Sygn. akt: KIO 1267/18
POSTANOWIENIE
z dnia 5 lipca 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Ewa Sikorska
Irmina Pawlik
Klaudia Szczytowska
– Maziarz
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejaw
nym bez udziału stron w dniu 5 lipca 2018 roku
w Warszawie odwołania wniesionego 25 czerwca 2018 roku przez wykonawcę Międzygminne
Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w
Wardyniu Górnym
przy udziale wykonawcy
LOTOF SYSTEM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w
Chojnicy,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
w
postępowaniu prowadzonym przez Gminę Połczyn Zdrój w Połczynie Zdroju
orzeka:
1. Odrzuca odwołanie;
2. Kosztami postępowania obciąża Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki
Odpadami Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Wardyniu Górnym i zalicza
w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy
pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki
Odpadami Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Wardyniu Górnym tytułem wpisu
od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 ze zm.), na niniejsze postanowienie, w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej, do Sądu Okręgowego w Koszalinie.
Przewodniczący: ..............................................
………………………………..
………………………………..
Sygn. akt: KIO 1267/18
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Połczyn – prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na o
dbiór i transport odpadów komunalnych
z nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy Połczyn-Zdrój do Regionalnej Instalacji
Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Wardyniu Górnym oraz wyposażenie nieruchomości
zamieszkałych w pojemniki i/lub worki do gromadzenia odpadów komunalnych.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 1579 ze zm.), zwanej
dalej ustawą P.z.p.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
w dniu 20 lutego 2018 r. pod numerem 520564-N-2018.
W dniu 25 czerwca 2018 roku wykonawca Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki
Odpadami Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Wardyniu Górnym (dalej: odwołujący)
wniósł odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego polegających na:
—
zaniechaniu wykluczenia wykonawcy LOTOF SYSTEM sp. z o.o. (dalej:
przystępujący) z postępowania;
—
zaniechaniu odrzucenia oferty przystępującego,
—
wyborze jako oferty najkorzystniejszej oferty złożonej przez przystępującego,
o czym odwołujący dowiedział się z zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia
20 czerwca 2018 r„ przesłanego drogą elektroniczną.
Zaskarżonym czynnościom zamawiającego odwołujący zarzucił naruszenie:
I.
art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p. w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16
lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumenta oraz w zw. z art. 7 ust. 1 P.z.p. poprzez,
zaniechanie wykluczenia przystępującego, mimo że zawarł porozumienie mające na celu
zakłócenie konkurencji z wykonawcą ATF w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
II.
art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy P.z.p. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia
1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego
2007r. o ochronie konkurencji i konsumenta oraz w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p. poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty przystępującego, mimo że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej
konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. jest działaniem
sprzecznym z prawem i narusz interesy innego wykonawcy.
III.
art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p. poprzez prowadzenie postępowania o udzielenie
zamówienia w sposób niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców oraz niezgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty odwołujący wniósł o nakazanie
zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
wykluczenia przystępującego z postępowania i odrzucenia jego oferty,
dokonania powtórnej czynności badania i oceny oferty i wybór oferty
odwołującego jako najkorzystniejszej lub ewentualnie, w razie wątpliwości, o nakazanie
zamawia
jącemu ponowienia wezwania przystępującego do złożenia wyjaśnień w trybie art. 26
ust. 3 ustawy P.z.p. w zakresie naruszeń reguł konkurencji.
