Sygn. akt KIO 534/17
Sygn. akt KIO 540/17
WYROK
z dnia 4 kwietnia 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Marzena Teresa Ordysińska
Członkowie:
Andrzej Niwicki
Katarzyna Prowadzisz
Protokolant:
Aneta Górniak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2017 r. w W. odwołań wniesionych do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 marca br. przez
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w
W. i S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (KIO 534/17)
B. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i
P.B.K.P. spółka akcyjna w L. (KIO 540/17)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego - „W.K.” spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w K.
przy udziale w postępowaniu sygn. akt KIO 534/17 po stronie zamawiającego:
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: M. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ł.G. i H. B.I. spółka akcyjna we W.,
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i
P.B.K.P. spółka akcyjna w L.
przy udziale w postępowaniu sygn. akt KIO 540/17 po stronie zamawiającego:
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: M. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ł.G. i H. B.I. spółka akcyjna we W.,
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w
W. i S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
orzeka:
1A. Uwzględnia odwołanie sygn. akt KIO 534/17 i nakazuje zamawiającemu „Wodociągom
Kościańskim” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. powtórzenie badania i oceny
ofert z uwzględnieniem oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w W. i S. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w W., jako niepodlegającej odrzuceniu.
1B. Oddala odwołanie sygn. akt KIO 540/17.
2A. Kosztami postępowania sygn. akt KIO 534/17 obciąża „W.K.” spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w K. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr (słownie:
dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy), uiszczoną przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w W. i S. spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością w W. tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od „W.K.” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w W.
i S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 23 600 zł 00 gr (słownie:
dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych, zero groszy), stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
2B. kosztami postępowania sygn. akt KIO 540/17 obciąża wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i P.B.K.P. spółka akcyjna
w L. i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy), uiszczoną przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i P.B.K.P. spółka akcyjna
w L. tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015, poz. 2164 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: …………………………
…………………………
…………………………
Sygn. akt KIO 534/17
Sygn. akt KIO 540/17
U z a s a d n i e n i e
I. „W.K.” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (zwana dalej Zamawiającym),
prowadzi postępowanie na wykonanie zamówienia publicznego pn. „Rozbudowę i
przebudowę oczyszczalni ścieków” dla Miasta K. zlokalizowanej na terenie Gminy Wiejskiej
K. w miejscowości K. ((...) zadanie realizowane w ramach projektu „Uporządkowanie gospodarki
ś
ciekowej
i
zwiększenie
efektywności
systemu
wodociągowego
dla
miasta
K.”,
dofinansowanego z Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Priorytet II -
Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu. Działanie 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa
w aglomeracjach.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE z dnia
14 grudnia 2016 r., poz. 2016/S 241-440571. Postępowanie prowadzone jest w trybie
przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2015, poz. 2164 z poźn. zm.; dalej: Prawo zamówień
publicznych albo Ustawa).
sygn. akt KIO 534/17
W dniu 20 marca 2017 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: I. W. spółka akcyjna w W. i S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
(dalej: Odwołujący) zostało wniesione odwołanie, w którym zarzucono Zamawiającemu
naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2), art. 87 ust. 1 i ust. 2 pkt 3) Prawa
zamówień publicznych, polegające na nieuzasadnionym, bez wezwania do wyjaśnień,
odrzuceniu oferty Odwołującego, gdyż oferta Odwołującego jest zgodna ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia (dalej: SIWZ), ewentualnie polegające na nieuzasadnionym
odrzuceniu oferty Odwołującego bez poprawienia innej omyłki polegającej na niezgodności
oferty z SIWZ, niepowodującej istotnych zmian w treści oferty. Zamawiający odrzucił ofertę
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2) Prawa zamówień publicznych.
Zamawiający, odrzucając ofertę Odwołującego stwierdził, że Odwołujący zaproponował
termin wykonania wynoszący 38 miesięcy, co jest niezgodne z SIWZ, gdzie wymagano
czasu wykonania zamówienia nie dłuższego niż 24 miesiące. Intencją Odwołującego nie
było jednak zaoferowanie realizacji zamówienia przez okres 38 miesięcy, a w formularzu
ofertowym w pkt. 5 jednoznacznie oświadczył, iż zobowiązuje się ,,wykonać zamówienie w
terminie: 20 miesięcy (minimum 20 miesięcy, maksymalnie 24 miesięcy), licząc od dnia
podpisania Umowy”. W konsekwencji odrzucenie oferty Odwołującego było w jego ocenie
bezpodstawne.
