroną dla Zamawiającego w tym zakresie jest z pewnością wynikająca z art. 471 i nast.
(i
znajdująca pełne zastosowanie do kar umownych uregulowanych w art. 483 i 484 k.c.)
zasada domniemania zawinienia, która powoduje, że aby uniknąć naliczenia kar umownych
dłużnik (tu Wykonawca) musi udowodnić, że nie ponosi winy za naruszenie umowy, w tym
przypadku za opóźnienie w wykonaniu zamówienia. Odwołujący zaznaczył, że przyjmuje się
co prawda, że zgodnie z art. 473 § 1 k.c. dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność
za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych
okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi (np. za opóźnienie, a nie
zwłokę w wykonaniu zobowiązania). Jednak jak wskazuje orzecznictwo: Jeżeli strony chcą
rozszerzyć odpowiedzialność dłużnika, to zgodnie z art. 473 § 1 k.c. muszą w umowie wskazać
(oznaczyć, wymienić), za jakie inne - niż wynikające z ustawy - okoliczności dłużnik ma ponosić
odpowiedzialność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2010 r., II CSK 180/10).
Okoliczności te zatem muszą być w umowie wyraźnie określone (wyrok SN z dnia 27 września
2013 r.
I CSK 748/12). Co więcej, w orzecznictwie podkreśla się, że swoboda umów w tym
zakresie ograniczona jest zgodnie z art. 56 k.c. przez postanowienia ustaw, zasady współżycia
społecznego oraz właściwości stosunku prawnego. Ponieważ jednak zgodnie z art. 56 k.c.
czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają
z
ustawy, z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów, a w świetle art. 353
k.c.
swoboda umów ograniczona jest właściwościami (naturą) stosunku prawnego, przepisami
ustawy oraz zasadami współżycia społecznego. Orzecznictwo stwierdza wyraźnie, że strony:
„nie mogą zatem przyjąć, że dłużnik będzie zobowiązany do zapłaty kary umownej także
w
sytuacji, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest spowodowane
okolicznościami, za które odpowiedzialność ponosi wierzyciel" (wyrok SN z dnia 27 września
2013 r. I CSK 748/12).
Powołał się na wyrok SN z 6 maja 1970 r., I CR 145/70). Uregulowanie
odpowiedzialności Wykonawcy z tytułu kar umownych określonych w § 5 ust. 2 IPU stanowi
przekroczen
ie granic swobody umów, w tym sprzeciwia się naturze stosunku prawnego
i
zasadom współżycia społecznego takim, jak rzetelność i uczciwość kupiecka (lub szerzej:
rzetelność i uczciwość w stosunkach handlowych), pozwalając obciążać Wykonawcę
odpowiedzialnością za niesprecyzowane w żaden sposób okoliczności, które nie są od niego
zależne. Nawet za takie, które zależne są wyłącznie od Zamawiającego. W konsekwencji
zapisy te naruszają także uczciwą konkurencję w postępowaniu, obciążając Wykonawcę
koniecznością kalkulowania ryzyk, które nie są w żaden sposób sprecyzowane, ani też nie są
zależne od Wykonawcy. To powoduje, że złożenie oferty na takich warunkach obarczone jest
ryzykiem niemożliwym do skalkulowania i może powodować, że składane oferty będą ofertami
ni
eporównywalnymi. Powołał się na wyrok z dnia 18 maja 2015 r., KIO 897/15 oraz z dnia 31
pa
ździernika 2018 r., KIO 2163/17. Zapisy § 5 ust. 2 IPU uniemożliwiają także lub utrudniają
znacząco Wykonawcom obronę swoich interesów w postępowaniu sądowym do czego byłby
Wykonawca uprawniony, gdyby wzór umowy przewidywał odpowiedzialność z kar umownych
za zwłokę, która byłaby domniemana, ale domniemanie to mogłoby zostać przez Wykonawcę
wzruszone poprzez udowodnienie okoliczności egzoneracyjnych, w szczególności
udo
wodnienie braku zawinienia Wykonawcy w powstaniu opóźnienia. To naraża Wykonawcę
na poniesienie odpowiedzialności nawet w przypadku naliczenia kar umownych za opóźnienie
zawinione przez samego Zamawiającego. Także w takim zakresie należy uznać, że zapisy te
naruszają zasady uczciwej konkurencji, którymi powinien kierować się w postępowaniu
Zamawiający. Co więcej, kary umowne określone w § 5 ust. 2 IPU są karami ustalonymi
w
wysokości, która jest rażąco wygórowana względem wartości przedmiotowego zamówienia.
Kary umowne za opóźnienie w realizacji przedmiotowego zamówienia są bowiem
ukształtowane w zupełnym oderwaniu od oceny istotności ewentualnego naruszenia umowy
w tym zakresie. Już 8-dniowe opóźnienie w wykonaniu przedmiotu zamówienia powoduje
obowiązek zapłaty kar na poziomie większym, niż zastrzeżona w § 5 ust. 1 IPU kara umowna
zastrzeżona na wypadek niewykonania zamówienia (!), podczas gdy dolegliwość jednej
i
drugiej sytuacji dla Zamawiającego jest zupełnie nieporównywalna. Powoduje to, że brak
wykonania zamówienia choćby w najmniejszej części byłby karany w sposób mniej dotkliwy,
niż relatywnie niewielkie opóźnienie w wykonaniu zamówienia. Dodatkowo naruszeniem
właściwości zobowiązania i naruszeniem zasady równości stron stosunku zobowiązaniowego
jest niewątpliwie ukształtowanie możliwości żądania przez Zamawiającego zapłaty kary
umownej nie tylko za niedochowanie końcowego terminu wykonania umowy (§ 3 ust. 1 IPU),
ale także za naruszenie szczegółowych terminów wskazanych w harmonogramie rzeczowo-
finansowym.
Treść § 5 ust. 2 IPU w tym zakresie ustanawia odpowiedzialność za potencjalnie
nieograniczony zestaw naruszeń umowy, który nie może być określony przez Wykonawcę na
etapie składania oferty czy na dzień podpisania umowy. Katalog możliwych naruszeń umowy
będzie bowiem uzależniony od wymagań Zamawiającego co do kształtu harmonogramu.
Wymagania co do formy i zakresu informacji, jakie mają się znaleźć w harmonogramie nie są
bowiem w żadnym zakresie przedstawione w SIWZ. To pozwala Zamawiającemu na arbitralne
kształtowanie na etapie realizacji umowy zakresu wymagań, których niespełnienie grozi
Wykonawcy zapłatą kar umownych. Dodatkowo kary te wg treści § 5 ust. 2 IPU w zw, z § 5
ust. 11 IPU
mogą podlegać kumulowaniu, co powoduje, że Wykonawcy grozi zapłata kar
umownych naliczanych za naruszenie terminów wynikających z harmonogramu dla każdej
z
pozycji rzeczowych, nawet jeśli dotyczyłyby pozycji odnoszących się do prac o charakterze
zbliżonym czy wręcz tożsamym, a rozdzielonym np. jedynie ze względu na różne źródła
finansowania poszczególnych elementów przedmiotu zamówienia (§ 3 ust. 2 IPU). Sposób
ukształtowania w IPU tej kary umownej powoduje także zupełne oderwanie odpowiedzialności
Wykonawcy od istotności takiego naruszenia, rozumianego jako wpływ na wykonanie całego
zamówienia. Potencjalnie Zamawiający mógłby żądać zapłaty kar za liczne naruszenia
terminów cząstkowych, pomimo ich czysto formalnego znaczenia i pomimo dochowania
końcowego terminu wykonania zamówienia. Podobnie zapis § 5 ust. 2 IPU grozi Wykonawcy
odpowiedzialnością z tytułu kar umownych nawet w razie braku winy wykonawcy
w
niedochowaniu terminów szczegółowych. Podsumowując Odwołujący zaznaczył, że zapis
§ 5 ust. 2 IPU w zakresie, w jakim wprowadza kary umowne za naruszenie szczegółowych
terminów, jakie mają być ustalone w harmonogramie, Zamawiający wprowadza karę umowną,
która może przysługiwać za niesprecyzowane dokładnie naruszenia umowy, co powoduje, że
Wykonawca składając ofertę nie jest w stanie przewidzieć ew. zakresu swojej
odpowi
edzialności z tego tytułu, a w konsekwencji prowadzić to może do nieuzasadnionego
wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy. Dodatkowo ustalenie w § 5 ust. 2 IPU
kar umownych za naruszenie terminów szczegółowych ustalonych w harmonogramie należy
także uznać za działanie niezgodne z wynikającą z art. 7 ust. 1 ustawy pzp zasadą
proporcjonalności. W sytuacji przewidzenia już w SIWZ kar umownych za naruszenie
końcowego terminu wykonania umowy (§ 3 ust. 1 IPU), a także wobec możliwości dochodzenia
przez Zamaw
iającego odszkodowania przewyższającego wartość kar umownych (§ 5 ust. 13
IPU
), nie można uznać aby interes Zamawiającego w tym zakresie nie był już należycie
zabezpieczony. Kary
umowne ustalone w § 5 ust. 2 IPU są ponadto ustalone na poziomie
rażąco wygórowanym w stosunku do ewentualnych dolegliwości i konsekwencji, jakie może
ponosić Zamawiający w związku z niedochowaniem ustalanych w tym przepisie terminów.
Biorąc pod uwagę wartość ofert złożonych w poprzednio przeprowadzonym przez
Zamawiającego przetargu (od 1 780 930,53 zł do 2 423 000,00 zł) kary te mogą być naliczane
na kwotę nawet ok, 48 460,00 złotych dziennie. Przy przekroczeniu tylko jednego z tych
terminów o jedyne 8 dni, kara naliczona na tej podstawie może wynieść nawet ok. 387 680,00
złotych (!), co powoduje, że będzie ona przekraczać wartość kary umownej, którą Zamawiający
zastrzegł w przypadku niewykonania zobowiązania, a która wynosi 15% wartości
wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 umowy. Także w praktyce obrotu gospodarczego,
w tym w ram
ach rynku zamówień publicznych, kary umowne związane z naruszeniem terminu
wykonania zobowiązania nie są kształtowane na poziomie większym, niż 0,5% wartości
wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki. Tymczasem kary umowne uregulowane w § 5 ust 2 IPU
zostały przez Zamawiającego ustalone na poziomie 4 razy większym, niż stawki stosowane
w
praktyce przy zamówieniach tego rodzaju. To, że w razie rażącego wygórowania kar
umownych Wykonawca może odwołać się do ochrony sądowej i żądać miarkowania kary
umownej (art. 484
§ 2 k.c.), nie oznacza, że Zamawiający jest uprawniony do ukształtowania
w SIWZ kar umownych rażąco wygórowanych. Takie działanie należy traktować jako
naruszenie natury stosunku prawnego i nadużycie przysługującego Zamawiającemu prawa
podmiotowego do ust
alenia w SIWZ istotnych postanowień umowy.
Zarzut 3 k):
§ 5 ust. 3 IPU
Przedmiotowe zamówienie jest zamówieniem na dostawy. Umowa, która będzie
zawarta w następstwie przetargu, nie będzie kwalifikowana jako umowa o roboty budowlane
uregulowana w art. 647 i nast. k.
c. Wobec powyższego po stronie Zamawiającego nie
powstaną żadne obowiązki wynikające z art. 647
k.c.
, w szczególności nie powstanie
odpowiedzialność solidarna Zamawiającego z Wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia
należnego ew. zatrudnionym przy realizacji zamówienia podwykonawcom czy dalszym
podwykonawcom. Podobnie do
przedmiotowego postępowania i umowy zawartej w jego
wyniku nie będą znajdować żadnego zastosowania przepisy art. 143a-143d ustawy pzp,
w
szczególności Zamawiający nie będzie miał obowiązku bezpośredniej zapłaty
wynagrodzenia należnego podwykonawcom realizującym roboty budowlane, dostawy i usługi
na rzecz wykonawcy. W IPU
Zamawiający nie wprowadził także żadnych zapisów, które
wprowadzałyby po jego stronie uprawnienie do kontrolowania rozliczeń finansowych między
wykonawcą a jego ewentualnymi podwykonawcami czy dalszymi podwykonawcami. IPU nie
przewidują też żadnych szczegółowych zasad dotyczących zgłaszania Zamawiającemu takich
podwykonawców czy dalszych podwykonawców, niezależnie od tego, jakiego rodzaju i w jakim
zakresie prace mieliby oni realizować w ramach powierzonego sobie podwykonawstwa.
Wszelka odpowiedzialność za dokonywanie płatności na rzecz podwykonawców lub dalszych
podwykonawców, stosownie do przepisów k.c., obciążą więc kontrahentów tych
podwykonawców lub dalszych podwykonawców. To powoduje, że po stronie Zamawiającego
nie występuje żaden uzasadniony interes, który mógłby być chroniony poprzez zastrzeżenie
kary umown
ej uregulowanej w § 5 ust. 3 IPU. Jednocześnie ustalona w § 5 ust 3 IPU wysokość
kary umownej jest rażąco wygórowana w stosunku do jakichkolwiek dolegliwości, których
Zamawiający mógłby doznać w razie wystąpienia okoliczności wskazanych w tym przepisie.
W konsekwencji wprowadzenie kary umownej w kształcie ustalonym w § 5 ust. 3 IPU należy
uznać za naruszające także wyrażoną w art 7 ust. 1 ustawy pzp zasadę proporcjonalności.
Zarzut 3 l):
§ 5 ust. 6 IPU
Zamawiający w zaskarżonym przepisie przewidział karę umowną za stwierdzenie
błędów w harmonogramie lub projekcie warsztatowym. Zapis ten stanowi jednak naruszenie
przepisów pzp i k.c., szczególnie groźne ze względu na to, że Zamawiający w SIWZ nie określił
precyzyjnie zakresu wymagań dotyczących treści harmonogramu, co powoduje, że
stosowanie przez niego zaskarżonej sankcji może odbywać się na arbitralnych, uznaniowych
zasadach. Zaprzecz
a to zasadzie, aby kary umowne określały precyzyjnie rodzaj naruszenia
umowy, za które może być zastosowana sankcja. Wykonawca znając treść SIWZ w jej
obecnym brzmieniu nie ma możliwości ustalenia tego, za jakie dokładnie czynności może
ponosić odpowiedzialność na zasadzie § 5 ust. 6 IPU, ani też nie jest w stanie oszacować przy
składaniu oferty związanego z tym ryzyka. Dodatkowo wprowadzona w § 5 ust 6 IPU wysokość
kary umownej w kwocie 2.000,00 złotych za każdy stwierdzony przypadek należy uznać za
rażące wygórowanie kary, które narusza równość stron stosunku zobowiązaniowego. Tym
bardziej, że kara dotyczy wyłącznie formalnych naruszeń, bez względu na charakter błędów
w
harmonogramie czy rysunkach warsztatowych, a także w oderwaniu od ich wpływu na
realiza
cję zamówienia.
