Sygn. akt: KIO 1815/18
WYROK
z dnia 2
4 września 2018 r.
Krajowa Izba
Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Anna Wojciechowska
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 21
września 2018 r. odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 września 2018 r. przez wykonawcę
Badawczo -
Rozwojowa Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki
„MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z siedzibą w Bełchatowie
przy udziale
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Konsorcjum Firm: Matic S.A. oraz ConnectPoint Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę Badawczo - Rozwojową Spółdzielnię
Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą
w Poznaniu i
2.1. Zalicza w
poczet kosztów postępowania kwotę 15 000 zł. 00 gr (słownie: piętnaście
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Badawczo - Rozwojowa
Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki „MIKRONIKA”
z siedzibą w Poznaniu tytułem wpisu od odwołania,
Zasądza od wykonawcy Badawczo - Rozwojowej Spółdzielni Pracy
Mikroprocesorowych Systemów Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą
w Poznaniu na rzecz
zamawiającego PGE Górnictwo i Energetyka
Konwencjonalna S.A. z siedzibą w Bełchatowie kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy
tysiące sześćset złotych zero groszy) z tytułu poniesionych kosztów zastępstwa
prawnego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt KIO 1815/18
Uzasadnienie
Zamawiający – PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z siedzibą
w
Bełchatowie - prowadzi w trybie negocjacji z ogłoszeniem postępowanie o udzielenie
zamówienia sektorowego, którego przedmiotem jest Dostawa i wdrożenie Systemu
Monitorowania Produkcji w PGE GiEK S.A.- sprawa nr GEK/PMR-CSS/08757/2015.
Postępowanie zostało wszczęte ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia
3 października 2015 r. za numerem 2015/S 192-348814. Szacunkowa
wartość zamówienia, którego przedmiotem są usługi jest wyższa od kwot wskazanych
w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. -
Prawo zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018 zwanej dalej
„ustawą pzp”).
W dniu 10
września 2018 r. odwołanie wniósł wykonawca Badawczo - Rozwojowa
Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą
w Poznaniu
– dalej Odwołujący. Odwołujący wniósł odwołanie od czynności Zamawiającego
polegającej na wyborze w dniu 31 sierpnia 2018 r. jako oferty najkorzystniejszej oferty
Konsorcjum firm: Matic S.A.
z siedzibą w Warszawie oraz Connect Point Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie (zwane dalej Konsorcjum Matic i Connect Point).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp w zw. z art. 24 ust. 4 ustawy pzp, poprzez
zaniechanie wykluczenia z postępowania wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point, mimo
iż wykonawca ten nie złożył wymaganego wadium, co powinno skutkować wykluczeniem
wykonawcy z postępowania i uznaniem jego oferty za odrzuconą;
2. naruszenie art. 91 ust. 1 ustawy pzp,
poprzez uznanie za najkorzystniejszą oferty
wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point, mimo iż wykonawca ten podlega wykluczeniu,
a jego oferta odrzuceniu;
3. naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy pzp,
poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób
niezgodny z zasadą uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców,
w
szczególności przez brak wykluczenia wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point,
a
następnie uznania jego oferty za odrzuconą.
Odwołujący zaznaczył, że w odwołaniu powołał przepisy ustawy pzp w zakresie i brzmieniu
obowiązującym w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
w
całości i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności polegającej na wyborze jako najkorzystniejszej oferty
w
postępowaniu oferty wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point,
2) powtórzenia czynności badania i oceny ofert w celu wyboru oferty najkorzystniejszej,
wykluczenia z postępowania wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point
i w konsekwencji odrzucenia jego oferty,
obciążenie Zamawiającego kosztami niniejszego postępowania.
Jednocześnie Odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodów z dokumentacji
przetargowej celem wykazania podnoszonych w odwołaniu twierdzeń i okoliczności,
w
szczególności na okoliczność niezłożenia przez Konsorcjum Matic i Connect Point
zabezpieczenia swojej oferty w sposób prawidłowy.
Od
wołujący wskazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia,
albowiem posiada wiedzę, doświadczenie i zdolności techniczne pozwalające mu na realizację
zamówienia, co potwierdza okoliczność, iż spełnił warunki udziału w postępowaniu i został
zaproszony przez Zamawiającego do złożenia oferty wstępnej, a następnie oferty. Decyzja
Zamawiającego powoduje utratę możliwości udzielenia zamówienia Odwołującemu,
sklasyfikowanemu na pozycji drugiej.
Odwołujący spełnia również drugą przesłankę statuującą
jego uprawnienie do wniesienia odwołania, albowiem w wyniku naruszenia przez
Zamawiającego wskazanych na wstępie przepisów ustawy pzp poniesie szkodę, wyrażającą
się w szczególności w utraceniu możności uzyskania przychodów z udzielonego zamówienia
oraz u
traceniu możności uzyskania referencji.
Uzasadniając zarzut 1 odwołania Odwołujący wskazał, że Zamawiający uznał za
najkorzystniejszą w postępowaniu ofertę wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point.
Tymczasem w ocenie Odwołującego Wykonawca ten podlegał wykluczeniu z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp
, a tym samym jego oferta powinna zostać
odrzucona na podstawie art. 24 ust. 4 ustawy pzp. Oferta Konsorcjum Matic i Connect Point
nie została bowiem zabezpieczona wymaganym wadium. Odwołujący wskazał na treść pkt
18.4 lit. d) Rozdziału I SIWZ i podkreślił, że w niniejszym postępowaniu należy mieć na uwadze
treść przepisów ustawy pzp w brzmieniu z dnia ogłoszenia niniejszego postępowania.
Wprowadz
ona przez ustawodawcę zmiana ustawy pzp, w tym art. 46 ust. 4a ustawy pzp oraz
art. 24 ust. 2 pkt 2 i ust. 4 ustawy pzp, dokonana na podstawie ustawy z dnia 22 czerwca 2016
r. o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2016
poz.1020, która weszła w życie w dniu 28 lipca 2016 r. (zwanej dalej „ustawą zmieniającą”),
a
zatem w toku trwania przedmiotowego postępowania, nie dotyczy postępowań o udzielenie
za
mówień publicznych wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy
zmieni
ającej (art. 16 ust. 1 ustawy zmieniającej z dnia 22 czerwca 2016 r.). Wadium w formie
niepieniężnej w niniejszym postępowaniu winno być w ocenie Odwołującego zgodne z treścią
pkt 18.4 lit. d) Rozdziału I SIWZ oraz art. 46 ust. 4a lub art. 46 ust. 5 ustawy pzp w brzmieniu
obowiązującym w dniu ogłoszenia niniejszego postępowania, a zatem sprzed zmiany
dokonanej n
owelą z dnia 22 czerwca 2016 r. Tymczasem przesłanki powstania roszczenia o
wypłatę przez gwaranta kwoty wadium na rzecz Zamawiającego zawarte w kopii gwarancji
bankowej z
ałączonej do oferty Konsorcjum Matic i Connect Point nie są tożsame z zawartymi
w t
reści art. 46 ust. 4a ustawy pzp (w brzmieniu obowiązującym w dniu wszczęcia
przedmiotowego postępowania) i potwierdzonymi w SIWZ w punkcie 18.4 lit. e) Rozdziału I
SIWZ. W
szczególności kopia gwarancji bankowej załączonej do oferty Konsorcjum Matic
i
Connect Point nie przewiduje wypłaty Zamawiającemu wadium w przypadku niezłożenia
przez wykonawcę listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa
w art.