W związku z powyższym Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu unieważnienia oceny ofert i wyboru najkorzystniejszej oferty oraz dokonania
ponownej oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego.
Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu. W odpowiedzi na
odwołanie i na rozprawie wnosił o jego oddalenie. Stwierdzał, że na podstawie art. 87 ust 2
pkt 3 Prawa zamówień publicznych można poprawić inną omyłkę, ale pod warunkiem, że nie
powoduje to istotnych zmian w treści oferty. W tym wypadku, zdaniem Zamawiającego,
miałaby miejsce istotna ingerencja w treść oferty, zatem nie mógł on poprawić oferty
Odwołującego.
Na pytanie członka składu orzekającego, jak Zamawiający potraktowałby brak
wpisania terminu realizacji zamówienia w formularzu ofertowym, Zamawiający udzielił
odpowiedzi, że wówczas najprawdopodobniej zastosowałby zapowiedź ze str. 23 SIWZ
(gdzie wskazał, że w razie błędnego podania, bądź braku podania terminu realizacji
zamówienia, będzie przyjmował, że wykonawca zadeklarował 24-miesięczny termin
wykonania zamówienia) i wpisał termin 24 miesięcy. Oświadczył, że jest pełnomocnikiem
i nie jest w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie.
Z kolei odpowiedzi na pytanie, jaką pomyłkę w formularzu ofertowym przy wypełnieniu
terminu realizacji zamówienia inną, niż brak wpisania terminu, uznałby za nadającą się do
poprawy na 24 miesiące zgodnie z zapowiedzią ze str. 23 SIWZ, Zamawiający odpowiedział,
ż
e nie jest w stanie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ nie może bazować na
przypuszczeniach. Powtórzył, że nie może poprawić takiego błędu, który stanowiłby istotną
zmianę treści oferty.
Następnie w odpowiedzi na pytanie, jakiego sensu Zamawiający upatruje w złożeniu
oferty z terminem realizacji 38 miesięcy, podczas gdy w SIWZ Zamawiający określił
nieprzekraczalny termin realizacji zamówienia na 24 miesiące, Zamawiający odpowiedział,
ż
e nie wie. Być może zamiarem wykonawcy było określenie punktu wyjścia w momencie
zawierania umowy bądź element interpretacyjny w ewentualnym przyszłym sporze.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego skutecznie przystąpili
(tym samym stając się uczestnikami postępowania odwoławczego):
- wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: M. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ł.G. i H. B.I. spółka akcyjna we W. (dalej: Przystępujący albo
Konsorcjum M.),
- wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i
P.B.K.P. spółka akcyjna w L. (dalej: Przystępujący albo Konsorcjum I.).
sygn. akt KIO 540/17
W dniu 20 marca 2017 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: I. spółka akcyjna w W. i P.B.K.P. spółka akcyjna w L. (dalej: Odwołujący)
zostało wniesione odwołanie, w którym zarzucono Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1
pkt 2) Prawa zamówień publicznych oraz art. 89 ust. 1 pkt 1) w zw. z art. 36b ust. 1 Prawa
zamówień publicznych, poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum M. oraz
Konsorcjum I., pomimo tego, iż treść ofert tych wykonawców nie odpowiada treści
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia oraz pomimo tego, iż zarówno oferta
Konsorcjum M. jak i oferta Konsorcjum I. jest niezgodna z Ustawą oraz naruszenie art. 7 ust.
1 Prawa zamówień publicznych.
Odwołujący argumentował, iż zgodnie z art. 36b ust. 1 Prawa zamówień publicznych,
Zamawiający żąda wskazania przez wykonawcę części zamówienia, których wykonanie
zamierza powierzyć podwykonawcom, i podania przez wykonawcę firm podwykonawców.