Zarzut 3 m):
§ 5 ust. 8 IPU
Przedmiotowa kara umowna wprowadza odpowiedzialność Wykonawcy za
uszkodzenia obiektu lub jego w
yposażenia. Zapis § 5 ust. 8 IPU narusza jednak naturę
instytucji kary umownej, jako surogatu odszkodowania, n
akazując zapłatę kary umownej
w
oderwaniu od tego, czy Wykonawca był winny spowodowanemu uszkodzeniu, a także
wartości ewentualnej szkody z tego tytułu. Przepis § 5 ust. 8 IPU przewiduje automatyzm
stosowania sankcji, nie przewidując możliwości odstąpienia od karania Wykonawcy np. w razie
samodzielnego, dobrowolnego naprawienia uszkodzenia. Co w
ięcej, przyjęta w § 5 ust. 8 IPU
wysokość kary umownej należy uznać za rażąco wygórowaną. W praktyce przy prowadzeniu
prac w zakresie montażu mebli i elementów wyposażenia ruchomego najczęściej zdarzające
się uszkodzenia obiektu odnoszą się do zabrudzeń czy zarysowań ścian czy futryn, gdzie
wartość szkody jest minimalna i nie ma żadnego porównania z wartością kary. Dodatkowo
należy zauważyć, że wprowadzenie obowiązku zapłaty kary za każdy stwierdzony przypadek
rodzić może po stronie Zamawiającego do nieuzasadnionego wzbogacenia względem
Wykonawcy. Daje ono bowiem potencjalnie prawo do żądania zapłaty kary umownej za każde
uszkodzenie, rozumiane np. jako każdą rysę, każde wgniecenie, czy każde zadrapanie
struktury obiektu lub elementów jego wyposażenia zamontowanych przez poprzednich
wykonawców. Jednocześnie ustalona w § 5 ust. 3 IPU wysokość kary umownej jest rażąco
wygórowana w stosunku do jakichkolwiek dolegliwości, których Zamawiający mógłby doznać
w razie wystąpienia okoliczności wskazanych w tym przepisie. W konsekwencji wprowadzenie
kary umownej w kszt
ałcie ustalonym w § 5 ust. 3 IPU należy uznać za naruszające także
wyrażoną w art. 7 ust. 1 pzp zasadę proporcjonalności.
Zarzut 3 n):
§ 5 ust. 9 IPU
Zamawiający wprowadził karę umowną należną w przypadku nieusunięcia usterek lub
wad przedmiotu Umowy w
terminach określonych w § 8 IPU. Kara ta zgodnie z § 5 ust. 9 IPU
ma być naliczana w wysokości 1.000,00 złotych za każdy dzień opóźnienia, a nie zwłoki.
Jednak klauzula § 5 ust 9 IPU nie precyzuje za jakie dokładnie niezawinione przez Wykonawcę
okoliczności powodujące opóźnienie w wykonaniu tych obowiązków ma ponosić
odpowiedzialność Wykonawca. Powoduje to, że kara umowna jest w tym zakresie ustalona
w
sposób sprzeczny z art. 473 § 1 w zw. z art. 483 i 484 k.c. W pełnym zakresie pozostaje
tutaj zasadne uzasadnienie dotyczące zarzutów związanych z karami umownymi określonymi
w § 5 ust. 2 IPU. Podobnie, jak w przypadku kar określonych w § 5 ust. 2 IPU, kara ta jest
także ustalona w wysokości rażąco wygórowanej w stosunku do ewentualnych dolegliwości,
jakie ewentualna zwłoka w wykonaniu tych obowiązków mogłaby powodować po stronie
Zamawiającego.
Zarzut 3 o):
§ 5 ust. 10 IPU
Kara umown
a w prowadzona w § 5 ust. 10 IPU ma należeć się Zamawiającemu
w
przypadku innego niż określone w § 5 ust 2-9 przypadku nienależytego wykonania umowy.
To powoduje, że odpowiedzialność z tytułu kar umownych może zachodzić w przypadku
praktycznie każdego potencjalnego naruszenia umowy przez Wykonawcę, nawet naruszenia
zapisów o charakterze czysto formalnym, nie mającym istotnego znaczenia.
Odpowiedzialność tą Wykonawca ponosiłby niezależnie od tego, czy taki przypadek wynikałby
z okoliczności zawinionych przez Wykonawcę. W ekstremalnym przypadku Wykonawca
mógłby więc ponosić odpowiedzialność za okoliczności nie leżące po jego stronie, a może
nawet wręcz za okoliczności zawinione przez samego Zamawiającego. Nie może być to
uznane za zgodne z art. 473 § 1 k.c. choćby ze względu na to, że SIWZ nie precyzuje tego,
za jakie dokładnie dodatkowe okoliczności, niezawinione przez Wykonawcę, Wykonawca
miałby przyjąć na siebie odpowiedzialność na podstawie tak skonstruowanej klauzuli
umownej. Powyższe może stanowić ponadto także naruszenie art. 362 k.c., wprowadzającego
zasadę ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej w zakresie, w jakim poszkodowany
przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody. Zapis § 5 ust. 10 IPU powoduje de facto
ustalenie otwartego katalogu kar umownych, które mogłyby być naliczane przez
Zamawiającego według zupełnie uznaniowych zasad. Takie uregulowanie § 5 ust. 10 IPU
stanowi wobec tego naruszenie natury instytucji prawnej, jaką jest kara umowna. Kara
umowna zgodnie z art. 483 k.c.
może być zastrzeżona za określone przypadki niewykonania
lub nienależytego wykonania umowy. Kara umowna stanowi bowiem wyjątek od ogólnych
zasad odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, które
wynikają z art. 471 k.c. Ustalanie otwartego katalogu kar umownych sprzeciwia się więc istocie
instytucji kary umownej, a w konsekwencji narusza także przepisy ustawy pzp, co znalazło
odzwierciedlenie w ww. orzecznictwie KIO (wyrok KIO z dnia 23 czerwca 2017 r., KIO 1117/17,
KIO 1128/17, wyrok z dnia 11 lipca 2014 r. KIO 1242/14).
Co więcej, wprowadzenie takiego
u
regulowania, jak § 5 ust. 10 IPU, grozi także nieuprawnionym wzbogaceniem Zamawiającego
kosztem Wykonawcy także ze względu na to, że przedmiotowa kara została ustalona w rażąco
wygórowanej wysokości.
Zarzut 3 p):
§ 5 ust. 11 IPU
Podtrzymując w całości zarzuty dotyczące § 5 ust. 2, 3, 6, 8, 9 i 10 IPU, Odwołujący
wska
zuje ponadto, że § 5 ust. 11 IPU Zamawiający z naruszeniem przepisów prawa
wprowadził uprawnienie do kumulowania kar umownych z tytułu niewykonania zamówienia
(§ 5 ust 1 IPU), z karami umownymi za liczne przypadki nienależytego wykonania zamówienia
(§ 5 ust 2-10 IPU). Zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa Zamawiający nie jest uprawniony
do kumulowania kar umownych w takim zakresie: „nie może być kumulowana kara umowna
przewidziana za nienależyte wykonanie zobowiązania, np. kara umowna za zwłokę
w
wykonaniu zobowiązania i kara umowna za niewykonanie zobowiązania. Nie można bowiem
je
dnocześnie spełnić wymagań, od których naliczenie tych kar jest uzależnione, tj. wykonać,
choćby w sposób nienależyty, i nie wykonać tego samego zobowiązania. Wierzyciel nie może
zażądać zapłaty obu wymienionych kar umownych, gdyż wzajemnie się one wykluczają"
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 39/12, podobnie np. wyrok SN
z dnia 28 stycznia 2011 r. I CSK 315/10, wyrok SN z dnia 28 czerwca 2017 r., IV CSK 525/16).
Powołał się na wyrok KIO z dnia 1 września 2009 r., KIO/UZP 1070/09.
Zarzut 3 q): zaniechanie wprowad
zenia w § 5 IPU górnego limitu kar umownych związanych
z nienależytym wykonywaniem zamówienia
Celem zachowania elementarnej równości stron stosunku zobowiązaniowego, co jest
fundamentalną wartością przy kształtowaniu postanowień umowy wzajemnej, jaką jest umowa
o zamówienie publiczne, Zamawiający powinien kształtować zapisy IPU w sposób
proporcjonalny tj. stosując środki adekwatne do osiągnięcia zamierzonego celu,
niewykraczające ponad to co konieczne. W szczególności zaś środki takie, które nie naruszają
zasady ekwiwalentności świadczeń z umowy wzajemnej. Tymczasem uwzględniając zapisy
§ 5 ust. 2-10 IPU (podtrzymując wszystkie odnoszące się do nich zarzuty) Odwołujący wskazał
dodatkowo, że zaniechanie wprowadzenia co do tych kar górnego limitu wysokości łącznie
naliczonych z tych podstaw kar powoduje, że Wykonawca wykonując zobowiązanie
z
naruszeniem wyszczególnionych przez Zamawiającego obowiązków umownych (nawet
odnoszących się do nieistotnych, drugorzędnych bądź czysto formalnych naruszeń) może być
obciążony karami umownymi przekraczającymi wartość kar umownych, jakie Zamawiający
ustanowił z tytułu niewykonania zamówienia (§ 5 ust. 1 IPU - kara umowna do 15% wartości
zamówienia określonej w § 4 ust. 1 umowy). Powoduje to rażącą dysproporcję między
odpowiedzialnością za niewykonanie zobowiązania, a sytuacją w której zobowiązanie
zostałoby wykonane, ale ze stwierdzeniem naruszenia przez Zamawiającego pewnych
zapisów umowy np. z przekroczeniem terminu realizacji zamówienia o 8 dni. Zważywszy na
to, że w sytuacji, w której Zamawiający w ogóle nie uzyskałby świadczenia zgodnego z umową
(§ 5 ust. 1 IPU) Zamawiający żąda zapłaty kary umownej w wysokości 15% wartości
zamówienia, w ocenie Odwołującego łączny poziom kar umownych naliczanych ewentualnie
Wykonawcy z tytułu różnych przypadków nienależytego wykonania umowy także nie powinien
być wyższy od kary zastrzeżonej za niewykonanie zamówienia choćby w najmniejszym
zakresie. Brak wprowadzeni
a górnego limitu kar z tytułów oznaczonych w § 5 ust. 2-10 IPU
powoduje także brak możliwości rzetelnej oceny ryzyk, z jakimi wykonawca może spotkać się
w toku realizacji przedmiotu zamówienia. Wpływa to negatywnie na możliwość ubiegania się
o przedmiotowe
zamówienia zgodnie z zasadą uczciwej konkurencji, stosownie do treści art.
7 ust. 1 ustawy
pzp. Podobnie można uznać, aby pozostawienie dotychczasowej treści SIWZ
pozwalającej na naliczanie kar umownych z tytułów wskazanych w § 5 ust. 2-10 IPU bez
żadnego limitu było działaniem niezbędnym dla ochrony interesu Zamawiającego w sytuacji,
gdy interes Zamawiającego związany z niewykonaniem zobowiązania (§ 5 ust. 1 IPU) jest
zabezpieczany przez żądanie kary umownej na poziomie do 15% wartości zamówienia.
Wobec tego zaniechanie wprowadzenia na tym samym poziomie limitu kar umownych
z podstaw
określonych w § 5 ust. 2-10 IPU stanowi ponadto naruszenie zasady
proporcjonalności wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Odnosząc się do zarzutu 4 odwołania - rozdziału 11 pkt 5 SIWZ oraz pkt IV.1.1
Ogłoszenia o zamówieniu Odwołujący zakwestionował dopuszczalność użycia przez
Zamawiającego w uzasadnieniu skrócenia terminu składania ofert stwierdzenia, iż skrócenie
to jest konieczne ze względu na rzekome odstąpienie Zamawiającego od poprzedniej umowy
dotyczącej przedmiotowego zamówienia z winy wykonawcy. Jak wynika z wiedzy
Odwołującego, wspomniana w zaskarżonych zapisach SIWZ i ogłoszeniach od umowy tej
skutecznie odstąpił jej wykonawca, a późniejsze oświadczenie Zamawiającego nie wywołało
żadnych skutków prawnych. Nawet jeśli między Zamawiającym a Tronus Polska sp. z o.o.
istnieje spór co do skuteczności oświadczeń o odstąpieniu od umowy, to Zamawiający nie
może w czynności, jaką jest uzasadnienie skrócenia terminu składania ofert, usiłować
przesądzać rozstrzygnięcia sporu prawnego, który ostatecznie może zostać rozstrzygnięty
tylko przez Sąd. Postanowienie to narusza interes w uzyskaniu zamówienia Odwołującego
w
takim zakresie, w jakim Odwołujący rozważa ubieganie się o przedmiotowe zamówienie
wspólnie z firmą, która była Wykonawcą tamtej umowy tj. Tronus Polska sp. z o.o., czy to
poprzez wspólne ubieganie się o zamówienie, czy też przez udział tego podmiotu jako
podwykonawcy, a także podmiotu, o którym mowa w art. 22a ustawy pzp. Wobec przewidzenia
w przedmiotowym postępowaniu uprawnienia do wykluczenia wykonawcy z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 i 4 ustawy
pzp, sformułowanie użyte przez Zamawiającego
w
rozdziale 11 pkt 5 SIWZ oraz pkt IV.1.1. Ogłoszenia może stanowić dla Zamawiającego
przesłankę badania i oceny oferty ofert pod kątem ww. przesłanek odstąpienia, co może mieć
istotny wpływ na wynik postępowania. Na mocy rozdziału 6 pkt 8 i 9 SIWZ badania tych
okoliczności zostało rozszerzone także na podwykonawców, w tym podmioty, o których mowa
w art. 22a ustawy pzp.
Jest to groźne tym bardziej, że składając ofertę na formularzu (załącznik
nr 2 do SIWZ) w pkt 1 Zamawiający żąda złożenia przez wykonawców oświadczenia
o
akceptacji wszystkich warunków wynikających z SIWZ, co Zamawiający w toku badania
i
oceny ofert może traktować, jako przyznanie zasadności twierdzenia Zamawiającego
zawartego w rozdziale 11 pkt 5 SIWZ i pkt IV.1.1. Ogłoszenia. Świadczyłoby to także
potencjalnie o nierównym traktowaniu wykonawców jeżeli zaskarżony zapis znajdowałby
zastosowanie przy badaniu i ocenie ofert jedynie tych spośród wykonawców, którzy ubiegaliby
się o zamówienie wspólnie z Tronus Polska sp. z o.o., bądź też chcieliby powierzyć temu
podmiotowi realizację części zamówienia np. równocześnie z powołaniem się na jego
zdolności zgodnie z art. 22a ustawy pzp. Zarzut w tym zakresie Odwołujący podnosi
z
ostrożności procesowej. Odwołujący bowiem stoi na stanowisku, że przez czynność służącą
innemu celowi (uzasadnienie skrócenia terminu) Zamawiający nie może w skuteczny sposób
przesądzać okoliczności, które powinny być ustalane i dowodzone dopiero w toku badania
i
oceny ofert, a zwłaszcza okoliczności, w zakresie których to na Zamawiającym leży ciężar
dowodu.