Odwołujący podniósł, że w wyniku naruszenia przez zamawiającego przywołanych
wyżej przepisów ustawy P.z.p. interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia doznaje
uszczerbku. Skutkiem zaskarżanych czynności Zamawiającego - poprzez nieodrzucenie
oferty przystępującego - jest bowiem pozbawienie odwołującego możliwości realizacji
zamówienia na rzecz zamawiającego w sytuacji, gdy odwołujący złożył ofertę sporządzoną w
sposób prawidłowy, której treść odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i stanowi dla zamawiającego „ofertę najkorzystniejszą” - w znaczeniu określonym przez
ustawę P.z.p. oraz zamawiającego - spośród ofert złożonych w postępowaniu. Dodał, że oferta
o
dwołującego jest obecnie sklasyfikowana na drugim miejscu listy rankingowej, a co za tym
idzie może on uzyskać zamówienie, jeśli wykazane zostanie, że oferta przystępującego
podlega odrzuceniu, w
zględnie wykonawca winien zostać wykluczony.
W konsekwencji zaskarżone czynności zamawiającego powodują możliwość
poniesienia przez o
dwołującego szkody w postaci utraty wynagrodzenia za wykonanie umowy
(założonego zysku).
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że dnia 6 kwietnia 2018 r.
z
amawiający zawiadomił o wyborze oferty odwołującego jako najkorzystniejszej. Ofertę,
oprócz odwołującego, złożyły jeszcze dwa podmioty: ATF Sp. z. o.o. Sp. k. (dalej: ATF) oraz
przystępujący. Zamawiający wykluczył obu tych wykonawców z postępowania na podstawie
art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p
. a w konsekwencji odrzucił ich oferty na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (Dz.U.201 8.419. dalej: uznk) oraz w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16
kwietn
ia 1993 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.lJ.20l 8.419. dalej: uokik).
Zamawiający uznał, że ATF i przystępujący zawarli porozumienie mające na celu zakłócenie
konkurencji w postępowaniu o udzielnie zamówienia.
Przystępujący oraz ATF wnieśli odwołania od powyższych czynności, uwzględnione w
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 kwietnia 2018 r. (sygn. akt KIO 693/18. KIO
Odwołujący podniósł, że Izba we wskazanym wyroku nie przesądziła, że pomiędzy
ATF i
przystępującym nie doszło do niezgodnego z prawem porozumienia, a jedynie, że
istnienie takiego porozumienia nie zosta
ło należycie udowodnione przez zamawiającego w
piśmie z 6 kwietnia 2018 r. Zdaniem Izby, zamawiający nie wykazał w piśmie z dnia 6 kwietnia
2018 r. faktu zawarcia przez
przystępującego i ATF takiego porozumienia, opierając swoją
argumentację na domniemaniach i niewystarczających poszlakach.
Odwołujący stwierdził, że nową okolicznością faktyczną w niniejszej sprawie jest to, że
w toku ponownego badania i oceny ofert, tj. w dniu 30 maja 2018 r.
zamawiający otrzymał
oświadczenie ATF o braku zgody na ponowne przedłużenie terminu związania ofertą, w
którym zawarty został również wniosek o zwrot wniesionego przez wykonawcę wadium.
Złożenie przez ATF oświadczenia wskazanego umożliwiło przystępującemu uzyskanie
niniejszego zamówienia.
Odwołujący wskazał, że w prowadzonym równolegle przez Gminę Miasta Kołobrzeg
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych z nieruchomości zamieszkałych oraz z nieruchomości w części zamieszkałych,
a w
części wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej z terenu Gminy
Miasto Kołobrzeg " - część I, ATF i przystępujący złożyli ofertę wspólną (wystąpili w
konsorcjum). W dniu 8 maja 2018r. ich oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, przy
czym wybór ten został zaskarżony przez wykonawcę Miejski Zakład Zieleni Dróg i Ochrony
Środowiska w Kołobrzegu Sp. z o.o. Jednym z zarzutów odwołania był zarzut, że ATF nie
dysponuje zasobami osobowymi
niezbędnymi do realizacji zamówienia, bowiem te same
osoby przewidział do realizacji zamówienia na rzecz Gminy Kołobrzeg i m. in. Gminy Połczyn
Zdr
ój. ATF w sprawie o sygn. akt KIO 985/18 wskazało, że sytuacja taka nie ma miejsca,
bowiem w dniu 30 maja 2018r. ATF nie
wyraziło zgody na dalsze związanie ofertą.