Powyższe znalazło odzwierciedlenie w punkcie 11.4 SIWZ. W związku z powyższym
wykonawcy, którzy złożyli w treści oferty oświadczenie o zamiarze powierzenia części
zamówienia podwykonawcom, zobowiązani byli do wskazania zakresu prac zlecanych
podwykonawcom jak i nazw podwykonawców. Zamawiający bowiem oczekiwał podania
nazw podwykonawców już na etapie składania ofert. Nie bez znaczenia pozostaje również
w ocenie Odwołującego fakt, iż w niniejszym postępowaniu Zamawiający skorzystał
z uprawnienia do żądania przedłożenia przez wykonawców dokumentów JEDZ oraz
dokumentów określonych w pkt. 10.5 ppkt 1-8 Instrukcji Dla Wykonawców (tj. dokumentów
w celu potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia) dotyczących podwykonawców.
W związku z powyższym, intencją Zamawiającego było zweryfikowanie, już na etapie oceny
ofert, czy w stosunku do proponowanych podwykonawców nie zaistniały podstawy do
wykluczenia. Informacja na temat podwykonawców zawarta w ofercie oraz dokumentach
służących badaniu podstaw wykluczenia oraz badaniu spełniania warunków udziału
w postępowaniu, nie może ograniczać się wyłącznie do wskazania zakresu jaki wykonawca
zamierza zlecić podwykonawcom. Informacja musi mieć zdaniem Odwołującego charakter
kompleksowy, tj. winna obejmować zarówno zakresy świadczenia przewidziane do realizacji
przez podwykonawców oraz wskazanie samych podwykonawców. Zamawiający na etapie
poprzedzającym zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego jest uprawniony
i równocześnie zobowiązany do badania wykonawców, podmiotów trzecich oraz
podwykonawców pod kątem spełniania warunków udziału w procedurze oraz pod kątem
występowania lub niewystępowania podstaw wykluczenia z postępowania. Przeprowadzenie
takiego badania nie jest możliwe w sytuacji, w której zamawiający nie będzie dysponował
informacjami na temat tego, jaki konkretnie podwykonawca będzie realizował daną część
zamówienia. W konsekwencji oferty Konsorcjum M. oraz Konsorcjum I. winny zostać przez
Zamawiającego odrzucone, z powodu braku podania nazw podwykonawców, pomimo
złożenia przez tych wykonawców oświadczenia, iż część zamówienia zamierzają powierzyć
podwykonawcom.
Odwołujący
wnosił
o
uwzględnienie
odwołania
w
całości
i
nakazanie
Zamawiającemu:
- unieważnienia czynności polegającej na ocenie ofert
- dokonania ponownej czynności badania i oceny ofert
- odrzucenia oferty Konsorcjum M. oraz Konsorcjum I. jako nieodpowiadających treści
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia lub niezgodnych z Ustawą.
Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu. W odpowiedzi na
odwołanie i na rozprawie wnosił o jego oddalenie. Wskazywał, że w obecnym stanie
prawnym nie ma podstaw do odrzucenia ofert z powodu niepodania nazw podwykonawców.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego skutecznie przystąpili
(tym samym stając się uczestnikami postępowania odwoławczego):
- wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: M. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ł.G. i H. B.I. spółka akcyjna we W.,
- wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: I. W. spółka akcyjna w W. i
S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W..
II. Nie stwierdzono zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 189 ust. 2 Prawa zamówień
publicznych, wobec czego oba odwołania rozpoznano na rozprawie.
Odwołującym przysługuje prawo do wniesienia odwołania zgodnie z art. 179 ust. 1
Prawa zamówień publicznych, bowiem mają interes w uzyskaniu danego zamówienia i mogą
ponieść szkodę w wyniku ewentualnego naruszenia przez Zamawiającego Prawa zamówień
publicznych.
Sygn. akt KIO 534/17
Po zapoznaniu się z dokumentacją postępowania i stanowiskami Stron, Krajowa Izba
Odwoławcza zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba ustaliła, co następuje:
1. Zgodnie z pkt 7 SIWZ:
„Termin wykonania zamówienia: obejmuje okres nie dłuższy niż 24 miesięcy (nie krótszy niż
20 miesięcy) licząc od dnia podpisania Umowy.