24 ust. 2 pkt 5 PZP lub informacji o tym, że nie należy do grupy kapitałowej. W kopii
gwarancji bankowej załączonej do oferty Konsorcjum Matic i Connect Point zacytowano
bowiem
treść art. 46 ust. 4a ustawy pzp obowiązującą w późniejszym stanie prawnym (który
w niniejszym postępowaniu nie znajduje zastosowania), nie uwzględniającym wskazanej
wyżej przesłanki. Co więcej, jednocześnie zmienił się również zakres i treść przepisów (w tym
art. 25 ust. 1 oraz art. 26 ust. 3 ustawy pzp), do kt
órych odsyła art. 46 ust. 4a ustawy pzp i treść
kopii gwarancji bankowej załączonej przez Konsorcjum Matic i Connect Point. Wprowadzona
w 2016 r. nowelizacja dotyczyła bowiem istotnych zmian w procedurze przetargowej
i
odmiennego podejścia ustawodawcy do zasad uzupełniania dokumentów przez
wykonawców, zachodzą również odmienności w wymaganych dokumentach i ich formie.
Mamy zatem do czynienia z
odmiennymi przesłankami wypłaty wadium. Przepisy regulujące
przesłanki zatrzymania wadium przez Zamawiającego mają charakter bezwzględnie wiążący.
Gwarancja wadialna powinna uwzględniać wszystkie podstawy zatrzymania wadium
wskazane w ustawie pzp,
gdyż tylko w takim przypadku może dojść do pełnego i skutecznego
zabezpieczenia interesu Zamawiającego. Powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt: KIO 293/16, z dnia
18 września 2017 r., sygn. akt: KIO
1824/17). C
ałkowicie bezpodstawne byłoby założenie, że gwarant obejmie swoją
odpowiedzialnością również sytuacje nie wskazane w treści gwarancji, a objęte regulacją art.
46 ust. 4a i 5 ustawy pzp
, tym bardziej nie sposób uznać, aby odpowiedzialnością gwaranta
objęte były sytuacje nie wskazane w treści gwarancji i nie objęte aktualną regulacją art. 46 ust.
4a i 5 ustawy pzp, ale jej poprzednim brzmieniem. Kopia
gwarancji bankowej załączona do
oferty Konsorcjum Matic i Connect Point nie uwzględnia zatem wszystkich podstaw
zatrzymania wadium wskazanych w ustawie pzp
w brzmieniu obowiązującym w dniu
wszczęcia niniejszego postępowania, a tym samym nie zabezpiecza w pełni i skutecznie
interesu Zamawiającego. Odwołujący podkreślił, że ewentualna decyzja Zamawiającego
uzasadniająca podstawy do wypłaty wadium zostałaby podjęta w oparciu o inny stan prawny
niż przewidziany przedmiotową gwarancją bankową, co dałoby gwarantowi podstawę do
odmowy jej wypłaty z racji nieziszczenia się okoliczności powodujących jego odpowiedzialność
(bank oczekiwałby oświadczenia według nowego stanu prawnego, czego Zamawiający nie
byłby w stanie spełnić będąc zobowiązanym do stosowania przepisów obowiązujących na
dzień wszczęcia postępowania). Przedmiotowa gwarancja nie ma wiec charakteru
bezwarunkowego. Specyfika przedłożonej przez Konsorcjum gwarancji polega bowiem na
tym, że choć jest ona nazwana „bezwarunkową” to zawiera jednak w swej treści warunki,
w
szczególności warunek złożenia oświadczenia o niezłożeniu oświadczeń i dokumentów
okr
eślonych przepisami ustawy pzp w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania gwarancji.
Tymczasem Zamawiający prowadzi postępowanie w oparciu o przepisy ustawy pzp
obowiązujące na dzień wszczęcia postępowania (tj. ogłoszenia). W postępowaniu tym
Zamawiający nie ustala warunków spełnienia oświadczeń i dokumentów według reguł
określonych zmienionymi przepisami (ale przepisami w dotychczasowym brzmieniu), przez co
Zama
wiający nie może złożyć oświadczenia w oczekiwanej treści. Podsumowując wskazał, że
podstawy wypłaty przez gwaranta wadium, oparte na przesłankach zmienionych przez
ustawodawcę już po wszczęciu niniejszego postępowania, nie mogą stanowić wymaganego
przez u
stawę pzp zabezpieczenia Zamawiającego w niniejszym postępowaniu. Oznacza to, iż
gwarancję bankową nie obejmującą wszystkich podstaw stanowiących przesłankę
zatrzymania wadium, w oparciu o art. 46 ust. 4a i 5 ustawy pzp
w brzmieniu obowiązującym
w niniejsz
ym postępowaniu, należało uznać za wadliwą. Wiąże się to z koniecznością
przyjęcia w takim przypadku braku wniesienia wadium w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy
pzp
(w brzmieniu obowiązującym w dniu wszczęcia postępowania), skutkującym
koniecznością wykluczenia wykonawcy. Brak bowiem możliwości konwalidacji czynności
wniesienia wadium, w szczególności nie podlega ono uzupełnieniu ani nie może być
przedmiotem wyjaśnień (tak: wyrok KIO z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. KIO 23/16. wyrok
KIO dnia 13 styczn
ia 2016 r. sygn. KIO 2847/15, jak również cytowany wyżej wyrok KIO z dnia
11 marca 2016 r., sygn. KIO 293/16).