W ocenie odwołującego, brak zgody ATF na przedłużenie terminu związania ofertą,
miał więc zwiększyć szanse na uzyskanie przez ATF zamówienia w Gminie Kołobrzeg, przy
czym rezygnacja ta umożliwiała jednocześnie „przejęcie” zamówienia w Gminie Połczyn Zdrój
przez przystępującego, który w drugim z postępowań był wykonawcą, z którym ATF wspólnie
złożył ofertę. Co przy tym istotne, przystępujący uzyska zamówienie w Gminie Połczyn Zdrój
za w zasadzie identyczną cenę. jak cena zaoferowana przez ATF (różnica jednego grosza w
cenie obu wykonawców).
W ocenie odwołującego, powyższe potwierdza, że w niniejszej sprawie oferta
przystępującego od początku miała charakter oferty kurtuazyjnej (ang. cover bidding,
complementary bidding
), inaczej zabezpieczającej (zob. Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, Zmowy przetargowe. Wydanie II /.aktualizowane 2013r.). Strony umówiły się,
że potencjalny konkurent (przystępujący) złoży ofertę, która będzie celowo mniej korzystna dla
zamawiającego od oferty wytypowanej na zwycięską (ATF), co miało na celu wywołanie
wrażenia, że cena z oferty wspieranej (ATF) jest względnie korzystna, a jednocześnie różnica
pomi
ędzy cenami obu ofert była na tyle niewielka, że w sytuacji, gdyby oferta wspierana (ATF)
została odrzucona lub wykonawca zrezygnował z ubiegania się o zamówienia (co w istocie
nastąpiło), drugi z współpracujących wykonawców gwarantował sobie uzyskanie zamówienia
za w zasadzie tożsamą ceną.
Odwołujący stwierdził dodatkowo, że analiza przetargów na odbiór odpadów
komunalnych organizowanych przez gminy sąsiadujące z Gminą Połczyn Zdrój wskazuje, że
ATF i
przystępujący w zasadzie nie konkurują między sobą. Wskazane spółki w kilku
przypadkach złożyły oferty wspólne, natomiast regułą jest, że w sytuacji, gdy ofertę w danym
postępowaniu składa spółka ATF, w postępowaniu nie jest składana oferta przez
przystępującego i odwrotnie. Przypadek Gminy Połczyn Zdrój jest więc wyjątkiem, przy czym
w ocenie o
dwołującego, mimo iż niniejsze zamówienie nie jest duże, jego atrakcyjność wynika
z faktu, że jest to zamówienie dla gminy „macierzystej’' wszystkich wykonawców, którzy złożyli
oferty w tym postępowaniu (gminy, z której wywodzą się wykonawcy, gdzie zlokalizowane są
ich bazy magazynowo
— transportowe).
Odwołujący wskazał na postępowanie odwoławcze o sygn. akt KIO 2508/17, gdzie
ATF, przedstawiając podjęte przez siebie działania „naprawcze” wobec nałożenia względem
s
półki przez Burmistrza Mirosławca kary administracyjnej za wykonywanie działalności
regulowanej bez wymaganego prawem wpisu do rejestru działalności regulowanej, wskazał,
że: "Spółka podjęła niezwłoczne i radykalne działania, których celem jest wyeliminowanie
prz
yczyn leżących u podstaw wydanej decyzji", przy czym działaniem tym miało być zawarcie
w dniu 31 października 2017r. umowy cesji praw i obowiązków ze spółką LOTOF SYSTEM
Sp. z o.o.
Trudno przyjąć, by tego typu działania były podejmowane na rzecz podmiotu, z
którym rzeczywiście konkuruje się.