Zamawiający wymaga od wykonawcy wpisania w Formularzu Oferty (Załącznik nr 1) liczbę
miesięcy przeznaczoną na wykonanie robót budowlanych i montażowych wraz z rozruchem
oraz liczbę miesięcy jaką przewiduje przeznaczyć na uzyskanie efektu ekologicznego oraz
ostateczną decyzję użytkową. Suma przedmiotowych okresów nie może być większa niż
zadeklarowany termin wykonania zamówienia (max 24 miesiące, min. 20 miesięcy)”.
2. We wzorze Formularza Ofertowego Zamawiający przygotował wzór oświadczenia
o następującej treści (pkt 5):
„
5) Zobowiązujemy się wykonać zamówienie w terminie: ...................... miesięcy
(minimum
20 miesięcy, maksymalnie 24 miesięcy), licząc od dnia podpisania Umowy:
a).............................................................................
liczba miesięcy przeznaczonych na
realizację robót budowlanych i montażowych urządzeń i I.acji oraz wykonania rozruchu ,
b) liczba miesięcy przewidziana do uzyskania efektu ekologicznego i ostatecznej decyzji
pozwolenia na użytkowanie ...................... ”.
3. Zamawiający ustanowił termin wykonania zamówienia był kryterium oceny ofert o wadze
20% (pkt 20.2 ppkt 2 SIWZ). Zamawiający zastrzegł przy opisie kryterium terminu:
,,W przypadku braku wypełnienia, lub błędnego wypełnienia oświadczenia w Formularzu
Oferty (termin inny niż przedział pomiędzy 20 miesięcy a 24 miesiące), Zamawiający uzna, iż
Wykonawca deklaruje wykonanie w terminie 24 miesięcy, licząc od dnia podpisania umów”
(strona 23 SIWZ, pierwszy akapit od góry, dalej: zapowiedź ze strony 23 SIWZ).
4. W Formularzu Ofertowym Odwołujący w pkt 5 złożył oświadczenie następującej treści:
„5) Zobowiązujemy się wykonać zamówienie w terminie: 20 miesięcy (minimum 20 miesięcy,
maksymalnie 24 miesięcy), licząc od dnia podpisania Umowy:
a)
liczba miesięcy przeznaczonych na realizację robót budowlanych i montażowych
urządzeń i I.acji oraz wykonania rozruchu 18 miesięcy,
b)
liczba miesięcy przewidziana do uzyskania efektu ekologicznego i ostatecznej decyzji
pozwolenia na użytkowanie 20 miesięcy”.
5. Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego jako niezgodną z SIWZ (z uzasadnieniem, że
Odwołujący złożył dwa sprzeczne ze sobą oświadczenia dotyczące terminów realizacji
zamówienia, co dla Zamawiającego jest niejednoznaczne), w związku z czym Odwołujący
złożył odwołanie.
Izba zważyła, co następuje: Odwołujący słusznie zwracał uwagę, że Zamawiający
w pkt 5 Formularza Ofertowego odmiennie sformułował wytyczne odnośnie określenia
terminów, niż w pkt 7 SIWZ i nadał im inny sens. Liczba miesięcy przewidziana do uzyskania
efektu ekologicznego i ostatecznej decyzji pozwolenia na użytkowanie (w pkt 5 formularza
ofertowego), nie jest tożsama z liczbą miesięcy, jaką przewiduje się przeznaczyć na
uzyskanie efektu ekologicznego i ostatecznej decyzji pozwolenia na użytkowanie (zgodnie
z pkt 7 SIWZ). Nie ulegało wątpliwości, że Zamawiający wymagał realizacji zamówienia
w terminie od 20 do 24 miesięcy. W Formularzu Ofertowym należało oświadczyć, w jakim
terminie wykonawca wykona zamówienie. Odwołujący w sposób kategoryczny
i jednoznaczny oświadczył, że wykona zamówienie w terminie 20 miesięcy. W takich
okolicznościach Zamawiający nie miał żadnych podstaw do odrzucenia oferty Odwołującego
– była ona zgodna z wymogiem SIWZ co do terminu realizacji zamówienia.
