Sygn. akt: KIO 1164/18
WYROK
z dnia 27 czerwca 2018 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Prze
wodniczący: Małgorzata Matecka
Protokolant:
Marta Słoma
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2018 roku
odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 czerwca 2018 roku przez Odwołującego:
Linde Gaz Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie
w
postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: Szpital Bielański im. ks. Jerzego
Popiełuszki Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warszawie
przy udziale wykonawcy: Air Liquide
Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z
siedzibą w Krakowie, zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie Z
amawiającego
orzeka:
1. U
względnia odwołanie w zakresie zarzutów naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 oraz art. 90
ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 i 3
ustawy Prawo zamówień publicznych i nakazuje
Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz
powtórzenie czynności badania i oceny ofert w zakresie wynikającym z uwzględnionych
zarzutów, w tym odrzucenie oferty wykonawcy Air Liquide Polska Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Pozostałe zarzuty odwołania oddala.
3. K
osztami postępowania obciąża wykonawcę Air Liquide Polska Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem
tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego tytułem
wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od wykonawcy Air Liquide Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z
siedzibą w Krakowie na rzecz Odwołującego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie: siedem
tysięcy pięćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z
tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579, ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
Sygn. akt: KIO 1164/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający - Szpital Bielański im. ks. Jerzego Popiełuszki Samodzielny Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej w Warszawie
prowadzi w trybie przetargu niegraniczonego postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego na dostawę medycznego tlenku azotu wraz z
dzierżawą butli i urządzenia do podaży dla Szpitala Bielańskiego w Warszawie; znak: ZP –
(dalej jako „Postępowanie”). Wartość ww. zamówienia nie przekracza kwoty
określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579, ze zm.), dalej jako
„ustawa Pzp”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w dniu 25 kwietnia 2018 r. w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod nr ZP-40/2018.
I. W dniu 12 czerwca 2018 r. wykonawca
Linde Gaz Polska Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie (Odwołujący) wniósł do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie od czynności wyboru oferty najkorzystniejszej będącej wynikiem
przeprowadzonej czynności badania i oceny ofert, w tym zaniechania wezwania wykonawcy
Air Liquide Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie (dalej
także jako „wykonawca Air Liquide”) do wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny oferty oraz
zaniechania odrzucenia jego oferty.
Odwołujący postawił następujące zarzuty:
naruszenie
zasad zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania
Wykonawców oraz udzielenie zamówienia Wykonawcy, który nie został wybrany
zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, co stanowi naruszenie
art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp;
badanie, ocen
ę i uznanie za najkorzystniejszą ofertę wykonawcy Air Liquide, która
powinna zostać przez Zamawiającego odrzucona, z uwagi na fakt, że zawiera rażąco
niską cenę oraz jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, powyższe stanowi
naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 3 i 4 ustawy Pzp;
badanie, ocenę i uznanie za najkorzystniejszą ofertę wykonawcy Air Liquide, która
powinna zostać przez Zamawiającego odrzucona, z uwagi na fakt, że jest ona
nie
ważna na podstawie innych przepisów (w nawiązaniu do ustawy z dnia 16
kwietnia I993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Dz. U. z 2018 r. poz. 419,
zwanej dalej u.z.n.k.)
, powyższe stanowi naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 8 ustawy Pzp;
wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej, co stanowi naruszenie art. 91 ust. 1 w zw. z
art. 90 ust. 1
— 3 oraz w zw. z art. 7 ustawy Pzp;
zaniechanie wezwania wykonawcy Air Liquide
do złożenia wyjaśnień dotyczących
wyliczenia ceny, w sytuacji, gdy w zaoferowana przez tego Wyk
onawcę cena usługi
transportu butli medycznych (tlenku azotu) jest wyjątkowo niska, powyższe stanowi
naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 7 ustawy Pzp.
W związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
powtórzenie czynności Zamawiającego związanych z badaniem i oceną ofert
w P
ostępowaniu;
wezwanie do wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny składowej zamówienia -
„ceny za transport butli medycznych - tlenek azotu", w rozumieniu badania oferty, czy
nie zawiera rażąco niskiej ceny;
odrzucenie w Postępowaniu oferty wykonawcy Air Liquide z uwagi na fakt, że zawiera
rażąco niską cenę oraz jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji
w
nawiązaniu do oceny kryterium ofert - cena - podkryterium „cena usługi dostaw
gazu" -
w związku z czym powoduje wyczerpanie przesłanki do odrzucenia oferty
w
myśl art. 89 ust. 1 pkt. 3 i 4 ustawy Pzp;
odrzucenie w P
ostępowaniu oferty wykonawcy Air Liquide z uwagi na fakt, iż jest ona
nieważna na podstawie innych przepisów - w związku z czym powoduje wyczerpanie
przesłanki do odrzucenia oferty w myśl art. 89 ust. 1 pkt. 8 ustawy Pzp (w nawiązaniu
do art. 3 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 pkt. 1 u.z.n.k.);
dokonanie ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej w przedmiotowym
postępowaniu bez uwzględniania oferty wykonawcy Air Liquide, która zawiera rażąco
niską cenę, a jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, oraz jest nieważna
na podstawie innych przepisów (art. 89 ust. 1 pkt. 3, 4 i 8 ustawy Pzp);
i w konsekwencji -
uznania oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Uzasadniając podniesione zarzuty Odwołujący w szczególności wskazał, co następuje:
W P
ostępowaniu podczas badania zgodności treści oferty Zamawiający dokonał wadliwej
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, a także zaniechał czynności odrzucenia oferty
wykonawcy
Air Liquide w odniesieniu do formularza specyfikacji cenowej (załącznik nr 1 do
formularza oferty) poz. 4, na zasadzie określonej w art. 89 ust. 1 pkt. 3, 4 i 8 ustawy Pzp,
pomimo tego, że treść tejże oferty zawiera rażąco niską cenę, jej złożenie stanowi czyn
nieuczciwej konkurencji oraz jest ona nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Na podstawie
treści formularza specyfikacji cenowej wykonawcy Air Liquide należy
s
twierdzić, iż wykonawca Air Liquide zaoferował usługę transportu butli medycznych
(transport tlenku azotu)
z ceną znacznie odbiegającą od cen rynkowych innych, takich
samych lub podobnych rodzajów świadczeń, wskazującą na możliwość wykonania
zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi. Oferta na poziomie 1,00 PLN za opisaną
usługę transportu butli z tlenkiem azotu jest ceną nierealną z punktu widzenia logiki,
doświadczenia życiowego oraz racjonalnego gospodarowania.
Oczywiście całość oferty wykonawcy Air Liquide pewnie prowadzi na uzyskanie zysku i nie
powo
duje strat przy wykonaniu zamówienia, ale składowa cena kwestionowanej oferty jest
z
pewnością ceną „rażąco niską" i winna podlegać szczegółowemu badaniu Zamawiającego,
co wyraźnie wskazuje Ustawodawca w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Niezależnie od wyników
badania oferty wykonawcy
Air Liquide pod względem pojęcia rażąco niskiej w ramach pozycji
4 formularza
specyfikacji cenowej, należy stwierdzić, iż jest ona zaniżona względem jej
rzeczywistych kosztów wytworzenia, co powoduje, iż podlega ona odrzuceniu w myśl art. 89
ust. 1 pkt. 4 ustawy Pzp -
zawiera rażąco niską cenę.
Wykonawca Air Liquide w swoje ofercie w formularzu specyfikacji cenowej w cenie
podlegającej ocenie w kategorii cena, podkryterium cena usługi dostawy gazu, zaoferował
cenę -1,00 PLN za jeden transport butli medycznego tlenku azotu.
Zamawiający oczekiwał w trakcie dwudziestoczteromiesięcznego terminu realizacji 16
transportów wyspecyfikowanych butli z medycznym tlenkiem azotu, co daje
w
przewidywaniach Zamawiającego zaledwie 1 butlę na półtora miesiąca trwania umowy.
Dowodzi to niezbicie, że zaoferowana cena za transport tlenku azotu w ofercie wykonawcy
Air Liquide nie mogła być wynikiem oszczędności metody wykonania zamówienia,
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonania
zamówienia dostępnych dla wykonawcy, czy innych czynników wymienionych w katalogu
z art. 90 ust. 1 pkt. 1-5 ustawy PZP. Dodat
kowo należy wspomnieć, iż wykonawca Air
Liquide w chwili obecnej nie realizuje żadnych dostaw w ramach umowy o udzielenie
zamówienia publicznego w placówce Zamawiającego na asortyment będący w jej ofercie, co
jest kolejnym dowodem podważającym możliwość wykonania przedmiotu zamówienia
w
zakresie transportu oferowanego tlenku azotu, zgodnie z wymaganiami określonymi przez
Zama
wiającego. Reasumując, wykonawca Air Liquide nie może próbować udowodnić, iż jest
w stanie zaoferować tak zaniżoną cenę za usługę transportu butli tlenku azotu w wyniku
połączenia jej z transportem innych gazów medycznych i/lub technicznych do placówki
Zam
awiającego. Nawet jeżeliby tak było, to oczywistym jest fakt, iż Zamawiający nie może
specjalnie dostosow
ywać się pod warunki dostawcy (w tym celowo zaniżoną cenę usługi)
i
celowo, nawet ze szkodą dla samego siebie korelować zamówień na dostawy tlenku azotu
z zamówieniami na inny asortyment.
