Sygn. akt: KIO 2224/18
WYROK
z dnia 16 listopada 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza
w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Protokolant:
Marta Słoma
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2018 r. w Warszawie odwołania
wniesio
nego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 października 2018 r. przez
wykonawcę SIMPLE S.A. z siedzibą w Warszawie,
w
postępowaniu prowadzonym przez Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu,
przy udziale wykonawcy
Elsevier B.V. z siedzibą w Amsterdamie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
Umarza postępowanie w zakresie zarzutów oznaczonych w odwołaniu numerami 5, 6
i 7;
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów dotyczących odrzucenia oferty
Odwołującego (oznaczonych w odwołaniu numerami 1 i 2) i nakazuje Zamawiającemu:
unieważnienie czynności unieważnienia postępowania, unieważnienie czynności
odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenie czynności badania i oceny tej oferty;
W pozostałym zakresie odwołanie oddala;
Kosztami postępowania obciąża Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu i:
4.1. zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do a
rt. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986
z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący: ……………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Dostawa licencji
na system i wdrożenie systemu na potrzeby Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz
jednostek partnerskich, prezentującego i promującego osiągnięcia naukowe i potencjał
badawczy.
Postępowanie dotyczy zamówienia na rzecz następujących podmiotów:
Uniwersytetu Medycznego
w Białymstoku, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskiego
Uniwersytetu Medyczny w Katowicach, Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Pomorskiego
Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Warszawskiego Uniwersytetu Medyczny, Instytutu
Medycyny Pr
acy im. prof. dra med. Jerzego Nofera w Łodzi oraz Uniwersytetu Medycznego
im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
W dniu 29 października 2018 r. wykonawca Simple S.A. wniósł odwołanie wobec
czynności unieważnienia postępowania, odrzucenia oferty Odwołującego i zaniechania jej
wyboru jako najkorzystniejszej oraz wobec zaniechania odrzucenia oferty Wykonawcy
Elsevier B.V. na podstawie wszystkich zidentyfikowanych w postępowaniu naruszeń ustawy
Pzp. Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 90 ust. 3 w zw. z art.
89 ust. 1 pkt w zw. z art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 89 ust 1 pkt i 2 w zw. z art. 7 ust. 1
i w zw. z art. 36b ustawy Pzp, art. 8 ust. 1 i 2 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 11
ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz art. 91
ust. 1 ustawy Pzp. Jako zarzut ewentualnych Odwołujący podniósł naruszenie art. 24 ust 1
pkt 12 ustawy Pzp poprzez zaniechanie wykluczenia Wykonawcy Elsevier z postępowania.
Zarzut dotyczący odrzucenia oferty Odwołującego z uwagi na zaoferowanie rażąco niskiej
ceny
Odwołujący zakwestionował odrzucenie jego oferty z uwagi na rażąco niską cenę.
Wskazał, że 13 lipca 2018 r. został wezwany do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
ceny, gdyż cena całkowita oferty była niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia
ustalonej przed wszczęciem postępowania (tj. 18.803.337,84 zł). Odwołujący podniósł, że
złożył wyjaśnienia, w których wyjaśnił, jakie czynniki wpłynęły na finalny kształt zaoferowanej
ceny, wskazując przede wszystkim, że spośród 8 Uczelni będących Zamawiającymi, tylko
trzy (Gdański UM, SUM w Katowicach oraz UM w Lublinie) nie korzystają z rozwiązań
dostarczanych przez Odwołującego. Aż w pięciu z tych jednostek, Odwołujący bądź
podmioty z jego grupy ka
pitałowej, dostarczały rozwiązania informatyczne, współpracując
z
kadrą Zamawiających, której przedstawiciele również będą brali udział w wykonaniu
przedmiotowego zamówienia. Odwołujący wskazał, że posiadane doświadczenie powala mu
zminimalizować ryzyka projektowe oraz zoptymalizować zaoferowaną cenę, na którą bez
wpływu nie pozostaje też wiedza o strukturach organizacyjnych Zamawiających,
procedurach postępowania, przyjętych i uznawanych regułach współpracy, metodach
akceptacji i szybkości podejmowania decyzji. Odwołujący wyjaśnił też, że posiada w swojej
ofercie platformę dedykowaną uczelniom wyższym (SIMPLE.EDU), której zakres i sposób
funkcjonowania szczegółowo opisał i wskazał, że z tego istniejącego rozwiązania
informatycznego (które spełnia wymogi SIWZ – co sam przyznał Zamawiający) będzie mógł
skorzystać wykonując przedmiot zamówienia, co jest jednym z kluczowych czynników
zaoferowanej, niższej od konkurencji ceny.
Odwołujący, czyniąc zadość wezwaniu Zamawiającego oświadczył, że każda
z
zaangażowanych w wykonanie zamówienia osób, otrzyma wynagrodzenie wyższe niż
wynagrodzenie minimalne oraz że nie korzysta z pomocy publicznej. Na zakończenie
Odwołujący podniósł, iż że rzeczywistości jego oferta jest porównywalna cenowo z ofertą
wykonawcy Elsevier biorąc pod uwagę fakt, że wykonawca ten, jako podmiot holenderski
i
działający głównie na tamtym rynku, musi oferować wyższe ceny, co generowane jest przez
wyższe koszty pracy, koszty tłumaczeń, logistyki, a ponadto, w przedmiotowym
postępowaniu, również koszty integracji z obcymi systemami dotychczas użytkowanymi
przez Zamawiające Uczelnie.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający, po zapoznaniu się z treścią pierwszych
wyjaśnień, w dniu 7 września 2018 r. wezwał Odwołującego do udzielenia szczegółowych
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. Odwołujący złożył kolejne wyjaśnienia,
w
których, zawarł wszystkie wymagane przez Zamawiającego informacje zawarte w pkt 1-9
wezwania, a ponadto, dążąc do pełnego wyjaśnienia struktury zaoferowanej ceny, również
zakres kosztu instalacji, konfiguracji i dostosowania zamawianego Systemu. Zdaniem
Odwołującego wyliczenia te kompleksowo przedstawiły w jaki sposób skalkulowana została
zaoferowana przez Odwołującego kwota przedstawiona w ofercie, z podaniem każdego jej
składnika i wykazaniem spodziewanego zysku.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty stwierdził, że
pierwsze wyjaśnienia były ogólnikowe, a za pomocą drugich nie udowodnił, że jego oferta
została skalkulowana w sposób prawidłowy i zawiera wszystkie elementy cenotwórcze.
Zarzutem Zamawiającego do złożonych wyjaśnień był też brak przedstawienia metody
wyliczenia kosztów oferty w sposób rzetelny, przejrzysty, uwzględniający wszystkie
założenia opisu przedmiotu zamówienia.
Odwołujący zakwestionował powyższe stanowisko Zamawiającego i podniósł, że
Zamawiający, uzasadniając odrzucenie oferty , uczynił to niezwykle lakonicznie, nie
wskazując żadnych konkretnych zarzutów odnośnie wyjaśnień złożonych przez
Odwołującego, jak również i nie argumentując, które elementy złożonych wyjaśnień były
niewystarczające w jego ocenie. Odwołujący podkreślił, że składając drugie wyjaśnienia
zastosował się dokładnie do wezwania Zamawiającego i przedstawił wyliczenia ceny i kosztu
we wszystkich 9 wskazanych przez Za
mawiającego zakresach, a nawet podając dodatkowo
zakres kosztu instalacji, konfiguracji i dostosowania zamawianego systemu. Wobec
powyższego, niezrozumiałym jest zarzucanie Odwołującemu niekompletności złożonych
wyjaśnień czy podnoszenie braku wskazania przedstawienia metod wyliczenia kosztów,
skoro przedmiotowe wyjaśnienia złożone zostały w zakresie szerszym niż wymagane przez
Zamawiającego.