Jeżeli Zamawiający doszedłby do wniosku, że wykonawca wypełnił błędnie miejsce
w Formularzu Ofertowym, gdzie należało wpisać deklarowany termin realizacji zamówienia
(wyłącznie termin realizacji zamówienia, a nie inne terminy), winien był zastosować
zapowiedź ze strony 23 oferty (uznać, że wykonawca zadeklarował 24-miesięczny termin
realizacji zamówienia i przyznać 0 punktów w tym kryterium), a nie odrzucać ofertę.
W ocenie składu orzekającego nie doszło jednak do sytuacji, w której Zamawiający powinien
był tak postąpić – nie zaistniała bowiem przesłanka do ziszczenia się zapowiedzi ze strony
23 SIWZ, ponieważ oferta Odwołującego była zgodna z wymogiem SIWZ co do terminu
realizacji zamówienia.
Rzeczywiście, wątpliwości Zamawiającego mógł budzić sposób podania przez
Odwołującego w pkt 5 a i b terminów częściowych realizacji zamówienia. Zamawiający
spodziewał się, że wykonawcy wpiszą tam terminy sumujące się na całkowity termin
realizacji zamówienia, zgodnie z wskazówkami zawartymi w treści SIWZ, str. 7 pkt 7 SIWZ.
Jednak wskazówki zawarte tamże rozbiegły się z treścią pkt 5 b Formularza Ofertowego, co
zauważył Odwołujący i uznał, że Formularz Ofertowy jest uściśleniem SIWZ, w konsekwencji
czego wypełnił tenże formularz zgodnie z jego literalną treścią. Przy takim rozumieniu
określenia terminów przez Odwołującego jasne jest, że okresy podane w pkt a i b pkt piątego
nie sumują się, a czas potrzebny „do uzyskania efektu ekologicznego i ostatecznej decyzji
pozwolenia na użytkowanie”, wynoszący 20 miesięcy, obejmuje okres 18 miesięcy robót
budowlanych. Można więc wywieść, przez proste działanie matematyczne, że termin ,,na
uzyskanie efektu ekologicznego” to termin 2 miesięcy (20-18=2).
Takie rozumowanie w ocenie Izby jest jedynym możliwym w oparciu o ofertę
Odwołującego. Nie było żadnych podstaw do przyjęcia, że Odwołujący zadeklarował 38-
miesięczny termin wykonania zamówienia, prawie dwukrotnie dłuższy, niż wymagany przez
Zamawiającego. Przypuszczenie Zamawiającego, że wykonawca zrobił tak celowo,
ponieważ ,,być może zamiarem wykonawcy było określenie punktu wyjścia w momencie
zawierania umowy bądź element interpretacyjny w ewentualnym przyszłym sporze” nie
znajduje żadnego oparcia w treści oferty Odwołującego. Wydaje się daleko posuniętą
nadinterpretacją, w żadnych okolicznościach niedopuszczalną. Po pierwsze, trudne do
akceptacji jest założenie, że wykonawca świadomie składa ofertę niezgodną z SIWZ – taka
oferta podlega odrzuceniu. Po drugie, jeżeli wykonawca rzeczywiście wypełniłby błędnie
formularz ofertowy w odniesieniu do terminu realizacji zamówienia, to Zamawiający winien
zastosować zapowiedź ze strony 23 SIWZ. Zachowanie Zamawiającego było więc podwójnie
wadliwe – primo, co do przyjętego założenia, że wykonawca zadeklarował 38-miesięczny
termin zamówienia, wbrew jednoznacznemu oświadczeniu w tym zakresie z Formularza
Ofertowego, secundo – co do działania, podjętego w konsekwencji takiego założenia (jeżeli
Zamawiający przyjmował, że wykonawca błędnie wpisał termin realizacji zamówienia,
powinien był zastosować zapowiedź ze strony 23 SIWZ, a nie odrzucać ofertę).