Zaoferowana cena dla pozycji „transport tlenku azotu" w ofercie wykonawcy Air Liquide
stanowiła ok. 0,1% całości złożonej oferty, a w ocenie kryteriów, jakimi Zamawiający kierował
się przy ocenie ofert, nadano jej 5% całości oceny, jaką mogli uzyskać wykonawcy w ogólnej
ocenie ofert. Dowodzi to niezbicie, iż nie dość że oferta firmy Air Liqude jest dla tej pozycji
składowej zamówienia rażąco niska, to stanowi czyn nieuczciwej konkurencji oraz jest
nieważna na podstawie odrębnych przepisów, co stanowi naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 3, 4
i 8 ustawy Pzp
Na potw
ierdzenie faktu, iż oferta wykonawcy Air Liquide podlega odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1
pkt. 3, będzie wycena w pozycji 4 formularza specyfikacji cenowej (transport
tlenku azotu). Nie odzwierciedla ona nakładu pracy i materiałów, trwania tych etapów
i
właściwych im ryzyk, nawet jeśli cena końcowa nie nosiła znamion rażąco niskiej.
W
orzecznictwie podkreślono przy tym, że ustalenie odrębnie ocenianych cen na poziomie,
który świadczy o ich oderwaniu od jakichkolwiek realiów rynkowych, wyłącznie po to, aby
wykorz
ystując matematyczne zależności otrzymać najwyższą punktację, narusza dobre
obyczaje kupieckie. To z kolei
potwierdza, iż oferta wykonawcy Air Liquide winna podlegać
odrzucenia jako czyn nieuczciwej konkurencji w ramach art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp.
Przerzucanie kosztów pomiędzy odrębnie ocenianymi cenami w ten sposób, że kształtowana
jest z jednej strony cena nierynkowa i absurdalnie wysoka, zaś z drugiej cena nierynkowa,
rażąco niska czy wręcz symboliczna, ma na celu niezaoferowanie jak najkorzystniejszych
warunków zamawiającemu, nie konkurowanie ceną czy jakością - lecz jedynie wykorzystanie
bilansu kryteriów oceny ofert ze szkodą zarówno dla Zamawiającego, jak i innych
wykonawców. Takie oszacowanie wysokości cen ma na celu doprowadzenie do sytuacji,
w
której ze względu na symboliczną cenę w którymś z kryteriów wykonawca uzyskuje
maksymalną liczbę punktów, a wykonawcy (w tym przypadku Odwołujący), którzy
z
aoferowali stawki rynkowe, nawet zbliżone do minimów istniejących na rynku, otrzymają
praktycznie zerową liczbę punktów. W tej sytuacji opisane przez Zamawiającego kryteria
oceny ofert zostają pozbawione jakiegokolwiek znaczenia, a wykonawca Air Liquide, który
nie oferuje Zamawiającemu najkorzystniejszych ekonomicznie warunków realizacji umowy,
uzyskuje zamówienie publiczne. Wartość oferty wybranej Air Liquide - 179 615,88 PLN,
Odwołującego - 162 140,40 PLN. Powstałą patologię wynikającą z zaistniałej sytuacji
odzwierciedla jeszcze bardziej porównanie cen samego gazu, stanowiącego główny
przedmiot zamówienia oraz kosztów dzierżawy urządzenia do podawania medycznego
tlenku azotu, w ofertach dwóch badanych oferentów - wybrana oferta wykonawcy Air Liquide
00 PLN i oferta Odwołującego -159 408,00 PLN.
Dowodem
potwierdzającym, iż oferta wykonawcy Air Liquide stanowi czyn nieuczciwej
konkurencji jest zaoferowanie ceny jednos
tkowej za dostawę tlenku azotu w sposób
nieoddający jej ceny rynkowej oraz rynkowej i realnej wartości, w szczególności że wpłynęła
ona na wybór oferty (stanowiła element kryterium oceny ofert). Tego rodzaju „inżynieria
cenowa" musi być w konkretnych okolicznościach rozpatrywana przez pryzmat czynu
nieuczciwej konkurencji -
jako działanie na szkodę klienta (Zamawiającego) lub innych
wykonawc
ów, w tym przypadku Odwołującego W tej mierze wskazuje się, że w świetle art.
89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp
Zamawiający, dokonując oceny oferty wykonawcy Air Liquide,
miał obowiązek zbadać, czy jej złożenie nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji
w
rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Powołując się na treść art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Odwołujący wskazał, że działanie wykonawcy nie
musi jednocześnie wyczerpywać znamion stypizowanych czynów nieuczciwej konkurencji,
wyraźnie wymienionych przez ustawodawcę w dalszych przepisach tej ustawy. Jako czyn
nieuczciwej konkurencji określony w art. 3 ust. 1 u.z.n.k. należy potraktować działania
wykonawcy Air Liquide w zakresie zaoferowania transportu
butli z tlenkiem azotu, mające na
[celu]
manipulowanie ceną, będącą odrębnym podkryterium oceny ofert, w oderwaniu od
realiów rynkowych, wyłącznie w celu uzyskania lepszej punktacji.
Powołując się na treść art. 15 ust. 1 pkt. 1 u.z.n.k. Odwołujący wskazał, że eliminacja innego
przedsiębiorcy, w tym przypadku Odwołującego, miała charakter pośredni, polegający na
zmniejszeniu do wartości niemalże zerowej jej oceny w podkryterium cenowym - Cena usługi
dostaw gazu - 5% - 0,57 pkt, przy 5 pkt uzyskanych przez o
fertę wykonawcy Air Liquíde.