W ocenie odwołującego, zamawiający, nie dokonując oceny oświadczenia ATF z 30
maja 201
8r. przez pryzmat postawionych wcześniej wykonawcy zarzutów dotyczących
istnieni
a pomiędzy nim a przystępującym niedozwolonego porozumienia, wybrał ofertę
przystępującego jako najkorzystniejszą, a ofertę ATF odrzucił z uwagi na nieprzedłużenie
terminu związania, co w ocenie odwołującego jest działaniem niezgodnym z przepisami
ustawy P.z.
p. Zamawiający winien bowiem odrzucić także ofertę przystępującego, a
wykonawcę tego wykluczyć ze względów opisanych w niniejszym odwołaniu.
W ocenie o
dwołującego, pomiędzy wykonawcami ATF i przystępującym, istniało
niedozwolone prawem porozumienie, które uzasadnia wykluczenie przystępującego z
postępowania i odrzucenie oferty tego wykonawcy.
Odwołujący podniósł, że w niniejszej sprawie, co pozostaje okolicznością bezsporną,
istnieją powiązania rodzinne pomiędzy osobami zarządzającymi spółkami ATF i LOTOF. Jak
wynika z aktualnego orzecznictwa
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(UOKiK), tzw. „kartel rodzinny”, a więc porozumienia między przedsiębiorcami oparte na
relacjach rodzinnych i osobistych, stanowią najczęstszy przypadek niedozwolonych
porozumień pomiędzy przedsiębiorcami.
D
odatkowo, w niniejszej sprawie obaj wykonawcy złożyli oferty w zasadzie z
identyczną ceną (różnica 1 grosza).
Ponadto
, brak między wykonawcami rzeczywistej konkurencji i wzajemne
„ustępowanie” sobie zamówień, które w niniejszej sprawie przybrało postać braku zgody ATF
na przedłużenie terminu związania ofertą w sytuacji, gdy zagrożone stało się uzyskanie przez
konsorcjum ATF/
LOTOF innego (większego) zamówienia (Gmina Kołobrzeg), gdy
jednocześnie wykonawcy mieli pewność, że drugi z współpracujących wykonawców uzyska
niniejsze zamówienie za w zasadzie tą samą cenę, świadczy o istnieniu między wykonawcami
porozumienia.
O
dwołujący powołał się na szereg decyzji Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, w tym: UOKiK Nr RŁO 11/2015 z dnia 15 grudnia 2015 r., UOKiK nr RKR -
10/2016 z dnia 30 listopada 2016 r, KWK 1/2017 z dnia 15 maja 20 17 r. , DOK - 2/2017 z dnia
2 października 2017 r. i inne.
Izba ustaliła, co następuje:
Dnia 6 kwietnia 2018 r. zamawiający zawiadomił o wyborze oferty odwołującego jako
najkorzystn
iejszej. Ofertę, oprócz odwołującego, złożyły jeszcze dwa podmioty: ATF Sp. z.
o.o. Sp. k. oraz przystępujący. Zamawiający wykluczył obu tych wykonawców z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p. a w konsekwencji odrzucił ich oferty na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik.
Zamawiający uznał,
że ATF i przystępujący zawarli porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji w
postępowaniu o udzielnie zamówienia.
Przystępujący oraz ATF wnieśli odwołania od powyższych czynności.
W odwołaniu z dnia 11 kwietnia 2018 roku przystępujący zarzucił zamawiającemu
naruszenie:
art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p. poprze
z przyjęcie, iż przystępujący zawarł z
innym wykonawcą porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji między wykonawcami
w postępowaniu o udzielenie zamówienia, a w konsekwencji wykluczenie przystępującego z
postępowania o udzielenie zamówienia;
art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji,
poprzez przyjęcie, iż przystępujący dopuścił się działania sprzecznego z prawem
lub dobrymi obyczajami, które zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub zamawiającego;
art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów, poprzez przyjęcie, iż przystępujący dopuścił się zawarcia zakazanego
porozumienia, którego celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie
w inny
sposób konkurencji na rynku właściwym, polegającego na uzgadnianiu przez
przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków składanych ofert w zakresie ceny;
art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy P.z.p. w zw. z art. 3 ust. 1 uznk w zw. z art. 6 ust. 1
pkt 7 uokik,
poprzez odrzucenie oferty przystępującego wskutek przyjęcia, iż jej złożenie
stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.