Jeżeli jednak Izba uzna, że taki zapis może stanowić determinantę dla czynności
badania i oceny ofert w postępowaniu, to oznaczać będzie, że zaskarżony zapis SIWZ
i
ogłoszenia narusza przepisy ustawy pzp i dla zapewnienia uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców w postępowaniu powinien zostać zmieniony zgodnie z żądaniem
odwołania.
W dniu 21 sierpnia
2018 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie i wniósł
o
oddalenie odwołania oraz orzeczenie o kosztach. W odpowiedzi jak również w trakcie
rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający wskazał, że w odpowiedzi na pytanie jednego z wykonawców
ubiegających się o udzielenie zamówienia w dniu 10 sierpnia 2018 r. zmodyfikował treść SIWZ,
a mianowicie zawarty w rozdziale 5 ust. 1 pkt. 1 lit. c ppkt. i)
SIWZ, dlatego też w ocenie
Zamawiającego zarzut Odwołującego jest w tym zakresie bezprzedmiotowy. W ślad za zmianą
warunku
udziału w postępowaniu Zamawiający dokonał zmiany specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu zgodnie z dyspozycją art. 12a ust. 2 pkt.
1 ustawy pzp
i wyznaczył nowy termin na składanie ofert na 27 sierpnia 2018 roku.
Odnosząc się do pozostałych zarzutów dotyczących zmiany warunków udziału
w postepowaniu
Zamawiający nie wyraził zgody na dokonanie ich modyfikacji. W uzasadnieniu
Zamawiający przywołał treść art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 listopada 1996 roku o muzeach (Dz.
U. z 2018 r.
poz. 720). Zamawiający wskazał, że muzea jako podmioty powołane do ochrony
zbiorów dóbr kultury zobowiązane są do szczególnej dbałości o te dobra. Wszelkie kwestie
związane z eksponowaniem i przechowywaniem zabytków w muzeach określają szczególne
regulacj
e wydawane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w szczególności
rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przepisy powszechnie
obowiązującego prawa, dobre praktyki wprowadzane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Wykonawca, k
tóry nigdy nie zrealizował żadnego zamówienia dla muzeów czy instytucji
kultury nie zna przedmiotowych uregulowań, co negatywnie wpływa na sposób wykonania
przedmiotu zamówienia. Zamawiający zgodnie z treścią warunku udziału w postepowaniu
wymaga, aby wyko
nawca dysponował co najmniej jedną osobą posiadającą doświadczenie
polegające na pełnieniu funkcji kierownika lub zastępcy kierownika projektu co najmniej dwóch
dostaw wraz z montażem wyposażenia wnętrz oraz wyposażenia ekspozycyjnego
w przestrzeni muzealn
ej lub przestrzeni instytucji kultury o wartości 500 000,00 złotych każda.
Kierownik projektu jest osobą, która odpowiada z ramienia wykonawcy za należyte wykonanie
przedmi
otu zamówienia, to on w ocenie Zamawiającego decyduje o sposobie wykonania
zamówienia, kwestiach istotnych dla wykonywanych dostaw, ustala harmonogramy oraz
kontaktuje się z Zamawiającym. W sytuacji, gdy kierownik projektu nie posiada żadnego
doświadczenia w realizacji projektów dla muzeów czy szerzej dla instytucji kultury nie ma on
również wiedzy o specyficznych dla tego segmentu zamawiających uregulowaniach prawnych
w zakresie wykonania zamówień w sposób zapewniający bezpieczeństwo dla dóbr kultury,
zgodnych z wytycznymi konserwatorskimi obowiązującymi w muzealnictwie. Powołał się na
wy
rok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 9 kwietnia 2013 r., KIO 720/13, z dnia 14 grudnia
2012 r., KIO 2036/12, z dnia 12 kwietnia 2013 r., KIO 738/13, uchwałę z dnia 3 czerwca 2015
r., KIO/KD 30/15, z dnia 5 czerwca 2014 r., KIO 938/14, z dnia 14 marca 2017 r. KIO 371/17).
Zamawiający podkreślił, że doświadczenie wykonawcy w dostawie indywidualnych elementów
wyposażenia wnętrz do muzeów lub instytucji kultury, o których mowa w warunku udziału
w
postępowaniu określonym w rozdziale 5 ust. 1 pkt. 2 lit. c) ppkt. ii specyfikacji istotnych
warunków zamówienia jest doświadczeniem szczególnym, zaś doświadczenie w dostawie
wyposażenia dla jakichkolwiek podmiotów nie pozwala na wykazanie, że wykonawca ten daje
rękojmię należytego wykonania przedmiotu zamówienia w przedmiotowym postępowaniu.
W
dostarczonych przez wykonawcę meblach Zamawiający planuje przechowywać obiekty
będące muzealiami lub zabytkami. Dla właściwego ich przechowania materiały użyte do
produkcji mebla powinny być bezpieczne dla eksponatów i spełniać wymogi konserwatorskie.
Jeżeli wykonawca nigdy nie dostarczał mebli do muzeów nie posiada wiedzy w przedmiocie
sposobu postępowania z taki obiektami oraz na temat materiałów bezpiecznych dla obiektów
stanowiących muzealia lub zabytki. W opisie przedmiotu zamówienia zamawiający wskazał
referencyjne produkty, które powinny zostać użyte do wykonania elementów przedmiotu
zamówienie, jednakże jak to jednoznacznie wynika z treści dokumentacji projektowej dopuścił
też zastosowanie rozwiązań równoważnych. W sytuacji, gdy wykonawca nie posiada wiedzy,
jakie materiały są bezpieczne dla dóbr kultury może w sposób nawet nieumyślny narazić
obiekty na zniszczenie, które będzie nieodwracalne. Na co Zamawiający, jako muzeum nie
może wyrazić zgody. Zamawiający wskazał, iż w jego ocenie warunek w zakresie zdolności
technicznej lub zawodowej jest proporcjonalny oraz wypełnia wszelkie dyrektywy określone
w
przepisach prawa, doktrynie i orzecznictwie. Należy w szczególności wskazać, że przedmiot
zamówienia ma być realizowany na rzecz szczególnego typu zamawiającego, to jest muzeum,
do którego stosuje się nie tylko ustawę o muzeach czy ustawę o organizowaniu i prowadzeniu
działalności kulturalnej ale również szereg rozporządzeń Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego w zakresie ochr
ony i bezpieczeństwa zbiorów stanowiących muzealia i dobra
kultury, które w specyficzny sposób regulują kwestie związane z charakterystyka materiałów
użytych do produkcji wyposażenia, czy sposobu zabezpieczania zbiorów. Należy również
wskazać, iż zgodnie z kosztorysem inwestorskim szacunkowa wartość zamówienia stanowi
kwotę 1 614 083,49 złotych brutto, zaś Zamawiający wymaga wykazania przez wykonawcę
jedynie jednej dostawy wyposażenia o wartości nie mniejszej niż 300 000,00 złotych, co
stanowi 1/5 szacunkow
ej wartości zamówienia.
W zakresie zarzutów dotyczących Istotnych Postanowień Umowy Zamawiający
zaznaczył, że pismem z 14 sierpnia 2018 roku, wprowadził postanowienie § 6 ust. 8 IPU
w zakresie wprowadzenia terminu na udzielnie wykonawcy
wyjaśnień, wytycznych i opinii;
zmodyfikował treść § 2 ust. 9 IPU w zakresie wprowadzenia terminu na udzielnie wykonawcy
wyjaśnień, wytycznych i opinii.
Zamawiający nie wyraził zgody na wykreślenie § 2 ust. 11 IPU. Zamawiający wskazał,
że jako jednostka sektora finansów publicznych nie może dopuścić do sytuacji, gdy z powodu
nienależytego działania wykonawcy zniszczeniu ulegnie wcześniej wykonany i opłacony
przedmiot umowy. Dlatego też zobowiązuje wykonawcę, który ingeruje w wykonane już
przestrzenie, w przypadku utraty gwar
ancji do przejęcia jej w tym zakresie.
Zamawiający nie wyraził zgody na modyfikację treści § 3 ust. 6 IPU. Zamawiający
zaznaczył, że cywilnoprawny charakter umowy, która zostanie zawarta w wyniku
przeprowadzenia postępowania o udzielnie zamówienia publicznego to umowa o dzieło.
Dlatego też w zakresie odbioru przedmiotu umowy należy dokonać analizy właściwych
przepisów w szczególności art. 642 i art. 643 kodeksu cywilnego, analizując poglądy Sądu
Najwyższego po uchyleniu art. 637 kodeksu cywilnego. Odnosząc się do odbioru dzieła
Zamawiający wskazał na pogląd prezentowany przez Sad Najwyższy: „Oddaniem dzieła
w rozumieniu art. 642
§ 1 k.c., skutkującym nabyciem przez przyjmującego zamówienie
uprawnienia do uzyskania wynagrodzenia jest wydanie całego dzieła zgodnego z treścią
zobowiązania, a więc odpowiadającego przedmiotowemu zakresowi zobowiązania
przyjmującego zamówienie. Wówczas dopiero zamawiający zobowiązany jest odebrać dzieło
na podstawie art. 643 k.c.
, które kontrahent oddaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem,
nabywając uprawnienie do uzyskania wynagrodzenia od zamawiającego. Wyjątkiem jest tylko
sytuacja określona w art. 642 § 2 k.c., a mianowicie gdy dzieło ma być oddawane częściami,
a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna. Wówczas tylko wynagrodzenie
należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. W tej sytuacji o wydaniu
(oddaniu) dzieła skutkującego wykonaniem umowy o dzieło przesądza tylko wykonaniem
całego dzieła oznaczonego w umowie, a więc w takiej postaci, iż dzieło to spełnia cechy
zamówienia. W przeciwnym razie nie można mówić o wykonaniu umowy o dzieło przez
przyjmującego zamówienie, ponieważ nie doszło wówczas do oddania (wydania) dzieła
zgodnego z zobowiązaniem. Nie powstaje zatem ani obowiązek zamawiającego odebrania
części dzieła (art. 643 k.c.), ani nie powstaje uprawnienie przyjmującego zamówienie do
uzyskania umówionego wynagrodzenia wobec braku oddania (wydania) dzieła zgodnego
z
zobowiązaniem.” (wyrok Sadu Najwyższego z 7 grudnia 2017 roku, sygnatura akt Il CSK
„Wykładnia art. 643 k.c. uprawnia pogląd, że zamawiający nie ma obowiązku
dokonywania odbioru dzieła wadliwego. Oddanie dzieła zależy od równoczesnej aprobaty
świadczenia przez zamawiającego. Przy odbiorze dzieła i ustaleniu zgodności jego cech
jakościowych z treścią zobowiązania miarodajna jest przede wszystkim ocena
zamawiającego. Niepodobna założyć wymuszenia na zamawiającym dokonania odbioru
dzieła z wadami. Inaczej mówiąc, na gruncie art. 643 k.c. przyjmuje się, że obowiązek odbioru
dzieła wchodzi w rachubę jedynie wówczas gdy świadczenie wykonawcy odpowiada treści
zobowiązania” (wyrok Sądu Najwyższego z 12 października 2017 roku sygnatura akt IV CSK
W związku z czym Zamawiający uzależnił odbiór dzieła od należytego jego
wykonania, co jak wynika z orzecznictwa jest dopuszczalne na gruncie przepisów kodeksu
cywilnego.
Zamawiający nie wyraził zgody na modyfikację § 3 ust. 8 pkt. 1 IPU, uzasadnienie
decyzji
podobnie jak wskazane powyżej.
Zamawiający poinformował, że postanowienia § 3 ust. 13 IPU stanowi dozwoloną
przepisami prawa modyfikacj
ę odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Zgodnie z treścią art. 558 §
1 kod
eksu cywilnego: „Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć
lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie
odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych
w przepisa
ch szczególnych.” Zamawiający wydłużył ustawowy okres rękojmi o czas niezbędny
na usunięcie wad zgłoszonych w okresie gwarancji. Zgodnie z poglądem prezentowanym
przez Sąd Najwyższy takie działanie jest zgodne z powszechnie obowiązującymi przepisami
prawa:
„Przewidziany w art. 568 k.c. termin wygaśnięcia uprawnień z tytułu rękojmi może być
przedłużony umową stron” (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 5 sierpnia 2005 r.
Il CK 28/05).
Zamawiający wskazał, że nie dokona modyfikacji treści § 4 ust. 4 i 7 IPU. Zaznaczył,
że przedmiotowe zamówienie realizowane jest w ramach projektu współfinansowanego ze
środków Unii Europejskiej. Zamawiający po podpisaniu umowy przekazuje ją do kontroli, gdzie
weryfikowane są również pozycje harmonogramu rzeczowo — finansowego w stosunku do
kosztorysu inwestorskiego, w przypadku zaś jakiejkolwiek zmiany w zakresie przedmiotu
umowy Zamawiający zobowiązany jest szczegółowo wykazać jednostce wdrażającej projekty,
zakres zmian oraz w przypadku zmiany wynagrodzenia również jej wysokość. Ponadto zwrócił
uwagę na fakt, iż od postanowień harmonogramu rzeczowo — finansowego zależą terminy
odbiorów i rozliczeń za poszczególne elementy przedmiotu zamówienia, co z punktu widzenia
Z
amawiającego jest bardzo ważne, ponieważ musi z dużym wyprzedzeniem planować
płatności realizowane w ramach projektów, gdyż sam proces akceptacji faktury i wniosku
o
płatność przez jednostkę wdrażającą trwa około 21 dni od dnia założenia właściwych
dokumentów. Istotnym z punktu widzenia Zamawiającego jest również fakt, iż cywilnoprawny
charakter umowy wskazuje na to, iż jest to umowa o dzieło, zaś przepisy kodeksu cywilnego
przewidują możliwość zmiany wynagrodzenia za należyte wykonanie dzieła nawet przy
zastosowaniu wynagrodzenia ryczałtowego. Powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 24 lutego 2015 roku, sygn. akt: KIO 243/15. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny:
„Wyjątek od zasady niezmienności wynagrodzenia ryczałtowego przewiduje art. 632 § 2 k.c.
zawierający klauzulę rebus sic stantibus. Na podstawie tego przepisu przyjmujący zamówienie
może wystąpić z żądaniem podwyższenia wynagrodzenia lub rozwiązania umowy, jeżeli, po
pierwsze, po zawarciu umowy nastąpiła zmiana stosunków, której nie można było przewidzieć
przy zawieraniu umowy; po drugie, wyko
nanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie
rażącą stratą w razie utrzymania wynagrodzenia ryczałtowego na uzgodnionym poziomie oraz,
po trzecie, zachodzi związek przyczynowy między zmianą stosunków a groźbą rażącej straty
po stronie przyjmującego zamówienie. Artykuł 632 § 2 k.c. stanowi lex specialis wobec art.
k.c.
zawierającego tzw. dużą klauzulę rebus sic stantibus (wyrok SN z dnia 29 marca
2012 r., I CSK 333/11).