Odwołujący nie zgodził się, że wyliczenia nie były rzetelne i przejrzyste oraz nie
uwzględniały wszystkich założeń OPZ. Jego zdaniem łączna analiza pierwszych i drugich
wyjaśnień złożonych przez Zamawiającego nie pozostawia wątpliwości w zakresie
prawidłowości zaoferowanej ceny. W pierwszych i częściowo w drugich wyjaśnieniach,
Odwołujący szczegółowo opisał jakie czynniki wpłynęły na możliwość obniżenia przez niego
zaoferowanej ceny i rzeczowo, przedstawiając też stosowne dowody, uargumentował,
dlaczego przyjmuje niższe koszty wykonania zamówienia. Z kolei w drugich wyjaśnieniach,
Odwołujący zobrazował wspomniane ceny i koszty składające się na złożoną ofertę, wraz
z
rozbiciem nie tylko na poszczególne zakresy będące odzwierciedleniem OPZ, ale wskazał
jakie konkretnie prace składać się będą na wspomniane zakresy i podał ceny sprzedaży,
zysku, marży oraz pokazał koszty podwykonawstwa.
W ocenie Odwołującego tego typu wyjaśnienia są właściwe ze względu na charakter
zamówienia. Zamówienie polegać ma na dostarczeniu stworzonego przez samego
wykonawcę Systemu informatycznego i świadczeniu usług utrzymania tego Systemu. Koszty
wy
konania zamówienia wyceniane wiec będą tylko i wyłącznie przez samego wykonawcę,
cena jego oferty uzależniona jest bowiem od jego kalkulacji (koszty licencji, wdrożenia,
integracji, migracji). Wykonanie zamówienia nie jest bowiem uzależnione od kosztów
gen
erowanych przez podmioty trzecie, jak było w przypadku, gdyby w zakres zamówienia
wchodziła np. dostawa sprzętu informatycznego, który wykonawca pozyskać musiałby na
rynku, a jedynie od koszty zatrudnienia kadry pracowniczej oraz ceny za jaką wykonawca
zde
cyduje się sprzedać i dostarczyć wytworzony System. W takim wypadku, zgodnie
z
orzecznictwem KIO, wystarczającymi wyjaśnieniami z przedmiocie ceny rażąco niskiej jest
przedstawienie szczegółowych, własnych kalkulacji przez wykonawcę. W związku z tym jako
d
owód powinny być traktowane wyliczenia przedstawione przez wykonawcę. Wyjaśnienia
Odwołującego zawierały wszystkie elementy opisu przedmiotu zamówienia (oraz te
elementy, które wynikały z wezwań Zamawiającego) wraz z podaniem ich cen i kosztów
(w tym koszt
ów podwykonawstwa), a ponadto, skoro Odwołujący uargumentował, dlaczego
przyjmuje je na takim poziomie i dlaczego pozwolić sobie może na ich obniżenie,
równocześnie wykazując, że spodziewa się osiągnięcia zysku, to brak jest podstaw do
przyjęcia, że oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę.
Odwołujący opatrzył częściowo treść odwołania tajemnicą przedsiębiorstwa, w tym
w
odniesieniu do szczegółów udzielonych wyjaśnień oraz treści wezwania do wyjaśnień
z 7
września 2018 r., a także części argumentacji przedstawionej w ramach uzasadnienia
podniesionych zarzutów. W związku z tym Izba odstąpiła od przytaczania tych treści
w niniejszym uzasadnieniu.
Zarzut dotyczący odrzucenia oferty Odwołującego z uwagi na jej niezgodność z treścią SIWZ
oraz z ustawą
Odwołujący wskazał, że drugą z podstaw do odrzucenia jego oferty było stwierdzenie,
że oferta jest sprzeczna z ustawą oraz z treścią SIWZ, do czego doprowadziło
Zamawiającego stwierdzenie, że Odwołujący, deklarując, że zamierza powierzyć wykonanie
zamówienia podwykonawcy Simple Invest sp. z o.o., nie wskazał zakresu prac jaki zamierza
temu wykonawcy powierzyć. Zdaniem Odwołującego stanowisko to opiera się na dwóch
błędnych założeniach.
Po pierwsze Zamawiający mylnie twierdzi, że Odwołujący nie wskazał zakresu,
w
jakim wykonanie części zamówienia zamierza powierzyć podwykonawcy Simple Invest sp.
z o.o. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy Pzp do czynności podejmowanych przez
zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy
Kodeksu
cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Jak stanowi art. 60 Kc,
z
zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności
prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę
w spo
sób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej
(oświadczenie woli). Wobec powyżej wskazanej normy, ofertę wykonawcy, jako czynność
prawną wykładać należy przez pryzmat ogółu pojętych przez niego czynności. Odwołujący
zam
ierza on skorzystać do doświadczenia Simple Invest sp. z o.o. celem wykazania
spełnienia warunku udziału w postępowaniu. W toku postępowania, w dniu 29 września 2018
r., Zamawiający wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie dysponowania
zasobami
Simple Invest sp. z o.o. W treści odpowiedzi na to wezwanie, Odwołujący wskazał,
że pomimo iż na ówczesnym etapie postępowania nie ma jeszcze takiej konieczności,
oświadczył, że zamierza skorzystać z zaoferowanego mu przez Simple Invest sp. z o.o.
użyczenia osób zdolnych do realizacji zamówienia i wskazane w treści załącznika nr 5 do
SIWZ złożonego wraz z ofertą, osoby dedykowane do pełnienia funkcji Kierownika Projektu
i
Konsultantów stanowią personel użyczony od Simple Invest sp. z o.o. Wobec powyższego
i
mając na uwadze treść art. 22a ustawy Pzp, brak jest wątpliwości w zakresie tej części
zamówienia, której wykonanie Zamawiający zamierza powierzyć podwykonawcy Simple
Invest sp. z o.o.
Po drugie Odwołujący podniósł, że nawet gdyby nie podał, w jakiej części wykonanie
zamówienia zamierza powierzyć podwykonawcy Simple Invest sp. z o.o., to nie mogłoby to
stanowić podstawy do odrzucenia oferty Odwołującego ani z powodu sprzeczności jej treści
z treścią SIWZ, ani z powodu sprzeczności z ustawą. Stanowisko przeciwne, jakie
zaprezentował Zamawiający wynika z błędnej oceny charakteru informacji w przedmiocie
zakresu prac podwykonawcy. Wbrew temu co wydaje się twierdzić Zamawiający, obowiązek
podania zakresu prac podwykonawcy ma jedynie charakter informacyjny, a sam zakres prac
podwykonawcy, nie jest objęty istotną przedmiotowo treścią oferty i nie przekłada się na
treść przyszłego zobowiązania Odwołującego. Innymi słowy, informacja ta nie ma charakteru
materialnego, a formalny, przez co nie można twierdzić, że jej wskazanie jest elementem
koniecznym oferty, a w konsekwencji, jej niewskazania nie sposób uznać za rozstrzygające
o
zgodności albo niezgodności treści oferty z treścią SIWZ. Odwołujący przywołał
orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej dotyczące analogicznych stanów faktycznych
i
stwierdził, że niewskazanie zakresu prac jakie Odwołujący zamierza powierzyć
podwykonawcy Simple Invest sp. z o.o. nie może prowadzić do odrzucenia oferty
Odwołującego.