Wobec ww. zarzutów przystępujący wniósł o:
unieważnienie czynności zamawiającego polegającej na wykluczeniu
przystępującego oraz odrzuceniu jego oferty oraz unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej i unieważnienie uznania za taką oferty złożonej przez odwołującego,
powtórzenie czynności zamawiającego polegającej na dokonaniu ponownej
oceny ofert.
W dniu 11 kwietnia 2018 r. wykonawca ATF wniósł odwołanie, zarzucając
zamawiającemu naruszenie:
art. 24 ust. 8 i 9 ustawy P.z.p.,
poprzez przyjęcie, że ATF nie wykazał, że zachodzą
przesłanki do oczyszczenia się z podstaw do wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust. 5 pkt
7 ustawy P.z.p.
, podczas gdy ATF w toku postępowania przedstawił dowody potwierdzające,
że podjęte przez niego środki są wystarczające do wykazania jego rzetelności, w
szczególności wyczerpująco opisał stan faktyczny, przedstawił dowody na okoliczność zapłaty
wymierzonych kar, jak również udowodnił podjęcie konkretnych środków technicznych,
organizacyjnych i kadrowych, które są odpowiednie dla zapobiegania dalszemu
nieprawidłowemu postępowaniu wykonawcy, a tym samym wykazał swoją rzetelność;
art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p.,
poprzez przyjęcie, że ATF zawarł porozumienie
mające na celu zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, podczas gdy ATF nie zawarł z innym wykonawcą, tj. przystępującym takiego
porozumienia, a nadto zamawiający nie wykazał tego faktu za pośrednictwem odpowiednich
środków dowodowych;
art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy P.z.p. w zw. z art. 3 ust. 1 uznk w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7
uokik,
poprzez przyjęcie, że złożenie przez ATF oferty stanowi czyn nieuczciwej konkurencji z
uwagi na uzgodnienie przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków
składanych ofert, w szczególności w zakresie ceny;
art. 24 ust. 1 pkt 19 ustawy P.z.p., poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie
wykluczenia odwołującego z uwagi na fakt, iż radca prawny zamawiającego Wojciech
Jankowski jest również członkiem rady nadzorczej ww. wykonawcy, zaś zgodnie z zasadą
obiegu dokumentów radcowie prawni co najmniej opiniują dokumenty takie jak np. s.i.w.z.;
art. 7 ustawy P.z.p,
. poprzez przygotowanie i prowadzenie postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego w sposób naruszający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości,
polegające na wielokrotnych wezwaniach ATF do złożenia wyjaśnień, wyznaczaniu krótkich,
sprzecznych z P.z.p. terminów na udzielenie odpowiedzi, przesłaniu informacji o wykluczeniu
w piątek o godz. 14:17, podczas gdy termin do wniesienia odwołania wynosi 5 dni, zaś
informacja o ww. czynności została przesłana odwołującemu po 24 dniach od złożenia przez
spółkę ostatnich wyjaśnień;
art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy P.z.p. w zw. z art. 3 ust. 1 uznk oraz w zw. z art. 6 ust. 1 pkt
7 uokik, poprzez jego niezastosowanie a w konsekwencji zaniechanie wykluczenia
odwołującego, w sytuacji gdy pomiędzy tym podmiotem a zamawiającym doszło do zawarcia
porozumienia, którego celem i skutkiem było wykluczenie pozostałych wykonawców z udziału
w postępowaniu.