Ponadto O
dwołujący z ostrożności wskazał, iż w niniejszej sprawie nieuzasadnionym
byłoby powoływanie się na okoliczność, iż z racji trybu postępowania warunki udziału w nim
zostały ocenione na etapie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i tym samym
nie zajdą już okoliczności, o których mowa w art. 46 ust. 4a ustawy pzp (obowiązującego
w
dniu wszczęcia przedmiotowego postępowania), a tym samym brak zabezpieczenia przez
gwaranta niemożliwych już do zaistnienia sytuacji pozostaje irrelewantny dla zabezpieczenia
interesów zamawiającego. Zamawiający jest bowiem uprawiony aż do momentu zawarcia
umowy korygować swoje błędne czynności i zaniechania, w tym wykluczyć wykonawcę
z
postępowania, co do którego ujawnił ziszczenie się przesłanek wykluczenia dopiero po
wysłaniu zaproszenia do składania ofert. Ma to pełen wymiar praktyczny i sprawia, że
konieczne jest, aby również na etapie składania ofert wadium składane przez wykonawców
spełniało całość wymogów określonych w art. 46 ust. 4a ustawy pzp (w brzmieniu
obowiązującym w dniu wszczęcia przedmiotowego postępowania), zwłaszcza w sytuacji, gdy
postępowanie - tak jak w niniejszym przypadku - trwa wiele lat, w trakcie których może dojść
do zmiany sytuacji prawnej lub faktycznej danego wykonawcy (w tym w zakresie np. jego
przynależności do grupy kapitałowej). Takie rozumowanie mogłoby również prowadzić
w
dalszej mierze do absurdalnej sytuacji, w której uznano by niezłożenie wadium za
dopuszczalne z racji braku możliwości wystąpienia sytuacji uprawniających do jego
wykorzystania.
Dopuszczenie możliwości składania zabezpieczeń nie uwzględniających
wszystkich przesłanek zatrzymania wadium byłoby również sprzeczne z zasadą równego
traktowania wykonawców, gdyż pozwalałoby tym oferentom na ponoszenie mniejszych
kosztów uzyskania wadium niż ponieśli ich konkurenci (zakres gwarancji bankowej ma bowiem
ewidentny wpływ na jej koszt), czego nie sposób zaakceptować. Nadto Odwołujący
d
odatkowo, z ostrożności, podniósł, iż w dokumentacji przedmiotowego postępowania (w tym
w szczególności w ofercie wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point, protokole
postępowania oraz jego załącznikach) przedstawionych do wglądu przedstawicielowi
Odwołującego w dniu 7 września 2018 r. nie znajduje się potwierdzenie złożenia przez
Konsorcjum Matic i Connect Point oryginału gwarancji bankowej przed upływem terminu
składania ofert. Protokół z postępowania w sprawie udzielenia zamówienia prowadzi się na
bieżąco i tylko w oparciu o wskazane tam dokumenty możliwe jest dokonywanie przez
Zamawiającego czynności w postępowaniu oraz ich weryfikacja. W związku z powyższym oraz
w świetle art. 9 ust. 1 ustawy pzp-, zgodnie z którym w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego obowiązuje zasada pisemności, należy przyjąć, że czynność złożenia przez
Konsorcjum Matic i Connect Point oryginału gwarancji bankowej przed upływem terminu
składania ofert nie miała miejsca. Wskazał również, że powyższe mogłoby powodować zarzut
braku czynności oceny wadium, który w tym miejscu Odwołujący z ostrożności podnosił.
Wymóg złożenia dokumentu wadium w oryginale został dodatkowo podkreślony przez
Zamawiającego w treści SIWZ. Obowiązek przedłożenia wraz z oferta oryginału dokumentu
wadium jest zresztą przyjęty powszechnie zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie.
Jednocześnie jednoznacznie przyjmuje się, że brak oryginału gwarancji bankowej nie podlega
uzupełnieniom w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp, z czym należy się w zupełności zgodzić.
Powołał się na wyrok KIO z dnia 20 października 2015 r.. sygn. akt: KIO 2166/15, z dnia 23
września 2014 r., sygn. akt: KIO 1883/14, z dnia 18 października 2011 r., sygn. akt: KIO
W dokumentacji przedmiotowego postępowania w ofercie Konsorcjum Matic
i
Connect Point znajduje się jedynie kopia gwarancji poświadczona „za zgodność
z
oryginałem” przez przedstawiciela konsorcjum, co należy w ocenie Odwołującego, uznać za
brak wnie
sienia wadium przez wykonawcę i podstawę do wykluczenia z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp, a tym samym odrzucenia oferty na podstawie art.
24 ust. 4 ustawy pzp.
W tym przypadku ma to dodatkowe uzasadnienie ze względu na treść
zawartą w przedstawionej w ofercie kopii gwarancji bankowej, z której wprost wynika brak
zabezpieczenia zamawiającego w przypadku nieposiadania jej oryginału, a dotyczy to
fragmentu:
Niniejsza gwarancja wygasa automatycznie i całkowicie w przypadku: (...) 4)
zwrócenia do Banku oryginału niniejszej gwarancji przed upływem Terminu ważności
gwarancji
. Wskazane postanowienie oznacza, iż wobec nieposiadania przez Zamawiającego
oryginału gwarancji bankowej, podmiot posiadający jej oryginał może go zwrócić Gwarantowi
bez wiedzy i zgody Zamawiającego, doprowadzając do wygaśnięcia gwarancji, a tym samym
pozbawić Zamawiającego ochrony. W tej sytuacji nie sposób uznać, iż interes Zamawiającego
jest zabezpieczony w sposób pewny i zgodny z wymaganiami, a więc w istocie nie może być
mowy w niniejszej sprawie o wniesieniu przez Konsorcjum Matic i Connect Point wymaganego
wadium.
Powołał się na wyrok KIO z dnia 19 kwietnia 2017 r., sygn. akt: KIO 531/17. W świetle
powyższego Odwołujący wskazał, że uznanie przez Zamawiającego oferty Konsorcjum Matic
i Connect Point za najk
orzystniejszą nastąpiło w sposób bezpodstawny, z rażącym
naruszeniem art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp w zw. z art. 24 ust. 4 ustawy pzp.
Odnosząc się do zarzutu 2 odwołania Odwołujący zaznaczył, że wobec faktu, iż
wykonawca Konsorcjum Matic i Connect Point
winien zostać wykluczony z niniejszego
postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp, a jego oferta powinna zostać
odrzucona na podstawie art. 24 ust. 4 ustawy pzp
, nie było podstaw do uznania jego oferty za
najkorzystniejszą. Dokonując takiego wyboru Zamawiający naruszył zatem art. 91 ust. 1
ustawy pzp.
Przechodząc do zarzutu 3 odwołania Odwołujący wskazał, że poprzez uznanie za
najkorzystniejszą oferty wykonawcy Konsorcjum Matic i Connect Point - który to wykonawca
podlegał wykluczeniu, a jego oferta odrzuceniu - Zamawiający naruszył zatem art. 7 ust. 1
ustawy pzp.