Zamawiający w § 4 ust. 4 i 7 IPU przewidział dyrektywy dotyczące
sposobu obliczania wynagrodzenia za dodatkowy lub zamienny zakres prac, co w ocenie
Zamawiającego jest niezbędne, aby w przyszłości dokonać ewentualnych zmian w zakresie
wynagrodzenia.
Zamawiający zaznaczył, że nie dokona modyfikacji treści specyfikacji istotnych
warunków zamówienia w zakresie dotyczącym kar umownych. Jak już Zamawiający
kilkukrotnie podkreślał, przedmiotowe zamówienie realizowane jest w ramach projektu
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, zgodnie z umową o dofinansowanie
Zamawiający zobowiązany jest w określonym terminie zrealizować zamówienie oraz je
rozliczyć. Zgodnie z zasadami obowiązującymi w dofinansowaniach, rozliczenie umowy
stanowi opłacenie faktury. Opóźnienie wykonawcy w realizacji zamówienia bez względu na
fakt czy było opóźnieniem kwalifikowanym czy zwykłym, może pociągnąć za sobą daleko idące
dla Zamawiającego konsekwencje, to jest zwrot dofinansowania wraz z odsetkami określonymi
jak dla zaległości podatkowych. Ponieważ wyposażenie przestrzeni udostępnianych
zwiedzającym stanowi jeden ze wskaźników określonych we wniosku o dofinansowanie
Zamawiający, w przypadku jego niezrealizowania zmuszony będzie zwrócić całe
dofinansowanie (nawet za prawidłowo wykonane i rozliczone działania w projekcie) wraz
z
odsetkami, co daje łączną kwotę około 3 254 062,80 złotych. Powołał się na wyrok Sądu
Apelacyjnego w Białymstoku — I Wydział Cywilny z dnia 18 maja 2017 roku, sygn. akt: I ACa
1049/16), w
yrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - V Wydział Cywilny z dnia 17 maja 2016 r.
sygn. akt: VI ACa 611/15
. Mając na uwadze powyższe Zamawiający wskazał, że zastrzeżone
przez Zamawiającego kary umowne są ustalone w sposób uwzględniający charakter
i
negatywny zakres skutków błędów wykonawcy oraz ich wpływ na sytuację Zamawiającego,
jako beneficjenta dofinansowania. Ponadto
zwrócił uwagę na fakt, iż w postanowieniach
dotyczących kar umownych Zamawiający dopuścił wyłącznie możliwość kumulowania kar
umownych za nienależyte wykonanie przedmiotu umowy, nie wprowadził kumulacji kar
umownych na wypadek niewykonania i n
ienależytego wykonania umowy.
Zamawiający wskazał, że nie wyraża zgody na modyfikację treści § 7 ust. 2 pkt. 4, 5 7
ust. 2 pkt, 5,
§ 7 ust. 3 oraz § 7 ust. 7 pkt. 2 IPU. Zamawiający zgodnie z postanowieniami IPU
wymaga przedłożenia w termie 7 dni harmonogramu rzeczowo-finansowego, który przesyłany
jest do jednostki wdrażającej celem jego zweryfikowania. Dla Zamawiającego harmonogram
rzeczowo-
finansowy stanowi podstawę do rozliczeń, ale także do wykonania analizy ryzyka
na każdym etapie realizacji zamówienia. Dlatego też jest dla Zamawiającego dokumentem
bardzo istotnym, który pozwala na bieżący nadzór nad prawidłowością oraz terminowością
realizacji zamówienia. Zamawiający przewiduje możliwość odstąpienia od umowy
w
przypadku nienależycie przygotowanego harmonogramu, ponieważ ma on dla
Zamawiającego duże znaczenie. Zamawiający nie wyraził również zgody na zmiany
w zakresie
§ 7 ust. 7 pkt 2 IPU. Zgodnie z poglądem prezentowanym w orzecznictwie sądów
powszechnych: „Nie budzi wątpliwości dopuszczalność uzgodnienia w umowie przesłanek
i
skutków wykonania prawa odstąpienia w przypadku opóźnienia z rozpoczęciem lub
ukończeniem dzieła, co wynika z faktu, że przepis art. 635 k.c. ma charakter dyspozytywny.”
(w
yrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - V Wydział Cywilny z dnia 10 lipca 2017 roku, sygn.
akt: V ACa 373/17).
Zamawiający wskazał na dyspozycje art. 494 § 1 kodeksu cywilnego
„Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie
wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć.
Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz
również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania”
Zgodnie z poglądem doktryny: „Odstąpienie od umowy, przewidziane w przepisach art. 491
492 493 i 495 jest jednostronnym, skierowanym do
adresata, oświadczeniem woli
o charakterze
prawo kształtującym (wyrok SN z 2 kwietnia 2008 r., III CSK 323/07).
W
następstwie jego złożenia, według wypowiadanego w orzecznictwie poglądu, stosunek
prawny wygasa (a wraz z nim stosunki akcesoryjne) od momentu zawarcia umowy
— ex tunc.
Słusznie jednak w doktrynie zauważa się, że brak jest podstaw dla utożsamiania skutków
skorzystania z ustawowego i umownego prawa ods
tąpienia od umowy. W tym pierwszym
przypadku przepis art. 395 k.c.
nakazuje przyjąć, że umowę uważa się za niezawartą. O takim
skutku przepis art. 494 się nie wypowiada, gdy na podstawie ustawy strona odstępuje od
umowy z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Wskazuje się
więc, że wówczas zobowiązanie zachowuje swoją prawną relewantność, a wierzycielowi
przysługuje m.in. prawo do żądania naprawienia szkody wyrządzonej naruszeniem
zobowiązania.
Zamawiający nie wyraził zgody na modyfikację postanowień § 8 ust. 5 i 6 IPU.
Zamawiający poinformował, że Muzeum Woli jest otwarte dla publiczności 6 dni w tygodniu
w
tym w soboty i niedziele oraz w święta. W związku z czym ograniczenie czasu reakcji
wyłącznie do dni roboczych, powoduje, że Muzeum Woli może być w tym czasie niedostępne
dla zwiedzających, co niesie za sobą szkody majątkowe dla Zamawiającego.
Zamawiający nie wyraził zgody na modyfikację § 10 ust. 2 pkt. 1 IPU. Podniósł, że
w
skazane przez Wykonawcę przesłanki, w ocenie Zamawiającego obejmuje treść § 10 ust. 2
ust. 1 IPU, z literalnego brzmienia postanowienia jednoznacznie wynika, że katalog
przypadków wskazanych w § 10 ust. 2 pkt. 1 IPU nie jest katalogiem zamkniętym, co
powoduje, że w sytuacji, gdy zmiana terminu będzie miała obiektywne merytoryczne
uzasadnienie w zaistniałym stanie faktycznym, Zamawiający będzie miał prawo do
skorzystania z przestanki do zmiany treści postanowień umowy.
Zamawiający nie wyraził zgody na usunięcie postanowień rozdziału 11 ust. 5
specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Informacja zawarta w rozdziale 11 ust. 5
specyfikacji istotnych warunków zamówienia potwierdza zaistnienie okoliczności faktycznych
i prawnych. W związku z czym Zamawiający nie widzi podstaw do wykreślenia tej informacji.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis.
Izba ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp, tj. posiadanie
interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy
pzp.
Odwołujący jest podmiotem mogącym ubiegać się o udzielenie przedmiotowego
zamówienia publicznego. Sposób sformułowania treści SIWZ przekłada się wprost na
możliwość udziału wykonawcy w postępowaniu oraz złożenia konkurencyjnej oferty. Na tym
etapie postępowania krąg podmiotów mogących skutecznie bronić swoich interesów
w
uzyskaniu zamówienia obejmuje każdego potencjalnego wykonawcę, mogącego
samodzielnie zrealizować zamówienie lub wykonawcę mogącego wspólnie ubiegać się
o
udzielenie zamówienia w ramach konsorcjum. Odwołujący może ponieść szkodę poprzez
nieuzyskanie przedmiotowego zamówienia.
Ponadto, na posiedzeniu z udziałem Stron Odwołujący wycofał część zarzutów (żądań)
odwołania: zarzut nr 2 oraz zarzut nr 3 lit. d, e i r, dlatego też Izba nie rozpatrywała zarzutów
w tym zakresie.
Izba poddała pozostałe zarzuty zawarte w złożonym odwołaniu pod
rozpoznanie. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 192 ust 2 ustawy pzp Izba uwzględnia
odwołanie, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć
istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Izba dokonawszy oceny
podniesionych w
odwołaniu zarzutów, biorąc pod uwagę stanowiska Stron przedstawione na
rozprawie oraz złożone dowody stwierdziła, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie
w
części. W pewnych przypadkach Izba, uwzględniając zarzuty odwołania, których zakresem
jest związana (art. 192 ust. 7 ustawy pzp) i jednocześnie nie będąc związana żądaniami
odwołania, może orzec inaczej aniżeli wnosił Odwołujący, co też Izba uczyniła w zakresie
części żądań zawartych w odwołaniu.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, w tym
w szczeg
ólności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ) wraz z załącznikami, pytania i odpowiedzi do SIWZ oraz zmiany SIWZ,
odwołanie wraz z załącznikami, odpowiedź na odwołanie wraz z załącznikami.
Izba dopuściła również dowody przedstawione na rozprawie przez Odwołującego.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stanowiska i dowody złożone przez strony w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa
Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Zarzut 1 naruszenia art. 22 ust. 1a i art. 22d ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy pzp - poprzez
sformułowanie w treści ogłoszenia i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia warunków
udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia Wykonawcy (rozdział 5 ust. 1 pkt 2 lit. b)
SIWZ oraz punkt III
.1.3 lit. b) głoszenia o zamówieniu) oraz osób skierowanych przez
wykonawcę do realizacji zamówienia (rozdział 5 ust. 1 pkt. 2 lit. c) SIWZ oraz punkt III.1.3 lit.
c) ogłoszenia o zamówieniu) w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
i
nieadekwatny do oceny zdolności wykonawcy do realizacji zamówienia, a tym samym
naruszający uczciwą konkurencję w postępowaniu.
Izba uznała, że zarzut nie potwierdził się.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z Rozdziałem 2 pkt 1 i 2 SIWZ: 1. Przedmiotem zamówienia jest dostosowanie
i
wyposażenie powierzchni udostępnianych zwiedzającym – dostawa i montaż elementów
wystawy i przestrzeni uzupełniających udostępnianych zwiedzającym w Muzeum Woli przy
ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Przedmiot zamówienia nie obejmuje oświetlenia obiektu.
Zamawiający wyraża zgodę na zwiększenie masy ścian SP i EP o nie więcej niż 30% masy
wskazanej w projekcie. 2. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia stanowi dokumentacja
projektowa stanowiąca załącznik numer 1 do SIWZ.
Zamawiający w treści dokumentacji projektowej dopuścił zastosowanie równoważnych
wyrobów i urządzeń, a także rozwiązania równoważne dla materiałów, sprzętu i innych
towarów.
W Rozdziale 5
SIWZ Zamawiający postawił następujące warunki udziału w postępowaniu
(przy uwzględnieniu dokonanych modyfikacji SIWZ): 1. O udzielenie zamówienia mogą się
ubiegać wykonawcy, którzy nie podlegają wykluczeniu oraz spełniają warunki udziału
w
postępowaniu, dotyczące: 2) zdolności technicznych lub zawodowych: a) wykonawca
dysponuje osobami, które posiadają następujące właściwości: b) jedną osobą posiadającą co
najmniej 3-
letnie doświadczenie polegające na pełnieniu funkcji kierownika lub zastępcy
kierownika projektu w co najmni
ej dwóch dostaw wraz z montażem wyposażenia wnętrz oraz
wyposażenia ekspozycyjnego w przestrzeni muzealnej lub przestrzeni instytucji kultury
o
wartości 500 000 złotych każda; c) wykonawca w okresie 3 lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, w tym okresie wykonał:
i.
jedną dostawę wraz z montażem w przestrzeni muzealnej lub przestrzeni instytucji kultury
lub innej przestrzeni,
elementów mobilnych systemów wystawienniczych, złożonych z ekranów
szklanych i pełnych o wartość realizacji nie mniejszej niż 500 000,00 złotych brutto, oraz
ii.
jedną dostawę wraz z montażem elementów indywidualnego (nietypowego) wyposażenia
wnętrz, w przestrzeni muzealnej lub instytucji kultury o wartość realizacji nie mniejszej niż 300
000,00 złotych brutto. UWAGA: Zamawiający uzna, iż wykonawca spełnił warunku udziału
w postepowaniu w zakresie wskazanym w lit. b pkt. i.-
ii. jeżeli wykonawca wykaże, iż
zrealizował wskazane powyżej dostawy w ramach dwóch odrębnych umów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
W myśl art. 22 ust. 1a ustawy pzp Zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu oraz
wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności.
Oceniając zdolność techniczną lub zawodową wykonawcy, zamawiający może postawić
minimalne warunki dotyczące wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, doświadczenia,
potencjału technicznego wykonawcy lub osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji
zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim poziomie jakości (art. 22d
ust. 1 ustawy pzp).
W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że zasada proporcjonalności, o której mowa
w art. 7 ustawy pzp nakazuje zachowania adekwatnego do danej sytuacji, tym samym musi
być ono odpowiednie w okolicznościach danej sprawy, a podejmowane działania muszą
odpowiadać założonym celom. Określając warunki udziału w postępowaniu zamawiający
winien wyrażać je jako minimalne poziomy zdolności co skutkuje tym, iż za zdolnego do
wykonania zamówienia uznaje się wykonawcę, który wykaże spełnienie minimalnych
wielkości, określonych przez zamawiającego. Należy przy tym uwzględniać specyfikę
zamówienia, w tym jego rodzaj, przedmiot, zakres, sposób wykonania, wartość i sposób
płatności. Celem stawiania przez zamawiających warunków udziału w postępowaniu, jest
zapewnienie, aby zamówienie zostało powierzone podmiotowi dającemu rękojmię jego
należytej realizacji. Zamawiający zobowiązany jest przy tym zachować równowagę pomiędzy
jego tak rozumianym interesem, a interesem wykonawców. Chodzi o to, aby poprzez
wprowadzenie nadmiernych wymagań, nie nastąpiło wyeliminowanie z postępowania
wykonawców, zdolnych do jego należytego wykonania (tak też: wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 29 września 2017 r., sygn. akt KIO 1922/17). Izba zważyła, że
w
przedmiotowej sprawie w zakresie postawionego warunku dotyczącego zdolności
technicznej lub zawodowej obejmującego, zarówno w odniesieniu do doświadczenia
wykonawcy jak i
doświadczenia personelu wykonawcy, dostawy dla przestrzeni muzealnej lub
przestrzeni instytucji kultury
nie zostało wykazane, że taka równowaga została zachwiana.
Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na Odwołującym, który powinien przedstawić
dowody na p
oparcie swoich twierdzeń. Odwołujący żądając wykreślenia z treści warunków
udziału w postępowaniu realizacji na rzecz konkretnych podmiotów argumentował, że
podobne zamówienia o zbliżonym stopniu skomplikowania mogą być wykonywane dla innych
zamawiających niż muzeum czy instytucje kultury. Odwołujący nie przedstawił jednak żadnych
dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Izba mając na względzie specyfikę przedmiotowego
zamówienia, jakim jest dostawa mebli niestandardowych, podlegających szczególnym
rygorom, pr
zeznaczonych do przechowywania eksponatów w odpowiednich warunkach
uznała, że Zamawiający był uprawniony do takiego sformułowania minimalnych poziomów
zdolności. Zamawiający dopuścił w dokumentacji projektowej możliwość zastosowania
rozwiązań, wyrobów i materiałów równoważnych, dlatego też wiedza i doświadczenie zarówno
samego wykonawcy jak i osoby wyznaczonej do realizacji zamówienia ma niebagatelne
znaczenie dla prawidłowości i zgodności z wymogami Zamawiającego dostarczanego
wyposażenia wnętrz. Izba podzieliła stanowisko Zamawiającego, iż przedmiotowe zamówienie
jest ściśle powiązane z miejscem jego wykonania. Ograniczenie warunku udziału
w
postępowaniu do przestrzeni muzealnych lub instytucji kultury znajduje uzasadnienie
w
potrzebach Zamawiającego i odpowiada celowi, jakim jest wyłonienie wykonawcy zdolnego
do wykonania zamówienia bez wyrządzenia choćby nieumyślnej szkody w zbiorach
muzealnych.
Co więcej, z dowodu przedstawionego przez Odwołującego złożonego
w
odniesieniu do zarzutu dotyczącego kar umownych, a przedstawiającego podobne
zamówienia, o zbliżonej wartości dla obiektów muzealnych na przestrzeni ostatnich dwóch lat
można wywieść, iż krąg wykonawców zdolnych wykazać się doświadczeniem wymaganym
przez Zamawiającego nie jest ograniczony. W tym świetle żądanie Odwołującego wydaje się
być wyłącznie działaniem mającym na celu obniżenie warunku do posiadanego przez niego
poziomu zdolności, a nie dążeniem do zachowania przez Zamawiającego w postępowaniu
zasad uczciwej konkurencji i proporcjonalności. Na marginesie Izba wskazuje na dyspozycję
art. 22a ust. 1 ustawy pzp, zgodnie z którym wykonawca w celu potwierdzenia spełniania
warunku udziału w postępowaniu może polegać na zdolności technicznej lub zawodowej
innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nim stosunków, co
stanowi alternatywę dla wykonawców niespełniających postawionego warunku samodzielnie.
Co więcej, art. 23 ustawy pzp umożliwia wykonawcom wspólne ubieganie się o udzielenie
zamówienia publicznego. Odnosząc się do zarzutu sformułowanego w zakresie rozdziału 5 pkt
2 lit. c) i.
wskazać należy, że warunek ten został zmodyfikowany przez Zamawiającego zgodnie
z żądaniem Odwołującego w odpowiedzi na pytanie innego wykonawcy do treści SIWZ. Izba
przyjęła argumentację Zamawiającego, że warunek ten dotyczy ścian mobilnych, które nie
będą wykorzystywane do przechowywania dzieł, dlatego też Zamawiający obniżył warunek
dopuszczając również wykonanie elementów mobilnych ścian wystawienniczych w innych
przestrzeniach, co w ocenie Izb
y jest działaniem racjonalnym i logicznym.
Przechodząc do zarzutów dotyczących istotnych postanowień umowy (IPU) naruszenia art. 14
ust. 1 i art. 139 ust. 1 ustawy pzp w zw. z art. 5 i 353
kodeksu cywilnego, poprzez
ukształtowanie treści przyszłego stosunku zobowiązaniowego w sposób naruszający jego
właściwość (naturę), bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa i równowagę stron, a także
prowadzący do nadużycia przez Zamawiającego jego prawa podmiotowego, na wstępie
zaznaczyć należy, że w reżimie zamówień publicznych Zamawiający kształtując prawa
i
obowiązki stron stosunku obligacyjnego znajduje się w uprzywilejowanej pozycji, które to
uprzywilejowanie wynika chociażby z okoliczności, że przepisy ustawy pzp uniemożliwiają
Zamawiającemu swobodny wybór kontrahenta. Tym samym Zamawiający uprawiony jest do
takiego sformułowania warunków przyszłej umowy, które pozwoli jak najskuteczniej
zabezpieczyć jego interesy. Swoboda Zamawiającego nie jest jednak nieograniczona.
Rozważając zasadność zarzutów w odniesieniu do postanowień umowy należy mieć na
względzie czy nie naruszają one przepisów prawa, w tym zasady proporcjonalności ale
również czy nie stanowią wyłącznie próby wynegocjowania korzystniejszych dla wykonawcy
warunków umownych nieznajdujących uzasadnienia w potrzebach Zamawiającego.
Zarzut 3 a)
zaniechanie wprowadzenia w istotnych postanowieniach umowy (załącznik nr 2 do
SIWZ) terminu, w jakim projektanci sprawujący nadzór autorski działający na zlecenie
Zamawiającego, o których mowa w § 1 ust. 4 i 5 IPU, będą zobowiązani udzielić Wykonawcy
wyjaśnień, wytycznych i opinii w ramach nadzoru autorskiego.
Zarzut 3 b) zaniechanie wprowadzenia w IPU
terminu, w jakim Zamawiający będzie
zobowiązany udzielić Wykonawcy zaleceń, o których mowa w § 2 ust. 2 i 9 IPU.
Izba uznała, że zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.
W zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W § 1 ust. 4 i 5 IPU wskazano: 4. Szczegółowy zakres przedmiotu Umowy stanowi
dokumentacja
projektowa
wykonana
przez
COMPONO
spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Szczecinie. 5. Wykonawca oświadcza, iż przyjmuje do
wiadomości, iż projektanci wskazani w ust. 4 powyżej oraz inne osoby wskazane przez
Zamawiającego, będą pełniły nadzór autorski w czasie realizacji przedmiotu Umowy. Zmiana
osób wskazanych w zdaniu poprzedzającym nie stanowi zmiany Umowy. Zamawiającemu
przysługuje prawo do wskazania innych osób, które będą pełniły nadzór autorski.
Modyfikacją treści SIWZ z dnia 14 sierpnia 2018 r. Zamawiający dodał postanowienie § 6 ust.
8 IPU, zgodnie z którym Strony zgodnie postanawiają, że w przypadku wniosków lub pytań
Wykonawcy dotyczących sposobu realizacji przedmiotu Umowy, Zamawiający lub nadzór
autorski udzieli odpowiedzi na pytania i wnioski Wykonawcy w terminie 7 dni od dnia ich
doręczenia za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Ponadto ustalono, że w § 6 ust. 3 i 4 IPU wskazano: 3. Spotkania zespołu, o którym mowa
w
ust. 1 powyżej odbywać się będą w każdą/ każdy __________ od ______. Wykonawca
zobowiązany jest zapewnić udział co najmniej jednego koordynatora w spotkaniach zespołu.
4. Celem spotkań koordynacyjnych zespołu jest bieżący nadzór nad prawidłowością
i
terminowością wykonywania przedmiotu Umowy.
Zgodnie z § 2 ust. 2 IPU: Wykonawca zobowiązuje się do stosowania wszelkich zaleceń
przekazanych przez Zamawiającego, w szczególności: 1) Kierownika Działu Organizacji
Wystaw i Wydarzeń oraz innych osób wyznaczonych przez Zamawiającego; 2) inspektorów
nadzoru inwestorskiego; jeżeli zostaną oni powołani.
W myśl § 2 ust. 9 IPU po modyfikacji postanowień SIWZ z dnia 14 sierpnia 2018 r.: Wykonawca
zobowiązuje się do uzgadniania z Zamawiającym wszelkich spraw dotyczących realizacji
przedmiotu Umowy.
Zamawiający przedstawi swoje stanowisko do zaproponowanych przez
Wykonawcę rozwiązań w terminie 7 dni od dnia ich doręczenia za pośrednictwem poczty
elektronicznej.
Oceniając zasadność podniesionych zarzutów Izba miała na względzie modyfikację treści
SIWZ dokonaną przez Zamawiającego, którą Zamawiający wprowadził terminy na
przedstawianie stanowiska w zakresie realizacji umowy. Zdaniem Izby wprowadzone zmiany
eliminują ryzyko opóźnień, na które powoływał się Odwołujący, a termin 7 dni kalendarzowych
uwzględnia uzasadnione potrzeby Zamawiającego i jego organizację pracy. Nie zostały w tym
zakresie naruszone przepisy prawa. Ponadto, jak Zamawiający zaznaczył na rozprawie
w
umowie zostały przewidziane spotkania koordynacyjne mające właśnie na celu uzgadnianie
i wyjaśnianie bieżących wątpliwości mających wpływ na wykonanie zamówienia.
Argumentację dotyczącą obaw o brak współdziałania ze strony Zamawiającego należy uznać
za nieuzasadnioną biorąc pod uwagę cel, jakim jest dla Zamawiającego prawidłowa realizacja
zamówienia.
Zarzut 3 c)
wprowadzenie w § 2 ust. 11 IPU wymagania, aby Wykonawca wykonał zamówienie
w taki sposób, aby Zamawiający nie utracił gwarancji na wcześniej wykonane i odebrane
prace, bez precyzyjnego określenia w SIWZ sposobów wykonania przedmiotu zamówienia,
które umożliwiałyby zachowanie takiego wymagania.
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W § 2 ust. 11 IPU Zamawiający wskazał: Wykonawca zobowiązany jest wykonać przedmiot
Umowy w taki sposób, aby Zamawiający nie utracił gwarancji na wcześniej wykonane
i
odebrane prace. Instrukcja użytkowanie obiektu stanowi załącznik do umowy.
Zgodnie z art. 471 k.c. d
łużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania
lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte
wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Ponadto,
dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za
nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy
ustawy odpowiedzialności nie ponosi (art. 473 § 1 k.c.).
W ocenie Izby
poprzez wskazane powyżej postanowienie umowne Zamawiający nie naruszył
ustawy pzp i kodeksu cywilnego.
Takie określenie odpowiedzialności wykonawcy jest
uprawione w świetle dyspozycji art. 473 § 1 k.c. Zamawiający wbrew twierdzeniom
Odwołującego wskazał dokument, z którego wynikają warunki gwarancyjne, mianowicie
Instrukcję użytkowania obiektu. Postanowienia takie stanowią zabezpieczenie przed utratą
gwarancji spowod
owaną działaniem wykonawcy w sytuacji, gdy przy realizacji
przedmiotowego zamówienia konieczna jest ingerencja w strukturę obiektu, co jest działaniem
racjonalnym i uzasadnionym biorąc pod uwagę, iż Zamawiający jest jednostką sektora
finansów publicznych wydatkującą środki publiczne.
Zarzut 3 f)
zaniechanie wprowadzenia w § 3 ust. 6 IPU zasady, że za datę zakończenia
czynności wchodzących w zakres przedmiotu umowy przyjmować będzie się datę
powiadomienia Zamawiającego przez Wykonawcę o gotowości do odbioru końcowego także
w przypadku, gdy w toku odbioru końcowego zostaną stwierdzone wady nieistotne, nie
uniemożliwiające korzystania z przedmiotu zamówienia, a następnie wady te zostaną przez
Wykonawcę usunięte w wyznaczonym przez Zamawiającego terminie, nie krótszym jednak
niż 14 dni.
Zarzut 3 g) wpr
owadzenie w § 3 ust. 8 pkt 1 IPU w razie stwierdzenia przy odbiorze końcowym
wad nadających się do usunięcia uprawnienia Zamawiającego do odmowy odbioru końcowego
do czasu usunięcia wad, co stanowi naruszenie art. 643 k.c.
Izba uznała, że zarzuty zasługują na częściowe uwzględnienie.
W zakresie podniesionych zarzu
tów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 3 ust. 6 IPU: Za datę zakończenia czynności wchodzących w zakres przedmiotu
Umowy przyjmuje się datę ostatecznego powiadomienia Zamawiającego przez Wykonawcę
o
gotowości do odbioru końcowego, jeżeli czynności wchodzące w zakres przedmiotu Umowy
zostaną odebrane przez Zamawiającego.
W myśl § 3 ust. 8 IPU: Jeżeli w toku czynności odbiorowych zostaną stwierdzone wady, to
Zamawiającemu przysługują następujące uprawnienia: 1) jeżeli wady nadają się do usunięcia,
może odmówić odbioru końcowego do czasu usunięcia wad; przy czym jeżeli Wykonawca nie
usunie wad w wyznaczonym terminie Zam
awiający może powierzyć usunięcie wad osobie
trzeciej na koszt i ryzyko Wykonawcy albo żądać stosownego odszkodowania 2) jeżeli wady
nie nadają się do usunięcia i: a. jeżeli nie uniemożliwiają one użytkowania przedmiotu odbioru
zgodnie z przeznaczeniem, Za
mawiający może obniżyć odpowiednio wynagrodzenie;
b. jeżeli
wady uniemożliwiają użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem, Zamawiający może odstąpić od
Umowy lub żądać wykonania przedmiotu Umowy po raz drugi.
Zgodnie z § 3 ust. 9 i 10 IPU: 9. Strony postanawiają, że z czynności odbioru końcowego
zostanie sp
orządzony protokół, zawierający wszelkie ustalenia dokonane w toku odbioru, jak
też terminy wyznaczone na usunięcie stwierdzonych przy odbiorze wad. 10. Wykonawca
zobowiązany jest do zawiadomienia Zamawiającego o usunięciu wad przedmiotu Umowy.
Usunięcie wad zostanie potwierdzone w protokole odbioru końcowego.
Zgodnie z art. 643 k.c.
Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący
zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.
