wyjaśnienia rażąco niskiej ceny

Proste arytmetyczne porównanie cen nie może przesądzać o konieczności odrzucenia oferty z powodu rażąco niskiej ceny

Proste arytmetyczne porównanie cen nie może przesądzać o konieczności odrzucenia oferty z powodu rażąco niskiej ceny

Jeden z wykonawców w postępowaniu podniósł zarzut zaniechania odrzucenia oferty jako zawierającej rażąco niską cenę. Jako uzasadnienie wskazał na bezsporną wagę składnika ceny i proste porównanie wartości arytmetycznych w złożonych ofertach. KIO nie zgodziła się, że jedynie taka okoliczność może stanowić o konieczności wyeliminowania wykonawcy i jego oferty z postępowania (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt  KIO 823/22).

Dowody w sprawie rażąco niskiej ceny trzeba złożyć w wyznaczonym terminie

Dowody w sprawie rażąco niskiej ceny trzeba złożyć w wyznaczonym terminie

Wykonawca ma obowiązek wyjaśnić sposób kalkulacji ceny oferty na wezwanie zamawiającego. Jeśli nie zgadza się on zarówno z samymi wezwaniami do wyjaśnień, jak i wyznaczonym terminem do złożenia wymaganych dowodów, może wnieść stosowne odwołanie. Wykonawca powinien przy tym dysponować odpowiednimi kalkulacjami, zanim złożył ofertę w postępowaniu. Nie ma zatem podstaw, aby uznać, że konieczne jest potwierdzenie aktualności ofert podmiotów trzecich w zakresie, w jakim miały one wpływ na kalkulacje (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 14 lutego 2022 r., sygn. akt KIO 262/22).

Wyjaśnienia wykonawcy w zakresie wyliczenia ceny

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – wzór dokumentu

Zamawiający, który ma wątpliwości, czy zaoferowana przez wykonawcę cena nie nosi znamion rażąco niskiej, wzywa wykonawcę do złożenia w tym zakresie stosownych wyjaśnień. W niektórych przypadkach zobowiązuje go również do tego ustawa Pzp. Wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, jakie złoży wykonawca, muszą być konkretne i odnosić się do elementów kalkulacyjnych oferty. Obowiązek udowodnienia, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, którego wynagrodzenie jest poddawane w wątpliwość.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny złożone po terminie – co z ofertą?

Pytanie:

Zamawiający wezwał nas do złożenia wyjaśnień odnośnie rażąco niskiej ceny, dając 6-dniowy termin na udzielenie odpowiedzi. Wezwanie przekazano nam za pomocą środków komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem portalu ePUAP. W wyznaczonym terminie nie złożyliśmy stosownych wyjaśnień, bo nie zauważyliśmy wezwania w systemie. Zrobiliśmy to 2 dni później w formie papierowej w sekretariacie zamawiającego. Następnego dnia wyjaśniliśmy, że nie otrzymaliśmy wezwania na skrzynkę ePUAP (ale zamawiający ma potwierdzenie jego dostarczenia). Dotychczas  wszelkie informacje otrzymywaliśmy na pocztę e-mail, stąd nasze przeoczenie. Czy w tej sytuacji zamawiający odrzuci naszą ofertę?

Rażąco niska cena a koszty pracy przyjęte do wyceny wynagrodzenia

Rażąco niska cena a koszty pracy przyjęte do wyceny wynagrodzenia

Jeżeli przedstawiona cena za roboczogodzinę jest realna, a założona wielkość nakładu pracy odpowiada potrzebom zamawiającego, dla którego okoliczności te są znane także z racji korzystania z usługi w okresie kilku kolejnych lat, nie można uznać, że cena oferty jest rażąco niska (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 10 stycznia 2022 r., sygn. akt KIO 3706/21).

Kto musi wykazać, że cena jest bądź nie jest rażąco niska – wykonawca czy zamawiający?

Kto musi wykazać, że cena jest bądź nie jest rażąco niska – wykonawca czy zamawiający?

Ciężar dowodu w przypadku zarzutu rażąco niskiej ceny jest ukształtowany odwrotnie do reguły, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Wynika to z regulacji art. 534 ust. 1 ustawy Pzp. Jednocześnie pomimo modyfikacji reguły ciężaru dowodu wykonawca, który zarzuca zamawiającemu, że nie odrzucił oferty z rażąco niską ceną, w dalszym ciągu ma obowiązek udowodnić fakty, które pozwalają stawiać tezę o rażąco niskiej cenie (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 30 listopada 2021 r., sygn. akt KIO 3273/21).