Ponadto Odwołujący zakwestionował drugą z okoliczności faktycznych stanowiących
podstawę odrzucenia oferty jako niezgodnej z SIWZ i ustawą. Treść uzasadnienia tego
zarzutu Odwołujący opatrzył klauzulą tajemnicy przedsiębiorstwa.
Zarzuty dotyczący zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy Elsevier na dodatkowych
podstawach
Odwołujący podniósł, że Zamawiający powinien dokonać odrzucenia oferty Elsevier
również z uwagi na szereg innych niż nieprawidłowe złożenie wadium, podstaw.
Po pierwsze Odwołujący podniósł, że zgodnie z SIWZ każdy z wykonawców musiał
wykazać spełnienie warunku udziału w postępowaniu w postaci dysponowania zespołem
składającym się z Kierownika Projektu i 3 Konsultantami o określonym doświadczeniu.
Osoby dedykowane do piastowania ww. funkcji miały zostać wskazane w formularzu „Wykaz
osób” (załącznik nr 10 do SIWZ). Zgodnie z postanowieniem SIWZ, zawartym w treści
formularza „Wykaz osób”, wykonawca złożyć musiał następujące oświadczenie:
Oświadczam, że osoby wymienione w powyższej tabeli, posiadają znajomość języka
polskiego, w stopniu, umożliwiającym swobodne porozumiewanie się w mowie i piśmie. O ile
warunek, opisany w pkt 1, nie jest spełniony, oświadczam, że zatrudnię na swój koszt
tłumacza języka polskiego, przez cały okres realizacji kontraktu. Wobec powyższego,
wymogiem SIWZ, w wypadku skierowania do
wykonania zamówienia niepolskojęzycznego
personelu, było zapewnienie przez wykonawcę, na jego koszt tłumacza języka polskiego
przez cały okres obowiązywania kontraktu. Wykonawca Elsevier wraz z ofertą złożył Wykaz
osób, jednak w treści przedmiotowego formularza, pod wskazanym wyżej oświadczeniem
o
zapewnieniu tłumacza wskazał, że podany przez niego personel gwarantuje kompleksową
ustną i pisemną obsługę w języku angielskim oraz, że w wypadku zawarcia porozumienia
jest skłonny przedyskutować podjęcie odpowiednich kroków by zapewnić Zamawiającemu
również obsługę w języku polskim w granicach określonych obecnymi procedurami
i
zasobami tego wykonawcy. Oświadczył on dalej, że w zakresie komunikacji pisemnej może
zaoferować np. oprogramowanie tłumaczeniowe, co jednak może wpłynąć na czas
odpowiedzi w fazie wdrożenia, jak i produkcji oraz, że nie poniesie odpowiedzialności za
żadne opóźnienia czy problemy wywołane tłumaczeniem. Wykonawca oświadczył też, że
jest otwarty na omówienie jednorazowego tłumaczenia dokumentacji wdrożeniowej
oferowanego systemu na język polski oraz na dyskusję, w jakim zakresie jego
polskojęzyczny personel w Polsce będzie w stanie prowadzić obsługę.
Zdaniem Odwołującego wykonawca Elsevier złożył ofertę sprzeczną z SIWZ, wbrew
jej wymaganiom n
ie zobowiązał się bowiem do zapewniania na swój koszt tłumacza języka
polskiego i wprost wskazał, że jego personel świadczył będzie obsługę w języku angielskim,
poddając pod negocjację inny sposób tłumaczenia (oprogramowanie tłumaczeniowe). Tak
złożona oferta powinna podlegać odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp,
a
omawiane naruszenie może być również zakwalifikowane jako niewykazanie spełnienia
warunku udziału w postępowaniu prowadzące do wykluczenia Elsevier z postępowania, na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp.
Po drugie Odwołujący podniósł, że oferta Elsevier jest niezgodna z SIWZ z powodu
zaniechanie zaakceptowania bez zastrzeżeń wzoru umowy stanowiącego element SIWZ
(załącznik nr 8 do SIWZ). Jednym z elementów formularza ofertowego (załącznik nr 1 do
SIWZ) było złożenie oświadczenia o zapoznaniu się z treścią wzoru umowy
i
zaakceptowaniu jej postanowień. Wykonawca Elsevier nie złożył jednak wymaganego
oświadczenia, a w treści formularza ofertowego złożył własne, o następującej treści: Prosimy
o rozważnie naszych komentarzy dotyczących wzoru umowy, zawartych w załączniku nr 8.
Jesteśmy przekonani, że te uwagi przyniosą więcej przejrzystości w trakcie wdrożenia
projektu.
Zdaniem Odwołującego treść złożonego oświadczenia jednoznacznie wskazuje, że
odmówił on akceptacji wzoru umowy, a przez to złożył ofertę niezgodną z SIWZ.
Konsekwencją tego powinno być odrzucenie oferty tego wykonawcy.
Po trzecie Odwołujący podniósł, że oferta Elsevier jest niezgodna z SIWZ z powodu
niepodania w
złożonym ofertowym wszystkich wymaganych informacji, a więc cen
jednostkowych dla dostawy Systemu do poszczególnych Uczelni. Wykonawca Elsevier
w
miejscach, w których w formularzu ofertowym należy podać ceny jednostkowe wpisał
Zobacz: szczegółowe informacje w Zestawieniu Cen. Odwołujący zwrócił uwagę, że zgodnie
ze wzorem formularza ofertowego, jednym z jego najistotniejszych elementów jest właśnie
cena, która zgodnie z załączonym do SIWZ wzorem, obok ceny ogólnej powinna zostać
przedstawiona również w formie jednostkowej. Wykonawca Elsevier wbrew obowiązującym
wymaganiom nie przedstawił formularza ofertowego w przewidzianej do tego formie, co
równa się de facto niezłożeniu formularza w ogólności, przez co Zamawiający nie mógł
uznać, że wykonawca uczynił zadość obowiązkowi złożenia wszystkich wymaganych
dokumentów. Prawidłowości tej argumentacji nie zaprzecza bynajmniej treść rozdz. XI pkt 5
SIWZ, zgodnie z którą Załączniki do SIWZ są wzorami. Zamawiający zaleca ich użycie
w
składanej ofercie. Dopuszcza się zamieszczenie w ofercie załączników opracowanych
przez Wykonawcę, pod warunkiem jednak, że ich treść będzie odpowiadała treści formularzy
załączonych do SIWZ. Sposób w jaki cenę oferty przedstawił Wykonawca Elsevier, nie może
zostać uznany za prawidłowe złożenie dokumentacji w formie opracowanych przez niego
załączników do SIWZ, gdyż warunkiem uznania takiej czynności za prawidłową jest
zgodność
treści
załączników
własnych
wykonawców
z
treścią
załączników
zaproponowanych przez Zamawiającego. Skoro na treść formularza ofertowego
zaproponowanego przez Zamawiającego składały się łącznie zarówno cena jednostkowa,
jak i cena ogólna, to treść formularza ofertowego musiałaby zawierać również obydwie te
informacje łącznie. Wobec niepodania obydwu tych informacji łącznie, oferta Elsevier
powinna zostać odrzucona jako niezgodna z SIWZ.