Zdecydowało to o niekorzystnym bilansie w ostatecznej ocenie złożonych ofert (o 1,69 pkt)
i nie uzyskan
iu przez Odwołującego przedmiotowego zamówienia, wskutek zaoferowania
przez wykonawcę Air Liquide ceny usługi poniżej kosztów ich wytworzenia, pomimo iż cena
głównych składowych zamówienia - tlenku azotu oraz dzierżawy urządzenia do jego podaży
była korzystniejsza w ofercie Odwołującej o ponad 10%. W zaistniałych okolicznościach
możemy mówić o sprzedaży poniżej kosztów świadczenia, ponieważ sprzedaż usługi
transportu gazu nastąpiła poniżej kosztów własnych, poniesionych przez sprawcę czynu.
Oczywistym zatem wydaje się, iż do transakcji, w tym przypadku zaoferowania ceny usługi
w
oderwaniu od realiów rynkowych, doszło wyłącznie w celu uzyskania lepszej punktacji oraz
eliminacji Odwołującego z możliwości uzyskania przedmiotowego zamówienia.
W odniesieniu do
popełnionego czynu nieuczciwej konkurencji, co przejawia się
zaoferowaniem przez wykonawcę Air Liquide ceny 1,00 PLN za usługę transportu tlenku
azotu, należy stwierdzić z pełną stanowczością, że oferowanie usług poniżej kosztów
własnych musiało być umyślnym działaniem. Użyte w art. 15 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k.
sformułowanie „w celu" potwierdza, że czyn nieuczciwej konkurencji popełniony przez
wykonawcę Air Liquide w przedmiotowym postępowaniu został popełniony świadomie
i z
winy umyślnej. Zaniżenia ceny przez wykonawcę Air Liquide w pozycji podlegającej
ocenie w podkryterium cenowym: Cena usługi dostaw gazu dokonano celowo i z zamiarem
wyeliminowania Odwołującego od możliwości uzyskania zamówienia, co czyni ofertę
wykonawcy Air Liquide nieważną na podstawie odrębnych przepisów (u.z.n.k) - w zgodzie
z art. 89 ust. 1 pkt. 8 ustawy Pzp. Na potwierdzenie
powyższego Odwołujący złożył formularz
cenowy wykonawcy Air Liquide z p
ostępowania przetargowego na dostawę gazów
medycznych i technicznych w butlach dla Szpitala Biela
ńskiego w Warszawie ZP-49/2017.
W
ówczesnym postępowaniu wykonawca Air Liquide za transport butli z tlenem medycznym
zaofe
rował cenę 460,00 PLN za jeden transport !!!, jednak wówczas ta pozycja
asortymentowa (30 kursów) nie stanowiła dodatkowego kryterium oceny ofert i nie było
konieczności złożenia oferty z ceną znacznie odbiegającą od cen rynkowych, w celu
wyeliminowania kt
óregoś z potencjalnych wykonawców.
Z ostrożności, Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wykonawcy Air Liquide
do udzielenia wyjaśnień dotyczących
prawidłowości zastosowania ceny jednostkowej w odniesieniu do usługi transportu tlenku
azotu, a co za tym idzie w konsekwencji naruszenie art. 91 ust. 1 ustawy Pzp
związku z art.
90 ust. 1-3 ustawy Pzp
poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej.
II. W dniu 21
czerwca 2018 r. Odwołujący wniósł pismo stanowiące odpowiedź na odwołanie,
zawierające oświadczenie o uwzględnieniu w całości zarzutów odwołania.
III. W dniu 18 czerwca 2018 r.
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosił wykonawca Air Liquide Polska Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie. W piśmie zawierającym zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego Przystępujący przedstawił swoje stanowisko w sprawie.
Na posiedzeniu przed Izbą w dniu 25 czerwca 2018 r. wykonawca Air Liquide Polska Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie zgłosił sprzeciw wobec czynności
Zamawiającego polegającej na uwzględnieniu w całości zarzutów odwołania.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron i uczestnika postępowania, na
podstawie zeb
ranego w sprawie materiału dowodowego oraz oświadczeń i stanowisk
stron oraz uczestnika postępowania, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje.
Izba ustaliła, co następuje:
Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi art. 189 ust. 2
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący jest legitymowany, zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1
ustawy Pzp, do wniesienia odwołania. Zgodnie z tym przepisem wykonawcy przysługuje
legitymacj
a do wniesienia odwołania, jeżeli ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia
oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy
Pzp. W ocenie Izby Odwołujący wykazał spełnienie powyższych przesłanek, co nie było też
sporne.
Izba stwierdziła skuteczność przystąpienia wykonawcy Air Liquide Polska Spółka
z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego.