Wobec ww. zarzutów ATF wniósł o:
unieważnienie czynności zamawiającego polegającej na wykluczeniu ATF z
postępowania, a w konsekwencji odrzuceniu oferty ATF oraz nakazanie powtórzenia
czynności ponownego badania ofert;
nak
azanie wykluczenia odwołującego oraz odrzucenia jego oferty z uwagi na
okoliczność, iż złożona przez tego wykonawcę oferta stanowi czyn nieuczciwej konkurencji;
obciążenie zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego i zasądzenie na
rzecz ATF zwrotu
kosztów postępowania, w tym kosztów koniecznych do celowego
dochodzenia praw.
Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2018 roku wydanym w połączonych sprawach o sygn. akt
KIO 692/18, KIO 693/18 Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła obydwa odwołania i nakazała
zamawiaj
ącemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, czynności
wykluczenia przystępującego i ATF z postępowania oraz odrzucenia ich ofert, a także
powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty przystępującego i ATF.
W ocen
ie Izby na uwzględnienie zasługiwał zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 20
ustawy P.z.p.
polegający na wykluczeniu wykonawców ATF oraz przystępującego z udziału
w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia z uwagi na przyjęcie, że ww.
wykonawcy z
awarli porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji w przedmiotowym
postępowaniu.
Izba wskazała na art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p., zgodnie z którym z postępowania
o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który z innymi wykonawcami zawarł
porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu
o udzielenie zamówienia, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą stosownych
środków dowodowych.
Izba stwierdziła, że istota sporu zawisłego przed Izbą sprowadzała się do oceny, czy
okoliczności faktyczne podane przez zamawiającego w piśmie z dnia 6 kwietnia 2018 r.
zawierającym motywy decyzji o wykluczeniu z postępowania wykonawców ATF oraz
przystępującego na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 20 ustawy P.z.p. oraz odrzuceniu ofert ww.
wykonawców stosownie do treści art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 uznk oraz
art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik potwierdzały zawarcie przez ww. wykonawców niedozwolonego
prawem porozumie
nia mającego na celu zakłócenie konkurencji w niniejszym postępowaniu,
w tym by ww. wykonawcy uzgadniali warunki składanych ofert, w szczególności w zakresie
ceny.
Zdaniem składu orzekającego Izby okoliczności niniejszej sprawy nie pozwalały na
wyprowadze
nie takiego wniosku. W szczególności, w ocenie Izby zamawiający nie wykazał
w piśmie z dnia 6 kwietnia 2018 r. faktu zawarcia przez przystępującego oraz ATF takiego
porozumienia, opierając swoją argumentację na domniemaniach i niewystarczających
poszlakach.
W zakresie zaoferowania przez przystępującego i ATF cen za wywóz jednej tony
odpadów z różnicą 1 grosza, Izba uznała za spójne i logiczne wyjaśnienia przystępującego
złożone w toku postępowania odwoławczego, który w sposób szczegółowy wytłumaczył z
cze
go wynika różnica w cenie za wywóz jednej tony odpadów w ofertach przystępującego i
ATF.
Przystępujący wskazał, że zaoferowana przez niego cena za odbiór jednej tony odpadów
różniąca się 1 groszem od ceny zaoferowanej przez wykonawcę ATF, wynikała z faktu
wykorzystania wiedzy o stosowanej pr
zez ATF metodzie wyliczenia cen, którą to wiedzę
posiadał w związku z wcześniejszą współpracą pomiędzy dwoma podmiotami.
Po
zostałe okoliczności, jako towarzyszące czynności zaoferowania przez obu
Odwołujących zbliżonych cen za wywóz jednej tony odpadów, podane przez zamawiającego
w uzasadnieniu decyzji o wykluczeniu
przystępującego oraz ATF na podstawie art. 24 ust. 1
pkt 20 ustawy P.z.p.