Ostatnią okolicznością, o którą – zdaniem Odwołującego – należało poszerzyć
podstawy odrzucenia oferty Elsevier, jest złożenie oferty przez osobę do tego
nieuprawnioną. Jak wynika z formularza ofertowego, osobą uprawnioną do reprezentowania
wykonawcy przy sporządzaniu oferty był dr P. F. - Menedżer ds. Sprzedaży Rozwiązań Pure,
który podpisał złożoną ofertę, do której to jednak nie załączono żadnego dokumentu
wykazującego umocowanie tej osoby do reprezentacji wykonawcy. Prowadzić to powinno do
konstatacji, że oferta niezgodna jest z ustawą i na tej podstawie powinna zostać odrzucona.
Zarzut dotyczący utajnienia części oferty wykonawcy Elsevier
Odwołujący wskazał, że po otwarciu ofert zwrócił się do Zamawiającego
o
udostępnienie mu oferty wykonawcy Elsevier. Zamawiający w piśmie z 28 lipca 2018 r.
przesłał skany dokumentów nieuznanych przez Elsevier za „dokumenty poufne”. Zdaniem
Odwołującego powyższe budzi wątpliwości, w jakim trybie wykonawca Elsevier zastrzegł
poufność – gdyż jedynym sposobem nieujawniania informacji w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest właśnie zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa, które
powinno odbyć się w ustawowym trybie. Tym samym, aby skuteczne było zastrzeżenie,
Elsevier do oferty powinien dołączyć wyjaśnienia oraz dokumenty potwierdzające, że
zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Odwołujący podniósł, że tylko informacje spełniające wszystkie przesłanki określone
w art. 11 u
st. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w brzmieniu obowiązującym
w
momencie wszczęcia postępowania) mogą być uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa.
Jednocześnie ustawa Pzp wprost zabrania zastrzegania jako niejawnych informacji o cenie –
co Else
vier za przyzwoleniem Zamawiającego dokonał w przedmiotowej ofercie. Odwołujący
stwierdził, że ceny jednostkowe składające się na cenę całkowitą oferty, stanowią doniosłą
informację, która nie powinna podlegać utajnieniu. Działanie przeciwne jest sprzeczne
z
zasadą jawności dotyczącą udzielania zamówień publicznych, która ma gwarantować
przeprowadzenie postępowania w sposób nienaruszający zasad uczciwej konkurencji.
Informacja o cenie jest istotną na etapie realizacji zamówienia, gdyż będzie uwzględniania
w
dokumentacji, w tym wystawianych przez wykonawcę fakturach, które będą podlegały
ujawnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, co również przesądza
o
braku możliwości uznania zastrzeżenia cen jednostkowych jako tajemnicy.
Zarzut dotyczący bezpodstawnego unieważnienia postępowania
Odwołujący podniósł, że wobec braku podstaw do odrzucenia jego oferty nie
zaistniały również przesłanki unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności
odrzucenia oferty Odwołującego, unieważnienie czynności unieważnienia postępowania,
odrzucenia oferty Elsevier z powodu dodatkowych okoliczności podniesionych w odwołaniu,
wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej, odtajnienia części oferty Elsevier
uznanej przez Zamawiającego za zastrzeżoną jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego przystąpił wykonawca
Elsevier B.V., wnosząc o oddalenie odwołania.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła,
co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
poniesienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Izba umorzyła postępowanie w zakresie zarzutów dotyczących zaniechania
odrzucenia oferty Przystępującego z powodu niepodania w formularzu ofertowym wszystkich
wymaganych informacji i z powodu podpisania
oferty przez osobę, która nie wykazała
swojego umocowania do reprezentacji wykonawcy
, a także w zakresie zarzutu
bezzasadnego utajnienia części oferty Przystępującego jako tajemnicy przedsiębiorstwa,
Odwołujący złożył bowiem na posiedzeniu Izby oświadczenie o wycofaniu tych zarzutów.
Zarzut dotyczący odrzucenia oferty Odwołującego z uwagi na zaoferowanie rażąco niskiej
ceny
Zarzut jest zasadny.
Izba ustaliła w tym zakresie następujący stan faktyczny:
W
artość szacunkowa zamówienia po powiększeniu o podatek od towarów i usług
wyniosła 18.803.337,84 zł. Cena oferty Odwołującego opiewała na kwotę 10.824.000,00 zł.
Pismem z 13 lipca 2018 r. Zamawiający wezwał Odwołującego, na podstawie art. 90
ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub koszty, w szczególności w zakresie okoliczności określonych w art. 90
ust. 1 ustawy Pzp, które Zamawiający przytoczył w treści wezwania.
Odwołujący złożył wyjaśnienia, w których części jawnej przedstawił i opisał m.in.
następujące okoliczności:
spośród 8 jednostek projektu aż w 5 Simple bądź podmioty z Grupy Kapitałowej
prowadziły projekty IT; wiedza o tych jednostkach pozwala zminimalizować ryzyka
projektowe i zoptymalizować cenę;
Simple w
swojej ofercie posiada platformę dedykowaną uczelniom wyższym
(SIMPLE.EDU) i zamierza wykorzystać dostępne na platformie komponenty funkcjonalne
i
mechanizmy integracyjne z systemami dziekanatowymi i ERP użytkowanymi
w
większości jednostek biorących udział w projekcie;
korzystanie przez 5 jednostek z oprogramowania Simple, co powoduje, że koszty
integracji z
tymi systemami będą marginalne;
stan zatrudnienia i doświadczenie kadry w projektach IT na rzecz wyższych uczelni;
dostarczanie rozwiązań uwzględniających rodzime przepisy, domyślnie dostępne
w
języku polskim i z dokumentacją w języku polskim, co pozwala uniknąć potrzeby
tłumaczenia dokumentacji i lokalizowania systemu;
posiadanie lokalnych ośrodków kompetencyjnych i sieci Partnerów na terenie całej Polski,
co pozwala na znacząco obniżyć koszty realizacji projektu, zwłaszcza w sferze
logistycznej;
niższe koszty ogólne wynikające z przynależności do polskiej grupy kapitałowej.
Ponadto Odwołujący oświadczył, że każda z osób, które będą zaangażowane
w
przedmiotowe zamówienie uzyskuje wynagrodzenie wyższe od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, a także że wykonawca nie
korzysta z pomocy publicznej w kontekście przedmiotowego zamówienia.
Część wyjaśnień Odwołujący zastrzegł jako tajemnicę przedsiębiorstwa, w związku
z czym Izba
odstąpiła od przedstawienia ich treści w niniejszym uzasadnieniu.
Pismem z 7
września 2018 r. Zamawiający ponownie wezwał Odwołującego do
udzielenia wyjaśnień dotyczących ceny oferty, wskazując, że w jego ocenie złożone
wyjaśnienia mają charakter ogólnikowy, w związku z czym Zamawiający nie może na ich
podstawie podjąć decyzji o tym, czy wykonawca uwzględnił wszystkie elementy kosztu
niezbędne do realizacji przedmiotu zamówienia. Zamawiający podał, że udzielone
wyjaśnienia składają się z części opisowej, zawierającej mało konkretne zwroty
o charakterze marketingowym i
stwierdzenia budzące wątpliwości, a także z bardzo ogólnej
kalkulacji ofertowej.
Zamawiający wskazał, że oczekuje wyjaśnień i dowodów
w
szczególności w zakresie dziesięciu wskazanych w wezwaniu grup kosztów.