W poczet materiału dowodowego Izba zaliczyła dokumentację Postępowania oraz
dodatkowe dokumenty
załączone przez Odwołującego do odwołania (formularz specyfikacji
cenowej Przystępującego w postępowaniu ZP-49/2017) oraz złożone na rozprawie (SIWZ
oraz formul
arz oferty Przystępującego w postępowaniu NZZ/34/D/18, cenniki na usługi
transportowe JET
– PROVIDE oraz DHL, wyciągi z ofert Przystępującego w innych
postępowaniach – 3 egz.) oraz załączone przez Przystępującego do pisma stanowiącego
zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego (formularze asortymentowo –
cenowe
Odwołującego w postępowaniu ZP.2200-S/18 – dwa na jednej karcie, formularz
spec
yfikacji cenowej Przystępującego w postępowaniu ZP-49/2017).
Na podstawie dokument
acji Postępowania Izba w szczególności ustaliła, co następuje:
W Rozdziale XIV SIWZ
Zamawiający zawarł następujący opis kryteriów, którymi miał się
kierować przy wyborze oferty (wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert):
„Za ofertę najkorzystniejszą zostanie uznana oferta zawierająca najkorzystniejszy bilans
punktów w kryteriach:
a) cena
w kryterium uwzględniono następujące podkryteria a
n
a1) cena gazu medycznego:
a2) cena dzierżawy butli:
a3) cena dzierżawy urządzenia:
a4) cena u
sługi dostaw gazu:
a5) cena
zestawów jednorazowych:
b) parametry techniczne
”
Zgodnie z załącznikiem nr 2 do SIWZ Zamawiający określił przedmiot zamówienia w sposób
następujący (tabela o następującej treści):
Lp/o
kreślenie przedmiotu zamówienia/jednostka miary/ilość:
1/Medycz
ny tlenek azotu wraz z dostawą./g (gram) NO ¹)/ 21 (+/- 1%) *)
2/Dz
ierżawa butli z tlenkiem azotu. (średnio 3 butle na dobę, tj.3*(2*365))/butla
doba/2 190
Dzierżawa 1 urządzenia do podaży tlenku azotu kompatybilnego z butlami z poz.
2./miesiąc/24
4/Transport tlenku azotu/Transport (szt.)/
….. **)
Zestaw jednorazowy do podłączenia urządzenia do podaży tlenku azotu do
respiratora/zest./20
Ponadto,
w Opisie Przedmiotu Zamówienia Zamawiający przewidział dostawę tlenku azotu
w
ciągu 1 dnia roboczego przy złożeniu zamówienia do godziny 12:00.
W formularzu specyfikacji cenowej (
załączniku nr 1 do formularza oferty, zawierającym
tabelę) Zamawiający określił pozycję 4 w następujący sposób:
Lp/kreślenie przedmiotu zamówienia /nr kat. *)
Producent/jednostka mary/ilość/Cena
jednostkowa netto [zł] /Wartość netto [zł]/VAT [%]/VAT [zł]/Wartość brutto [zł]
4/Transport tlenku azotu
/…/Transport (szt.)/…/…/…/…/…/…
Ww. pozycja formularza cenowego została przez wykonawcę Air Liquide wypełniona
w
następujący sposób:
Lp/kreślenie przedmiotu zamówienia /nr kat. *)
Producent/jednostka mary/ilość/Cena
jednostkowa netto [zł] /Wartość netto [zł]/VAT [%]/VAT [zł]/Wartość brutto [zł]
4/Transport
tlenku
azotu/Transport
butli
medycznych/Transport
(szt.)/16/1,00/16,00/8%/1,28/17,28
Zgodnie z § 1 ust. 4 wzoru umowy gazy medyczne dostarczane są do siedziby
Zamawiającego, w butlach, zgodnie ze złożonym zamówieniem, w terminie nie później niż 24
godziny od złożenia zamówienia. Dostawa będzie się odbywać transportem Wykonawcy, na
jego ryzyko i koszt.
Przed upływem terminu składania ofert zostały złożone oferty przez dwóch wykonawców:
przez Odwołującego oraz przez wykonawcę Air Liquide (Przystępującego).
Pismem z dnia 7 czerwca 2018 r.
Zamawiający poinformował o wyborze oferty
najkorzystniejszej, tj. oferty złożonej przez wykonawcę Air Liquide (Przystępującego).
Punktacja przyznana poszczególnym wykonawcom, w tym w ramach podkryterium a4 [cena
usługi dostaw gazu]:
wykonawca Air Liquide
(Przystępujący) – 89,76 pkt, w tym a4 – 5 pkt;
Odwołujący – 88,07 pkt, w tym a4 – 0,57 pkt.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługuje na częściowe uwzględnienie.
Jak wskazuje się w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej ustawa Pzp nie zawiera
definicji legalnej czyn
u nieuczciwej konkurencji i odsyła w tym zakresie do przepisów ustawy
z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2018 r. poz. 419).