Jeżeli Zamawiający dostrzegł niezrozumiałą dla siebie rozbieżność pomiędzy
terminem realizacji zamówienia a terminami częściowymi z pkt 5a i 5b, które zdaniem
Zamawiającego powinny się sumować, a Odwołujący tak zrozumiał treść Formularza
Ofertowego, że termin z pkt a zawiera się w terminie z pkt b, który z kolei jest tożsamy z
całkowitym terminem realizacji zamówienia – to Zamawiający powinien się zwrócić do
wykonawcy o wyjaśnienia treści oferty na podstawie art. 87 ust. 1 Prawa zamówień
publicznych Prawa zamówień publicznych. Wyjaśnienia te (uprawnione obecnie jest
przyjęcie, że byłyby one takie same, jak wyjaśnienia zawarte w uzasadnieniu odwołania) nie
zmieniłyby w żaden sposób treści oferty, nie było również żadnej podstawy do dokonywania
poprawek. W konsekwencji Izba stwierdziła, że doszło do naruszenia art. 89 ust. 1 pkt. 2
Prawa zamówień publicznych, dlatego orzeczono, jak w sentencji, nakazując powtórzenie
badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty Odwołującego. Oferta Odwołujący nie
podlega odrzuceniu w związku z określeniem terminu realizacji zamówienia i jest w tym
zakresie zgodna z SIWZ.
Na marginesie można zauważyć, że Zamawiający podając w piśmie z dnia 21 marca
2017 r. podstawę prawną odrzucenia oferty Odwołującego wskazał ,,art. 89 ust. 1 pkt 2
w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3” Prawa zamówień publicznych, przy czym podając uzasadnienie
faktyczne odrzucenia oferty wykonawcy w ogóle nie wyjaśnił, w jakim działaniu wykonawcy
upatruje czynu nieuczciwej konkurencji (w tym zakresie brak jakiejkolwiek podstawy
faktycznej). Skoro Zamawiający uznał, że wykonawca złożył ofertę niezgodną z SIWZ przez
podanie terminu realizacji zamówienia prawie dwukrotnie dłuższego, niż wymagany, to
złożenie oferty niezgodnej z SIWZ nie może być zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej
konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Sygn. akt KIO 540/17
Po zapoznaniu się z dokumentacją postępowania i stanowiskami Stron, Krajowa Izba
Odwoławcza zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na oddalenie.
Izba ustaliła, co następuje:
1. Zgodnie z punktem 11.4 SIWZ, Zamawiający oczekiwał wskazania przez wykonawcę
części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, jak i podania
przez wykonawcę firm podwykonawców. Zarówno część zamówienia, którą wykonawca
zamierzał powierzyć podwykonawcom jak i firmy podwykonawców miały zostać wskazane
w treści oferty. W punkcie 13) oferty bowiem wykonawcy mieli złożyć stosowne
oświadczenia, czy zamierzają powierzyć do podwykonania część zamówienia a w przypadku
potwierdzenia powyższego, wykonawcy zobowiązany byli do wskazania części zamówienia
powierzanej podwykonawcy jak i do wskazania nazwy podwykonawców.
2. Z kolei zgodnie z punktem 10.14 SIWZ, Zamawiający żądał od wykonawców
przedstawienia dokumentów wymienionych w punkcie 10.5. ppkt 1-8 Instrukcji Dla
Wykonawców (tj. dokumentów na potwierdzenie braku podstaw do wykluczeniu z udziału
w postępowaniu), a w ofercie dokumentu wymienionego w pkt. 10.1 IDW (JEDZ),
dotyczących podwykonawcy, któremu wykonawcy zamierzają powierzyć wykonanie części
zamówienia, a który nie jest podmiotem, na którego zdolnościach łub sytuacji wykonawca
polega na zasadach określonych w art. 22a Prawa zamówień publicznych.
3. W § 13 ust 5 wzoru umowy Zamawiający dopuścił zmianę podwykonawcy albo rezygnację
z niego. Wzór umowy przewiduje akceptację przez Zamawiającego zaproponowanego
podwykonawcy, Zamawiający może również odmówić zgody na zawarcie umowy
z podwykonawcą bez żadnego uzasadnienia (§ 13 ust. 6 zd. drugie).