W odpowiedzi na powtórne wezwanie Odwołujący złożył wyjaśnienia, w tym
sporządzone w formie tabelarycznej zestawienie dotyczące wyliczenia ceny oferty,
informując, że obok informacji żądanych w wezwaniu podał również dodatkowo zakres
kosztu instalacji, konfiguracji i dostosowania zamawianego Systemu.
Treść wyjaśnień
Odwołujący zastrzegł jako tajemnicę przedsiębiorstwa.
Pismem z 19 października 2018 r. Zamawiający poinformował o odrzuceniu oferty
Odwołującego m.in. na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp i unieważnieniu
postępowania. W uzasadnieniu faktycznym odrzucenia Zamawiający podał: Zamawiający
zgodnie z ustawowym obowiązkiem wezwał Wykonawcę SIMPLE S.A. do złożenia wyjaśnień
w trybie art. 90 ust. 1 Pzp dotyczących ceny oferty, gdyż cena całkowita oferty jest niższa
o co najmniej 30% warto
ści zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postepowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 Pzp i wynoszącej
18 803 337,84 PLN. Wykonawca SIMPLE S.A. w dniu 23.07.2018 r. w odpowiedzi na
wezwanie Zamawiającego złożył Wyjaśnienia udzielane w trybie art. 90 Pzp. Wyjaśnienia
SIMPLE S.A. składały się z dwóch części: opisowej i bardzo ogólnej kalkulacji ofertowej.
Część opisowa wyjaśnień zawierała znaczną ilość zwrotów mało konkretnych, o charakterze
marketingowym oraz
stwierdzenia, które budzą uzasadnione wątpliwości co do tego czy
oferta Wykonawcy SIMPLE S.A. została skalkulowana w sposób prawidłowy oraz zawiera
wszystkie elementy cenotwórcze. W ocenie Zamawiającego wyjaśnienia Wykonawcy mają
charakter ogólnikowy, w związku z czym Zamawiający nie mógł na ich podstawie stwierdzić
czy Wykonawca SIMPLE S.A. uwzględnił wszystkie elementy kosztu niezbędne do realizacji
przedmiotu zamówienia. W związku z powyższym Zamawiający zwrócił się ponownie do
Wykonawcy SIMPLE S.A. o ud
zielenie szczegółowych wyjaśnień, w tym złożenia dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego
Wykonawca SIMPLE S.A. złożył w dniu 12.09.2018 r. wyjaśnienia dodatkowe, w których
także nie udowodnił, iż jego oferta została skalkulowana w sposób prawidłowy i zawiera
wszystkie elementy cenotwórcze. Zgodnie z art. 90 ust. 2 Pzp obowiązek wykazania, iż
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na Wykonawcy. W związku z tym
Wykonawca SIMPLE S.A. powinien
był przedstawić Zamawiającemu metodę wyliczenia
kosztów oferty w sposób rzetelny, przejrzysty, uwzględniając wszystkie założenia opisu
przedmiotu zamówienia. Według Zamawiającego wyjaśnienia Wykonawcy SIMPLE S.A. nie
stanowią podstawy do uznania, iż Wykonawca ujął wszystkie czynniki kosztotwórcze
niezbędne do wykonania przedmiotu zamówienia, a tym samym, iż dokonał prawidłowej
kalkulacji oferty. Zamawiający odrzuca ofertę Wykonawcy SIMPLE S.A. na podstawie art. 90
ust. 3 Pzp, ponieważ zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej
„niekonkretne i ogólnikowe wyjaśnienia, nieobalające domniemania o rażąco niskiej cenie
oferty, należy traktować jako niezłożenie wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, co
skutkuje obowiązkiem odrzucenia oferty na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych. Nie każde pismo może być uznane za wyjaśnienia wykonawcy w rozumieniu
art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych” (zob. uchwała KIO z dnia 27.01.2017 r.,
sygn. akt KIO/KU 3/17).
Zgodnie z
art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub
jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego odrzucenia oferty Odwołującego w pierwszej
kolejności podkreślić należy, że zasadność czynności odrzucenia podlega ocenie Izby
w
kontekście okoliczności faktycznych i prawnych przedstawionych przez zamawiającego
w
uzasadnieniu tej czynności. Zgodnie z art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zamawiający
informuje niezwłocznie wszystkich wykonawców o wykonawcach, których oferty zostały
odrzucone i powodach odrzucenia oferty.
Przywołany przepis, stanowiący realizację zasad
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, takich jak jawność postępowania oraz
równe traktowanie wykonawców i zachowanie uczciwej konkurencji, nakłada na
zamawiającego obowiązek zakomunikowania wykonawcom, dlaczego uznał, że dana oferta
podlega odrzuceniu, a po stronie wykonawcy kształtuje prawo do uzyskania pełnej i rzetelnej
wiedzy na temat przyczyn odrzucenia oferty. To na podstawie informacji przekazanej
zgodnie z art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp wykonawca po pierwsze podejmuje decyzję, czy
skorzystać ze środków ochrony prawnej, a po drugie – jakie zarzuty sformułować
w
odwołaniu i w jaki sposób polemizować ze stanowiskiem zamawiającego. Uzasadnienie
faktyczne zawiadomienia
o odrzuceniu oferty powinno wyczerpująco obrazować, jakie
przyczyny legły u podstaw decyzji zamawiającego, tak aby wykonawca, gdy oceny
zamawiającego nie podziela, mógł się do wskazanych przez zamawiającego uchybień
ustosunkować. W związku z powyższym zasadność zarzutów odwołania kwestionujących
czynność odrzucenia oferty może być oceniana wyłącznie w zakresie tych okoliczności, które
zostały przez zamawiającego przedstawione jako uzasadniające odrzucenie oferty. Ocena
dokonywana przez Izbę w tym zakresie nie może więc wykraczać poza uzasadnienie
przedstawione przez zamawiającego i polegać na badaniu istnienia podstaw do odrzucenia
oferty w szerszym aspekcie
, w tym z uwzględnieniem okoliczności podniesionych przez
Zamawiającego dopiero w postępowaniu odwoławczym.
W rozpoznawanej sprawie Zamawiający podał bardzo lakoniczne uzasadnienie
odrzucenia oferty.
Pomijając opisanie skierowanych do wykonawcy wezwań do wyjaśnień,
przytoczenie
treści przepisów art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp oraz przywołanie tez
z orzecznictwa Izby, uzasadnienie to
składa się zaledwie z kilku zdań zawierających
całkowicie ogólnikowe twierdzenia. Zamawiający stwierdził w nim, że wykonawca nie
udowodnił prawidłowego skalkulowania ceny, a ponadto wskazał, że wyjaśnienia powinny
przedstawiać metodę wyliczenia kosztów oferty w sposób rzetelny, przejrzysty,
uwzględniając wszystkie założenia opisu przedmiotu zamówienia, a przedstawiona
kalkulacja nie może być za taką uznana. Jednocześnie Zamawiający w najmniejszym nawet
stopniu nie wyjaśnił, dlaczego ocenił wyjaśnienia jako nierzetelne, nieprzejrzyste
i
nieuwzględniające wszystkich wymagań. Przyczyny tej oceny mogły pozostawać jedynie
w
sferze domysłów. Nie wiadomo, jakich czynników kosztotwórczych – zdaniem
Zamawiającego – wykonawca nie ujął w kalkulacji, w odniesieniu do jakich elementów
wyceny zachodzą wątpliwości lub jakie okoliczności nie zostały udowodnione. Sporządzone
w ten sposób uzasadnienie cechuje się takim poziomem ogólności, że mogłoby pasować do
każdego przypadku odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp,
niezależnie od stanu faktycznego i okoliczności towarzyszących konkretnej sprawie. Nie daje
ono wykonawcy żadnej wiedzy ponad to, że Zamawiający złożone wyjaśnienia ocenił
negatywnie. Istotą uzasadnienia nie powinien być natomiast sam wynik oceny wyjaśnień, ale
prezentacja przyczyn, które do takiej oceny doprowadziły. Uzasadnienie odrzucenia oferty
w
rozpoznawanej sprawie, ze względu na poziom ogólności i nieprzedstawienie konkretnych
przyczyn odrzucenia, nie może zostać uznane za prawidłowe, co prowadzi do wniosku, że
czynność odrzucenia była niezasadna.