W dniu 20
września 2018 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie i wniósł
o
oddalenie odwołania. W odpowiedzi jak również w trakcie rozprawy przedstawił
uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający wskazał, że w prowadzonym postępowaniu Wykonawca: Konsorcjum
Matic i Connect Point, w celu zabezpieczenia złożonej oferty, przedłożył wadium w formie
gwarancji bankowej wystawionej w dniu 16 maja 2018r. Jak wynika z p
kt 2 złożonej gwarancji,
bank określił przesłanki płatności wadium na rzecz Zamawiającego w oparciu o brzmienie art.
46 ust. 4a ustawy pzp
z dnia wystawienia gwarancji, a nie z dnia wszczęcia postępowania.
Ten błąd formalny banku nie miał jednak w ocenie Zamawiającego żadnego wpływu na zakres
odpowiedzialności gwaranta względem Zamawiającego w odniesieniu do zakresu żądanego
przez Zamawiającego w SIWZ, a więc opartego na przesłankach art. 46 ust. 4a ustawy pzp
w brzmieniu sprzed jej nowelizacji. Gwarancja t
a w takim samym stopniu zabezpieczała
interesy Zamawiającego na gruncie prowadzonego postępowania jak i gwarancja, która
zostałaby oparta o przesłanki z art. 46 ust. 4a ustawy pzp w brzmieniu sprzed jej nowelizacji.
Zamawiający podniósł, iż czym innym jest naruszenie procedury postępowania przez samego
Zamawiającego polegającej na niezastosowaniu właściwych przepisów do czynności
podejmowanych w toku postępowania, w szczególności powodujących naruszenie praw
Wykonawców, czy zasad rządzących postępowaniem w sprawie zamówień publicznych,
a czym innym sytuacja wskazania w gwarancji udzielonej przez podmiot trzeci jakim jest bank
obowiązującego przepisu ustawy pzp, zamiast przepisu sprzed nowelizacji ustawy, co było
najprawdopodobniej uzasadnione niewiedzą gwaranta, że do przedmiotowego postępowania
mają zastosowanie nieobowiązujące już przepisy oraz stosowanymi powszechnie przez banki
wzorami gwarancji opracowanymi na podstawie aktualnych przepisów prawa.
Zamawiający nie zgodził się ze stanowiskiem Odwołującego, że
interes
Zamawiającego nie byłby w pełni zabezpieczony w wyniku przyjęcia wskazanej gwarancji,
które nie znajduje uzasadnienia na gruncie przedmiotowego postępowania oraz oparcia
w przepisach ustawy pzp
, zarówno sprzed jak i po jej nowelizacji. Podkreślił, iż brak wyraźnego
wskazania w złożonej przez Konsorcjum Matic i Connect Point gwarancji podstawy do żądania
zapłaty wadium w przypadku niezłożenia przez Wykonawcę listy podmiotów należących do tej
samej grupy kapitałowej lub informacji o braku przynależności do takiej grupy, ze względu na
etap postepowania, w którym gwarancja została złożona, było całkowicie pozbawione wpływu
na jego przebieg. Przedmiotowe postępowanie jest prowadzone w trybie negocjacji
z
ogłoszeniem, w którym, już na jego początkowym etapie składania wniosków
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu, wykonawcy podlegają weryfikacji podmiotowej
spełniania warunków udziału w postępowaniu, składając m.in. listy podmiotów należących do
tej samej grupy kapitałowej bądź informacje o braku przynależności do takiej grupy.
W
postępowaniach kilkuetapowych do których należą negocjacje z ogłoszeniem, składanie
wadium
następuje wraz z ofertą, a więc w terminie po weryfikacji podmiotowej wykonawców,
której zwieńczeniem jest zaproszenie do składania ofert wstępnych. Na tym etapie
postępowania de facto jedynymi adekwatnymi przesłankami zatrzymania wadium są te
związane z odmową podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach
określonych w ofercie, niewniesieniem wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania
umowy lub doprowadzeniem do sytuacji, że zawarcie umowy w sprawie zamówienia
publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy (art. 46 ust. 5
ustawy pzp).
Zamawiający posiadał więc w/w informacje pozwalające mu na weryfikację, czy
fakt ewentualnej przynależności Wykonawców do grup kapitałowych może wpłynąć na
prowadzenie postępowania z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji. Wykonawca, który
nie przedłożył wymaganych list czy informacji w zakresie przynależności do grupy kapitałowej
albo nie wykazał, że pomimo złożenia wniosków przez Wykonawców należących do tej samej
grupy kapitałowej nie dochodzi do naruszenia konkurencji, nie mógł zostać zaproszony do
złożenia ofert. Sankcja związana z wykluczeniem z postępowania i brakiem zaproszenia do
składania ofert jest sankcją najdotkliwszą i z tego powodu wystarczającą dla zabezpieczenia
interesów Zamawiającego, a co za tym idzie zapewnieniem prawidłowego przebiegu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Zamawiający zaznaczył, że Lider konsorcjum Matic S.A. przedłożył listę podmiotów
należących do tej samej grupy kapitałowej, z której wynikało, że żaden podmiot ze wskazanej
grupy, oprócz Matic S.A., nie złożył wniosku ani oferty w przedmiotowym postępowaniu,
ConnectPoint Sp. z o.o. przedłożył natomiast informację, iż nie należy do żadnej grupy
kapitałowej. Nie zachodziły więc przesłanki do wykluczenia z postępowania wskazanych
Wykonawców na podstawie okoliczności wskazanych w art. 24 ust. 2 pkt 5 ustawy pzp. Jeżeli
na dzień składania ofert przedstawione informacje dotyczące przynależności do grupy
kapitałowej uległyby zmianie, to na Wykonawcach spoczywał obowiązek poinformowania
o
nich Zamawiającego, co w prowadzonym postępowaniu nie miało miejsca, stąd
Zamawiający przyjął aktualność złożonych oświadczeń i dokumentów. Skoro więc Wykonawcy
w prowadzonym postępowaniu złożyli wymagane dokumenty oraz informacje dotyczące
przynależności do grupy kapitałowej, nie zachodziła sytuacja niezłożenia przez nich wskazanej
listy bądź informacji o braku przynależności do grupy kapitałowej, o której mowa w art. 46 ust.