Rażąco niska cena i omyłki w ofertach – kolejność podejmowania działań przez zamawiającego

Pytanie:

Przeprowadziliśmy postępowanie na roboty budowlane „Budowa kanalizacji sanitarnej” w trybie podstawowym bez negocjacji. Otrzymaliśmy 3 oferty. Oferta nr 1 zawiera rażąco niską cenę (względem naszej wartości oraz średniej arytmetycznej z otrzymanych ofert). Dodatkowo w ofercie nr 1 wykonawca błędnie wpisał w kosztorysie ilość m3 w poz. 4. Przykładowo w przedmiarze poz. nr 2–5 m3, poz. nr 3– 10 m3, poz. nr 4 (suma poz. 2+3) powinno być 15 m3. Wykonawca przepisał w poz. nr 4 liczbę m3 z poz. nr 3 czyli 10 m3 pomnożył przez cenę jednostkową i wskazał wartość ogółem dla poz. nr 4. Wartość po ewentualnej poprawie omyłki wyniesie ok. 146 zł (cena oferty wykonawcy to ok. 475.000 zł). Czy oferta wykonawcy nr 1 podlega zatem odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp? Zgodnie z opinią UZP „Omyłki i błędy w ofertach wykonawców” chcemy podjąć działania, aby skorygować  omyłki na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Następnie po upływie terminu na wyrażenie zgody wezwiemy wykonawcę do wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Czy jest to prawidłowe działanie? Nasz dział techniczny twierdzi, że mimo wszystko cena wykonawcy nr 1 jest realna.

Czy wykonawca może przesłać wyjaśnienie rażąco niskiej ceny pocztą e-mail?

Pytanie:

Prowadzę tryb podstawowy bez negocjacji. Wezwałam wykonawcę mailem przez platformę zakupową do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny z art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp. Wykonawca udzielił odpowiedzi, ale w treści maila. Nie przygotował pisma opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zaufanym bądź osobistym. Załączył kosztorys, ale nie potwierdził jego zgodności z oryginałem za pomocą podpisu elektronicznego. Czy wykonawca może złożyć wyjaśnienie w takiej formie? Jeżeli nie, to czy można wezwać go do złożenia bądź uzupełnienia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny czy należy odrzucić jego ofertę?

Zapisy regulaminu zamówień do 130.000 zł dotyczące ofert z rażąco niską ceną

Pytanie:

Zamawiający w regulaminie zamówień publicznych poniżej 130.000 zł zawarł zapis, że odrzuci ofertę z rażąco niską ceną. Przez rażąco niską cenę zamawiający rozumie cenę, za którą nie da się prawidłowo zrealizować zamówienia i jest ona:

1)      o co najmniej 30% niższa od wartości zamówienia wraz z VAT, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub,

2)      niższa o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert.

Czy błędem będzie, jeśli zamawiający zmieni zapis w regulaminie na następujący: „Przez rażąco niską cenę, zamawiający rozumie cenę, za którą nie da się prawidłowo zrealizować zamówienia i jest ona niższa:

1)      o co najmniej 30% od wartości zamówienia wraz z VAT ustalonej przed wszczęciem postępowania i jednocześnie

2)      o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert?

Zamawiający może precyzyjnie sformułować żądania w wezwaniu do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny

Zamawiający może precyzyjnie sformułować żądania w wezwaniu do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny

Zamawiający może w treści wezwania do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny wskazać szczegółowo, jakich informacji wymaga od wykonawcy. Ciężar dowodu obciąża w tym przypadku oferenta. Jeżeli wykonawca temu ciężarowi nie podoła, to spełnia się przesłanka odrzucenia oferty. Wówczas bowiem istnieje tzw. domniemanie rażąco niskiej ceny, któremu wykonawca nie zaprzeczył (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 5 sierpnia 2021 r., sygn. akt KIO 1663/21).

26

Wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w negocjacjach z ogłoszeniem

Zamawiający w ustawowo określonych okolicznościach żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Obowiązki w tym zakresie określa art. 224 ustawy Pzp.

Czy pierwszego w rankingu wykonawcę można wezwać jednocześnie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny i złożenia środków podmiotowych?