, tj. wspólny adres siedziby ww. wykonawców, powiązania rodzinne
i osobowe między wspólnikami oraz członkami zarządów obu wykonawców, w ocenie Izby, a
priori
nie przesądzały o zawarciu przez ww. wykonawców niedozwolonego prawem
porozumienia ma
jącego na celu zakłócenie konkurencji w postępowaniu. Izba stwierdziła, że
na gruncie przepisów ustawy P.z.p. brak jest zakazu ubiegania się o to samo zamówienie
publiczne przez wykonawców powiązanych więzami rodzinnymi, czy też przez wykonawców
posiadających siedziby pod tym samym adresem. Co więcej, również okoliczność wspólnej
siedziby obu wykonawców została uzasadniona przez przystępującego, który wskazał, że
wynikała ona z faktu oddania przez wykonawcę ATF nieruchomości przystępującemu w
podnajem.
W ocenie Izby, o zawarciu nielegalnego porozumienia
między wykonawcami nie
świadczyła również podnoszona przez zamawiającego okoliczność, iż w pierwotnym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i transport odpadów
komunalnych z nieruchomości Gminy Połczyn - Zdrój, które zostało unieważnione na
podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, w imieniu ATF Sp. z o.o. Sp. k. na otwarciu ofert w
dniu 15.01.2018 r. był obecny Pan T. F. . Trudno bowiem odmówić komandytariuszowi spółki
ATF Sp. z o
.o. Sp. k. możliwości interesowania się losami ww. podmiotu, w tym obecności
podczas jawnego otwarcia ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Z kolei sam fakt
uczestniczenia ww. osoby w czynności otwarcia ofert, w ocenie Izby, nie podważa stanowiska
ATF
o podjęciu, na mocy uchwały z dnia 9 marca 2015 r., działań mających na celu odsunięcie
Pana T. F.
od przygotowania ofert składanych przez ATF w postępowaniach przetargowych,
jak
również
nie
potwierdza,
by
ww.
osoba
brała
udział
w przygotowaniu
oferty złożonej w niniejszym postępowaniu.
Izba nie podzieliła także argumentacji zamawiającego, jakoby wykonawcy ATF oraz
przystępujący w wyniku wezwania zamawiającego wystosowanego pismem z dnia 9 marca
2018 r. mieli możliwość szczegółowego wyjaśnienia zaistniałych w niniejszej sprawie
okoliczności dotyczących wzajemnych powiązań, w tym więzi rodzinnych, a zatem – by mieli
możliwość skorzystania z procedury self – cleaningu.
Na wskazany wyżej wyrok Krajowej Izby Odwoławczej strony i przystępujący nie
wnieśli skargi do właściwego sądu okręgowego.
W
dniu 30 maja 2018 r. zamawiający otrzymał oświadczenie ATF o braku zgody na
ponowne przedłużenie terminu związania ofertą, w którym zawarty został również wniosek o
zwrot wniesionego przez wykonawcę wadium.
W dniu 20 czerwca
2018 r. zamawiający zawiadomił o wyborze oferty przystępującego
jako najkorzystniejszej.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy P.z.p.
Art. 189 ust. 2 ustawy P.z.p.
zawiera enumeratywne wyliczenie przesłanek
stanowiących podstawę odrzucenia odwołania, których zaistnienie w danej sprawie Izba
zobowiązana jest wziąć pod uwagę z urzędu, zgodnie z art. 189 ust. 4 ustawy P.z.p.
Zgodnie art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy P.z.p.
Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że
dotyczy
ono czynności, którą zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku Izby lub sądu
lub, w przypadku uwzględnienia zarzutów w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu.
Hipoteza tej normy obejmuje czynności wykonane przez zamawiającego na skutek
wyroku Izby, aby uniemożliwić wystąpienia w obrocie sytuacji ponownego orzekania w tej
samej instancji o tym samym. Jeżeli czynność stanowi wykonanie wyroku Izby, wykonawca
nie mo
że jej już zakwestionować przed Izbą. Art. 189 ust. 2 pkt 5 stanowi urzeczywistnienie w
postępowaniu odwoławczym wywodzącej się z procedury cywilnej zasady powagi rzeczy
osądzonej (res iudicata), która ma zapobiegać ponownemu orzekaniu przez Krajową Izbę
O
dwoławczą w tej samej sprawie (tak np. Krajowa Izba Odwoławcza w postanowieniu z dnia
27 sierpnia 2015 roku, sygn. akt KIO 1744/15).
