wyjaśnienia rażąco niskiej ceny

W treści wezwania kierowanego do Wykonawcy, Zamawiający wymagał wyjaśnień dotyczących zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Izba uznała wyjaśnienia Wykonawcy za niewystarczające.  Z żadnego z dokumentów złożonych przez niego nie wynikało jaki jest udział kosztów pracy w cenie całkowitej oferty. Brak było choćby podstawowych informacji o założeniach, na których oparł się Wykonawca ujmując te koszty w kalkulacji ceny. W praktyce wyjaśnienia sprowadzały się do deklaracji zatrudnienia pracowników na umowę o pracę. Na to jednak nie przedstawiono jakichkolwiek dowodów. Wykonawca oświadczał także, że wynagradza pracowników w sposób zgodny z przepisami prawa pracy. Tymczasem nie zostało to ujęte w kalkulacji ceny. Dlatego nie dawało się zweryfikować.

Pewien wykonawca został wezwany do złożenia wyjaśnień odnośnie rażąco niskiej ceny, z prośbą o przedstawienie wysokości kosztów pracy, wynagrodzeń, liczby roboczogodzin i konkretnej liczby pracowników delegowanych do realizacji zamówienia wraz z przedstawieniem dowodów na potwierdzenie powyższego. W wezwaniu wskazano, że w wyjaśnieniu należy przedstawić wszelkie obiektywne, merytoryczne czynniki wpływające na wartość oferty wraz z dowodami. Jakie dowody są w takim przypadku wymagane (np. umowa o pracę itp.)? Co jeszcze może być takim dowodem i czy faktycznie trzeba je zawsze przesyłać, wyjaśniając swoją kalkulację cenową?

Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt XIX Ga 3/07), wskazał, że „o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczna kwotę” – wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 19 września 2023 r. (sygn. akt KIO 2612/23).

Urząd Zamówień Publicznych opublikował na swojej stronie WWW raport z kontroli, w którym omówiono 2 przykłady naruszeń związanych z wyjaśnianiem rażąco niskiej ceny przez wykonawców. Sprawdź, jak ich uniknąć we własnych procedurach.

Wiedza uzyskana przez wykonawcę przy realizacji podobnych zamówień może pozwolić mu na zaoferowanie konkurencyjnej ceny, która uwzględnia wszystkie aspekty zamówienia. Przedstawiony przez wykonawcę sposób realizacji zamówienia przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi pozwolił zamawiającemu przyjąć za właściwe założenia wzięte pod uwagę przy kalkulacji ceny oferty (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 21 stycznia 2023 r., sygn. akt KIO 82/23).

Wykonawca wszelkimi niezbędnymi środkami dostępnymi w danej sprawie i uzasadnionymi w konkretnym stanie faktycznym powinien wykazać zamawiającemu, że jego oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej, pomimo wypełnienia określonych ustawowych przesłanek podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego ofercie, co też miało miejsce w niniejszej sprawie. Wskazać również należy, że każdy dowód złożony w odpowiedzi na wezwanie podlega ocenie przez samego zamawiającego, który może uznać złożone dokumenty za niewystarczające lub niepotwierdzające okoliczności przez wykonawcę podnoszonych. Wyjaśnienia elementów mających wpływ na wysokość ceny muszą być konkretne, wyczerpujące i nie mogą pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości co do rzetelności kalkulacji oferty (wyrok KIO z 20 kwietnia 2017 r., KIO 681/17) – wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 30 września 2022 r., ygn.. akt XXIII Zs 85/22.

Objęcie tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień w zakresie kalkulacji ceny ofertowej nie wyklucza możliwości ich zakwestionowania w drodze środków ochrony prawnej. Izba nie podzieliła stanowiska podmiotu zamawiającego, zgodnie z którym zarzut dotyczący rażąco niskiej ceny był bezprzedmiotowy, z uwagi na fakt, że wykonawca nie zna treści złożonych przez konkurenta wyjaśnień i nie wniósł o dokonanie ich odtajnienia (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 5 września 2022 r. sygn. akt  KIO 2192/22).