4a ustawy pzp
w brzmieniu z dnia ogłoszenia postępowania, a tym samym przesłanka
stanowiąca podstawę do zatrzymania wadium w przypadku braku przedmiotowych
dokumentów czy informacji. Zamawiający więc na dzień badania przedstawionych gwarancji
wadialnych zabezpieczających złożone oferty, nie mógł zarzucić, iż gwarancja nie
zabezpiecza jego interesów, nie przewidując możliwości zatrzymania wadium z powodu
nieprzedłożenia list, czy informacji o przynależności do grupy kapitałowej, które zostały mu już
przedłożone. Stąd też uznanie, że gwarancja jest wadliwa poprzez niezabezpieczenie interesu
Zamawiającego na wypadek zaistnienia sytuacji, która jest niemożliwa do zaistnienia, byłoby
niezgodne z prawdą i prowadziło do nieuzasadnionego i irracjonalnego wykluczenia
z
postępowania Wykonawcy z przyczyn nie mających znaczenia w postępowaniu.
Abstrahując od powyższych okoliczności, jakimi są tryb prowadzonego postępowania,
jego stadium oraz, co się z tym wiąże, brak możliwości zaistnienia wskazanej przesłanki
zatrzymania wadium na gruncie przedmiotowego postępowania, Zamawiający wskazał, iż
niezłożenie przez Wykonawcę listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej bądź
informacji o braku przynależności do takiej grupy i tak teoretycznie pozwoliłoby
Zamawiającemu na żądanie zapłaty wadium na podstawie przedłożonej przez Konsorcjum
Matic i Connect Point gwarancji wadialnej. Niedostarczenie przedmiotowych list przez
Wykonawców, pomimo wezwania przez Zamawiającego do ich złożenia, skutkowałoby
bowiem zaistnieniem wskazanej w gwarancji przesłanki do zatrzymania wadium, o której
mowa w art. 46 ust. 4a ustawy pzp
w jej aktualnym brzmieniu, w postaci niezłożenia przez
wykonawcę oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa
w art. 25 ust. 1 ustawy pzp. W art. 25 ust. 1 ustawy pzp
jest mowa o możliwości żądania przez
zamawiającego od wykonawców oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do
przeprowadzenia postępowania potwierdzających m.in. spełnianie warunków udziału
w
postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia wykonawcy. Jeżeli więc Wykonawca
wezwany do dostarczenia listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, nie
złożyłby wskazanej listy, wówczas, na podstawie art. 24b ust. 3 ustawy pzp w brzmieniu z dnia
wszczęcia postępowania, zachodziłyby podstawy do jego wykluczenia z postepowania.
Zgodnie ze wskazanym przepisem Zamawiający wyklucza z postepowania o udzielenie
zamówienia wykonawcę, który nie złożył wyjaśnień oraz wykonawcę, który nie złożył listy,
o
której mowa w art. 26 ust. 2 d. Zamawiający mógłby więc skutecznie wykazać, na podstawie
obecnie obowiązującego przepisu art. 46 ust. 4a ustawy pzp, że zachodziły przesłanki do
zatrzymania wadium, w postaci nieprzedłożenia przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów
na potwierdzenie braku podstaw do jego wykluczenia z postepowania.
Zamawiający wskazał również, iż nowelizacja przepisów ustawy pzp, która weszła
w
życie w dniu 28 lipca 2016 r. nie złagodziła wymogów dotyczących przedstawiania informacji
w zakresie przynależności wykonawców do grup kapitałowych w rozumieniu ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów. W obecnym brzmieniu ustawy przedkładane listy zostały
zastąpione oświadczeniami wykonawców o braku bądź przynależności do grup kapitałowych
i ich ewentualnym wpływie na zakłócenia konkurencji z tego powodu (art. 24 ust. 11 ustawy
pzp).
Nadal niewykazanie okoliczności dotyczących przynależności do grupy kapitałowej
wykonawcy, jako niewykazanie braku podstaw do wykluczenia wykonawcy, stanowi
przesłankę do jego wykluczenia z postępowania na podstawie obowiązującego art. 24 ust. 1
pkt 12 ustawy pzp
, zgodnie z treścią którego z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub
nie został zaproszony do negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał
braku podstaw wykluczenia.
Nadal zapewniona jest ochrona Zamawiającego w postaci
możliwości żądania zatrzymania wadium, w przypadku niezłożenia oświadczenia w tym
zakresie. Tak jak na gruncie poprzedniej regulacji art. 46 ust. 4a ustawy pzp
, Zamawiający
miał prawo zatrzymania wadium w przypadku niezłożenia przez wykonawcę listy podmiotów
należących do tej samej grupy kapitałowej, czy informacji o braku przynależności do grupy,
tak i obecnie na gruncie aktualnego brzmienia art. 46 ust. 4a ustawy pzp
Zamawiający ma
takie samo uprawnienie do zatrzymania wadium w przyp
adku niezłożenia oświadczenia
w zakre
sie przynależności do grupy kapitałowej, które obecnie mieści się w treści art. 25 ust.
1 ustawy pzp
pod postacią oświadczenia o braku podstaw do wykluczenia wykonawcy
z
postępowania. Zamawiający podkreślił, iż wskazana nowelizacja rozszerzyła katalog
prze
słanek pozwalających Zamawiającemu na zatrzymanie wadium, zwiększając tym samym
zakres zabezpieczenia jego interesów. Zgodnie z poprzednim brzmieniem art. 46 ust. 4a
ustawy pzp
Zamawiający mógł zatrzymać wadium jeżeli Wykonawca nie złożył dokumentów
lub oświadczeń, o których była mowa w art. 25 ust. 1 (do których należały oświadczenia lub
dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz że oferowane
dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone przez Zamawiającego),
pełnomocnictw, list podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej lub informacji o tym,
że nie należy do grupy kapitałowej lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa
w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy pzp
. Obecnie Zamawiający zatrzymuje wadium, jeżeli wykonawca
nie złożył dokumentów lub oświadczeń potwierdzających okoliczności, o których jest mowa
w art. 25 ust. 1 (
do których należą oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie
warunków udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, spełnianie przez oferowane dostawy,
usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego oraz brak podstaw
wykluczenia wykonawcy)
, oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1 (do którego należą
informacje stano
wiące wstępne potwierdzenie, że wykonawca nie podlega wykluczeniu,
spełnia warunki udziału w postępowaniu oraz spełnia kryteria selekcji, o których mowa w art.
51 ust. 2, art. 57 ust. 3 i art. 60d ust. 3)
, pełnomocnictw lub nie wyraził zgody na poprawienie
omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy pzp. Ze wskazanego porównania wynika
wyraźnie, że obecny zakres ochrony Zamawiającego uległ rozszerzeniu, a nie zawężeniu.
Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 13 marca 2017
r., sygn. akt: KIO 350/17,
uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1993 r.,
sygn. akt III CZP 16/93, wyrok Krajow
ej Izby Odwoławczej z dnia 3 października 2016r., sygn.
akt 1744/16, wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 listopada 2016 r., sygn. akt: KIO
Analizując przyczyny z jakich najprawdopodobniej wystawca gwarancji wskazał w jej
treści aktualne brzmienie art. 46 ust. 4a ustawy pzp Zamawiający stwierdził, iż w SIWZ,
określając warunki przedłożenia wadium w formie niepieniężnej, nie zacytował treści
wskazanego przepisu.
Bank prawdopodobnie nie analizował stanu prawnego, w oparciu o jaki
prowadzone jest postępowanie, zakładając, że chodzi o aktualnie obowiązujące brzmienie
wskazanego przepisu, którego treść przytoczył w gwarancji. Podobnie na wstępie gwarancji
bank
wskazał, iż udziela gwarancji w związku z ogłoszonym przez Państwo na podstawie
ustawy Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. 2017r. poz. 1579) zamówieniem sektorowym
w trybie negocjacji z ogłoszeniem p.n.: „Dostawa i wdrożenie Systemu Monitorowania
Produkcji w PGE GiEK S.A. (...).
Odmowa uwzględnienia przez Zamawiającego przedłożonej przez Konsorcjum Matic
i
ConnectPoint gwarancji tylko z tego powodu, że nie spełniała ona wszystkich wymogów
formalnych, nie mających znaczenia na tle stanu faktycznego postępowania oraz wpływu na
zakres uprawnień Zamawiającego, dawałaby zdaniem Zamawiającego, prymat nadmiernemu
i nieuzasadnionemu formalizmowi w postępowaniu, dyskwalifikując prawidłowo złożoną ofertę
z ceną niższą o ok. 4 mln. zł. od oferty Odwołującego. Celem zaś gwarancji jest rzeczywiste
zabezpieczenie interesów Zamawiającego, nie zaś wierne uwzględnienie wymogów
formalnych nieznajdujących zastosowania w rzeczywistości. Powołał się na wyrok Sądu
Okręgowego w Gliwicach z dnia 23 lutego 2007 r. (sygn. akt X Ga 23/07).
Zamawiający wskazał również, że za całkowicie nieuprawniony należy uznać
zgłoszony przez Odwołującego z ostrożności procesowej zarzut faktyczny w postaci braku
złożenia w terminie składania ofert oryginału gwarancji bankowej przez Konsorcjum Matic
i Connect Point. Zarzut ten jest
w ocenie Zamawiającego całkowicie gołosłowny i oparty
jedynie na spekulacjach Odwołującego, który na tej samej zasadzie mógłby zarzucić brak
złożenia przez Konsorcjum oferty w terminie składania ofert, czy brak złożenia jej oryginału
w terminie.
Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z pkt 18.4 lit. e) Rozdziału I SIWZ Wykonawca
był zobowiązany złożyć oryginał dokumentu wadium. Leży to przede wszystkim w interesie
Zamawiającego, który, w przypadku przyjęcia jedynie kserokopii gwarancji, nie mógłby na jej
podstawie zrealizować przysługujących mu uprawnień z niej wynikających. Gwarancja
wadialna Konsorcjum Matic i Connect Point została złożona wraz z ofertą w dniu 17 maja
2018r. o godz. 11.0
0, czyli w terminie składania ofert. Możliwość złożenia gwarancji wraz
z
ofertą Zamawiający wyraźnie dopuścił w pkt 18.4 lit. a) Rozdziału I SIWZ. Zamawiający
zgodn
ie z obowiązującymi przepisami ustawy pzp regulującymi zasady sporządzania
protokołów z postępowań jak również rozporządzeniem Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016
r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz.U. z 2016r.,
poz. 1128), nie ma obowiązku wskazywania w protokole wszystkich dokumentów składanych
przez wy
konawców w postępowaniu wraz z ofertą, w szczególności ze wskazaniem czy
zostały one złożone w oryginałach czy potwierdzone za zgodność z oryginałem, stąd zarzut
braku wskazania w protokole, czy złożona gwarancja została wniesiona w oryginale jest
całkowicie nieuzasadniony. Zamawiający wskazał, iż otwarcie ofert jest jawne i każdy
z
wykonawców mógł być na nim obecny. Skoro Odwołujący miał wątpliwości co do
prawidłowości działań podejmowanych przez Zmawiającego w toku postępowania, mógł wziąć
udział w czynności otwarcia ofert, które miało miejsce w dniu upływu terminu składania ofert.
Istotność oryginału gwarancji wadialnej przesądzającej o zakresie uprawnień finansowych
Zamawiającego, powoduje to, że jest ona przechowywana odrębnie w depozycie
Departamentu S
karbu Zamawiającego i nieudostępniana wykonawcom wraz z ofertą,
a
jedynie okazywana do wglądu na ich żądanie. Po otwarciu ofert oraz dokonaniu ich analizy
przez komisję przetargową Zamawiającego, otrzymany wraz z ofertą dokument gwarancji
został zdeponowany w depozycie Zamawiającego, na dowód czego komórka organizacyjna
Zamawiającego prowadząca depozyt wystawiła deklarację depozytową przyjęcia gwarancji
bankowej nr 05
1020 1026 0000 1596 0120 3736. W dniu 7 września 2018r. oferta Konsorcjum
Matic i Connect
Point została udostępniona pełnomocnikowi Odwołującego, z powyżej
wskazanych przyczyn, bez oryginału gwarancji wadialnej, która została okazana mu do wglądu
przez Zamawiającego po pobraniu jej z depozytu. Pełnomocnik Odwołującego udał się we
wskazanym dniu z przedstawicielem komisji przetargowej do depozytu, celem okazania mu
oryginału gwarancji, z której sporządził dokumentację fotograficzną. Tym bardziej na tle
wskazanego stanu faktycznego sprawy, w którym pełnomocnik Odwołującego miał
przedstawiony orygi
nał gwarancji wadialnej Konsorcjum Matic i Connect Point, niezrozumienie
budzi zarzut braku złożenia oryginału przedmiotowego dokumentu.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Zamawiającego
zgłosili przystąpienie wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia
Konsorcjum Firm: Matic S.A. oraz ConnectPoint Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Na
rozprawie przedstawili uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska i
wnieśli
o
oddalenie odwołania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba rozpoznała odwołanie na podstawie stanu prawnego obowiązującego przed wejściem
w
życie ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020). Stosownie bowiem do treści art. 16 ust.
1 tej ustawy nowelizującej do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych
i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej oraz do odwołań i skarg
do sądu dotyczących tych postępowań stosuje się przepisy dotychczasowe.
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis. Izba
ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp, tj. posiadanie inte
resu w uzyskaniu danego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy
pzp.