Bardziej skonkretyzowane powody odrzucenia oferty Odwołującego Zamawiający
zaprezentował dopiero w postępowaniu odwoławczym, w odpowiedzi na odwołanie.
Zaprezentował tam – zwłaszcza w niejawnej części odpowiedzi na odwołanie – polemikę
z
tezami zawartymi w wyjaśnieniach oraz szereg okoliczności mających uzasadniać
odrzucenie oferty,
które nie zostały przedstawione w informacji o odrzuceniu. Odnosząc się
do tych
okoliczności i argumentów podkreślić należy, że nie mogły one być wzięte pod
uwagę jako przesądzające o prawidłowości odrzucenia oferty. Oczywiste jest, że skoro
okoliczności te nie zostały podane w uzasadnieniu czynności odrzucenia oferty, to
wykonawca nie miał wiedzy, że były one przyczyną odrzucenia, a w konsekwencji nie mogły
stać się przedmiotem zarzutów odwołania i podlegać merytorycznej ocenie Izby. Za
niedopuszczalne należy uznać ograniczenie uzasadnienia odrzucenia oferty do kilku
ogólnych sformułowań, a następnie dopiero na etapie postępowania odwoławczego
wypełnianie ich konkretną treścią.
Analogicznie należy odnieść się do okoliczności podanych w piśmie procesowym
Przystępującego, mających wskazywać na wadliwość udzielonych przez Odwołującego
wyjaśnień (np. brak oszacowania nakładu pracy i jej kosztów, uzasadnienia dla wyceny
licencji dla poszczególnych komponentów). Są to okoliczności niestanowiące podstawy
faktycznej odrzucenia oferty,
nie mogły być zatem wzięte pod uwagę w postępowaniu
odwoławczym jako usprawiedliwiające czynności odrzucenia.
Nie sposób zgodzić się z Przystępującym, że jakość uzasadnienia czynności
odrzucenia oferty nie ma rozstrzygającego znaczenia dla oceny, czy odrzucenie było
zasadne. Wręcz przeciwnie, uzasadnienie to służy do wykazania prawidłowości podjętej
przez Zamawiającego czynności, a dla wykonawcy stanowi punkt odniesienia jeśli chodzi
o
korzystanie ze środków ochrony prawnej. Jeżeli jakość uzasadnienia jest taka, że
czynność Zamawiającego de facto nie poddaje się merytorycznej weryfikacji, to należy
stwierdzić, że czynność ta jest wadliwa i powinna zostać unieważniona. W związku z tym
Izba nakazała unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego, a nie jedynie – jak
zakładał Przystępujący – powtórzenie czynności sporządzenia informacji o odrzuceniu.
Czynność odrzucenia oferty w świetle sporządzonego uzasadnienia była bowiem wadliwa.
Podkreślenia wymaga, że takiemu orzeczeniu Izby nie stoi na przeszkodzie fakt, że
Odwołujący nie zarzucił Zamawiającemu w odwołaniu naruszenia art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy
Pzp
. Odwołujący zakwestionował prawidłowość odrzucenia jego oferty z przyczyn
wskazanych w piśmie z 19 października br. i w kontekście tych przyczyn podlegała ona
ocenie Izby.
Skoro przyczyny te były tak dalece nieskonkretyzowane, że nie można
stwierdzić, aby usprawiedliwiały odrzucenie oferty, to odwołanie podlegało w tym zakresie
uwzględnieniu.
W związku ze wskazaną wyżej wadliwością uzasadnienia odrzucenia oferty, dowody
złożone przez Przystępującego na rozprawie (wyciąg z oferty złożonej przez Digital Science
w postępowaniu w Ohio oraz załącznik cenowy do tej oferty, zestawienie przetargów
prowadzonych przez uniwersytety, wygranych przez Odwołującego), nie mogły być uznane
za dowodzące prawidłowości tej czynności.
Podsumowując, w świetle przedstawionego przez Zamawiającego uzasadnienia
odrzucenia oferty Odwołującego czynność ta nie może być uznana za zasadną.
W
konsekwencji należy stwierdzić, że odrzucając ofertę Odwołującego Zamawiający
naruszył przepisy art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Ponieważ naruszenie
to może mieć istotny wpływ na wynik postępowania, odwołanie
stosownie do art. 192 ust. 2
ustawy Pzp
podlegało uwzględnieniu.
Zarzut dotyczący odrzucenia oferty Odwołującego z uwagi na jej niezgodność z treścią SIWZ
oraz z ustawą
Zarzut jest zasadny.
Izba ustaliła, że zgodnie z punktem III.7.1 SIWZ Zamawiający zażądał wskazania
przez wykonawcę części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć
podwykonawcom, i podania przez w
ykonawcę firm podwykonawców. W punkcie III.7.7 SIWZ
Zamawiający poinformował, że zgodnie z art. 36a ust.2 pkt.1 zastrzega obowiązek
osobistego wykonania przez Wykonawcę kluczowych części zamówienia tj. Wdrożenie
systemu (zgodnie z zapisami § 1 i § 2 Wzoru umowy – Załącznik nr 8 do SIWZ).
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu faktyczn
ym tej czynności Zamawiający wskazał, że (…) ponieważ brak
wskazania zakresu podwykonaw
stwa stanowi o niezgodności treści oferty z treścią SIWZ
(rozdział III.7.1) w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp wykonawca nie może pominąć
wyraźnie sformułowanych wymagań SIWZ w tym zakresie (…) oraz na podstawie art. 89 ust.
1 pkt 1 Pzp, w związku z niewypełnieniem obowiązku, który nakłada ustawodawca na
Wykonawców w art. 36b Pzp. Dodatkowo w części niejawnej uzasadnienia Zamawiający
wskazał na zaniechanie podania w ofercie firmy podmiotu, który zdaniem Zamawiającego
powi
nien być wskazany jako podwykonawca.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy
Pzp Zamawiający odrzuca ofertę: jeżeli jest niezgodna
z ustawą (pkt 1), jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3. Stosownie do art. 36b ust. 1 ustawy Pzp
z
amawiający żąda wskazania przez wykonawcę części zamówienia, których wykonanie
zamierza powierzyć podwykonawcom, i podania przez wykonawcę firm podwykonawców.