4. Konsorcjum M. w swojej ofercie wskazało, iż zamierza powierzyć podwykonawcom
następujące części zamówienia:
nawierzchnie asfaltowe
roboty elektryczne i AKPiA
część robót technologicznych
część robót budowlanych
część robót I.acyjnych i sieciowych
Przy czym wskazano nazwy podwykonawców dla części zamówienia dotyczącej wykonania
nawierzchni asfaltowych oraz robót elektrycznych i AKPiA. Dla pozostałych części
w formularzu ofertowym wpisano ,,podwykonawca nie jest znany na etapie składania ofert”.
5. Konsorcjum I. w swojej ofercie wskazało, iż zamierza powierzyć podwykonawcom
następujące części zamówienia:
część robót z branży konstrukcyjno-budowlanej
część robót z branży sanitarnej i technologicznej
część robót z branży elektrycznej i AKPiA
część robót z branży drogowej
Konsorcjum I. nie wskazało nazwy żadnego podwykonawcy, w formularzu ofertowym
wpisując ,,nazwy podwykonawców na dzień składania ofert nie są znane – zgodnie
z informacją podaną w części II D oświadczenia JEDZ” (wykonawca przy pytaniu
w formularzu JEDZ o zlecenie podwykonawstwa zaznaczył opcję ,,tak”, przy której
w formularzu znajduje się objaśnienie ,,Jeżeli tak i o ile jest wiadome, proszę podać wykaz
proponowanych podwykonawców”. Odwołujący wpisał ,,nazwy podwykonawców na tę chwilę
nie są znane”.
6. Zamawiający nie odrzucił żadnej z ofert wyżej opisanych z powodu braku podania nazw
podwykonawców, w konsekwencji czego Odwołujący wniósł odwołanie.
Biorąc pod uwagę tak ustalony stan faktyczny, Izba zważyła, co następuje: nie było
podstaw do odrzucenia ofert wykonawców z powodu braku podania nazw podwykonawców.
Oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Prawa zamówień publicznych
wyłącznie wówczas, gdy jej treść nie odpowiada treści SIWZ. Aby odrzucić ofertę w związku
z brakiem podania nazw podwykonawców, Zamawiający musiałby tak ukształtować treść
SIWZ, aby wskazanie nazw podwykonawców stanowiło treść oferty. W tym przypadku nie
miało to w ocenie składu orzekającego miejsca.
Powyższego stanowiska nie zmienia okoliczność, że Zamawiający oczekiwał złożenia
dla zadeklarowanych podwykonawców formularza JEDZ – wymóg ten pozbawiony jest
jakiejkolwiek sankcji. Brak złożenia formularza bądź ustalenie na jego podstawie, że
podwykonawca ,,podlegałby wykluczeniu” nie ma żadnych konsekwencji, ponieważ nie
zostały one w Prawie zamówień publicznych przewidziane (nie można wykluczyć
podwykonawcy; niespełnienie warunków udziału w postępowaniu przez podwykonawcę nie
skutkuje wykluczeniem wykonawcy). Co więcej, zarówno Prawa zamówień publicznych
w art. 36 b ust. 2 Prawa zamówień publicznych (skoro można zmienić podwykonawców, na
zasoby których wykonawca powołuje się w ofercie, to tym bardziej można zmienić
podwykonawców, na zasoby których się nie powołano), jak i sam Zamawiający w projekcie
umowy przewiduje możliwość zmiany podwykonawców, procedurę udzielania zgody na
zawarcie umowy z podwykonawcą oraz odmowę jej udzielenia bez podania uzasadnienia.
Oznacza to, że Zamawiający dopuszcza fluktuację – w rozumieniu możliwości zmian -
wśród podwykonawców. Nie można też nie zauważyć, że wzór formularza JEDZ, zarówno
w samej treści formularza, jak i w objaśnieniach do niej, zakłada, że podwykonawcy mogą
nie być znani na etapie składania ofert.
Podobny pogląd wyraziła Izba w analogicznym stanie faktycznym w wyroku z dnia
13 lutego 2017 r., sygn. akt KIO 192/17. Izba kierowała się argumentami zbliżonymi do tych,
jakie zostały wyżej opisane, a ponadto zauważyła, iż „Izba nie zgodziła się z interpretacją
przepisu art. 36b ust. 1 ustawy Pzp przedstawioną przez Zamawiającego i Przystępujących.