Art. 3 tej ustawy określa katalog czynów nieuczciwej konkurencji. Przepis ten posługuje się
k
lauzulą generalną, która wyznacza kategorię czynów nieuczciwej konkurencji poprzez
odwołanie się nie tylko do sprzeczności czynu z prawem, ale także z dobrymi obyczajami,
oraz stawia wymóg, aby czyn zagrażał albo naruszał interes innego przedsiębiorcy lub
klienta.
Ustawodawca dostrzegając niemożność wyczerpującego wskazania działań, które
będą sprzeczne z uczciwą konkurencją, jedynie przykładowo wskazał w art. 3 ust. 2 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czyny stanowiące delikty nieuczciwej konkurencji, nie
wykluczając tym samym tzw. niestypizowanych czynów nieuczciwej konkurencji. W wyroku z
dnia 9 czerwca 2009 r. sygn. akt
II CSK 44/09 Sąd Najwyższy wskazał, iż art. 3 ust. 1 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji może stanowić także samodzielną podstawę uznania
określonego zachowania za czyn nieuczciwej konkurencji (tak np. w wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 11 stycznia 2016 r. sygn. akt KIO 2786/15).
W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej
kon
kurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 17 listopada 2016 r. KIO 2091/16:
„Dobre obyczaje, na które się powołuje w cytowanym przepisie [art. 3 ust. 1 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji],
wskazują na działanie, które może prowadzić do
zniekształcenia określonych interesów i zachowań gospodarczych w przeciętnych
warunkach praktyki rynkowej, które jednocześnie prowadzi do pogorszenia sytuacji innego
przedsiębiorcy na tym konkurencyjnym rynku, poprzez naruszenie w tym zakresie jego
interesu.”
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej przyjmuje się, iż za czyn nieuczciwej
konkurencji można między innymi uznać manipulację przez wykonawcę cenami
jednostkowymi, będącymi odrębnymi kryteriami oceny ofert, w sytuacji gdy zaoferowane
ceny jednostkowe są nierynkowe, nierealne i nakierowane wyłącznie na uzyskanie lepszej
punktacji (tak np. w wyrokach Izby: z dnia 28 marca 2017 r. sygn. akt KIO 473/17; z dnia 18
stycznia 2013 r. sygn. akt KIO 7/13; z dnia 14 czerwca 2013 r. sygn. akt KIO 1240/13, KIO
KIO 1248/18; z dnia 26 września 2012 r. sygn. akt KIO 1934/18; z dnia 5 kwietnia
2011 r. sygn. akt KIO 640/11).
Podobne stanowisko zostało wyrażone przez Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych (Kontrola UZP nr UZP/DKD/KND/14/13).
Ponadto, wymaga zauważenia, iż na podstawie art. 191 ust. 2 ustawy Pzp wydając wyrok,
Izba bierze za podstawę stan rzeczy ustalony w toku postępowania. Na podstawie art. 190
ust. 1 ustawy Pzp s
trony i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani
wskazywać dowody do stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dowody na
poparcie swych twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony przeciwnej strony i uczestnicy
postępowania odwoławczego mogą przedstawiać aż do zamknięcia rozprawy. Przepis ten
nakłada na strony postępowania obowiązek, który zarazem jest uprawnieniem stron,
wykazywania dowodów na stwierdzenie faktów, z których wywodzą skutki prawne.
Postępowanie przed Izbą stanowi postępowanie kontradyktoryjne, czyli sporne, a z istoty
tego post
ępowania wynika, iż spór toczą strony postępowania i to one mają obowiązek
wykazywania dowodów, z których wywodzą określone skutki prawne. Zgodnie z art. 14 ust. 1
ustawy Pzp
do czynności podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego stosuje się przepisy ustawy z dnia 23
kwietnia 1964 roku -
Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie
z
art. 6 Kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu
tego wywodzi skutki prawne. Przepis art. 6 Kodeksu cywilne
go wyraża dwie ogólne reguły,
a
mianowicie wymaganie udowodnienia powoływanego przez stronę faktu, powodującego
powstanie określonych skutków prawnych oraz usytuowanie ciężaru dowodu danego faktu
po stronie osoby, która z faktu tego wywodzi skutki prawne; ei incubit probatio qui dicit non
qui negat (na tym ciąży dowód kto twierdzi a nie na tym kto zaprzecza).
W ocenie Izby twierdzenia Odwołującego mające znaczenie w kontekście zarzutu
naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (
twierdzenie, iż koszt transportu butli z tlenkiem azotu
z miejsc
owości, w której znajduje się hurtownia Przystępującego (wykonawcy Air Liquide) do
siedziby Zamawiającego jest wyższy niż 1,00 zł) zostały przez Odwołującego udowodnione
(na rozprawie przed Izbą Odwołujący złożył dowody w postaci cenników usług
transportowych).