We wskazanym wyżej wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 kwietnia 2018 roku
sygn. akt KIO 692/18, KIO 693/18 Izba stw
ierdziła zasadność podniesionych w odwołaniach
zarzutów i uznała za bezpodstawne wykluczenie przystępującego i ATF z postępowania oraz
odrzucenie ich ofert z uwagi na zawarcie przez nich porozumienia
mającego na celu
zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu.
Bez znaczenia pozostaje tu argument odwołującego, iż Izba we wskazanym wyroku
nie przesądziła, że pomiędzy ATF i przystępującym nie doszło do niezgodnego z prawem
porozumienia, a jedynie, że istnienie takiego porozumienia nie zostało należycie udowodnione
przez zamawiającego w piśmie z 6 kwietnia 2018 r. oraz że zamawiający nie wykazał w piśmie
z dnia 6 kwietnia 2018 r.
faktu zawarcia przez przystępującego i ATF takiego porozumienia,
opierając swoją argumentację na domniemaniach i niewystarczających poszlakach.
Stwierdzenie Izby nie powinno bowiem być interpretowane w oderwaniu od pozostałych
ustaleń Izby i motywów wydania orzeczenia, w których Izba wyraźnie stwierdziła brak istnienia
porozumienia pomiędzy wykonawcami. Izba przeprowadziła w tym zakresie postępowanie
dowodowe i na podstawie jego wyników orzekła, iż pomiędzy przystępującym i ATF nie było
niedozwolonego porozumienia. Podkreślenia wymaga, że Izba odparła wszystkie zarzuty i
argumenty
będące podstawą zaskarżonych czynności zamawiającego, wskazując w
uzasadnieniu, że okoliczności, na których oparł się zamawiający, nie stanowią o istnieniu
nielegalnego porozumienia pomiędzy stronami. Stwierdzenie, że orzeczenie Izby opierało się
wyłącznie o brak skutecznego dowodzenia w sprawie, prowadziłoby do sytuacji, w której
strona, która nie udowodniła swoich racji, wnosząc kolejne odwołanie na czynność, którą
zamawiający wykonał zgodnie z orzeczeniem Izby, otrzymywałaby kolejną możliwość
rozpoznania sprawy i
zaprezentowania dowodów, których nie przedstawiła podczas
pierwszego rozpoznania sprawy. Takie rozumowanie pozostaje w sprzeczności z ratio legis
art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy P.z.p., którego celem jest zapobieżenie orzekaniu w sprawach, o
których raz już prawomocnie orzeczono.
W związku z tym, że zamawiający wykonał czynności nakazane wyrokiem Izby
wydanym w sprawach KIO 692/18, KIO 693/18 zgodnie ze wskazanym wyro
kiem, odwołanie
na te czynności podlega odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy P.z.p. Jedynie
w sytuacji, gdyb
y zamawiający wykonał czynności niezgodnie z orzeczeniem, uczestnikom
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przysługiwałoby odwołanie na nowe
czynności zamawiającego, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Odnosząc się natomiast
do faktu, iż w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nastąpiła nowa okoliczność,
polegająca na nieprzedłużeniu przez wykonawcę ATF terminu związania ofertą, wskazać
należy, iż art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy P.z.p. stanowi przesłankę odrzucenia odwołania
nieza
leżnie od wystąpienia w postępowaniu nowych okoliczności, o ile zamawiający wykonał
czynność zgodnie z wyrokiem Izby.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy P.z.p.
oraz
w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238
z późn. zm.) stosownie do jego wyniku.
Przewodniczący: …………………………..
……………………………
…………………………….