Na wstępie rozważań w zakresie podniesionego zarzutu rozstrzygnąć należało kiedy
Zamawiający jest zobowiązany odebrać dzieło, a także czy Zamawiający może odmówić
odbioru dzieła z wadami. Zaznaczenia wymaga, że zgodnie ze stanowiskiem dominującym
w
judykaturze oddanie przez przyjmującego zamówienie dzieła z wadą istotną, tj. czyniącą je
niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się w sposób wyraźny umowie, uprawnia
zamawiającego do odmowy odbioru dzieła, a tym samym wynagrodzenie nie staje się
wymagalne (postanowienie S
ądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. akt: III CZP
W sytuacjach, w których dzieło wykazuje jedynie wadę nieistotną, jego oddanie
powoduje w myśl art. 642 § 1 wymagalność wierzytelności przyjmującego zamówienie
o
wynagrodzenie, natomiast zamawiający powinien wówczas skorzystać z uprawnień z tytułu
rękojmi (Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część
szczegółowa, wyd. II). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 2013 r. sygn.
akt: V CSK 544/12:
Tylko wady, które czynią dzieło niezdatne do zwykłego użytku lub
sprzeciwiające się wyraźnie umowie mogą być poczytane za wady, które pozwalają odmówić
zamawiającemu odbioru; istnieje bowiem wtedy podstawa do przyjęcia, że świadczenie nie
zostało przez przyjmującego zamówienie wykonane zgodnie z jego zobowiązaniem. W świetle
powyższego Izba podzieliła argumentację Odwołującego, że postanowienia umowy naruszają
przepisy kodeksu cywilnego w części w jakiej Zamawiający byłby uprawiony do odmowy
odbioru końcowego nawet jeśli dzieło posiada wady nieistotne. Niemniej jednak postanowienia
§ 3 ust. 9 IPU stanowią o czynnościach odbioru końcowego i ustaleniu terminu na usunięcie
wad. Mając na względzie powyższe Izba nakazała modyfikację postanowień § 3 ust. 6 i 8 IPU.
Jednocześnie Izba nie będąc związana żądaniami odwołania orzekła inaczej niż w zgłoszonym
żądaniu nie uwzględniając terminu 14 dni na usunięcie wad, uznając że termin ten
każdorazowo winien być ustalany przez Strony w zależności od stopnia i charakteru wad
nieistotnych, nadających się do usunięcia.
Zarzut 3 h)
wprowadzenie w § 3 ust. 13 IPU zasady, zgodnie z którą termin na zwrot
zabezpieczenia należytego wykonania zamówienia ma biec od protokolarnego potwierdzenia
usterek stwierdzonych podczas odbioru pogwarancyjnego, co jest niezgodne z art. 151 ust. 1
ustawy pzp, w zakresie w jakim zwrot 70% wartości zabezpieczenia powinien nastąpić nie
później niż do 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za
nal
eżycie wykonane, przez co należy rozumieć dokonanie odbioru końcowego, oraz art. 151
ust. 2 i 3 ustawy pzp w zakresie, w jakim zwrot 30% kwoty zabezpieczenia powinien nastąpić
nie później niż do 15. dniu po upływie okresu rękojmi za wady, a ta w SIWZ nie została
wydłużona i wynosi 24 miesiące.
Izba uznała, że zarzut zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 3 ust. 13 IPU: Po protokolarnym potwierdzeniu usunięcia wad lub usterek
stwierdzonych podczas odbioru pogwarancyjnego i upływie okresu gwarancji lub rękojmi,
rozpoczyna swój bieg termin na zwrot zabezpieczenia należytego wykonania przedmiotu
Umowy.
Zgodnie z § 3 ust. 11 IPU: Zamawiający wyznacza datę pogwarancyjnego odbioru przedmiotu
Umowy przed upływem terminu gwarancji oraz datę odbioru przedmiotu Umowy przed
upływem okresu rękojmi. Zamawiający powiadomi o tych terminach Wykonawcę za
pośrednictwem poczty elektronicznej na co najmniej 5 dni roboczych przed planowanym
terminem odbioru pogwarancyjnego.
W myśl § 11 ust. 5 IPU: Zamawiający zwraca zabezpieczenie należytego wykonania
przedmiotu Umowy:
1) 70% w terminie 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania przez
Zamawiającego za należycie wykonane; 2) 30% nie później niż w 15 dniu po upływie okresu
rękojmi za wady.
Zgodnie z rozdziałem 13 pkt 3 SIWZ Zamawiający przewidział okres gwarancji, jako jedno
z
kryteriów oceny ofert: 3. Punktacja w kryterium „Okres Gwarancji” zostanie wyliczona
w
następujący sposób (maksymalna liczba punktów: 20): Wykonawca, który zaoferuje termin
gwarancji równy lub dłuższy niż 72 miesiące, otrzyma 20 punktów; Wykonawca, który
zaoferuje termin gwarancji równy lub dłuższy niż 61 miesięcy a równy lub krótszy niż 72
miesiące, otrzyma 10 punktów; Wykonawca, który zaoferuje termin gwarancji 60 miesięcy lub
krótszy, otrzyma 10 punktów.
Zgodnie z art. 151 ustawy pzp
1. Zamawiający zwraca zabezpieczenie w terminie 30 dni od
dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za należycie wykonane. 2. Kwota
pozostawiona na zabezpieczenie roszczeń z tytułu rękojmi za wady nie może przekraczać
30% wysokości zabezpieczenia. 3. Kwota, o której mowa w ust. 2, jest zwracana nie później
niż w 15. dniu po upływie okresu rękojmi za wady.
W myśl art. 558. § 1 k.c. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć
lub wyłączyć. […]
Izba uznała, że zarzut zasługuje na uwzględnienie w zakresie w jakim postanowienia IPU
pozostają w sprzeczności z treścią art. 151 ustawy pzp. Izba nie neguje, co podnosił
Zamawiający, że odpowiedzialność z tytułu rękojmi może zostać rozszerzona umową stron.
Jednakże § 3 ust. 13 IPU uzależnia bieg terminu na zwrot zabezpieczenia należytego
wykonania umowy również od upływu okresu gwarancji, która zgodnie z postanowieniami
SIWZ stanowi kryterium oceny ofert. Okres gwarancji nie został sztywno ustalony i jest
uzależniony od złożonych ofert i zadeklarowanego w nich okresu gwarancji. W związku
z
powyższym nie jest przesądzone na obecnym etapie czy okres gwarancji będzie równy
okresowi rękojmi i w tym zakresie § 3 ust. 13 pozostaje w sprzeczności z dyspozycją art. 151
ustawy
pzp, który to wiąże zabezpieczenie należytego wykonania umowy z instytucją rękojmi
za wady
. Co więcej, Zamawiający nie określił w sposób precyzyjny okresu rękojmi. Dopiero na
rozprawie Zamawiający wskazał, że wynosi ona 24 mies. i została w umowie wydłużona
o
termin niezbędny na usunięcie wad zgłoszonych w okresie rękojmi. Jednocześnie
w
odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wskazał na rozszerzenie okresu rękojmi o termin
niezbędny na usunięcie wad zgłoszonych w okresie gwarancji. Ponadto, w § 3 ust. 11 IPU
Z
amawiający rozdziela odbiory na po upływie okresu gwarancji i po upływie okresu rękojmi,
co oznacza że terminy te nie będą tożsame. Postanowienia § 3 ust. 13 IPU pozostają zatem
nieprecyzyjne, niezgodne z treścią art. 151 ustawy pzp oraz utrudniają wykonawcom
ubiegającym się o udzielenie zamówienia należyte przygotowanie i wycenę oferty, dlatego też
Izba nakazała ich modyfikację w sposób wyrażony w sentencji orzeczenia.
Zarzut 3 i) w
prowadzenie w § 4 ust. 4 i 7 IPU wymogu, aby w uregulowanych w nich sytuacjach
Wykonawca sporządzał kosztorysy wykonane metodą kalkulacji szczegółowej, która to
metoda nie znajduje zastosowania przy kalkulacji cen dostaw objętych przedmiotem
zamówienia i nie jest poparta uzasadnionymi potrzebami Zamawiającego.
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 4 ust. 1 -7 IPU: 1. Za prawidłowe wykonanie przedmiotu Umowy Wykonawca
otrzyma wynagrodzen
ie ryczałtowe w wysokości brutto ____________ złotych (słownie brutto
złotych: ______________________/100), które obejmuje wszelkie koszty wykonania
przedmiotu Umowy. 2. Rozliczanie czynności objętych przedmiotem Umowy będzie się
odbywało fakturami częściowymi w cyklu zgodnym z Harmonogramem za wykonane
i
odebrane zakresy dostaw i prac. 3. W przypadku konieczności zaniechania wykonania części
zakresu przedmiotu Umowy, wynagrodzenie Wykonawcy ulegnie odpowiednio zmniejszeniu.
4. Podstawą określenia wynagrodzenia za zaniechany zakres dostaw lub prac będzie protokół
konieczności podpisany przez przedstawiciela Wykonawcy i przedstawiciela Zamawiającego
oraz kosztorys sporządzony przez Wykonawcę metodą kalkulacji szczegółowej, zawierający
pozycje dla dos
taw lub prac zaniechanych z Harmonogramu. Kosztorys przedłożony przez
Wykonawcę po uprzednim jego sprawdzeniu i zatwierdzeniu przez przedstawiciela
Zamawiającego, będzie stanowił podstawę zmiany wynagrodzenia w formie aneksu do
Umowy. 5. W przypadku wystąpienia dostaw lub prac zamiennych, Wynagrodzenie będzie
podlegało zmianie. 6. Podstawą określenia wynagrodzenia za dostawy lub prace zamienne
będzie protokół konieczności podpisany przez przedstawiciela Wykonawcy i przedstawiciela
Zamawiającego oraz kosztorys sporządzony przez Wykonawcę metodą kalkulacji
szczegółowej, zawierający pozycje dla dostaw lub prac zaniechanych z Harmonogramu. 7.
W
przypadku, gdy powstanie konieczności wykonania przez Wykonawcę prac nieujętych
w dokumentacji projektowej (prace dodat
kowe), niezbędnych do należytego wykonania
przedmiotu Umowy, Wykonawca sporządzi kosztorys i przedstawi go Zamawiającemu do
akceptacji. W przypadku zmiany wynagrodzenia na podstawie zaakceptowanego kosztorysu,
o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, zmiana wynagrodzenia zostanie dokonana
w formie aneksu do Umowy.
W ocenie Izby
postanowienia IPU objęte zarzutem nie naruszają powszechnie obowiązujących
przepisów prawa, a żądanie Odwołującego ma jedynie na celu wynegocjowanie
korzystniejszych dla niego warunków umowy. Po pierwsze zaznaczenia wymaga, że
Zamawiający wskazał, iż sporządzenie kosztorysu dotyczyć będzie wyłącznie pozycji dla
dostaw lub prac zaniechanych z harmonogramu. Po drugie, Zamawiający uzasadnił że
wymaganie to wynika z obowiązku składania wyjaśnień w odniesieniu do prac zamiennych do
Instytucji Wdrażającej o każdej zmianie w harmonogramie również dotyczącej elementów
pozycji harmonogramu i ich wartości, jako że zamówienie jest współfinansowane ze środków
Unii Europejskiej.
Zaskarżone postanowienia umowy mogą stanowić jedynie pewną
uciążliwość dla wykonawcy ale nie powodują niemożliwości ubiegania się o przedmiotowe
zamówienie, czy złożenia oferty.
Kolejną grupę zarzutów stanowią zarzuty dotyczące kar umownych. Wskazać należy, że
kara
umowna
jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach
swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między
stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań. Kara
umowna zas
tępuje odszkodowanie, a ponadto pełni rolę stymulacyjną i represyjną. Klauzula
umowna, zobowiązująca jedną ze stron do zapłaty określonej kwoty, w przypadku zaistnienia
określonych okoliczności zdejmuje z wierzyciela obowiązek udowodnienia rozmiarów
faktyc
znej szkody. Stanowi to dodatkowy czynnik mobilizujący dłużnika do wykonania
zobowiązania. Dłużnik, godząc się na karę umowną, bierze tym samym na siebie gwarancję
jego wykonania. Zapłata kary umownej stanowi niejako automatyczną sankcję cywilnoprawną
przy
sługującą wierzycielowi w stosunku do dłużnika w wypadku niewykonania przez niego lub
nienależytego wykonania zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik odpowiada. W umowie
można łączyć kary za różne tytuły. Nie jest przy tym dozwolone zastrzeganie we wzorcu
umownym kary umownej rażąco wygórowanej (tak też: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25
maja 2007 r., sygn. akt: I CSK 484/06).
O tym, czy w danym wypadku można mówić o karze
umownej rażąco wygórowanej, nie może sama przez się decydować jej wysokość przyjęta
procentowo w określonym akcie prawnym, lecz przede wszystkim stosunek, w jakim do siebie
pozostają dochodzona kara umowna i spełnione z opóźnieniem świadczenie dłużnika.
W sytuacji, g
dy kara umowna równa się bądź zbliżona jest do wysokości wykonanego
z
opóźnieniem zobowiązania, w związku z którym ją zastrzeżono, można ją uważać za rażąco
wygórowaną. Kara umowna może być „rażąco wygórowana” już w chwili jej zastrzegania lub
stać się taką w następstwie późniejszych okoliczności, do których można przykładowo zaliczyć
to, że szkoda wierzyciela jest znikoma, skutkiem czego zachodzi rażąca dysproporcja
pomiędzy jej wysokością a wysokością należnej kary (tak też: Gudowski Jacek (red.), Kodeks
cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, 2013).
Zgodnie z art. 483. § 1 k.c. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej
z
niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez
zapłatę określonej sumy (kara umowna).
Zarzut 3 j)
wprowadzenie w § 5 ust. 2 IPU kary umownej, która:
obejmuje odpowiedzialność za opóźnienie względem terminów oznaczonych w § 3 ust. 1
Umowy oraz względem szczegółowych terminów wskazanych w harmonogramie, a nie za
zwłokę, co powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych nawet
w
sytuacjach, w których opóźnienie nie będzie wynikiem okoliczności leżących po stronie
Wykonawcy, a nawet będzie wynikiem okoliczności, które będą leżeć po stronie
Zamawiającego;
- obej
muje odpowiedzialność także za opóźnienie względem szczegółowych terminów
wskazanych w harmonogramie (harmonogram rzeczowo - finansowy
, o którym mowa w § 3
ust. 2 IPU
), co powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych
w
przypadku każdego naruszenia, każdego ze szczegółowych terminów wskazanych
w
harmonogramie, nawet w przypadku gdy nie będzie to miało istotnego wpływu na realizację
zamówienia, w szczególności nawet w razie dochowania końcowego terminu wykonania
zamówienia określonego w § 3 ust. 1;
obejmuje odpowiedzialność za opóźnienie względem szczegółowych terminów wskazanych
w harmonogramie (harmonogram rzeczowo - finansowy
, o którym mowa w § 3 ust. 2 IPU),
którego wzór nie został przez Zamawiającego przedstawiony, co powoduje że Wykonawca nie
wie, jakie dokładnie naruszenie postanowień umowy skutkować będzie możliwością żądania
przez Zamawiającego zapłaty kary umownej, a po stronie Zamawiającego pozostawia
arbitralność w nakładaniu sankcji na podstawie tego zapisu IPU;
- wprowadza
rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 2% wartości
wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 umowy za każde rozpoczęte 24 godziny opóźnienia;
co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484
k.c. a tak
że prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem
Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji i proporcjonalności,
określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Zarzut 3 n)
wprowadzenie w § 5 ust. 9 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej w przypadku nieusunięcia usterek lub wad
przedmiotu Umowy w terminach określonych w § 8 nie za zwłokę, lecz za opóźnienie, co
powoduje, że Wykonawca ponosić będzie ryzyko zapłaty kar umownych nawet w sytuacjach,
w których opóźnienie nie będzie wynikiem okoliczności leżących po stronie Wykonawcy,
a
nawet będzie wynikiem okoliczności, które będą leżeć po stronie Zamawiającego;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 1.000,00 złotych za każdy dzień
opóźnienia; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz
art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej
ko
nkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Izba uznała, że zarzuty zasługują na częściowe uwzględnienie.
W zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 5 ust. 2 IPU: W przypadku opóźnienia względem terminów oznaczonych w § 3
ust. 1 Umowy oraz względem szczegółowych terminów wskazanych w Harmonogramie,
Zamawiający może żądać zapłaty kary umownej w wysokości do 2% wartości wynagrodzenia
wskazanego w § 4 ust. 1 Umowy za każde rozpoczęte 24 godziny opóźnienia.
W myśl § 3 ust. 1 IPU: Wykonawca zobowiązany jest wykonać przedmiot Umowy w terminach
wskazanych w harmonogramie rzeczowo
– finansowym, ale nie później niż do 15 listopada
2018 roku.
Zgodnie z § 5 ust. 9 IPU: W przypadku nieusunięcia usterek lub wad przedmiotu Umowy
w
terminach określonych w § 8, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w
wysokości do 1 000,00 złotych za każdy dzień opóźnienia.
Ustalono, że zgodnie z § 8 ust. 5-7 IPU: 5. Wykonawca zobowiązany jest podjąć czynności
zmierzające do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 8 godzin od dokonania zgłoszenia. 6.
Wykonawca zobowiązany jest do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 24 godzin od
dokonania zgłoszenia. W przypadku wad niedających się usunąć w terminie wskazanym
w zdani
u poprzedzającym, Strony ustalą właściwy termin. Na czas usunięcia wad, Wykonawca
zobowiązany jest zapewnić sprzęt zastępczy o parametrach nie gorszych od właściwego
elemen
tu składającego się na Wystawę. 7. W przypadku, gdy Wykonawca nie usunie
zgłoszonych wad, w terminie określonym w ust. 6 powyżej, Zamawiającemu przysługuje prawo
do usunięcia lub zlecenia usunięcia wad podmiotom trzecim na koszt i ryzyko Wykonawcy bez
ryzyka utraty gwarancji na całość przedmiotu Umowy.
Izba uwzględniła zarzut w zakresie w jakim wysokość kary umownej jest rażąco wygórowana
i nakazała ustalenie jej na poziomie do 0,5 % za każde 24 godz. opóźnienia, a więc do poziomu
urzeczywistniającego faktyczną rolę kar umownych. Odwołujący wykazał, że w podobnych
postępowaniach kary umowne są ustalane na takim bądź niższym poziomie. Zamawiający
wskazywał co prawda na możliwość miarkowania tej kary z uwagi na wyrażenie „do” jednak
Izba wzięła pod uwagę, że ewentualne obniżenie kary pozostaje w wyłącznym uznaniu
Zamawiającego przy jednoczesnym braku kryteriów takiego obniżenia. W pozostałym zakresie
Izba
stwierdziła, że postawione zarzuty nie potwierdziły się. W odniesieniu do kar umownych
za opóźnienie, a nie za zwłokę Izba uznała dopuszczalność takich postanowień, jako
wynikających ze szczególnej i usprawiedliwionej okolicznościami sprawy potrzeby
zrealizowania zamówienia w określonym, możliwie najkrótszym terminie z uwagi na możliwość
utraty dofinansowania. Zamawiający wskazał, że terminowość jest istotna z uwagi na
konieczność rozliczenia dofinansowania do końca 2018 r. Na dzień rozprawy Zamawiający nie
otrzymał decyzji o możliwości przesunięcia tego terminu. Ponadto Izba nie uwzględniła
żądania usunięcia kary umownej za niedotrzymanie terminów cząstkowych wynikających
z harmonogramu. Harmonogram prac ustala sam Wykonawca,
tym bardziej mogą to być
terminy
uwzględniające jego potrzeby i możliwość indywidualnego wykonania przedmiotu
zamówienia. Terminowość realizacji zamówienia ma znaczenie z uwagi na konieczność
rozliczania poszczególnych etapów z Instytucją Wdrażającą w zgodności z harmonogramem.
Zaznaczenia również wymaga, że przepisy kodeksu cywilnego o karze umownej mają
charakter
dyspozytywny, wobec czego brak jest przeszkód w ukształtowaniu
odpowiedzialności dłużnika w sposób odmienny od przewidzianego w przepisie art. 473 § 1
k.c.
Jednocześnie za zasadne Izba uznała wyłączenie spod zakresu takiej odpowiedzialności
przyczyn le
żących po stronie Zamawiającego. Zamawiający wskazał również na rozprawie, że
w takich okolicznościach będzie wydłużał termin realizacji zamówienia.
Zarzut 3 k)
wprowadzenie w § 5 ust. 3 IPU kary umownej, która:
wprowadza odpowiedzialność Wykonawcy względem Zamawiającego w przypadku braku
zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom, pomimo iż ze
względu na charakter przedmiotowego zamówienia (dostawy) Zamawiający nie jest obciążony
solidarną odpowiedzialnością za wynagrodzenie podwykonawców (art. 647
k.c.), ani
obowiązkiem bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego
podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy (art. 143c ust. 1 ustawy pzp);
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 1% wartości
wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 umowy; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym
art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do
nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest
niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji i proporc
jonalności, określonymi w art. 7 ust. 1
ustawy pzp.
Zarzut 3 l)
wprowadzenie w § 5 ust. 6 IPU kary umownej, która:
wprowadza odpowiedzialność Wykonawcy względem Zamawiającego w przypadku błędów
w harmonogramie rzeczowo-finansowym lub projekcie warsztato
wym, bez względu na
charakter błędów oraz ich wpływ na realizację zamówienia;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar umownych w wysokości 2.000,00 złotych za
każdy stwierdzony przypadek; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art.
§ 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego
wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami
uczciwej konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Zarzut 3 m) w
prowadzenie w § 5 ust 8 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej przez Wykonawcę w przypadku spowodowania
uszkodzenia obiektu lub jego wyposażenia, bez względu na przyczyny uszkodzenia, winę lub
brak winy Wykonawcy, a nawet usuni
ęcie ewentualnego uszkodzenia przez Wykonawcę;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 5.000,00 złotych za każdy
stwierdzony przypadek; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 4
71 k.c., art. 473 §
1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c., a
także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej
konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Zarzut 3 o)
wprowadzenie w § 5 ust. 10 IPU kary umownej, która:
wprowadza obowiązek zapłaty kary umownej przez Wykonawcę w przypadku innego niż
określone w § 5 ust. 2-9 IPU nienależytego wykonania Umowy, niezależnie od charakteru tego
naruszenia, jego istotności i wpływu na realizację przedmiotu zamówienia, a także niezależnie
od ewentualnego stopnia winy Wykonawcy lub braku winy Wykonawcy, co powoduje, że
Wykonawca nie wie, jakie dokładnie naruszenie postanowień umowy skutkować będzie
możliwością żądania przez Zamawiającego zapłaty kary umownej, a po stronie
Zamawiającego pozostawia zupełną arbitralność w nakładaniu sankcji na podstawie tego
zapisu IPU;
wprowadza rażąco wygórowaną stawkę kar w wysokości do 1% wysokości wynagrodzenia
określonego w § 4 ust 1 umowy odrębnie za każdy przypadek nienależytego wykonywania
umowy; co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art.
483 i 484 k.c., a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego
względem Wykonawcy, a ponadto jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji
i
proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Izba uznała, że zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.
W zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 5 ust. 3 IPU: Zamawiający może żądać zapłaty kary umownej w wysokości do 1 %
wynagrodzenia, o którym mowa w § 4 ust. 1 w przypadku braku zapłaty lub nieterminowej
zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom.
Zgodnie z § 5 ust. 6 IPU: W przypadku błędów w Harmonogramie lub projekcie warsztatowym
wynikającym z braku staranności lub braku kontroli jakości, w szczególności omyłki
rachunkowe, niekompletność dokumentacji lub niezgodność z przepisami prawa Wykonawca
zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 2 000,00 złotych za każdy stwierdzony
przypadek.
Zgodnie z § 5 ust. 8 IPU: W przypadku spowodowania uszkodzenia obiektu lub jego
wyposażenia Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości do 5 000,00
złotych za każdy stwierdzony przypadek.
Zgodnie z § 5 ust. 10 IPU: W przypadku innego niż określone w ust. 2 -9 nienależytego
wykonania Umowy, Zamawiający może żądać zapłaty kary umownej w wysokości do 1 %
wartości wynagrodzenia wskazanego w § 4 ust. 1 Umowy, odrębnie za każdy przypadek
nienależytego wykonywania Umowy.
Podobnie jak w
odniesieniu do poprzedniego zarzutu Izba zaznacza, że przepisy kodeksu
cywilnego
o karze umownej mają charakter dyspozytywny, wobec czego brak jest przeszkód
w u
kształtowaniu odpowiedzialności dłużnika w sposób odmienny od przewidzianego
w przepisie art.
473 § 1 k.c. Zamawiający nie naruszył w tym zakresie przepisów prawa,
a
Odwołujący nie udowodnił że wysokość kar jest wygórowana. Izba wzięła również pod
uwagę, że kary wskazane w przywołanych postanowieniach umowy to kary maksymalne,
a
Zamawiający w zależności od stopnia naruszenia może dokonać miarkowania kary. Izba
wzięła pod uwagę argumentację Zamawiającego dotyczącą konieczności ochrony obiektu
muzeum i jego wyposażenia, a także istotność dokumentu harmonogramu stanowiącego
podstawę do rozliczenia dofinansowania.
Zarzut 3 p)
wprowadzenie w § 5 ust. 11 IPU zasady, zgodnie z którą kary umowne określone
w § 5 ust. 1 IPU i w § 5 ust 2-10 IPU podlegają kumulacji, co jest niezgodne z przepisami
prawa, w tym art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz art. 483 i 484 k.c. a także prowadzić może do
nieuzasadnionego wzbogacenia Zamawiającego względem Wykonawcy i niezgodne
z
zasadami uczciwej konkurencji i proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 5 ust. 11 IPU: Kary umowne określone w ust. 2-10 podlegają kumulacji.
Odwołujący oparł zarzut na twierdzeniu, że Zamawiający przewidział kumulację kar umownych
z tytułu niewykonania zamówienia i nienależytej realizacji zamówienia, które nie znajduje
odzwierciedlenia w postanowieniach umowy. W ustępie od 2 do 10 w paragrafie 5 IPU zostały
określone przypadki naliczenia kar umownych za nienależytą realizację, dlatego też zarzut nie
zasługiwał na uwzględnienie.
Zarzut 3 q) za
niechanie wprowadzenia w § 5 IPU górnego limitu kar umownych związanych
z
nienależytym wykonywaniem zamówienia w wysokości odpowiadającej co najwyżej
wysokości kary umownej zastrzeżonej w § 5 ust. 1 IPU na okoliczność niewykonania
zamówienia, co jest niezgodne z przepisami prawa, w tym art. 471 k.c., art. 473 § 1 k.c. oraz
art. 483 i 484 k.c.,
a także prowadzić może do nieuzasadnionego wzbogacenia
Zamawiającego względem Wykonawcy i jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji
i
proporcjonalności, określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy pzp.
Izba uznała, że zarzut zasługuje na uwzględnienie.
Zamawiający określił w umowie wiele przypadków, które mogą powodować naliczenie kar
umowny
ch. Jakkolwiek zasadne jest zabezpieczenie interesów Zamawiającego oraz
należytego wykonania zamówienia to uregulowania dotyczące kar umownych nie mogą
prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia po stronie Zamawiającego czy naruszenia
zasady proporcjonalności. W związku z powyższym Izba nakazała określenie limitu kar
umownych do wysokości kary przewidzianej za niewykonanie zamówienia, co umożliwi
również wykonawcom ocenę ryzyk i należytą wycenę oferty.
Zarzut 3 s wpr
owadzenie w § 7 ust. 2 pkt 4 IPU uprawnienia Zamawiającego do odstąpienia
od umowy w przypadku braku realizacji zaakceptowanego przez Zamawiającego
harmonogramu, pomimo pisemnego wezwania do realizacji jego postanowień, bez
ograniczenia prawa odstąpienia na tej podstawie wyłącznie do naruszeń harmonogramu
o
charakterze istotnym, mogącym wpływać na realizację całości przedmiotu zamówienia
w
terminie końcowym, określonym w § 3 ust. 1 umowy.
Zarzut 3 t) wpr
owadzenie w § 7 ust. 2 pkt 5 IPU uprawnienia Zamawiającego do odstąpienia
od umowy w przypadku dwukrotnej odmowy akceptacji harmonogramu rzeczowo-
finansowego przez Zamawiającego, bez ograniczenia prawa odstąpienia na tej podstawie
wyłącznie do naruszeń umowy o charakterze istotnym, mogącym wpływać na realizację
całości przedmiotu zamówienia w terminie końcowym, określonym w § 3 ust. 1 umowy, a także
pomimo braku ustalenia w SIWZ oczekiwanego wzoru takiego harmonogramu, ustalającego
co najmniej układ i zakres żądanych informacji oraz źródła finansowania poszczególnych
elementów przedmiotu zamówienia, co powoduje, że Wykonawca nie wie, jakie dokładnie
naruszenie postanowień umowy skutkować będzie możliwością odstąpienia przez
Zamawiającego od umowy na tej podstawie, a po stronie Zamawiającego pozostawia
arbitralność w nakładaniu sankcji na podstawie tego zapisu IPU.
Izba uznała, że zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.
W zakresie
podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 7 ust. 2 pkt 4 IPU: Zamawiający może odstąpić od umowy, gdy Wykonawca:
nie
realizuje zaakceptow
anego przez Zamawiającego Harmonogramu, pomimo pisemnego
wezwania do reali
zacji jego postanowień.
Zgodnie z § 7 ust. 2 pkt 5 IPU: Zamawiający może odstąpić od umowy, gdy Zamawiający
dwukrotnie odmówi akceptacji dla Harmonogramu.