O ile Izba nie podziela stanowiska Odwołującego, że w wyjaśnieniach
z 2
października 2018 r., dotyczących dysponowania zasobami Simple Invest Sp. z o.o.,
wskazał część zamówienia, którą zamierza powierzyć podwykonawcy, to wskazać należy, że
nie oznacza to zasadności odrzucenia oferty Odwołującego. W odniesieniu do
przedmiotowego zarzutu aktualne pozostaje stanowisko przedstawione w zakresie
odrzucenia oferty z uwagi na rażąco niską cenę, a dotyczące roli, jaką pełni sporządzana
przez Zamawiającego informacja o odrzuceniu oferty. Również w tym przypadku podkreślić
należy, że prawidłowość odrzucenia oferty podlega ocenie w kontekście okoliczności
przedstawionych w uzasadnieniu odrzucenia.
Zgodnie z informacją z 19 października br. przyczyną odrzucenia oferty było
niepodanie informacji dotyczących podwykonawstwa, mimo że wymaga tego art. art. 36b ust.
1 ustawy Pzp oraz pkt III.7.1 SIWZ. Odnosząc się do tego stanowiska zauważyć należy, że
w orzecznictwie Izby zdecydowanie dominujący jest pogląd, zgodnie z którym niewskazanie
w ofercie części zamówienia, którą wykonawca zamierza powierzyć podwykonawcom, czy
niewskazanie firm podwykonawców, nie jest okolicznością uzasadniającą odrzucenie oferty.
Jak wskazuje się w orzecznictwie Izby, co do zasady zarówno zakres prac podwykonawcy,
jak i informacje o firmach podwykona
wców, nie stanowią treści oferty i nie przekładają się na
treść przyszłego zobowiązania, są one informacjami o planach wykonawcy dotyczących
realizacji przyszłej umowy, a podanie tych danych ma charakter informacyjny (tak m.in.
w wyrokach o sygn. akt: KIO 192/17, KIO 234/17, KIO 1528/17).
Skład orzekający
w
niniejszej sprawie w pełni ten pogląd podziela. Podkreślenia wymaga, że nie sposób
obronić tezy o niezgodności oferty Odwołującego z ustawą, niezgodność taka nie została
wykazana, Zamawiający odwołał się jedynie do niezgodności z art. 36b ustawy Pzp, która to
jednostka redakcyjna zawiera wiele przepisów, a Zamawiający nie sprecyzował, o który
przepis mu chodzi. Zakładając jednak, że Zamawiający za naruszony przepis ustawy uznał
przepis art. 36b ust. 1 ust
awy Pzp, to zauważyć należy, że jest to przepis adresowany do
Zamawiającego, trudno zatem twierdzić, aby mógł on być wyznacznikiem zgodności oferty
z
ustawą. Odnosząc się natomiast do kwestii niezgodności oferty Odwołującego z SIWZ,
uzasadnienie ograniczyło się do stwierdzenia, że Zamawiający zamieścił w SIWZ żądanie
informacji o podwykonawstwie, a Odwołujący tego żądania nie spełnił. Jednocześnie
Zamawiający nie podjął nawet próby wykazania, że informacje te stanowią w okolicznościach
niniejszej sprawy tre
ść oferty. O ile faktem jest, że Zamawiający żądał w SIWZ podania
przedmiotowych informacji (był do tego zobowiązany przepisem art. 36b ust. 1 ustawy Pzp),
o tyle nie sposób zgodzić się z tezą przedstawioną w odwołaniu, jakoby z treści SIWZ
wynikało, że stanowią one treść oferty.
Odnosząc się natomiast do twierdzeń Przystępującego, że w okolicznościach
przedmiotowej sprawy informacje na temat podwykonawstwa miały szczególne znaczenie
i
w związku z tym nie miały charakteru jedynie informacyjnego, zauważyć należy, że
twierdzenia te
wykraczają poza okoliczności, które zostały przez Zamawiającego wskazane
jako podstawa odrzucenia oferty.
Zamawiający w najmniejszym nawet stopniu nie odniósł się
w piśmie z 19 października br. do znaczenia tych informacji w przedmiotowym
postępowaniu, w tym nie odniósł się do kwestii tego, czy ich brak mógł doprowadzić do
ominięcia zakazu powierzenia podwykonawcy części wdrożeniowej zamówienia, w żadnej
mierze nie wskazał też na znaczenie tych informacji dla oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu, w związku z powołaniem się na zasoby podmiotu trzeciego. Podkreślenia
wymaga, że Zamawiający uznał spełnianie przez Przystępującego warunków udziału
w
postępowaniu za wykazane.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że odrzucenie oferty Odwołującego
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp było niezasadne. W świetle przedstawionego
uzasadnienia odrzucenia nie można również uznać istnienia podstaw do odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Wobec ustalenia, że czynność odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2
i
4 ustawy Pzp była nieprawidłowa, pozbawiona podstaw była również czynność
unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Zarzuty dotyczący zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy Elsevier na dodatkowych
podstawach
W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że oferta Przystępującego została
odrzucona, a czynność odrzucenia nie była zaskarżona, stała się zatem ostateczna. Wobec
powyższego, nawet w przypadku merytorycznej zasadności zarzutów skierowanych
przeciwko tej ofercie, odwołanie nie mogłoby w tym zakresie podlegać uwzględnieniu.
Stosownie bowiem do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp I
zba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia. W związku z tym, że oferta Przystępującego została
„prawomocnie” odrzucona, zaniechanie wskazania dodatkowych podstaw faktycznych jej
odrzucenia nie miało i nie może mieć żadnego wpływu na wynik postępowania,
a
podnoszenie tych zarzutów należy uznać za oczywiście bezcelowe.
Niezależnie od powyższego, w ocenie Izby przedmiotowe zarzuty należało uznać za
niezasadne.
W zakresie kwestii akceptacji postanowień umowy Izba ustaliła, że Przystępujący
zawarł w ofercie następujące oświadczenie: Oświadczam, że zapoznałem się z treścią
Wzoru umowy i akceptuję jego postanowienia. Prosimy o rozważenie naszych komentarzy
dotyczących umowy, zawartych w załączniku nr 8. Jesteśmy przekonani że te uwagi
przyniosą więcej przejrzystości w trakcie wdrożenia projektu.
Na wezwanie Zamawiającego Przystępujący, w piśmie z 31 sierpnia 2018 r. udzielił
wyjaśnień, w których podał: (…) zgodnie z intencją Wykonawcy oraz przedłożonymi
dok
umentami treść oferty odpowiada treści SIWZ. Wykonawca jest prawnie związany
wszystkimi warunkami przetargu, które zaakcentował, składając ofertę, co zostało
potwierdzone stosownymi deklaracjami i oświadczeniami, w tym zawartym w formularzu
ofertowym (i) o
świadczeniem o zapoznaniu się z treścią SIWZ i akceptacji jej postanowień
(której częścią jest także projekt umowy), a także (ii) wspomnianym oświadczeniem
o
akceptacji treści wzoru umowy. Jednocześnie w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości,
wskazujem
y, iż Załącznik „Uwagi natury prawnej dotyczące warunków przedstawionych
przez konsorcjum »Polska Platforma Medyczna«" do oferty stanowi jedynie dodatkowy,
niewymagany przez Zamawiającego dokument, zawierający standardowe postanowienia
umowne Wykonawcy, kt
óry został przesłany „do wglądu” wraz z niewiążącą sugestią
„możliwości przedyskutowania". Dokument ten nie stanowi treści oferty Wykonawcy. Jak
wskazano, wskazówki powyższe mają charakter niewiążący i w żaden nie zmieniają treści
oferty Wykonawcy, którego celem i intencją jest pełna zgodność z treścią SIWZ, w tym
warunkami umowy zawartymi w Załączniku nr 8 do SIWZ. Innymi słowy, Zamawiający może
– lecz nie musi – wziąć pod uwagę wskazane sugestie na etapie realizacji umowy (np.
w trybie art. 144 Pzp), tak
jak każde inne wnioski w tym zakresie, które nie są zabronione
przepisami prawa. Niemniej nie stanowi to warunku oraz w nie limituje oferty Wykonawcy,
która jako oświadczenie woli jest stanowcza i zgodnie z jej treścią definitywna. Czym innym
bowiem jest p
rośba o przedyskutowanie pewnych rozwiązań, a czym innym ich zaoferowanie
(…).