Przyjęcie takiej interpretacji – jak żądał tego Zamawiający – prowadziłoby do nadmiernego
formalizmu, od którego ustawodawca - poprzez wprowadzoną nowelizację - zamierza
odejść. Powyższe sprowadzałoby się do automatycznego odrzucania ofert wykonawców nie
zawierających – według Zamawiającego – wyczerpującej listy firm podwykonawców, co
w ocenie Izby w świetle znowelizowanych przepisów ustawy jest działaniem zbyt daleko
idącym. Zauważenia również wymaga, że - posiłkując się preambułą Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 201424UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych,
uchylającej dyrektywę 200418/WE - celem wprowadzenia niniejszych uregulowań było
odformalizowanie postępowania, gdyż jak wskazano w pkt 84 preambuły: „Wielu
wykonawców, zwłaszcza MŚP, uważa że jedną z głównych przeszkód dla ich uczestnictwa w
zamówieniach publicznych są obciążenia administracyjne wynikające z konieczności
przedstawienia znacznej liczby zaświadczeń lub innych dokumentów dotyczących kryteriów
wykluczenia i kwalifikacji. Ograniczenie takich wymogów, na przykład przez zastosowanie
jednolitego
europejskiego
dokumentu
zamówienia
obejmującego
zaktualizowane
oświadczenie własne mogłoby w znacznym stopniu uprościć procedurę z korzyścią zarówno
dla instytucji zamawiających, jak i wykonawców”. Zatem odrzucenie oferty wykonawcy – jak
to miało miejsce w niniejszym stanie faktycznym – po przeanalizowaniu całokształtu
przedstawionej argumentacji byłoby również sprzeczne z ogólnymi zasadami swobody
ś
wiadczenia zamówienia na rzecz wybranego podmiotu jak również sprzeczne z zakazem
dyskryminacji podmiotów biorących udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
W szczególności nie może umknąć uwadze Izby, iż wykonawca który podałby – jako
swojego podwykonawcę – podmiot, który wiadomym jest że z różnych przyczyn, tym
podwykonawcą nie będzie – tylko celem nieodrzucenia oferty wykonawcy, tak by na
późniejszym etapie dokonać zmiany podwykonawcy, potraktowany byłby – w świetle
przyjętej przez Zamawiającego interpretacji – lepiej w przeciwieństwie do wykonawcy -
podającego informację zgodną z rzeczywistym sanem faktycznym, że takowi podwykonawcy
nie są mu jeszcze znani – a oferta takiego wykonawcy zostałaby przez Zamawiającego - w
ś
wietle przepisów ustawy Pzp - odrzucona. W ocenie Izby – jak zostało to wcześniej
wskazane – przepis art. 36b ust. 1 ustawy Pzp powinien być interpretowany przez pryzmat
innych znowelizowanych przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.”. Analogiczny
pogląd Izba wyraziła również w wyroku z dnia 24 lutego 2017 r, sygn. akt KIO 242/17, KIO
Konkludując, w ocenie składu orzekającego wykonawcy byli uprawnieni do
wypełnienia miejsca na wpisanie nazw podwykonawców przez podanie, że nazwy
podwykonawców nie są znane na etapie składania ofert. W konsekwencji nie było podstaw
do odrzucenia ofert kwestionowanych w odwołaniu, dlatego orzeczono jak w sentencji,
oddalając odwołanie.
Zamawiający złożył wniosek o zasądzenie kosztów, jednak do zamknięcia rozprawy
nie przedłożył rachunku (faktury). Zgodnie z § 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania, do kosztów postępowania odwoławczego zalicza się
uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego, w wysokości określonej na
podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy. Brak złożenia do chwili zamknięcia
rozprawy rachunków umożliwiających określenie wysokości poniesionych kosztów
uniemożliwia w ocenie składu orzekającego zasądzenie kosztów.
Na podstawie art. 192 ust. 8 Prawa zamówień publicznych wydano orzeczenie łączne.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………