Odwołujący jest podmiotem, którego oferta została sklasyfikowana na drugim miejscu
zgodnie z informacją o wyborze najkorzystniejszej oferty. W przypadku uwzględnienia
odwołania oferta Odwołującego może zostać uznana za ofertę najkorzystniejszą. Odwołujący
może ponieść szkodę przejawiającą się ostatecznie w nieuzyskaniu zamówienia.
Izba stwierdziła, że przystąpienie zgłoszone przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o
udzielenie zamówienia Konsorcjum Firm: Matic S.A. oraz ConnectPoint Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
spełniało wymogi formalne określone w art. 185 ust. 2 ustawy pzp, zaś
Przystępujący wykazał interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Zamawiającego. Izba
postanowiła dopuścić do postępowania odwoławczego wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia Konsorcjum Firm: Matic S.A. oraz ConnectPoint Sp. z o.o.
z
siedzibą w Warszawie w charakterze uczestnika postępowania po stronie Zamawiającego.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, odwołanie
wraz z
załącznikami, odpowiedź na odwołanie wraz z załącznikami oraz zgłoszenie
przystąpienia wraz z załącznikami.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stanowiska i dowody złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie
posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Odwołanie podlegało oddaleniu.
W
zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W pkt 18.4
Rozdziału I SIWZ Zamawiający wskazał, że
wadium w formie niepieniężnej: a)
oryginał dokumentu wystawiony na rzecz Zamawiającego należy złożyć w siedzibie
Zamawiającego
[…]
c) kopia dokumentu wadium powinna być dołączona do oferty;
d)
powinno zawierać zobowiązanie instytucji gwarantującej do nieodwołalnej i bezwarunkowej
zapłaty Zamawiającemu kwoty wadium na pierwsze pisemne żądanie (bez konieczności
akceptacji roszczeń Zamawiającego przez Wykonawcę) stwierdzające, że występuje jedna lub
więcej okoliczności wskazanych w art. 46 ust. 4a lub art. 46 ust. 5 Ustawy; e) gwarancja
bankowa lub ubezpieczeniowa musi być nieodwołalna, bezwarunkowa i płatna na pierwsze
żądanie. Wykonawca jest zobowiązany złożyć oryginał dokumentu wadium.
W myśl pkt 18.9 i 18.10 Rozdziału I SIWZ zgodnie z art. 46 ust. 4a Ustawy - Zamawiający
zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli Wykonawca, w odpowiedzi na wezwanie,
o
którym mowa w art. 26 ust. 3 Ustawy, z przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył
dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1 Ustawy lub pełnomocnictw, listy
podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5 lub
informacji o ty
m, że nie należy do grupy kapitałowej, lub nie wyraził zgody na poprawienie
omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3, co powodowało brak możliwości wybrania oferty
złożonej przez Wykonawcę jako najkorzystniejszą. 18.10 Zamawiający zatrzymuje wadium
wra
z z odsetkami, jeżeli Wykonawca, którego oferta została wybrana: a) odmówił podpisania
umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie,
b) nie wniósł
wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, c) podpisanie umowy w sprawie
zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy.
Ustal
ono, że Matic Sp. z o.o. złożył listę podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej
co wykonawca, a Connect Point S
p. z o.o. oświadczył, że nie należy do grupy kapitałowej.
Ustalono również, że Konsorcjum Matic i Connect Point złożyło gwarancję bankową
przetargową z dnia 16 maja 2018 r., z której wynika, że PKO BP S.A. oświadczył m.in., iż
gwarantuje nieodwołalnie i bezwarunkowo dokonanie na rzecz Zamawiającego (Beneficjenta
gwarancji) płatności wskazanej kwoty 200.000 zł po złożeniu oświadczenia, iż Wykonawca: 1)
nie zastosował się do warunków Oferty i pomimo uznania jego Oferty za najkorzystniejszą: a)
nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub b) odmówił
podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie
lub c) zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn
leżących po stronie Wykonawcy lub 2) w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26
ust. 3 i 3a PZP, z przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył oświadczeń lub dokumentów
potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 PZP, oświadczenia, o którym
mowa w art. 25a ust. 1 PZP, pełnomocnictw lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki,
o
której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3 PZP, co spowodowało brak możliwości wybrania oferty
złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejszej. Niniejsza gwarancja wygasa
automatycznie i całkowicie w przypadku: (...) 4) zwrócenia do Banku oryginału niniejszej
gwarancji przed upływem Terminu ważności gwarancji.
Artykuł 7 ust. 1 ustawy pzp stanowi, że zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konku
rencji oraz równe traktowanie wykonawców.
Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp
z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza
się również wykonawców, którzy:
nie wnieśli wadium do upływu terminu składania ofert, na
przedłużony okres związania ofertą lub w terminie, o którym mowa w art. 46 ust. 3, albo nie
zgodzili się na przedłużenie okresu związania ofertą.
W myśl art. 46 ust. 4a ustawy pzp sprzed nowelizacji Zamawiający zatrzymuje wadium wraz
z
odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3,
z
przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa
w art. 25 ust. 1, pełnomocnictw, listy podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej,
o
której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, lub informacji o tym, że nie należy do grupy kapitałowej,
lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3, co
powodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez wykonawcę jako
najkorzystniejszej.
Artykuł 46 ust. 4a ustawy pzp po nowelizacji stanowi Zamawiający zatrzymuje wadium wraz
z
odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3
i
3a, z przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył oświadczeń lub dokumentów
potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, oświadczenia, o którym mowa
w art. 25a ust. 1, pełnomocnictw lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa
w art. 87 ust. 2 pkt 3, co spowodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez
wyk
onawcę jako najkorzystniejszej.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 sprzed nowelizacji
w postępowaniu o udzielenie zamówienia
zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów
niezbędnych do przeprowadzenia postępowania.
W myśl art. 25 ust. 1 po nowelizacji w
postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający
może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do
przeprowadzenia postępowania. Oświadczenia lub dokumenty potwierdzające: […] 3) brak
podstaw wykluczenia
[…].
Zamaw
iający zaprasza wykonawców, z którymi prowadził negocjacje, do składania ofert.
Przepisy art. 45 i 46 stosuje się. (art. 60 ust. 1 ustawy pzp).
Artykuł 24 ust. 2 pkt 5 stanowi z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również
wykonawców, którzy: należąc do tej samej grupy kapitałowej, w rozumieniu ustawy z dnia 16
lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2015 r. poz. 184, 1618 i 1634),
złożyli odrębne oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w tym samym postępowaniu,
chyba
że wykażą, że istniejące między nimi powiązania nie prowadzą do zachwiania uczciwej
konkurencji pomiędzy wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Wykonawca, wraz z wnioskiem lub ofertą, składa listę podmiotów należących do tej samej
grupy kapit
ałowej, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, albo informację o tym, że nie należy do
grupy kapitałowej. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się. (art. 26 ust. 2d ustawy pzp).