Pytanie:

Czy możliwe jest jednoczesne wezwanie do wyjaśnień wyliczenia ceny i do złożenia podmiotowych środków dowodowych na podstawie art. 126 ust. 2 lub art. 274 ust. 2 Pzp, jeśli oceny ofert jeszcze nie dokonano i nie wiadomo jeszcze, czy oferta nie zostanie odrzucona? Takie działanie zamawiającego miałoby na celu szybsze rozstrzygnięcie postępowania, w sytuacji gdy np. w odniesieniu do wykonawcy, który złożył najkorzystniejszą ofertę, zachodzi podejrzenie rażąco niskiej ceny. Jeżeli będzie to nieprawidłowe postępowanie, to w jakich sytuacjach można zastosować art. 126 ust. 2 lub art. 274 ust. 2 ustawy Pzp?

Utajenie rażąco niskiej ceny

Utajnienie wyjaśnień rażąco niskiej ceny – wskazówki z wyroku KIO

Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest jawne. Dotyczy to wszelkiej dokumentacji związanej z procedurą, którą tworzą instytucje publiczne, jak również dokumentów, jakie składają wykonawcy. Oferty oraz wszelkie oświadczenia i zaświadczenia, które wykonawcy składają w toku postępowania, są zatem jawne. Trzeba je udostępnić do wglądu wszystkim zainteresowanym osobom bez względu na interes prawny oraz faktyczny. Od powyższego istnieje jednak wyjątek. Na mocy art. 18 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający nie może ujawnić informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ale uwaga! Aby móc zastrzec informację jako tajemnicę przedsiębiorstwa, musi ona spełnić kilka wymogów określonych przepisami prawa. Przypomina o nich wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 29 marca 2021 r. (sygn. akt KIO 720/21).

Rada

W tym artykule przeczytasz:

  • Jakie warunki musi spełnić informacja, by była uznana za tajemnicę przedsiębiorstwa?
  • Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny objęte tajemnicą
  • Zastrzeżenie tajności powinno być ograniczone
  • Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa
  • Zasada jawności vs zdrowa i prawidłowa konkurencja na rynku

Tajemnica przedsiębiorstwa została zdefiniowana w art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej: UZNK). Zgodnie z nim przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumieć należy informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje, które posiadają wartość gospodarczą. Informacje te jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób. Dodatkowo musi być spełniony wymóg, że uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania, aby utrzymać je w poufności.

Jakie warunki musi spełnić informacja, by była uznana za tajemnicę przedsiębiorstwa?

Określona informacja będzie stanowiła tajemnicę, jeżeli zostaną spełnione łącznie trzy warunki, tj.:

1)     dana informacja ma charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsiębiorstwa lub posiada wartość gospodarczą;

2)     informacja nie została ujawniona do wiadomości publicznej;

3)     podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności.

Problematyczne w omawianej kwestii są jednak sytuacje, kiedy tajemnicą przedsiębiorstwa wykonawcy obejmują wyjaśnienie rażąco niskiej ceny.

Aby sprostać zasadom uczciwej konkurencji i równego traktowania, zasadniczo inni wykonawcy powinni mieć wgląd do oferty objętej tajemnicą oraz wszelkich wyjaśnień, aby w prawidłowy sposób mogli skorzystać z odwołania.

Z tego też względu – w odniesieniu do wyjaśnień, jakie wykonawcy wnoszą po terminie składania ofert – powinni przedstawiać odpowiednie i konkretne uzasadnienie tajemnicy przedsiębiorstwa wraz z odpowiednimi dowodami. Nie spełniwszy tych wymogów, nie powinni liczyć na ochronę wynikającą z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Postępowanie na usługę tłumaczeń

Pewien zamawiający wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia w przedmiocie świadczenia usług tłumaczenia pisemnego, ustnego, przysięgłego, weryfikacji oraz korekty tłumaczeń z języka polskiego na angielski oraz z języka angielskiego na polski.

Tematyka tłumaczeń dotyczyła zagadnień ogólnych, finansowych, gospodarczych, międzynarodowych, unijnych, prawnych, samorządowych oraz tłumaczeń naukowych i specjalistycznych (branżowych) w dziedzinie nauk o życiu i biotechnologii medycyny oraz inżynierii materiałowej.