Niezależnie od powyższego, okoliczność nierealnego charakteru
zaoferowanej
przez Przystępującego ceny dostawy tlenku azotu wynika już z samej
odległości od hurtowni Przystępującego (znajdującej się w Dąbrowie Górniczej –
okoliczność, której Przystępujący nie zaprzeczył) do siedziby Zamawiającego (Warszawa),
tj. ok. 300 km
, przy uwzględnieniu podstawowej wiedzy, jaką posiada każdy, nie tylko
profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego, jakim
jest wykonawca biorący udział
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Mając na uwadze powyższe należało
uznać, iż zaoferowana cena 1 zł za transport butli z tlenkiem azotu z Dąbrowy Górniczej do
Warszawy była nierealna oraz poniżej kosztów realizacji tej usługi, a okoliczność przeciwna
winna zostać przez Przystępującego udowodniona, zgodnie z obowiązującymi
w
postępowaniu odwoławczym regułami dowodowymi.
W ocenie składu orzekającego Izby Przystępujący nie udowodnił żadnego twierdzenia, które
wskazywał jako uzasadnienie przyjęcia zaoferowanej ceny dostawy tlenku azotu. Odnosząc
się do wskazywanej przez Przystępującego możliwości korzystania z łańcucha dostaw
należy zauważyć, iż Przystępujący w żaden sposób nie udowodnił tego, iż transport
medyczny z jego hurtowni
w Dąbrowie Górniczej do Warszawy, czy chociażby na teren
województwa mazowieckiego odbywa się – jak twierdził - codziennie. Twierdzenia
Przystępującego w tym zakresie były zatem gołosłowne. Jak natomiast wynika z wypowiedzi
Przystępującego na rozprawie istniała możliwość złożenia takiego dowodu (np. miesięczne
zestawienie
– protokół posiedzenia i rozprawy z dnia 25 czerwca 2018 r., str. 7). Dodatkowo
Izba
wskazuje, że nawet w przypadku, gdyby Przystępujący posiadał możliwość skorzystania
z łańcucha dostaw w takim zakresie jak twierdził na rozprawie (tj. z uwagi na to, że transport
medyczny odbywa się każdego dnia – w odniesieniu do każdej butli z tlenkiem azotu), to i tak
nie oznacza
łoby to, że koszt transportu na potrzeby zamówienia objętego Postępowaniem
byłby zerowy, albowiem w takim przypadku rozkładałby się na kilka zamówień (umów).
Okoliczność przyszłej hurtowni Przystępującego na terenie Warszawy również nie została
w
żaden sposób udowodniona. Twierdzenia Przystępującego w tym zakresie Izba uznała za
mało wiarygodne. Po pierwsze, okoliczność ta – w kontekście niniejszego postępowania
niezwykle istotna
– w ogóle nie została wskazana w treści obszernego pisma stanowiącego
zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego, a na rozprawie została ona
jedynie nadmieniona na zakończenie przedstawiania stanowiska ustnego przez
Przystępującego (protokół posiedzenia i rozprawy z dnia 25 czerwca 2018 r., str. 6). Po
drugie, skoro otwarcie hurtowni ma
nastąpić – zgodnie z twierdzeniem Przystępującego –
w
tak nieodległym terminie (1,5 miesiąca), to przedstawienie dowodu w tym zakresie nie
powinno
nastręczać jakichkolwiek problemów. Przystępujący nie przedstawił jednak żadnego
dowodu na potwierdzenie ww. okoliczności.
Uwzględniając zatem wartość ceny zaoferowanej przez Przystępującego w ramach jednego
z kr
yteriów oceny ofert, którą należało ocenić jako nierealną, oraz brak przedstawienia przez
Przystępującego jakichkolwiek dowodów potwierdzających okoliczność przeciwność, Izba
uznała, iż działanie Przystępującego polegające na zaoferowaniu w ramach ww. kryterium
ceny dostawy tlenku azotu
w wysokości 1 zł spowodowane było wyłącznie dążeniem do
sztucznego zawyżenia punktacji przyznanej ofercie. To wyczerpuje znamiona czynu
nieuczciwej konkurencji, gdyż zmierzało do zaburzenia wyników oceny ofert i zapewnienia
Przystępującemu (wykonawcy Air Liquide) pierwszej pozycji z naruszeniem zasad
tzw.
uczciwości kupieckiej, odwołujących się do rzetelnych zasad postępowania i dobrych
ob
yczajów w obrocie gospodarczym [sprzeczność z dobrymi obyczajami], w konsekwencji
narusz
ając interes innego wykonawcy biorącego udział w Postępowaniu, jak
i
Zamawiającego [naruszenie interesu innego przedsiębiorcy lub klienta].