Odnośnie zarzutu dotyczącego niemożliwości zaspokojenia Zamawiającego z dokumentu
gwarancji złożonego w postępowaniu przez Przystępującego w zakresie listy podmiotów
należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, lub informacji
o tym, że nie należy do grupy kapitałowej, w pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że
bezsporna była pomiędzy Stronami okoliczność, że dokument wadialny przedłożony przez
Przystępującego zawierał przesłanki zatrzymania wadium sformułowane według przepisów
znowelizowanej ustawy pzp. Przedmiotem rozstrzygania Izby było więc ustalenie, czy treść
dokumentu gwarancji bankowej pozwalałaby Zamawiającemu zaspokoić roszczenie
zatrzymania wadium w następstwie wystąpienia okoliczności niezłożenia przez
P
rzystępującego oświadczeń dotyczących grupy kapitałowej, mając na względzie iż
w
postępowaniu obowiązywały przepisy ustawy pzp sprzed nowelizacji z dnia 22 czerwca
2016 r.
Wskazać należy, że Zamawiający opisując w SIWZ warunki dotyczące wadium nie zaznaczył,
że wadium w formie niepieniężnej musi uwzględniać przepisy ustawy sprzed nowelizacji.
Zamawiający wymienił jednak przesłanki zatrzymania wadium wynikające z art. 46 ust. 4a oraz
art. 46 ust. 5 według przepisów obowiązujących w dacie wszczęcia postępowania. Należy
zgodzić się z Odwołującym, że to na wykonawcy ciąży obowiązek przedstawienia takiego
dokumentu, który zabezpiecza zamawiającego w całym spektrum przesłanek ustawowych
zatrzymania wadium.
Co istotne zatem, dokument wadium ma umożliwiać zaspokojenie
roszczeń zamawiającego nieodwołanie i bezwarunkowo i jak każde oświadczenie woli
wymaga interpretacji. B
rak jest wymagania, aby treść dokumentu wadium stanowiła dokładne
odzwierciedlenie brzmienia prze
pisów ustawy. Podkreślenia wymaga, że celem formalizmu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest przestrzeganie zasad wynikających
z ustawy pzp, formalizm
nie może jednak prowadzić do nieracjonalnego działania
Zamawiającego. Izba podziela w całości argumentację przedstawioną w wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 3 października 2016 r., sygn. akt KIO 1744/16. Wykładnia dokumentu
gwarancji bankowej przedstawionej przez Przystępującego prowadzi do wniosku, że
zabezpiecza Zamawiającego również w zakresie informacji dotyczących przynależności do
g
rupy kapitałowej. Analizując treść art. 46 ust. 4a sprzed jak i po nowelizacji zauważyć należy,
że obejmuje on przesłankę zatrzymania wadium, gdy wykonawca z przyczyn leżących po jego
stronie, nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, czyli m.in.
oświadczeń niezbędnych do przeprowadzenia postępowania. Bez wątpienia oświadczeniem
takim jest lista
podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej, o której mowa w art. 24
ust. 2 pkt 5, lub informacja
o tym, że wykonawca nie należy do grupy kapitałowej, gdyż
oświadczenie to potwierdza, że wykonawca nie podlega wykluczeniu. Zarówno zatem
w
świetle przepisów sprzed nowelizacji jak i przepisów w brzmieniu znowelizowanym
interpretacja dokumentu wadium pozwala twierdzić, że Zamawiający mógłby zaspokoić
roszczenie zatrzymania wadium także w przypadku niezłożenia przez Przystępującego
wskazanego oświadczenia. Co więcej, jak słusznie podnosił Zamawiający, stosowne
oświadczenia zostały już przez Przystępującego złożone na wcześniejszym etapie
postępowania, a Odwołujący nie kwestionował ich treści. Zaznaczyć należy również, że
zatrzymanie wadium ma miejsce w sytuacji, gdy wykonawca w odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp nie złoży oświadczeń lub dokumentów.
Wo
bec powyższego, nawet hipotetyczne pojawienie się na dalszym etapie postępowania
w trybie negocjacji z
ogłoszeniem okoliczności zmieniających wcześniej złożone oświadczenie
co do grupy kapitałowej nie uprawnia Zamawiającego do skierowania wezwania z art. 26 ust.
3, tym samym uprawnione jest twierdzenie, że na obecnym etapie postępowania przesłanka
zatrzymania wadium, której brak w dokumencie wadium podnosi Odwołujący, nie wystąpi.
Mając na względzie powyższe, a także okoliczność, iż dokument gwarancji bankowej pozwalał
na realizację celów instytucji wadium Izba nie uwzględniła zarzutu wykluczenia
Przystępującego z postępowania.
Ponadto, co do zarzutu dotyczącego formy dokumentu gwarancji bankowej Izba nie
uwzględniła zarzutu wobec nieudowodnienia okoliczności jakoby oryginał gwarancji nie został
dołączony do oferty w terminie składania ofert. Zaznaczenia wymaga, że po pierwsze - jak
podniósł Zamawiający, a Odwołujący nie zaprzeczył - nie brał on udziału w jawnym otwarciu
ofert. Po drugie, oryginał dokumentu gwarancji został mu okazany przez Zamawiającego do
wglądu na jego wniosek. Co więcej, wymóg złożenia zarówno oryginału jak i kopii dokumentu
wadium wynikał z treści SIWZ. Wobec obowiązku Zamawiającego przechowywania
dokumentów finansowych w depozycie nie ulega wątpliwości, że to z tej przyczyny Odwołujący
otrzymał mailem kopię dokumentu potwierdzoną za zgodność z oryginałem. Trudno również
przyjąć założenie, że Zamawiający, w którego interesie jest otrzymanie dokumentu wadium
zabezpieczającego jego roszczenia, nie dołożyłby należytej staranności w zakresie
sprawdzenia czy dokument został złożony w oryginale w terminie umożliwiającym realizację
roszczeń. W świetle powyższego, twierdzenia Odwołującego należy uznać za nieuzasadnione.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy stosownie do
wyniku spraw oraz zgodnie z § 3 pkt. 1 i 2 oraz § 5 ust. 3 pkt. 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego koszt
wpis
u od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz zasądzając od Odwołującego na
rzecz Z
amawiającego koszty zastępstwa prawnego na podstawie faktury Vat złożonej przez
Z
amawiającego na rozprawie.
Przewodniczący: ………………….…………