Podstawowym składnikiem kosztowym w ramach przedmiotowego zamówienia był koszt zatrudnienia tłumaczy. Wartość zamówienia była mniejsza niż progi unijne. Postępowanie prowadzono w trybie podstawowym bez negocjacji na podstawie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp.

ujawnienie rażąco niskiej ceny

Utajnienie wyjaśnień rażąco niskiej ceny – tak, ale pod pewnymi warunkami

Informacje zawarte w treści złożonych przez wykonawcę wyjaśnień w sprawie rażąco niskiej ceny stanowią szczegółową kalkulację zaoferowanej ceny. Zarówno metoda tej kalkulacji, jak i konkretne dane cenotwórcze ujawnione przez wykonawcę na żądanie zamawiającego dla sprawdzenia, czy cena oferty nie jest rażąco niska, mogą być objęte tajemnicą przedsiębiorstwa. Wobec tego mogą być przedmiotem ich ochrony przez utajnienie przed innymi podmiotami, również tymi uczestniczącymi w przetargu. Aby jednak dane informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, wykonawca ma obowiązek dokładnego i wyczerpującego uzasadnienia swojego wniosku.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – praktyczne wskazówki wynikające z orzecznictwa

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – praktyczne wskazówki wynikające z orzecznictwa

Wykonawca, który zaoferował w postępowaniu rażąco niską cenę, podlega eliminacji z niego. Podstawą do odrzucenia oferty jest też okoliczność braku złożenia wyjaśnień w zakresie kalkulacji cenowej.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny musi być szczegółowe i wyczerpujące oraz kompletne już na pierwsze wezwanie zamawiającego. 

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 21 października 2019 r. (sygn. akt 1880/19, KIO 1895/19)

W wyroku KIO z 21 października 2019 r. czytamy m.in.: „(...) nie jest rolą zamawiającego doszukiwanie się w wyjaśnieniach [rażąco niskiej ceny – przyp. red.] wykonawcy czy domyślanie się, jakie założenia przyjął w swoich kalkulacjach.

Ustawodawca zobowiązał zamawiającego do wezwania wykonawcy, zaś ciężar dowodu wykazania realności zaoferowanej ceny spoczywa na wykonawcy. To, jakie to są okoliczności, winno być więc precyzyjnie i jasno wskazane i poparte dowodami w treści złożonych wyjaśnień [rażąco niskiej cen – przyp. red.].

Zamawiający może zaś drogą kolejnych wyjaśnień doprecyzować kwestie wskazane przez wykonawcę w treści wyjaśnień wcześniej złożonych. Przy czym należy zaznaczyć, że nie jest to obowiązkiem zamawiającego. Już bowiem pierwsze wezwanie do wyjaśnień obliguje do przedstawienia szczegółowych wyliczeń i poparcia ich dowodami potwierdzającymi ich realność (…).

Krajowa Izba Odwoławcza i sądy okręgowe wielokrotnie podkreślały w swoich orzeczeniach, że wyjaśnienia składane w odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny powinny być wyczerpujące i szczegółowe, odnoszące się do konkretnych okoliczności złożonej oferty, a także zawierać wskazanie konkretnych elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 7 listopada 2014 r., sygn. akt KIO 2185/14; wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie, sygn. akt I Ca 117/12; wyrok Sadu Okręgowego Warszawa-Praga, sygn. akt IV Ca 1299/09; wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach, sygn. akt XIX179/13).

Tym samym nie jest wystarczające złożenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny wymieniających jedynie wysokość ponoszonych kosztów, bez udowodnienia prawidłowości ich ujęcia stosownymi, dołączonymi do wyjaśnień dowodami (np. umowa zawarta z podwykonawcą czy oferta handlowa).

Wykonawca, wskazując elementy oferty mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, oprócz ich wymienienia, musi wskazać również, w jakim stopniu specyficzne, dotyczące tylko tego wykonawcy okoliczności, wpłynęły na obniżenie ceny oferty, aż do poziomu wskazanego w kalkulacji”.  

W tym artykule
  • Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny musi być wyczerpujące
  • Ogólnikowe wyjaśnienie rażąco niskiej ceny to brak złożenia wyjaśnień
  • Brak rzetelności wyjaśnień rażąco niskiej ceny nie może uzasadniać kolejnych wezwań

Kontakt

Napisz do nas »
  • Infolinia
  • Tel: 22 518 29 29
  • Faks: 22 617 60 10
  • Adres do korespondencji
  • Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.
  • ul. Paderewskiego 167
  • 05-070 Sulejówek

Wiedza i Praktyka Sp. z o. o.

  • Siedziba
  • ul. Łotewska 9a
  • 03-918 Warszawa
  • NIP: 526-19-92-256
  • REGON: 011235225
  • KRS: 0000098264
  • Nr rejestrowy BDO: 000008579

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIV Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
Kapitał Zakładowy: 200 000 zł.