Odnosząc się do powyższego zauważyć należy, że nie znajduje potwierdzenia
w
dokumentacji postępowania twierdzenie Odwołującego, jakoby Przystępujący nie złożył
oświadczenia o akceptacji postanowień umowy. Oświadczenie takie znalazło się w treści
oferty Przystępującego i należy je uznać za wiążące. Obok tego oświadczenia wykonawca
dopisał prośbę o rozważenie jego uwag do postanowień umowy. Dopisanie dodatkowej
treści nie jest – w ocenie Izby – właściwą praktyką. Formularz oferty nie jest miejscem na
kierowanie do zamawiającego wniosków czy sugestii, a wprowadzenie takich treści może
zrodzić wątpliwości zamawiającego co do intencji wykonawcy czy stać się – jak to miało
miejsce w tym przypadku
– przedmiotem zarzutów formułowanych w postępowaniu
odwoławczym. Niemniej jednak, w sytuacji gdy oświadczenie o akceptacji postanowień
zostało złożone w ofercie i dodatkowo potwierdzone w złożonych przez wykonawcę
wyjaśnieniach, nie można twierdzić, że treść oferty nie odpowiada treści SIWZ. Dopisana
treść nie stała w sprzeczności z oświadczeniem o akceptacji postanowień umowy, stanowiła
ona dodatkowe wnioski wykonawcy
, które należy uznać za niemające żadnego znaczenia
prawnego.
W zakresie kwesti
i zapewnienia komunikacji w języku polskim Izba ustaliła, że
w
wykazie osób Przystępujący zamieścił następujące oświadczenia dotyczące komunikacji
w
języku polskim: Oświadczam, że osoby wymienione w powyższej tabeli, posiadają
znajomość języka polskiego, w stopniu, umożliwiającym swobodne porozumiewanie się
w
mowie i piśmie. O ile warunek, opisany w pkt. 1, nie jest spełniony, oświadczam, że
zatrudnię na swój koszt tłumacza języka polskiego, przez cały okres realizacji kontraktu.
Dodatkowo Przystępujący dopisał: Biorąc pod uwagę punkty 1 i 2, personel zajmujący się
wdrożeniami i obsługą w Elsevier gwarantuje kompleksową ustną i pisemną obsługę
w
języku angielskim. W przypadku zawarcia porozumienia jesteśmy jednak skłonni
przedyskutować podjęcie odpowiednich kroków, by zapewnić Państwu obsługę również
w
języku polskim w granicach określonych naszymi obecnymi procedurami i zasobami.
W
zakresie komunikacji pisemnej możemy zaoferować np. oprogramowanie tłumaczeniowe;
należy być jednak świadomym, że tłumaczenie korespondencji może wpłynąć na czas
odpowiedzi zarówno w fazie wdrożenia, jak produkcji i może skutkować dalszymi iteracjami
w komunikacji. Firma Elsevier nie poniesie odpowiedzialności za jakiekolwiek opóźnienia czy
problemy wywołane tłumaczeniem. Poza tym, jesteśmy otwarci na omówienie
jednorazowego tłumaczenia naszej dokumentacji wdrożeniowej systemu Pure na język
polski (wersja główna pozostanie w języku angielskim). Ponadto, jesteśmy otwarci na
dyskusję w jakim zakresie polskojęzyczny personel Elsevier w Polsce będzie w stanie
prowadzić obsługę.
Na wezwanie Zamawiającego Przystępujący, w piśmie z 31 sierpnia 2018 r. udzielił
wyjaśnień, w których stwierdził, że wykaz osób ma na celu ma na celu potwierdzenie
spełnienie warunków udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub
zawodowej oraz że potwierdził dysponowanie odpowiednim personelem, który zostanie
skierowany do realizacji zamówienia, w skład którego wchodzą też osoby narodowości
polskiej i władający biegle tym językiem. Podniósł, że oświadczył, iż osoby wymienione
powyższej tabeli, posiadają znajomość języka polskiego, w stopniu, umożliwiającym
swobodne porozumiewanie się w mowie i piśmie, a o ile warunek ten nie jest spełniony
zatrudni
na swój koszt tłumacza języka polskiego, przez cały okres realizacji kontraktu.
Przystępujący wyjaśnił: Oświadczenie to jest jednoznaczne i Wykonawca je podtrzymuje. Nie
ma przy tym żadnych podstaw do wątpliwości co do ujęcia w cenie ofertowej kosztów
prowadzenia korespondencji w języku polskim – zarzuty w tym zakresie są całkowicie
gołosłowne. Wykonawca potwierdza swoją intencję wyrażoną jak powyżej, czego nie zmienia
dodatkowa, niewiążąca i niewymagana luźna wskazówka co do otwarcia na
przedyskutowanie szczegółów prowadzenia komunikacji w sposób bardziej szczegółowy niż
wymaga tego Zamawiający w wyżej przytoczonym oświadczeniu. Zamawiający także nie jest
związany dodatkową sugestią Wykonawcy. Dodatkowo należy zauważyć, że oświadczenie
o
treści jak w załączniku nr 10 do SIWZ nie było wymagane od wykonawców na tym etapie
Postępowania, bowiem zgodnie z treścią pkt VII.5.5) SIWZ, będzie ono prawnie wymagane
dopiero od wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, przed udzieleniem
zamówienia. W związku z tym, powyższa kwestia nie może być podstawą do negatywnej
oceny prawidłowości treści tego dokumentu (…).
Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że oświadczenia zawarte w Wykazie
osób były z sobą sprzeczne. Z jednej strony Przystępujący zamieścił tam wymagane
oświadczenie o znajomości przez wskazane osoby języka polskiego lub o zobowiązaniu się
do zapewnienia tłumacza, z drugiej strony stwierdził, że gwarantuje obsługę w języku
angielskim i wyraża gotowość przedyskutowania podjęcia kroków w celu zapewnienia
obsługi w języku polskim, przedstawiając jednocześnie szereg zastrzeżeń. Wzajemna
sprzeczność powyższych oświadczeń mogła wywoływać uzasadnione wątpliwości co do
tego, czy wykonawca zobowiązał się dopełnić wymogów określonych przez Zamawiającego.
Biorąc jednak pod uwagę fakt, że Przystępujący tę sprzeczność wyjaśnił, jednoznacznie
oświadczając, że zobowiązuje się spełnić wymagania w przedmiotowym zakresie, a także
wskazując, że dodatkowa treść ma charakter niewiążącej sugestii, to – negatywnie oceniając
zamieszczanie takich dodatkowych sugestii w dokumentach ofertowych
– należy stwierdzić,
że odrzucenie oferty z tego powodu nie byłoby uzasadnione.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o
przepisy § 3 pkt 1 i 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
z późn. zm.).
Przewodniczący: ……………….