Zastrzeżenie prawa odstąpienia od umowy należy do uprawnień Zamawiającego ustalającego
warunki przyszłej umowy. Zamawiający wskazał na istotność harmonogramu, według którego
będzie dokonywał rozliczeń z Instytucją Wdrażającą. Jednocześnie trudno przyjąć, aby
Zamawiający dążył do rozwiązania umowy i przekreślenia jej celu z powodów błahych
i
nieuzasadnionych. Izba zwraca również uwagę na modyfikację SIWZ i dołączenie przez
Zamawiającego wzoru harmonogramu, co ograniczy możliwość odstąpienia od umowy
wyłącznie do przypadków rażących naruszeń po stronie wykonawcy.
Zarzut 3 u)
wprowadzenie w § 7 ust. 3 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie odstąpienia
od umowy przez Zamawiającego na tej podstawie Wykonawcy nie przysługuje jakiekolwiek
wynagrodzenie, co stoi w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami art 494 §
1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.
, które w takim przypadku dają Wykonawcy uprawnienie do żądania
od Zamawiającego zwrotu wszystkich zrealizowanych na mocy umowy świadczeń lub zwrotu
ich wartości.
Zarzut 3 v) wprowadze
nie w § 7 ust. 7 pkt 2 IPU zastrzeżenia, zgodnie z którym w razie
odstąpienia od umowy przez Zamawiającego Wykonawca może żądać wyłącznie
wynagrodzenia należnego z tytułu wykonanej i odebranej przez Zamawiającego bez
zastrzeżeń części umowy, co stoi w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami
art. 494 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c., które w takim przypadku dają Wykonawcy uprawnienie
do żądania od Zamawiającego zwrotu wszystkich zrealizowanych na mocy umowy świadczeń
lub zwrotu ich wartości.
Izba
uznała, że zarzuty zasługują na uwzględnienie.
W za
kresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 7 ust. 3 IPU: Zamawiający może odstąpić od Umowy w razie wypełniania przez
Wykonawcę postanowień Umowy w sposób niezgodny z jej postanowieniami, po uprzednim
pisemnym wezwaniu do jej prawidłowego wykonywania. W przypadku, o którym mowa
w
zdaniu poprzedzającym, Wykonawcy nie przysługuje jakiekolwiek wynagrodzenie.
W myśl § 7 ust. 7 pkt 2 IPU: W wypadku odstąpienia od Umowy przez Zamawiającego:
Wykonawca może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego z tytułu wykonanej i odebranej
przez Zamawiającego bez zastrzeżeń części Umowy.
W ocenie Izby nie jest dopuszczalne uregulowanie zapisów umowy uniemożliwiających
uzyskanie p
rzez wykonawcę wynagrodzenia za spełnione świadczenie w przypadku
odstąpienia od umowy. Zgodnie z art. 494 § 1 k.c. Strona, która odstępuje od umowy
wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy
umowy, a druga st
rona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może
żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia
szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Izba uznała, że Zamawiający naruszył w tym
zakresie przepisy kodeksu
cywilnego, dlatego też nakazała wykreślenie postanowień umowy
zgodnie z żądaniem Odwołującego, co również umożliwi ocenę ryzyka i wycenę oferty.
Zarzut w) w
prowadzenie w § 8 ust. 5 i 6 IPU wymagań, aby Wykonawca był zobowiązany
podjąć czynności zmierzające do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 8 godzin od dokonania
zgłoszenia oraz do usunięcia wady w terminie 24 godzin od dokonania zgłoszenia, które to
terminy nie uwzględniają istotności wad i ich wpływu na korzystanie z przedmiotu zamówienia,
rynkowych standardów w zakresie realizacji świadczeń gwarancyjnych, a także okoliczności
zależnych od Zamawiającego, takich jak umożliwienie Wykonawcy dostępu do przedmiotu
zamówienia w czasie umożliwiających wykonanie tych obowiązków.
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z § 8 ust. 5 i 6 IPU: 5. Wykonawca zobowiązany jest podjąć czynności zmierzające
do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 8 godzin od dokonania zgłoszenia. 6. Wykonawca
zobowiązany jest do usunięcia zgłoszonej wady w terminie 24 godzin od dokonania
zgłoszenia. W przypadku wad niedających się usunąć w terminie wskazanym w zdaniu
poprzedz
ającym, Strony ustalą właściwy termin. Na czas usunięcia wad, Wykonawca
zobowiązany jest zapewnić sprzęt zastępczy o parametrach nie gorszych od właściwego
elementu składającego się na Wystawę.
Odwołujący oparł zarzut na twierdzeniu, że terminy nie uwzględniają istotności wad. Sytuacja
taka została jednak przewidziana. Jeśli wady nie da się usunąć w terminie 24 godzin to Strony
określą właściwy termin. Izba nie doszukała się naruszenia przepisów w tym zakresie.
Zamawiający ma uprawnienie w kształtowaniu warunków przyszłej umowy w sposób, który
zabezpieczy jego uzasadnione interesy.
Zamawiający wskazał, że musi zapewnić dostępność
muzeum dla odwiedzających w jak najszerszym zakresie.
Zarzut 3 x) zaniechanie wpro
wadzenia w § 10 ust. 2 pkt 1 IPU w wyszczególnieniu przyczyn
uzasadniających możliwość wydłużenia terminu końcowego realizacji umowy okoliczności, za
które odpowiedzialność ponosi Zamawiający takich, jak;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy wyjaśnień, wytycznych i opinii przez projektantów
sprawujących nadzór autorski (§ 1 ust. 4 i 5 IPU) tj. przekazanie Wykonawcy takich wyjaśnień,
wytycznych i opinii później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku o ich
wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej lub niewyczerpującej;
opóźnienie w przekazaniu Wykonawcy zaleceń Zamawiającego (§ 2 ust. 2 i 9 IPU) tj.
przekazanie ich Wykonawcy później niż do 2 dni od dnia przekazania projektantom wniosku
o
ich wydanie lub przekazanie ich w postaci niekonkretnej lub niewyczerpującej; pomimo, iż
o
późnienie w przekazaniu Wykonawcy konkretnych i wyczerpujących wyjaśnień, wytycznych
i opinii projektantów sprawujących nadzór autorski lub konkretnych i wyczerpujących zaleceń
Zamawiającego stanowi niewątpliwie leżące po stronie Zamawiającego naruszenie zasad
współdziałania wierzyciela przy wykonaniu zamówienia, które wynikają z art. 354 § 2 k.c. i art.
640 k.c.
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W myśl § 10 ust. 2 pkt 1 IPU: Strony mają prawo do przedłużenia terminu realizacji przedmiotu
Umowy o okres trwania przyczyn, z powodu których będzie zagrożone dotrzymanie terminu
zakończenia realizacji przedmiotu Umowy, w następujących sytuacjach: 1) jeżeli przyczyny,
z
powodu których będzie zagrożone dotrzymanie terminu zakończenia realizacji przedmiotu
Umowy będą następstwem okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi Zamawiający,
w
szczególności będą następstwem nieterminowego przekazania terenu budowy,
konieczności zmian dokumentacji projektowej w zakresie, w jakim ww. okoliczności miały lub
będą mogły mieć wpływ na dotrzymanie terminu zakończenia realizacji przedmiotu Umowy.
W § 2 ust. 2 i 9 IPU stanowią: 2. Wykonawca zobowiązuje się do stosowania wszelkich zaleceń
przekazanych przez Zamawiającego, w szczególności: 1) Kierownika Działu Organizacji
Wystaw i Wydarzeń oraz innych osób wyznaczonych przez Zamawiającego; 2) inspektorów
nadzoru inwestorskiego; jeżeli zostaną oni powołani. 9. Wykonawca zobowiązuje się do
uzgadniania z Zamawiającym wszelkich spraw dotyczących realizacji przedmiotu Umowy.
Paragraf 1 ust. 4 i 5 IPU stanowią: 4. Szczegółowy zakres przedmiotu Umowy stanowi
dokumentacja projektowa wykonana przez COMPONO spółkę z ograniczoną
odpowie
dzialnością z siedzibą w Szczecinie. 5. Wykonawca oświadcza, iż przyjmuje do
wiadomości, iż projektanci wskazani w ust. 4 powyżej oraz inne osoby wskazane przez
Zamawiającego, będą pełniły nadzór autorski w czasie realizacji przedmiotu Umowy. Zmiana
osób wskazanych w zdaniu poprzedzającym nie stanowi zmiany Umowy. Zamawiającemu
przysługuje prawo do wskazania innych osób, które będą pełniły nadzór autorski.
Izba nie doszukała się w tym zakresie naruszenia przepisów ustawy. Ponadto określono
przesłanki wydłużenia terminu jako następujące z przyczyn dotyczących Zamawiającego,
z
użyciem określenia „w szczególności”. Odwołujący formułując przedmiotowe zarzuty dąży
jedynie do wynegocjowania korzystnych dla niego postanowień umowy.
Zarzut 4
Izba uznała, że zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
W zakresie podniesionego zarzutu Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z Rozdziałem 11 pkt 5 SIWZ: 5. Zamawiający informuje, iż na podstawie art. 43 ust.2b
pkt. 2) Ustawy skrócił termin składania ofert do 15 dni. Projekt zakłada wyposażenie
przestrzeni muzeum w elementy i zabudowy, w dużej części projektowane jako nietypowe.
Zamawiający z winy wykonawcy odstąpił od umowy na dostosowanie i wyposażenie
powierzchni udostępnianych zwiedzającym – dostawa i montaż elementów wystawy, co jest
okolicznością niemożliwą do przewidzenia. Realizacja zadania, polegającego na wykonaniu
i
montażu elementów zabudowy ekspozycyjnej oraz wyposażenia wnętrz, wg indywidualnych
projektów- wymaga odpowiedniego czasu realizacji, niezbędnego do osiągnięcia zakładanej
w projekcie jakości i funkcjonalności elementów wyposażenia. Wykonanie systemów
wystawienniczych, łączy się z zamawianiem i oczekiwaniem na realizację elementów
stanowiących składowe całości. W ciągu produkcyjnym realizacji systemów, zamówienie
pewnych podzespołów może nastąpić dopiero po wykonaniu elementów bazowych, co
wydłuża znacznie całkowity czas procesu produkcji. Zabudowy stałe, projektowane
w
pomieszczeniach kawiarni, holu wejściowego, lobby, pomieszczeniu wielofunkcyjnym,
edukacyjnym oraz szatni
– projektowane są z materiałów (elementy lakierowane, fornirowane
oraz wykończone konglomeratem akrylowym) których obróbka i wykończenie ze względu na
technologię, wymaga dłuższego czasu realizacji. Mając na uwadze powyższe uzasadnione
jest skrócenie okresu na składanie ofert na rzecz okresu realizacji. Wydłużenie czasu realizacji
zadania może mieć w ocenie Zamawiającego wpływ na zwiększenie konkurencyjności
i
zwiększenie liczby potencjalnych wykonawców.
W pkt 1 załącznika nr 2 do SIWZ do SIWZ określono: Oświadczamy, że zapoznaliśmy się ze
specyfikacją istotnych warunków zamówienia (w tym z istotnymi postanowieniami umowy)
oraz zdobyliśmy wszelkie informacje konieczne do przygotowania oferty i przyjmujemy warunki
określone w SIWZ.
W Rozdziale 6 pkt 8 i 9 SIWZ Zamawiający wskazał: 8. Zamawiający żąda od wykonawcy,
który polega na zdolnościach lub sytuacji innych podmiotów na zasadach określonych w art.
22a Ustawy, przedstawienia w odniesieniu do tych podmiotów oświadczeń lub dokumentów
wskazanych w ust. 10 (w zakresie w jakim polega na zdolnościach lub sytuacji innych
podmiotów) i 11 poniżej. 9. Zamawiający żąda od wykonawcy przedstawienia dokumentów
potwierdzających brak podstaw do wykluczenia podwykonawcy wymienionych w ust. 11
poniżej, dotyczących podwykonawcy, któremu zamierza powierzyć wykonanie części
zamówienia, a który nie jest podmiotem, na którego zdolnościach lub sytuacji wykonawca
polega na zasadach określonych w art. 22a Ustawy.
W Rozdziale
5 pkt 3 SIWZ Zamawiający przewidział przesłanki wykluczenia na postawie art.
24 ust. 5 ustawy pzp. Zgodnie z Rozdziałem 6 pkt 11 SIWZ Zamawiający żąda dokumentów
na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia również z art. 24 ust. 5 ustawy pzp.
Zgodnie z Rozdziałem 6 pkt 5 i 6 SIWZ: 5. Wykonawca, który powołuje się na zasoby innych
podmiotów, w celu wykazania braku istnienia wobec nich podstaw wykluczenia oraz
spełniania, w zakresie, w jakim powołuje się na ich zasoby, warunków udziału w postępowaniu
składa także jednolite dokumenty JEDZ dotyczące tych podmiotów. 6. Zamawiający żąda, aby
wykonawca, który zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcom,
w
celu wykazania braku istnienia wobec nich podstaw wykluczenia z udziału w postępowaniu
składa JEDZ.
Artykuł 43 ust. 2b pkt 2 ustawy pzp stanowi, że Zamawiający może wyznaczyć termin
składania ofert krótszy niż termin określony w ust. 2, nie krótszy jednak niż 15 dni,
w
następujących przypadkach: jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia
i
skrócenie terminu składania ofert jest uzasadnione.
Izba nie doszukała się naruszenia przepisów ustawy pzp w sposób wskazany przez
Odwołującego. Zaznaczyć należy że to po stronie Zamawiającego leży uzasadnienie pilnej
potrzeby i skrócenia terminu składania ofert. Jednocześnie postanowienia SIWZ nie stanowią
w tym zakresie wymagań dotyczących Wykonawców, a zatem uzasadnienie to nie jest objęte
oświadczeniem zawartym w formularzu ofertowym, na które powołuje się Odwołujący. Na tym
etapie -
odwołania od postanowień SIWZ, kwestie dotyczące ewentualnego wykluczenia
Odwołującego z postępowania, przyczyn odstąpienia od umowy, nie mogą być przedmiotem
oceny Izby
. Dlatego też Izba uznała dowody złożone w tym zakresie przez Odwołującego jako
niemające znaczenia dla rozpoznania przedmiotowego zarzutu.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie
art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp, a także w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972) zaliczając na poczet
niniejsze
go postępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania uiszczony przez
Odwołującego oraz zasądzając od Zamawiającego na rzecz Odwołującego koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania w wysokości 15.000,00
zł, wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3 600,00 zł na podstawie faktury Vat złożonej
przez
Odwołującego na rozprawie oraz koszty dojazdu w wysokości wynikającej
z
przedstawionych biletów kolejowych w wysokości uwzględniającej przejazd w obie strony.
Przewodniczący: ………………….…