Mając na uwadze powyższe Izba uznała zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp za
zasadny i w konsekwencji n
akazała Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert w zakresie
wynikającym z uwzględnionych zarzutów, w tym odrzucenie oferty wykonawcy Air Liquide
Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
W tym miejscu wymaga
również dodania, iż zauważone sprzeczności w SIWZ Izba oceniła
jako nie mające istotnego znaczenia w kontekście rozpoznania podniesionych w odwołaniu
za
rzutów. Jakkolwiek Zamawiający nie zastosował tożsamej terminologii w odniesieniu do
podkryterium oceny ofert oznaczonego jak a4, to jednak
– jak wynika ze stanowisk
prezentowanych przez Odwołującego i Przystępującego na rozprawie oraz przez
Przystępującego w treści pisma stanowiącego zgłoszenie przystąpienia do postępowania
odwoławczego (str. 7) – przez wszystkich wykonawców, którzy wzięli udział w postępowaniu,
podkryterium to było rozumiane w ten sam sposób, tj. jako cena (koszt) transportu butli
z tlenkiem azotu samochodem
(ewentualnie innym środkiem transportu). Również
rozbieżność pomiędzy terminem dostawy tlenku azotu wskazanym w OPZ (odwołującym się
do dni roboczych) a terminem określonym we wzorze umowy (odwołującym się do dni, bez
wskazania, że chodzi o dni robocze) nie miała znaczenia dla rozpoznania odwołania.
W
ocenie składu orzekającego Izby zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp
należało uznać za zasadny bez względu na to, który z ww. terminów należałoby uznać za
wiążący, tj. także przy przyjęciu bardziej korzystnego dla Przystępującego terminu
wynikającego z postanowień OPZ.
Izba uznała, iż potwierdził się również zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie
z tym przepisem, j
eżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają
się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się
o
udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu.
Naruszenie
przepisu art. 90 ust. 1 ustawy Pzp ma miejsce w sytuacji, w której z uwagi na
zaistnienie okoliczności o obiektywnych charakterze Zamawiający powinien powziąć
wątpliwości co do zaoferowanej ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych
i w z
wiązku z tym powinien wezwać wykonawcę do wyjaśnień, jednakże wszczęcia takiego
postępowania wyjaśniającego zaniechał. W niniejszej sprawie taką obiektywną okolicznością
jest zaoferowanie ceny dostawy tlenku azotu,
której wysokość, nawet bez pogłębionej
analizy, powinna budzić wątpliwości Zamawiającego. Jakkolwiek ww. składnik cenowy
stanowi niewielki procent całkowitej ceny zamówienia, to jednak należy go zakwalifikować na
gruncie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
jako istotną część składkową ceny z uwagi na ustanowienie
go jednym z podkryteriów oceny ofert. Mając zatem na uwadze powyższe, w ocenie Izby
zachodziła podstawa do wezwania Przystępującego do wyjaśnień w ww. zakresie.
Wobec jednak
uwzględnienia przez Izbę zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp
i
w związku z tym nakazania Zamawiającemu odrzucenia oferty Przystępującego, nakazanie
wezwania Przystępującego do wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp stało się
zbędne.
Konsekwencją naruszenia ww. przepisów ustawy Pzp było naruszenie przez Zamawiającego
przepisów art. 7 ust. 1 i 3 tejże ustawy.
Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp nie został przez Izbę uwzględniony. Jak
bowiem wynika z przepisów ustawy Pzp (art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp) zamawiający obowiązany jest do odrzucenia oferty wykonawcy, który nie udzielił
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że
oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym
samym skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art.
89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp możliwe
jest dopiero w przypadku uprzedniego przeprowadzenia
postepowania wyjaśniającego,
wszczętego przez zamawiającego na podstawie przepisu art. 90 ust. 1 albo art. 90 ust. 1a
ustawy Pzp.
Ponadto Izba zauważa, iż w treści odwołania kilkukrotnie Odwołujący przeczył
zasadności postawionego zarzutu stwierdzając, iż wprawdzie cena dostawy tlenku azotu jest
zaniżona, to jednak całkowita cena oferty Przystępującego prawdopodobnie nie jest rażąco
niska.
Izba
uznała, iż zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp nie potwierdził się.
Zamawiający obowiązany jest do odrzucenia oferty wykonawcy na ww. podstawie, jeżeli jest
ona nieważna na podstawie odrębnych przepisów. Odwołujący nie wskazał żadnych
przepisów, na mocy których ofertę Przystępującego należałoby uznać za ofertą nieważną.
Takiej bowiem sankcji n
ie przewidują przywołane przez Odwołującego przepisy art. 15 ust. 1
pkt 1 i 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Odnosząc się do wskazanego zarzutu naruszenia art. 91 ust. 1 ustawy Pzp należy
stwierdzić, iż mając na uwadze okoliczności faktyczne wskazane w odwołaniu Odwołujący
de facto
zarzutu naruszenia tego przepisu nie podnosił. Zgodnie bowiem z ww. regulacją
Z
amawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert
określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Tymczasem Odwołujący nie
kwesti
onował samego zastosowania przez Zamawiającego kryteriów oceny ofert.
Biorąc pod uwagę powyższy stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak
w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp
oraz § 3 pkt 1 oraz § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r.
poz. 972
), stosownie do wyniku postępowania.
Przewodniczący: …..……………………………